Posts tonen met het label emotie. Alle posts tonen
Posts tonen met het label emotie. Alle posts tonen

Hoe houd je de balans in gevoelens leuk?

Het is belangrijk om zowel prettige als onprettige gevoelens te erkennen voor een evenwichtig leven. In plaats van onprettige gevoelens te onderdrukken, is het beter om ze te accepteren en ze (zonder ze te uiten) te laten groeien tot een punt waarop je ze kunt begrijpen en beheersen. Humor kan hierbij helpen.

Op weg naar balans

Begrijp en erken zowel prettige als onprettige gevoelens om beter te kunnen reageren op je behoeften en die van anderen.
Het "containen" van gevoelens betekent dat je onprettige gevoelens toelaat zonder ze te laten overheersen. Je kunt beslissen of je ze laat zien als emoties, maar het geeft je de kans om van ze te leren en ze op een gezonde manier te verwerken.

Humor kan helpen om licht te brengen in donkere momenten en afstand te nemen van je gevoelens, waardoor je een frisse kijk krijgt op situaties.

Mentale pauze

Door contemplatie kun je dieper nadenken over je gevoelens, de oorzaken begrijpen en groeien als persoon. Het is wanneer je echt de tijd neemt om over iets na te denken, misschien zelfs wat stil te zijn en te reflecteren. Het is als een soort van 'mentale pauze' waarin je je gedachten ordent, je gevoelens verkent en probeert te begrijpen waarom je je op een bepaalde manier voelt of denkt. Het helpt je om beter te begrijpen wie je bent en hoe je in de wereld staat. Het is een manier om jezelf beter te leren kennen en te groeien als persoon.

Leven in balans betekent streven naar harmonie tussen prettige en onprettige gevoelens, waarbij je een gezonde relatie ontwikkelt met beide vormen van gevoelens voor welzijn en groei.

Wat voel ik?

Zelfonderzoek

Het is een vraag die mensen zich dagelijks stellen. Sommigen zelfs voortdurend. Wie de vraag aan Google stelt krijgt als eerste advertenties voor kinderboeken. Is het een onnozele vraag, alleen voor kinderen? Zou het een teken zijn van onvolwassenheid om jezelf zo’n simpele vraag te stellen? Natuurlijk niet, maar waarom houdt het zoeken naar een eenduidig antwoord ons dan zo vaak uit de slaap, die we zo nodig hebben?

Het is duidelijk dat je jezelf eindeloos vragen kunt stellen. In dit essay daarom zo snel mogelijk antwoorden. Één van de meest bruikbare antwoorden, die voor velen een onverwachte, maar leerzame eyeopener kan zijn, is dat gevoelens elkaar kunnen afdekken. En dat kunnen er meer dan twee zijn. Wie het gevoel heeft dat hij niet bij zijn gevoel kan komen, maar dat er wel iets is, zou zichzelf vragen kunnen stellen. Dat zelfonderzoek kun je goed doen of halfslachtig. Je wordt soms niet zoveel wijzer wanneer je jezelf afvraagt “wat maakt dat ik mij onprettig voel?”. Weten wat je voelt is niet altijd zo’n open deur als het lijkt. Het is allereerst van belang om een notie te hebben wat er zoal valt te voelen. Dat lijkt een simpele constatering, maar hier ligt een valkuil. Wie denkt dat hij het simpel kan houden door er vanuit te gaan dat er twee soorten gevoelens bestaan en daarover gaat lezen komt vaak bij deze twee hoofdindeling: angst en liefde. Wat is dan de valkuil? Hoe herkenbaar het ook is dat we ons soms bang voelen en in het leven op zoek gaan om liefde te voelen, we worden er niet veel wijzer van door deze tweedeling aan te houden. Het gevaar is dat we gevoelens die elkaar bedekken niet ontdekken en dat we ware gevoelens beperken of vertalen naar iets dat wat het niet is.
Gebruik je lichaam als een gids. Je lichaam geeft soms signalen af die je kunnen helpen om bij je gevoel te komen. Let op fysieke reacties zoals een strakke keel, een kloppend hart, een knoop in je maag, enzovoort. Deze kunnen wijzen op bepaalde emoties, zoals angst of spanning.
Geef jezelf toestemming om te voelen. Soms kunnen we het gevoel hebben dat we onze emoties moeten onderdrukken of negeren. Het is belangrijk om jezelf toestemming te geven om te voelen en te accepteren dat emoties er zijn. Wees niet te hard voor jezelf als het niet meteen lukt.

Welke gevoelens kunnen elkaar bedekken of afdekken?

Een voorbeeld is verdriet en kwaadheid. Wie bang is voor de agressie van een ander voelt bij agressie van die ander allereerst verdriet. Kwaadheid voelen kan dan gevaarlijk zijn, want het uiten van kwaadheid als emotie kan bij een machtige ander tot ruzie of zelfs geweld leiden. Verdriet leidt tot tranen, kwaadheid tot vechten. Dat is meestal niet aantrekkelijk. Wie niet goed kan bepalen welk besluit te nemen op basis van zijn gevoel, voelt dan bij oppervlakkig onderzoek niets. Te meer wanneer er ook nog een schuldgevoel bijkomt wanneer hij zichzelf verantwoordelijk voelt voor het conflict. Hij (vaak zij) kan er dan domweg niet meer bij.
Om niet te verzanden in het zelfonderzoek naar gevoelens is het handig om enige notie te hebben welke gevoelens we zoal kunnen onderscheiden. In onze taal hebben we vele tientallen aanduidingen van gevoelens. Wie een redelijke schifting wil in hoofdindelingen mag zelf weten in hoeveel, maar in dit korte essay worden er negen hoofdgevoelens aangehouden (1). Deze zijn Angst, Boosheid, Blijdschap, Verdriet, Schuldgevoel, Vreugde, Liefde, Verwondering en Onrust. Vijf onprettige, maar niet nutteloze gevoelens, één neutrale, en drie prettige soorten van gevoelens.
Wees voorzichtig met het zoeken naar een ranking in deze reeks. Gevoelens kunnen naast elkaar bestaan, soms na elkaar en soms in een andere volgorde.
Hoewel de begrippen "blijdschap" en "vreugde" vaak door elkaar worden gebruikt, kunnen ze subtiele verschillen in betekenis hebben, afhankelijk van de context.

Oppervlakkig of dieper liggende gevoelens

Intensiteit en duur

Blijdschap wordt soms geassocieerd met een meer oppervlakkige, kortstondige vorm van plezier of tevredenheid. Het kan bijvoorbeeld ontstaan door kleine dagelijkse geneugten of leuke gebeurtenissen.
Vreugde wordt soms geassocieerd met een dieper, duurzamer gevoel van welzijn. Het kan voortkomen uit innerlijke vrede, vervulling of het ervaren van iets dat als betekenisvol wordt beschouwd.

Oorzaak

Blijdschap kan voortkomen uit externe factoren zoals een grappige situatie, een cadeau, of sociaal contact.
Vreugde kan meer verband houden met interne factoren zoals persoonlijke groei, liefde, dankbaarheid, of spirituele ervaringen.

Diepte van Emotie

Blijdschap wordt soms geassocieerd met een lichter gevoel, terwijl het misschien niet per se een diepe emotionele impact heeft.
Vreugde wordt soms gezien als een diepgaand, innerlijk gevoel van voldoening en tevredenheid.

Idem voor onprettige gevoelens

Angst, pijn en verdriet kunnen zowel oppervlakkige als dieper liggende gevoelens zijn, afhankelijk van de situatie en de oorzaak van deze gevoelens. Als we bijvoorbeeld worden geconfronteerd met een directe bedreiging of gevaarlijke situatie, kan de angst die we voelen oppervlakkig zijn. Het is een reactie op de huidige situatie en dient als een waarschuwing om ons te helpen overleven.
Aan de andere kant kan angst ook dieper liggend zijn. Het kan bijvoorbeeld ontstaan als gevolg van een trauma uit het verleden of van langdurige stress. In dit geval kan angst een patroon worden dat diep in ons is ingebed en invloed heeft op ons dagelijks leven.
Pijn kan ook zowel oppervlakkig als dieper liggend zijn. Fysieke pijn kan een directe reactie zijn op een verwonding of letsel en oppervlakkig zijn. Maar pijn kan ook dieper liggend zijn, zoals bij chronische pijn, waarbij de oorzaak van de pijn niet altijd duidelijk is en kan leiden tot depressie en angst.
Verdriet kan ook oppervlakkig of dieper liggend zijn. Het kan bijvoorbeeld een directe reactie zijn op een verlies of tegenslag in ons leven, maar het kan ook het gevolg zijn van onverwerkte emoties uit het verleden of onopgeloste interne conflicten.
Kortom, de diepte van een emotie hangt af van de complexiteit en de duur van de situatie die het heeft veroorzaakt, evenals van de individuele geschiedenis en persoonlijke context van de persoon die het ervaart.

Gevoelens accepteren

Je kunt proberen je bewust te zijn van je eigen gevoelens zonder ze te willen stoppen of vast te houden. Hier zijn enkele suggesties. 

  • Herken je gevoelens. De eerste stap om bewust te zijn van je gevoelens is om ze te herkennen. Probeer aandacht te besteden aan de emoties die je voelt in verschillende situaties en noteer ze als je dat helpt. 
  • Geef jezelf toestemming om te voelen. Het is belangrijk om te erkennen dat het oké is om te voelen wat je voelt. We hebben allemaal emoties en het is niet gezond om ze te onderdrukken. Dus geef jezelf toestemming om te voelen wat je voelt. 
  • Wees nieuwsgierig. In plaats van te oordelen over je emoties, probeer ze te benaderen met nieuwsgierigheid. Stel jezelf vragen zoals "waarom voel ik me zo?" of "wat veroorzaakt dit gevoel?" om meer inzicht te krijgen in je emoties. 
  • Let op fysieke sensaties. Emoties kunnen fysieke sensaties veroorzaken, zoals een knoop in de maag of een snelle hartslag. Let op deze fysieke sensaties en gebruik ze als aanwijzingen om te begrijpen wat er gaande is. 
  • Wees vriendelijk voor jezelf. Het kan moeilijk zijn om met intense emoties om te gaan, maar het is belangrijk om vriendelijk te zijn voor jezelf en jezelf te vergeven als je het moeilijk hebt. 
Wees niet te hard voor jezelf als je worstelt om bepaalde emoties te begrijpen. Door bewust te zijn van je gevoelens zonder ze te willen stoppen of vast te houden, kun je beter begrijpen waar ze vandaan komen en hoe je er het beste mee om kunt gaan. 
Geef jezelf dus de ruimte en de tijd om te voelen wat je voelt, en wees vriendelijk voor jezelf terwijl je dat doet.

Hoofd en hart inzetten

Zelfonderzoek met deze indeling betekent dat je jezelf de vraag stelt “welke gebeurtenis leidde er toe dat ik mij …. voel?”. En dan op de stippeltjes de negen gevoelens invullen. Het volstaat meestal om je te beperken tot verdriet, vrees en schuld, omdat die elkaar kunnen afdekken. Wie plezier voelt kan beter genieten dan tijd te verliezen met zich af te vragen waarom hij plezier voelt, nietwaar? Wie zich verantwoordelijk voelt, kan beter handelen dan eindeloos dat gevoel onderzoeken.

Over het samenspel van gebeurtenissen en gevoelens valt eindeloos meer te schrijven. Op dit blog wordt een aantal van die onderwerpen besproken. Bijvoorbeeld: “is houden van elkaar” wel een gevoel? Of wat is (ware) liefde? Wie op zoek wil naar die onderwerpen op dit blog kan het beste de labels onderaan als ingang nemen en zo via de links doorklikken naar waar hij in is geïnteresseerd.

(1) Hoekstra, H.A., Stoop, B.A.M. (1989). Feeling rules: testing a model of appraisal-affect relations. European Journal of Personality, vol. 3, 229-248.

Advaita shuffle lijkt op onverschillig stoïcisme

In plaats van je te identificeren met jouw emoties in de vorm van bijvoorbeeld “ik ben boos” kun je zeggen “ik voel een kwaadheid in mij” of “er is boosheid”. Vooral dat laatste klinkt onthecht.
Je schept als het ware een afstand tussen jezelf en wat er in jou gebeurt. Dat zogeheten "containen van gevoelens" kan het gemakkelijker maken om iets niet (te) persoonlijk op te vatten. Het kan ook een valkuil zijn wanneer je geen enkele verantwoordelijkheid meer neemt voor wat er in en met jou gebeurt of hoe jij zaken in de buitenwereld opneemt en opvat.
Een milde of lichte scheiding aanhouden tussen wat er gebeurt en wie je bent is mogelijk door jezelf te waar te nemen (te schouwen). Die innerlijke waarnemer wordt geacht niet te oordelen, amoreel te zijn, geen emoties en geen gedachten te hebben. Het kan je helpen om je niet alles wat je overkomt en wat anderen over en tegen je zeggen persoonlijk te nemen. Het is een gezonde levenshouding, vooropgesteld dat je jezelf als eenheid blijft zien en niet denkt dat je echte zelf in de waarnemer zit.
Het staat cool en/of is wijs om een zekere stoïcijnse distantie aan te houden tegenover wat je overkomt en jouw handelen, maar een voortdurende scheiding zoeken tussen jou en de realiteit is een zelfopgelegde vorm van schizofrenie.

Mensen die zich met spiritualiteit bezighouden zijn soms in de verleiding om net te doen of ze nergens door geraakt worden. Er zijn eeuwenoude (levens)filosofieën die lijken te propageren om je nergens druk over te maken, bijvoorbeeld het Stoïcisme, maar ook oosterse filosofieën en levensovertuigingen als boeddhisme en hindoeïsme.

Van Wikipedia.
De stoïsche filosofie presenteert zichzelf als de aangewezen weg om de mens gelukkig te maken. Alles wat gebeurt in de wereld is volgens de Stoa van tevoren onverbiddelijk bepaald, maar de vrijheid en autonomie van de mens zit hem erin dat hij vrij is in zijn reactie hierop. Deze reactie is bepalend voor het menselijk geluk. Inzicht in de noodzakelijkheid van alles, inzicht dat dit zo goed is, enerzijds; anderzijds het inzicht dat hetgeen men gewoonlijk als persoonlijke rampen ziet, ons niet echt raakt, als we maar goed onderscheiden wat er echt aan de hand is.
Er zit evenwel ook een moreel aspect aan vast. Een stoïcijn wordt geacht ook zijn sociale plichten te vervullen. Dit wordt gezien als een natuurlijk bestanddeel van het leven in de menselijke gemeenschap. Want ook het leven in overeenstemming met de natuur wordt als doel geformuleerd door de Stoa. 
Tot zover de stoïcijnse levenshouding.

Gevoelens ervaren en te doorvoelen is natuurlijk. Hoe en of je een gevoel omzet in een emotie is jouw verantwoordelijkheid. Je kunt dat niet ontlopen of ontkennen door te stellen dat er geen vrije wil is. Gevoelens gebeuren en gedachten komen op. Verantwoordelijkheid voor wat er met emoties gebeurt wegredeneren maakt niet gelukkig of doet onprettige gevoelens niet verdwijnen.
Oosterse filosofieën wijzen er op dat permanent geluk niet buiten jezelf is te vinden, daar is slechts tijdelijk geluk te vinden. Maar dat betekent niet dat je je moet afscheiden van de buitenwereld en geen contact meer moet maken met wat er buiten jou gebeurt of met anderen.
Een al te onverschillige en schijnwijze levenshouding, geïnspireerd door de stoïcijnse of hindoeïstische of boeddhistische levenswijze of non-dualiteit wordt een Advaita shuffle genoemd. Het is een pose waarin men de indruk wil wekken alle illusies te doorzien en in eenheid te leven met het universum. A-dvaita betekent niet-twee en staat zo voor voldoende eenheid.

Filosoof en schrijver over non-dualiteit Paul Smit zegt over de Advaita shuffle.
“Er zijn allerlei manieren waarop Advaita door het ego gekaapt kan worden. Zoiets noemen we de Advaita shuffle. Mensen die daaraan lijden, hebben de neiging om psychische problematiek eenvoudigweg te ontkennen. Onder het mom dat alles ‘toch maar’ een illusie is, wordt het eigen gedrag vergoelijkt. Maar andersom werkt het óók. Stel dat iemand bij de bakker voordringt. Je zou, terecht, kunnen denken dat deze persoon daar niets aan kan doen. Om vervolgens stilzwijgend je beurt voorbij te laten gaan. Maar tegelijkertijd gebeur jij ook gewoon. En dus is er niks mis mee om de voordringer op zijn of haar gedrag te wijzen. Advaita vraagt ons niet om onszelf uit het leven weg te redeneren”.
Tot zover. Paul Smit.

Wat kun je nog begrijpen?
Mensen die zich verdiepen in spiritualiteit worden voorgehouden om het denken niet al te serieus nemen als mogelijkheid om de realiteit te kennen. Wanneer ze dan ook nog worden verteld dat ook via de zintuigen geen zekerheid is te krijgen is over de realiteit, is de stap klein om alles te gaan relativeren en zich te verliezen in taalspelletjes.
Ze gaan dan dingen zeggen als “ik besta niet” en “alles gebeurt”. Natuurlijk is er in de hersenen geen fysiek “ik” of “ego” aan te wijzen en er gebeurt voortdurend van alles en tegelijkertijd.
Het is doorschieten in alles willen relativeren of in de relatie willen zien tussen alles wat er is. We zijn allemaal één is weliswaar niet onwaar, maar ook kort door de bocht. We doen er verstandig aan om niet alles voortdurend te willen begrijpen. Het verspilt de energie die we goed kunnen gebruiken om het leven met al haar mysteries te leven en zo te ervaren hoe het zit. Het meeste wordt vanzelf of later duidelijk. De rest is poëzie.

Bewust van gevoel naar emotie

Van gevoel via containen naar emotie

De relatie tussen gevoel en emotie in dit artikel is als volgt. Een emotie is een gevoel die al dan niet bewust of gewild getoond wordt. Gevoelens ontstaan en verdwijnen in ons bewustzijn. In de evolutie zullen de levende wezens steeds beter in staat zijn geraakt om hun emoties binnen te houden en vooral voor de mens het vermogen hebben opgeleverd deze om te zetten in denken.

Primatenonderzoeker Frans de Waal stelt dat gevoelens alleen kenbaar zijn door degene die ze ervaart, maar maakt een onderscheid met emoties, die zeker wel waarneembaar zijn. Een opgetrokken lip, een blozende wang, een overslaande stem, het zijn gebaren en houdingen bij mens en dier die wijzen op emoties.

Een gevoel kan niet constant bestaan, zoals een vis het water niet bewust voelt. Een constant gevoel verdwijnt naar de achtergrond en wordt nauwelijks nog waargenomen.
Er bestaan geen verkeerde gevoelens en er is geen enkele noodzaak om alle gevoelens te delen.
Gevoelens kunnen met verstand en intuïtie de basis vormen voor de keuze voor bepaald gedrag waarbij je de emotie kunt zien als een vorm daarvan. Dat kun je doen en dat kun je laten. Net als bij alle keuzes kunnen daarbij foute beslissingen worden genomen.
Soms groeit een gevoel zo in aandacht dat je ermee naar buiten gaat of het niet langer binnenhoudt. Dat kan opluchten of schade toebrengen aan relaties met anderen. Een verstandig beheren van emoties is wat ons leven aangenaam houdt.
Wie probeert negatieve gevoelens kwijt te raken door ze te weg te drukken of te ontkennen raakt ook de mogelijkheid kwijt om er iets constructiefs mee te doen. In dit artikel een pleidooi voor het bewust kiezen in het tonen van emoties. Sommige mensen proberen alleen leuke of positieve gevoelens te hebben, maar dat is een illusie. Ze zijn bijvoorbeeld bang gemaakt dat alleen al het hebben van niet positieve gevoelens zichzelf of hun relatie zal schaden.

Moeten vervelende gevoelens naar buiten?

Vervelende of negatieve gevoelens willen door jou gezien worden, ze zullen proberen jouw aandacht te krijgen. En wanneer je ze negeert of onderdrukt zit je er langer mee dan wanneer je het direct opmerkt. Alles waar je aandacht aan geeft groeit, zeker, maar wanneer je je aandacht richt om te onderzoeken wat de alternatieven zijn voor het tonen van een emotie dan kan je dat veel spijt achteraf schelen.
Het is reëel om zoveel mogelijk alleen dat deel van jouw gevoelens te tonen dat prettig is. Het is simpelweg vaak ook prettig voor anderen, het kan hoogstens jaloezie opwekken.
Er is in principe niets mis mee om te communiceren over al jouw gevoelens. De kunst is te kunnen kiezen of je een gevoel toont in de vorm van een emotie of in een andere vorm. Kan dat wel? In veel gevallen wel. Een plotseling sterven van een geliefde naaste zal tot intens verdriet leiden die je niet kan en wilt voor je houden. Iedereen heeft daar begrip voor en compassie mee. Maar een irritatie zo laten ontsporen dat je uit je vel springt en een ander de huid vol scheldt, daar schaadt (jezelf) meer mee dan je lief is.
Wat moet je doen om daarin een verstandig beleid te voeren? In het Engels noemt men het laten groeien van een gevoel totdat je het nog net binnen kunt houden terwijl je er goed naar kunt kijken “containen”. Je houdt in jouw bewustzijn het gevoel als het ware in een virtuele container onder de pet. Wanneer kwaadheid opkomt, tel je tot 10 en onderzoekt de aanleiding en wat de alternatieven zijn voor een emotie. Was je medeverantwoordelijk voor het ontstaan van kwaadheid bij jezelf of de ander, heb je iets gedaan wat een ander weer heeft aangezet tot iets dat jou kwaad maakte? Is het tonen van deze emotie nodig, helpt het de verhouding te verbeteren? Ga ik wel op een rustige toon eerlijke feedback geven of ga ik extreme dingen zeggen?

Over gevoelens communiceren

Wat je altijd kunt doen is vertellen over jouw gevoelens zonder deze te tonen. Bijvoorbeeld “telkens wanneer je mij zo snel in de rede valt, ontstaat bij mij wrevel”. Of meer impliciet: “Mag ik even uitpraten voordat je een reactie geeft?” Je brengt daarmee de verhouding met de ander in balans. Je laat de ander weten wat de relatie is tussen zijn gedrag en het opkomen van jouw gevoelens. Vrijwel niemand vindt dat erg om dit op deze wijze te horen wel wanneer hij dat zelf moet concluderen op grond van jouw emoties.
Net zo goed als jij geen onprettige emoties toont, kan de ander deze voor zich houden. Zo leidt er niemand gezichtsverlies. De onzekerheid over wat een ander echt voelt, kun je alleen verminderen door ernaar te vragen. En daarvoor hebben beide partijen een belang om de relatie goed te houden.
Zo is er een balans tussen vrijheid en betrokkenheid.

Delen op sociale media

In zijn boek "Een kleine filosofie van grote emoties (bol.com)" bekritiseert de Vlaamse filosoof Ignaas Devisch de huidige trend waarin mensen hun emoties openlijk delen op sociale media. Volgens Devisch is er een overgang geweest van een zwijgcultuur naar een spreekcultuur, waarbij de druk om alles te delen op sociale media als een burgerlijke plicht wordt gezien. Hij benadrukt het belang van zwijgen als een ethische daad, die niet moet worden verward met verzwijgen of liegen. De filosoof stelt vraagtekens bij de huidige obsessie met het tonen van authenticiteit en emoties, en betwijfelt of dit bijdraagt aan het bruto nationaal geluk.

Devisch merkt op dat sociale media de neiging hebben om de samenleving te doordringen en te veranderen, en dat de drang om alles hoor- en zichtbaar te maken een collectief trappistenprobleem heeft gecreëerd. Hij waarschuwt voor de exclusiviteit die gepaard gaat met de huidige nadruk op emoties, waarbij anderen worden buitengesloten en het weerspreken van gevoelens als onmogelijk wordt beschouwd. Devisch pleit voor een heroverweging van de omgang met emoties en suggereert dat ze niet als conclusies moeten worden gepresenteerd, maar eerder als uitgangspunten voor sociale relaties. Hij roept op tot meer nuance en ruimte voor zwijgen in een tijdperk waarin de publieke uiting van emoties als norm lijkt te gelden.

Samengevat

Het kan moeilijk zijn om te beslissen wanneer het gepast is om gevoelens te "containen" en wanneer het beter is om ze te tonen als emotie. Hier zijn enkele factoren die kunnen helpen bij het nemen van deze beslissing.

  • Overweeg de situatie waarin je je bevindt en hoe het tonen van emoties deze situatie kan beïnvloeden. Bijvoorbeeld, als je op je werk bent en je gevoelens van frustratie of boosheid hebt, is het misschien beter om deze emoties te beheersen om te voorkomen dat je professionele relaties schaadt. 
  • Overweeg de relatie die je hebt met de persoon met wie je je gevoelens wilt delen. Als je een sterke, hechte relatie hebt, is het misschien gepast om je emoties te tonen en open te zijn over wat er aan de hand is. Als je echter een minder intieme relatie hebt of als de relatie professioneel is, is het misschien beter om je emoties te beheersen. 
  • Iedereen heeft een andere persoonlijke stijl als het gaat om emoties en communicatie. Sommige mensen zijn comfortabeler met het delen van hun emoties dan anderen. Het is belangrijk om te erkennen wat voor jou werkt en wat niet en om hier rekening mee te houden bij het beslissen om je emoties te tonen. 
  • Als je een psychische aandoening hebt of als je gevoelens van intense angst, depressie of woede ervaart, is het belangrijk om deze emoties te bespreken met een professional in de geestelijke gezondheidszorg om te bepalen wat de beste benadering is.
  • Wees je bewust van de groepsdruk die uitgaat van de (bubbel) sociale media. Zijn feelings wel facts?

Een uitweg bieden bij een dilemma tussen trauma en vergoeding

Wie zich onrechtvaardig behandeld voelt door een gebeurtenis wil graag horen dat het de ander spijt. Wanneer het betonen van spijt zonder financiële gevolgen kan blijven willen velen nog wel zeggen “het spijt me wat er is gebeurd”.
Maar wanneer de één de ander de eis stelt “ik wil erkenning dat mij iets onrechtvaardigs is overkomen en ik vind dat ik recht heb op schadevergoeding” verzandt het proces al snel in verzet en/of zwijgen wanneer de aansprakelijkheid niet vast ligt.
Een voorbeeld is de overheid die geconfronteerd wordt met de fouten die gemaakt zijn rond de Tweede Oorlog in de behandeling van mensen die gevangen zaten in Indonesië of omdat ze Jood zijn.
Ambtenaren en politici van nu zijn niet persoonlijk aansprakelijk voor de gevolgen van de besluiten die de overheid en de samenleving toentertijd maakten. Ze kunnen wel een rol spelen in de verwerking van de trauma’s die nog steeds actueel zijn. Maar wanneer ze de trauma’s erkennen is de kans groot dat zij ook een besluit moeten nemen over een schadevergoeding.
Iemand die met veel emotie onafgebroken praat over wat hem of haar is overkomen roept ook ongewild afstand en weerstand op. Blijkbaar vinden wij als luisteraars en getuigen het lastig om zowel betrokkenheid te tonen als om gepaste afstand te houden. En die weerstand kan gemakkelijk leiden tot schijnbare onverschilligheid wat de getroffene vervolgens kan aanzetten tot nog meer of sterkere emotie. Een eindeloze spiraal is het gevolg.

Er is een levensgroot verschil voor een verantwoordelijke tussen gezichtsverlies lijden en je masker laten zakken. Het verschil wordt uitgemaakt wanneer de toehoorder laat weten niet te oordelen. Een verantwoordelijke geeft geen antwoord wanneer hij bang is daarna monddood en in aanzien geschaad te zijn.

Het is de taak van de overheid en politici om duidelijkheid te geven over de relatie tussen verantwoordelijkheid voor gebeurtenissen uit het verleden en de redelijkheid van schadevergoedingen. Beloften behoren nagekomen te worden. Duidelijkheid kan ook zijn dat met relevante redenen omkleed uitgelegd wordt waarom er geen schadevergoeding wordt uitgekeerd. Slachtoffers weten dan waar ze aan toe zijn en kunnen het besluit toetsen bij de rechtelijke macht.
Getraumatiseerde slachtoffers doen er goed aan om zich te realiseren dat erkenning op zich niet kan leiden tot heling van de psychische schade. Het kan het helingsproces versnellen omdat er een mijlpaal is gepasseerd. Geld kan schade beperken omdat het veiligheid kan leveren voor bestaanszekerheid.
Wie constateert dat partijen langs elkaar heen praten kan een oplossing bieden door de belangen open op tafel te leggen, door verschillen en overeenkomsten op te sommen en te benoemen wat gezegd wordt via de inhoud en via de betrekking.
Het is de toon die de muziek maakt.

Alles wat echt is, blijft verborgen

Arnon Grünberg schreef in zijn Voetnoot in de Volkskrant van 11-2-2015 dat zijn Joodse moeder was overleden. Hij stond zichzelf niet toe om te huilen, hij vond dat het leven verder moest gaan. Zowel hij als zijn moeder hadden een hekel aan openlijk vertoon van emoties. Grünberg besloot met ‘Alles wat echt is, blijft verborgen’. Wie op deze tekst Googelt vindt veel mensen die erop hebben gereageerd en gereflecteerd.

Emoties zijn gevoelens die getoond worden. De Joden hadden voor, in en tijdens de Tweede Wereldoorlog slechte ervaringen opgedaan met het kwetsbaar zijn en het tonen daarvan. Dat kon je jouw leven kosten. Ook in vredestijd pleiten veel mensen voor het beheersen van emoties en om gevoelens bewust slechts te delen met een selecte groep anderen. Het maakt het leven zo veel gemakkelijker en je voorkomt het gevoel dat je beoordeeld wordt als zwak. Maar het schept ook afstand. Die distantie is of gebrek aan verbinding of lafheid of een basis van respect. Je weet het niet.

Het is gewoon ieders vrije keuze om meer of minder transparant te zijn. Het wordt vooral een punt bij liegen en een meineed, wanneer belangen in het geding zijn. List & bedrog is wijd en zijd verspreid. Met het meeste kunnen we wel dealen en er een klein beetje begrip voor opbrengen. Of we halen er onze schouders voor op en lachen erom, bijvoorbeeld in de reclame. Caveat emptor (koper, wees op je hoede).

Veel van wat we verborgen willen houden komt uit ons onderbewustzijn. Wie kwaad is op iemand zou het liefst in de aanval gaan en dat is sociaal niet gewenst. Wie zich schuldig voelt, wil daarvoor niet onevenredig veel worden afgerekend, wie verdrietig is, wil geen troost opgedrongen krijen, wie verliefd is, wil de ander niet afschrikken met zijn genegenheid, wie zich zenuwachtig voelt, wil dat niet laten merken etc.. Vaak zijn we achteraf blij dat we deze gevoelens niet gedeeld hebben, want we realiseren ons dat emoties gekleurd waren.
Het was Plato die met zijn allegorie van de schaduwen op de grotwand ons al duidelijk maakte dat we eigenlijk kijken naar een afspiegeling van de echte wereld. Bovendien projecteren we wat we willen zien, maar toch zullen weinigen van zichzelf zeggen dat zij niet objectief kijken of althans een poging doen.

Wat we wel of niet scherp zien, gaat natuurlijk niet over een stoel of een bank of iemand die van rechts komt in het verkeer. Waarover we geen zekerheid hebben is bijvoorbeeld waarom iemand iets zegt of de vraag of iemand de waarheid spreekt, wat ware liefde is, etc..
Daarvan kunnen we slechts voorlopig aannemen dat we het snappen en open blijven staan voor alternatieve interpretaties.

Uit de gedachte komt een emotie voort, uit de emotie het handelen, door het handelen vormt zich een realiteit. Niet de realiteit.

Toen de camera en televisie opkwamen hoopten we verlost te raken van de leugenachtige misleiding van het woord, helaas gooide de computer met beeldmanipulatie roet in het eten. Wat rest is de troost dat Twitter en andere snelle media een leugen nog sneller laat inhalen door een meer aannemelijke waarheid.

Ook in de rechtspraak gaat het niet om de waarheid, maar om bewijslast. Het is niet voor niets dat een verdachte zich mag beroepen op zwijgrecht. Het zoeken naar de ultieme waarheid zou anders oneindig lang duren en iedereen is tevreden wanneer de verdachte zonder dwang bekent of een onomstotelijk bewijs wordt geleverd. En we hebben de doodstraf afgeschaft zodat er geen onomkeerbare straffen worden uitgevoerd. 

A single death is a tragedy, a million deaths is a statistic - Joseph Stalin 

In de wereld van bankiers wordt vrijwel niemand gestraft voor misleiding, die ons tot de afgrond leidt. Door de verleiding van veel geld te kunnen verdienen, verdwijnt alle moraal, zolang je binnen de ruime grenzen van de wet kunt blijven. En de wet wordt weer gemaakt door politici, een groep mensen die niet gestikt is in hun eerste leugen.

"Wat niet weet, wat niet deert". "Wiens brood men eet, diens woord men spreekt". "Verdeel en heers". "Onder druk wordt alles vloeibaar".

Boeken van Joris Luyendijk op bol.com

'Als ik een ding heb geleerd van de afgelopen jaren dan is het dat dit systeem eigenlijk alleen maar verliezers heeft'. Bankiers zijn verschrikkelijk goed betaalde verliezers, die hun vrijheid hebben verloren aan de verslaving van geld verdienen.

Weest niet bang voor jouw gedachten

Er zijn mensen die beweren dat de geest materie kan besturen en dat je daarom moet oppassen met wat je denkt of voelt.
Dat is nogal een onvrije stelling.

Natuurlijk is het zo dat in direct contact mensen van elkaar kunnen opvangen uit lichaamstaal en gezichtsuitdrukking dat er meer speelt dan wat mensen zeggen. Die extra informatie is ook af te leiden uit geschreven communicatie, "tussen de regels door lezen" etc.. Er is ook nog zoiets als telepathie, een vaardigheid of "zesde zintuig" die een klein percentage mensen hebben.
Het is mooi wanneer mensen positieve gedachten en emoties hebben, maar wanneer ze negatieve gedachten en emoties onderdrukken dan zijn ze verder van huis.

Waarom zouden onderdrukte gedachten geen negatieve uitstraling hebben?
Zwijgen kan een teken van wijsheid zijn, maar ook het residu van angst.
Waarom lachen we om een cabaretier die een leugenachtige politicus hekelt? Is dat negatief? Het is bevrijdend.

Het is veel gezonder om negatieve gedachten en emoties te schouwen. Dat betekent ze te accepteren een tijdje zonder oordeel aan te zien en ze zo nodig uit te vergroten om ze beter te kunnen observeren. Pas daarna kun je het beste beslissen wat je wilt delen met anderen. Het opkomen van negatieve gedachten en gevoelens is niet verkeerd, het vasthouden eraan wel, dat is het verschil.

Wanneer je gelooft dat in het universum een bewustzijn (noem het God of Allah of Dat) zetelt dat belang heeft dat mensen positieve gedachten en emoties hebben dan is het veel nuttiger om open te staan wat het universum je te vertellen heeft. Dus je niet te richten op wat je zendt, maar op wat je kunt ontvangen, bijvoorbeeld via meditatie en intuïtie. Dat open staan doe je door jouw ego niet te groot te laten zijn. Het ego wordt opgeblazen door negatieve gedachten en daarin zit de reden dat je er beter mee aan het werk kan gaan wanneer dat te lang aanhoudt. Een opgeblazen ego verstopt als het ware het kanaal waarmee je kunt ontvangen en in verbinding kunt staan met anderen.

Ook is het zinloos om je te richten op hogere emoties. Er is geen hiërarchie in emoties. Het is prettiger om positieve emoties te hebben. Veel van wat men verstaat onder hogere emoties of gedachten wordt niet gecreëerd door een individu, maar wordt opgepikt door een "open mind".

Een gezondere werking van het ego

Wanneer het ego zich ontwikkelt

Als peuters voor het eerst zeggen "ikke, ikke, ikke", vinden we dat vaak schattig. Het betekent dat ze zichzelf beginnen te ontdekken en onafhankelijker worden. Maar het kan ook betekenen dat ze zich afvragen of anderen wel van hen houden. Toch leren kinderen met de tijd hoe ze vrienden kunnen maken en voor zichzelf kunnen opkomen.

Ons "ik" bestaat vooral in de woorden die we gebruiken. Je kunt het niet zien in bijvoorbeeld hersenscans. Dit maakt het lastig om kinderen te leren hoe ze goed met zichzelf kunnen omgaan. Ze moeten leren om rekening te houden met zichzelf en anderen. Respect betekent dat je tegelijkertijd betrokken bent en een beetje afstand houdt.

Het gedrag van twee mensen met een sterk ego lijkt op twee magneten. Als ze verschillend zijn, trekken ze elkaar aan. Als ze hetzelfde zijn, duwen ze elkaar weg. Dit kost veel energie en kan veel emoties oproepen. Het is het beste als je beide kanten van jezelf kunt gebruiken: verbinding maken wanneer nodig en loslaten wanneer nodig.

Een ego zorgt ervoor dat we in beweging blijven. Dit kan goed zijn, zoals wanneer we ergens helemaal in opgaan. Maar het kan ook slecht zijn, zoals wanneer we bang zijn en willen wegrennen.

Ouders helpen kinderen om zichzelf te ontwikkelen door ze aan te moedigen om te concurreren en zich te meten met anderen. Maar soms kan dit ervoor zorgen dat we denken dat gelijkheid niet belangrijk is. Dit kan leiden tot een samenleving waarin mensen zich verloren voelen. Als we niet verbonden zijn met onszelf, kunnen we jaloers worden op anderen.

Ego en persoonlijkheid

Het ego heeft verschillende effecten op onze persoonlijkheid. Het zorgt ervoor dat we voor onszelf opkomen, maar het kan ook problemen veroorzaken in relaties. Een goede verbinding is alleen mogelijk als we elkaar als gelijken behandelen.

Om dit te begrijpen, moeten we ons bewust zijn van hoe we naar dingen kijken. We zijn niet alleen spelers in het leven, maar ook publiek en regisseur. Hierdoor kunnen we verschillende perspectieven bekijken en het beste uit onszelf halen.

Ego en eenheid

Op een spiritueel niveau betekent dit dat we open moeten staan voor verbinding met alle levende wezens. We moeten liefde laten stromen tussen mensen zonder egoïstische motieven. Een echte verbinding zorgt ervoor dat we ons vrij voelen en anderen ook vrij laten.

Paul Smit kan in deze video goed verwoorden en verbeelden hoe het ego het gevoel van afgescheiden zijn oproept.

Bewustwording, waardering en wil laten zich lastig verklaren met materie

Op Ted.com een lezing van David Chalmers. Hij vraagt zich af of bewustzijn een universeel fundamentele eenheid is, zoals massa, ruimte en tijd dat ook zijn. Hij behandelt de consequenties van dit denken via het panpsychisme. Elk organisme heeft een bepaalde graad van bewustzijn. Dit denken heeft gevolgen voor ons handelen en onze ethiek.
Wikipedia meldt het volgende.
Panpsychisme is een metafysisch begrip en een filosofische leer. Het woord komt uit het Grieks: 'pan'= alles, geheel en 'psychè' = ziel, geest; het is een synoniem van 'al-bezielings-leer'. Panpsychisme gaat ervan uit dat ofwel alle materie bezield is, ofwel, in ruimere zin, dat de kosmos als organisme bezield is. Hiermee wordt niet bedoeld dat alle materie levend is of bewustzijn bezit, maar eerder dat de samenstellende delen van de materie of wat het vormgeeft een soort bewustzijn heeft. Het panpsychisme kent aldus niet alleen aan mens en dier, maar ook aan planten en aan alles in de anorganische natuur een vorm van bewustzijn toe. Dus ook materie zou volgens het panpsychisme van psychische aard zijn, met als conclusie de identificatie van psychè met substantie.

Bekende vertegenwoordigers van panpsychisme zijn Rupert Sheldrake (morfogenetische velden) en Thomas Nagel. Hoewel Sheldrake en Nagel beiden een bredere kijk hebben op bewustzijn en de aard van de werkelijkheid, zijn hun benaderingen en ideeën verschillend. Sheldrake stelt dat bewustzijn niet alleen inherent is aan de geest van levende organismen, maar ook aan het hele universum. Nagel erkent de beperkingen van de wetenschappelijke benadering om de ervaring van bewustzijn te begrijpen, maar benadrukt dat bewustzijn zich bevindt in de subjectieve ervaring van de geest.

Thomas Nagel is hoogleraar filosofie en rechtsgeleerdheid aan de Universiteit van New York. Hij heeft zich in zijn essay Panpsychism (1979) beziggehouden met dit begrip. Hij definieert panpsychisme als "de visie dat de meest fundamentele fysische componenten van het universum mentale eigenschappen hebben, ongeacht zij delen zijn van levende organismen". Hij stelt dat het panpsychisme volgt uit een enkele op zich plausibele premissen (hoewel hij daarmee niet stelt dat het panpsychisme plausibel is).

  1. Material composition. Een organisme bestaat louter uit materiële onderdelen. Alle onderdelen van ons bestaan al een (veel) langere tijd vooraleer zij tot bij ons kwamen en deel van ons werden.
  2. Nonreductionism. Alledaagse mentale toestanden als gedachten, gevoelens, emoties, ... zijn geen fysische eigenschappen van een organisme, noch zijn zij ertoe reduceerbaar.
  3. Realism. Deze mentale toestanden zijn wel delen van het organisme, en daarbij zijn ze geen delen van de ziel, noch zijn eigenschappen van "niets". Ze kunnen niet in het niets zweven.
  4. Nonemergence. Werkelijke emergente eigenschappen bestaan niet. Alle eigenschappen van een complex systeem bestaan uit kleinere onderdelen van dit systeem en hun onderlinge interactie. In plaats van holistisch te stellen dat er eigenschappen van het geheel zijn, die niet uit de onderdelen voortkomen en dus "uit het geheel" emergeren, is het volgens Nagel plausibeler te stellen dat er gewoon nog onbekende onderdelen of onbekende eigenschappen van deze onderdelen zijn.
Uit deze vier premissen volgt volgens Nagel panpsychisme: als mentale eigenschappen niet reduceerbaar zijn tot fysische eigenschappen en als ze daarnaast wel al in deze basisonderdelen moeten zitten, dan moet men aannemen dat de basisonderdelen van deze wereld mentale eigenschappen hebben. Omdat alle materie in staat is om een onderdeel te zijn van een organisme, moet dus alle materie mentale eigenschappen hebben.
Bewustwording, waardering en wil, het zijn enkele geestelijke processen die zich lastig laten verklaren met materie. Zonde, vindt filosoof Thomas Nagel, want daardoor lopen we het risico een deel van de natuur nooit te kunnen ontrafelen. Biologie, evolutie en de kosmos, we kunnen ze niet verklaren als we niet ook oog hebben voor het geestelijke, betoogt Nagel.

Neem het bewustzijn. De geest is ook onderdeel van ecosystemen die zich hebben ontwikkeld door evolutie. Daarom schiet traditionele evolutionaire biologie - uitsluitend gericht op het materiële - fundamenteel tekort. Ook de geschiedenis van het heelal en de oerknal, waarmee de voorwaarden voor evolutie werden gecreëerd, laten zich niet verklaren op basis van het tastbare alleen. Een juiste interpretatie van de natuur zou immers ook een verklaring moeten geven voor de aanwezigheid van ons bewustzijn, dat niet tot materie is terug te brengen.

Nagel plaatst zijn vraagtekens niet vanuit een bepaalde religieuze overtuiging. Ook biedt hij geen duidelijk alternatief. Maar in Geest en kosmos suggereert hij wel dat als de materialistische benadering incompleet is, andere beginselen ook wel eens een rol zouden kunnen spelen bij het ontstaan van de natuur.

Geest en kosmos, hoe houdbaar is de neodarwinistische visie? (bol.com).
Jacob Jolij. Wat is bewustzijn nou eigenlijk? Ebook Tooltip. Een prikkelende zoektocht van neurobiologie tot parapsychologie (bol.com).

Observeren en loslaten

Jezelf ontdoen van

In de Volkskrant van 23 mei schrijft Olaf Tempelman over het oplevende Taoïsme onder de titel Wie zich meester waant, is vaak een slaaf.

Tempelman citeert sinoloog Mark Leenhouts:
Als de Tao leeg is en het taoïsme in het ontkerkelijkte Nederland een 'spirituele leegte' vult - is dat dan geen leegte vullen met leegte? Niet per se, betoogt Leenhouts: 'Wat de taoïsten 'het legen van het hart' noemen, betekent eigenlijk het 'vasten van het hart'. Oftewel: het uitbannen van menselijke gedachten en verlangens. In die geestelijke stilte kun je één worden met de Tao - het alleen met intuïtie benaderbare oerprincipe dat de natuur regeert en de mens daarvan is afgedwaald'.
Tot zover de Volkskrant.

Het vasten van het hart zou betekenen het uitbannen van menselijke gedachten en verlangens. Boeddhist Eckhart Tolle legt dit anders uit: hij houdt mensen voor om te mediteren en zich daarbij niet te identificeren met gedachten, gevoelens en verlangens. Dit betekent dat deze niet hoeven te worden onderdrukt, ze mogen er zijn en kunnen het beste weer worden losgelaten. Juist wie zijn gedachten en emoties uitbant zal slaaf zijn en mogelijk nooit meester. Het gevaar van onderdrukking is dat zij juist dan op onverwachte en ongewenste manier toch weer de kop opsteken. Observeer jouw gedachten, gevoelens en verlangens zodat je ervan kunt leren oftewel bewust kunt worden. Het gaat om de balans: alle gevoelens mogen er zijn, maar hoeven niet allemaal ongeremd naar buiten te komen of te worden onderdrukt.

Wilskracht en onderdrukte emoties

Arnon Grunberg schrijft 16 mei in zijn column op de voorkant van de Volkskrant naar aanleiding van een interview met Roy Baumeister, auteur van het boek Wilskracht het volgende.
De cultus van de authenticiteit, waarbij alle emoties in de openbaarheid moeten, is ook een vijand. Emoties zijn net als toiletbezoek een privéaangelegenheid. Ze moeten onderdrukt worden en dat vereist enige wilskracht.
Tot zover Grunberg.

Grunberg schiet een beetje door. Het gaat er niet om dat je authentiek bent door alle gedachten en emoties zonder beperking te delen met de buitenwereld. Dat zou de wereld door deze ego-gerichtheid onleefbaarder maken. Waar het wel omgaat is dat je eerst observeert en een keuze maakt of je emoties of gedachten wel of niet wilt delen met anderen. Om emoties goed te kunnen observeren moet je deze eerst toelaten en binnen jezelf laten opkomen.
Wanneer je vervolgens besluit dat het belangrijk is dat anderen ervan weten dan doe je dat in een ik-boodschap.

Een ik-boodschap bestaat uit een aantal elementen.

  • Wanneer je nog niet in gesprek bent met degene die je iets wilt zeggen, begin dan met het noemen van zijn of haar naam. Zo vraag je iemands aandacht.
  • Begin je boodschap met 'ik'….
  • Benoem je gevoel of je belemmering ("Ik word nogal afgeleid…").
  • Benoem het gedrag van de ander dat je niet zint ("…door je telefoongesprekken".).
  • Geef de reden waarom dat zo is, ook geformuleerd met 'ik' of 'we'. Eventueel kun je daar ook mee beginnen. ("Ik wil graag dit rapport afmaken voor de vergadering vanmiddag".)
  • Geef een suggestie van het gedrag dat je graag van de ander zou zien. Begin ook die suggestie met 'ik' ("ik wil dat jij…" of "ik zou willen dat je…"). Formuleer deze suggestie bij voorkeur niet als vraag, omdat daarop het antwoord weer direct 'nee' zou kunnen zijn. Door de suggestie als gewone zin te formuleren zet je die ander aan tot handelen, en minder tot een verbale tegenwerping.

Voorbeelden

Jij-boodschap. Jij doet ook altijd zo geheimzinnig.
Ik-boodschap. Ik zou graag beter willen weten wat er speelt.

Jij-boodschap. Jij doet nooit wat ik vraag.
Ik-boodschap. Ik zit nog steeds met die onopgeloste kwestie van vorige week.

Jij-boodschap. Jij moet nú je mond houden.
Ik-boodschap. Ik kan zo geen gesprek met je voeren. Ik wil graag dat je kalmeert en ook mij even laat uitpraten.

Meer lezen en leren, klik hier.

Met negatieve emoties op koers blijven

Het utilitarisme dat zegt dat men moet streven naar het ‘grootste geluk voor het grootste aantal’ is de inspiratiebron voor het proefschrift ‘Onvolmaakt Geluk’ van drs. A. Bergsma, waarop hij op 10 mei 2011 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam promoveerde. De promovendus probeert op drie manieren een bijdrage te leveren aan de positieve psychologie. Hij heeft als eerste gekeken naar de rol van geluksadvies. In het tweede deel staat het geluk van mensen met een psychische stoornis centraal. Als laatste gaat hij in op welke manier wijsheid en geluk met elkaar samenhangen.
De positieve psychologie bestudeert optimaal menselijk functioneren en ziet geluk als een van haar belangrijkste studieobjecten. Welke kwaliteit heeft geluksadvies dat door de eeuwen is gegeven en in hoeverre sluit het aan bij wat we op dit moment weten over geluk? Bergsma heeft daarvoor in Nederland 57 veel verkochte, psychologische zelfhulpboeken geanalyseerd. Hieruit blijkt dat veel onderwerpen met het vinden van geluk zijn verbonden.
Het tweede deel van dit proefschrift richt zich op het geluk van de grote aantallen mensen die door een psychische stoornis hebben. Dit is een onderwerp waar niet of nauwelijks onderzoek naar bestond, waarschijnlijk omdat het antwoord wel duidelijk lijkt. Immers, het lijden of het anderen laten lijden is de centrale kern van de definitie van iedere psychische stoornis. Toch blijkt twee derde deel van de mensen met een psychische stoornis zich vaak gelukkig te voelen. Alcoholmisbruik lijkt het geluk op de korte termijn zelfs helemaal niet te schaden.
Het derde deel van dit proefschrift gaat dieper in op de grenzen van het geluk. Het streven naar meer wijsheid heeft bijvoorbeeld nauwelijks rendement als het gaat om toegenomen geluk en ook lijken wij mensen negatieve emoties nodig te hebben om ons leven op koers te houden. Volmaakt geluk is riskant, omdat het mensen belemmert bij ongedaan maken van vergissingen. Wijsheid is grotendeels onafhankelijk van geluk en is een waardevol doel voor menselijke ontwikkeling in zichzelf.
Twee derde van de patiënten met een psychische stoornis voelt zich vaak gelukkig. Alcoholmisbruik lijkt het geluk op korte termijn zelfs helemaal niet te schaden.
Bron: Erasmus Universiteit Rotterdam

Emoties herkennen

Vrouwen die testosteron krijgen toegediend, blijken minder goed in staat om zich in een ander in te leven. Dat schrijft experimenteel psycholoog Jack van Honk van de Universiteit Utrecht in een artikel dat onlangs verscheen in het toonaangevende tijdschrift Proceeding of the National Academy of Sciences (PNAS).
Vrouwen wordt over het algemeen meer empathisch vermogen toegedicht en ze beschikken over veel minder testosteron dan mannen. Om het effect van testosteron op inlevingsvermogen te onderzoeken, maakten Jack van Honk en zijn mede-onderzoekers dan ook gebruik van vrouwelijke proefpersonen. De onderzoekers lieten deze vrouwen voor en na toediening van testosteron foto’s zien waarop mensen met verschillende gezichtsuitdrukkingen waren afgebeeld. Na toediening van het testosteron bleken de vrouwen meer moeite te hebben met het interpreteren van de gezichtsuitdrukkingen. Volgens Van Honk betekent dit dat testosteron, het belangrijkste mannelijke geslachtshormoon, direct van invloed is op de mate van sociale intelligentie. Van Honk: “Bij extra testosteron gaat het empathisch vermogen van de vrouw dus achteruit. Deze uitkomst is van groot belang om de psychobiologie van de menselijke sociale intelligentie te begrijpen”.

Tot zover Van Honk.
Het is maar de vraag of hij gelijk heeft.
Feit is dat vrouwen na het toedienen van testosteron gezichtsuitdrukkingen anders interpreteren dan daarvoor en anders dan Van Honk vindt dat deze betekenen. Hij wekt de suggestie met zijn interpretatie van de onderzoeksresultaten dat mannen minder sociaal intelligent zijn dan vrouwen. Dat lijkt een open deur, maar is dat bij nadere inspectie toch niet. Vrouwen hebben er belang bij om goed in te kunnen schatten wat de emotionele situatie is bij anderen, zeker ook bij kinderen, die nog niet goed kunnen praten of een gesloten partner. Maar er grotere gevoeligheid voor hebben wil niet zeggen dat zij daarin onder alle omstandigheden beter in functioneren of misschien zelfs in willen functioneren.
Gezichtsuitdrukkingen hangen samen met gevoelens. Ben je verdrietig, dan kijk je verdrietig. Ben je boos, dan kijk je boos. Maar veel gebeurtenissen roepen meerdere gevoelens op. Wanneer een man een vrouw teleurstelt, komt vaak eerst verdriet op en na enige tijd boosheid. Het onderbewuste van de mens onderscheidt in gebeurtenissen verschillende aspecten, als bijvoorbeeld agressie of juist liefdevolle aandacht, die hij/zij koppelt aan gevoelens. Die gevoelens kunnen tegenstrijdig zijn en elkaar een tijdje in evenwicht houden. Welk gezichtsuitdrukking daarbij past, is op dat moment niet door een man of vrouw eenduidig te determineren. In het denken en de communicatie over wat een gebeurtenis oproept, komt duidelijkheid over de betekenis en vervolgens komen de bijpassende gevoelens mee en die zijn weer zichtbaar in de gezichtsuitdrukking.
Misschien maakt testosteron vrouwen meer onverschillig in de aard van emoties en verlegt het de aandacht naar de complexiteit van een situatie. Wie zal het zeggen? Inderdaad, daar is meer onderzoek voor nodig en zo kennen we de onderzoekswereld weer.
Wilt u meer lezen over vooroordelen over emoties en man-vrouw verschillen? Klik hier.

Populair in de laatste week

Alle labels van het blogspot

#metoo (2) aanbevolen (15) aandacht (9) aanraken (2) aanwezigheid (4) achterdocht (2) ADHD (2) afhankelijkheid (3) afstand nemen (6) agnost (4) agressie (2) alcoholisme (4) altruïsme (6) ambitie (2) ander (1) angst (22) apofatisch (9) authenticiteit (9) autisme (1) autonomie (5) balans en evenwicht (51) begeerte (1) behoefte (5) belangen (10) belemmerende overtuigingen (10) beoordelen (5) beslissen (2) betrokkenheid (5) betrouwbaarheid (2) bewustwording (12) bewustzijn (26) bezinning (1) bindingsangst (3) bioscoopfilm (7) biseksualiteit (1) blijdschap (3) bodhisattva (2) boeddhisme (9) boek (162) boosheid (2) brein (2) burn-out (2) communicatie (16) compassie (10) competentie (4) competitie (14) complottheorie (3) constructief gesprek (4) consumeren (2) coping (2) creativiteit (3) crisis (7) dans (6) daten (5) deflexie (1) demagogie (4) denken (12) denkfouten (5) deugd (9) deugdzaamheid (1) diagnose (4) dialoog (10) dieren (4) discipline (1) dooddoener (6) drama (3) drie-eenheid (6) drogredenen (7) drugsgebruik (5) DSM (4) dualisme (5) duurzaamheid (5) echt (4) eenheid (33) eenzaamheid (8) ego (45) eigenschappen (2) eigenwaarde (5) emancipatie (5) emergentie (2) emotie (13) empathie (5) en-en (23) endogene depressie (1) energie (13) erkenning (8) ethiek (9) etiquette (6) evenwaardigheid (51) evolutie (23) faalangst (1) fabel (1) feedback (2) filmpje (79) filosofie (18) fraude (9) Freud (2) functioneren (4) gebreken (1) gedragsverandering (5) geduld (2) geest (3) geheugen (3) gekwetstheid (6) geld (5) gelijk hebben of gelijk krijgen (7) gelijkmoedigheid (4) geloven (18) geluk (34) genade (5) genot (1) Gestalt (1) Getuige (5) gevoelens (35) gezag (1) gezichtsverlies (3) gezondheid (5) gezondheidszorg (1) GGz (2) go with the flow (2) God (41) goedgelovigheid (3) gokken (1) grenzen (9) hechting (1) heelheid (8) hersenen (4) hier en nu (8) holisme (2) hoofdzonde (3) humor (12) ideaalbeeld (2) identificatie (10) identiteit (13) ik-boodschap (1) illusie (12) imago (1) individualisme (5) innerlijke vrijheid (17) integriteit (3) Intelligent Design (1) Internet (3) intrinsieke waarde (1) intuïtie (8) InZicht (12) islam (2) jaloezie (4) jeugd (1) jezelf worden en zijn (12) jongeren (3) karakter (2) katafatisch (1) kenmerken (2) kiezen (10) kind (13) kosten (1) kracht (6) Krishnamurti (2) kuddegedrag (1) kunstmatige intelligentie (2) kwakzalverij (1) kwaliteit (16) kwetsbaarheid (5) l (1) leegte (15) leiderschap (4) leugens (9) levensfase (3) levenskunst (8) levensvragen (3) levensweg (3) licht (3) liefde (97) liefdesverdriet (3) lijden (1) loslaten (20) macht (23) machtsstrijd (9) magisch denken (7) man-vrouw verschillen (11) mannelijkheid (2) mannen (1) media (2) meditatie (14) metacommunicatie (8) metafoor (2) metafysica (5) milieu (1) mindfulness (4) misbruik (4) model (1) moraliseren (1) motto (1) mystiek (5) nabijheid (2) narcisme (4) natuur (5) negatie (16) neti neti (3) niet doen (22) NLP (1) non-duaal bewustzijn (6) non-dualiteit (41) omdenken (7) omgangsregels (3) onderwijs (3) onderzoek (8) ongelukkig zijn (4) onmacht (2) onrust (2) ontrouw (1) ontwikkeling (10) onverwerkt kindertrauma (3) oordeel (18) opvoeding (8) orgasme (2) Osho (6) ouderen (5) overgave (4) overheid (1) overvloed (6) panpsychisme (1) pantheïsme (1) paradox (27) Pareto principe (1) partnerkeuze (6) passie (2) pedagogie (2) perfectie (2) personeelsbeleid (2) persoonlijkheid (6) persoonlijkheidsstoornis (3) pesten (1) Peter principle (1) pijnlichaam (8) politiek (10) populair (11) positieve (11) privacy (1) processie (1) projectie (9) psychiatrie (4) psychofarmaca (1) psychotherapie (1) puberen (1) reïncarnatie (2) relatie (17) relatievaardigheid (5) respect (32) rijkdom (2) rol (4) romantiek (5) rust (5) ruzie (5) samensmelten (10) schaamte (2) scheiden (2) schizofrenie (1) schouwen (6) schrijfdrang (1) schuld (3) schuldgevoel (2) seks (14) selectie (3) sociale druk (4) somberheid (1) spel (3) spiegelogie (4) spijt (1) spiritualiteit (51) spreekwoorden (1) sprong (1) statistiek (1) status (1) sterven (5) stilte (15) straling (1) strategie (1) stress (5) synchroniciteit (14) taal (16) Taoïsme (18) tederheid (1) Tegenwoordigheid (2) The Secret (2) The Work (1) therapie (1) tijdgeest (5) toeval (5) Tolle (18) transcenderen (6) transformatie (5) transparantie (2) trend (2) tunnelvisie (1) twijfel (5) verandering (2) verantwoordelijkheid (12) verbinding (33) verdriet (2) vergeten (2) verlangen (5) verlatingsangst (1) verleiding (3) verlichting (14) verliefdheid (4) verlies (1) vermijding (1) vermoeidheid (1) verslaving (7) vertrouwen (18) verveling (2) verwondering (2) vicieuze cirkel (1) video (1) voeding (1) voelen (3) volgzaamheid (1) vragenlijst (2) vreugde (2) vrije wil (6) vrijen (3) vrijheid (90) waarheid (26) waarneming (7) ware (8) wederkerigheid (6) welzijn (7) wezen (2) wijsheden (10) wilskracht (2) woede (2) wu wei (23) yin en yang (4) zelfbeheersing (3) zelfbevestiging (3) zelfbewustzijn (8) zelfdoding (4) zelfkennis (12) zelfkritiek (1) zelfoverschatting (2) zelfrealisatie (12) zelfvertrouwen (5) zelfverwerkelijking (2) zelfwaardering (5) Zen (2) ziel (14) Zijn (11) zin van het leven (10)