Posts

Posts uit maart, 2025 tonen

Psychologie en leven in het hier en nu

Zinvol verbinden Ieder mens verlangt naar liefde en vrijheid. Hoewel deze twee op zichzelf staande waarden lijken, kunnen ze op een diepere manier met elkaar worden verbonden. Wanneer liefde en vrijheid samenkomen, versterken ze elkaar en krijgen ze meer betekenis in ons leven. Zonder vrijheid geen liefde en zonder liefde geen vrijheid . Toch is het vinden van een evenwicht tussen autonomie en verbinding vaak een uitdaging. Deze balans voelt niet altijd vanzelfsprekend. Op dit blog verken ik vanuit spiritualiteit, zoals het taoïsme en boeddhisme, psychologie en persoonlijke ervaringen, hoe het ego ons kan ondersteunen, maar ook belemmeren. Loskomen van het ego Het ego is geen tastbaar iets; het bestaat uit gedachten, overtuigingen en identificaties die ons zelfbeeld vormen. Dit beeld bepaalt hoe we onszelf en de wereld om ons heen ervaren. Hoewel het ego ons kan beschermen en sturen, houdt het ons vaak gevangen in patronen die ons beperken. Door ons los te maken van dit beperkte zelf...

Elkaar vinden los van status en belangen

Afbeelding
Ware liefde bezongen Waarom kiezen we voor een bepaalde partner? Vaak spelen allerlei overwegingen mee: de goedkeuring van familie en vrienden, status, financiële zekerheid. Maar soms zit er ook iets diepers: de hoop dat de ander ons compleet zal maken, dat we via de partner heel worden. Is dat ware liefde? Het sprookje van Assepoester gaat over deze vraag. In de klassieke versie wordt Assepoester na de dood van haar echte moeder door haar kwaadaardige stiefmoeder en stiefzusters en haar opportunistische vader tot dienares gemaakt. Met hulp van een goede fee kan ze toch naar het koninklijk bal, waar de prins verliefd op haar wordt. Om middernacht moet ze vluchten en verliest daarbij haar glazen muiltje. De prins zoekt haar overal, vindt haar via het muiltje en trouwt met haar. Bij Rossini is dit cruciaal anders: door de vermomming weten beide partijen niet wat de status van de ander is; zij denkt dat hij een dienaar is, hij ziet haar in lompen tussen de as. In de finale van Peter...

Vernieuwing en verovering als onrustige levensstijl

Afbeelding
Een culturele analyse van vernieuwingsdrang en integriteit In onze hedendaagse cultuur lijkt een groot deel van de bevolking gevangen in een permanente staat van zoeken naar vernieuwing. Of het nu gaat om romantische partners via dating-apps , nieuwe ervaringen via sociale media, carrièrekansen via networking , of zelfs spirituele inzichten via een eindeloze stroom van self-help content; de moderne mens lijkt gedreven door een onverzadigbare honger naar het volgende, het nieuwe, het betere. Deze vernieuwingsdrang manifesteert zich op verschillende niveaus. In de relatiesfeer zien we hoe digitale platforms het 'shoppen' naar partners hebben gefaciliteerd tot een bijna industriële activiteit. Waar eerdere generaties genoodzaakt waren om dieper te graven in beperkte sociale kringen, kan men nu met een simpele swipe beweging toegang krijgen tot een schijnbaar oneindige pool van potentiële partners. Het gevolg is wat psychologen de 'paradox of choice' noemen: meer optie...

De vrijheid van oud zijn

Afbeelding
Memento mori, herinner je dat niets meer hoeft “Memento mori” gedenk te sterven. Vaak klinkt dit als een streng gebod: vergeet niet dat je sterfelijk bent, dus leef ingetogen en kuis. Maar er zit een andere, lichtere lezing in. Je kunt het ook verstaan als een uitnodiging: besef dat het leven eindig is en dat veel van wat je jezelf oplegt, niet hoeft.  Ons leven vol moeten Vanaf de schoolbanken tot diep in onze loopbaan wordt ons leven beheerst door “moeten”. We moeten presteren, voldoen aan verwachtingen, iets “maken” van onszelf. De samenleving prijst snelheid, succes en productiviteit. Zelden nemen we de tijd om te relativeren. We jagen door, en met het jagen komt stress, vaak meer dan nodig. De vertraging van de ouderdom In de laatste levensfase valt veel van dit moeten weg. De krachten nemen af, het tempo vertraagt, de horizon verkleint. Ouderdom maakt dit onvermijdelijk. Wie zich verzet en toch wil doorgaan alsof niets verandert, belandt vaak in teleurstelling en bi...

Ben je er klaar voor of gewoon klaar mee?

Afbeelding
Het gewone leven is geen gemiste kans We leven in een tijd waarin het gewone leven niet meer genoeg lijkt. We moeten groeien, bloeien, alles uit het leven halen, risico’s nemen, grenzen verleggen, intenser leven dan onze ouders ooit durfden dromen. Balans is niet langer rust, maar een prestatie geworden: een evenwichtsoefening op een koord gespannen tussen werk, zelfontwikkeling, sociale plichtplegingen en zingeving. En als we daarin falen, dreigt de andere valkuil: terugblikken met spijt, de gemiste kansen optellen en concluderen dat het echte leven zich elders afspeelde. Maar wat als het gewone leven zelf al genoeg is? Alles moet iets opleveren We zijn zo gewend geraakt om het leven te benaderen als een project, dat zelfs rust en verveling efficiënt moeten worden ingevuld. We doen aan “quality time”, we “lummelen bewust” en we nemen een retraite in de agenda op alsof het een kwartaaldoel is. De vrije dag moet “opladen”, het weekend moet “in balans brengen” en zelfs spontane lol...

Onderlinge energie kan mee- of tegenwerken

Afbeelding
Arbeid, energie en liefde in balans De taal van levensenergie door de eeuwen heen Wanneer mensen spreken over relaties in termen van energie -iemand die je oplaadt of juist leegzuigt- gebruiken we woorden die een lange geschiedenis hebben. Eeuwenlang hebben mensen geprobeerd te begrijpen wat leven en vitaliteit is en telkens zochten ze daarvoor beelden in de techniek en kennis van hun tijd. Oeroude verhalen beginnen met adem  In Genesis vormt God de mens uit klei en blaast hem de levensadem in. In Indiase en Chinese tradities is er prana of chi : een subtiele kracht die stroomt door lichaam en kosmos. Adem is het eerste teken van leven, het verdwijnen ervan het teken van dood. De gedachte dat er iets onzichtbaars in ons stroomt dat leven mogelijk maakt, is zo oud als de mensheid zelf. De Grieken zochten filosofische taal  Plato sprak over de ziel ( psyche ) die het lichaam bezielt. Aristoteles introduceerde het begrip entelechie : de innerlijke kracht die een eikel ...

God: troost of illusie?

Afbeelding
Leegte, hefboom en ruimte Wie nadenkt over God stuit onvermijdelijk op de vraag: zoeken wij God omdat Hij er is, of omdat wij Hem nodig hebben? In die spanning ligt een oud en voortdurend actueel gesprek tussen filosofie, psychologie en theologie. God als hefboom van de geest Vanaf de negentiende eeuw wezen denkers als Feuerbach en Freud erop dat godsbeelden vaak ontstaan uit menselijke verlangens. Volgens hen is God in wezen een projectie: een vergrote versie van onze behoeften. Waar Feuerbach stelde dat de eigenschappen die wij aan God toeschrijven eigenlijk ons eigen ideaalbeeld weerspiegelen, zag Freud in God vooral een vaderfiguur, een psychologisch hulpmiddel om met kwetsbaarheid en angst om te gaan. In dit licht verschijnt God als een mentale hefboom : een kracht die we zelf uitvinden om boven onze tekorten uit te stijgen. Het voordeel van dit perspectief is dat het doorzichtig maakt hoe religie troost kan bieden. Het risico is dat er niets anders overblijft dan een nutt...

Het nut van wakker liggen

Afbeelding
Verkennen bij het ontwaken In de vroege ochtend, wanneer het lichaam al wakker is maar het leven nog niet begonnen, bevindt het bewustzijn zich in een niemandsland. Niet meer slapend, nog niet handelend. Hier, in deze stille tussenruimte, krijgt het denken een andere toon. Geen strakke lijnen, geen taken, geen logische volgorde. Alleen het langzame oplichten van wat er al was, maar nog niet werd benoemd. Filosofen, mystici en kunstenaars hebben dit soort grensmomenten altijd opgemerkt. Want in de marge van de dag openbaart zich iets wat zich overdag vaak schuilhoudt: zin die zichzelf nog niet heeft vastgelegd . De vroege uren als vorm van zijn Waar de rest van de dag draait om functioneren, plannen en reageren, zijn de ochtenduurtjes vóór het opstaan een tijd zonder doel. Dat maakt ze niet leeg, maar juist vol, op een subtiele manier. In termen van Heidegger zouden we kunnen zeggen: hier is nog sprake van Zijn vóór de dingen “voorhanden” worden. Je bent, zonder nog iets te wille...

Bewust omgaan met het pijnlichaam

Afbeelding
Over oude pijn, nieuwe ruimte en de magie van Nanny McPhee “Where there is pain, there is awakening” Eckhart Tolle. Veel mensen herkennen zich in Eckhart Tolles beschrijving van het pijnlichaam : die oude emotionele lading die zich soms zomaar meldt in boosheid, verdriet of gekwetstheid. Tolle gaf het fenomeen een naam, maar liet velen met de vraag achter hoe je er in de praktijk mee omgaat. Dit essay verbindt Tolles inzichten met een concreet zeven stappenplan én met een verrassend filmvoorbeeld: Nanny McPhee , waar heling door bewustwording op een wonderlijk eenvoudige manier zichtbaar wordt. Wat Tolle ons liet zien en wat hij openliet Tolle heeft met zijn begrip pijnlichaam velen geholpen een naam te geven aan dat wat diep in ons blijft hangen: oude pijn, verdriet, schaamte of woede die zich in het heden opnieuw manifesteert. Zijn beschrijving van hoe dit energetische “lichaam van pijn” ons gedrag beïnvloedt, is herkenbaar en inzicht gevend. Toch blijft bij veel lezers ee...

Het vasthouden aan bekende pijn

Afbeelding
Eigenwaarde en vrijheid in relaties Er bestaat een merkwaardig fenomeen waarbij mensen moeite hebben met loslaten en verbinden in relaties. Zij lijden onder het afscheid nemen en lijken geen vertrouwen te hebben dat soortgelijke positieve ervaringen kunnen terugkeren. Dit raakt aan fundamentele aspecten van menselijke gehechtheid en de manier waarop we omgaan met verlies en onzekerheid. Deze mensen ervaren vaak wat psychologen "separatieangst" noemen: niet alleen de angst voor het daadwerkelijke verlies van de ander, maar ook voor het gevoel van leegte en onzekerheid dat daarbij hoort. Vroege ervaringen spelen hierin een grote rol. Als iemand in de kindertijd heeft geleerd dat beschikbaarheid van zorgfiguren (ouders) onvoorspelbaar was, kan dit leiden tot een diepgeworteld gevoel dat positieve verbindingen fragiel en tijdelijk zijn. Het brein ontwikkelt dan een soort "schaarste-mentaliteit" rond liefde en verbinding. Er mist een bodem van zelfliefde en zelfvertr...

Passie trekt aan, frustratie stoot af

Afbeelding
Frustratie als wegwijzer Frustratie en passie zijn verwanten. Beiden geven energie, beiden zetten mensen aan tot daden. Toch is hun uitwerking heel verschillend. Passie trekt aan, frustratie stoot af. Een passie-uiting maakt anderen nieuwsgierig en schept verbinding, terwijl frustratie vaak tot ongenuanceerde uitspraken leidt die mensen van je afwenden. Toch geldt een eenvoudige waarheid: onder frustratie schuilt passie . Dat inzicht verandert hoe we naar onze eigen emoties kunnen kijken. Frustratie is geen teken van zwakte, maar een alarmsignaal dat een waarde of behoefte in ons geraakt wordt. Gevoel en emotie Het helpt om onderscheid te maken tussen gevoel en emotie . Gevoel is de binnenwereld die we altijd met ons meedragen: blijheid, verdriet, verlangen, teleurstelling, hoop. Emotie is het deel van die gevoelens dat zich naar buiten keert. Soms omdat we het niet kunnen binnenhouden, soms omdat we na overweging besluiten het te delen. Die tussenstap -het containment van ...

De groei-illusie: waarom kiezers bedrogen uitkomen

Afbeelding
Economische groei en sociale rechtvaardigheid Er is een verhaal dat al decennia wordt verteld aan kiezers, vooral aan degenen zonder universitaire diploma's: stem op economische groei, want groei brengt welvaart voor iedereen. Het is een verhaal dat zo vaak is herhaald dat het als vanzelfsprekend wordt aangenomen. Maar wat als dit verhaal een van de grootste politieke leugens van onze tijd is? De belofte van groei Wanneer politieke partijen "economische groei" beloven, roepen ze beelden op van een tijd waarin een groeiende economie inderdaad ten goede kwam aan gewone werkende mensen. In de naoorlogse decennia, ruwweg van 1945 tot 1975, was er sprake van wat economen de "Gouden Eeuw" noemen. Productiviteitsstijgingen vertaalden zich direct in hogere lonen, betere arbeidsomstandigheden en uitgebreidere sociale zekerheid. Een vader kon met één inkomen een gezin onderhouden, een huis kopen en zijn kinderen naar de universiteit sturen. Dit is het verhaal dat ...

Stroperige weerstand tegen verandering die logisch lijkt

Afbeelding
De traagheid van het mogelijke Verandering is zelden een vloeiend proces. Zelfs wanneer de noodzaak overduidelijk is en de richting logisch lijkt, verlopen hervormingen traag, moeizaam en met onverklaarbare tegenzin. Dat is geen nieuw fenomeen. Niccolò Machiavelli, de Florentijnse denker uit de zestiende eeuw, doorzag dit mechanisme als geen ander. In Il Principe schrijft hij dat er “niets moeilijker, twijfelachtiger of gevaarlijker is dan het invoeren van een nieuwe orde”, omdat de hervormer “vijanden maakt van hen die van de oude orde profiteren, terwijl degenen die van de nieuwe orde kunnen profiteren slechts lauw zullen steunen, deels uit angst voor hun tegenstanders, deels uit ongeloof”. Wie iets wil veranderen, raakt dus niet alleen de belangen van mensen die iets te verliezen hebben, maar ook het vertrouwen van mensen die in principe iets te winnen hebben. Zelfs als de belofte van verbetering logisch is, ontstaat er een soort stroperige passiviteit. De traagheid van het mog...

Verkiezingen 2025: tijd voor de volgende emancipatiegolf

Afbeelding
De volgende stap in onze morele ontwikkeling We zijn het er over eens dat alle mensen gelijke rechten verdienen, ongeacht hun huidskleur, geslacht, geloof of beperking. Deze overtuiging groeide geleidelijk door de geschiedenis heen. Groepen die eerst werden uitgesloten, kregen uiteindelijk erkenning als evenwaardige dragers van rechten. Wie naar dieren kijkt, ziet wezens die -net als wij- pijn voelen, hun vrijheid verdedigen en relaties aangaan. Een koe die haar kalf zoogt, varkens die spelen, kippen die sociale hiërarchieën vormen. Ze zijn geen mensen, maar wel wezens met een eigen ervaring van het leven. Dit roept een belangrijke vraag op: als we geloven dat vrijheid en gelijkheid universele principes zijn, hoe consistent zijn we dan als we deze alleen aan onze eigen soort toekennen? Kansen voor mens en milieu Het serieus nemen van dierenrechten biedt Nederland unieke kansen. Wanneer we stappen zetten weg van grootschalige veehouderij die primair draait om winst en export, ...

Wat we van AI kunnen leren over vriendelijkheid en verbinding

Afbeelding
Zonder oordeel, zonder strijd Wat je voelt, bepaalt niet alleen je stemming, maar ook je neiging tot handelen. Wie zich geraakt voelt, wil iets laten merken, veranderen, oplossen of wegduwen. Maar het kan ook anders: door te containen . Dat wil zeggen: gevoelens laten opkomen, ruimte geven en dragen, zonder ze meteen te hoeven uiten als emotie of ze te onderdrukken. Containen is een variant van tot 10 tellen. De kunst van containment –het laten opkomen en dragen van (vooral negatieve) gevoelens zonder direct te handelen– is een krachtig alternatief. Je hoeft je gevoel niet te verloochenen. Je hoeft het ook niet weg te praten. Ik voel dit, en ik hoef er nu niets mee, behalve het te laten bestaan. Het geeft rust, overzicht en openheid. En het beschermt niet alleen jezelf, maar ook de relatie. Wat AI doet, lijkt hierop. Ontworpen om te communiceren zonder emoties, laat het zich niet meeslepen door gevoelens van ongeduld, frustratie, afwijzing of trots. Het oordeelt niet. Het wacht ...

Labels

Meer tonen

Veel gelezen afgelopen week

In beweging Zijn

Hoe jij zichtbaar wordt wanneer iemand jou echt ziet

Herkenning tussen twee zielen

Over vrijheid, evolutie en wat blijft

Psychologie en leven in het hier en nu

Populaire posts vanaf 2005 tot nu

Psychologie en leven in het hier en nu

Hoe voer je een constructief gesprek?

De essentie van Houden Van

Het wezen van Ware Liefde

Wat is zelfrealisatie of verlichting?