Posts tonen met het label relatie. Alle posts tonen
Posts tonen met het label relatie. Alle posts tonen

Op reis naar verandering in relaties

Een andere afslag nemen?

In de stroom van relaties bevinden we ons vaak op een kruispunt waar verandering onvermijdelijk lijkt. Onze levens zijn doordrenkt van uitdagingen en dilemma's binnen relaties, waarbij de keuzes die we maken diepe sporen nalaten op onszelf en anderen. Vooral wanneer we beseffen dat onze relatie niet langer aan onze behoeften voldoet, kan dit voortkomen uit (kwetsuren opgelopen in) onze jeugd. Maar hoe vinden we wijsheid in deze situaties?
N.B. Wat hier wordt geschreven is toegespitst voor onze partner, maar geldt voor iedere relatie, ook voor die met onze ouders, kinderen, broers en zusters, vrienden, buren, kwetsbare anderen, enz..

Psychotherapeut Anna de Graaf onderstreept het belang van openhartige gesprekken tussen partners. "Communicatie is de hoeksteen van elke gezonde relatie," benadrukt ze. "Het vergt moed om je kwetsbaarheid te tonen, maar het is essentieel om gevoelens en behoeften te delen, zelfs als ze verwarrend zijn".

Onze vroege ervaringen kunnen diepe indrukken achterlaten die ons onbewust sturen in onze zoektocht naar heelheid. Maar soms moeten we diep graven om te begrijpen waar onze verlangens naar verandering vandaan komen. In het licht van zelfonderzoek kunnen we een pad vinden naar non-dualiteit, waar onze identiteit niet langer gebonden is aan beperkende labels. Hier (in de verlichting) ontstaat ruimte voor een diepgaand mededogen, zowel voor onszelf als voor anderen, mens en dier.

Wanneer mensen een diepgaande ervaring van non-dualiteit hebben, bijvoorbeeld een eenheidservaring, kan dit leiden tot een verschuiving in hoe ze liefde ervaren. Ze realiseren zich dat liefde niet gebonden is aan menselijke individuen alleen, maar eerder een universele kracht is die door alles heen stroomt. Ze kunnen zich realiseren dat liefde niet afhankelijk is van een specifiek persoon of object, maar eerder een inherente eigenschap van het universum zelf is. Dit kan leiden tot een meer onvoorwaardelijke en alomvattende vorm van liefde, waarbij de behoefte aan controle en bezit wordt losgelaten ten gunste van vertrouwen en overgave aan iets hogers.

De keuzes die vervolgens gemaakt worden, kunnen in de ogen van anderen onnavolgbaar onverschillig en liefdeloos lijken. Iedere keuze, iedere afslag na een omgang in de psychische en spirituele ontwikkeling komt hopelijk uit op een hoger niveau, wat verbeeld kan worden als een cirkelende spiraal. Het is de kunst om de frisse en open blik van een kind te behouden, maar te integreren met de ervaringen van een volwassene.

Terug naar de jeugd

Diepe indrukken uit onze vroege levensfasen hebben ongetwijfeld invloed op onze partnerkeuze. Maar soms ontdekken we dat onze partnerkeuze verbonden is met onuitgesproken behoeften en verlangens. Dit onthullen aan onze partner kan leiden tot krachtige transformaties binnen de relatie, waarbij nieuwe wegen van groei en ontwikkeling worden verkend.

Wanneer de drang naar verandering niet eenvoudig wordt (h)erkend, kan professionele begeleiding een waardevolle bron van steun zijn. Een deskundige therapeut kan een veilige haven bieden waar partners kunnen ontdekken wat er werkelijk in hun harten leeft, los van de uitkomst. Het biedt een neutrale ruimte waarin koppels kunnen verkennen wat er echt aan de hand is en of en hoe ze verder willen gaan.

Kwetsbare anderen ontzien

Bij het overwegen van veranderingen in een relatie, met name wanneer kinderen betrokken zijn, staat het welzijn van hen voorop. Kinderen zijn gevoelig voor de emotionele sfeer thuis en hebben behoefte aan consistentie en veiligheid. Het is belangrijk dat ouders samenwerken om een omgeving te behouden die hun emotionele welzijn bevordert, zelfs als de relatie verandert.

Een grootouder, bijvoorbeeld, die ontdekt dat hij of zij niet meer de liefde kan laten stromen met de partner kan besluiten om meer zorg te steken in de kleinkinderen, of via vrijwilligerswerk of voor een abstract ideaal, bijvoorbeeld inzet voor een vredesbeweging of dierenbescherming. Liefde stroomt dan naar het leven in het algemeen.

In het hart van dit alles staat zelfzorg als een kompas dat ons terugbrengt naar onze innerlijke kern van rust en veerkracht. Zelfzorg is geen egoïstische daad, maar een noodzakelijke stap naar emotioneel welzijn. Dit betekent steun zoeken bij vrienden, familie of andere ondersteunende bronnen, en tijd nemen voor activiteiten die vreugde en ontspanning brengen.

Op deze reis naar verandering in relaties, waar zelfontdekking en compassie samenkomen, kunnen we wijsheid vinden in het navigeren door de stormachtige wateren van het leven.

Dit blog is deels geïnspireerd door een interview met Miranda Warren over haar boek: Liefde laat geen sporen na (bol.com).
Liefdevol omgaan met jezelf en met anderen werkt helend en wanneer in balans met vrijheid maakt het aangaan van nieuwe en loslaten van oude verbindingen gemakkelijker. Sporen zijn dan herinneringen en geen blijvende littekens.

Gevraagd aan Warren naar de reden van de ondertitel van haar boek ('liefde, die alles met de grond gelijk maakt, behalve zichzelf') antwoordt zij:
"Deze liefde is verschrikkelijk omdat ze weigert zich te schikken naar de algemeen gangbare categorieën van liefde. Zij is niet persoonlijk, niet sentimenteel, zelfs niet hartstochtelijk. Het is helemaal geen liefde ‘van’ of een liefde ‘voor’ iets.

Zij is alomvattend en omhelst het leven zonder oordeel of onderscheid, terwijl iedere individuele expressie van wat zich voordoet wordt liefgehad in al haar ijle wonderbaarlijkheid en mysterie.
Het is een vreselijke liefde, die uiteindelijk weigert liefde genoemd te worden, omdat ze de immer verschuivende dans van naadloze levendigheid is die we nooit kunnen inperken of in een definitie vangen.
En toch is het juist die liefde die wij zijn, die zich onafscheidelijk en stralend voordoet als wat altijd al het geval is, deze vreselijke liefde".

Het succes van datingprogramma’s

De kunst afkijken of entertainment?

First Dates, B&B Vol liefde, Boer zoekt Vrouw, Lang Leve de Liefde, Date Smakelijk, Samen uit, samen thuis. Datingprogramma’s springen elk seizoen als paddenstoelen uit de grond. Nederland kent 2,5 miljoen singles en geen relatie hebben is geen schande, maar er wel een hebben is een natuurlijke behoefte.
Voor zover ik kan overzien worden de wederwaardigheden van de deelnemers redelijk integer op beeld vastgelegd en becommentarieerd. Het is een bron van vermaak en aanleiding om het met elkaar over te hebben. Maak je dezelfde fouten of onhandigheden als de deelnemers en wat werkt wel? Hoe snel moet je jouw gevoelens van verliefdheid of juist van twijfel op tafel leggen?

Hard to get?

Het fenomeen van "hard to get" spelen is wijdverspreid en heeft te maken met de beginfase van romantische interacties. In sommige gevallen kan het vertonen van enige terughoudendheid of onbereikbaarheid iemand aantrekkelijker maken. Het kan nieuwsgierigheid opwekken en de interesse van de andere persoon vergroten. Het kan een manier zijn om te evalueren hoe serieus en vastberaden de andere persoon is in het nastreven van de relatie. Het kan helpen om de emotionele betrokkenheid geleidelijk op te bouwen en overhaaste beslissingen te voorkomen. Door niet te snel beschikbaar te zijn, kunnen beide partijen de tijd nemen om elkaar beter te leren kennen voordat ze zich volledig committeren.

Oprechte interesse en jezelf zijn

Kritiek die sommige deelnemers krijgen is dat ze te weinig interesse tonen in de ander. Een enkele kandidaat zoekt te opzichtig naar erkenning.
Ware liefde is niet echt af te dwingen, maar wanneer de gevoelens oprecht zijn dan duren die ook tot na de tv-opnames. Maar kun je als deelnemer zo lang wachten en daarop gokken?
Er zal door de deelnemers veel tijdsdruk worden ervaren. Het concept van sommige programma's zorgt voor een drie- of vijftal kapers op de kust en de tv-opnames mogen niet te lang duren. Komt echte liefde snel of moet het langzaam groeien? Je moet als deelnemer snel schakelen: zal ik mijn interesse in de ander sterk aanzetten of ben ik afwachtend? Hoe minder tijd je hebt om elkaar te kennen des te meer ga je jouw keuze baseren op uiterlijkheden.

Het gaat erom dat je op een authentieke manier je interesse en inzet toont, zonder overdreven verwachtingen te creëren die je later niet kunt waarmaken. Eerlijkheid, openheid en evenwicht zijn sleutelwoorden bij het opbouwen van een gezonde relatie, vanaf de eerste afspraak en daarna.

Het succes van datingprogramma’s is meerledig: soms vinden kandidaten een duurzame match, soms bij een andere deelnemer en is er vaak bij één stel wel een goede afloop; er zijn veel kijkers; het is leerzaam en de vanzelfsprekendheid dat relaties voor eeuwig moeten zijn verdwijnt. 

Er komt altijd een nieuwe kans. Die kans wordt kleiner naarmate je meer irrelevante eisen aan een partner stelt als haarkleur, leeftijd, lengte enz.. Je bent vrij om te het doen, maar het is slimmer om na te gaan waar dat vandaan komt. Je hebt er alleen jezelf maar mee. Ken jezelf en ontdoe jezelf van belemmerende overtuigingen.

Bevestiging zoeken in een relatie

Sommige mensen ervaren onzekerheden die invloed kunnen hebben op hun gevoel van eigenwaarde en welzijn. Deze onzekerheden kunnen voortkomen uit ervaringen uit het verleden, persoonlijke overtuigingen of andere factoren. Ze kunnen verlangen naar externe bevestiging om die onzekerheden te verzachten.
Er zijn bepaalde gedragspatronen en signalen die kunnen wijzen op het zoeken naar erkenning of bevestiging in een relatie, zonder dat deze bewust worden erkend. Wie zich hiervan niet bewust is kan onbedoeld een relatie ondergraven. Hier zijn enkele mogelijke voortekenen.

  • Overmatige afhankelijkheid. Als een partner buitensporig afhankelijk is van de bevestiging van de ander om zich goed te voelen over zichzelf, kan dit wijzen op een diepere behoefte aan erkenning.
  • Jaloezie en onzekerheid. Voortdurende jaloezie of onzekerheid over de intenties of gevoelens van de partner kunnen het gevolg zijn van een behoefte aan bevestiging van de liefde en toewijding van de ander.
  • Overdreven concessies doen. Het constant toegeven aan de wensen en behoeften van de partner, zelfs als het ten koste gaat van de eigen behoeften, kan een poging zijn om erkenning te krijgen en de relatie te behouden.
  • Onrealistische verwachtingen. Het hebben van onrealistische verwachtingen van de partner en de relatie, en teleurgesteld zijn als deze verwachtingen niet worden ingelost, kan wijzen op een zoektocht naar erkenning om zichzelf te valideren.
  • Perfectionisme. Een neiging tot perfectionisme kan voortkomen uit een verlangen naar erkenning en goedkeuring van anderen als een manier om de eigenwaarde te verhogen.
  • Frequente bevestiging vragen. Voortdurend vragen om bevestiging van liefde, genegenheid en aandacht kan wijzen op een behoefte aan voortdurende geruststelling.
  • Verwaarlozing van eigen interesses. Het opofferen van persoonlijke interesses en passies om de partner te behagen, kan het gevolg zijn van een zoektocht naar erkenning en acceptatie.
  • Overdreven reactie op kritiek. Een overdreven emotionele reactie op kritiek of negatieve feedback kan wijzen op een diepere behoefte aan bevestiging en waardering.

Het is belangrijk op te merken dat deze voortekenen niet altijd op een oneigenlijke wens naar erkenning duiden, en soms kunnen ze ook gewoon normale menselijke reacties zijn. Wat van belang is, is bewustwording en zelfreflectie. Als je merkt dat je regelmatig deze patronen vertoont, kan het nuttig zijn om dieper te kijken naar je eigen behoeften, onzekerheden en emoties. Dit kan je helpen om een gezondere relatie met jezelf en anderen op te bouwen.

Het is nooit te laat om te leren en te groeien, zelfs als een relatie al is beëindigd. Elke nieuwe relatie biedt een kans voor zelfreflectie en bewustwording. Het is belangrijk om open te staan voor deze processen en te blijven leren van onze ervaringen, zowel in relaties als in het leven in het algemeen. Dit helpt ons om gezondere en meer vervullende relaties aan te gaan en te onderhouden, en om onszelf beter te begrijpen en te ontwikkelen. Het is een continu leerproces dat ons kan helpen om authentiekere en diepere verbindingen met anderen aan te gaan.

Waarom hebben wij nog geen relatie?

Kitty Munnichs en Fay Troost, twee journalistes in opleiding aan de Rijksuniversiteit Groningen vroegen zich, halverwege de twintig, af waarom iedereen maar van relatie naar relatie hopt en zij zelf nog geen relatie hebben. Ze besloten er in het kader van hun studie een podcast van te maken en het resultaat in te zenden voor de NTR podcast prijs en ze werden genomineerd.
In het kader van hun research interviewden ze leeftijdsgenoten, sprongen in het diepe en ondertussen kwamen ze bij mij terecht in mijn hoedanigheid als “datingcoach”.
Tijdens het interview en te horen op de eerste aflevering van de podcast geven ze zelf een verschillend antwoord op hun centrale vraag. De een lijkt heel rationeel en de ander lijkt een vat vol heftige, vaak tegenstrijdige gevoelens, maar dat beeld kantelt.
Hoe om te gaan met het conflict tussen ratio en gevoel in het aangaan van een verbinding? Ik leg hen de logica voor van hun aarzeling om de grens over te gaan. Ieder mens houdt voortdurend twee idealen in het oog: vrijheid en liefde. Wie verliefd wordt op een persoon, waarvan je het gevoel hebt dat je meer vrijheid krijgt dan je kwijt raakt, zal een grotere bereidheid hebben om zich open te stellen.
Maar wanneer je aarzelt of een verbinding je niet te veel verlies van autonomie oplevert werkt het bevrijdend wanneer je een goed gesprek met jezelf of een ander aangaat of je vrees wel zo terecht is. En dat doen ze, luister maar naar aflevering 1 van Forever Alone: Barrières:
Deel 2 is hier te horen.

Wie meer wil weten over hoe telkens opnieuw een frisse en losse relatie te leggen tussen vrijheid en liefde, leze “zonder vrijheid geen liefde en zonder liefde geen vrijheid”.

Metacommunicatie en vertrouwen

De hele wereld is voortdurend in communicatie en de techniek maakt een en ander steeds sneller. Toch is er niet zo veel over het verbeteren van de menselijke aspecten aan het communiceren zelf te vinden op het Internet.

Eerst twee citaten.

Met metacommunicatie wordt bedoeld dat er niet wordt gesproken over de inhoud van de boodschap, maar er is communicatie over de communicatie zelf. Dit kan betrekking hebben op zowel verbale als non-verbale communicatie. Een voorbeeld is praten over de manier waarop je met elkaar praat en de toon waarop, zoals in “Zo (brutaal) praat je niet tegen je vader!”.
Metacommunicatie kan zowel intern als extern plaatsvinden. Bij interne metacommunicatie is het een zelfevaluatie over je communiceren. Bij externe metacommunicatie bespreek je de communicatie met anderen.
Een uitspraak op metaniveau kan een gesprek openbreken. Voorbeelden van uitspraken zijn de volgende.
  • Ik heb het gevoel dat we niet helemaal op 1 lijn zitten.
  • Ik heb het idee dat er belangen spelen waar ik nog geen zicht op heb.
  • Ik zie u wat twijfelend kijken na deze opmerking van mij, begrijp ik het goed dat u het anders ziet?
  • Na dit gesprek heb ik echt het idee dat wij dezelfde visie hebben.

2e citaat: Axioma II.
Iedere communicatie bezit een inhouds- en betrekkingsaspect. Laatstgenoemde classificeert de eerste en is daarmee een metacommunicatie.
Naast de inhoud van een interactie speelt ook altijd de relatie tussen de personen in de communicatie een rol. Als deze goed is dan is er meer wederzijds begrip, dan heeft dat invloed op de inhoud. Het spreekwoord luidt: het is de toon die de muziek maakt.
Als ik wat zeg, zeg ik iets over hoe ik wil dat de ander met mij omgaat.

Storing in de communicatie kan ontstaan wanneer:
  • een slechte relatie het praten over de inhoud bemoeilijkt;
  • onenigheid over de inhoud op de relatie wordt overgedragen;
  • men probeert de relatie uit de communicatie te houden.
Tot zover twee citaten van Internet.

Wie het gevoel heeft dat de communicatie hapert, kan veel hebben aan het starten van een metagesprek. Maar ook op dit niveau is de effectiviteit afhankelijk van het vertrouwen tussen de gesprekspartners. Soms moet je genoegen nemen met “agree to disagree”. Wie het metagesprek oneigenlijk wil gebruiken om macht over de gesprekspartner uit te oefenen die loopt onherroepelijk ergens vast. Dit fenomeen doet zich ook voor bij een functioneringsgesprek wanneer de manager via dit gesprek eigenlijk een beoordelingsgesprek wil houden. Een functioneringsgesprek is bedoeld om de werknemer de gelegenheid te bieden om op evenwaardige wijze de samenwerking met zijn werkgever bespreekbaar te maken en waar mogelijk te verbeteren. De manager heeft meer macht en kan deze misbruiken om de eerlijkheid van de werknemer te bestraffen. Ook tussen partners kan het gebeuren dat een metagesprek een voortzetting is van een machtsstrijd op inhoudsniveau. Je verdiepen in de do’s and don’ts van een machtsstrijd is een goede start om valkuilen in de communicatie te voorkomen.

Tussen computers wordt voortdurend gecheckt of informatie (data) goed is overgekomen. Ze hebben er capaciteit en snelheid genoeg voor  en omdat een computer geen gevoel en intuïtie heeft is het ook essentieel dat die check geformaliseerd is. Anders is er geen zekerheid of informatie overkomt. Tussen mensen is minder directe noodzaak om regelmatig een metagesprek te houden. Toch kan het slim zijn om de voordelen daarvan eens te verkennen. Net als leren lopen is het in begin vallen en opstaan en lijkt het meer tijd te kosten dan het oplevert, maar na verloop van tijd worden de voordelen duidelijk in de kwaliteit van een resultaat en beleving van een gesprek. Ook bespaart het vervolgens tijd en energie.

Metacommunicatie kan intern en extern. Ik begin met het voorkomen dat een communicatie moet worden vlot getrokken met metacommunicatie. Er zijn drie vragen die je je altijd (intern) kunt afvragen voordat je een reactie geeft op een ander.
  1. is de reactie (die ik wil geven) waar,
  2. is het aardig,
  3. is het nodig?
Onder het motto "spreken is zilver en zwijgen is goud", kun je voorkomen dat het fout gaat. Analoog aan en sterker dan wat computers doen kun je steeds op drie terreinen checken of de communicatie goed verloopt: via het denken, via het gevoel en via de intuïtie. Wanneer bij een gesprek in rondjes wordt gedraaid, het gesprek stroef loopt of telkens op hetzelfde punt komt, dan kun je dit op metaniveau bespreekbaar maken. De aanleiding kan zijn dat je het gevoel krijgt dat de ander niet wil meewerken en jouw intuïtie kan je ingeven dat er iets heel anders omgaat in het hoofd van de gesprekspartner dan wat er gezegd wordt.

Wie een metagesprek wil beginnen is gebaat bij een gezonde inschatting van hoe het ervoor staat op betrekkingsniveau. Ook timing is belangrijk. Wanneer de ander al in een negatieve emotie is geschoten is het verstandiger om eerst verder uit de hand lopen te voorkomen. Op een later tijdstip kan worden doorgegaan om herstel en verbetering te bereiken.
Voorbeelden van hoe een neutraal metagesprek kan worden gestart worden in het eerste citaat genoemd. Belangrijk is niet de indruk te wekken dat een bepaald antwoord sociaal gewenst is en dat er geen oordeel gevormd zal worden of dat er sancties zijn te verwachten. Ook de ander moet er vertrouwen in hebben dat constructieve uitwisseling op metaniveau ten goede zal komen aan de inhoud.

Houd een dialoog en geen discussie over wat er speelt.

Ben ik wel de moeite waard om van te houden?

Van tijd tot tijd geef ik de workshop Belemmerende Overtuigingen voor mensen die willen weten waarom hun relatie geen stand houdt of niet op gang komt.
Bijna altijd komt als belemmerende overtuiging op tafel dat een deelnemer denkt dat hij/zij niet de moeite waard is om van te houden. Uiteraard is mijn reactie niet dat het wel meevalt en dat de persoon alleszins de moeite waard is. Dat is te gratuit, want hij of zij voelt het zo en dat eigenlijk al z’n hele leven lang. Het gaat er ook helemaal niet om een ander het bewijs te leveren dat hij of zij de moeite waard is. Maar het is niet vreemd dat de vergissing wordt gemaakt, want niet alleen in het economische verkeer lijkt alles te gaan over toegevoegde waarde. En relaties hebben onmiskenbaar overeenkomsten met de economie. Voor wat, hoort wat.

Maar waar gaat het wel om? Het is zaak om uit te vinden wie de overtuiging geplant heeft in het hoofd. Na enig zoeken wordt de oorzaak vaak gevonden in de jeugd. Bij de ouders, bij de leraren op de lagere school. Voor de goede orde, dit komt vaker voor bij de oudere generatie dan bij jongeren. De jongere generatie wordt eerder onzeker van het tegenovergestelde? Zij worden bejubeld zonder een tegenprestatie. Waarom hebben onderen dit wel moeten slikken? Vroeger waren er veel grote gezinnen en was de boodschap dat je liefde moest verdienen. Zo probeerden drukbezette ouders en leraren kinderen te disciplineren. Kinderen werden onzeker gemaakt en gehouden omdat ze zo veel rustiger en stiller waren. Tegenwoordig hebben ouders het overigens nog steeds druk, maar dit terzijde.

Het was geen fraaie manier om kinderen in het gareel te houden, want het effect tientallen jaren later is desastreus. Wat het doet is dat mensen bij het eerste de beste signaal -dat een relatie niet vanzelf gaat- gaan denken dat het aan hen ligt. In plaats te gaan zoeken naar een andere manier van communiceren en de relatie te redden of vlot te trekken, trekken de partners hun eigen waarde in twijfel. En die waarde is ongrijpbaar.

Voor het laten stromen van liefde in een relatie is de twijfel of je voor de ander de moeite waard bent volkomen overbodig. Laat staan dat je het bewijs zo moeten leveren. Probeer ook zelf minder te oordelen, over jezelf en over de ander.
We kunnen de stroom van liefde belemmeren door zelf onnodig blokkades op te werpen. Natuurlijk kun je je eigen gedrag monitoren en proberen iets aan je gedrag te doen wanneer je iets niet goed doet. Maar twijfel er niet aan of je de moeite waard bent. Wanneer je goed doet, zul je goed ontmoeten.

Tijdelijke vormen van liefde gericht op bestendiging

De oude Grieken kenden zes woorden voor vormen van liefde.
  1. Eros: seksuele hartstocht en begeerte, jezelf (tijdelijk) verliezen in de ander (erotiek).
  2. Vriendschap: om allerlei soorten relaties (tijdelijk) mogelijk te maken (-filie).
  3. Speelsheid: (tijdelijke) genegenheid om de relatie levend te houden (ludiek).
  4. Pragma: de mogelijkheid om allerlei (tijdelijke) maatregelen te vinden om een relatie in stand te houden (pragmatiek).
  5. Agape: altruïstische liefde die (tijdelijk) wordt betoond aan iemand die het nodig heeft (latijn: caritas).
  6. Eigenliefde: (tijdelijke) gerichtheid op jezelf om te verhinderen dat je jezelf verliest in anderen (narcisme en egoïsme).

"Ik proef mij, wanneer ik jou kus".

De tijdelijke uitingsvormen op concreet niveau maken het mogelijk om liefde op een abstract niveau in stand te houden. Liefde kan levend worden gehouden door tijdelijke vormen serieus te nemen. Door deze vormen van tijd tot tijd (los) te laten “sterven” kan ware liefde blijven leven. Door de tijdelijkheid serieus te nemen behoud je ook jouw vrijheid. Let wel: concrete en abstracte vormen van liefde zijn evenwaardig. Levenskunst is de kunst om te weten wanneer te schakelen tussen beide. Doen en laten, geven en nemen, verbinden en loslaten, liefde en vrijheid, v.v..

Zelfliefde en narcisme worden vaak in verband gebracht, maar er is een belangrijk verschil tussen de twee. Zelfliefde is de acceptatie en waardering van jezelf, inclusief je sterke en zwakke punten, zonder dat dit ten koste gaat van anderen. Het gaat erom dat je jezelf behandelt met vriendelijkheid, respect en mededogen, en dat je voor jezelf zorgt op fysiek, emotioneel en spiritueel niveau.

Een lustpil voor vrouwen, is dat gek?

Wie een lustpil op de markt wil brengen moet met DSM-5 in de hand aantonen dat er een medische noodzaak is voor het slikken daarvan. Wie kan aantonen dat er sprake is van een wetenschappelijk onderbouwd syndroom van seksueel disfunctioneren is spekkoper. Snel patent aanvragen op wat varianten van lustpillen voor vrouwen en het grote verdienen kan beginnen. Vervolgens maak je de geesten rijp zijn met twijfel aan het eigen gezonde functioneren of liever niet-functioneren. Dat heet een vorm van medicaliseren.
Veel mannen en vrouwen is na verloop van tijd de lust vergaan om vaak met elkaar te vrijen. Ze wijzen naar elkaar: hij kan niet meer of zij wil niet meer. “Kan-niet ligt op het kerkhof en wil-niet ligt ernaast”. Hun seksleven zo dood als een pier.

Natuurlijk zijn er mannen die wel willen en bereid zijn om viagra te slikken om zichzelf en hun vrouw ter wille te zijn. Omgekeerd zijn er ook vrouwen die bereid zijn te verklaren dat zij wel zouden willen, maar dat er bij hen niets gebeurt wanneer zij tekenen van opwinding bij hun man zien. En vervolgens te denken dat die lust kunstmatig kan worden opgewekt.
In de meeste relaties kan de ander zin maken en hoeft er geen pil aan te pas te komen. Wanneer er korte of langere tijd niet veel opwindends gebeurt is er nog geen man overboord. No problem, even goede vrienden. Ook elkaar een tijdje met rust laten is een vorm van liefde.

Wanneer die periode te lang duurt, is dat een teken aan de wand en ga je onderzoeken waar het aan ligt. En dan ben je blij wanneer er ook een pil achter de hand is om een technisch mankement te verhelpen. Maar de kans is veel groter dat de passie is gedoofd en dat verdoezel je niet met dat het "tussen de oren zit". Niemand de schuld geven is ook een vorm van liefde.

Zoals bij zoveel problemen tussen de seksen gaat het er om het lef op te brengen om zaken bespreekbaar te maken en jezelf kwetsbaar op te stellen. Dat zoiets niet altijd gemakkelijk is zou best bij de ander mogen rekenen op wat compassie. Ook dat is een vorm van liefde.

Ik acht de kans groot dat de opwinding een stuk groter wordt wanneer mannen en vrouwen nog wat vaker van rol wisselen en vrouwen meer initiatief nemen. Dan groeit ook het wederzijdse begrip dat ongrijpbare zaken als liefde en passie opwekken niet eenzijdig zijn te benaderen. Zo komt liefde weer in vorm.

Zembla onderzocht hoe de farmaceutische industrie probeert een sekspil voor vrouwen in de schappen te krijgen.

Op haar site valt te lezen:

Voor mannen met seksproblemen is er sinds 1998 Viagra. Fijn voor die mannen, maar ook voor de farmaceutische industrie. Die verdient jaarlijks miljarden aan medicijnen tegen erectiestoornissen. Het is big business. Daarom proberen fabrikanten van geneesmiddelen al jaren een lustopwekker te ontwikkelen voor vrouwen die geen zin hebben in seks. FSIAD, female sexual interest/arousal disorder, heet die aandoening in de psychiatrie. Er is van alles geprobeerd: pillen, pleisters, neussprays en gels, maar geen enkel middel is nog door de geneesmiddelen-keuring heen gekomen.

Ook in ons land is er veel aandacht voor een lustpil voor vrouwen. Adriaan Tuiten uit Almere ontwikkelt met zijn bedrijf Emotional Brain pillen waardoor vrouwen meer zin krijgen. Hij heeft recent toestemming gekregen van de autoriteiten om zijn pillen op duizenden vrouwen te testen.

'43% van de vrouwen heeft seksuele stoornis'
Volgens farmaceutische bedrijven zou bijna de helft van de vrouwen aan een of andere seksuele stoornis lijden. Rond de introductie van Viagra verschijnt hierover in een belangrijk wetenschappelijk tijdschrift, de JAMA, een artikel waarin onderzocht wordt hoeveel vrouwen een seksuele stoornis hebben. Vrouwen krijgen 7 vragen voorgelegd waarop ze alleen ja of nee mogen antwoorden. Op grond van één keer ja antwoorden is de conclusie van het artikel dat 43% van de vrouwen lijdt aan een seksuele stoornis, oftewel een psychiatrische aandoening.

Banden met industrie
Later blijkt dat twee van de auteurs van het artikel financiële banden hebben met Pfizer, de producent van Viagra. Het tijdschrift moet een correctie plaatsen, want dit was niet vermeld. Hoewel het onderzoek niet door iedereen serieus wordt genomen, duikt de 43% steeds weer op. Ook op de site van het Nederlandse bedrijf Emotional Brain van Adriaan Tuiten.

Maar onderzoeken met hoge percentages zijn meestal afkomstig van de farmaceutische industrie of van wetenschappers die hier banden mee hebben. Onafhankelijke onderzoekers komen uit op een veel lager aantal vrouwen.

De formule voor het vinden van de ware

Niemand kan de hele populatie van potentiële kandidaten afwerken en serieus onderzoeken. Dat zou vele levensvragen. Sofie van den Enk gaat in het TV-programma Eureka op zoek naar wiskundige antwoorden op lastige vragen. Bijgestaan door wiskundige Ionica Smeets beantwoordt ze de vraag: Hoe vind ik de ideale partner?

Hun advies komt daar op neer dat je in een beperkte periode onderzoek doet naar hoe partners je bevallen en vervolgens kies je iemand die beter is dan de voorgaande. Op basis van Peter Todd** komen ze op het aantal van 12 te onderzoeken partners. Iedere puberteit duurt lang genoeg om dit aantal te onderzoeken, zou je normaal gesproken mogen verwachten. Belangrijk is om te realiseren dat je eigenlijk niet op zoek zou moeten gaan naar de ware, maar naar iemand die je goed genoeg vindt en dat je vervolgens bij die keuze blijft.
Om te zorgen dat de relatie met degene die je kiest goed blijft, moet je elkaar kunnen vertrouwen en een balans aanhouden in de interactie. Reageer niet te snel en niet te langzaam.
Verberg in jouw datingprofiel nooit je mindere kanten, zodat jouw partner niet voor negatieve verrassingen komt te staan.
Weet waar je moet zoeken. De kans om een leuke partner te vinden is groter op plaatsen waar meer mensen dichtbij elkaar wonen.

Zelfkennis ontwikkelt tot relatie

Geluk en relatie

In de aanloop van Valentijnsdag schrijft Lisa Bontenbal in de Wetenschapsbijlage van de Volkskrant over de mythe dat stelletjes gelukkiger zijn dan vrijgezellen. Onderzoeken suggereren dat het huwelijk of het aangaan van een relatie het beste is wat een mens kan overkomen. Zo zijn gehuwden gezonder, minder eenzaam en leven ze langer dan alleenstaanden.
Mensen die een partner vinden waren voor die tijd al gelukkiger. De relatie tussen geluk en het hebben van een relatie werkt twee kanten op: zij die gezonder en gelukkiger zijn hebben een grotere kans om een partner te vinden en als gevolg daarvan zijn mensen met een partner een klein beetje gelukkiger dan mensen zonder partner. In die groep singles zitten namelijk ook mensen die nu eenmaal een kleinere kans hebben om een partner te vinden om redenen van schoonheid, karakter, (psychische) gezondheid en tekortkomingen die een relatie in de weg zitten.

De boodschap is dat wanneer je nu niet gelukkig bent, je beter aan jezelf kunt werken, dan op zoek te gaan naar een relatie die je gelukkig gaat maken.

In dezelfde bijlage onderzoekt wetenschapsjournalist Tonie Mudde of persoonlijkheidstesten, die datingsites gebruiken, voorspellende waarde hebben of iemand bij jou past. Datingsites gebruiken vaak de Big Five: openheid, extraversie, goedaardigheid, zorgvuldigheid en emotionele stabiliteit.
Het enige persoonlijkheidsaspect dat nog enkele toegevoegde waarde is emotionele stabiliteit. Anders gezegd: neurotische mensen hebben minder stabiele relaties.

Het matchingspercentage dat de datingsites geven is niet betrouwbaar. Veel singles proberen zichzelf te mooi te presenteren en verdoen hun tijd met het kijken naar profielen van te aantrekkelijke kandidaten. Er wordt gefluisterd dat veel van die aantrekkelijke profielen alleen maar gemaakt zijn om mensen te verleiden om zich te abonneren en in werkelijkheid niet bestaan. Dat zou kunnen verklaren waarom zo veel mensen niets horen wanneer ze op anderen reageren.

De grootste kans om een partner te vinden maken singles die in hun presentatie eerlijk en zichzelf zijn.  “Ken jezelf” stond er al boven de poort van Griekse tempels in de oudheid en deze aanbeveling is nog steeds de beste manier om een partner te leren kennen en gelukkig(er) te worden.

In onze tijd is het vinden en houden van liefde eenvoudiger én ingewikkelder dan ooit. Alles mag, niks hoeft. We beleven de liefde op een vrijere manier, en door moderne communicatie zijn de mogelijkheden haar te vinden exponentieel toegenomen.

Vrijheid is prettig, maar komt met een prijs. De spelregels en uitdagingen van het liefdesspel zijn veranderd. De nieuwe mogelijkheden leiden tot nieuwe manieren om te verdwalen of spaak te lopen in de liefde. In Liefde in tijden van Facebook beantwoorden de auteurs actuele vraagstukken over liefde, verleiding en aantrekking. In overeenstemming met de tijdgeest geven ze geen eenduidige boodschap of allesomvattende theorie. ‘Liefde’ betekent voor iedereen iets anders. De ontwikkelingen in een relatie pakken verschillend uit binnen stellen en tussen stellen.

Het ontwikkelen van zelfkennis

Zelfkennis ontwikkelt zich in contact met anderen. Zij houden ons een spiegel voor. Het is een voortdurend proces dat een levenskunst genoemd kan worden wanneer je jouw handelingsbekwaamheid bijhoudt; je jouw authenticiteit bewaakt door een waarachtig bestaan te leven; je rekening houdt met de verandering die ouder worden met zich meebrengt en je je bewust bent van jouw positie in de maatschappij.

106 tips voor een gezonde relatie

Zit je relatie in het slop? Maak je elkaar verwijten als 'Jij praat nooit' en 'Jij wil geen seks'? Psychologe Harriet Lerner geeft in Huwelijkse voorwaarden 106 tips voor een gezonde, langdurige relatie.

Bijvoorbeeld tip 53: “Kijk uit voor de vier ruiters!”. Wanneer de ruiters “kritiek”, “minachting”, “defensief reageren” en “een muur om je heen bouwen” samen rijden dan zaaien ze dood en verderf in je relatie.

Lerner biedt nieuwe oplossingen voor eeuwenoude problemen
– 'Ze luistert niet als ik zeg dat ik met rust gelaten wil worden' -,
maar behandelt ook de dilemma's van deze tijd
- 'Hij houdt meer van zijn BlackBerry dan van mij'.

Lerner leert ons dat we kritiek niet stiekem als advies mogen verpakken, ze helpt ons om te gaan met kinderen, stiefkinderen en ingewikkelde familiebanden en ze legt het werkelijke probleem achter de dop op de tandpastatube bloot.


Liefde is ….

Liefde is een toestand van Zijn. Je kunt haar nooit verliezen en ze kan je nooit verlaten omdat het diep in je zit. Jezelf te kennen als het Zijn onder de denker, de stilte onder de mentale ruis, de liefde en vreugde onder de pijn, is vrijheid, verlossing, verlichting.
In de stilte van je aanwezigheid kun je je eigen tijd- en vormloze werkelijkheid voelen als het ongemanifesteerde leven dat je fysieke vorm bezielt. Je voelt dan hetzelfde leven diep in ieder ander mens en elk ander schepsel.
Je kijkt door de sluier van vorm en afgescheidenheid heen.
Dat is het verwezenlijken van eenheid.
Dat is liefde.



Er is één relatie die je niet meer hebt als je verlicht bent: die met jezelf. Als je de illusie om die te hebben, hebt opgegeven, worden al je andere relaties liefdesrelaties.

Het romantisch misverstand

Vrij, vrijer, vrijen

Ianthe Sahadat interviewde voor de Volkskrant Jan Drost. Aan de hand van filosofen en schrijvers als Plato, Schopenhauer, Nietzsche, Stendhal, Saul Bellow en Amos Oz laat Jan Drost in zijn boek Het romantisch misverstand, anders denken over liefde (bol.com) zien hoe allerlei ideeën over liefde en romantiek in ons hoofd terechtkomen en daar doorwerken, zowel ten goede als ten kwade. Seks, macht, jaloezie, vreemdgaan, trouw, romantische idealen – het komt allemaal aan de orde.
Jan Drost is ervan overtuigd dat onze manier van denken ons voelen en handelen beïnvloedt en dat anders denken tot anders handelen kan leiden. Denken kan ons vermogen tot liefhebben een goede dienst bewijzen, bijvoorbeeld door het ontmaskeren van romantische idealen die onze liefde in de weg staan, zo niet onmogelijk maken.
Veel liefde gaat verloren aan romantiek en misverstand. Maar wij zijn vrijer dan we veronderstellen. En wij kunnen zoveel beter, zoveel mooier, ook in de liefde. Vooral in de liefde.

Een diep verlangen om op te gaan in de andere persoon

De kern van de behoefte aan intieme liefdesrelaties is het verlangen om een bepaalde relatie die je in je vroege jeugd met je moeder had, te verwezenlijken. Toen je een baby was, vier of vijf maanden oud, bevond je je in een staat die 'symbiotische eenheid' wordt genoemd. In deze staat was je in wezen versmolten met je moeder. Er was geen gevoel van 'ik ben ik' en 'jij bent iemand anders'. Er was totale, ongedifferentieerde eenheid met prachtige, plezierige, warme, smeltende soorten gewaarwordingen. Als je nadenkt over wat je wilt in een relatie, zul je meestal merken dat wat je wilt, zo hecht is dat er niet langer twee afzonderlijke individuen zijn. 

Er is een diep verlangen om in de ander op te gaan, zonder grenzen, zodat het niet eens een kwestie is van twee mensen die van elkaar houden - er is gewoon een staat van liefde. Het is een grote plas – een prachtige, gouden plas – als honing waar de zon doorheen schijnt. Een gouden baarmoeder. Je voelt je veilig, beschermd, smeltend. Je lichaam is een en al plezier; je geest bestaat niet. Omdat we deze ervaring met moeder hadden tijdens onze kindertijd, geloven we heel diep dat we, om deze toestand weer te krijgen, bij een andere persoon moeten zijn. Dus gaan we op zoek naar de juiste persoon. Waar we eigenlijk naar op zoek zijn, is dat gevoel van samensmelting, het gouden, smeltende gevoel zonder verlies van vrijheid.
Op het uiteindelijk leven in vrijheid van hun kinderen zijn ouders meestal wel gericht, maar hoe zal het gaan met een partner?

Op wat voor fabels baseren wij ons beeld van de liefde zoal?

Citaat uit de Volkskrant.
'Dat liefde een gevoel is, bijvoorbeeld, en als dat gevoel niet meer zo hartstochtelijk is als in het begin, dat de relatie niet meer goed is. Het geloof in de ware. De klik: het moet meteen goed zijn, anders deugt het niet. Dat liefde een vorm van samensmelting is. Die kom ik heel vaak tegen. Ook bij mensen die helemaal niet beseffen dat ze dat geloven.

'Of de opvatting dat liefde niet eindig mag zijn. Een verbroken relatie is per definitie een mislukte liefde. Een vrouw werd in een interview eens gevraagd, vindt u het niet erg dat alle drie uw huwelijken mislukten? Zij antwoordde verontwaardigd: ik ben drie keer gelukkig getrouwd geweest'.

'Liefde blijft altijd hetzelfde, is er nog een. In het ideaalbeeld van eeuwige liefde, moet de liefde vaak zo blijven als in het begin - passievol. Dat je elkaar na twintig jaar huwelijk nog steeds verliefd in de ogen staart. Dan kun je niet anders dan een langdurige liefdesrelatie zien als een soort afname, een sterfproces'.

Esther Perel over begeertecrisis

De boodschap van psychologe Esther Perel is dat het moderne romantische ideaal voor vrijwel niemand haalbaar is. We bevinden ons in een begeertecrisis.
Perel: “mijn boek gaat over stellen die van elkaar houden, maar elkaar niet of niet meer begeren. Dat is een taboe. Waar mensen zich vroeger schaamden voor hun seksleven, schamen ze zich nu voor het ontbreken daarvan. De crisis van het begeren bestaat overal waar het romantisch ideaal geldt. Het is een wereldcrisis”.

Het middelmatige zelf ontstijgen

Middelmaat of middenweg?

Middelmatigheid is de norm, maar heeft geen goede pers. Dat is jammer, want het komt het vaakst voor en met reden. Wat kun je doen wanneer je enerzijds jezelf wilt accepteren, maar anderzijds ook wilt overstijgen?
Wanneer iemand zichzelf goed kent en diepgaand inzicht heeft in zijn of haar eigen gedachten, gevoelens, verlangens en motivaties, kan dit leiden tot een gevoel van innerlijke verbondenheid. Dit bewustzijn kan vervolgens uitgroeien tot een groter besef van de gemeenschappelijke menselijke ervaring en de onderlinge verbondenheid van alle levende wezens.
Mensen die zich bewust zijn van de eenheid in alles, kunnen de neiging hebben om hun persoonlijke identiteit en ego minder centraal te stellen en meer open te staan voor de bredere menselijke ervaring en het grotere geheel van het universum. Dit kan leiden tot een gevoel van mededogen, empathie en dienstbaarheid aan anderen.

Jezelf ontwikkelen

Filosoof Joep Dohmen gaat in op de vraag wat het betekent jezelf te ontwikkelen. In een tijd waarin tradities en 'grote verhalen' geen vanzelfsprekende gidsende rol meer vervullen zullen we op eigen kracht betekenis aan ons bestaan moeten geven, daarbij weerstand biedend aan de dwingende verleidingen van markt, wetenschap en technologie. Hoe worden we meer dan alleen calculerende en consumerende burgers?
In zijn boek "Brief aan een middelmatige man" wijst Dohmen op de noodzaak van de ontwikkeling van een nieuwe publieke moraal, een moraal die mensen ertoe beweegt bewust naar hun eigen leven te kijken, en te streven naar sociale zelfverwerkelijking – naar een zinvol bestaan, te midden van en rekening houdend met anderen.

Boeken van Joep Dohmen op bol.com.

Peter Giesen schrijft in zijn Filosofie column in de Volkskrant van 2-11-2010 dat "de middelmatige man die krampachtig wil uitblinken, zichzelf tot slaaf maakt van andermans bewondering, aldus Dohmen. Hij moet niet proberen anderen te overtroeven, maar juist ‘excelleren als mens’, door zich af te vragen wat hij voor anderen kan betekenen".
"Het leven is geen Idols-competitie, met relaties en passies kun je ontsnappen aan de terreur van een maatschappelijk opgelegde status".
In plaats een ander te overstijgen, kun je dan het zelf ontstijgen. En dat zou veel psychische problematiek kunnen schelen.

Filosoof Henk Oosterling pleit voor het doorbreken van radicale middelmatigheid. Van inter-esse naar in-verbinding-zijn.
"We zijn 'interviduen' geworden. Als consumenten en gebruikers van smartphones zijn we knooppunten in immense netwerken".
Zijn uitgangspunt is dat als je daadwerkelijk iets wil veranderen je dan bij de allerkleinsten moet beginnen, kinderen vanaf een jaar of 4.

Houden we eigenlijk wel van elkaar?

Het huwelijk is pas mogelijk als men niets onmogelijks van haar vraagt

De manier waarop jij en je partner ruzie maken, bepaalt voor een belangrijk deel hoe gelukkig je bent in je relatie. Relatietwisten (machtsstrijd) ontstaan vaak door onuitgesproken gevoelens, gedachten en verwachtingen, en achter kritiek zitten vaak verborgen verlangens.



Het boek van Huub Buijssen ontraadselt het hoe en waarom van de dagelijkse ergernissen en irritaties, laat je anders naar relatieconflicten kijken en stelt je in staat te voorkomen dat ruzies uit de hand lopen.
In de Volkskrant van 30-10-10 schrijft Buijssen in Opinie&Debat dat het aantal echtscheidingen alleen kan worden verminderd door te gaan inzien dat het romantische ideaal voor de meeste stervelingen niet haalbaar is en door minder te verwachten van een duurzame relatie. Hij citeert dichter Rilke die ooit zei "het huwelijk is pas mogelijk als men niets onmogelijks van haar vraagt".
Dat kan waar zijn, maar wanneer je al in een relatie zit of zelfs al getrouwd bent, is het accepteren van de donkere kanten van het huwelijk niet genoeg. Soms is stoppen een stap vooruit, maar dan is het ook zaak om een ander soort verbinding aan te gaan.
Wanneer de wil tot verbinden er hier en nu niet duidelijk is, zal het in de toekomst ook geen stabiele relatie worden. De een wil best even de ander geloven dat het kan, maar het vertrouwen mist dat de ander het echt wil. Liefde is er wel, maar stroomt in onbeheersbare vormen en onregelmatige frequentie.
Niemand, die het geduldig probeert, treft een verwijt, maar wanneer je je met jezelf verbindt, komt er vaak verrassend snel iemand langs die zich ook en wel met jou wil verbinden. En dat kan een troost zijn voor iemand die een relatie zoekt en er net een heeft moeten beëindigen.

Antropologe Helen Fisher spreekt nuchter en open over romantische liefde en verklaart haar evolutie, haar biochemische grondslagen en haar sociale belang. Op deze video van haar Ted Talk praat ze over het verliefde brein.

De problematische communicatie tussen moeder en kind

Een moeder geeft haar zoon op zijn verjaardag 2 dassen. De zoon doet de een aan, waarop de moeder vraagt “wat mankeert er aan de ander”?
Wanneer de zoon serieus zou proberen te antwoorden dan zal hij hierbij niet slagen om zijn moeder een bevredigend antwoord te geven. Zoons die dergelijke moeders toch tevreden willen houden, zullen nooit gelukkig worden en een relatie vinden die waarin ze zich veilig kunnen binden.
Deborah Tannen beschrijft in haar boek “Doe je dat écht aan?” de meest beladen relatie die er soms is, namelijk tussen moeder en dochter. Nog dubbelzinniger dan tussen moeder en zoon kan de communicatie tussen moeder en dochter gaan, wanneer de moeder zowel probeert haar dochter te stimuleren om succesvoller in het leven te zijn dan zij was en tegelijkertijd jaloers op haar te zijn op het moment dat haar dochter lukt. Wanneer de moeder in haar communicatie blijk geeft niet onvoorwaardelijk haar dochter te steunen dan is de dochter in verwarring. Wat wil moeder nu van mij?
Wanneer de moeder zelf niet is opgegroeid als een mens die onbaatzuchtig kan zijn, dat wil zeggen eerst goed voor zichzelf heeft leren zorgen en wat zij aan energie en liefde over heeft onvoorwaardelijk door te geven aan haar kinderen, dan is de kans groot dat zij in de communicatie met hun tegenstrijdige signalen afgeeft. Zij is niet meer onafhankelijk en eigenlijk op zoek naar waardering.
Vrouwen communiceren meer en langer, terwijl zij minder concreet en duidelijk zijn dan mannen. Dat maakt dat de toehoorder meer gespitst moet zijn op nuances om subtiele hints op te pikken. Maar zekerheid of zij een signaal terecht en correct hebben opgepikt is er niet, wanneer vrouwen vervolgens ook minder duidelijk aangeven hoe zij de hints hebben begrepen en bedoeld. En dan is er soms plotseling en onnavolgbaar ruzie.

Deborah Tannen. Doe Je Dat Echt Aan? Hoe moeders en dochters met elkaar praten (bol.com).
Mam vond jou altijd al leuker liefde en rivaliteit tussen zussen (bol.com).
Riekje Boswijk-Hummel: Ruzie (bol.com).

Als hij maar gelukkig is

Volgens Robin Norwood, auteur van Als hij maar gelukkig is, is de enige vraag die jezelf moet stellen in een relatie: “kan ik bij deze persoon helemaal worden wie ik ben?”
Met deze vraag waarschuwt Norwood mannen en vrouwen die gericht zijn op het geluk van de ander en zichzelf daarbij “vergeten”.
Dat “vergeten” doen sommige mensen omdat zij het lastig vinden om voor zichzelf op te komen, om zelf ruimte in te nemen. Ze hebben het nooit geleerd of het is hen in de opvoeding door hun ouders of school afgeleerd.
Met de gedachte achter deze vraag koppelt Norwood echte liefde aan het vermogen om een ander vrij te laten als een soort onbaatzuchtige levenshouding van een partner. Anders verwoord, (ook) Norwood ziet liefde en vrijheid als 2 hoofdthema’s in iemands levenskunst.

Meer lezen over Robin Norwood en gelukkig worden en jezelf zijn? klik op de links.

Een aardig alternatief voor de vraag van Robin Norwood is "levert deze relatie mij meer vrijheid op dan ik inlever?".

Populair in de laatste week

Alle labels van het blogspot

#metoo (2) aanbevolen (15) aandacht (9) aanraken (2) aanwezigheid (4) achterdocht (2) ADHD (2) afhankelijkheid (3) afstand nemen (6) agnost (4) agressie (2) alcoholisme (4) altruïsme (6) ambitie (2) ander (1) angst (22) apofatisch (9) authenticiteit (9) autisme (1) autonomie (5) balans en evenwicht (51) begeerte (1) behoefte (5) belangen (10) belemmerende overtuigingen (10) beoordelen (5) beslissen (2) betrokkenheid (5) betrouwbaarheid (2) bewustwording (12) bewustzijn (26) bezinning (1) bindingsangst (3) bioscoopfilm (7) biseksualiteit (1) blijdschap (3) bodhisattva (2) boeddhisme (9) boek (162) boosheid (2) brein (2) burn-out (2) communicatie (16) compassie (10) competentie (4) competitie (14) complottheorie (3) constructief gesprek (4) consumeren (2) coping (2) creativiteit (3) crisis (7) dans (6) daten (5) deflexie (1) demagogie (4) denken (12) denkfouten (5) deugd (9) deugdzaamheid (1) diagnose (4) dialoog (10) dieren (4) discipline (1) dooddoener (6) drama (3) drie-eenheid (6) drogredenen (7) drugsgebruik (5) DSM (4) dualisme (5) duurzaamheid (5) echt (4) eenheid (33) eenzaamheid (8) ego (45) eigenschappen (2) eigenwaarde (5) emancipatie (5) emergentie (2) emotie (13) empathie (5) en-en (23) endogene depressie (1) energie (13) erkenning (8) ethiek (9) etiquette (6) evenwaardigheid (51) evolutie (23) faalangst (1) fabel (1) feedback (2) filmpje (79) filosofie (18) fraude (9) Freud (2) functioneren (4) gebreken (1) gedragsverandering (5) geduld (2) geest (3) geheugen (3) gekwetstheid (6) geld (5) gelijk hebben of gelijk krijgen (7) gelijkmoedigheid (4) geloven (18) geluk (34) genade (5) genot (1) Gestalt (1) Getuige (5) gevoelens (35) gezag (1) gezichtsverlies (3) gezondheid (5) gezondheidszorg (1) GGz (2) go with the flow (2) God (41) goedgelovigheid (3) gokken (1) grenzen (9) hechting (1) heelheid (8) hersenen (4) hier en nu (8) holisme (2) hoofdzonde (3) humor (12) ideaalbeeld (2) identificatie (10) identiteit (13) ik-boodschap (1) illusie (12) imago (1) individualisme (5) innerlijke vrijheid (17) integriteit (3) Intelligent Design (1) Internet (3) intrinsieke waarde (1) intuïtie (8) InZicht (12) islam (2) jaloezie (4) jeugd (1) jezelf worden en zijn (12) jongeren (3) karakter (2) katafatisch (1) kenmerken (2) kiezen (10) kind (13) kosten (1) kracht (6) Krishnamurti (2) kuddegedrag (1) kunstmatige intelligentie (2) kwakzalverij (1) kwaliteit (16) kwetsbaarheid (5) l (1) leegte (15) leiderschap (4) leugens (9) levensfase (3) levenskunst (8) levensvragen (3) levensweg (3) licht (3) liefde (97) liefdesverdriet (3) lijden (1) loslaten (20) macht (23) machtsstrijd (9) magisch denken (7) man-vrouw verschillen (11) mannelijkheid (2) mannen (1) media (2) meditatie (14) metacommunicatie (8) metafoor (2) metafysica (5) milieu (1) mindfulness (4) misbruik (4) model (1) moraliseren (1) motto (1) mystiek (5) nabijheid (2) narcisme (4) natuur (5) negatie (16) neti neti (3) niet doen (22) NLP (1) non-duaal bewustzijn (6) non-dualiteit (41) omdenken (7) omgangsregels (3) onderwijs (3) onderzoek (8) ongelukkig zijn (4) onmacht (2) onrust (2) ontrouw (1) ontwikkeling (10) onverwerkt kindertrauma (3) oordeel (18) opvoeding (8) orgasme (2) Osho (6) ouderen (5) overgave (4) overheid (1) overvloed (6) panpsychisme (1) pantheïsme (1) paradox (27) Pareto principe (1) partnerkeuze (6) passie (2) pedagogie (2) perfectie (2) personeelsbeleid (2) persoonlijkheid (6) persoonlijkheidsstoornis (3) pesten (1) Peter principle (1) pijnlichaam (8) politiek (10) populair (11) positieve (11) privacy (1) processie (1) projectie (9) psychiatrie (4) psychofarmaca (1) psychotherapie (1) puberen (1) reïncarnatie (2) relatie (17) relatievaardigheid (5) respect (32) rijkdom (2) rol (4) romantiek (5) rust (5) ruzie (5) samensmelten (10) schaamte (2) scheiden (2) schizofrenie (1) schouwen (6) schrijfdrang (1) schuld (3) schuldgevoel (2) seks (14) selectie (3) sociale druk (4) somberheid (1) spel (3) spiegelogie (4) spijt (1) spiritualiteit (51) spreekwoorden (1) sprong (1) statistiek (1) status (1) sterven (5) stilte (15) straling (1) strategie (1) stress (5) synchroniciteit (14) taal (16) Taoïsme (18) tederheid (1) Tegenwoordigheid (2) The Secret (2) The Work (1) therapie (1) tijdgeest (5) toeval (5) Tolle (18) transcenderen (6) transformatie (5) transparantie (2) trend (2) tunnelvisie (1) twijfel (5) verandering (2) verantwoordelijkheid (12) verbinding (33) verdriet (2) vergeten (2) verlangen (5) verlatingsangst (1) verleiding (3) verlichting (14) verliefdheid (4) verlies (1) vermijding (1) vermoeidheid (1) verslaving (7) vertrouwen (18) verveling (2) verwondering (2) vicieuze cirkel (1) video (1) voeding (1) voelen (3) volgzaamheid (1) vragenlijst (2) vreugde (2) vrije wil (6) vrijen (3) vrijheid (90) waarheid (26) waarneming (7) ware (8) wederkerigheid (6) welzijn (7) wezen (2) wijsheden (10) wilskracht (2) woede (2) wu wei (23) yin en yang (4) zelfbeheersing (3) zelfbevestiging (3) zelfbewustzijn (8) zelfdoding (4) zelfkennis (12) zelfkritiek (1) zelfoverschatting (2) zelfrealisatie (12) zelfvertrouwen (5) zelfverwerkelijking (2) zelfwaardering (5) Zen (2) ziel (14) Zijn (11) zin van het leven (10)