Posts

Posts uit mei, 2025 tonen

Psychologie en leven in het hier en nu

Zinvol verbinden Ieder mens verlangt naar liefde en vrijheid. Hoewel deze twee op zichzelf staande waarden lijken, kunnen ze op een diepere manier met elkaar worden verbonden. Wanneer liefde en vrijheid samenkomen, versterken ze elkaar en krijgen ze meer betekenis in ons leven. Zonder vrijheid geen liefde en zonder liefde geen vrijheid . Toch is het vinden van een evenwicht tussen autonomie en verbinding vaak een uitdaging. Deze balans voelt niet altijd vanzelfsprekend. Op dit blog verken ik vanuit spiritualiteit, zoals het taoïsme en boeddhisme, psychologie en persoonlijke ervaringen, hoe het ego ons kan ondersteunen, maar ook belemmeren. Loskomen van het ego Het ego is geen tastbaar iets; het bestaat uit gedachten, overtuigingen en identificaties die ons zelfbeeld vormen. Dit beeld bepaalt hoe we onszelf en de wereld om ons heen ervaren. Hoewel het ego ons kan beschermen en sturen, houdt het ons vaak gevangen in patronen die ons beperken. Door ons los te maken van dit beperkte zelf...

Emancipatie over de grenzen van soort en ras heen

Afbeelding
Waarom de verworpenen der aarde niet alleen mensen zijn Frantz Fanon is honderd jaar geleden geboren, maar zijn ideeën zijn opnieuw actueel. In een wereld waarin mensen steeds nadrukkelijker hun stem laten horen tegen racisme, ongelijkheid en machtsmisbruik, klinkt ook Fanons stem weer op. Zijn denken over koloniale onderdrukking, geweld, en de psychische effecten van racisme beïnvloedt nog altijd denkers als Houria Bouteldja en Achille Mbembe. Maar Fanon sprak niet over dieren. Hij richtte zijn woede op het geweld dat mensen mensen aandoen. Toch is het de vraag of we zijn inzichten kunnen en moeten uitbreiden. Kunnen we de onderdrukking van dieren begrijpen als een volgende laag in de geschiedenis van morele uitsluiting? Fanon schreef over mensen die gedehumaniseerd zijn. Lichamen die bestaan, maar niet tellen. Bouteldja spreekt van revolutionaire liefde , een liefde die verder reikt dan liberale tolerantie en echt bereid is om macht af te staan. Mbembe beschrijft de necropolitie...

Vrijheid bewaken: een spirituele en politieke visie

Afbeelding
De grond van het bestaan Er bestaat een manier van in de wereld staan die zowel diep spiritueel als radicaal politiek is. Het begint met een fundamenteel inzicht: vrijheid en liefde zijn geen menselijke uitvindingen, maar voorwaarden die in de werkelijkheid zelf zijn geworteld. Ze stromen als het ware door het bestaan heen, niet als persoonlijke geschenken van een afstandelijke godheid, maar als de grondstructuur van waaruit leven zich kan ontplooien. Deze visie ziet God niet als een wezen dat van buitenaf ingrijpt, maar als de bron van deze voorwaarden zelf. God staat buiten tijd en ruimte, maar is tevens werkzaam in alles wat wordt en groeit. In de miljarden jaren van kosmische en biologische evolutie -van materie naar bewustzijn, van instinct naar vrijheid, van overleven naar liefde- manifesteert zich iets dat we kwaliteit kunnen noemen. Het leven zoals wij het nu kennen is een geschenk van deze lange wordingsgeschiedenis: we kunnen vrij zijn, liefhebben, genieten van de rijkdom...

Drie mythes over het verborgen goddelijke

Afbeelding
De spiegel van de schepping In de eerste mythe schiep God de mens om zichzelf te kunnen aanschouwen. Dit verhaal, dat weerklank vindt in zowel de Kabbala als het Soefisme, spreekt van een God die zichzelf wilde kennen. Hoe kan het oneindige, het alomvattende, zichzelf kennen zonder een ander, zonder een spiegel? En zo werd de schepping geboren en met haar de mens, als een bewustzijn waarin God zijn eigen gelaat kon weerspiegelen. Maar dit is geen narcistisch spiegelbeeld. Het is eerder als een kunstenaar die pas begrijpt wat hij wilde uitdrukken wanneer het kunstwerk voltooid is. Of als een dichter die pas de diepte van zijn gevoel kent wanneer de woorden op papier staan. God wordt zichzelf bewust door de mens, in de mens, als de mens die zichzelf bewust wordt. Het verborgen in het zicht De tweede mythe vertelt hoe God iets kostbaars wilde verbergen: de goddelijke vonk, de innerlijke wijsheid, het geheim van ons ware wezen. Waar kon dit het beste worden bewaard? Op de hoogst...

Van Midas' goud naar praktische levenswijsheid

Afbeelding
Over bijgeloof, metron en wanneer te doen of laten Oude mythen overleven niet zomaar duizenden jaren. Ze blijven bestaan omdat ze meerdere lagen van waarheid bevatten die steeds opnieuw relevant worden. De mythe van koning Midas is zo'n verhaal dat ons vandaag nog steeds iets essentieels te vertellen heeft, juist in een tijd waarin simplistische positieve denken-bewegingen ons voorhouden dat "het universum geen nee kent".  Midas wenste de gave om alles wat hij aanraakte in goud te veranderen. Dat gebeurde maar ook zijn voedsel en zijn kind veranderden in goud en toen kreeg hij spijt. De wijsheid van Midas Wanneer we de mythe van koning Midas onderzoeken, kunnen we vijf diepe inzichten zien die de oude Grieken wilden overbrengen: Hebzucht leidt tot isolatie. Midas kan niemand meer aanraken: geen knuffel, geen maaltijd delen, geen menselijk contact. Rijkdom die je van het leven zelf afsnijdt, is waardeloos. De Grieken waarschuwden hier tegen excessief materialisme....

Over gevoelde waarheid en groepsdynamiek

Afbeelding
De innerlijke afweging bij de prijs van gelijk hebben Er zijn momenten in groepsgesprekken waarin iemand een inzicht ervaart dat urgent voelt: een waarschuwing, een perspectief, een nuancering die van belang lijkt voor het vervolg. In die fractie van een seconde vindt een afweging plaats: dit uitspreken of laten passeren. Wie regelmatig in groepen opereert, kent deze spanning. De balans tussen bijdragen en terughoudendheid is fragiel en zelfs met zorgvuldige afweging kan de interventie een onbedoeld effect hebben. Wat zich dan voltrekt is een fenomeen dat de verhoudingen binnen groepen blootlegt: de boodschap wordt niet primair op inhoud beoordeeld, maar op wat deze betekent voor de groepsdynamiek. De passie waarmee iets wordt ingebracht -juist het signaal van oprechte betrokkenheid- kan worden gelezen als een claim op autoriteit, als correctie, als verstoring van de balans. De groep reageert niet op de waarheid van de uitspraak, maar op de sociale implicaties ervan. De prijs van...

Waarom sommige discussies irritant zijn

Afbeelding
Wat je eraan kunt doen Het probleem Sommige mensen gebruiken schijnargumenten, halve waarheden of retorische trucs die klinken als sterk, maar bij nadere beschouwing niet standhouden. Dit werkt omdat: de weerlegging meer tijd en nuance vergt dan het argument zelf emotie vaak krachtiger overkomt dan feitelijke correctie niet iedereen direct de zwakte in de redenering ziet Politieke versterking Populistische politici spelen hier handig op in door: simpele antwoorden te geven op complexe problemen een "wij-tegen-zij" frame te creëren boosheid en frustratie te valideren zonder per se oplossingen te bieden kritische media of experts af te schilderen als "elite" die het volk niet begrijpt Dit wijst op een bredere uitdaging: hoe voer je een gezond publiek debat wanneer nuance en complexiteit als zwakte worden gezien? En hoe voorkom je dat mensen zich aangetrokken voelen tot politici die hun bestaande overtuigingen beves...

Van vleugels naar verlichting

Afbeelding
Transformatie en terugkeer in Jonathan Livingston Seagull Richard Bach's Jonathan Livingston Seagull (1970) presenteert zich als een eenvoudig verhaal over een meeuw die leert vliegen. Maar achter deze schijnbare eenvoud schuilt een diepe filosofische parabel over transformatie, bewustzijn en compassie. Wanneer we dit verhaal naast hedendaagse films zoals Christopher Nolan's Inception (2010) en oude spirituele concepten zoals het bodhisattva-ideaal uit het boeddhisme leggen, ontstaat een fascinerend patroon: de reis van persoonlijke verlichting is pas compleet wanneer men terugkeert om anderen te dienen. De eerste transformatie: van conformiteit naar individualiteit Jonathan Livingston begint zijn reis als afwijkende. Waar andere meeuwen vliegen uit pure noodzaak -om te overleven, om voedsel te vinden- is Jonathan geobsedeerd door het vliegen zelf. Deze obsessie leidt tot zijn verbanning uit de kolonie, een moment dat in veel spirituele tradities wordt herkend als de no...

Elkaar evenwaardig behandelen zonder te meten

Afbeelding
Voorkom machtsstrijd bij verdedigen van het eigen gelijk De gelijkheidsgedachte neemt in de moderne samenleving vaak twee vormen aan. Enerzijds is er het idee van gelijke rechten : ieder mens heeft aanspraak op dezelfde fundamentele rechten en vrijheden. Dit principe is juridisch vastgelegd in constituties en mensenrechtenverdragen. Het zegt: niemand mag buitengesloten worden van de wet of van basisvoorzieningen op grond van afkomst, sekse, religie of sociale status. Wegen van waarde?  Anderzijds is er het idee van evenwaardig behandelen . Dat betekent niet dat je de waarde van mensen onderling gelijk zou moeten stellen, alsof je op een weegschaal de ene persoon even zwaar moet laten wegen als de ander. Het gaat juist om een andere houding: dat je in de omgang met een ander afziet van het meten en wegen van waarde. Je behandelt de ander niet vanuit een oordeel over rang, verdienste of nut, maar vanuit het besef dat waarde als maatstaf irrelevant is voor menselijke omgang. De...

Cognitieve zelfverminking

Afbeelding
Hoe harde opvoeding sommigen belemmert in hun denkvrijheden De koppigheidsfase Ergens tussen het tweede en derde levensjaar ontdekt een kind dat het een eigen wil heeft. Het is een cruciaal moment in de ontwikkeling: de ontdekking van het zelf als apart van de ander, als handelend subject met eigen verlangens. Ontwikkelingspsychologen noemen dit de autonomiefase. Erik Erikson beschreef het als de fase waarin het kind worstelt tussen autonomie enerzijds en schaamte en twijfel anderzijds. Hoe ouders op deze fase reageren, heeft volgens onderzoek langdurige gevolgen. Een kind kan in de autonomiefase te weinig (controlerend) of veel te veel ruimte krijgen (verwaarlozing). Een kind dat in zijn groeiende zelfstandigheid wordt ondersteund maar ook begrensd, leert om te gaan met frustraties, grenzen te stellen en zijn eigen wil te gebruiken als kompas. Maar een kind dat wordt gebroken, dat leert dat zijn wil iets gevaarlijks is, iets dat moet worden onderdrukt, ontwikkelt een problematis...

Een liefdevol contact zonder oordeel helpt helen

Afbeelding
De kunst van helen Helpen in de psychotherapie is geen kwestie van genezen, maar van bevrijden. Een therapeut kan pas zeggen dat hij een cliënt heeft geholpen wanneer die cliënt ervaart dat er iets wezenlijks is veranderd in hoe hij leeft, voelt of denkt. Niet de techniek, maar het contact bepaalt de uitkomst. In de geschiedenis van de psychotherapie is men lang op zoek geweest naar de beste methode, alsof er een recept zou bestaan voor herstel. Maar de wetenschap leert ons iets anders: geen enkele vorm van therapie is structureel beter dan een andere ( Dodo bird verdict ). Het is de kwaliteit van de relatie die het verschil maakt: de mate waarin twee mensen elkaar werkelijk ontmoeten. Dat wil niet zeggen dat de methode onbelangrijk is. Cognitieve gedragstherapie (CGT) heeft sterke evidentie bij angststoornissen, depressie en dwang. Exposure-technieken (stap voor stap blootstellen) zijn cruciaal bij fobieën. EMDR is effectief bij trauma. Systeem- en hechtingsgerichte therapieën wer...

De ongrijpbare schoonheid van het verbonden bestaan

Afbeelding
Leven tussen nabijheid en loslaten We leven met elkaar, in nabijheid, liefst in verbinding, in tederheid. We raken en worden geraakt. Soms lijkt het leven haast volmaakt: een liefdevolle relatie, een betekenisvolle dag, een onverwacht moment van geluk. Maar midden in die volheid kan iets knagen: een steek van onzekerheid, een gevoel van jaloezie, een glimp van verlies. Alsof het bestaan fluistert: "denk eraan, dit is niet voor altijd". De Duitse filosoof Martin Heidegger noemde dit ons fundamentele Sein zum Tode : wij zijn wezens die weten dat het ophoudt. Niet alleen het leven eindigt, ook dit moment, deze ontmoeting, deze liefde zal ooit verdwijnen of veranderen. En juist dat besef maakt onze ervaring intens. Zo intens, dat we ze soms haast niet durven voelen. We zijn voortdurend onderweg tussen verbondenheid en afzondering. Niemand kan zich volledig met de ander verenigen. Zelfs in onze diepste relaties blijven we onszelf: een binnenwereld die nooit helemaal overdraag...

Labels

Meer tonen

Veel gelezen afgelopen week

In beweging Zijn

Hoe jij zichtbaar wordt wanneer iemand jou echt ziet

Herkenning tussen twee zielen

Over vrijheid, evolutie en wat blijft

Psychologie en leven in het hier en nu

Populaire posts vanaf 2005 tot nu

Psychologie en leven in het hier en nu

Hoe voer je een constructief gesprek?

De essentie van Houden Van

Het wezen van Ware Liefde

Wat is zelfrealisatie of verlichting?