Posts tonen met het label boeddhisme. Alle posts tonen
Posts tonen met het label boeddhisme. Alle posts tonen

Op weg naar vrijheid met de via negativa

Het midden houden

Wie denkt dat schijnbare ongrijpbare doelen vooral zijn te bereiken door hard je best te doen oftewel veel energie te investeren, mist de relaxte mogelijkheden van een alternatieve middenweg.
Niemand kan voortdurend geluk ervaren. Het is wel goed mogelijk om voortdurend ongeluk te voorkomen.

Deze "via negativa" ook wel de apofatische benadering genoemd, wordt in verschillende filosofische en religieuze tradities gebruikt, waaronder het boeddhisme. Het houdt in dat men de essentie van iets probeert te benaderen door te beschrijven wat het niet is, in plaats van wat het wel is. 

Andere voorbeelden, die via deze weg te verduidelijken zijn, is het bestaan van God, wat wijsheid is, wat liefde is, wat schoonheid is of wat de zin van het leven is.

Hier zijn enkele aspecten van de via negativa en waarom het als aantrekkelijk wordt beschouwd.

Transcenderen van concepten

De via negativa moedigt aan tot het transcenderen van beperkende concepten en definities. Door te benadrukken wat iets niet is, wordt de geest uitgenodigd om voorbij de grenzen van conventionele denkwijzen te gaan en een dieper begrip na te streven.

Waardering voor mysterie en transcendentie

De via negativa erkent het mysterie van het bestaan en de transcendente aspecten van het leven. Het benadrukken van wat niet kan worden vastgelegd in woorden moedigt een bescheidenheid aan in het aangezicht van het onkenbare en het onuitsprekelijke.

Overstijging van dualiteit

Door te benadrukken wat iets niet is, helpt de via negativa bij het overstijgen van dualistisch denken, zoals goed versus kwaad, mooi versus lelijk. Het moedigt aan tot een begrip dat voorbij polariteiten gaat en zoekt naar een dieper begrip dat niet gevangen zit in tegenstellingen (neti neti).

Spirituele nederigheid en erkennen van grenzen

De via negativa herinnert aan de beperkingen van taal en concepten in het uitdrukken van het goddelijke of het transcendente. Dit bevordert spirituele nederigheid en respect voor het onbekende.

Persoonlijke ervaring en zwijgen

Het benadrukken van wat niet gezegd kan worden, moedigt aan tot contemplatie en directe ervaring. Het suggereert dat sommige waarheden diepgaand en persoonlijk zijn, niet beperkt tot verbale uitdrukkingen.

Loslaten van vasthouden

Door te focussen op wat niet kan worden vastgehouden of begrepen, helpt de via negativa bij het loslaten van hechting aan starre overtuigingen en definities. Dit kan leiden tot een gevoel van bevrijding en openheid.

Integratie van paradoxen

De via negativa helpt bij het omarmen van paradoxen en schijnbare tegenstrijdigheden in het begrip van het goddelijke en de realiteit. Dit kan leiden tot een meer inclusieve en tolerante geesteshouding.

In het boeddhisme wordt de via negativa vaak geassocieerd met het begrip van leegte (shunyata), waarbij men zich richt op wat geen inherent bestaan heeft. Door af te zien van star vasthouden aan concepten, wordt een ruimte gecreëerd voor dieper begrip en spirituele groei. De via negativa nodigt uit tot een ontdekkingsreis naar de grenzeloze dimensies van het bestaan, voorbij de beperkingen van taal en concepten.

Het pad naar vrijheid

De via negativa nodigt uit tot een bevrijding van beperkingen en beklemmende denkwijzen, waardoor er ruimte ontstaat voor een meer onbevangen en authentieke ervaring van het leven. Het is een pad naar (innerlijke) vrijheid dat voortkomt uit het loslaten van wat niet essentieel is, waardoor er meer ruimte komt voor innerlijke groei, flexibiliteit en acceptatie.
Hier zijn enkele manieren waarop de via negativa kan bijdragen aan het begrip en de ervaring van vrijheid.

Vrijheid van conceptuele beperkingen

De via negativa moedigt aan tot het loslaten van conceptuele beperkingen en vastomlijnde definities. Het erkent dat de realiteit niet volledig kan worden gevat in menselijke woorden en ideeën. Door voorbij te gaan aan deze beperkingen, ontstaat er een gevoel van vrijheid van beperkende denkpatronen.

Vrijheid van hechting

Via negativa benadrukt wat iets niet is, wat kan helpen bij het verminderen van hechting aan specifieke identiteiten, overtuigingen of verwachtingen. Dit loslaten van hechting creëert ruimte voor een vrijere en meer open benadering van het leven.

Vrijheid van dualiteit

Door de nadruk te leggen op wat iets niet is, helpt de via negativa bij het overstijgen van dualistisch denken, zoals goed versus kwaad, winnen versus verliezen. Het bevordert een begrip dat voorbij polariteiten gaat, wat kan leiden tot een gevoel van innerlijke vrijheid.

Vrijheid van conditionering

De via negativa moedigt aan tot het in vraag stellen van diepgewortelde conditioneringen en aannames over de realiteit. Dit proces van ontkoppeling van vooraf vastgestelde overtuigingen kan leiden tot een bevrijding van beperkende mentale patronen.

Vrijheid van identificatie

De via negativa benadrukt dat de ware aard van het zelf niet volledig kan worden geïdentificeerd met enige specifieke eigenschap of gedachte. Het erkennen van deze niet-identificatie kan leiden tot een gevoel van vrijheid van zelfbeperkende definities.

Vrijheid van oordelen

Doordat via negativa wijst op de beperktheid van menselijke beoordelingen en classificaties, kan het leiden tot een vrijheid van oordelen. Het moedigt aan tot een meer open en tolerante geesteshouding ten opzichte van verschillende perspectieven.

Vrijheid van verwachtingen

Het begrip dat het goddelijke, het zelf, of andere essentiële concepten niet volledig kunnen worden omvat door menselijke verwachtingen, opent de deur naar vrijheid van vastklampen aan specifieke uitkomsten.

Niet alleen vrijheid van maar ook vrijheid tot

In de volgende voorbeelden komt naar voren dat de via negativa, wanneer positief benaderd, niet alleen een proces van loslaten is, maar ook een opening creëert voor nieuwe mogelijkheden, groei en diepere verbindingen. Het is een benadering die de weg vrijmaakt voor een rijkere en meer bevredigende ervaring van vrijheid tot in verschillende aspecten van het leven.

Vrijheid tot zelfontdekking

Door te erkennen wat het zelf niet is, ontstaat er ruimte voor zelfontdekking. Het individu is vrij om voorbij oppervlakkige identificaties te gaan en een dieper begrip van de eigen aard te ontwikkelen.

Vrijheid tot creativiteit

Een positieve via negativa-benadering moedigt aan tot het loslaten van beperkende ideeën over creativiteit. Dit opent de weg naar vrijheid tot expressie en innovatie, omdat men niet gebonden is aan vooraf bepaalde regels of verwachtingen.

Vrijheid tot liefde

Door te erkennen wat liefde niet is, wordt ruimte gecreëerd voor een bredere en meer onvoorwaardelijke liefde. Vrijheid tot liefde ontstaat wanneer men niet beperkt is door beperkte opvattingen over wie of wat men liefheeft.

Vrijheid tot acceptatie

Een positieve via negativa-benadering kan leiden tot vrijheid tot acceptatie. Door te begrijpen wat niet aanvaardbaar is, kan men ruimte maken voor een diepere en bredere acceptatie van zichzelf en anderen.

Vrijheid tot openheid

De via negativa moedigt aan tot het loslaten van starre overtuigingen en dogma's. Dit opent de weg naar vrijheid tot openheid, waar men bereid is nieuwe ideeën en perspectieven te omarmen zonder vooroordelen.

Vrijheid tot innerlijke vrede

Het erkennen van wat innerlijke vrede niet is, kan leiden tot de vrijheid om vrede te vinden te midden van de chaos. Men is niet langer gebonden aan externe omstandigheden voor innerlijke rust.

Vrijheid tot keuze

Door te begrijpen wat keuze niet moet beperken, ontstaat vrijheid tot keuze. Men is vrij om bewustere keuzes te maken, niet beperkt door automatische reacties of conditioneringen.

Vrijheid tot verbinding

Een positieve via negativa-benadering kan leiden tot vrijheid tot verbinding met anderen. Door voorbij te gaan aan oppervlakkige verschillen en definities, ontstaat er ruimte voor authentieke en diepgaande verbindingen.

Elkaar evenwaardig bezien

Een positieve benadering van de via negativa kan leiden tot het begrip dat het zelf niet fundamenteel verschilt van anderen. In de via negativa wordt de nadruk gelegd op wat het zelf niet is, wat kan leiden tot een erkenning van de gemeenschappelijke, niet-beperkte aard van alle wezens.

In wezen moedigt de via negativa aan tot het loslaten van beperkende concepten en definities, waardoor de deur wordt geopend naar een meer inclusief begrip van de wereld. Deze benadering bevordert een gevoel van evenwaardigheid doordat men voorbij oppervlakkige verschillen kijkt en de diepere, gemeenschappelijke dimensie van het bestaan erkent. Het is een pad naar het begrijpen van de gelijkwaardigheid van alle wezens en verschijnselen in hun essentiële aard.

De relatie tussen perceptie, illusie, leegte en gewaarzijn

De relatie tussen perceptie, illusie, leegte en gewaarzijn is een belangrijk thema in diverse filosofische tradities, met name in Oosterse filosofieën zoals het boeddhisme en het taoïsme.

Er is een beroemde boeddhistische tekst genaamd het Hartsoetra. Daarin wordt gezegd
"Vorm is leegte, leegte is vorm.
Leegte is niet anders dan vorm, vorm is niet anders dan leegte.".
Het Hartsoetra beoogt de beoefenaar te leiden naar een dieper begrip van leegte en het bereiken van bevrijding van lijden.

In het boeddhisme verwijst "leegte" niet naar een afwezigheid van iets, maar eerder naar de afwezigheid van een inherent, permanent, en onveranderlijk zelf in alle fenomenen. Het idee is dat alles, inclusief gedachten, voorwerpen en ervaringen, geen intrinsieke, onveranderlijke essentie heeft. "Vorm" wil zeggen de fysieke en mentale verschijnselen en vormen die we waarnemen.

Wanneer in de Tibetaanse filosofie gezegd wordt dat het denken "vrij" of "leeg" is, betekent dit dat gedachten flexibel en veranderlijk zijn. Dit betekent niet dat gedachten niet bestaan of dat ze willekeurig zijn, maar eerder dat ze geen vaststaande, permanente identiteit hebben.

Dit concept van leegte is nauw verbonden met het idee van afhankelijkheid ontstaan, waarbij alles bestaat in relatie tot andere dingen en niet op zichzelf staat. Het begrijpen van leegte in de Tibetaanse filosofie is bedoeld om tot inzicht te komen in de aard van de werkelijkheid en uiteindelijk lijden te verminderen door het loslaten van vasthoudendheid aan onveranderlijke concepten en ideeën. Het is een centraal concept in het boeddhistische pad naar bevrijding of verlichting.

Het idee dat wat we waarnemen vaak wordt gefilterd door onze persoonlijke ervaringen, overtuigingen en verwachtingen, is in overeenstemming met zowel oosterse als westerse filosofische tradities. In het boeddhisme wordt bijvoorbeeld benadrukt dat onze waarnemingen vaak worden vertroebeld door de sluier van onwetendheid (avidya), wat leidt tot de illusie van een vaststaand zelf en de externe wereld.
In het boeddhisme wordt leegte (sunyata) vaak geassocieerd met de ontkenning van inherent bestaande essenties in dingen. De illusoire aard van de wereld komt voort uit onze neiging om vast te houden aan onjuiste opvattingen over de aard van de realiteit. Het begrijpen van leegte betekent het doorzien van deze illusies en het loslaten van ongegronde concepten, zoals belemmerende overtuigingen.
Gewaarzijn, zoals beoefend in meditatie en mindfulness, wordt vaak gezien als een manier om bewust te worden van onze neiging tot projectie en illusie. Door bewust te zijn van onze gedachten en percepties, kunnen we beginnen te begrijpen hoe onze geest werkt en hoe deze vaak gekleurd is door vooroordelen en conditionering.

Door bewust te zijn van onze projecties en de subjectiviteit van onze waarnemingen, kunnen we een dieper inzicht krijgen in de aard van de geest en de manier waarop we de wereld ervaren.
Over het algemeen suggereert dit perspectief dat bewustwording van de illusoire aard van percepties en het begrip van leegte hand in hand gaan met het ontwikkelen van een helderder en objectiever begrip van de werkelijkheid. Het erkennen van de menselijke neiging tot projectie is een belangrijke stap in dit proces van bewustwording.

Boeddhisme

Sunyata (Leegte)  

In het boeddhisme verwijst leegte niet naar een afwezigheid van inhoud, maar eerder naar het ontbreken van een permanent, onveranderlijk zelf (anatman). Alles in het universum is onderhevig aan verandering en voorwaardelijk ontstaan. Leegte staat voor de onderliggende aard van alle fenomenen, die geen inherent, vaststaand zelf hebben.

Gewaarzijn (Mindfulness) 

Gewaarzijn, of mindfulness (sati in het Pali), is een essentieel onderdeel van het boeddhistische pad. Het betekent bewustzijn van het huidige moment, zonder hechting of aversie. Door mindfulness kunnen mensen de aard van leegte direct ervaren door de veranderlijkheid en voorwaardelijkheid van alle dingen te begrijpen.

Taoïsme

Wu Wei (Niet-handelen)

In het taoïsme wordt leegte vaak geassocieerd met het concept van wu wei, wat niet-handelen betekent. Het suggereert niet zozeer een gebrek aan actie, maar eerder handelen in overeenstemming met de natuurlijke stroom van de Tao, de universele kracht. Wu wei komt voort uit een staat van innerlijke leegte, waarin het ego en persoonlijke verlangens worden verminderd.

Gewaarzijn van de Tao

Gewaarzijn in het taoïsme betreft het zich bewust zijn van de Tao en het handelen in harmonie daarmee. Het is een soort van spontaan en intuïtief weten dat ontstaat wanneer de geest stil en leeg is. In plaats van actief te streven, gaat het om zich overgeven aan de stroom van het leven.

Het voordeel van voorspelbare waarneming

Het is natuurlijk niet de bedoeling om voortdurend te twijfelen aan de realiteitsgehalte van onze waarneming.
Het vermogen om patronen te herkennen en verwachtingen te vormen op basis van eerdere ervaringen stelt ons in staat om efficiënter te functioneren. Het stelt ons in staat om taken en situaties te benaderen met een zekere mate van voorspelbaarheid, wat handig is in het dagelijks leven.
Projectie en het vermogen om te anticiperen op mogelijke gebeurtenissen dragen bij aan onze overleving. Het stelt ons in staat om snel te reageren in situaties en potentiële gevaren te vermijden op basis van eerdere waarnemingen en ervaringen.
Het vermogen om verwachtingen te vormen, gebaseerd op het verleden, draagt ook bij aan zelfbehoud. Het stelt ons in staat om keuzes te maken die waarschijnlijk gunstig zijn op basis van wat we eerder hebben ervaren.
Routinematige verwachtingen bieden vaak een gevoel van stabiliteit en comfort. Ze helpen ons om te gaan met de complexiteit van het leven door een bepaalde mate van voorspelbaarheid te bieden.

Wat anders is dan vroeger is de omvang van de wereldbevolking en de snelle ontwikkeling van de technologie. De technologie maakt het mogelijk om problemen op globale schaal op te lossen of versneld te verergeren. De schaal en snelheid van veranderingen kunnen ons onzeker maken over de toekomst. Kunnen we het ons wel veroorloven om voortdurend in het hier en nu te zijn?

Twee stappen vooruit en een stap achteruit?

Het fenomeen van projectie komt ook bij toekomstverwachtingen naar voren, waarbij individuen hun eigen perspectieven en verwachtingen op de wereld kunnen projecteren, waardoor ze neigen naar te zien van wat ze willen zien. Zien zij in ontwikkelingen de voordelen van leegte en wu wei of zien zij de nadelen?

Als we naar de toekomst kijken, hebben we vaak bepaalde verwachtingen, plannen en ideeën over wat er zal gebeuren. Volgens de filosofie van leegte zouden we moeten erkennen dat deze toekomstige scenario's niet vaststaan en inherent leeg zijn van een permanent, onveranderlijk karakter. Onze gedachten over de toekomst zijn afhankelijk van verschillende factoren, en ze zijn onderhevig aan verandering en onzekerheid.

Dit betekent niet dat planning of vooruitdenken niet zinvol is, maar eerder dat we ons bewust moeten zijn van de voorlopige en conditionele aard van onze toekomstige gedachten. Door deze bewustwording kunnen we flexibeler omgaan met veranderingen en onverwachte gebeurtenissen, zonder ons vast te klampen aan rigide ideeën over hoe de toekomst zou moeten zijn.

In feite kan het begrijpen van de leegte van toekomstige gedachten ook leiden tot een grotere acceptatie van het huidige moment en een verminderde hechting aan specifieke uitkomsten. Het helpt bij het loslaten van de angst voor onzekerheid en het cultiveren van een meer open, niet-bevooroordeelde geest.

Het idee van bevestigingsbias speelt een rol. Progressieven, net als optimisten, zoeken bevestiging voor hun streven naar vooruitgang en het behoud van positieve ontwikkelingen. Conservatieven, vergelijkbaar met pessimisten, kunnen geneigd zijn om bevestiging te zoeken voor hun zorgen over mogelijke negatieve gevolgen van verandering.

In een ogenschijnlijk cyclisch proces van dynamische ontwikkelingen kunnen progressieven geneigd zijn om twee stappen vooruit te benadrukken, met de nadruk op de positieve aspecten van vooruitgang en groei. Ze streven naar een synergetisch evenwicht tussen behoud van het goede en het omarmen van vernieuwing. Conservatieven daarentegen kunnen zich meer richten op de mogelijke risico's en onzekerheden die vooruitgang met zich meebrengt. Ze kunnen de stap achteruit zien als een noodzakelijke waarschuwing tegen onbedoelde gevolgen van verandering en gaan op de rem staan.
Het vermogen om de perspectieven van zowel progressieven als conservatieven te begrijpen, kan leiden tot een meer gebalanceerd en inclusief begrip van de complexiteit van ontwikkelingen, waarbij zowel het nastreven van vooruitgang als het behoud van het goede worden gewaardeerd en afgewogen.

Net zoals leegte suggereert dat alles afhankelijk en veranderlijk is, erkent het bewustzijn van de balans tussen doen en laten (wu wei) dat actie en inactiviteit elkaar aanvullen. Soms is het passend om actief te handelen, terwijl op andere momenten het beter is om te observeren, te reflecteren en schijnbaar niets te doen.

Elkaar evenwaardig bezien geeft ruimte voor (duurzame) samenwerking.

Gebalanceerd kijken naar de werkelijkheid

Een balans in westerse en oosterse filosofie

De aantrekkingskracht van oosterse filosofie en spiritualiteit voor westerse culturen kan leiden tot een soort van "spirituele bypassing", waar mensen de neiging hebben om de diepere betekenis van deze leringen te vergeten, op te hemelen of te verdraaien.
Veel oosterse tradities en filosofieën leggen de nadruk op het begrijpen van de innerlijke processen en obstakels die afgescheidenheid, lijden en onwetendheid in ons leven creëren. Deze benaderingen benadrukken het belang van introspectie, meditatie en zelfkennis om deze drempels te overwinnen en innerlijke harmonie en eenheid te bereiken.
De leringen zijn gericht op het ontdekken van de goddelijke essentie binnenin elk individu. Dit kan een aantrekkelijk, krachtig en heilzaam perspectief zijn voor veel mensen, vooral in een wereld waar stress, materialisme en egocentrisme vaak overheersen.
Het is normaal om je te willen onderscheiden, maar het is een valkuil voor en om je meer of beter te (gaan) voelen dan een ander.
Het is belangrijk dat mensen niet gefixeerd raken op het romantische idee van spirituele verlichting of eenheid, maar ook het werk doen om deze concepten in de praktijk te brengen. Dit omvat het onderzoeken van de belemmerende overtuigingen in onszelf die ons van anderen scheiden en het cultiveren van compassie, mededogen en begrip voor de complexe aard van menselijke relaties.
Dit artikel eindigt met een kort pleidooi om onze oriëntatie op eenheid uit te breiden naar dieren.

Non-dualisme en maya, is afgescheidenheid een illusie?

De visie van eenheid in het hindoeïsme wordt vaak geassocieerd met het concept van "Advaita Vedanta", wat "niet-dualistisch" betekent. Deze filosofie benadrukt het idee dat er in de ultieme realiteit geen werkelijke scheiding bestaat tussen individuele zielen (Atman) en het goddelijke (Brahman). Het streeft naar een diep begrip van het zelf en de wereld dat verder gaat dan de schijnbare dualiteiten en verschillen die we in onze dagelijkse ervaring waarnemen.
De reden waarom we de realiteit in ons dagelijks leven vaak ervaren als afgescheidenheid, wordt begrepen in termen van "maya", wat vaak wordt vertaald als "illusie". Volgens deze filosofie leidt maya ons ertoe de materiële wereld en onze individuele identiteiten te zien als afzonderlijk en los van het goddelijke. Deze illusie wordt gezien als een obstakel voor het realiseren van de diepere eenheid van alles.

In het Westen wordt het ego doorgaans gezien als het bewuste, rationele deel van het zelf dat verantwoordelijk is voor identiteit en individualiteit. Een gezond ego wordt vaak geassocieerd met zelfrespect, zelfvertrouwen en de mogelijkheid om doelen na te streven. Bovendien kent onze samenleving veel competitie, waarbij het juist zaak is om je van anderen te onderscheiden.

In het hindoeïstische denken wordt het ego beschouwd als de bron van verlangen, gehechtheid en zelfzuchtige handelingen, die de ziel binden aan de cyclus van wedergeboorte (samsara) en lijden (dukkha). Het streven is om het ego te transcenderen, het idee van afgescheidenheid te overwinnen en een staat van spirituele eenheid (moksha) te bereiken.
Dit betekent niet dat individuele verschillen en scheidingen volledig verdwijnen. In plaats daarvan erkent het hindoeïsme dat er op het conventionele niveau individuele verschillen en afgescheiden identiteiten zijn. Het doel is echter om het diepere, spirituele begrip van eenheid te bereiken en te leven in harmonie met deze realisatie, terwijl men zich bewust blijft van de dualiteiten die inherent zijn aan de fysieke wereld.
In het hindoeïsme wordt deze eenheid vaak geïllustreerd met het gezegde "Tat Tvam Asi", wat betekent "Dat ben jij". Dit benadrukt de goddelijke aanwezigheid in elk individu en het idee dat de kern van elk wezen identiek is aan het goddelijke, ook al ervaren we onszelf vaak als afgescheiden. Het streven is om deze eenheid te realiseren door spirituele beoefening en zelfinzicht.

Wanneer mensen in India of Nepal "namasté" zeggen, voegen ze vaak een lichte buiging of het samenbrengen van de handpalmen voor de borstkas toe, vergelijkbaar met een gebedshouding. Deze gebaar symboliseert eerbied en erkenning van de spirituele aard van de ander. Het wordt niet alleen gebruikt als een begroeting, maar ook als een uiting van dankbaarheid en respect.
In bredere zin reflecteert "namasté" de notie van eenheid en verbondenheid. Het erkent het gemeenschappelijke spirituele element dat aanwezig wordt geacht in alle levende wezens.

Een persoonlijk en algemeen belang bij eenheid

Niemand is verplicht om eenheid te zien of een illusie te doorzien. Niemand is verplicht om liefde te voelen of een verbinding te veinzen. Wij mensen zijn wel allemaal gebonden aan dit ene ethische principe: onze vrijheid houdt op waar andermans vrijheid begint. Denk niet of-of, maar en-en. Net als bij het tonen van respect naar anderen verbinden we twee belangrijke zaken tegelijk: we tonen onze betrokkenheid en bewaken de grens waar vrijheid ophoudt. Bij respect maken we vrijheid en liefde tot een eenheid.

Voor mij is de oriëntatie op eenheid van belang in het kader van gelijke rechten tussen mens en dier op (geschikte) ruimte om vrij in te kunnen leven. Alle mensen onderling en alle dieren onderling en uiteraard mens en dier zijn allemaal individueel verschillend, maar op één punt zijn we een eenheid.
We zijn een eenheid in de zin dat mens en dier intrinsiek evenwaardig zijn in het recht op vrijheid.
Nu de aarde steeds meer gevuld wordt met mensen en de biodiversiteit achteruit loopt is het nog meer van belang om ons er van bewust worden dat we de ruimte moeten delen en de natuur moeten beschermen zodat elk levend wezen kan leven naar zijn of haar aard. Zeker in ons land zouden we wat landbouwgrond terug moeten geven aan de natuur en natuurgebieden moeten verbinden. Dan wordt versnipperde natuur een eenheid en kan het weer met recht vrije natuur genoemd worden.
Er zijn inmiddels minstens zeven keer zoveel dieren die leven in gevangenschap met het doel om hun melk of eieren of vlees te gebruiken. Die uitbuiting gaat ook nog eens samen met klimaatopwarming als gevolg van die productie en consumptie. Daardoor wordt de mogelijke ruimte om in te leven voor mens en dier nog kleiner en wordt de noodzaak om ons bewust te zijn wat ons bindt en tot een eenheid brengt nog groter.

Diamantsoetra roept op tot altruïsme zonder onderscheid

Soetra’s zijn geheugensteuntjes die worden gebruikt in het hindoeïsme, het boeddhisme en het jaïnisme als een aforisme waarmee de kennis van rituelen, filosofie, grammatica of elk andere vorm van kennis kan worden overgedragen. De Diamantsoetra vormt een op zichzelf staand onderdeel van Prajnaparamita-literatuur (perfectie van inzicht).
Voorbeelden van paramita's (transcenderende deugden) zijn: vrijgevigheid; morele discipline; geduld; wijsheid (prajna); inzet; verdraagzaamheid; waarachtigheid; vastbeslotenheid; belangeloze liefde; gelijkmoedigheid tot in perfectie en zonder eigen belang; vindingrijkheid (in het vinden van de juiste middelen om andere wezens te helpen); vastberadenheid; kracht; kennis.
Het thema van alle Prajnaparamitasoetra’s is hoe het inzicht in de leegte van alle verschijnselen leidt tot een actief mededogen voor alle wezens.

De Diamantsoetra heet zo omdat hij zo scherp als een diamanten zwaard door wereldse illusies snijdt, om te verhelderen wat echt is en eeuwig. Volgens deze soetra moet al het via zintuigen waarneembare niet worden gezien als de hoogste werkelijkheid, maar als een illusie van het eigen bewustzijn.
Het soetra bevat voor die tijd twee belangrijke nieuwe inzichten. Het eerste inzicht is dat er geen zelf is. Het tweede inzicht is dat er twee te onderscheiden waarnemingsniveaus zijn, het relatieve dagelijkse en het absolute niveau. Op het absolute niveau is er alleen maar verandering. Daarom is er geen blijvend zelf. Een individu is voortdurend in ontwikkeling. Het gaat in de soetra om het kunnen switchen tussen beide niveaus. Bijvoorbeeld op het relatieve niveau zijn er menselijke en dierlijke individuen en op het absolute niveau zijn er levende wezens.

De leer van de an-atman (niet-zelf) onderkent geen blijvende, onveranderlijke, onafhankelijke kern (atman) bij de mens en andere levensvormen. De zintuiglijke wereld, die gekend wordt als object van de zintuigen, is zonder permanente kern, zonder onvergankelijke waarde. Japanse boeddhisten spreken van soku-hi ‘identiteit door negatie’. Niets bestaat uit zichzelf als onafhankelijke entiteit. ‘Worden’ en ‘betrekking’ zijn fundamenteler dan ‘zijn’ en ‘ding’. We zien dingen als ‘zijn-in-relatie’. De relatie is primair en daaruit ontstaan de dingen vanuit het niets. De leegte waaruit alles ontstaat is geen ding en is leeg van substantie.
Alle vormen als niet vorm te zien is een kenmerk van verlichting. Het is een toestand die niet via de rationele weg is te bereiken, want het gaat om iets wat niet is te (be)grijpen. Een verlicht persoon wordt gekenmerkt door kenmerkloze volkomenheid en is dus niet als zodanig te herkennen.

Een verlicht persoon die besluit zich belangeloos in te zetten tot Nirvana (verlossing van het rad van wedergeboorte) van anderen heet Bodhisattva. Er zijn zes perfecties of deugden (paramita's), die door Bodhisattva beoefend moeten worden om tot Verlichting te komen. De ‘perfectie van inzicht’ is de laatste en meest belangrijke.
De leer probeert vrij te zijn van alle dualisme en daarmee ongrijpbaar te zijn voor degenen die pretenderen de waarheid in pacht te hebben en zich zo boven anderen willen stellen en in hun macht proberen te krijgen. De anatman-leer schrijft om die valkuilen te vermijden voor dat een Bodhisattva geeft zonder onderscheid (ook niet tussen mens en dier en onderling) en zonder hoop hiermee verdiensten te verwerven.
Tegenwoordig zouden we dit benoemen als evenwaardig en ego-loos handelen.

Zie ook het Taoïstische wu wei en de Bhagavad Gita.
Siddhartha Gautama Boeddha, de grondlegger van het boeddhisme, riep op om te mediteren op de kracht van liefde en wel op de vier onmetelijke krachten die in alles en iedereen bestaan.
  1. Maitri, liefdevolle betrokkenheid: het verlangen om geluk te brengen aan alle levende wezens met bewustzijn.
  2. Karuna, compassie: het streven om alle levende wezens te bevrijden van hun pijn.
  3. Mudita, meevoelende vreugde: de blijdschap om het geluk van anderen.
  4. Upeksha, gelijkmoedigheid: een evenwichtigheid die ons in staat stelt evenveel en zonder onderscheid van alle levende wezens te houden.

De verwijdering tussen God en mensen onderling

Al duizenden jaren vertellen mensen over een breuk in de relatie tussen mens en God. In de oudst bekende verhalen was er sprake van vele onsterfelijke goden, die eigenschappen hadden die op mensen leken. Goden als spiegels van het menselijke karakter. Er was behoefte om te verklaren waarom God niet rechtstreeks was te benaderen of om het bestaan van maar één God te bewijzen.

In een onlangs ontcijferde tekst, 800 jaar ouder dan de eerste Bijbelteksten, zou de god Adam bestraft zijn voor zijn bemoeienis met de strijd tussen de scheppergod El en zijn rivaal Horon. Horon, in de vorm van een slang, beet Adam en hij veranderde in een sterfelijk mens. Om het verlies van zijn onsterfelijkheid te compenseren schiep (een zonne)god de vrouw (zodat ze door hun kinderen toch voort konden leven).

Net als bij de machtsstrijd in de godenwereld lijkt het er op dat er van oudsher competitie is tussen culturen in het presenteren van een monotheïstische Godsbeeld. In de Joodse en islamitische religie heeft God (Allah) als het ware gewonnen en hebben de andere bovenaardse wezens een bijrol gekregen als engelen. Het zijn de engelen die menselijke trekjes vertonen en soms ongehoorzaam zijn. Zo zou de duivel (Lucifer of Satan genoemd) een gevallen engel zijn. In de Bijbel schiep God man en vrouw en laat hen leven in het Paradijs op slechts een voorwaarde, namelijk dat zij niet aten van de vruchten van de boom van het kennis van goed en kwaad. Die kennis leidt tot veroordelen en afstand tot de ander. Kennis van goed en kwaad was voorbehouden aan de goden. Met het eten van deze vruchten zouden de mensen goden worden.
Het was de duivel in de vorm van een slang die Eva verleidde om toch van de vrucht te eten en Adam te bewegen om dat ook te doen. Het leidde tot de verwijdering van God en de mens en verdrijving uit het paradijs. Sindsdien lag de erfzonde als een vloek over hun nageslacht en bidden gelovigen in het onze vader om "vergeving van onze schuld".

Het christendom slaagde erin om zich te nestelen in de top drie van monotheïsmen door 2 millennia te verhalen over de geboorte van Jezus als zoon van God, die de banvloek van de zondeval weer verbrak. Het is al die tijd weer mogelijk om terug te keren tot God, maar wanneer en in welke vorm? Dat wordt bepaald met de wederkomst van Christus op de dag van het laatste Oordeel. Zelf was Jezus naar verluid in staat om uit de dood op te staan en na het tonen van het bewijs en het geven van instructies aan zijn discipelen weer naar de Hemel te varen. Gelovigen worden begraven in afwachting van de wederopstanding en uitroeiing van het Kwaad. Er zullen weinig mensen zijn die zich laten begraven omdat zij letterlijk verwachten op de jongste dag weer op te staan. Geen wonder dat crematie steeds populairder is geworden. Het is not done om geestelijken over de logica van wederopstanding en andere verhalen uit de Bijbel door te zagen. Wat een gelovige echt gelooft is dan ook vaak onduidelijk: "er is iets of meer tussen hemel en aarde".

Het zijn in de afgelopen eeuwen de kerkelijke instituties geweest die getracht hebben de menselijke behoeften aan een beter leven te kanaliseren en zo macht te verwerven. Priesters gaven aan hoe je leven moest (met een beloning na de dood) en hoopten zo de mensheid te verheffen boven de onschuldige, maar onbewust levende dieren.
Nu we leven in een samenleving van welvaart is voor velen de wens tot het toetreden van het hiernamaals verdwenen. Het leven voor de dood is inmiddels aardig paradijselijk geworden. We willen niet langer verteld worden hoe te leven of verlost worden. Dat maken we zelf wel uit.

Gebleven is de drang tot competitie, de machtsstrijd en de neiging om te veroordelen. Monotheïstische culturen claimen dat zij een persoonlijke relatie met God hebben die zich exclusief zal inzetten voor hun eigen zaak. En dat leidt tot kinnesinne en bloedige godsdienstoorlogen. Nietzsche verklaarde dat God dood was, mogelijk om een bijdrage te leveren tot het staken van de gevechten op leven en dood.

Mensen vinden het nog steeds moeilijk om anderen als gelijke te accepteren. In sport en spel leven we die kinderlijke behoefte uit om meer en beter te zijn dan een ander. We willen blijven groeien en ontwikkelen, niet in de laatste plaats om ook op de oude dag autonoom en comfortabel te kunnen leven.
Mensen willen veiligheid en erkenning. We willen als goed beoordeeld worden. Als eerste van onze ouders, dan van onze leraren, later van onze partner of werkgever en het zou mooi zijn wanneer we het ook van God zouden krijgen.

In het leven zijn er een aantal angstige momenten dat we verwijderd raken van de ander. Het begint bij de geboorte met het doorknippen van de navelstreng, vervolgens maken we de eerste breuk in het ontdekken van ons ego en we oefenen in het zelfstandig verbinding maken en loslaten in onze puberteit. De laatste breuk met anderen is bij onze dood. Gelovigen hopen dan genoeg krediet te hebben verzameld om opgenomen in een probleemloos leven in een hiernamaals.
Op deze wijze hopen mensen te ontsnappen aan de zinloosheid van het leven. "Stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren". Velen zien hierin het recht op een vrij leven en weinigen zien een plicht om een evenwaardig leven te leiden en hierin wederkerigheid te eisen van anderen.

Het disciplineren van jezelf uit religieuze motieven, het je houden aan de tien geboden of gewoon uit fatsoen kost sommigen veel moeite. Het valt dan niet gemakkelijk te kijken naar anderen die het niet zo nauw nemen met de regels of die een geloof beschimpen. Trots en eerwraak leiden tot agressie die in tegenspraak is met de religieuze beginselen die oproepen tot naastenliefde, compassie, mededogen en barmhartigheid.

We hebben moeite met vertrouwen en ruimte te geven aan anderen. Het boeddhisme waarin stilte, ruimte en leegte belangrijke elementen zijn, vinden veel westerse mensen aantrekkelijk maar ook lastig. We willen die elementen wel voor onszelf, maar wanneer we het overlaten aan anderen zou er dan genoeg voor onszelf overblijven? Wij zijn gericht op "doen" en onderschatten de waarde van "laten".
Het boeddhisme slaat met haar non-dualiteit een brug over de kloof die we ervaren naar anderen. Er is eenheid in niet twee-zijn.

Zie ook Neale Donald Walsch over de misvatting dat een almachtige God behoefte zou hebben om mensen te straffen.

De werkelijkheid zien door te mediteren

Matthieu Ricard.
'Er bestaan veel clichés over meditatie. Laat ik meteen duidelijk maken dat het bij mediteren niet gaat om het leegmaken van de geest door je gedachten te blokkeren, voor zover dat al mogelijk is. Het gaat niet om eindeloze interpretaties van je verleden of het voorzien van de toekomst'.
'Het doel van meditatie is om de werkelijkheid te zien zoals die is -zo dicht mogelijk bij onze eigen belevingswereld- om de oorzaken van pijn en verdriet bloot te leggen en de mentale verwarring op te heffen die maakt dat we het geluk zoeken waar het niet te vinden is'.
Mediteren is een vaardigheid die ons bestaan meer waarde en meer glans kan geven. Voor de klassieke meesters is meditatie nauw verweven met een ontwikkelingsweg die hun hele leven beslaat. Maar ook een bescheidener inzet, door dagelijks enkele meditatieoefeningen te doen, blijkt vrij direct te resulteren in een andere visie op onszelf en op de wereld.


Meditatie kan krachtig zijn om verschillende redenen. 

  1. Het vermindert stress. Meditatie kan helpen om de stressrespons van ons lichaam te verminderen, waardoor we ons rustiger en meer ontspannen voelen. Dit kan een positief effect hebben op ons lichaam en ons helpen om beter om te gaan met stressvolle situaties. 
  2. Het verbetert de concentratie. Regelmatige meditatie kan onze concentratie verbeteren en ons helpen ons beter te concentreren op de taak die we voorhanden hebben. Dit kan ons helpen om productiever te zijn en ons werk efficiënter uit te voeren. 
  3. Het verhoogt ons bewustzijn. Meditatie kan ons helpen om ons bewustzijn te verruimen en ons te openen voor nieuwe inzichten en ervaringen. Dit kan ons helpen om ons leven meer betekenis te geven en ons te leiden naar onze diepere verlangens en doelen. 
  4. Het verbetert onze emotionele gezondheid. Meditatie kan helpen om onze emotionele gezondheid te verbeteren door ons te helpen omgaan met negatieve emoties en ons te openen voor meer positieve emoties zoals vreugde, dankbaarheid en mededogen. 
  5. Het kan onze fysieke gezondheid verbeteren. Regelmatige meditatie kan helpen bij het verminderen van de bloeddruk, het verbeteren van de slaap, het verminderen van pijn en het versterken van het immuunsysteem. 
  6. Het kan ons helpen om meer in het moment te leven. Meditatie kan ons helpen om ons meer bewust te worden van het heden en ons te bevrijden van zorgen over het verleden of de toekomst. Dit kan ons helpen om meer in het moment te leven en ons te concentreren op de ervaringen die we op dit moment hebben.

Observeren en loslaten

Jezelf ontdoen van

In de Volkskrant van 23 mei schrijft Olaf Tempelman over het oplevende Taoïsme onder de titel Wie zich meester waant, is vaak een slaaf.

Tempelman citeert sinoloog Mark Leenhouts:
Als de Tao leeg is en het taoïsme in het ontkerkelijkte Nederland een 'spirituele leegte' vult - is dat dan geen leegte vullen met leegte? Niet per se, betoogt Leenhouts: 'Wat de taoïsten 'het legen van het hart' noemen, betekent eigenlijk het 'vasten van het hart'. Oftewel: het uitbannen van menselijke gedachten en verlangens. In die geestelijke stilte kun je één worden met de Tao - het alleen met intuïtie benaderbare oerprincipe dat de natuur regeert en de mens daarvan is afgedwaald'.
Tot zover de Volkskrant.

Het vasten van het hart zou betekenen het uitbannen van menselijke gedachten en verlangens. Boeddhist Eckhart Tolle legt dit anders uit: hij houdt mensen voor om te mediteren en zich daarbij niet te identificeren met gedachten, gevoelens en verlangens. Dit betekent dat deze niet hoeven te worden onderdrukt, ze mogen er zijn en kunnen het beste weer worden losgelaten. Juist wie zijn gedachten en emoties uitbant zal slaaf zijn en mogelijk nooit meester. Het gevaar van onderdrukking is dat zij juist dan op onverwachte en ongewenste manier toch weer de kop opsteken. Observeer jouw gedachten, gevoelens en verlangens zodat je ervan kunt leren oftewel bewust kunt worden. Het gaat om de balans: alle gevoelens mogen er zijn, maar hoeven niet allemaal ongeremd naar buiten te komen of te worden onderdrukt.

Vind een nieuwe liefde via spiritueel daten

In Happinez nummer 4, 2009 aandacht voor spiritueel daten

Aanvaard vergankelijkheid

Om te kunnen liefhebben zul je moeten aanvaarden dat verandering, verlies en verdriet in het leven onvermijdelijk zijn. We lijden minder wanneer we het lijden erkennen als onderdeel van het leven, zegt de Boeddha. Lijden is voor een groot deel het gevolg van de onrust die we creëren wanneer we eisen dat het leven 'eerlijk' is en geen hindernissen, uitdagingen of ziekte omvat.
Ook in de liefde gaan dingen voorbij of veranderen ze. We zeggen hallo en vaarwel. We zijn het ene moment verbonden, het andere niet meer. Een teder moment is nooit hetzelfde. Geluk en verdriet bestaan naast elkaar, horen zelfs bij elkaar. Wanneer we het spirituele pad volgen, schrijft Charlotte Kasl, laten we de dingen zijn zoals ze zijn, we kijken ernaar en zien hoe ze voorbijgaan, zoals een briesje. De spirituele liefdesweg is vloeiend, ongrijpbaar en ondefinieerbaar. We stoppen de stroom als we proberen ons aan iets vast te houden. Onze partner blijft niet eeuwig dezelfde en dat moeten we ook niet willen. We dienen elke dag met een nieuwe blik naar elkaar te kijken, met heldere ogen en een open geest, zodat we de persoon van vandaag kunnen zien en niet een beeld uit het verleden.

Tot zover Happinez.

Hoe vind je een nieuwe liefde in je leven? In haar boek 'Als de Boeddha zou daten' combineert Charlotte Kasl verschillende spirituele tradities om je duidelijk te maken hoe je op een waarachtige manier een partner vindt zonder jezelf in dat proces te verliezen. Het boek leert je dat wanneer je trouw blijft aan je persoonlijke spirituele reis, je inherente nieuwsgierigheid, compassie en intuïtie je zullen leiden bij het vinden van je ideale partner. De hoofdstukken zijn onder meer gebaseerd op de volgende tips (met links naar artikelen buiten het boek van Kasl).
Formuleer je wens tegenover het universum.
• Laat je leiden door je hogere zelf en niet door het ego.
• Zoek naar je ware gelijke.
• Blijf trouw aan jouw spiritiuele pad.
• Vind de balans tussen geven en ontvangen.

Geschreven in dezelfde praktische, spirituele, wijze toonzetting als die waarmee Charlotte Kasl haar lezers bediende in het eerste deel van deze reeks, Als de Boeddha zou daten, is het boek hieronder gericht op iedereen die zijn of haar relatie wil bevestigen, verdiepen en/of vernieuwen. Kasl laat zien hoe je levendige, bevredigende en duurzame relaties kunt hebben door middel van aandacht, waarheid en compassie, hoe je met een open geest jezelf en je partner elke dag opnieuw kunt waarnemen. Het huwelijk wordt op die manier een reis die boeddhistische principes met elementen van psychologie en andere spirituele tradities met elkaar verbindt.

Betaal niet te veel voor meditatie en mindfulness

Betalen voor stilzitten?

Wie shopt op Internet naar cursussen meditatie of mindfulness vindt veel kostbare cursussen, bijvoorbeeld 900 euro voor acht dagdelen van 3 uur. Het doet een beetje denken aan betalen voor gebakken lucht. Het wezen van wat deze cursussen leren is een stille plek te vinden in jezelf door tot ontspanning te komen, jouw adem te volgen en wat misvattingen te voorkomen. Dat kan uiteraard ook gratis en of het volgen van een cursus daarbij blijvend helpt is nog maar de vraag.
Je kunt tijdens de oefeningen allerlei blokkades tegenkomen en je zou jezelf of de begeleiders de vraag moeten stellen of je eraan toe bent om deze blokkades eerlijk onder ogen te zien en indien ja, of de begeleiders dan wat voor je kunnen betekenen.

Veel mensen vinden het lastig om de discipline op te brengen om dagelijks 1 of 2 keer een 15-30 minuten stil te houden. In groepsverband en gedwongen om een dure cursus te laten renderen lijkt sommigen effectiever. Dat kan zo zijn, maar overweeg dan ook eens de aanschaf van een boek over meditatie. Een goed voorbeeld is: Paula van Cuilenburg. De stille plek in jezelf, meditatie in de psychosynthese (bol.com).
Een waarschuwing is op zijn plaats. Van Cuilenburg schrijft het volgende.

Contra-indicaties

Voor mensen die een neiging hebben tot dissociatie - de beleving buiten je eigen gevoelswereld of buiten je lichaam te staan - is meditatie niet geschikt. Zij beleven zichzelf alsof ze in een droom leven. Soms ervaren ze de buitenwereld als onwerkelijk. Relaxatieoefeningen, het systematisch aanleren van lichamelijke en mentale ontspanning, kan leiden tot toename van de klachten. Dit betreft ook meditatie.

Valkuilen

Bij meditatie kun je verbinding maken met het hogere onbewuste (zie het `ei-diagram' op p. 36). 'Hogere' energieën zoals inspiraties en intuïtieve ingevingen kunnen vrijkomen. Soms echter kan een wens of drijfveer uit het middelste of lagere onbewuste opgevat worden als een hoger ideaal dat nagestreefd moet worden. Persoonlijke motieven waarin uitsluitend sprake is van eigen belang, kunnen aangewend worden als hogere spirituele motieven. Goed onderscheid is dan nodig. Belangrijk hierbij is het antwoord op de vraag of 'de ontvangen boodschap, het nieuwe inzicht bijvoorbeeld, dienend is voor het grotere geheel, voor de gehele mensheid'.
Tot zover Cuilenburg.

Een goede plek om te mediteren is een kerk. In veel kerken kun je ook buiten de missen terecht en je kunt er ook afspreken met anderen om gezamenlijk te mediteren en daarna iets gezelligs te gaan doen.
Bezoekers van de katholieke kerk doen al decennia op zondag eigenlijk niets anders. Ze volgen op zondag drie kwartier de mis en nemen daarna een bak koffie of een pintje in het locale café.
Natuurlijk is het zo dat de meeste kerkgangers niet mediteren tijdens de mis, maar de tijd gebruiken om van alles te overdenken of te luisteren naar de voorganger. Dat is wezenlijk anders dan mediteren omdat mediteren mede inhoudt om gepaste afstand te houden van de binnenvallende eigen of andermans gedachten en gevoelens.

Het is eigenlijk doodzonde dat in ons land de kerken leeg staan en de voorgangers zo weinig genegen zijn om de betekenis van de wekelijkse rituelen in begrijpelijke taal en in eerlijke bescheidenheid uit te leggen. Als zij aansluitend op een gewone mis de kerk beschikbaar zouden houden voor mediterenden zou dat meerdere functies in één keer verenigen.
De beste ervaringen in het leven zijn simpel en gratis en stellen in wezen niets voor, maar kunnen een wereld van verschil maken.

In het magazine Vorm & Leegte een interview met Urgyen Sangharakshita, grondlegger van het westers boeddhisme. Hij vindt het jammer dat mensen mindfulnesstraining los volgen van de juiste levensweg, dat Dharma genoemd wordt. In het boeddhisme wordt de nadruk gelegd op het begrijpen van de aard van het lijden (dukkha) en het streven naar verlichting door middel van persoonlijke ervaring en inzicht. Het gaat niet zozeer om het volgen van rigide leefregels, maar om het ontwikkelen van wijsheid, compassie en het overwinnen van de begeerten en onwetendheid die lijden veroorzaken.

In het boeddhisme zijn er verschillende sets van voorschriften en ethische principes, maar de meest bekende zijn de vijf voorschriften en de achtvoudige weg. De vijf voorschriften zijn de volgende. 
  1. Onthoud je van het doden van levende wezens. 
  2. Onthoud je van het nemen van wat niet gegeven is (d.w.z. stelen). 
  3. Onthoud je van seksueel wangedrag en ongepast gedrag. 
  4. Onthoud je van het vertellen van leugens.
  5.  Onthoud je van het gebruik van verdovende middelen en alcohol.

Dit zijn de acht simultane stappen van het edel achtvoudige pad van de levensweg.
Het ontwikkelen van wijsheid door gelijktijdig het volgende te doen.

  1. Juist zien (vanuit het realiseren dat het pad bijvoorbeeld tot het einde van de angst voor bv lijden, onderscheid en verandering leidt).
  2. Juist denken (bv vanuit de juiste intentie handelen).

    Het ontwikkelen van een ethische levensstijl, van deugd door het volgende.

  3. Juist spreken (bv niet roddelen of oordelen).
  4. Juist handelen (bv geen onrecht begaan).
  5. Juist levensonderhoud (bv niet geld verdienen ten koste van anderen).

    Meditatie.

  6. Juiste inspanning (bv met voldoende inzet en oprechte motivatie).
  7. Juiste opmerkzaamheid (bv alert zijn in het hier en nu).
  8. Juiste concentratie (bv de focus hebben op het hier en nu).

Een dialoog is ook belangrijk in het boeddhisme. De Boeddha moedigde zijn volgelingen aan om zijn leringen kritisch te onderzoeken en niet blindelings te accepteren. Het is een proces van het stellen van vragen, reflecteren, mediteren en het ontwikkelen van persoonlijk inzicht. Een leraar-studentrelatie of een spirituele gemeenschap kan een rol spelen in deze dialoog, waarbij ervaringen en inzichten worden gedeeld en besproken.

Deepak Chopra onderscheidt op basis van de Vedanta zeven bewustzijnsniveaus. De eerste drie zijn slapen, dromen en waken. In het vierde bewustzijnsniveau wordt een aanzet gemaakt via meditatie naar synchronisch leven.
"De vierde bewustzijnstoestand doet zich voor wanneer we voor even de ziel aanschouwen, als we transcenderen, als we, ook is het maar een fractie van een seconde, helemaal rustig en stil worden en ons bewust worden van de getuige in ons. Hierin kunnen we terechtkomen tijdens meditatie, op het moment dat we een 'gat' of leegte ervaren, dat moment van stilte tussen gedachten". De laatste drie bewustzijnsniveaus zijn het universele ego, het niveau van de oorzaak en het effect, waarbij alle gebeurtenissen en ervaringen verbonden zijn en het hoogste niveau van bewustzijn, waarbij er geen afgescheidenheid meer is tussen het individu en het universum en waarbij men zich bewust is van het onveranderlijke, tijdloze en oneindige aspect van het Zelf.

Voor het bevorderen van eenheidservaringen hoeven we niet het leed van de hele wereld op onze schouders te nemen, maar we kunnen wel een liefdevolle grondhouding aannemen, een uitgangspunt om de wereld te benaderen.

Siddhartha Gautama Boeddha, de grondlegger van het boeddhisme, riep op om te mediteren op de kracht van liefde en wel op de vier onmetelijke krachten die in alles en iedereen bestaan.

  1. Maitri, liefdevolle betrokkenheid: het verlangen om geluk te brengen aan alle levende wezens met bewustzijn.
  2. Karuna, compassie: het streven om alle levende wezens te bevrijden van hun pijn.
  3. Mudita, meevoelende vreugde: de blijdschap om het geluk van anderen.
  4. Upeksha, gelijkmoedigheid: een evenwichtigheid die ons in staat stelt evenveel en zonder onderscheid van alle levende wezens te houden. 

Boeddhistische principes kunnen als volgt worden toegepast in de praktijk. 

  • Meditatie. Meditatie is een belangrijke praktijk in het boeddhisme en kan helpen om de geest te kalmeren en te focussen. Dit kan bijvoorbeeld worden toegepast door dagelijks een paar minuten te mediteren om meer bewust te worden van je gedachten en emoties. 
  • Compassie. Compassie is een kernprincipe in het boeddhisme en houdt in dat je probeert het lijden van anderen te verminderen. Dit kan bijvoorbeeld worden toegepast door vriendelijk te zijn tegen anderen, vrijwilligerswerk te doen of te doneren aan een goed doel. 
  • Mindfulness. Mindfulness houdt in dat je je bewust bent van het huidige moment en je aandacht richt op wat er nu gebeurt, zonder oordeel. Dit kan bijvoorbeeld worden toegepast door tijdens een wandeling in de natuur je te concentreren op je ademhaling en de sensaties in je lichaam. 
  • Eerbied voor alle levende wezens. Het boeddhisme leert dat alle levende wezens waardevol zijn en gerespecteerd moeten worden. Dit kan bijvoorbeeld worden toegepast door geen vlees te eten of een vegetarische levensstijl te volgen. 
  • Geweldloosheid. Het boeddhisme pleit voor geweldloosheid en het oplossen van conflicten door middel van dialoog en begrip. Dit kan bijvoorbeeld worden toegepast door niet te reageren op boze uitbarstingen van anderen en in plaats daarvan te proberen te begrijpen wat er achter hun woede zit.

Populair in de laatste week

Alle labels van het blogspot

#metoo (2) aanbevolen (15) aandacht (9) aanraken (2) aanwezigheid (4) achterdocht (2) ADHD (2) afhankelijkheid (3) afstand nemen (6) agnost (4) agressie (2) alcoholisme (4) altruïsme (6) ambitie (2) ander (1) angst (22) apofatisch (9) authenticiteit (9) autisme (1) autonomie (5) balans en evenwicht (51) begeerte (1) behoefte (5) belangen (10) belemmerende overtuigingen (10) beoordelen (5) beslissen (2) betrokkenheid (5) betrouwbaarheid (2) bewustwording (12) bewustzijn (26) bezinning (1) bindingsangst (3) bioscoopfilm (7) biseksualiteit (1) blijdschap (3) bodhisattva (2) boeddhisme (9) boek (162) boosheid (2) brein (2) burn-out (2) communicatie (16) compassie (10) competentie (4) competitie (14) complottheorie (3) constructief gesprek (4) consumeren (2) coping (2) creativiteit (3) crisis (7) dans (6) daten (5) deflexie (1) demagogie (4) denken (12) denkfouten (5) deugd (9) deugdzaamheid (1) diagnose (4) dialoog (10) dieren (4) discipline (1) dooddoener (6) drama (3) drie-eenheid (6) drogredenen (7) drugsgebruik (5) DSM (4) dualisme (5) duurzaamheid (5) echt (4) eenheid (33) eenzaamheid (8) ego (45) eigenschappen (2) eigenwaarde (5) emancipatie (5) emergentie (2) emotie (13) empathie (5) en-en (23) endogene depressie (1) energie (13) erkenning (8) ethiek (9) etiquette (6) evenwaardigheid (51) evolutie (23) faalangst (1) fabel (1) feedback (2) filmpje (79) filosofie (18) fraude (9) Freud (2) functioneren (4) gebreken (1) gedragsverandering (5) geduld (2) geest (3) geheugen (3) gekwetstheid (6) geld (5) gelijk hebben of gelijk krijgen (7) gelijkmoedigheid (4) geloven (18) geluk (34) genade (5) genot (1) Gestalt (1) Getuige (5) gevoelens (35) gezag (1) gezichtsverlies (3) gezondheid (5) gezondheidszorg (1) GGz (2) go with the flow (2) God (41) goedgelovigheid (3) gokken (1) grenzen (9) hechting (1) heelheid (8) hersenen (4) hier en nu (8) holisme (2) hoofdzonde (3) humor (12) ideaalbeeld (2) identificatie (10) identiteit (13) ik-boodschap (1) illusie (12) imago (1) individualisme (5) innerlijke vrijheid (17) integriteit (3) Intelligent Design (1) Internet (3) intrinsieke waarde (1) intuïtie (8) InZicht (12) islam (2) jaloezie (4) jeugd (1) jezelf worden en zijn (12) jongeren (3) karakter (2) katafatisch (1) kenmerken (2) kiezen (10) kind (13) kosten (1) kracht (6) Krishnamurti (2) kuddegedrag (1) kunstmatige intelligentie (2) kwakzalverij (1) kwaliteit (16) kwetsbaarheid (5) l (1) leegte (15) leiderschap (4) leugens (9) levensfase (3) levenskunst (8) levensvragen (3) levensweg (3) licht (3) liefde (97) liefdesverdriet (3) lijden (1) loslaten (20) macht (23) machtsstrijd (9) magisch denken (7) man-vrouw verschillen (11) mannelijkheid (2) mannen (1) media (2) meditatie (14) metacommunicatie (8) metafoor (2) metafysica (5) milieu (1) mindfulness (4) misbruik (4) model (1) moraliseren (1) motto (1) mystiek (5) nabijheid (2) narcisme (4) natuur (5) negatie (16) neti neti (3) niet doen (22) NLP (1) non-duaal bewustzijn (6) non-dualiteit (41) omdenken (7) omgangsregels (3) onderwijs (3) onderzoek (8) ongelukkig zijn (4) onmacht (2) onrust (2) ontrouw (1) ontwikkeling (10) onverwerkt kindertrauma (3) oordeel (18) opvoeding (8) orgasme (2) Osho (6) ouderen (5) overgave (4) overheid (1) overvloed (6) panpsychisme (1) pantheïsme (1) paradox (27) Pareto principe (1) partnerkeuze (6) passie (2) pedagogie (2) perfectie (2) personeelsbeleid (2) persoonlijkheid (6) persoonlijkheidsstoornis (3) pesten (1) Peter principle (1) pijnlichaam (8) politiek (10) populair (11) positieve (11) privacy (1) processie (1) projectie (9) psychiatrie (4) psychofarmaca (1) psychotherapie (1) puberen (1) reïncarnatie (2) relatie (17) relatievaardigheid (5) respect (32) rijkdom (2) rol (4) romantiek (5) rust (5) ruzie (5) samensmelten (10) schaamte (2) scheiden (2) schizofrenie (1) schouwen (6) schrijfdrang (1) schuld (3) schuldgevoel (2) seks (14) selectie (3) sociale druk (4) somberheid (1) spel (3) spiegelogie (4) spijt (1) spiritualiteit (51) spreekwoorden (1) sprong (1) statistiek (1) status (1) sterven (5) stilte (15) straling (1) strategie (1) stress (5) synchroniciteit (14) taal (16) Taoïsme (18) tederheid (1) Tegenwoordigheid (2) The Secret (2) The Work (1) therapie (1) tijdgeest (5) toeval (5) Tolle (18) transcenderen (6) transformatie (5) transparantie (2) trend (2) tunnelvisie (1) twijfel (5) verandering (2) verantwoordelijkheid (12) verbinding (33) verdriet (2) vergeten (2) verlangen (5) verlatingsangst (1) verleiding (3) verlichting (14) verliefdheid (4) verlies (1) vermijding (1) vermoeidheid (1) verslaving (7) vertrouwen (18) verveling (2) verwondering (2) vicieuze cirkel (1) video (1) voeding (1) voelen (3) volgzaamheid (1) vragenlijst (2) vreugde (2) vrije wil (6) vrijen (3) vrijheid (90) waarheid (26) waarneming (7) ware (8) wederkerigheid (6) welzijn (7) wezen (2) wijsheden (10) wilskracht (2) woede (2) wu wei (23) yin en yang (4) zelfbeheersing (3) zelfbevestiging (3) zelfbewustzijn (8) zelfdoding (4) zelfkennis (12) zelfkritiek (1) zelfoverschatting (2) zelfrealisatie (12) zelfvertrouwen (5) zelfverwerkelijking (2) zelfwaardering (5) Zen (2) ziel (14) Zijn (11) zin van het leven (10)