Posts tonen met het label omdenken. Alle posts tonen
Posts tonen met het label omdenken. Alle posts tonen

Onderscheid maken in het geheel

Dit artikel is een lichtvoetige combinatie van westerse, oosterse en overstijgende inzichten. Bij het zoeken naar de eenheid als doel, maakt het zien van alleen maar tweedelingen veel problemen, maar ligt de oplossing in het kiezen van de juiste driedeling.

Driedeling en drie-eenheid

  1. Het getal 3 verenigt 1 en 2 en staat voor stabiliteit en voor constructieve zaken. Met een simpele tweedeling kunnen we de rust en de beweging in de duale wereld niet vol-ledig beschrijven en verenigen. We hebben plaats en tijd van leven dankzij de driedimensionale ruimte. Ons leven startte nadat één en één drie werd. Dat is biologie, fysica en metafysica in één.
    Het Sanskriet woord voor non-dualiteit is A-dvai-ta, wat niet-twee(heid) betekent. Het is een voor velen een vage, maar in alle bescheidenheid een oeroude Oosterse spirituele wijsheid, waarmee bijvoorbeeld het een en het ander wordt verenigd, maar ook meer.
  2. We zijn allemaal één, maar onderscheid en contrast moet er zijn. Niet alleen in voorgrond en achtergrond, maar ook alles er tussenin. (Over)leven is het voortdurend switchen tussen het geheel zien en de details via het onderscheid opmerken. Dat is op zich niet vermoeiend, tenzij wij voortdurend twijfelen of we het wel juist zien. Wie te lang en te veel twijfelt, is niet vrij en niet zichzelf. Wie focust, bevrijdt zichzelf paradoxaal gesproken door zichzelf tijdelijk gevangen te zetten. Dit is geen probleem zolang je voortdurend alert en aandachtig aanwezig bent om weer uit te zoomen. Een voortdurende dans van bewegen en rust.
  3. Wanneer het systeem van ons lichaam en geest gezond is, werken beide samen door in stilte afwisselend te luisteren naar ons verstand en gevoel. Er is nog een derde, mogelijk externe bron van informatie en dat is onze intuïtie. Het meest optimaal zijn we vrij wanneer we ontspannen en niet vooringenomen kunnen luisteren naar onze gedachtes, gevoelens en invallen. Je weet dat je goed zit wanneer deze drie resoneren.

Dualisme en non-dualisme verenigd

  1. Niveau 0. Dualisme verwijst naar het idee dat er twee fundamenteel gescheiden en onafhankelijke aspecten van de realiteit zijn.
  2. Niveau 1. Op dit niveau wordt non-dualisme begrepen als het overstijgen van de dualiteit van subject-object relaties. Dit houdt in dat je de illusie van scheiding tussen jezelf en de wereld om je heen doorziet. Dit is het soort non-dualisme dat vaak wordt geassocieerd met spirituele leringen en bewustzijnspraktijken.
  3. Niveau 2. Hier wordt non-dualisme breder geïnterpreteerd als de erkenning dat dualiteit en non-dualiteit beide aspecten zijn van de totale realiteit. Dit betekent dat dualiteit (zoals onze individuele ervaringen en verschillende vormen) en non-dualiteit (de eenheid en verbondenheid van alles) beide geldig zijn op verschillende niveaus van begrip.

Eenheid bespreken en ervaren

Caduceus
Drie-eenheid (triade) en tegelijk driedeling zie je op heel veel vlakken. Deels zijn die natuurlijk en deels functioneel en kunstmatig, bijvoorbeeld de Trias Politica. De taal (ook zwijgen) functioneert daarbij afwisselend als verbinder en scheider, bijvoorbeeld wanneer we negeren of een oordeel vellen. De balans oftewel koers houden tussen twee uitersten is het adagium. Eenheid ervaren kunnen we met onszelf, met de ander of met een groep. Wie binnen zichzelf eenheid ervaart bij de drie bronnen van kennen of weten: het denken, het voelen en het laten invallen, heeft weinig moeite met handelen of zwijgen en keuzes maken.

We maken contact, verbinden ons en laten elkaar weer los, althans, wie dat wil. Wie niet kan en niet wil loslaten, verliest de verbinding toch op den duur en misschien wel voor altijd.
Er is voortdurend beweging of we dat nu willen (zien) of niet. Heel abstract gezegd: er is het niet veranderende (het Zijnde) en het veranderende (het Wordende). En de beweging vindt plaats in de tijd, die weer hoort bij de ruimte. Opnieuw drie zaken die bij elkaar horen, maar ook iets ongrijpbaars hebben. Wat is tijd meer dan een afspraak en hoe groot is de ruimte? Oneindig?
We leven tussen verleden en toekomst in een eeuwigdurend heden (hier en nu).

Ook de dialectiek kent drie elementen: these, antithese en synthese. Wie voorbij willekeurige informatie tot zinvolle kennis wil komen, moet zich houden aan de evenwaardige beweging die zit in een dialoog. De dialoog start als gesprek en gaat via evenwaardige tegenspraak tot een gemeenschappelijke conclusie.

Zit de waarheid op het ongrijpbare en onzichtbare niveau?

Niemand heeft de waarheid in pacht. Dat is een open deur, maar een misverstand dat snel gemaakt wordt, zit in de aanduiding van hoger en lager bij een niveau van bewustzijn. 

Wie zich wil verdiepen in spiritualiteit heeft net zo veel baat bij zich verdiepen in het lagere bewustzijn als in het hogere bewustzijn. Het hogere bewustzijn is een staat van bewustzijn waarin we ons bewust zijn van onze verbinding met het universum en onze plek in het grotere geheel. Het lagere bewustzijn bevat alle blokkades die ons weerhouden om helder waar te nemen. Wie zich toelegt op het opruimen van belemmerende overtuigingen en vooroordelen in het lagere bewustzijn is voldoende voorbereid om te leven met een open mind. Wie zich wil verheffen en niet bescheiden kan blijven, schiet zijn spirituele doel voorbij. Het is en-en, spelen in evenwaardigheid.

Liefde overstijgt de dualiteit. Oosterse spirituele filosofie en ware liefde bedrijven is als een trap met drie treden. Het begint met lust en grijpen naar. Op de hoogste trede heb je stilte (rust, die fysieke stilte overstijgt en de stem van het geheel (God) hoorbaar maakt) en hopelijk bevrediging en overzicht. Je komt weer tot jezelf, maar je bent geen beter mens geworden. Je hebt hoogstens betere aansluiting bij het mysterieuze onbekende en kunt je bij het ongrijpbare neerleggen. Je bent je bewust geworden dat je je afscheidt (zou afscheiden) van het geheel op het moment dat je denkt (zou denken) dat je niet de moeite waard bent.

Hoe goed kennen we het bewustzijn?

Bewustzijn is de subjectieve ervaring van de realiteit, van gedachten, gevoelens, sensaties en de omgeving. Het omvat ook de capaciteit om aandacht te richten, op het zelf en op het moment.
In het hindoeïsme onderscheidt men drie gunas: rajas, tamas en sattva, waarmee het speels omgaan met beweging, rust en structuur wordt beschreven. Een universeel voorbeeld is de dans: afwisselend stappen (bewegen) en inhouden (rust) op de maat (structuur).
De gunas bepalen als ongrijpbare krachten (energieën) moeiteloos en speels de kwaliteit van het subjectief bewustzijn, zeggen de hindoes. Wie zichzelf of zijn leven wil vervolmaken kan dit in lijn met de gunas ook toepassen door af en toe zijn geest leeg te maken en zich (al omdenkend) bewust te zijn van het verschil tussen zinloos toeval en zinvolle synchroniciteit. Was wat er gebeurde een dankbare leerervaring of tenminste een geluk bij een ongeluk?

De menselijke hersenen kennen drie lagen: de hersenstam (reptielenbrein), de kleine (zoogdierenbrein) en grote hersenen (neocortex – mensenbrein). Alle drie niveaus werken samen en hebben invloed op ons gedrag.
In wezen zijn we allen één op het niveau van bewustzijn. Maar is de aard van ons bewustzijn materieel, emergent of duaal? Moeten we wel kiezen of kan het niet-weten ook aanleiding zijn om bescheiden op te stellen en andere wezens op aarde met meer respect te bezien?
Waar zetelt ons bewustzijn? Is het alleen in het lichaam, of afgescheiden in de geest, of zelfs deels in een ziel? Welk deel van de hersenen schept, bevat of ontvangt de gedachten, gevoelens en intuïtie? Wanneer onze hersenen niet meer functioneren dan raken we buiten bewustzijn. Zover is duidelijk. Maar genereren hersenen bewustzijn of weerspiegelen de hersenen activiteit uit een onderliggend bewustzijn? Leven we in het bewustzijn of is het bewustzijn afhankelijk van een deel van ons dat leeft? Kent het bewustzijn ook drie verschijningsvormen (zoals de gunas drie hoedanigheden van het bewustzijn zijn)? Is er een verbinding met een collectief onbewuste of bewustzijn of met een energieveld of het Akashaveld?

Het zijn vragen waarvan de antwoorden niet binnen de reguliere wetenschap worden gezocht, maar toch hebben beroemde natuurkundigen als Einstein en Planck erkend dat bewustzijn voorafgaat aan hoe wij tegen het gedrag van materie en energie aankijken.

Verschijningsvormen en mysterie

  • Amarillys
    Hermes Trismegistus wordt vaak gezien als de vereniger van de fysieke, mentale en spirituele werelden. Hij wordt beschouwd als een meester van alchemie en magie, en de hermetische geschriften die aan hem worden toegeschreven, benadrukken vaak het belang van het begrijpen en integreren van alle drie de werelden in de zoektocht naar spirituele verlichting en transformatie.
    Het doel van alchemie is in wezen om iets te transformeren van een lager niveau van zijn naar een hoger niveau van zijn, en dit omvat vaak het werken met symbolen en rituelen die verwijzen naar de eenheid van alle dingen. Bijvoorbeeld, de bekende alchemistische formule "solve et coagula" (oplossen en samenstellen) is bedoeld om het proces van scheiding en vereniging te symboliseren, wat betekent dat de alchemist eerst het materiaal moet ontleden en zuiveren voordat het weer samen kan worden gebracht en getransformeerd tot iets hogers.
    Het alchemistische transformatieproces is gericht op het loslaten van beperkende patronen en overtuigingen, en het ontwikkelen van nieuwe, bevrijdende inzichten. Dit proces kan worden gezien als een groei naar vrijheid, zowel innerlijk als uiterlijk. Het kan leiden tot een dieper begrip van onszelf en onze omgeving, en tot een meer bevredigend en vervuld leven.
    Voortdurend gaat van alles over van materie met energie naar een nieuwe vorm. Het geheel daarvan vormt vaak een mysterie. Het leven zit vol met mysterieuze, spirituele  paradoxen. In het omgaan met paradoxen heb je drie keuzes: je kunt ze proberen op te lossen, je kunt er in ronddwalen en je kunt ze laten (liggen). Er zit troost in de gedachte dan niemand het ongrijpbare kan grijpen.
  • De aarde en ons lichaam bestaan voornamelijk uit water. Water vind je op het land, ter zee en in de lucht. Water kent drie verschijningsvormen: ijs (vast), heldere vloeistof en stoom (gas). Hier is duidelijk onderscheid en beweging tussen de vormen door de werking van (zonne)energie op de materie. Deze eigenschappen van water maken het leven op aarde mogelijk door de beweging in de kringloop (zee, regen, rivier). En dat leven is miljarden jaren geleden simpel begonnen en heeft zich ontwikkeld tot de mooie verschijningsvormen die wij zijn en waar we onbeperkt van mogen genieten. Je bent niet een druppel in een oceaan, je bent de gehele oceaan in één druppel (Rumi). 
  • Muziek kent de muzikant, het instrument en het liedje. Alle drie hebben invloed op de beleving en kunnen het maken en breken. De zintuigen nemen het waargenomene waar en worden in het bewustzijn geïnterpreteerd. Alle drie kunnen de realiteit (ver)vormen.
    Het (Engelse) spreekwoord zegt: two's company and three is a crowd. Alle goede dingen bestaan in drieën en aan alle goede dingen komt een eind.
    Met het toekennen van het getal 3 aan onderscheidende, verbindende en stabiliserende processen en het oproepen, bespreken en beantwoorden van sommige vragen, kom ik nu (met een glimlach) tot een geheel open einde ….

Spirituele dooddoeners?

De bal dood leggen of van koers veranderen

Spirituele dooddoeners zijn ideeën, overtuigingen of uitspraken die vaak worden gebruikt in spirituele kringen, maar die eigenlijk niet behulpzaam of zelfs schadelijk zijn voor iemands groei en welzijn.
Hieronder volgen enkele voorbeelden van spirituele dooddoeners.

"Alles gebeurt met een reden" - Hoewel dit idee sommige mensen kan helpen om betekenis te vinden in moeilijke situaties, kan het anderen het gevoel geven dat ze geen controle hebben over hun leven of dat hun lijden gerechtvaardigd is.

"Je moet loslaten en overgeven" - Het idee van loslaten kan nuttig zijn in bepaalde situaties, maar het kan ook suggereren dat iemand moet berusten in hun lot of hun emoties moet onderdrukken in plaats van ze te erkennen en ermee om te gaan.

"Positief denken is de sleutel tot succes" - Hoewel positief denken nuttig kan zijn in sommige situaties, kan het ook leiden tot schuldgevoelens, schaamte en ontkenning van negatieve emoties en ervaringen.

"Je moet vergeven en vergeten" - Het idee van vergeving kan nuttig zijn in sommige situaties, maar het kan ook suggereren dat iemand zich moet onderwerpen aan mishandeling of misbruik en hun eigen grenzen moet negeren.

"Alleen liefde overwint angst" - Hoewel liefde belangrijk is, kan deze uitspraak mensen het gevoel geven dat hun angst of verdriet niet echt of belangrijk is, of dat ze niet goed genoeg zijn als ze zich niet constant in een staat van liefde bevinden.

Nog meer dooddoeners

‘Jij bent liefde, alles is liefde’.
‘Er is geen ander, alles is één’.
‘Alles is goed zoals het is’.
‘Wat is het geluid van één klappende hand?’.

Wie zich bezighoudt met spiritualiteit komt bovengenoemde uitspraken altijd wel eens een keer tegen. Om mensen aan het denken te zetten wordt daarbij niet verteld waarom het zo wordt gesteld. In dit artikel wordt het antwoord belicht vanuit de dooddoener. De dooddoener heeft een negatieve klank in de volksmond, zo van “een levendig gesprek wordt er op een vervelende manier mee doodgelegd”.
In dit artikel wordt het meer opgevat als het functioneel doodleggen van de bal in een voetbalspel. Om een bal onder controle te krijgen. Een bal wordt aangenomen, stilgelegd en verder meegenomen en doorgezet in het spel. In die positieve zin wordt het hier bedoeld. Een speelse vorm van omdenken.

‘Jij bent liefde, alles is liefde’

Deze uitspraak heeft twee lastige aspecten.
1.    Wie of wat je bent, je identiteit, is geen objectief gegeven.
2.    Wanneer iets voor alles geldt, heeft het weinig informatieve waarde.

Liefde is een veelzijdig maar ongrijpbaar begrip. Liefde leidt soms (tijdelijk, hopelijk vaak) tot het gevoel één te zijn met de ander. We doen er allemaal ervaring mee op en komen dan (hopelijk) tot de overtuiging dat we het gedrag van de ander als liefdevol mogen opvatten en we mogen hopen dat de ander dat ook (nog lang) van ons doet. Honderd procent zeker zijn we nooit van wat er in de ander omgaat, hoe lang en hoe diep we ook in de ogen van die ander blijven kijken of blijven doorvragen.
Wanneer we te geforceerd proberen zekerheid te krijgen over wat liefde is, raken we verwijderd van de liefde. Macht erotiseert, maar doet liefde kwijnen. Liefde laat zich niet dwingen. Het loslaten van de wens om zeker te zijn van de ander, geldt als liefdevol. Hiermee wordt vrijheid geschapen en vrijheid is ook zo’n ongrijpbaar concept. Het moge duidelijk zijn dat wanneer vrijheid en liefde op zo’n wijze aan elkaar worden verbonden dat het paradoxaal werkzaam is. Dat wil zeggen: het werkt zolang we het (oordelen) kunnen laten. Wanneer we dat niet kunnen (niet meer evenwaardig kijken), zijn we gedwongen zijn om de les opnieuw te leren. Tot in het oneindige. In die zin is alles liefde en jij en ik ook. Dit taalgebruik: "wie niet wil inzien dat alles liefde is, draagt niet bij aan een betere wereld" is een verkapte chantage. Chantage is als machtsmisbruik en doet liefde en vertrouwen verdwijnen. Beiden komen te voet en snellen weg te paard.

Vivian Gornick: liefde, seksuele vervulling en het huwelijk zijn niet meer de metaforische uitdrukkingen van succes en geluk die ze vroeger waren (bol.com).

‘Er is geen ander, alles is één’

AdvaïtaAdvaita (een term uit het Sanskriet) of non-dualiteit betekent ‘niet twee zijn’. Hier wordt het woord “eenheid” vermeden omdat het dan geen ruimte meer laat voor de observatie dat de wereld vooral (eigenlijk alleen maar) duaal wordt ervaren, namelijk in termen van tegenstellingen. Met die tegenstellingen kunnen we discrimineren in termen van onderscheiden en kunnen we leven. Was alles één blur dan waren we ten dode opgeschreven.
Het nut van kunnen onderscheiden is geen onderbouwing van de stelling dat de een meer of beter is dan een ander. We zijn één in ons evenwaardig zijn, niet gelijk.

Levinas: de verhouding tot de Ander is niet symmetrisch. Ik ben wel verantwoordelijk voor de Ander, maar ik kan niet uitgaan van het omgekeerde. Het wederkerige is zijn zaak.

‘Alles is goed zoals het is’

Het moge uit het voorgaande duidelijk zijn dat deze uitspraak begrepen kan worden als tegelijk waar en niet waar (en-en denken). De gedachte dat alles goed is zoals het is, kan leiden tot een passieve houding waarin men afwacht wat er gebeurt zonder actie te ondernemen om veranderingen te bewerkstelligen. Het kan echter ook leiden tot een meer accepterende en open houding ten opzichte van de realiteit, waardoor men beter in staat is om met moeilijke situaties om te gaan en er creatiever op te reageren.
Het is daarom belangrijk om een balans te vinden tussen acceptatie en actie. Acceptatie betekent niet dat men passief moet zijn of dat men niet streeft naar veranderingen. Het betekent juist dat men de realiteit accepteert zoals deze is en vanuit deze acceptatie veranderingen probeert te bewerkstelligen. Dit kan alleen worden bereikt door bewust te zijn van de eigen gedachten, emoties en acties en deze te richten op positieve veranderingen. 

Wat is het geluid van één klappende hand?’

Je kunt bij het antwoord lang en kort stil staan. En dat proces kan bevrijdende inzichten geven of tot frustratie leiden. In ieder geval maken alleen twee handen geluid wanneer ze tegen elkaar klappen. We hebben elkaar (twee mensen of handen, niet één) nodig om iets tot stand te brengen. We zijn in de afhankelijkheid één. Dat antwoord is van toepassing op vrijwel alle vragen die in de spiritualiteit worden opgeroepen.

Functionele spiritualiteit

Tao vinden

Beide voeten om te lopen. Beide oren om te horen. Beide ogen om te zien. Om te begrijpen is één verstand niet genoeg. Gebruik beide om Tao te vinden.
Zoek je met verstand van het zelf, dan vind je slechts het zelf. Gebruik het verstand van het zelf en van het niet-zelf, dan vind je het volledige verstand.
Verlies het zelf om niet-zelf te vinden. Verlies het één om het ander te vinden. Verlies beide om Tao te vinden. (>Ray Grigg).

Spiritualiteit verbonden met psychologie

Dit blog heet Psychologie-nu.blogspot omdat er artikelen op staan waarin spirituele onderwerpen worden gekoppeld aan psychologische zienswijzen. Dat betekent dat bij alle mystieke fenomenen die we menen te ervaren ook gezocht wordt naar aardse psychologische verklaringen. Tegelijk blijft het oog gericht op het ethisch handelen in combinatie van een prettig leven voor zoveel mogelijk anderen.

Wanneer we ons voortdurend druk maken over alle misstanden in de wereld hebben we geen vrijheid en geen leven. Het tegelijk betrokken en angstig zijn, slaat dood. Maar wie zich onverschillig opstelt tegenover onrecht waar hij/zij wel wat aan kan doen, die draagt niet bij een leefbare samenleving. Er moet dus een balans zijn in betrokkenheid en loslaten (afstand houden). In een werkzame en leefbare samenleving stroomt liefde en is vrijheid voelbaar.

Daarom worden hier absolute uitspraken vermeden

Absolute termen zoals "alles is voorbestemd" of "alles is zinloos" kunnen voortkomen uit sterke emoties, zoals liefde, teleurstelling, woede of frustratie. De generalisaties doen geen recht aan diversiteit en nuance. Ook het generaliseren van liefde als allesomvattend en perfect gaat voorbij aan de complexiteit van menselijke relaties.
Door te geloven in absolute uitspraken, negeren mensen het bewijs dat hun overtuigingen tegenspreekt. Het duidt op een gesloten denkwijze en het vermijden van constructieve dialoog.
Het is een egocentrische weerstand tegen evenwaardigheid.

Verdwalen of halverwege omkeren

Om te voorkomen dat we verdwalen in een taaldoolhof of dat het een gebed zonder einde wordt, is deze laatste functionele dooddoener een goed voorbeeld om mee te besluiten.

Roeland de Looff. Jij bestaat niet, de werkelijkheid achter de illusie, weet wat echt is (bol.com).

De zin van het leven vanuit omdenken

Creëer je eigen zingeving 

In plaats van te zoeken naar een universeel antwoord op de vraag naar de zin van het leven, kunnen we omdenken gebruiken om onze eigen zingeving te creëren en te ontdekken wat voor ons persoonlijk belangrijk is. 

Hieronder volgen enkele tips om omdenken toe te passen bij het zoeken naar de zin van het leven. 

  • Focus op de mogelijkheden in plaats van de beperkingen. In plaats van te denken aan de dingen die ons beperken om de zin van het leven te vinden, kunnen we ons richten op de mogelijkheden die we hebben. We kunnen nadenken over onze passies, interesses, talenten en waarden en kijken hoe we deze kunnen gebruiken om zin te geven aan ons leven. 
  • Gebruik uitdagingen als kansen. Uitdagingen en moeilijke momenten kunnen ons helpen om te groeien en ons sterker te maken. In plaats van ons te laten ontmoedigen door de obstakels die we tegenkomen, kunnen we omdenken gebruiken om te zien hoe deze uitdagingen ons kunnen helpen om onze persoonlijke zingeving te ontdekken. 
  • Vind vreugde in de kleine dingen. De zin van het leven hoeft niet altijd groot en betekenisvol te zijn. We kunnen ons richten op de kleine dingen in het leven die ons vreugde brengen, zoals tijd doorbrengen met familie en vrienden, genieten van de natuur, het ontdekken van nieuwe ervaringen of het beoefenen van een hobby. 
  • Help anderen. Door anderen te helpen, kunnen we betekenis geven aan ons leven en ons een gevoel van voldoening geven. We kunnen omdenken gebruiken om te zien hoe we ons kunnen inzetten voor anderen en hoe dit ons kan helpen om betekenis en zin te vinden in ons eigen leven. 
Kortom, omdenken kan ons helpen om anders te kijken naar de vraag naar de zin van het leven en ons helpen om onze eigen zingeving te creëren. Door ons te richten op de mogelijkheden, uitdagingen als kansen te zien, vreugde te vinden in de kleine dingen en anderen te helpen, kunnen we betekenis en voldoening vinden in ons leven

Zeven leerpunten

Fokko Obbema is journalist van de Volkskrant. Nooit gerookt, een matig drinker, geen overgewicht, dagelijks gezond eten en enkele keren per week sporten - wat kon hem gebeuren? Wat zou dan de zin zijn van zo vroeg al doodgaan?
Toch overkwam het hem bijna op zijn 54-ste: een hartstilstand en ternauwernood ontsnapt aan de dood omdat zijn echtgenote toevallig in de buurt was en levensreddend optrad. Na zijn herstel is Obbema 40 interviews gaan houden met bijvoorbeeld een filosofe, predikante, schrijver, celbiologe, huisarts, boeddhist, sociologe en psychiater over de zin van het leven. Zoals valt te verwachten komen ze allemaal met een zinnig, maar elk met een ander antwoord: positief of neutraal, er is geen zin van het leven. Zie de site van de Volkskrant.

Obbema vat zijn bevindingen met zeven leerpunten samen.
1. Kwetsbaarheid als essentie, het belang van verbinding.
2. Veerkracht, hand in hand met dankbaarheid.
3. Het leven is een leerschool.
4. Hoop op vooruitgang – op weg naar een groter ethisch bewustzijn?
5. Beperkingen van de wetenschap en herwaardering van religie.
6. Het nut van de dood – zoeken naar de essentie.
7. Geen zin, wel betekenis?

Het antwoord van Akhmanova

Celbiologe Akhmanova ziet het anders.
De zin van het leven volgens haar is het doorgeven van je DNA en je leven aan je kinderen. Daarin ligt zelfs onsterfelijkheid besloten. Aan dit antwoord valt niets af te dingen. Het menselijke lichaam en de menselijke geest zijn ingericht en voorbereid om zwanger te maken en te raken. Weliswaar probeert de geest zo prudent mogelijk via een langdurige relatie dit geluk te bestendigen, het lichaam is volkomen neutraal. Via meer of minder slinkse wegen regelt de seksualiteit dat we vaak dichtbij een bevruchting komen. Homoseksualiteit en voorbehoedsmiddelen staan dit hoogstens in de weg of nopen tot adoptie. Drankgebruik neemt remmingen weg en hormonen etc. proberen de mens te verleiden om seks te hebben. Met voortplanting (dupliceren) als zin hebben we het voornaamste antwoord te pakken.
Tot zover Akhmanova.

Kanttekeningen

Moet iemand die bewust of ongewild geen kinderen krijgt dan concluderen dat zijn of haar leven geen zin heeft?

Gelukkig niet.
Er is naast liefde ook nog zoiets als evolutie. Die vindt plaats over generaties heen en zorgt dat het genenpakket van het ene individu uitsterft en van de ander wordt doorgegeven. Haar gerichtheid is niet neutraal, maar zonder oordeel.
Ieder individu mag er zijn en is evenwaardig.

Is geen kinderen krijgen dan equivalent aan afgewezen worden door de bedoeling van evolutie?

Zeker niet.
Te meer wanneer je ervan uitgaat dat de evolutie ook abstracte doelen kan hebben als het vergroten van vrijheid en liefde. Het liefdevolle antwoord op de vraag wat de zin van het leven is vanuit liefde en vrijheid is dan: “je mag de zin van jouw leven zelf kiezen en ook of je je wel of niet genen doorgeeft”.

Terug naar het antwoord op de vraag vanuit de ongrijpbaarheid van de vraag naar de zin van het leven. De filosofie en de religie kennen het omzeilen van het zoeken naar waarheid via de via negativa. Dat is je richten op wat het antwoord niet is en zo zicht te krijgen op wat het antwoord zou kunnen zijn zonder (de pretentie) het onder woorden te kunnen of hoeven brengen.

Stel dat niemand de waarheid in pacht heeft over wat de zin van het leven is, dan is ieders antwoord in principe even waardevol. En daarmee ook ieders leven. Immers was er een concrete zin van leven dan waren we niet vrij. En zo zonder concrete zin kan iedereen in principe evenwaardig bijdragen aan een evolutie gericht op ontwikkeling en vermeerdering van vrijheid en liefde.

Voor degenen die bang zijn dat bovengenoemde spirituele inzichten leiden tot maatschappelijke anarchie de opmerking dat elke samenleving gezamenlijk bepaalt hoe met vrijheid om te gaan. Het is natuurlijk niet zo dat elke samenleving daarbij voortdurend de wijsheid in pacht heeft. Jouw eigen ego en cultuur kunnen relativeren blijft altijd een punt van aandacht.

Het antwoord van Jolande Withuis

Een voorbeeld uit de reeks van interviews die Obbema hield waarin veel aspecten zitten, die samenhangen met de vraag naar de zin van het leven, is het interview met sociologe Jolande Withuis. Zij schrijft boeken over de levens van haar vader (Raadselvader), communisten en Juliana. Het zijn vooral voorbeelden van levens van mensen die door geboorte of overtuiging niet evenwaardig waren aan anderen en waarin gebrek aan vrijheid en liefde een worsteling was. Zelf vertelt zij over de zin van haar leven dat zij tevreden is over het zoeken en vinden van haar eigen behoeften, haar eigen wensen en het vak waarin zij haar talenten kan ontplooien.

Een citaat uit het interview.

Wat is de zin van ons leven?

‘Geen. We zijn een van de miljoenen organismen op aarde die leven en sterven. We zijn er gewoon. Mijn eerste associatie is een boekje van Jaap van Heerden (wetenschapsfilosoof, red., niet door Obbema geïnterviewd), Wees blij dat het leven geen zin heeft. Hij betoogt dat als het leven een vastgestelde zin zou hebben, er veel wegen worden afgesloten. Want dan is er een ijkpunt waar je al je handelen aan moet afmeten. Het mooie van het leven is juist dat het open ligt. Dat het geen zin heeft, geeft eindeloos veel kansen. Van Heerden laat ook zien dat opvattingen die uitgaan van een zin tot groot leed hebben geleid, inclusief massamoorden – denk aan godsdienstoorlogen en het communisme. Dat ben ik met hem eens’.

Dus u bent blij dat het leven geen zin heeft?

‘Nou ‘blij’ vind ik wat overmoedig. Wanneer het in mijn leven lekker loopt, komt de vraag naar de zin niet op. Ben ik aan het onderzoeken dan voel ik me gelukkig. Schrijven is de zin van mijn leven. Mijn werk gaat over wezenlijke onderwerpen.
Tot zover het interview met Withuis.

Kanttekeningen van anderen

Sheila Sitalsing, columniste in de Volkskrant, schrijft naar aanleiding van het interview van Obbema met celbiologe Akhmanova het volgende.
"Zo goed zijn de mensen in het doorgeven van hun genen en in het voorzetten van het leven en in het zich aanpassen aan nieuwe omstandigheden en in het doorgeven van informatie om nog langer en nog beter verder te kunnen leven, dat ze heel veel ruimte zijn gaan innemen. Zoveel ruimte, dat de mens in hoog tempo andere dieren aan het uitmoorden is. We trekken een bloedspoor over de wereld".

Onze vrijheid kent ook verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen van ons gedrag voor anderen, mens en dier, zelfs ver weg in de wereld. Jezelf overgeven aan natuurlijke driften zonder na te denken over de gevolgen kan je de aansluiting met vrijheid en liefde kosten.

Citaat uit een recensie van boeken van Van Heerden.
Op beschaafd-ironische conversatietoon, maar niet zonder precisie en soms felheid, bespreekt hij uiteenlopende kwesties: Is Eline Vere als kind seksueel misbruikt? Maakt pornografie vrouwen tot tweederangs burgers? Is het tijd voor de slachtoffers van andermans verveling een vuist te maken? Zijn wij allemaal het resultaat van een verkrachting, lang geleden? Eigenlijk doet het er weinig toe waarover Van Heerden schrijft omdat het altijd een heilzaam genoegen is zijn spirituele en onwrikbaar verstandige denktrant te volgen. Koketterie, de vetvlek op het werk van menige columnist, ontbreekt. Voor "Wees blij dat het leven geen zin heeft" kreeg hij de Wijnaendts Franckenprijs.

De zin van het leven. Gesprekken over de essentie van het leven (bol.com).
Jaap van Heerden. Wees blij dat het leven geen zin heeft (bol.com).

Hans Laurentius schrijft in Een handvol scherven. Leven is zinloos! Wat een feest! Godzijdank!

Het inzicht dat we absolute vrijheid zouden kunnen genieten leidt niet automatisch tot eenheid.
Casper Thomas schrijft in de Groene Amsterdammer.

"In het boek The Authoritarian Dynamic concludeert de Australische psycholoog Karen Stenner dat in iedere samenleving grofweg een derde deel van de witte kiezers ‘eenheid en samenhang’ belangrijker vindt dan ‘vrijheid en diversiteit’. Dit deel van de bevolking, schrijft Stenner, zal zich nooit comfortabel voelen in een moderne liberale democratie, waarin verscheidenheid en pluralisme de uitgangspunten zijn".
"Hoe meer machtsspreiding, hoe groter het risico van fragmentatie van die gedroomde eenheid".

Fokke Obbema. Een zinvol leven. De mens en zijn verhaal (bol.com).

Er op of er onder bij ziekte

Over de top

Een ziekte kan zin geven of het laatste zetje zijn.
Dit feit kan motiveren of demotiveren. Het verschil zit ‘m in jouw vermogen om de juiste afstand te houden tot wat er gebeurt. Komt tijd, komt raad en haastige spoed is geen voordeel wanneer je de verkeerde kant op raast.

Al sinds de tijden van het orakel van Delphi bestaat het fenomeen dat vrouwen zich in trance laten brengen om een waarheid boven water te krijgen die levensreddend kan zijn. Helaas zijn die uitingen, gedaan in trance, niet altijd direct bruikbaar. Ze moeten op hun beurt weer geduid worden. En vaak wordt de kwaliteit van de boodschap vergeten omdat men kijkt naar de kenmerken van de boodschapper. Het is irrelevant of deze rijk, mooi, beroemd, jong -of omgekeerd juist door het ontbreken daarvan als underdog- aantrekkelijk is.

Een moderne vorm van spirituele duiding werd gedaan door Christiane Beerlandt. Zij is in 2015 overleden op 60-jarige leeftijd. Ze was partner van een arts die samen met haar lijvige boekwerken uitgaf over de betekenis van ziekten. Startpunt van haar advies is helder en effectief: hou van jezelf. Het is een mooie aanvulling op wat boven de poort van klassiek Griekse tempels staat: ken jezelf.
Het lijkt zo aantrekkelijk: je krijgt een symptoom, zoekt op wat de spirituele reden is dat je dat overkomt en je weet wat je te doen staat.
Helaas pindakaas: de papieren uitwerking van Christiane is meestal niet te volgen en gemakkelijker te betrekken op een ander dan op jezelf. Een overkill aan visie, maar een gebrek aan intervisie.
En dat een ander jou vertelt wat de oorzaak van jouw ziekte is, daar zitten we alleen op te wachten wanneer we zelf naar een arts gaan.
En ook dan is het oppassen geblazen, want jij en de arts gaan kijken naar de symptomen van een proces dat al langer gaande is. Wanneer je te zwaar ingrijpt op het moment dat het lichaam alle energie nodig heeft om een gezonde genezing af te ronden, kon je weleens het paard achter de wagen spannen. En dan is het niet d’r op, maar d’r onder.
Wanneer je kanker krijgt wordt vaak chemotherapie toegepast. De gevolgen zijn ingrijpend: je kunt jouw haar verliezen, ontelbare hoeveelheden nuttige bacteriën in jouw darmen worden gedood, terwijl chemische stoffen de kankercellen afremmen en doden.
Het fenomeen dat het lichaam vele cellen klaar heeft staan om te groeien heeft zijn goede en zijn slechte kanten. Dichtgroeiende wonden zijn een voorbeeld van gezonde groei. Ongebreidelde groei is nooit goed, niet in de economie en ook niet in de biologie. Hoewel weinigen gestorven zijn aan groei, zijn er indirecte nadelen aan gebrek aan beteugeling. Het is dus zaak om te weten of de balans definitief of tijdelijk verstoord is en wiens inschattingen je kunt vertrouwen.

Een originele ingang om over de (spirituele) koppeling van lichaam en geest verder te lezen is bij Mies Kloos. Haar adagium is "Rust en vertrouwen geeft wonderbaarlijke genezingen". Op haar sites wijst ze op het belang van herkennen en juist interpreteren van het symptomen in het genezingsproces. Dit om te voorkomen dat symptomen van beter worden en ziek worden door elkaar worden gehaald.

Mies Kloos doet haar verhaal in dit artikel.
Een citaat.
Het is belangrijk om je ervan bewust te worden dat dingen, die je verteld worden en waarvan je van overtuigd bent, niet kloppen. Maar als dat niet klopt, hoe zit het dan wél in elkaar? Hoe kan je er het beste mee omgaan en hoe kan je meewerken aan een fundamentele verandering? Ik besloot om me daarop te gaan richten en de strijd los te laten.
Ik weet nu dat de verandering allereerst binnen in jezelf moet plaatsvinden. Wij allen tezamen creëren dit systeem, het bestaat niet buiten ons, het zit ín ons, in ons menselijk karakter, in ons denken, wij zijn er onderdeel van. Als je iets wilt veranderen, zal je eerst jezelf moeten veranderen. Jaloezie, ijverzucht, de drang naar méér: geld en andere materiële dingen, aandacht, erkenning…, het idee, dat jij beter weet wat goed is voor iemand anders dan hijzelf, of dat je erop vertrouwt dat een ánder beter weet wat goed is voor jóu dan jíjzelf, zijn allen menselijke eigenschappen waardoor dit systeem heeft kunnen ontstaan. Als je het wil veranderen, zal je moeten beginnen bij jezelf.
Einde citaat.
Mies Kloos heeft een heldere online database over de betekenis van ziekten.

Kloos en Beerlandt zijn er van overtuigd (geweest) dat je de dood nog lang buiten de deur kunt houden wanneer je weet hoe je ziekte betekenis kunt geven. Volgens hen overwint liefde alle angsten. Veel mensen zijn bang voor de dood. In een gezond en leuk leven wisselen in- en ontspanning elkaar af. Wanneer de geest dat zo organiseert, doet het lichaam onopgemerkt de rest. Wees niet doof of blind voor signalen van binnen en van buiten dat de balans verstoord dreigt te raken.

Op zoek om waarheid vorm te geven, reikt de geest naar duizelingwekkende hoogte en daalt af naar peilloze diepte. In de gezonde vorm praten we dan over jezelf op de hoogte brengen, bespiegelingen houden met anderen, verdieping zoeken en de juiste afstand houden.


Blinde driften

Lichaam en geest werken op elkaar in, maar lopen niet altijd parallel en weerspiegelen elkaar niet voortdurend. Synchroniciteit laat zich niet afdwingen en de lijn tussen overmoed, verwaarlozing en zorgeloosheid is dun.
De valkuil van een Icaruscomplex ligt altijd open. Ried schreef al in 1983 over Narcissus en Icarus in de Lage Landen.
"Beiden sterven op jonge leeftijd, het slachtoffer van hun streven naar onhaalbare doelen: Icarus bij zijn poging om nog nimmer bereikte hoogten te bereiken, om zijn eigen beperkingen te overstijgen, om de kunst van het vliegen machtig te worden en de zon te grijpen, Narcissus bij zijn pogingen om de onpeilbare diepten van zijn eigen zelf te onderzoeken, om zichzelf te ontmoeten, te bevatten en te leren kennen, om zichzelf te beminnen en door zichzelf bemind te worden. In hun solipsistische grootsheid denken beiden dat ze hun doel zonder de hulp van anderen kunnen bereiken, Narcissus wijst daarbij diegenen af die van hem houden, Icarus negeert het advies van zijn vader en probeert meer te kunnen dan hij. Beiden worden door de overmaat van hun driften vernietigd, Icarus als de hitte van de zon de was smelt die zijn veren vleugels samenhield, Narcissus als zijn lichaam 'door zijn verborgen vuur' wordt 'verteerd als gouden was die smelt' (Ovidius, III: 482-517)".

Zie ook de waarschuwing van Titus Rivas voor de doorgeslagen positiviteitscultus in Tussen orenmaffia en somatisch reductionisme en De hype van ‘The Secret’ voorbij. En…? of -wie geïnteresseerd is in Omdenken- in Het positieve van de negatie.

Wijsheid is weten wanneer te doen en wanneer te laten. Een zwevende hoogvlieger heeft overzicht en kan inzicht krijgen, maar ook het contact met de realiteit verliezen. Een diepzinnige graver legt wortels bloot, maar creëert vaak een hoop onrust of ligt overhoop.
"Hou van jezelf", ja! "Ken jezelf", ja! Maar vooral: "wees voorbereid dat je niet weet". En die voorbereiding werkt het best zolang je nog gezond bent. Dat geeft vrijheid.

Je meten met de beste, is dat wel zo verstandig?

Presteren tot je erbij neervalt

Ons meten aan anderen doen we al sinds de oudheid. We vinden het leuk te weten waar we staan in de ranglijst op de apenrots. We vermoeden dat we op een hoger plan meer macht, geld en seks zullen verkrijgen.
Toen de wereld nog klein was, mat je je met mensen uit je directe omgeving. Toen de wereld groter werd door de verbeterde reismogelijkheden gingen we ons meten met anderen van verder weg. Toen de wereld zo groot of juist klein was geworden dat we ons konden vergelijken met iedereen op aarde toen bleek dat het niet zo gemakkelijk meer was om de top te bereiken. Sterker nog, bijna alleen met liegen en bedriegen (doping) kunnen we nog kortstondig de indruk wekken dat we de snelste, het hoogste of het verste kunnen bieden.
Tijd om het roer om te gooien.


In zijn boek De prestatiegeneratie onderzoekt Jeroen van Baar waar zijn drang - en die van zijn generatie - tot excelleren vandaan komt. Zijn pleidooi? 'Gewoon doen' in ere herstellen. Hij pleit voor de waarde van het middelmatige, het belang van doorsnee, de schoonheid van status quo. Wie altijd zoekt naar een betere optie, zal nooit tevreden zijn.

Jeroen van Baar werd voor de Volkskrant geïnterviewd door Karolien Knols.
Een paar citaten.
Diezelfde dag las hij in Volkskrant Magazine een interview met de 12-jarige Tijgerlelie, die bezig was met haar eerste boek. Haar toekomstverwachting omschreef ze zo. 'Ik zou wel teleurgesteld zijn als ik niet uniek was'.
Van Baar: 'dat was het moment dat ik me realiseerde: er zijn allemaal jonge mensen die meegaan in een trend van willen uitblinken en dat helemaal niet doorhebben. Dat is een recept voor ongeluk, volgens mij'.
Volgende week verschijnt zijn boek De prestatiegeneratie. Een pleidooi voor middelmatigheid. Hierin onderzoekt Van Baar waar zijn drang tot excelleren vandaan komt. Hij legt niet alleen zichzelf langs de meetlat, maar een hele generatie twintigers die hij maximalisten noemt: ze willen altijd, en in alles, het onderste uit de kan halen en zijn nooit helemaal tevreden met wat ze kiezen.
In je zoektocht hoe jullie zo zijn geworden, begin je met wijzen naar jullie ouders. 'Het is ons door onze ouders verboden middelmatig te zijn', schrijf je. Was dat bij jou ook zo?
'Bij mij thuis viel het eigenlijk wel mee, hoewel ook mijn ouders het liefst hadden dat ik een bètastudie ging doen. Het is meer dat er in zijn algemeenheid bij ouders een rangorde in het hoofd zit: vmbo is slecht, vwo is goed, en ze doen er alles aan, van bijlessen tot examencursussen, om hun kinderen zo hoog mogelijk te laten scoren'.
Wat voor leven zag je voor jezelf, na je studie?
'Ik heb een tijdje geflirt met het internationale consultancygebeuren. Dat leek me gaaf: een goed salaris, een mooi pak, een dikke auto, en over de hele wereld grote bedrijven helpen om nog meer geld te verdienen. Ik heb een paar keer 'proefgedraaid' tijdens wat ze bij zo'n bedrijf inhoudsdagen noemen, en ik kon goed meekomen en meedenken, prima op niveau, maar ergens voelde ik me ook ongemakkelijk bij alle schone schijn'.
Tegelijkertijd beschrijf je hoe lekker het voelt dat je weet dat je op zo'n hoog niveau presteert.
'Dat is ook kicken. Als je op zo'n dag goede sier maakt, zit je echt in een roes. Maar die is over zodra je ziet dat een ander het beter doet dan jij'.

'Een maximalist is altijd bezig zichzelf te vergelijken met anderen. Wie heeft een betere baan, leukere relatie, spannendere vakantie? Een maximalist is nooit tevreden, want het kan altijd beter. Een maximalist laat alleen zijn mooiste kant zien, maar eigenlijk is hij onzeker. Alleen laat hij dat nooit zien omdat het zeurderig en zwak overkomt. Dat maakt ons slechtere vrienden en partners, want als je je niet kwetsbaar kunt opstellen, is het moeilijk om elkaar te leren kennen'.
In je boek onderzoek je of álle twintigers zo zijn als jij en je vrienden. Wat heb je ontdekt?
'Dat, als alle mogelijkheden voor je openliggen, de kans groot is dat je voor de allerbeste prestatie gaat, met alle gevolgen van dien. Iemand op het vmbo weet dat hij later niet naar de universiteit kan. Daar moet hij het mee doen. Dat geeft rust'.

Die verandering moet volgens jou beginnen bij het onderwijs. Want de trend van excellentie zet aan tot competitie, concurrentie en burnouts, en de middenmoot raakt gefrustreerd, want 'gewoon goed' is minderwaardig.
'Bovendien: we hebben al hartstikke goed onderwijs in Nederland. Ik zie echt het probleem niet. Waarom zou het nog beter moeten? Voor nog meer economische groei? Waar is dat goed voor?'.
Tot zover het interview in de Volkskrant.




In De prestatiegeneratie, een pleidooi voor middelmatigheid (bol.com) onderzoekt Jeroen van Baar waar zijn drang naar excelleren vandaan komt. Hij legt niet alleen zichzelf langs de meetlat maar zijn hele generatie: van solliciterende high potentials tot hipsters in Amsterdam. Waarom wil iedereen de top bereiken? In een wervelend betoog komen ouders, excellente studies, relaties, carrièrebeurzen, hoog- en laagopgeleiden, Facebook, de zesjescultuur en de harde werkelijkheid voorbij. De prestatiegeneratie is een genadeloze spiegel voor twintigers én hun ouders.

Shawn Achor vertelt op Ted.com met humor over zijn ontdekking over de relatie tussen succes en geluk.
"We denken dat we succesvol moeten zijn en dán zijn we gelukkig. Maar het probleem is dat onze breinen andersom werken.
Als je iemands positiviteits-niveau in het heden verhoogt, ervaart hun brein wat we noemen: een geluksvoorsprong. Een positief ingesteld brein presteert namelijk beduidend beter dan een negatief, neutraal of gestresst brein. Je intelligentie stijgt, je creativiteit en je energiepeil stijgen".

Gecombineerd met de bevindingen van Jeroen van Baar zou de aanbeveling kunnen zijn 'gewoon positief doen'. Het is ook belangrijk om te onthouden dat het nastreven van sportieve prestaties niet het enige belangrijke aspect van het leven is, en dat het belangrijk is om ook tijd en energie te besteden aan andere dingen die belangrijk voor je zijn. Dus, terwijl het spiegelen aan een topsporter nuttig kan zijn, is het belangrijk om realistische doelen te stellen en je eigen pad te volgen op basis van wat voor jou persoonlijk belangrijk is.

Omdenken bij kinderen die niet willen eten

In de Volkskrant van 18 februari een ingezonden brief van Corien de Witte. Zij heeft een kind dat niet wilde eten. “Totdat ik op een dag geen bord voor hem op tafel zette. Ik vertelde hem dat hij niet met ons aan tafel hoefde, hij wilde toch niet eten. Hij mocht lekker blijven spelen.
Maar dat kon niet! Hij wilde bij ons aan tafel, hij moest ook een bord! ‘Ja, o.k., maar dan moet je ook eten,”
Probleem opgelost.
Deze paradoxale aanpak doet denken wat in therapie heet “Het symptoom voorschrijven”. In de link een paar pagina’s uit een boek van Vandamme.

Maar wil deze aanpak werken moet je niet bij je kind bekend staan als een ouder die je elk moment van de dag om eten kunt vragen. Als je 24*7 klaar staat om je kind te voeden, heb je een wankele opvoeding.



Berthold Gunster noemt het zoeken naar onverwachte en tegendraadse oplossingen “omdenken’. Hij schrijft:
Kinderen? Stop met ze op te voeden. Het is vastdenken: kijken naar wat er niet is en wel zou-moeten-zijn. Van een probleem een ramp maken.
Denk het om. Maak van een probleem een mogelijkheid. Hoe? Simpel. Door te kijken naar wat er is en wat er zou-kunnen-zijn. Van een gebrek een talent maken.

Gunther wordt geïnterviewd voor het januari-februari nummer van Bewustzijn.
Hem werd de vraag gesteld: Met omdenken leer je dus in elk probleem een uitdaging te zien?
"Ik hou niet van het woord uitdaging, dat heeft een heel dwingende klank. Een uitdaging moet je aangaan en als je hem niet aangaat, ben je een slap figuur. Ik wil niet bezig zijn met te bewijzen of ik wel niet slap ben. Ik accepteer de dingen zoals ze zijn en kijk vandaar uit wat zou kunnen, niet wat moet. Echt een naar woord. Ik hou ook niet van positief denken. Alsof negatieve dingen niet zouden bestaan! Sommige dingen zijn zo erg, die kun je alleen maar accepteren, verder niets".

Het positieve van de negatie

De mogelijkheden van wat niet is

Er zit meer wijsheid in het ontkennende element dan in het bevestigende. En dat is contra-intuïtief, maar toch een constructieve manier van omdenken.

Wikipedia. Het universum, alles wat er is, dus ook wat er niet is, wordt Tao (weg of pad) genoemd. De Tao is niet te kennen of te begrijpen, maar toont zich in 2 tegengestelde waarden: yin en yang. Het zijn geen absolute polen, zoals goed en kwaad alleen in relatie tot elkaar bestaan.

Wie naar kennis streeft
leert dagelijks bij;
wie naar Tao streeft
leert dagelijks af.

Elk is

Verstand omsluit elk is met is-niet en besluit elk is-niet met is. Met het verstand verdelen wij en onderscheiden wij het één van het ander.
Met het kleine verstand wordt het één door het ander bepaald.
Met het grote verstand behoort het één bij het ander. Zonder verstand is het één het ander. (Ray Grigg).

Waarheid, zeg ik u, is een land zonder paden, dat langs geen enkele weg, door geen enkele godsdienst, geen enkele sekte, valt te bereiken (Jiddu Krishnamurti).

Ook Jiddu Krisnamurti. Door te ontkennen kom je tot het positieve, niet andersom. Door datgene te ontkennen wat geen liefde is kom je bij dat wat onmetelijk waar is, en dat is liefde. Dus, liefde is geen haat, dat is duidelijk; liefde is geen ijdelheid of arrogantie; liefde is niet in handen van macht - mensen die macht hebben willen meer macht najagen -, het doet er niet toe over wie, over een klein kind, over een groep mensen, of over een heel volk. Dat is bepaald geen liefde. Liefde is niet hetzelfde als genot, noch als begeerte.
Tot zover.


Denk niet per se positief, want dan kan jouw (in) enthousiasme verblinden, maar denk in mogelijkheden, niet in moeilijkheden. Een mogelijkheid is dat wat er nog niet is. Een effectieve mogelijkheid behoudt het goede en brengt het ontbrekende.
Het hindoeïsme kent de non-dualiteit: het overstijgende één zijn van de dualiteiten uitgedrukt als A-dvaita, niet-twee. Het is geen leer, theorie, methode, filosofie, geloof of levenswijze. Het verklaart niets en legt niets uit. Het gaat over het onverklaarbare, over wat niet te begrijpen is.

Wat we moeten doen in het leven is vaak moeilijk in (weinig) woorden te vangen. Het is veel gemakkelijker om te verwoorden wat we beter kunnen (na)laten.

Haal voordeel uit wat is, maar zie het nut van wat niet is.
Niet zijn vloeit zelfs waar er geen ruimte is.
Het enige wat er te doen is, is zijn (Lau Tse).


Maar is zijn duidelijk genoeg?
Ook andere inzichten zijn erg kort van stof.
Een paar voorbeelden.
(vrij naar Zen, Lau Tse).
Zij die het zeggen, weten het niet.
Zij die het weten, zeggen het niet.


Iets minder vaag en absoluut.
Zij die weten, spreken weinig.
Zij die veel spreken, spreken nog geen wijze woorden.


Alles wat ik zeker weet, is dat ik niets zeker weet (Socrates).

Waarover men niet spreken kan, zou men beter zwijgen (Ludwig Wittgenstein).

Wanneer iemand (wijselijk?) zwijgt kan dat 2 dingen betekenen: of hij weet het niet of het is een betekenisvol zwijgen.

Voorzichtigheid is dus geboden.

Vrijheid en grenzen

De centrale boodschap van de ethiek van de bijbel (de gulden regel) is zelfs een dubbele 'negatie': “wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet”.

Ook 9 van de 10 geboden zijn als een negatie geformuleerd: “Gij zult niet …”.

Waarom hier de negatie wordt gebruikt, is om de vrijheid van de ander niet onnodig te beperken. De prioriteit van het ontkennende element ligt boven het bevestigende. Waar andermans vrijheid begint, houdt mijn vrijheid op. Vrijheid wordt het beste omschreven door concreet te zijn over wat het niet is. Ben je concreet over wat vrijheid wel is, dan dreig je het begrip te beperken in een vorm die het juist niet is. Woorden zijn beperkt om het transcendente uit te drukken, daarom wordt gesproken in termen van "noch dit, noch dit" (neti neti) waarbij uiteraard een relevante benadering wordt gekozen.

Meister Eckhart (ongeveer 1260-1327) was een Duitse filosoof en mysticus en een vertegenwoordiger van het gebruik van de negatie, de zogenaamde apofatische theologie. Volgens deze stroming kan men alleen in termen van negatie over God kan spreken: men kan wel zeggen wat God niet is, maar niet wat hij wel is.
Eckhart Tolle is een hedendaagse boeddhist die spreekt over de mogelijkheid om de ongrijpbare essentie kenbaar te maken door duidelijk te maken wat het niet is. Hier is hij te beluisteren op een video.
Het voorkomen van het ongewild overschrijden van andermans grenzen is ook de reden waarom er een etiquette bestaat. Mensen worden graag concreet in spelregels om te voorkomen dat zij andermans vrijheid aantasten. Maar dat levert wel veel regels op. En dan zie je al snel door de vele bomen het bos (het geheel) niet meer. Iedereen wil graag positief leven. Dat is een open deur, maar iemand die probeert positief te zijn zonder het tegendeel te accepteren is onecht en uit balans. Het positieve en het tegendeel horen, net zoals het linker- en rechterbeen, bij elkaar. Zij vormen een spanningsboog, die jij bestuurt. Wanneer je jouw beide benen laat samenwerken -in balans- kun je bewegen en dansen. Als een van beide domineert dan loop je uiteindelijk in cirkels.

Net als bij yang (mannelijk) en yin (vrouwelijk) is niet een van beide het goede of het slechte. Zij horen bij elkaar en gaan in elkaar over. In het samengaan ondersteunen en versterken ze elkaar; ze leveren ook een beetje in, maar weerhouden elkaar van de grotere nadelen van het extreme (zijn). Het negatieve (yin) is de ruimte waarin het positieve kan bestaan. Net zoals een kopje voornamelijk bestaat uit lege ruimte (niet-iets), waarin je thee (iets) kunt doen (ontvangen, yin). Het is niet de bedoeling om het negatieve een vorm te geven, het gaat erom dat je er niet tegen vecht of het ontkent, maar dat je leert zien dat het een plaats (zin) heeft. Ken het mannelijke en leef door het vrouwelijke.

Omgaan met (on)waarheid

'To see what is', dat is Jiddu Krishnamurti ten voeten uit, een man die los van iedere beweging, kerk of religie op zoek is naar waarheid.
"Ik zeg dat het inzicht in het eeuwige in het vergankelijke zetelt. Het ego moet verdwijnen en in het proces van het oplossen ervan vind je de waarheid, de heelheid".
"Ik spreek over waarheid en om die te vinden moet je een normaal mens zijn, vrij van angst, vrij van de behoefte op een ander te leunen of iets of iemand vereren, vrij van hebzucht, van macht, wreedheid, kwaadwilligheid en van alle tegengestelden".
Krishnamurti: jeugd en bewustwording (bol.com).

Negatieve metafysica als inspiratie

Negatieve metafysica kan een inspiratiebron zijn voor wat we niet moeten doen. Het kan ons bewust maken van negatieve gedachten en patronen die ons geluk in de weg staan. Het kan worden gebruikt om ons te helpen onze concepten en overtuigingen te verfijnen door ons te laten zien dat er verschillende manieren zijn om naar deze concepten te kijken, zowel in termen van aanwezigheid als afwezigheid, en door ons bewust te maken van onze eigen beperkingen en onwetendheid.

Vaak denken we bijvoorbeeld bij waarheid aan het hebben van correcte overtuigingen over de werkelijkheid. Dit wordt vaak aangeduid als "positieve waarheid", omdat het gaat om de aanwezigheid van iets dat waar is.
Maar we kunnen ook kijken naar "negatieve waarheid", waarbij we ons concentreren op wat niet waar is. Bijvoorbeeld, door te begrijpen wat het betekent om een ​​valse overtuiging te hebben, kunnen we ook beter begrijpen wat het betekent om een ​​juiste overtuiging te hebben. Door te kijken naar wat niet waar is, kunnen we ons denken verfijnen en de grenzen van ons begrip beter begrijpen.
Een ander voorbeeld is "niet-weten". Door ons te concentreren op wat we niet weten, kunnen we ons bewust worden van onze eigen beperkingen en kunnen we ons openstellen voor nieuwe ideeën en inzichten. Door ons te concentreren op onze onwetendheid, kunnen we ons denken uitdagen en onze geest openen voor nieuwe mogelijkheden.
Hier zijn er nog een paar voorbeelden.
Een voorbeeld van negatieve ethiek is het concept van "negatieve plichten". Dit zijn plichten die vereisen dat we bepaalde acties vermijden, in plaats van bepaalde acties te verrichten. Bijvoorbeeld, het vermijden van het schaden van anderen wordt beschouwd als een negatieve plicht, terwijl het helpen van anderen wordt beschouwd als een positieve plicht.
In feite kunnen de 10 geboden worden beschouwd als een reeks van negatieve plichten, waarbij elk gebod ons vertelt wat we moeten vermijden in plaats van wat we moeten doen.
Etiquette is nuttig om ons gedrag in sociale situaties te reguleren. Het kan helpen om conflicten te voorkomen en respectvol met anderen om te gaan. Door duidelijke afspraken te maken over wat wel en niet acceptabel is, kunnen we ervoor zorgen dat iedereen zich comfortabel voelt en er geen grenzen overschreden worden.
Een ander voorbeeld van negatieve metafysica is het concept van "negatieve ruimte". Dit is de ruimte die wordt gecreëerd door de afwezigheid van objecten of materie. Bijvoorbeeld, als we een vaas op een tafel plaatsen, creëert de vaas negatieve ruimte rondom zichzelf op de tafel.
Een voorbeeld van negatieve psychologie is het concept van "negatieve emoties". Dit zijn emoties die worden veroorzaakt door de afwezigheid van iets dat we verlangen of waarderen. Bijvoorbeeld, verdriet kan worden veroorzaakt door het verlies van een dierbare, terwijl frustratie kan worden veroorzaakt door het niet bereiken van een bepaald doel.
In plaats van te proberen gelukkig te worden door het nastreven van allerlei doelen en ervaringen, richt de negatieve benadering van geluk zich op het vermijden van de dingen die ons ongelukkig maken. Dit kan betekenen dat we proberen om situaties te vermijden waarvan we weten dat ze ons ongelukkig maken, of dat we proberen om onze reacties op die situaties te veranderen.

Populair in de laatste week

Alle labels van het blogspot

#metoo (2) aanbevolen (15) aandacht (9) aanraken (2) aanwezigheid (4) achterdocht (2) ADHD (2) afhankelijkheid (3) afstand nemen (6) agnost (4) agressie (2) alcoholisme (4) altruïsme (6) ambitie (3) ander (1) angst (22) apofatisch (9) authenticiteit (9) autisme (1) autonomie (5) balans en evenwicht (51) begeerte (1) behoefte (5) belangen (10) belemmerende overtuigingen (10) beoordelen (5) beslissen (2) betrokkenheid (5) betrouwbaarheid (2) bewustwording (12) bewustzijn (26) bezinning (1) bindingsangst (3) bioscoopfilm (7) biseksualiteit (1) blijdschap (3) bodhisattva (2) boeddhisme (9) boek (162) boosheid (2) brein (2) burn-out (2) communicatie (16) compassie (10) competentie (4) competitie (15) complottheorie (3) constructief gesprek (4) consumeren (2) coping (2) creativiteit (3) crisis (7) dans (6) daten (5) deflexie (1) demagogie (4) denken (12) denkfouten (5) deugd (9) deugdzaamheid (1) diagnose (4) dialoog (10) dieren (4) discipline (1) dooddoener (6) drama (3) drie-eenheid (6) drogredenen (7) drugsgebruik (5) DSM (4) dualisme (5) duurzaamheid (5) echt (4) eenheid (33) eenzaamheid (8) ego (45) eigenschappen (2) eigenwaarde (5) emancipatie (5) emergentie (2) emotie (13) empathie (5) en-en (23) endogene depressie (1) energie (13) erkenning (8) ethiek (9) etiquette (6) evenwaardigheid (51) evolutie (23) faalangst (1) fabel (1) feedback (2) filmpje (80) filosofie (18) fraude (9) Freud (2) functioneren (4) gebreken (1) gedragsverandering (5) geduld (2) geest (3) geheugen (3) gekwetstheid (6) geld (5) gelijk hebben of gelijk krijgen (7) gelijkmoedigheid (4) geloven (18) geluk (34) genade (5) genot (1) Gestalt (1) Getuige (5) gevoelens (35) gezag (1) gezichtsverlies (3) gezondheid (5) gezondheidszorg (1) GGz (2) go with the flow (2) God (41) goedgelovigheid (3) gokken (1) grenzen (9) hechting (1) heelheid (8) hersenen (4) hier en nu (8) holisme (2) hoofdzonde (3) humor (12) ideaalbeeld (2) identificatie (10) identiteit (13) ik-boodschap (1) illusie (12) imago (1) individualisme (5) innerlijke vrijheid (17) integriteit (3) Intelligent Design (1) Internet (3) intrinsieke waarde (1) intuïtie (8) InZicht (12) islam (2) jaloezie (4) jeugd (1) jezelf worden en zijn (12) jongeren (3) karakter (2) katafatisch (1) kenmerken (2) kiezen (10) kind (13) kosten (1) kracht (6) Krishnamurti (2) kuddegedrag (1) kunstmatige intelligentie (2) kwakzalverij (1) kwaliteit (16) kwetsbaarheid (5) l (1) leegte (15) leiderschap (4) leugens (9) levensfase (3) levenskunst (8) levensvragen (3) levensweg (3) licht (3) liefde (97) liefdesverdriet (3) lijden (1) loslaten (20) macht (23) machtsstrijd (9) magisch denken (7) man-vrouw verschillen (11) mannelijkheid (2) mannen (1) media (2) meditatie (14) metacommunicatie (8) metafoor (2) metafysica (5) milieu (1) mindfulness (4) misbruik (4) model (1) moraliseren (2) motto (1) mystiek (5) nabijheid (2) narcisme (4) natuur (5) negatie (16) neti neti (3) niet doen (22) NLP (1) non-duaal bewustzijn (6) non-dualiteit (41) omdenken (7) omgangsregels (3) onderwijs (3) onderzoek (8) ongelukkig zijn (4) onmacht (2) onrust (2) ontrouw (1) ontwikkeling (10) onverwerkt kindertrauma (3) oordeel (18) opvoeding (8) orgasme (2) Osho (6) ouderen (5) overgave (4) overheid (1) overvloed (6) panpsychisme (1) pantheïsme (1) paradox (27) Pareto principe (1) partnerkeuze (6) passie (2) pedagogie (2) perfectie (2) personeelsbeleid (2) persoonlijkheid (6) persoonlijkheidsstoornis (3) pesten (1) Peter principle (1) pijnlichaam (8) politiek (10) populair (11) positieve (11) privacy (1) processie (1) projectie (9) psychiatrie (4) psychofarmaca (1) psychotherapie (1) puberen (1) reïncarnatie (2) relatie (17) relatievaardigheid (5) respect (32) rijkdom (2) rol (4) romantiek (5) rust (5) ruzie (5) samensmelten (10) schaamte (2) scheiden (2) schizofrenie (1) schouwen (6) schrijfdrang (1) schuld (3) schuldgevoel (2) seks (14) selectie (3) sociale druk (4) somberheid (1) spel (3) spiegelogie (4) spijt (1) spiritualiteit (51) spreekwoorden (1) sprong (1) statistiek (1) status (1) sterven (5) stilte (15) straling (1) strategie (1) stress (5) synchroniciteit (14) taal (16) Taoïsme (18) tederheid (1) Tegenwoordigheid (2) The Secret (2) The Work (1) therapie (1) tijdgeest (5) toeval (5) Tolle (18) transcenderen (6) transformatie (5) transparantie (2) trend (2) tunnelvisie (1) twijfel (5) verandering (2) verantwoordelijkheid (12) verbinding (33) verdriet (2) vergeten (2) verlangen (5) verlatingsangst (1) verleiding (3) verlichting (14) verliefdheid (4) verlies (1) vermijding (1) vermoeidheid (1) verslaving (7) vertrouwen (18) verveling (2) verwondering (2) vicieuze cirkel (1) video (1) voeding (1) voelen (3) volgzaamheid (1) vragenlijst (2) vreugde (2) vrije wil (6) vrijen (3) vrijheid (91) waarheid (26) waarneming (7) ware (8) wederkerigheid (6) welzijn (7) wezen (2) wijsheden (10) wilskracht (2) woede (2) wu wei (23) yin en yang (4) zelfbeheersing (3) zelfbevestiging (3) zelfbewustzijn (8) zelfdoding (4) zelfkennis (12) zelfkritiek (1) zelfoverschatting (2) zelfrealisatie (12) zelfvertrouwen (5) zelfverwerkelijking (2) zelfwaardering (5) Zen (2) ziel (14) Zijn (11) zin van het leven (10)