De dwaas en de sprong in het leven
De tarotkaart The Fool toont een figuur die achteloos
aan de rand van een afgrond staat. Hij draagt een kleine bundel, kijkt omhoog
en lijkt zich niet bewust van het gevaar voor zijn voeten. Toch is er niets
angstigs aan dit beeld. Integendeel: The Fool straalt vertrouwen en
lichtheid uit, alsof het onbekende dat hem wacht geen dreiging is, maar een
uitnodiging. In de traditie van de tarot symboliseert hij het begin van een
reis, een open houding ten opzichte van het leven en het durven zetten van een stap
zonder te weten waarheen.
Søren Kierkegaard beschreef in Vrees en beven iets
soortgelijks met wat hij de sprong van geloof noemde. Aan de hand van het
verhaal van Abraham en Isaak laat hij zien dat geloof niet berust op zekerheid
of bewijs, maar op een sprong in vertrouwen. Voor Kierkegaard geldt dit echter
breder: het hele bestaan is doordrongen van sprongen. Rationele argumenten of
berekeningen brengen ons maar tot een grens; daarna moet je springen.
Daarmee wordt de sprong meer dan een religieus gebaar: het
is een sprong in het leven. Of het nu gaat om liefde, om je roeping of
om een moreel besluit, telkens komt er een moment waarop je niet meer kunt
wachten of rekenen, maar moet kiezen. Juist in die sprong ervaar je twee dingen
tegelijk.
- Vrijheid:
jij bent degene die beslist, er is geen externe garantie die de keuze voor
jou maakt.
- Verantwoordelijkheid:
zodra je kiest, draag jij de gevolgen en kun je je niet verschuilen
achter rede of toeval.
Kierkegaard benadrukt dat de mens pas in de sprong zijn ware
bestaan ervaart. Vrijheid wordt pas voelbaar wanneer je daadwerkelijk kiest, en
verantwoordelijkheid wordt pas echt wanneer je beseft dat niemand anders het
voor je kan doen. De tarot maakt dit zichtbaar in beeld: waar Kierkegaard de
ernst benadrukt, belichaamt The Fool de speelse kant van deze sprong.
Samen tonen ze dat het leven altijd balanceert tussen lichtheid en gewicht.
Daar komt nog een derde perspectief bij, dat van Carl Gustav
Jung met zijn idee van synchroniciteit. Het trekken van een tarotkaart
lijkt toeval, maar wordt vaak ervaren als betekenisvol: precies die kaart
verschijnt die past bij je innerlijke situatie. Het toeval blijkt geladen met
symboliek, alsof de buitenwereld en je innerlijke wereld elkaar raken. Zo kan
het verschijnen van The Fool op een beslissend moment voelen als een
bevestiging om die ene sprong toch te wagen.
Wanneer we deze drie perspectieven samenbrengen, ontstaat
een rijk beeld van vertrouwen in het leven. Tarot herinnert ons aan
archetypische beelden die ons begeleiden. Kierkegaard wijst ons op de ernst van
keuzes die niet met rede alleen te rechtvaardigen zijn. Jung laat zien hoe
betekenisvolle toevalligheden ons helpen het juiste moment te herkennen.
De sprong oefenen in het dagelijks leven
Hoe ziet zo’n sprong in het leven er vandaag uit, buiten de
kaarten en de filosofie? Vaak zijn het geen grootse momenten, maar kleine
keuzes die ons dagelijks uitdagen. Je durft iets nieuws te beginnen zonder te
weten of het slaagt. Je zegt “ja” tegen een relatie of een kans, ook al kun je
de toekomst niet berekenen. Je volgt je geweten, ook wanneer dat risico’s met
zich meebrengt.
De houding die daarbij helpt is drieledig.
- Vrijheid
erkennen: besef dat je altijd kunt kiezen, ook als omstandigheden je
beperken.
- Verantwoordelijkheid
nemen: sta stil bij de gevolgen van je keuze, en draag ze zonder
jezelf te verschuilen.
- Vertrouwen
oefenen: laat controle los en vertrouw dat de weg zich gaandeweg zal
openen.
Een eenvoudige manier om dit te oefenen is door bewust stil
te staan bij kleine sprongen: een gesprek aangaan dat je eigenlijk uit de weg
wilt gaan, een creatieve ingeving volgen zonder te weten waar die toe leidt, of
een intuïtieve beslissing nemen zonder alles tot op de komma te beredeneren.
Meditatie, openheid en synchroniciteit
Meditatie is een praktische oefening in de sprong van het leven. Net zoals een sprong vraagt om een keuze zonder garantie, vraagt meditatie om het loslaten van controle, oordeel of verwachtingen. Wanneer je mediteert, observeer je gedachten, gevoelens en lichamelijke sensaties zonder ze vast te houden of te sturen. Dat is een vorm van sprong op micro-niveau: je durft jezelf open te stellen voor wat zich aandient, zonder te weten hoe het zal eindigen.
Hier komt het verband met synchroniciteit: wanneer je mediteert met een open, niet-resultaatgerichte houding, ontstaan onverwachte maar betekenisvolle inzichten. Jung beschreef dit als het optreden van synchroniciteit: gebeurtenissen of indrukken die ogenschijnlijk toevallig zijn, maar die resoneren met je innerlijke toestand. Een gedachte, gevoel of beeld kan plotseling betekenisvol opduiken, precies op het moment dat je het nodig hebt, vergelijkbaar met het trekken van een tarotkaart die “toevallig” precies jouw situatie weerspiegelt.
Het geheim zit in openheid zonder sturing. Zodra meditatie doelgericht wordt, probeer je de ervaring te beheersen en daarmee sluit je jezelf af voor spontane, betekenisvolle verbindingen. Met een ontvankelijke houding kan meditatie dus een oefening worden in het herkennen van signalen, inzichten of bevestigingen die anders onopgemerkt blijven.
Durf in het leven te springen
Zo wordt de sprong in het leven geen eenmalige daad, maar
een levenshouding: een voortdurend evenwicht tussen lichtheid en ernst, spel en
verantwoordelijkheid. In dat evenwicht ontdekken we precies wat Kierkegaard
bedoelde en wat The Fool ons al eeuwenlang toont: dat leven pas echt
begint op het moment dat je durft te springen.
