Oude wijsheid als kompas in een wereld die steeds sneller gaat
We hoeven niet voortdurend in verbinding te zijn,
we hoeven ons er alleen steeds opnieuw voor open te stellen.
Wie leeft vanuit het idee dat hij altijd afgestemd moet zijn op zichzelf, raakt snel ontmoedigd. Wat in ons leeft is niet vast, maar beweegt: het trekt zich terug, komt tevoorschijn, verandert van kleur. Verbinding is dan ook geen bezit, maar een beweging. Een ritme van afstemmen en loslaten. Niet om perfect te worden, maar om wakker te blijven voor wat zich aandient, in onszelf en in de ander.
De wijsheid van vertragen
In het taoïsme leeft het inzicht dat alles zijn eigen ritme heeft. Niet alles hoeft aangeduwd, niet alles hoeft op tijd. Het water bereikt zijn bestemming niet ondanks zijn zachtheid, maar dankzij. Wu wei -het niet-doen- is geen passiviteit, maar een diepe vorm van afgestemde actie. Vanuit die optiek is het leven geen wedstrijd, maar een dans met wat zich aandient.
Die gedachte staat haaks op de hedendaagse drang naar optimalisatie. Alles moet sneller, beter, zichtbaarder. Maar wie altijd sneller wil, raakt de weg kwijt. Zonder innerlijke afstemming verwordt inzet tot leeg gebaar. We raken los van wat ons bezielt.
Jezelf niet verliezen
De existentiële filosofie leert dat vrijheid geen vrijblijvende keuze is. Heidegger sprak over 'eigenlijkheid': leven in overeenstemming met je ware zelf, in het besef van tijdelijkheid en eindigheid. Sartre voegde daar aan toe dat deze vrijheid ook verantwoordelijkheid inhoudt, niet alleen voor jezelf, maar ook voor de ander.
Verbinding met wat in ons leeft vraagt om de moed om stil te worden, om jezelf te blijven bevragen: wat wil er in mij geleefd worden? Wat is werkelijk van mij en wat slechts overgenomen ambitie? En wie ben ik in de ogen van de ander, wanneer ik ophoud me te bewijzen?
Het evenwicht tussen binnen en buiten
In het boeddhisme vinden we een andere bron van inzicht: compassie. Wie in verbinding is met zichzelf, wordt niet egocentrisch, maar juist vrijgeviger. Zien wat een ander nodig heeft, vereist dat je innerlijk niet overloopt. Een vol hoofd of gekwetst hart kan niet werkelijk luisteren. De oefening is: blijven voelen wat er speelt én blijven openstaan voor de ander.
Hierin schuilt de balans waar onze tijd zo naar snakt. Niet of-of, maar én-én. Niet jezelf wegcijferen, maar ook niet opsluiten in zelfoptimalisatie. Leven als een bewuste dialoog tussen binnenwereld en buitenwereld. Tussen kracht en kwetsbaarheid.
Ouder worden als verfijning
Vandaag de dag worden we ouder dan ooit. We krijgen meer kansen, meer tweede en derde levensfases. Daarmee komt ook meer helderheid: wie is zichzelf geworden en wie is dat onderweg kwijtgeraakt? De contouren van mensen tekenen zich steeds scherper af. Er ontstaat vanzelf een selectie: met wie zoek ik verbinding en van wie neem ik afstand? En tegelijk dringt een andere vraag zich op: hoe wil ik dat anderen mij zien?
Niet als rol, niet als imago, maar als iemand die beschikbaar is. Beschikbaar om opnieuw af te stemmen, om opnieuw te beginnen. Niet omdat het moet, maar omdat het leven daar telkens weer om vraagt.
Oude wijsheden geüpdatet
De oude parabels over de verloren zoon en de begraven talenten leren ons dan nog steeds iets. Niet als morele richtlijnen, maar als uitnodigingen. Ze zeggen: je mag terugkeren, je mag opnieuw kiezen. Je mag benutten wat je hebt en je mag ook rusten, verstillen, doorgeven.
Zolang je blijft luisteren.
En blijft loslaten.
En weer opnieuw bereid bent om je af te stemmen.
