Via evenwaardigheid naar leefbare eenheid

Wie van mening is dat alles met alles samenhangt en dat we allemaal één zijn, heeft vaak het gelijk aan zijn kant, maar zal er nooit in slagen te bewijzen dat het zo is.
In een millennia oude Hindoeïstische filosofie wordt daarom uitgegaan van een veel werkbaarder standpunt namelijk dat alles niet twee is (A-dvaita). Dat lijkt flauw, zwak en zweverig  maar brengt beweging in starre dogma’s.
Ook in het christendom is een soortgelijke benadering: de via negativa. Die manier van redeneren wordt toegepast op het wel of niet bestaan van God of de ultieme waarheid. Niemand weet precies hoe het zit, maar door uitgebreid te doordenken hoe het niet zit wordt stapje voor stapje duidelijk hoe het zou kunnen zijn.

In de eveneens duizenden jaren oude Chinese filosofie wordt mensen voorgehouden om te handelen vanuit het wei wu wei principe: "handelen zonder ergens naar te streven" of "doen door niet te doen". Niet te verwarren met doen door niets te doen, wat een luie en inconsistente levensstijl oplevert. Niet doen, oftewel laten is even belangrijk als (evenwaardig aan) doen. Wijsheid is weten wanneer te kiezen voor doen en wanneer voor niet doen.
We kunnen zien, spreken en afwegen doordat we zaken afzetten tegen elkaar (dualisme). Het maakt dat we beslissingen kunnen nemen. Via een dialoog kunnen we tot eenheid komen, telkens weer.
Om te kunnen onderscheiden (discrimineren in positieve zin) hebben we onze zintuigen ontwikkeld. Het was in vroeger tijden van levensbelang om snel in te kunnen schatten of iets van buiten een kans of een bedreiging opleverde. Eten of gegeten worden, dat was de vraag lang voordat Shakespeare bestaansvragen formuleerde als “to be or not to be, that is the question”.

Het leven wordt gekenmerkt door (herhaalde) beweging. Panta rhei (alles stroomt). Bij ademhaling horen de bewegingen in- en uitademen bij elkaar. Inspannen en ontspannen op regelmatige basis voorkomt stress en houdt ons gezond. Geen van beide is belangrijker dan de ander. Wel is er verschil in status, maar verlies de balans niet uit het oog.
Ook in de liefde houden we het langst vol wanneer we niet letterlijk streven naar eeuwigdurende eenheid. De afwisselende beweging van verbinden en loslaten levert een stabiele relatie op, die lang kan duren wanneer we die onderhouden vanuit een streven naar evenwaardigheid.
Mensen worden geboren met verschillende eigenschappen. Dat maakt diversiteit en dat er iets valt te kiezen. Wanneer iedereen gelijk zou zijn, is er geen vrijheid en als iedereen vrij is is er geen gelijkheid. Er hoeft dus niet gestreefd te worden naar letterlijke gelijkheid of herstel daarvan, er kan beter direct en altijd geleefd worden vanuit evenwaardigheid.