Vertrouwen komt te voet en flitst weg te paard
Een gezonde economie is gebaseerd op gezond vertrouwen. Wie toelaat dat bedrijven, banken en overheden een ondoorzichtig beleid en handel mogen uitvoeren, kan wachten op fraude en misbruik. Vertrouwen komt te voet en flitst weg te paard.
De volgende omstandigheden leiden tot problemen en een vertrouwenscrisis
De internationale mogelijkheden van banken leiden tot flitskapitalisme: geld wordt bliksemsnel onttrokken aan de ene regio en uitgeleend of belegd in een andere regio, waar ook ter wereld. Werknemers en banken kunnen zich fiscaal daar vestigen waar maximaal belastingvoordeel valt te behalen.
Er is de mogelijkheid om geld te verdienen aan de waardedaling van aandelen (optiestrategie die gericht is op het profiteren van een koersdaling).
Banken hebben de mogelijkheid om goedkoop geld te lenen en duurder uit te lenen. Hiermee wordt een oneigenlijke stroom van oneigenlijke en tijdelijke waardevergroting aangejaagd.
Banken hoeven nauwelijks (7 tot 20%) dekking (kapitalisatie) te hebben voor het geld dat spaarders bij hun uitzetten. Een pensioenfonds moet 105% van het geld, dat uitbetaald moet worden, liquide hebben (kunnen uitbetalen).
Sommige banken groei(d)en zo uit, dat er geen regering meer is die garant kan staan voor het opvangen van de risico's. Nederland kent daar zelfs meerdere van die gelijk staan aan 6x het bruto nationale product.
Ondernemingen richten hun beleid meer op het voordeel voor de aandeelhouders dan op het welzijn van de werknemers.
Nieuwe investeringen zijn niet meer gericht op vergroten van werkgelegenheid, maar op het automatiseren van arbeidskracht.
Tot zover een aantal factoren die hebben geleid tot de kredietcrisis.
Schrijver Chang komt in zijn boek "23 dingen die ze je niet vertellen over het kapitalisme" tot de conclusie dat onbeperkte economische vrijheid niet leidt tot maximale welvaart en dat de rol van de overheid belangrijk is.
De volgende besluiten kunnen tot een oplossing leiden en tot herstel van vertrouwen
Laat de overheid een bank stichten of nationaliseren waar burgers en ook de overheid geldzaken kunnen onderbrengen en waar niet gespeculeerd wordt. Geef geen garantie tegen failliet gaan meer aan (klanten van) banken die met geld willen speculeren.
Geef een overheidsinstantie de mogelijkheid om financiële dienstverlening of producten die ondoorzichtig zijn te verbieden. Geef prioriteit aan transparantie. Eis dit ook bij het uitbrengen van een stem.
Geef een landoverstijgende instantie voldoende macht om effectief in te grijpen in regeringsbeleid van landen die een risicovolle financiële koers volgen die de financiële belangen van burgers in andere landen (bijvoorbeeld binnen de eurozone) kan schaden.
Maak onderscheid in (steun voor) economische groei die schadelijk is voor mens, dier- en milieu en onschadelijke economische groei. Geef een landoverstijgende instantie voldoende macht om de schadelijke activiteiten tegen te gaan.
Verplicht roulatie van controlerende instanties zodat bedrijven aangezet worden tot transparantie en controlerende instanties aangezet worden op het vermijden van fouten en vriendjespolitiek.
Wat valt op?
Het ging fout, omdat het kon. In de wereldeconomie is een weeffout (deregulering financiële sector) geslopen, die sommigen goed uitkwam en iedereen werd een worst voorgehouden (privatisering van het publieke domein) dat zij mee zouden profiteren via economische groei en werkgelegenheid. De banken mochten speculeren en de overheid garandeerde dat de burger zijn geld kon behouden. Een burger met schulden is afhankelijk en politiek meer manipuleerbaar.
Bovengenoemde oplossingen negeren hebzuchtige en schadelijke neigingen en worden daardoor niet gehinderd.
Ze gaan over een daadkrachtige en te snappen overheid die banen schept en betrouwbare en veilige alternatieven creëert. De samenleving moet worden georganiseerd op een hoger niveau voor het stellen van grenzen aan schadelijk handelen in het bedrijfsleven en de bankwereld. Die grensoverstijgende instantie moet niet de burger het gevoel geven dat door de grootschaligheid ook een bodemloze put ontstaat wanneer zij de financiële sector probeert te redden. Het vertrouwen moet worden hersteld dat eerlijkheid het langst duurt.
