Posts

Posts uit 2006 tonen

Psychologie en leven in het hier en nu

Zinvol verbinden Ieder mens verlangt naar liefde en vrijheid. Hoewel deze twee op zichzelf staande waarden lijken, kunnen ze op een diepere manier met elkaar worden verbonden. Wanneer liefde en vrijheid samenkomen, versterken ze elkaar en krijgen ze meer betekenis in ons leven. Zonder vrijheid geen liefde en zonder liefde geen vrijheid . Toch is het vinden van een evenwicht tussen autonomie en verbinding vaak een uitdaging. Deze balans voelt niet altijd vanzelfsprekend. Op dit blog verken ik vanuit spiritualiteit, zoals het taoïsme en boeddhisme, psychologie en persoonlijke ervaringen, hoe het ego ons kan ondersteunen, maar ook belemmeren. Loskomen van het ego Het ego is geen tastbaar iets; het bestaat uit gedachten, overtuigingen en identificaties die ons zelfbeeld vormen. Dit beeld bepaalt hoe we onszelf en de wereld om ons heen ervaren. Hoewel het ego ons kan beschermen en sturen, houdt het ons vaak gevangen in patronen die ons beperken. Door ons los te maken van dit beperkte zelf...

De onderschatting van de dooddoener

Afbeelding
De dooddoener als metaboodschap Een dooddoener heeft in een gesprek dezelfde impact als het stilleggen van de bal bij voetballen. De speler wil de maximale mogelijkheid hebben om een andere wending aan het spel te geven. Dat is ook de bedoeling van de gesprekspartner die het onderwerp 'pauzeert' met een dooddoener. De dooddoener staat niet hoog in aanzien, zoals te lezen is in de Wikipedia-vermelding over deze " stijlfiguur ". 'Zo gaat dat in het leven' is niet bepaald een verfijnde bijdrage aan het gesprek, maar het zou door de luisteraar opgevat moeten worden als de wens om een nieuw onderwerp aan te snijden. Dat initiatief kan van de spreker zelf komen of van een ander. Een elegantere methode is af en toe datgene wat de ander gezegd heeft samen te vatten, waarmee je laat zien dat je echt luistert. Hiermee creëer je meteen het uitgelezen moment om het gespreksinitiatief over te nemen. Helaas is niet iedereen zo tactvol. Herken de positieve bedoeling van de d...

Leven na de dood als positief concept

Afbeelding
Willen we wel voortleven na de dood? De mens behoort de weinige diersoorten die zich volledig bewust zijn van de eigen sterfelijkheid. Mensen hebben op allerlei manieren geprobeerd om met dit besef in het reine te komen. Zo stellen seculiere humanisten soms dat het maar goed ook is dat er een dood bestaat, omdat die het leven (als contrasterende grootheid) volgens hen waardevoller zou maken. Anderen vinden dat mensen door hun besef van de dood in staat zijn tot grote heldendaden, door wat wel 'doodsverachting' wordt genoemd. Weer anderen stellen dat je de dood kunt overwinnen door nageslacht te verwekken en op te voeden of door geesteskinderen in de vorm van een intellectuele of culturele erfenis na te laten. Toch zijn de meeste mensen op aarde ervan overtuigd dat er een individueel leven na de dood bestaat. Ze beschouwen dit doorgaans als een grote troost wanneer ze geconfronteerd worden met de dood van geliefden en als een ultieme geruststelling in het geval van hun eigen doo...

Twijfel aan je eigenwaarde is menselijk

Afbeelding
Anderen laten twijfelen over hun waarde is ook menselijk Eigenwaarde is een eigenaardig woord. Het woord wordt niet gespeld als “eigen waarde” maar heeft daar wel mee te maken. Eigenwaarde of intrinsieke waarde is de waarde die een levend wezen heeft los van de waarde die de mens daar zelf aan toekent. Dat maakt het fenomeen eigenlijk ongrijpbaar, want wanneer je gaat nadenken over je eigenwaarde dan moet je alle interpretaties die je kan verzinnen weggooien om tot de eigenlijke waarde van jezelf te komen. Dat is onbegonnen werk, want principieel onbegrijpelijk. Het is dan ook niet vreemd dat mensen twijfelen aan hun eigenwaarde, te meer wanneer zij in hun jeugd die eigenwaarde niet met paplepel ingegoten hebben gekregen. Op zijn mooist krijg je van je ouders onvoorwaardelijke liefde die zo uitwerkt dat je nooit (onterecht) aan (de waarde van) jezelf twijfelt. Maar ja, dat is theorie. Veel ouders laten maar al te graag hun kroost af en toe twijfelen of zij die liefde wel verdienen....

Het mysterie van de zintuiglijke waarneming

Afbeelding
Kan AI echt waarnemen? Artificiële intelligentie kent allerlei varianten, waaronder natuurlijk het simuleren van diverse soorten complexe denkprocessen. Ook de waarneming wordt zoveel mogelijk nagebootst door middel van de informatieverwerking op basis van patronen die in een systeem binnenkomen via kunstmatige sensoren. Hierbij moeten in ieder geval drie onderdelen van sensorische perceptie worden onderscheiden: de zuiver fysiologische registratie, de cognitieve verwerking (hetzij zuiver neurologisch hetzij [ook] psychologisch) en de subjectieve beleving. Kunstmatige intelligentie heeft in principe waarschijnlijk geen moeite met nabootsing van de fysiologische stap en ook in de simulatie van de cognitieve processen op basis van de neurologische informatie zit nog geen onoverkomelijke moeilijkheid. Alleen op het punt van de subjectieve beleving heeft men geen idee hoe die zou moeten voortkomen uit de veronderstelde cognitieve processen in het brein. We verlaten daarbij immers de wereld...

Psyche en eros

Afbeelding
Als één ding duidelijk lijkt te zijn geworden uit het parapsychologisch onderzoek, dan is het wel dat we geen organismen zijn met een mind , maar persoonlijke geesten met een biologisch lichaam. Dit heeft allerlei consequenties, onder meer op het gebied van erotiek en seksualiteit. Als mensen hun lichaam niet zijn, betekent het simpele feit dat je seks met iemand hebt, bijvoorbeeld niet zomaar automatisch dat je ook emotioneel close met die persoon bent of dient te zijn. Emotionele intimiteit en seksuele intimiteit zijn dus twee verschillende dingen. Het is denkbaar dat sommige mensen werkelijk op zoek zijn naar seks om de seks, terwijl andere een diepe relatie opbouwen zonder erotisch contact. Met alle mogelijke vormen daar tussenin, die elkaar ook niet uitsluiten binnen een mensenleven. Anderzijds volgt je seksuele oriëntatie ook niet zomaar eenduidig uit je lichamelijke of neurologische gesteldheid. Het is bijvoorbeeld goed denkbaar dat iemand een homoseksuele voorkeur heeft zond...

Filosofische achtergronden van theoretische verschillen

Afbeelding
Pluriformiteit of eenheid? Titus Rivas Binnen de theoretische psychologie wordt soms een theoretische eenheid nagestreefd zoals die zou gelden binnen de natuurwetenschappen. Het zou volgens sommigen een teken van onvolwassenheid zijn dat er wezenlijk verschillende psychologische scholen bestaan, zoals het cognitivisme, het sociaal constructivisme, de hedendaagse varianten van het behaviorisme, de analytische psychologie, erfgenamen van de psychoanalyse, de humanistische psychologie en de transpersoonlijke psychologie. Hier zit volgens mij een denkfout achter, namelijk dat de verschillen tussen psychologische scholen vooral te maken hebben met concentratie op een bepaald deelaspect van de psychologie. De scholen zouden volgens deze visie lijken op de blinden uit het bekende verhaal (toegeschreven aan diverse tradities ) die allemaal slechts één orgaan van een olifant zouden waarnemen zonder het geheel te kunnen overzien. Volgens deze visie zou je in feite alleen maar de verschillende on...

Spiritueel meeleven tijdens het stervensproces

Afbeelding
Er is de laatste jaren terecht meer aandacht gekomen voor de slotfase van het aardse leven. Mensen krijgen vaker dan vroeger begeleiding en ondersteuning bij hun persoonlijke beleving van het stervensproces. Toch is dit niet de enige manier waarop iemand kan 'meeleven' met stervenden. Er blijken ook ervaringen te bestaan waarbij direct betrokkenen spiritueel lijken in te tunen op sterfbedvisioenen en bijnadoodervaringen. In sommige gevallen kun je er moeilijk omheen dat er meer aan de hand is dan een simpele fantasie, en het is dan ook belangrijk dat het aantal gedocumenteerde ervaringen wordt uitgebreid. Een voorbeeld van zo'n geval is de ervaring van verpleegster Margaret Moser. Zij zag in 1949 diverse keren dezelfde verschijning als haar stervende patiënt. Ze nam die verschijning van een overleden vrouw zo duidelijk waar dat ze later in staat was de zoon van de verschenen overledene te herkennen omdat zijn gezicht zo sterk op dat van haar leek. Mrs. Moser beschrijft haar...

Iedere levensfase vraagt om een ander motto

Afbeelding
Van grenzen verleggen naar balans houden Ondanks de getalsmatige overmacht van de babyboomgeneratie is de huidige tijdgeest vooral gericht op jongeren. Live life to the max! Dit levensmotto is prima voor jongeren, maar als je als oudere dit probeert na te streven word je niet op een prettige manier oud . In het algemeen kun je stellen dat jongeren gericht (zouden moeten) zijn op het verleggen van grenzen en dat ouderen gericht (zouden moeten) zijn op balans. Eerst ontwikkelen en daarna ontplooien. Je kunt het verschil ook zien als het gevolg van een ander perspectief. Wie het grootste deel van zijn leven nog voor zich heeft, doet er goed aan om zich te richten op kans maximalisatie. Wie het grootste deel al heeft gehad, kan zich beter richten op het behoud van wat hij al heeft bereikt. Daartussen komt de fase dat de mens zich de kunst eigen maakt om in balans te komen en blijven. Ouders willen graag dat hun kinderen veel bereiken en sporen hen aan om in vrijwel alles wat ze doen nummer...

De mens en de kloof in zijn relaties

Afbeelding
De navelstreng als metafoor Wie ongeboren is, heeft letterlijk door de navelstreng een hechte relatie met zijn moeder. Bij de geboorte wordt de mens losgemaakt. Al opgroeiende is het zaak om op drie niveaus weer een binding aan te gaan: het eerste niveau is een binding die de mens met zichzelf moet aangaan. Het tweede niveau is een binding met de ander (vriend of partner) die de volwassen mens wil aangaan. Het derde niveau is het spiritueel niveau, waarop de mens een verbinding met het hogere mag aangaan. Eenzaamheid en verbinding Een aansluiting op al deze niveaus kan fout gaan en het gevolg is eenzaamheid en sterker nog, wanneer het nooit lukt, een mislukt leven. Hoe kan de een bij de ander aansluiting vinden? De sleutel is vertrouwen, vertrouwen in jezelf, de ander en het hogere. De kloof overbruggen Waar de mens ook kijkt, er is een kloof met degene waarmee hij zich kan of verbinden. Wanneer het vertrouwen van twee kanten komt, wordt de kloof smaller, maar er blijft altijd een...

Zijn bijnadoodervaringen toch alleen maar een droom?

Afbeelding
Skeptici zijn al jaren op zoek naar een bevredigende verklaring voor bijnadoodervaringen. Het verschijnsel treedt namelijk te vaak op om het zomaar te negeren en er zijn elementen die steeds weer terugkeren, zodat er sprake lijkt van een natuurverschijnsel. Daarbij geven skeptici (of beter pseudo-skeptici oftewel debunkers ) de voorkeur aan een verklaring door middel van neurologische processen, omdat die immers 'harder' lijkt dan een psychologische. Kort geleden publiceerde Kevin Nelson een artikel in het tijdschrift Neurology dat waarschijnlijk enthousiast ontvangen zal worden door het skeptische kamp. Hij stelt dat BDE'ers neurologisch gezien geneigd zijn om alledaagse waakervaringen en droomervaringen uit de fases tussen slapen en waken en vice versa met elkaar te vermengen. Met andere woorden: BDE's zijn als het er op aankomt in essentie toch gewoon een soort droom die je fysiologisch kunt verklaren. Pikant genoeg geeft Nelson zelf toe dat er naast zijn gepostulee...

Een psychisch geheugen in interactie met het brein

Afbeelding
Naast een fysisch geheugen een psychogeen geheugen Sommige psychologen denken dat hun vakgebied pas een volwaardige tak wetenschap kan zijn als men gedrag en bewustzijn herleidt tot fysiek meetbare processen in het brein. Dit geldt al helemaal voor het geheugen. Velen denken dat het vaststaat dat herinneringen aan wat we meemaken worden opgeslagen in onze hersenen, bijvoorbeeld specifiek in of rond de synapsen tussen hersencellen. Als dit echt waar is, dan ligt een reductie van veel van de psychologie tot de neurologie voor de hand. Bij al onze denkprocessen (en van daaruit ook bij bijna al onze emoties en gevoelens) speelt het geheugen een belangrijke rol. We gebruiken het bijvoorbeeld voortdurend om nieuwe ervaringen te vergelijken met oude ervaringen. Zonder een goed werkend geheugen wordt ons denken verward en onsamenhangend, zoals men bijvoorbeeld kan zien bij patiënten met Alzheimer, Korsakow en dementie. Dit soort aandoeningen toont trouwens aan dat ons geheugen in elk geval beï...

De versmelting in de liefde

Afbeelding
De angst om te verdwijnen door overgave In het Volkskrant Magazine staat elke zaterdag een interessante rubriek “Van twee kanten” waarin twee partners vertellen hoe ze tegen hun verhouding aan kijken en hoe het zo is gekomen. In het Magazine van 18 februari het verhaal van José en Maarten die tegengestelden zijn van elkaar. Als ze elkaar vroeger waren tegengekomen hadden ze elkaar vast niet leuk gevonden. De titel is “versmelten is een illusie”. Die behoefte aan versmelten is een onbewust verlangen van twee geliefden die hun even doet terugvoeren naar de kinderlijke toestand dat zij nog vrijwel één waren met hun moeder. De volwassen mens weet dat dit verlangen niet lang stand mag houden, want de volwassene kiest voor zijn of haar vrijheid. Het verlangen is niet verkeerd, zolang mensen zich maar bewust blijven dat het er in het leven omgaat om de afwisseling. Je binden aan een ander is niet aantrekkelijk wanneer je jouw vrijheid dreigt te verliezen. In dit spel van aantrekken en afstot...

Labels

Meer tonen

Veel gelezen afgelopen week

Leeswijzer

In beweging Zijn

Psychologie en leven in het hier en nu

Herkenning tussen twee zielen

Hoe jij zichtbaar wordt wanneer iemand jou echt ziet

Populaire posts vanaf 2005 tot nu

Psychologie en leven in het hier en nu

Hoe voer je een constructief gesprek?

De essentie van Houden Van

Het wezen van Ware Liefde

Wat is zelfrealisatie of verlichting?