Anderen stimuleren of onderwerpen?

In onze samenleving zijn we van kinds af aan ons aan het meten met anderen. De opvoeding is deels gericht op een zo hoog mogelijke positie in de maatschappij. Via sport en spel oefenen we daarin. Ook in de media is het kijken naar mensen die zich meten met anderen een populaire vorm van ontspanning. Denk aan de Olympische Spelen, quizzen, Wie is de mol? etc..
De competitie heeft positieve en negatieve kanten. De positieve kant van sport en spel is grenzen verleggen, gezelligheid en ongemerkt conditietraining. De negatieve kant kan zijn dat mensen zich nooit evenwaardig opstellen, waardoor er altijd een meer of minder openlijke strijd is. Er zijn sportvrienden, maar is er echte verbroedering met mensen buiten de eigen kring? Ook voor een liefdesrelatie kan een focus op winnen van de ander de dood in de pot zijn. Onevenwaardigheid blokkeert de liefde.

In zijn boek Authentiek Leiderschap onderscheidt Bas Blekkingh acht vormen van een ego. De ego’s zijn zo gekozen dat zij verschillen in de manier waarop zij een proberen een positie ten opzichte van een ander te bereiken. Blekkingh gaat er vanuit dat wanneer mensen zich niet veilig voelen zij zich proberen te manoeuvreren in een hogere positie ten opzichte van een ander. Of de ander in een lagere positie, wat op hetzelfde neerkomt.

Acht vormen van ego.

1. De trotse, de opschepper.
2. De zelfstandige, de solist.
3. De schuldeloze, het slachtoffer.
4. De rustige, de wegduiker.
5. De aardigerd, de slijmbal.
6. De relativerende, de afgunstige.
7. De adviseur, de paternalist.
8. De krachtige, de sloper.

Authenticiteit (positieve intentie)	Ego (gericht op bovenliggend gedrag)
Positie is onbelangrijk.	Positie is belangrijk.
Intentie: jij en de omgeving groeien.	Intentie: jij groeit.
Je creëert positieve drive bij anderen.	Je creëert angst bij anderen.
Je geeft onvoorwaardelijk.	Je geeft voorwaardelijk.
Verdiept relaties.	Houdt relaties oppervlakkig.
Genereert energie.	Kost energie.
Is ‘willen’.	Is ‘moeten’.
Wordt door interne normen en waarden gedreven.	Wordt door externe normen gedreven.
Is duurzaam.	Moet steeds opnieuw bevestigd worden.
Redeneren vanuit overvloed.	Redeneren vanuit schaarste.
Is gericht op ‘zijn’.	Is gericht op ‘hebben’.

Het moge duidelijk zijn dat het hebben van een ego belemmerend kan zijn voor de kwaliteit van een relatie omdat niemand gedwongen wil worden in een onderliggende positie. Toch komt een evenwaardige verhouding niet zo maar tot stand of houdt lang stand.
Een aantal van de verschillen tussen authenticiteit en ego maken duidelijk welke kant we kunnen op ontwikkelen om van ons ego een ondersteunend onderdeel van onze persoonlijkheid kunnen maken.
Je kunt gelukkiger worden door voor authenticiteit te kiezen.
Iemand die zelf gelukkig is kan gemakkelijker bijdragen aan het geluk van anderen.

Montessori was kritisch over de rol van competitie in het onderwijs en haar bredere implicaties voor de samenleving.

Haar zorg over competitie was geworteld in het idee dat competitie vaak leidt tot vergelijkingen tussen individuen, waarbij sommigen als winnaars worden aangemerkt en anderen als verliezers. Ze geloofde dat dit winnen of verliezen de basis legt voor gevoelens van superioriteit of inferioriteit, wat op zijn beurt kan leiden tot conflicten en ongelijkheid in de maatschappij.

Je groei (mentaal en spiritueel) zit in het feit dat je in steeds moeilijkere of onveiligere omgevingen je ego's minder nodig hebt. Je haalt het beste uit jezelf en de samenwerking met de ander door je evenwaardig op te stellen.

Uw wil geschiedde

“Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel”

Het is een regel uit het Onze Vader dat in de loop der tijden miljarden malen moet zijn gepreveld. Een oplettende lezer zal zien dat er een spelfout zit in de titel. "Geschiede" is een sporadisch gebruikte werkwoordsvorm, de aanvoegende wijs (conjunctief), "geschiedde" is verleden tijd, geschiedenis.

Er zijn vele vormen van geloven, een paar typeringen.
Je hebt mensen die denken dat je een God kunt inzetten voor het behartigen van de eigen belangen. Ze bidden dan ook om iets te krijgen. Je hebt gelovigen die God vrezen en proberen hem gunstig te stemmen. Je hebt gelovigen die gewoon zo opgevoed zijn en er verder niet zo bij nadenken. Zij volgen de rituelen en zeggen regelmatig een gebed op. Een ander heeft een gesprek met God waarin de meest intieme zaken worden gedeeld. En dat werkt op zich bevrijdend.
Geen wonder dat God het verder wel gelooft en het laat bij een doodse stilte. Het gaat vanzelf.

'Stilte is de taal van God. Al het andere is slechte vertaling',
Rumi.

Het maakt voorgangers en priesters niet zo veel uit waarom je gelooft. Het is misschien ook wel zo handig om een eindeloos gesprek te voorkomen wanneer niemand kan bewijzen wat nu de wil van Allah of Gods of wie of wat dan ook zou moeten zijn.

Wat je gelooft is vooral een persoonlijke interpretatie. Ik geloof wat ik zowel in mijn hoofd als in mijn hart en buik als waarheid ervaar. Ik noem mijzelf een dubbele agnost. Daarmee wil ik aangeven dat ik niet vind dat het bewijs voor het wel of niet bestaan van een God wetenschappelijk kan worden aangedragen. Het bestaan en de natuur zou je met even veel gewicht kunnen zien als bewijs voor het niet bestaan van een almachtige God (maar een schitterend toeval) als dat het een bewijs is van een zeer doordachte schepping. De schijnbare onzichtbaarheid en ongrijpbaarheid van God zegt mij vooral dat je niet eindeloos moet doorgaan met zoeken. Atheïsme en geloof zijn voor mij evenwaardig.
Het willen switchen tussen jezelf verbergen en zichtbaar worden zie ik in mijzelf, in anderen en in het wel of niet zichtbaar zijn van goddelijkheid. In gesprekken met anderen kan ik mijzelf ontwikkelen en het goddelijke verschijnt tussen individuen.

Hoe verhouden ego en ziel zich tot elkaar?

De ziel wordt vaak gezien als het spirituele of onsterfelijke deel van een persoon dat een diepere betekenis en doel in het leven vertegenwoordigt. Sommige mensen geloven dat het mogelijk is om contact te maken met de ziel door middel van meditatie, gebed, introspectie of andere spirituele praktijken.
Het ego daarentegen verwijst meestal naar het deel van de persoonlijkheid dat betrokken is bij het bewustzijn van de eigen identiteit en het behoud ervan. Het kan zich uiten als de behoefte aan erkenning, controle, macht en status.
Hoewel het ego en de ziel verschillende aspecten van de menselijke ervaring vertegenwoordigen, zijn ze niet per se tegenpolen. In plaats daarvan kunnen ze worden gezien als complementaire aspecten van de persoonlijkheid die samenwerken om een evenwichtige en gezonde persoonlijkheid te creëren. Het is mogelijk om je ego te gebruiken om je doelen te bereiken terwijl je tegelijkertijd verbonden blijft met je ziel en je innerlijke waarden.
Bescheidenheid wordt vaak geassocieerd met spirituele ontwikkeling, maar het kan ook worden gezien als een deugd die wordt gewaardeerd in veel culturen en filosofieën. Het kan worden gezien als een manier om respect te tonen voor anderen en jezelf niet boven anderen te plaatsen. Het kan ook een manier zijn om nederigheid en dankbaarheid te cultiveren voor wat je hebt in plaats van altijd meer te willen.

Tot een balans komen

Ik probeer het verband en midden tussen het positieve en het negatieve te zien. Ik onderzoek de werking van begrippen als gezag, macht, kracht, potentie, potentiaal en potentialiteit. Ik bezie ze als een spanningsveld dat iets wezenlijks kan oproepen. Het verschil tussen gezag en met macht is dat mensen met gezag zich bewust lijken te zijn dat zij weten wanneer te doen en wanneer te laten. Dat "dwingt" respect af.
Dualiteit onthullen en balanceren om non-dualiteit tot zijn recht te laten komen.
Ontregelende humor als geweldloos wapen in de strijd om serieuze zaken liefdevol te beslechten, waarbij de bevrijdende lach haar werk ongemerkt kan uitvoeren.
Woorden vangen niet het ongrijpbare, maar verbeelden in de communicatie het ont-vangen en ont-moeten.

Mijn beeld van een hogere macht is voor mij niet het beeld van een mens (lees: vader of iemand op een troon) en niet een hoger niveau, hoogstens een andere dimensie. Elk levend wezen zou een vorm kunnen zijn waarin iets goddelijks is uitgedrukt en aanwezig is. Het menselijke ego kan een verbinding met andere wezens en ook die hogere macht belemmeren. Ik acht het best denkbaar dat een paradijselijk wereld (non-dualiteit) ook realiteit kan zijn wanneer mensen stoppen met het oordelen over elkaar en elk levend wezen met respect benaderen. Respect betekent voor mij een spanningsveld, namelijk het tegelijk betrokken zijn en de juiste afstand bewaren.
Ik zie het ego ook als stoorzender, bron van dualiteit, als de kameel die te groot is om "door het oog van de naald te gaan". Wie een stapje terug doet, ziet "meerdere wegen naar Rome" en "wie het kleine niet eert is het grote niet weerd'.

Een zinnetje als “Uw wil geschiede” kan dan voor mij deze aanbeveling betekenen: laat het goddelijke wat in elk levend wezen aanwezig is tot uitdrukking komen. Ik vind het van belang dat de functie en werking van mijn ego en van anderen wordt doorzien. Zodat werkelijke verbinding en synchroniciteit tot stand en tot leven komen in vrijheid en evenwaardigheid, telkens opnieuw uitgevoerd en er zin kan worden uitgewisseld, gekregen en gegeven.

Authentiek leider van je eigen leven

Geen leider meer over anderen maar over jezelf.

Vooral vroeger vochten mensen elkaar respectloos de tent uit om leider te worden van de groep. Die drang viel te verklaren uit de zucht naar macht en seks. Macht erotiseert. Winnen, status en geld waren magneten voor mannen om vrouwen aan te trekken. Deze machtsstrijd wordt symbolisch gevoerd in de sport. De Olympische Spelen waren oorspronkelijk bedoeld voor verbroedering. Er zijn nog steeds archaïsche vormen van eerbetoon aan winnaars. De mannelijke etappewinnaars in de Tour de France, bijvoorbeeld, worden als beloning gekust door twee rondemissen. Vrouwelijke sporters moeten het doen met een bloemetje bij hun prestatie in de competitie. Langzaam maar zeker, niet in de laatste plaats door de emancipatie, worden deze drijfveren steeds zwakker of zakelijker. Joris Luyendijk suggereert als middel om de ratrace in de financiële wereld te stoppen: "mooie vrouwen moeten ophouden bankiers aantrekkelijk te vinden".
Via de moderne media worden mensen vlot op het schild gehesen, maar even zo snel ook weer gedumpt wanneer er schandaaltjes opduiken (denk aan de fransoos DSK). "No more heroes, anymore" (The Stranglers). Hebben we wel zoveel managers en leiders nodig (Ricardo Semler)?

Het bevorderen van een winnaarsmentaliteit wordt met de paplepel ingegoten. De boodschap aan ieder kind is: "je moet je uiterste best doen en een winnaar worden". Eerst wordt je topper in de jeugdsport en later wordt je geacht te klimmen op de sporten van de maatschappelijke ladder. Gevolg: angst om te falen en om erkenning mis te lopen, pestgedrag, gefocust op boven-onderliggend gedrag en weinig op opbouwende samenwerking.

Zie ook deze video.
Kunnen we wel optimaal sociaal zijn wanneer al op school het doembeeld van latere economische afhankelijkheid angst oproept?

Tegenwoordig loopt iedereen zich het vuur uit de sloffen voor economische onafhankelijkheid en is vormgever en leider van zijn eigen leven (self-management). In het bedrijfsleven pretendeert de topmanager voor te leven hoe de normen en waarden binnen het bedrijf zouden moeten zijn. Maar spreekt en komt die taal wel aan? Zouden de eigenschappen van de ideale, echte leider niet ook voor de werknemers en dus in principe voor iedereen kunnen gelden? Houden we (op school en op het werk) wel het gesprek waar het eigenlijk om gaat? Gaat dat wel voldoende evenwaardig?

Op de site www.authentiekleiderschap.nl valt te lezen.
Authentiek leiderschap is momenteel een hot item. Maar wat is het nu eigenlijk? "Het is niet iets wat je hebt of niet hebt; iedereen heeft het", legt Bas Blekkingh uit. Hij is directeur van Authentiek Leiderschap en schrijver van het gelijknamige boek. "Bij authentiek leiderschap gaat het om het ontdekken en naleven van je eigen missie". Verwar een missie niet met uw ego. "Dat is een intentieverschil: bij het ego ben je vooral bezig met hoe je op de omgeving overkomt en wilt komen, terwijl je bij authenticiteit bezig bent met wat je aan de mensen in je omgeving kunt bijdragen om hun naar een hoger plan te trekken. Zien dat dat lukt geeft een enorme voldoening".

Ego in de weg
"Leiders zijn het gelukkigst als ze het gevoel hebben dat ze ertoe doen. Als de missie duidelijk is en je gaat ermee aan de slag, word je veel gelukkiger. Maar de meeste managers lopen vast op hun ego". Blekkingh geeft als voorbeeld een manager die vindt dat hij meer erkenning verdient. Daarom vertelt hij op een feestje veel over zijn successen. In het begin is iedereen onder de indruk, maar na een tijdje denken de meeste mensen ‘heb je hem weer met zijn sterke verhalen'. "De angst om er niet toe te doen, compenseren managers met hun ego. Op de korte termijn is dat succesvol, maar op de lange termijn komt hun angst juist daardoor uit".

Wat is het niet?
Het is geen zweverige ‘wees maar lekker jezelf en het komt allemaal wel goed’-theorie. Want dan zou je elk a-sociaal, zelfzuchtig, slopend en manipulerend gedrag maar moeten tolereren, omdat het ‘zo lekker authentiek is’. Authentiek Leiderschap is ook niet ‘Doe maar wat er spontaan in je opkomt’. Authentiek is niet altijd spontaan, authentiek gedrag is soms zeer doordacht en buitengewoon afgewogen. Handelen vanuit je missie is niet altijd eenvoudig.
Tot zover de site.

Ieder mens heeft een ego en wil ertoe doen, wil erkenning krijgen voor zijn bijdrage. Voor iedere (jong) volwassene geldt dat een opgeblazen ego juist het krijgen van erkenning in de weg kan zitten. Ook een echte verbinding wordt erdoor belemmerd. Zou het niet veel mooier zijn wanneer iedereen zich zou inzetten om anderen naar een hoger plan te trekken? Is het niet simpelweg zo dat “alles wat gericht is op het vergroten van de vrijheid van zoveel mogelijk mensen, een goede handeling is”? Is bijdragen aan een cultuur waarin iedereen zichzelf kan zijn niet ook een vorm van liefdevol handelen?

Op de site staat ook “Het is aangetoond dat leiders en organisaties die vanuit Authentiek leiderschap handelen gelukkiger en succesvoller zijn en mensen beter weten te inspireren om het ‘beste van zichzelf’ te geven”. Authentiek gedrag kan leiden tot wederkerigheid en evenwaardigheid.
Zou het niet gewoon zo zijn dat iedereen gelukkiger is wanneer we allemaal als missie kiezen om elkaar authentiek (echt) tegemoet te treden?

Bas Blekkingh hanteert een zeven schillenmodel, gebaseerd op het model van Bateson over logische denkniveaus.

Het zeven schillenmodel van Blekkingh

Startpunt - Van buiten naar binnen en vice versa.

1. Waarnemen - Omgeving.
2. Doen - Gedrag.
3. Kennis, kunde - Vaardigheden.
4. Oordelen, toetsen - Normen.
5. Gevonden willen worden - Ego.
6. Ervoor staan - Waarden.
7. Missie - Authenticiteit.

Blekkingh ziet het ego als een bepaald zelfbeeld dat je in het verleden geholpen heeft om je op een specifieke manier te positioneren ten opzichte van de omgeving. Veel mensen willen niet een evenwaardige positie hebben ten opzichte van een ander en proberen een bovenliggende positie te verwerven, soms door een ander omlaag te halen, letterlijk te vernederen. Door dit gedrag ontstaat vaak een gevoel van onveiligheid of angst, omdat je zo juist dat bevordert wat je wilde voorkomen.
Het ego wil voorkomen dat je er niet toe doet. Het ego is een overlevingsstrategie, een mechanisme om je ware ik te beschermen.

De egoschillen.
1. De trotse, de opschepper.
2. De zelfstandige, de solist.
3. De schuldeloze, het slachtoffer.
4. De rustige, de wegduiker.
5. De aardigerd, de slijmbal.
6. De relativerende, de afgunstige.
7. De adviseur, de paternalist.
8. De krachtige, de sloper.

Je groei zit in het feit dat je in steeds moeilijkere of onveiligere omgevingen je ego's minder nodig hebt.

Voor verder lezen over de vraag of we wel het juiste gesprek voeren rondom erkenning en waarden e.d., zie de verwarring rond het begrip respect.

Onevenwaardigheid blokkeert de liefde

Wat de liefde tussen twee geliefden het snelst kapot maakt is minachting. Denigrerende opmerkingen maken en neerkijken op de ander of langdurig negeren is de dood in de pot voor een relatie.
Dit gegeven maakt duidelijk dat niet oordelen en een evenwaardige houding naar een ander belangrijk zijn in het behouden van een relatie.
Toch zit onze samenleving vol van momenten van competitie en oordeel. Van kleins af aan worden we geoefend in het meten met een ander. Sport en schoolprestaties zijn bedoeld om kinderen te leren om hun grenzen te verleggen en om samen te werken, maar doet hen ook permanent zichzelf vergelijken met anderen. Zij die altijd achteraan in de rij belanden worden moedeloos en verliezen hun zelfvertrouwen. Zij die altijd vooraan staan zijn slechts tijdelijk blij, maar nooit tevreden want ze kunnen elk moment van hun troon worden gestoten.

Al sinds Bijbelse tijden wordt de mens gewaarschuwd voor de desastreuze uitwerking van de waan de waarheid in pacht te hebben van het oordeel van goed en wat slecht is. Het spreekwoordelijk paradijslijk samenleven is onmogelijk wanneer we elkaar permanent de maat nemen.
Zelfs machthebbers kunnen rustig achterover leunen wanneer het verdeel en heers principe de mensen met elkaar doet vechten in plaats met hun uitbuiters. In de politiek hoeven ze alleen een veto recht te hebben om ongewenste veranderingen tegen te houden. Ontwikkelingen die hun niet bedreigen kunnen ongehinderd doorgang vinden. In dit licht bezien zou het geen verbazing mogen wekken dat de Verenigde Naties zo georganiseerd is dat een paar grootmachten besluiten kunnen tegenhouden en dat de Eerste Kamer in 1848 zo is ingericht dat ook regionale belangen zijn geborgd.

Nu is de menselijke ontwikkeling en beschaving inmiddels zo ver gekomen dat zowel de machthebbers buiten beeld zijn geraakt als dat vrijwel elke aardbewoner via Internet in principe alles in beeld kan hebben. Wie alleen strijdt over dat wat zichtbaar is ontgaat wat echt van belang is.

De drie grondslagen die werden aangedragen tijdens de Franse Revolutie zijn nog steeds aan de orde: vrijheid, gelijkheid, broederschap. Willen we in de wereld echt bijdragen aan het bevorderen van gerechtigheid, welzijn en welvaart voor elke wereldburger dan moeten we inzien wat de haalbaarheid van deze zaken aan ons zicht onttrekken. En het verrassende antwoord is de werking van ons ego.
De Dalai Lama maakt ons er al op attent dat het ego uit angst voor de dood ons doet zoeken naar overleving en veiligheid, met een krimp van het bewustzijn tot gevolg. We raken ons gevoel van verbinding met alles en iedereen kwijt. Dat gevoel hadden we in onze eerste twee levensjaren nog wel. Wanneer we de moed verzamelen om alle ongrijpbare zaken (vrijheid, waarheid, liefde e.d.) los (vrij) te laten kunnen we de blokkade die het ego opwerpt ontlopen en weer in verbinding treden.

Wat eigenlijk ieder kind zou moeten leren is dat omgaan met ongrijpbare zaken doenlijk is. Sterker nog, zelfs het gelijktijdig omgaan met twee ongrijpbare zaken als vrijheid en liefde is te doen. We kennen deze situatie als respect. Iemand die een ander respecteert is zowel betrokken bij de ander als de juiste afstand houdend. Hoe hierin balans te houden kost eerst wat oefenen, ongeveer evenveel als op twee benen te gelijk te staan en te lopen, maar het duurt niet lang of met de verworvenheid kan het kind zelfs leren fietsen en zo voort. Spelenderwijs kan een ouder of leraar ook feedback geven over het functioneren van het ego bij het balanceren en evenwicht houden bij respect.

Meer lezen over deze concepten? Klik op de labels onderaan dit blog.

De macht van zelfkennis

Friedrich Nietzsche is beroemd geworden met zijn boek Der Wille zur Macht. Daarin beschrijft hij dat elke kracht in het universum de andere krachten wil beheersen. Nietzsche maakt duidelijk dat mensen het bezitten van macht als belangrijk doel zien. Wie macht heeft kan anderen voor zich laten werken. Met de opbrengst hoopt hij de eigen belangen te dienen. Het verklaart mede waarom zo weinig mensen evenwaardigheid voor ogen hebben.
Het is maar de vraag of machtswellust de gewenste uitkomsten heeft. Het roept al snel angst bij de ander op en schept daarmee afstand. Wanneer je mensen met macht kunt vertrouwen leveren ze veiligheid.
Tot voor kort kenden vrijwel alleen degenen die aan de macht waren welvaart. Koning, keizer, admiraal: macht en welvaart wilden ze allemaal. Samenwerken in het verleden was vaak samen vechten tegen anderen. Pas toen het marktdenken bijna globale omvang kreeg hebben machthebbers hun macht weten te consolideren en uit te bouwen zonder uitoefening van fysieke kracht. Daarvoor moesten markten eerst letterlijk worden veroverd met fysieke legers. Een geweldloze verovering van de markt van welzijn en geluk is uiteraard nog niet overal het geval. Er wordt nog steeds over de hele wereld gevochten en weinigen willen geloven dat er een aantoonbare trend is naar minder geweld. Onwelgevallige machthebbers worden tegenwoordig vooral met economische machtsmiddelen gedwongen tot een andere koers.

Draait het in het leven om macht?
De een zal zeggen dat het draait om grijpbare middelen als status, geld, seks en macht. De ander zegt dat het draait om ongrijpbare waarden als vrijheid, kwaliteit en liefde. Krachten en machten zijn geen waarden. Liefde, geluk en vrijheid zijn uitgangspunt, middel en doel.
Seks, status, macht en geld leveren je een afgeleide van kwaliteit, liefde en vrijheid. De meesten krijgen niet het wezenlijke, maar wel bijna en velen doen het ermee. Beter iets dan niets. Eerst hebben, dan zijn. Ze hopen door geld en macht te verwerven uiteindelijk vrijheid, kwaliteit en liefde te bereiken. De hoop is vrij, goed en geliefd te zijn.

We zijn als mensheid inmiddels zo ontwikkeld dat we ongrijpbare zaken kunnen benaderen zonder eerst status, geld en macht te verwerven. Je zou de wens hiertoe kunnen zien als een overblijfsel van een vroegere neiging die nog steeds woedt zonder al te veel noodzaak. Net als generaals die nog steeds broeden op een strategie om de vorige oorlog te winnen.
Maar laten we niet te vroeg juichen over vooruitgang want de wereld is nog lang niet veilig. We werken er als samenleving wel aan de veiligheid te garanderen om aan de basisbehoeften te kunnen voldoen. Het is nog niet vanzelfsprekend dat we onvoorwaardelijk krijgen wat we nodig hebben om in vrijheid en liefde te kunnen leven. We moeten nog steeds eerst werken voor geld om daarmee ons welzijn te financieren. Weinigen zullen zich realiseren dat de mens de enige diersoort is die in principe schulden heeft om te mogen bestaan.

Toen de kerk nog veel macht had, was er de erfzonde. Je was -zonder precies te weten wat dit inhield- bij je geboorte al zondig en daarmee schuldig. Deze neiging van machthebbers om mensen onwetend en onder de duim te houden is ontmaskerd. Tegenwoordig moet je als jong volwassene zelf investeren in jouw toekomst via onderwijs om later een inkomen te kunnen verwerven. Je begint je werkzame leven met schuld en voelt je dan al gauw afhankelijk van de werkgever die meer macht heeft dan jij. Het is voldoende om de meesten ertoe te dwingen om zich in te houden om de kansen op de arbeidsmarkt niet te verknallen.

Het is logisch dat een samenleving de mogelijkheid wil hebben om ongewenste ontwikkelingen te beteugelen. Wie in het krachtenspel van de samenleving voortdurend buitengesloten wordt en zijn eigen ego niet (onder)kent, kan al snel zo gefrustreerd raken dat hij anderen wil laten boeten voor zijn geïsoleerde positie. Denk bijvoorbeeld aan lone wolves. Een samenleving die ellende en onrust wil voorkomen zou dus ook de krachten moeten verzachten die mensen om de verkeerde redenen aan de kant en in de kou laten staan.
Een samenleving waarin de macht ligt bij machthebbers die niet de intentie hebben om de samenleving zo in te richten dat aan de basisbehoeften wordt voldaan is een samenleving uit balans. En er zijn voortekenen genoeg die er op duiden dat veel mensen bang geraakt zijn dat zij niet meer veilig zullen zijn. Er zijn ook genoeg voorbeelden van mensen met economische macht die helemaal geen maatschappelijke verantwoordelijkheid willen dragen. Zij gebruiken de globale machten en krachten om kapitaal te onttrekken aan de samenleving. Wat vroeger de dubieuze rol van de kerk was om mensen afhankelijk te houden door hun een worst van een beter leven in het hiernamaals voor te houden lijkt nu vervangen door een economische worst. Veel kiezers denken dat alleen een liberale economie met ongebreidelde macht aan werkgevers de welvaart kan opleveren die tot geluk van het individu zal leiden. Een geluk die voortduurt ook tijdens het pensioen.

Het is een vorm van complot denken om te stellen dat het economische krachtenveld al uit de hand is gelopen. Dat complot denken houdt in dat een zeer beperkt aantal mensen aan de touwtjes trekt en daarin samenspant. Het is eerder zo dat niet ieder individu goed overziet wat de reikwijdte is van zijn of haar macht. Dat zie je bijvoorbeeld gebeuren in de tijd van verkiezingen. Sommige mensen denken dat de invloed van hun eigen stem zo belangrijk is dat zij niet meer hun stem geven aan partijen die bij hun passen, maar aan partijen waarvan ze denken dat die gaan winnen. Alsof het een persoonlijk verlies is om bij een partij te horen die niet in zetels vooruit gaat. Politieke partijen die het midden houden tussen het ene sociale uiterste en het andere liberale uiterste hebben vaak de meeste volgelingen. Het middenpad is het pad van mensen die bang zijn om te lopen buiten de mainstream en ook het pad van de wijze die geen behoefte heeft om zich (met zijn ego) te onderscheiden. Blijf weg van het oordelen.

Het is nog steeds zo dat in de steeds losser geworden samenleving het de individuele verantwoordelijkheid is om zijn eigen bewustzijn te ontwikkelen. Van de moderne Griekse economie gaat weinig voorbeeldfunctie uit, maar op de Griekse tempels staat “ken u zelve”. Wie de krachten binnen zichzelf kent, heeft de macht om ongrijpbare waarden te kunnen benaderen zonder de grip erop te verliezen door het gewenste te willen bezitten.

Het ego van managers en het Peter Principle

Mensen ambiëren een loopbaan, waarbij men streeft om ver te komen en het tegelijk prettig te hebben. Vaak gaat men in die loopbaan een stapje te ver om de verkeerde reden. Men gaat iets nieuws doen op een hoger niveau dan waar men eigenlijk niet de capaciteiten voor heeft. Het gevolg is ongeluk voor zichzelf en vele anderen.
Vaak worden zo techneuten die sociale vaardigheden missen op een bepaald punt in hun carrière manager, maar dan komen eigenschappen aan de oppervlakte die vervolgen worden aangemerkt als autistisch of zelf pathologisch. En zelfs dan worden die eigenschappen door nog hoger management ingezet om van personeel af te komen. De overeenkomst is gebrek aan inlevingsvermogen of onverschilligheid voor de gevolgen bij de betrokken werknemers.

Wikipedia
Het Peterprincipe (ook wel Peter Principle) is een wet op het gebied van de organisatiekunde, in 1969 geformuleerd door dr Laurence J. Peter, die beoogt een verklaring te geven voor het slechte functioneren van veel organisaties.
Het door Peter beschreven "mechanisme" werkt aldus dat een werknemer die in zijn eerste functie binnen de hiërarchie goed functioneert, in beginsel in aanmerking komt voor promotie naar een hogere functie. Indien hij in die volgende functie ook goed functioneert, staat de weg naar een volgende hogere functie, indien beschikbaar, weer open.
Dat proces stopt echter wanneer de werknemer na zijn promotie niet meer zoals verwacht blijkt te functioneren. Zijn (extra) vaardigheden of eigenschappen zijn kennelijk overschat. Vanaf dat moment neemt zijn nut voor de organisatie echter snel af, desnoods totdat hij (per saldo) een negatieve bijdrage aan de organisatie levert.
Maar terugplaatsing in zijn vorige functie is nauwelijks mogelijk: zowel de werknemer als de organisatie zouden daarmee impliciet toegeven een beoordelingsfout gemaakt te hebben. De werknemer blijft dus in zijn functie gehandhaafd ondanks problemen. Peter geeft in zijn boek een groot aantal fictieve en hilarisch geformuleerde voorbeelden van deze situaties: meestal gaat het om leidinggevende taken die de werknemer niet blijkt aan te kunnen. De werknemer slaagt er in die voorbeelden niet in zich de benodigde kennis eigen te maken (of doet daar geen pogingen toe). Hij blijft ofwel zijn oude werk doen, zonder datgene te doen wat hij in zijn nieuwe baan eigenlijk zou moeten doen, ofwel ontwikkelt hij een aantal verdedigings- en verdringingsmechanismen om zijn slechte functioneren te maskeren. Hij gaat bijvoorbeeld onevenredig veel aandacht besteden aan zaken die voor een goede uitvoering van zijn werk niet essentieel zijn.
Peter stelt dat als dit proces maar lang genoeg doorgaat, elke werknemer in theorie zijn niveau van incompetentie kan bereiken. Als alle werknemers in een hiërarchie dit niveau bereikt hebben, is de hoeveelheid verricht nuttig werk nul, aldus Peter.
Tot zover Wikipedia.

Managementguru Ricardo Semler heeft veel goodwill verworven door zijn democratische manier van het organiseren van werk. Semler was bereid om essentiële informatie te delen. Mensen die stukjes informatie achterhouden om deze in hun loopbaan strategisch in te zetten lopen kans vast te lopen volgens de wet van Peter.
Het is vervolgens afhankelijk van hun eigen ego en dat van hun omgeving of zij bereid zijn dit onder ogen te zien en te bewegen naar een taak die wel past bij hun competenties.
Semler is goed in het opzetten van autonoom werkende organisaties, maar luisteren naar hem roept de vraag op of filosoferen niet ook voor hem een stapje te ver is en te hoog gegrepen.
Semler is te horen in een uitgebreid interview opgenomen door VPRO’s Tegenlicht.

Het Peter Principle geldt voor alle overbelasting die we op ons nek nemen: een extra (verre) vakantie, een extra kind, huisdier, een verhuizing naar nog een groter en duurder huis, etc.. Weet waarom je nog hoger, verder, sneller wilt, soms wordt je gelukkiger wanneer je een pas op de plaats neemt en een overmaat aan ambitie loslaat.

Het Peter Principle, zeg NEE tegen incompetentie op het werk (e-book).

Tijdelijke vormen van liefde gericht op bestendiging

De oude Grieken kenden zes woorden voor vormen van liefde.

1. Eros: seksuele hartstocht en begeerte, jezelf (tijdelijk) verliezen in de ander (erotiek).
2. Vriendschap: om allerlei soorten relaties (tijdelijk) mogelijk te maken (-filie).
3. Speelsheid: (tijdelijke) genegenheid om de relatie levend te houden (ludiek).
4. Pragma: de mogelijkheid om allerlei (tijdelijke) maatregelen te vinden om een relatie in stand te houden (pragmatiek).
5. Agape: altruïstische liefde die (tijdelijk) wordt betoond aan iemand die het nodig heeft (latijn: caritas).
6. Eigenliefde: (tijdelijke) gerichtheid op jezelf om te verhinderen dat je jezelf verliest in anderen (narcisme en egoïsme).

"Ik proef mij, wanneer ik jou kus".

Liefde kan levend worden gehouden door tijdelijke vormen serieus te nemen. Door deze vormen van tijd tot tijd (los) te laten, kan ware liefde blijven leven. Door de tijdelijkheid serieus te nemen behoud je ook jouw vrijheid. Let wel: concrete en abstracte vormen van liefde zijn evenwaardig. Levenskunst is de kunst om te weten wanneer te schakelen tussen beide. Doen en laten, geven en nemen, verbinden en loslaten, liefde en vrijheid, v.v..

Zelfliefde en narcisme worden vaak in verband gebracht, maar er is een belangrijk verschil tussen de twee. Zelfliefde is de acceptatie en waardering van jezelf, inclusief je sterke en zwakke punten, zonder dat dit ten koste gaat van anderen. Het gaat erom dat je jezelf behandelt met vriendelijkheid, respect en mededogen, en dat je voor jezelf zorgt op fysiek, emotioneel en spiritueel niveau.

Blinde ambitie of de kracht om onzichtbaar te zijn?

Kun je te veel ambitie hebben?

Komen we wel in beweging wanneer ergens geen eer aan is te halen?
De drive naar eer en erkenning wordt Thymos genoemd.

Thymos kent een lange geschiedenis.

Wikipedia.
Thymos (of thumos) is een Oud-Grieks begrip met uiteenlopende betekenissen. Het kan staan voor geestrijkheid, maar kan ook associëren met adem en bloed, een benaming zijn voor de menselijke behoefte aan erkenning of staan voor trots.
In het werk van Homeros wordt thymos als iets gebruikt om emoties, verlangens of andere aandrang onder controle te krijgen. Het was een permanent bezit van de mens waar zijn gedachten en gevoelens aan toe behoorden. Indien een Homerische held onder emotionele stress kwam te staan schakelde hij de hulp in van de thymos.
De Griekse filosoof Plato beschouwde thymos als een onderdeel van de menselijke psyche, naast logos en eros.

Auteur Peter Venmans. “Thymos” staat voor de aangeboren hunkering naar erkenning, het diepe verlangen om in een eerlijke strijd anderen en onszelf te overwinnen, de woede om het aangebrachte onrecht, het besef van ernst, het eergevoel, de winnaarsmentaliteit van de sportman, kortom, alles wat ons tegenhoudt te berusten in een comfortabel “zijn”.
Peter Venmans. Het derde deel van de ziel, over thymos (bol.com). Tot zover Wikipedia.
Onze cultuur is door en door utilitair en pragmatisch: gericht op nuttigheid en op het oplossen van problemen. Tegelijk voelen we ons ook wel eens onbehaaglijk bij de neveneffecten van een doorgedreven nutsdenken. Een rationele aanpak van problemen leidt niet altijd tot een beter leven en kan zelfs dat in gevaar brengen wat ons het meest dierbaar is. We hebben het sterke vermoeden dat wat werkelijk van waarde is, niet in termen van nut valt uit te drukken. Maar wat vormt nu eigenlijk het probleem van het probleemoplossende denken? Wat is de zin van nut? Over de zin van nut, een filosofisch essay. (Ebook bol.com).
Thymos is de drive om actie en reactie te overstijgen en kwaliteit te leveren. Het is een soort Trias politica waarbij alle drie machten elkaar in evenwicht houden, maar ook leiden tot transcendentie. De rede bedenkt, het gevoel oordeelt en de thymos voert uit. Hopelijk is het geen voer voor een opgeblazen ego, want dan blokkeert het verbinding met anderen.

Suzanne van den Eynden interviewt in Filosofie Magazine van januari 2015 auteur Joep Dohmen. ‘Het probleem is dat ambities voor een groot deel maatschappelijk worden gestuurd. Vandaag de dag geldt als een van de belangrijkste ambities de wens om gezien te worden, om iets te lijken. Dit komt voort uit de angst om een loser te zijn, oftewel om niet zichtbaar te zijn. Als je niet overal je sporen nalaat, als je niet voortdurend op de sociale media laat zien wat je doet, ben je tegenwoordig niemand. Ik zou het willen omkeren: je bent juist iemand wanneer je niet waargenomen wordt.
…
We moeten de angst voor anonimiteit overwinnen om onze ware ambities te kunnen identificeren.
…
Dohmen stelt dat onze persoonlijke ambitie ingebed moet worden in sociale ambitie, zoals het streven naar een betrokken samenleving. ‘Het ongebreidelde willen van onze cultuur is een gevaarlijke analogie van de kapitalistische economie die alleen winst maken als ambitie heeft. We moeten dat blinde willen drastisch inperken. Als het gaat om ambitie, pleit ik voor anonimiteit, onzichtbaarheid en bescheidenheid. Zodat mensen de kans krijgen vanuit hun eigen verantwoordelijkheid ambitieus te zijn – en ook te oefenen in het niet willen.
Tot zover anderen.

Onzichtbaar durven zijn, soms iets niet doen en laten in plaats van doen, is een teken van kracht.
Het is een vorm van bewust zijn om het ego te laten functioneren, maar ook te beteugelen, zodat ruimte ontstaat voor uitwisseling met anderen.
In de verbinding stroomt energie en liefde en krijgt vrijheid een bedding, vorm en betekenis.

Boeken van Joep Dohmen op bol.com.

Hoe worden we nieuw zonder angst?

Een mens wil zich ontwikkelen, niet vervreemden tot een ander. Door te ontwikkelen worden we meer onszelf, door te veranderen raken we verder van onszelf. Ontwikkeling komt van binnenuit. Veranderingen zijn zichtbaar aan de buitenkant. Maak wat je wel wilt veranderen zichtbaar in jouw doen en laten.

Uit een boek “Leven op jouw eigen voorwaarden. De volgende stap in vrijheid”, toegeschreven aan Osho.

Hoe worden we nieuw? – iedereen wil nieuw worden. Daar is moed voor nodig, en geen gewone moed; er is buitengewone moed voor nodig. En de wereld is vol lafaards, daarom zijn mensen opgehouden met groeien. Hoe kun je groeien als je een lafaard bent? Bij elke nieuwe kans deins je terug, sluit je je ogen. Hoe kun je groeien? Hoe kun je bestaan? Je doet maar alsof je bestaat.
En omdat je niet kunt groeien, moet je plaatsvervangende groei vinden. Je kunt niet groeien, maar je banksaldo kan wel groeien, dat is een plaatsvervanger. Daar is geen moed voor nodig, het past precies bij je lafheid. Je banksaldo blijft groeien en je begint te denken dat jij groeit. Je wordt respectabeler. Je naam en faam blijven groeien en je denkt dat je groeit? Je misleidt gewoon jezelf. Je bent je naam niet, je bent ook je faam niet. Jouw banksaldo is niet jouw wezen. Maar als je aan je wezen denkt, begin je te trillen, want als je wilt groeien moet je alle lafheid laten vallen.

Tot zover een letterlijk citaat, hierna een gedeeltelijk citeren.

Hoe worden we nieuw? We worden niet nieuw uit onszelf. Nieuwheid komt van buiten, uit het bestaan. De geest is altijd oud. De geest is nooit nieuw, hij is de accumulatie van het verleden.
Je hebt het onbekende misschien vergeten, maar het onbekende heeft jou niet vergeten. Het kind kan de moeder vergeten zijn, maar de moeder heeft het kind niet vergeten. Het deel kan zijn gaan denken: ‘Ik ben geïsoleerd’, maar het geheel weet dat je niet geïsoleerd bent. Het geheel heeft toegang tot jou. Het is nog steeds in contact met jou. Daarom blijft het nieuwe komen, ook al verwelkom je het niet.
Alleen het nieuwe, grondig en volledig geaccepteerd, kan jou transformeren. Je kunt het nieuwe niet in je leven brengen; het nieuwe komt. Het heeft niets met jou en je inspanningen te maken. Maar niets doen is niet ophouden met handelen; het is handelen zonder wil of richting of impuls uit je verleden. Je moet in een toestand van niet-weten beginnen en je moet onschuldig als een kind bewegen, opgewonden van de mogelijkheden – en de mogelijkheden zijn onbeperkt. Handel spontaan. Laat het moment beslissend zijn.
Het is alsof er een golf in de oceaan opkomt, een majestueuze golf. Hij zal verdwijnen, terugkomen en nog eens oprijzen. Zo is God – komt, verdwijnt, komt weer verdwijnt. De intervallen, die leegten houden je helemaal fris.
Sta er eens bij stil – elk moment komt op, net als een ademhaling. Je ademt in, je ademt uit. Laat elk moment een geboorte en een dood zijn. Dan zul je nieuw zijn.
Als je niet inziet dat je niet het ego bent, zul je het nieuwe niet kunnen ontvangen. Het ego is je oude geheugen, een inhoud van het bewustzijn. Je bent bewustzijn, niet een geheugen. Het ego is voortdurend bang voor de dood, omdat het willekeurig is.

Voor wie vaak een bange droom heeft en daarin achtervolgd wordt: draai je in jouw droom om naar je angstaanjagende achtervolger, kijk deze/het recht in de ogen en ervaar dat deze dwars door je heen valt en de achtervolging ophoudt. Zie ook deze video.

Handgrepen om onvrije relaties om te zetten in liefdevolle relaties

Vergeving is niet een taak voor het ego.
Vergeving is de afwezigheid van het ego.
Erik van Zuydam

Het boek “Liefde is het antwoord” begint met een verklaring van Moeder Theresa dat de meest veelbetekenende kwaal in de huidige wereld ‘spirituele ontbering’ is. Het is een gevoel dat je liefde niet waard bent, dat je niet beminnelijk bent, dat je niet het vermogen hebt om liefde te geven of te ontvangen, en dat er een muur is die jou scheidt van jezelf, anderen en van degene die ons geschapen heeft.

In de boeken van Jampolsky worden de principes uiteengezet van 'Attitudinal Healing': een typische Amerikaanse manier om mislukkingen in communicatie te voorkomen. De kern van deze methode is: gelukkig zijn is niet afhankelijk van anderen, maar van je eigen manier van kijken en van je eigen attitude.

Voor het gemak van het verbeelden van de werking van het bewustzijn behandelen de auteurs ongrijpbare begrippen als bijna zelfstandige onderdelen van het menselijke bewustzijn. Een ego is niet een fysieke werkelijkheid maar een concept, waarmee we gedrag kunnen verklaren. Het vervult verschillende functies gelijktijdig.

Het ego werpt blokkades op als 'haat', 'wantrouwen', 'jaloezie', 'egoïsme' om onze eigen pijn voor ons bewustzijn te verbergen. Het ego ziet de wereld als een plaats van afgescheidenheid en gelooft niet in heelheid of eenheid. Het ego denkt dat we onze liefde moeten verdienen door ons te onderscheiden. Het gevolg is angst.

In de handleiding worden blokkades omgevormd tot basisbegrippen 'liefde' en 'vergeving'. Belangrijk is daarbij bewust te worden dat we waarnemen wat we projecteren vanuit gedachten en gevoelens.
De omvorming wordt in het boek beschreven in de volgende zeven stappen.

1. Onze illusies en waarnemingen achter ons laten.
2. Angst, verwijt en schuldgevoel omvormen tot liefde.
3. In al onze relaties met liefde communiceren.
4. Van beteugelde naar vrije relaties.
5. Vrede, liefde en geluk in onszelf vinden.
6. Vergeving en heel worden.
7. De weg terug naar huis.

Deze stappen worden vergezeld met 15 lessen oefenmateriaal.

Een mooie uitspraak aan het einde van het boek “Liefde is het antwoord”: ‘een drukke geest is een zieke geest, een langzame geest is een gezonde geest, maar een stille geest is een goddelijke geest’.

Met deze pleidooi voor stilte een pleidooi aan de lezer om het bestaan van de behandelde concepten niet te letterlijk te nemen. Blokkades zijn op te heffen, liefde is te vinden, maar ook ongrijpbaar voor wie er bezit van wil nemen.

Liefde Is Het Antwoord. Het scheppen van positieve relaties (bol.com).
Jampolsky: liefde is angst laten varen (bol.com).
Praat alleen over liefde, een weg naar genezing (bol.com).
Jampolsky: Bevrijd Je Van Schuld En Angst (bol.com).

Ken je echte kracht

Een mooi voorbeeld dat wijsheid zowel kan worden gevonden in de diepte als aan de oppervlakte komt van Hannah Shotbolt. Zij deelt haar visie op God en non-dualiteit, terwijl ze haar nagels lakt.

Ik vind haar helder.

Waarschuwing vooraf: dit filmpje kan jouw ego angst aanjagen.
Laat de inhoud van de boodschap binnenkomen zonder je te richten op degene die het brengt (verschijningsvorm).

Voor een meer klassieke manier om dezelfde spirituele boodschap te horen (ga naar 24:25 op deze video).

Egolutie, uit de weg met het ego

Psychologe Susanne Piët is strategisch adviseur voor bedrijfsleven en overheid, gespecialiseerd in communicatie van beleving en het denken over de toekomst.
Gewetensvol leven en tegelijk genieten is volgens haar de nieuwe trend. De verheerlijking van ego, bezit en geld en het nietsontziend faken en profiteren hebben hun tijd gehad. Bij gewetensvol leven hoort een andere praktijk: buurtfeesten, ruilapps en zelfmaaksites schieten uit de grond, creativiteit breekt door de oude consumptiementaliteit heen. Er gloort een verlangen naar schoonheid, stijl, zorgzaamheid, spaarzaamheid en reflectie.
De vraag 'Hoe word je een goed mens?' herijkt het maatschappelijk moreel besef en dwingt ons tot stellingname rond kwesties als zorg, ouderdom en genetische manipulatie.
De kentering wordt gekenmerkt door de komst van de volgende drie fasen: het volwassen stadium, het ouderstadium en het stadium van geweten. Onze gangen, gedragingen, gevoelens, voorkeuren en gedachtes zijn dankzij GPS en cookies naspeurbaar. Onze data zijn exploiteerbaar, verhandelbaar voor marktonderzoekers en andere ondernemers. Volgens Piët bedotten we onszelf als we geloven dat we vrijheid hebben verworven met die dingen, want in werkelijkheid zijn we gevangenen geworden.

Ruimte voor empathie en zorg

De evolutie van het ego, aangeduid met egolutie, heeft als kenmerk dat het over lange tijd uitstrekt en daarmee in het moment onmerkbaar verloopt. We leven in een tijd waarin ontwikkelingen sneller gaan dan vroeger. Ontwikkelingen voltrekken zich gelijkertijd. We kunnen gewetensvol genieten. We kunnen een ego hebben en tegelijkertijd relativeren. We kunnen spiritualiteit omarmen en ons niets aantrekken van religie. We kunnen evenwaardigheid belangrijk vinden en ongelijkheden en verschillen zowel omarmen als negeren. Bewustwording en en-en denken maakt dit mogelijk.

Egolutie, einde van het ik-tijdperk (bol.com).

Je ne suis pas Charlie

Terreur slaat dood, letterlijk en figuurlijk. Wie met terreur wordt geconfronteerd heeft even niet de tijd en rust om adequaat te reageren. Bij kleine gespannen situaties schiet je soms een humoristische reactie te binnen, die de spanning ontlaadt, maar wanneer het gaat om gewelddadige handelingen voort komen uit religieuze overwegingen moeten we voorzichtiger zijn.
Emoties strijden om voorrang: stel ik een daad of accepteer ik ontzetting en verdriet? Er is niet één woord om wat er in je omgaat uit te drukken.
De een gaat uit solidariteit met de vermoorde redactieleden lopen met de leuze “je suis Charlie” en een ander maakt een tweet of een Facebookpagina met “#nietmijnislam”. “Je suis Charlie” is positief (het is “iets wel”, bijvoorbeeld solidariteit) maar weinig zeggend. Geef je daarmee aan dat je het met alles van het satirische blad eens bent? Weet je wel genoeg over hun opvattingen? Vermoedelijk niet, maar vermoord worden om jouw mening gun je niemand.
“Niet mijn islam” is negatief (in de zin van “het is iets niet”) maar wel veelzeggend. Het is veelzeggend, omdat hoe iemand zijn religie beleeft een persoonlijke zaak is, waarvan je vindt dat het niet een ander dwingend kan en mag worden opgelegd. En dat druk je bijvoorbeeld uit met “terreur is niet mijn religie”.

Over het motief van de terroristen kun je zeggen dat het (ondanks hun claim dat zij verbonden zijn met een terroristische organisatie) vooral een persoonlijke daad is. In de claim zit een poging tot rechtvaardiging van de daad. Het is een "ego ding", een vage aanduiding van het fenomeen dat mensen dingen zeggen en doen vanuit een verondersteld ego.
Er is te veel overlap met religie om deze bron van motivatie niet te negeren. Het mag zo zijn dat de "ware islam" dit soort daden niet aanmoedigt, het zijn "onware vertegenwoordigers van de islam" die mensen aanmoedigen om de Koran zo uit te leggen dat terreur gerechtvaardigd lijkt. En dat geldt voor alle religies. Religies beogen te verbinden, niet te verblinden en te verstikken.
Je kunt vinden dat terroristen een gewelddadige dood verdienen, maar dan is het onmogelijk om later de vraag te stellen naar het motief. Daders mogen zwijgen en sommigen doen dat heel lang, maar daders die tot het inzicht komen dat geen enkele overtuiging geweld rechtvaardigt, zouden de samenleving toch helpen met het accepteren van afwijkende meningen en culturen. Het zou ook bijdragen aan begrip van het proces van misleiding. Nu de daders dood zijn kan iedereen zijn eigen interpretatie van het motief tot geweld projecteren op de gijzelnemers. Het gevaar is dat gelovigen uit subculturen het slachtoffer worden van het onvermogen om dit leed te benoemen of het onmogelijk maken een genuanceerde reactie te geven.

Bij terreur en heftige emotionele gebeurtenissen kun je niet direct optimaal communiceren. Een stille tocht is dan logisch. Woorden schieten tekort, je bent sprakeloos en voelt je machteloos, maar wilt wel wat doen. Applaudisseren is vreemd en ongemakkelijk. Slachtoffers helden noemen is over de top.
Het is de kunst om ook na verloop van tijd, wanneer je de woorden wel te beginnen op te komen, de moed te verzamelen om een constructief gesprek te voeren. En dat hoeft helemaal niet alleen op fora waar wereldproblemen worden besproken, het kan ook in het gewone leven door het inzicht te integreren in de manier waarop we onze mening geven, namelijk door bij absolute oordelen weg te blijven.
“Het is niet wit, het is niet zwart, maar in de kleur van mijn hart” (tekst Frank Boeyen). In deze tekst komt iets wezenlijks naar boven door het juist niet te benoemen.

Weest niet bang voor jouw gedachten

Er zijn mensen die beweren dat de geest materie kan besturen en dat je daarom moet oppassen met wat je denkt of voelt.
Dat is nogal een onvrije stelling.

Natuurlijk is het zo dat in direct contact mensen van elkaar kunnen opvangen uit lichaamstaal en gezichtsuitdrukking dat er meer speelt dan wat mensen zeggen. Die extra informatie is ook af te leiden uit geschreven communicatie, "tussen de regels door lezen" etc.. Er is ook nog zoiets als telepathie, een vaardigheid of "zesde zintuig" die een klein percentage mensen hebben.
Het is mooi wanneer mensen positieve gedachten en emoties hebben, maar wanneer ze negatieve gedachten en emoties onderdrukken dan zijn ze verder van huis.

Waarom zouden onderdrukte gedachten geen negatieve uitstraling hebben?
Zwijgen kan een teken van wijsheid zijn, maar ook het residu van angst.
Waarom lachen we om een cabaretier die een leugenachtige politicus hekelt? Is dat negatief? Het is bevrijdend.

Het is veel gezonder om negatieve gedachten en emoties te schouwen. Dat betekent ze te accepteren een tijdje zonder oordeel aan te zien en ze zo nodig uit te vergroten om ze beter te kunnen observeren. Pas daarna kun je het beste beslissen wat je wilt delen met anderen. Het opkomen van negatieve gedachten en gevoelens is niet verkeerd, het vasthouden eraan wel, dat is het verschil.

Wanneer je gelooft dat in het universum een bewustzijn (noem het God of Allah of Dat) zetelt dat belang heeft dat mensen positieve gedachten en emoties hebben dan is het veel nuttiger om open te staan wat het universum je te vertellen heeft. Dus je niet te richten op wat je zendt, maar op wat je kunt ontvangen, bijvoorbeeld via meditatie en intuïtie. Dat open staan doe je door jouw ego niet te groot te laten zijn. Het ego wordt opgeblazen door negatieve gedachten en daarin zit de reden dat je er beter mee aan het werk kan gaan wanneer dat te lang aanhoudt. Een opgeblazen ego verstopt als het ware het kanaal waarmee je kunt ontvangen en in verbinding kunt staan met anderen.

Ook is het zinloos om je te richten op hogere emoties. Er is geen hiërarchie in emoties. Het is prettiger om positieve emoties te hebben. Veel van wat men verstaat onder hogere emoties of gedachten wordt niet gecreëerd door een individu, maar wordt opgepikt door een "open mind".

Het ego en duurzaamheid

De ontwikkelingen gaan steeds sneller. Maar snelheid is geen voordeel wanneer het de verkeerde kant opgaat. En het zegt alles over jezelf of je negatieve of positieve ontwikkelingen ziet. Het is het kenmerk van crisis: kansen en bedreigingen.
Het is paradoxaal dat we kunnen constateren dat omgaan met het eigen ego de uitdaging is voor het individu en dat de grootste ego’s de huidige ontwikkelingen aanjagen.

Er is een nieuwe boek uit van trendsetter Jan Rotmans. De boekbeschrijving luidt:
Nederland zal de komende decennia transformeren naar een nieuwe samenleving waarin de machtsverhoudingen zoals we die nu kennen radicaal zijn omgegooid. Dit is geen idealistisch vergezicht, maar de onontkoombare uitkomst van de kantelperiode waarin Nederland zich nu bevindt. In Verandering van tijdperk, de opvolger van de bestseller In het oog van de orkaan, beschrijft Jan Rotmans ook de nieuwe sectoren onderwijs en financiën en geeft daarmee een compleet beeld van Nederland in transitie. Rode draad is dat alle maatschappelijke sectoren hun houdbaarheidsdatum naderen, omdat de mens niet langer centraal staat. Mensen ontwikkelen zelf alternatieven en voeren die uit. Samen vormen zij de beweging van onderop, essentieel voor de transitie naar een beter aangepaste samenleving en economie. Jan Rotmans geeft in Verandering van tijdperk. Nederland kantelt een concreet en soms ontluisterend beeld van de heftige botsing tussen de gevestigde orde en de opkomende nieuwe orde. Dit boek laat zien wat ons te wachten staat en biedt inspiratie omdat in deze kantelperiode ieder individu en elk initiatief telt; eenieder kan juist nu het verschil maken.
Tot zover de beschrijving.

Ieder individu kan het verschil maken en het is waarschijnlijk dat die individuen die voorbij hun eigen ego contact kunnen maken en communiceren een positieve ontwikkeling op gang brengen.

Paradox: live life to the max

Een bescheiden doelstelling?

Een van de meest onbenullige spreuken uit mijn kindertijd leek “wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd”. “Leek”, want toen leek het vooral te betekenen “wees maar tevreden met het weinige dat je hebt gekregen”. Nu ik al lang volwassen ben, komt pas een andere betekenis van dit gezegde boven: “de schoonheid en de grootsheid van de schepping zit in de details”.

Ik noemde mijzelf lang agnost. Ik heb me erbij neergelegd dat het bestaan van God niet valt te bevestigen of te ontkennen. Enerzijds is dat de grootsheid van God, als hij/zij/het bestaat, dat er evenveel bewijzen voorhanden zijn voor degenen die geloven als voor degenen die niet geloven. Dat het wezenlijke wel zichtbaar, maar niet grijpbaar is en daarmee tegelijk integer en kwetsbaar blijft.
Het verschil is nu het ego. Wie een groot ego heeft, wil veel kunnen kiezen. Zijn manco is dat hij niet (met rust) kan laten. Mensen houden wel van vrijheid maar niet van onzekerheid. Daarom doen ze vaak alsof ze het weten, omdat erkennen dat je iets niet weet, gewoon tot weinig status leidt. Inmiddels zijn we allemaal zo ver doorontwikkeld dat we meestal intuïtief kunnen aanvoelen of iets (wat iemand zegt) waar is of niet. Maar we zijn nog niet genoeg ontwikkeld om daarover te communiceren zonder nog te vaak in (waarde)oordelen te vervallen.

Panta rhei (alles stroomt)

We leren het steeds beter. Wie dat mooi kan verwoorden is Vera Helleman in deze video. Weinigen kunnen tegen de “ondraaglijke lichtheid van het bestaan”, dat alles vloeit, stroomt en beweegt, wezenlijke dingen ongrijpbaar zijn, dat het liefdevolle contact op het ene moment bestaat en het volgende moment alweer vervlogen is. Wanneer we het (zelf)vertrouwen hebben dat we die momenten weer opnieuw zullen beleven, dan kun je het loslaten en weten dat om die reden het zalige moment ooit weer langs zal komen.
Het beste zijn we voorbereid op het leven wanneer we de mogelijkheid hebben doorzien dat we de werking van twee tegengestelde krachten kunnen integreren in ons eigen bestaan. Dat we zo flexibel zijn dat we bij het aangaan van een contact al de bereidheid hebben om het weer los te laten of tillen naar een hoger niveau. Dat we verliefdheid omzetten in vrijheid en liefde tegelijk. Dat we het leven ten volle willen leven en accepteren dat het ooit weer ophoudt en dat opbouwen en afbreken even waardevol kunnen zijn.
Het fraaie is dat niemand kan claimen de waarheid in pacht te hebben, dat we alle vrijheid hebben om allereerst voor onszelf te kiezen omdat de belangen van anderen beter zijn gediend wanneer we ons ten volle realiseren wat we zelf nodig hebben. Wanneer we eerst doorleven wat we zelf willen, kunnen we ons beter verplaatsen in de ander. En dat verplaatsen gaat dan hopelijk gepaard met de wens om de vrijheid van de ander, mens of dier, te helpen vergroten. Dat is liefde, dat is verbinding, dat is vrijheid, dat is “live life to the max”.

Het voorgaande zijn mijn persoonlijke waarden.

Tenslotte enkele algemene tips die kunnen helpen om een vervuld en betekenisvol leven te leiden. 

1. Leer jezelf kennen. Probeer te begrijpen wat je motiveert, wat je belangrijk vindt en wat je doelen en ambities zijn. Dit kan helpen om richting en betekenis aan je leven te geven en om te voorkomen dat je afgeleid raakt door andere dingen. 
2. Omarm verandering. Verandering is onvermijdelijk in het leven, dus probeer er het beste van te maken. Bekijk verandering als een kans om te groeien en te leren, in plaats van als een bedreiging voor je comfortzone. 
3. Focus op relaties. Menselijke verbindingen en relaties zijn belangrijk voor een vervuld leven. Investeer tijd en energie in het onderhouden van goede relaties met vrienden, familie en geliefden. 
4. Leef in het moment. Probeer te genieten van de kleine dingen in het leven en wees aanwezig in het moment. Dit kan helpen om meer waardering en dankbaarheid te voelen en om het leven meer te waarderen. 
5. Volg je passie. Vind iets waar je gepassioneerd over bent en ga er helemaal voor. Dit kan helpen om voldoening en betekenis te vinden in je leven en om je talenten en vaardigheden te benutten. 
6. Wees zorgzaam en behulpzaam. Doe iets goeds voor anderen. Dit kan helpen om een gevoel van doel en betekenis te krijgen en om bij te dragen aan een betere wereld. 
7. Blijf leren. Blijf leren en groeien, zowel persoonlijk als professioneel. Dit kan helpen om nieuwe uitdagingen aan te gaan en om te blijven groeien en ontwikkelen. 
8. Stop op tijd. Het is belangrijk om te streven naar zelfverbetering en persoonlijke groei, maar dit mag niet ten koste gaan van je welzijn en geluk. Een obsessie met persoonlijke ontwikkeling kan leiden tot gevoelens van stress, angst en zelftwijfel. Het is belangrijk om een evenwicht te vinden tussen zelfverbetering en acceptatie van wie je bent op dit moment.

Een gezondere werking van het ego

Wanneer het ego zich ontwikkelt

Als peuters voor het eerst zeggen "ikke, ikke, ikke", vinden we dat vaak schattig. Het betekent dat ze zichzelf beginnen te ontdekken en onafhankelijker worden. Maar het kan ook betekenen dat ze zich afvragen of anderen wel van hen houden. Toch leren kinderen met de tijd hoe ze vrienden kunnen maken en voor zichzelf kunnen opkomen.

Ons "ik" bestaat vooral in de woorden die we gebruiken. Je kunt het niet zien in bijvoorbeeld hersenscans. Dit maakt het lastig om kinderen te leren hoe ze goed met zichzelf kunnen omgaan. Ze moeten leren om rekening te houden met zichzelf en anderen. Respect betekent dat je tegelijkertijd betrokken bent en een beetje afstand houdt.

Het gedrag van twee mensen met een sterk ego lijkt op twee magneten. Als ze verschillend zijn, trekken ze elkaar aan. Als ze hetzelfde zijn, duwen ze elkaar weg. Dit kost veel energie en kan veel emoties oproepen. Het is het beste als je beide kanten van jezelf kunt gebruiken: verbinding maken wanneer nodig en loslaten wanneer nodig.

Een ego zorgt ervoor dat we in beweging blijven. Dit kan goed zijn, zoals wanneer we ergens helemaal in opgaan. Maar het kan ook slecht zijn, zoals wanneer we bang zijn en willen wegrennen.

Ouders helpen kinderen om zichzelf te ontwikkelen door ze aan te moedigen om te concurreren en zich te meten met anderen. Maar soms kan dit ervoor zorgen dat we denken dat gelijkheid niet belangrijk is. Dit kan leiden tot een samenleving waarin mensen zich verloren voelen. Als we niet verbonden zijn met onszelf, kunnen we jaloers worden op anderen.

Ego en persoonlijkheid

Het ego heeft verschillende effecten op onze persoonlijkheid. Het zorgt ervoor dat we voor onszelf opkomen, maar het kan ook problemen veroorzaken in relaties. Een goede verbinding is alleen mogelijk als we elkaar als gelijken behandelen.

Om dit te begrijpen, moeten we ons bewust zijn van hoe we naar dingen kijken. We zijn niet alleen spelers in het leven, maar ook publiek en regisseur. Hierdoor kunnen we verschillende perspectieven bekijken en het beste uit onszelf halen.

Ego en eenheid

Op een spiritueel niveau betekent dit dat we open moeten staan voor verbinding met alle levende wezens. We moeten liefde laten stromen tussen mensen zonder egoïstische motieven. Een echte verbinding zorgt ervoor dat we ons vrij voelen en anderen ook vrij laten.

Paul Smit kan in deze video goed verwoorden en verbeelden hoe het ego het gevoel van afgescheiden zijn oproept.

Wat is zelfrealisatie of verlichting?

Zelfrealisatie of verlichting is een spiritueel begrip dat wordt gebruikt om een staat van bewustzijn te beschrijven waarin een persoon zich bewust wordt van zijn of haar ware aard en essentie. Het wordt vaak geassocieerd met oosterse religies en filosofieën, zoals het hindoeïsme en boeddhisme, maar komt ook voor in andere spirituele tradities.
In het algemeen wordt zelfrealisatie beschouwd als het bereiken van een staat van bewustzijn waarin iemand zich realiseert dat hij of zij meer is dan alleen zijn of haar fysieke lichaam, emoties en gedachten. Het gaat om het loslaten van het ego, het identificeren van het ware zelf en het realiseren van eenheid met het universum en alles wat daarin aanwezig is.
Verlichting kan worden beschreven als een ervaring van diepe vrede, vreugde en vrijheid die voortkomt uit het loslaten van het verlangen naar materiële zaken en het erkennen van het goddelijke in zichzelf en in alle anderen. Het is een staat van zijn waarin men zich bewust wordt van de onderlinge verbondenheid van alle dingen en zich in harmonie voelt met de wereld om zich heen.
Er zijn verschillende manieren waarop mensen de staat van zelfrealisatie of verlichting bereiken, zoals meditatie, yoga, gebed, contemplatie en andere spirituele praktijken. Het is een persoonlijke reis die voor iedereen anders kan zijn, maar het kan leiden tot een diep gevoel van innerlijke vrede, betekenis en doel in het leven.

Vooraf

Er bestaat niet zoiets
als 'een verlicht iemand',
dat is een contradictio in terminis.
Verlichting is de erkenning
dat je de grote open ruimte bent
waarin alles komt en gaat.
Verlichting is bewustzijn zijn.
Niemand kan bewustzijn claimen,
en niemand kan zich de grote
open ruimte toe eigenen.
Verlichting bestaat,
verlichting is een feit,
maar het idee van
'de verlichte persoon'
is fictie, is een illusie.

Facebook Di©k Sinnige

Verlichting is geen geloof, inzicht of filosofie. Ze kan niet geleerd, onderricht of geschonken worden. Zelfrealisatie of verlichting is nooit helemaal in woorden te vangen. Daarom wordt hier de apofatische manier toegepast: omschrijven wat het niet is (via de negatie, bijvoorbeeld "niet" en "geen") om zo dichterbij het ongrijpbare te komen. De uitleg in dit artikel is gemakkelijker te volgen wanneer je kunt omgaan met paradoxen, kunt omdenken, het positieve ziet in de negatie en en-en-denkt: twee ogenschijnlijk tegenstrijdige beweringen zijn beide waar. Bijvoorbeeld omdat deze op een abstracter niveau "verbonden" zijn, zoals een synthese een these en antithese verbindt.

We beginnen met een aantal uitgangspunten.

Zelfrealisatie

• Het is het besef dat er geen persoonlijk zelf is te ervaren. Je kunt alleen jezelf zijn en je afgescheiden voelen. 
• Het bewustzijn waarin jij verschijnt is altijd verlicht. Het is een innerlijk weten.
• Een verlicht persoon wordt gekenmerkt door kenmerkloze volkomenheid en is dus niet als zodanig te herkennen (diamantsoetra).
  
• Terwijl er geen eigen zelf is, is er zowel wel als geen afgescheidenheid te ervaren. Er is non-dualiteit (niet twee zijn). 
• Wanneer je stopt met zoeken naar jezelf in de wetenschap dat er geen afgescheiden zelf kan worden gevonden, kan de onmiddellijke ervaring ontstaan dat je verbonden bent met alles en iedereen. 
• Je hoeft jezelf niet te bewijzen, je mag er zijn, net zoals alle andere levende wezens. Je deed het als baby al vanzelf en je bent het waarschijnlijk (langzaam) kwijt geraakt toen jouw ego zich aandiende en ontwikkelde en hoe ouders daarop reageerden.

Niet-zelf ervaren?

De ervaring van het niet-zelf wordt vaak gezien als een hoogtepunt in het spirituele pad, waarbij het individuele zelf volledig wordt overstegen en er een diepgaand bewustzijn van eenheid en non-dualiteit ontstaat. In deze staat van zijn, wordt het gevoel van een afzonderlijk zelf, een ego, volledig opgelost en blijft er alleen nog maar een bewustzijn van zijn over.
Het bereiken van de ervaring van het niet-zelf kan verschillende positieve effecten hebben op iemands leven. Het kan bijvoorbeeld leiden tot een gevoel van rust, vrede en innerlijke stilte. Mensen die deze ervaring hebben gehad, beschrijven vaak dat ze minder gehecht zijn aan materiële zaken en minder last hebben van emoties zoals angst, woede en jaloezie.
Daarnaast kan het ervaren van het niet-zelf ook leiden tot een dieper begrip van de aard van de werkelijkheid en een groter gevoel van verbondenheid met anderen en de wereld om ons heen. Het kan iemand helpen zich meer bewust te worden van de onderlinge afhankelijkheid en interconnectiviteit van alle dingen.
Het bereiken van de ervaring van het niet-zelf is echter geen doel op zich, maar eerder een bijproduct van het streven naar spirituele groei en ontwikkeling. Het is belangrijk op te merken dat deze ervaring niet gemakkelijk te bereiken is en dat het een langdurig proces van spirituele oefening en discipline vereist. Het is dus vooral een uitnodiging om het pad van spirituele groei te bewandelen en te streven naar een dieper begrip van de aard van ons bestaan

Taal en werkelijkheid

Dat ergens een woord voor bestaat wil nog niet zeggen dat het ook fysiek bestaat. Twee voorbeelden zijn ego en pijnlichaam.
Het ego kan worden gevoed door een pijnlichaam (Eckhart Tolle). Het gaat dan tussen jou en de ander staan, maar deze twee entiteiten (ego en pijnlichaam) bestaan alleen in de taal (net als ik, jij, hij). Daarmee wordt het praten en denken erover overigens niet minder bruikbaar. Het ego heeft als functie om voor jou op te komen, maar levert ook een afgescheiden gevoel op. Wat tot afgescheidenheid (schijnbare dualiteit) leidt is het vasthouden aan een eigen identiteit. Het levert meer verlichting op om je te realiseren dat het voldoende is om vast te stellen dat ”je bent”. Alles wat je er achter "plakt of denkt" is een schijnidentiteit. Het is werkzaam in de taal en de maatschappij, maar is het is beter niet te verwarren met de realiteit. "Jij bent schilder", omdat je ervoor geleerd hebt of omdat je het doet, maar over wie of wat je bent, zegt het niets.

In de verbinding die je kunt voelen met anderen stroomt liefde, maar je kunt liefde niet bezitten, genereren, grijpen of vasthouden. Sommige mensen zeggen “alles is liefde”, ook dat is slechts wat geldt in de taal, net als “alles is ijdelheid" of “alles is een illusie”. Liefde en vrijheid zijn alles in de zin dat zij begin, middel en doel zijn voor alle levende wezens. Ze zijn de bron én de bestemming van alles zonder een letterlijk begin en zonder een letterlijk einde te zijn. Het geeft leven zin zonder inhoud op te leggen. We (alle levende wezens) zijn hierin evenwaardig, althans het zou mooi zijn wanneer we het zo zouden opvatten. Het is echt bevrijdend voor jezelf en de ander wanneer je het zo opvat.

In ons hoofd geven we betekenis aan wat er via onze zintuigen binnenkomt, maar die betekenis hoef je niet als objectieve waarheid aan te nemen. Je kunt de illusie dat je gedachten en gevoelens waar zijn gewoon weer loslaten. Het kan bevrijdend werken door je te realiseren dat het bij een ander ook zo werkt.
Na een zelfrealisatie heb je de paradoxale ervaring dat alles is veranderd en niets hetzelfde is gebleven en omgekeerd dat alles hetzelfde is gebleven en niets is veranderd.

Verlichting

Een staat van verlichting kan en moet niet worden opgewekt door het te willen of te proberen, want alles wat je dan ervaart is het juist niet.

Het pad naar verlichting is niet 'erbij, erbij, erbij', maar 'weg, weg, weg' tot alles leeg is en vol, volledig compleet enkel DAT. Het begin is niet te zien hoe HET is, maar te zien hoe het niet is (Hans Laurentius).

Wu wei, doen door niet te doen, is de wijsheid die we kunnen toepassen terwijl we gericht zijn op doen. Wie ethisch wil handelen en de mens ziet als een deel van een niet handelende god, kan een evenwicht maken tussen doen en laten. Het goddelijke oordeelt niet en kan niet worden gemanipuleerd. Daarom is de hoogste vorm van ontwikkeling, gelijkstaand met verlichting, de staat van non-duaal bewustzijn waarin je niet meer de neiging hebt om te oordelen.

Wie verlichting wil ervaren kan hierop mediteren door open te staan voor wat er opkomt tussen gedachten en gevoelens door. Je kunt je erop voorbereiden.
Meer kan en hoef je niet doen. Hier is de methodeloosheid van de zen-paradox behulpzaam, zegt Bhagwan (Osho). Men kan niet doen en toch moet men niets laten.

Wat is verlichting (niet)?

Een Godservaring of een piekervaring wordt vaak gekenmerkt door een gevoel van betekenis en transcendentie en diepe verbondenheid met iets ruimers dan henzelf. Dit kan een "hogere" macht, het universum, anderen of zelfs het eigen innerlijke zelf zijn, maar ook een zijnservaring van en met een plant.
Mensen ervaren een verhoogd bewustzijn en een gevoel van verruimd perspectief.  De ervaringen van diepe betekenis heeft de potentie om diepe vreugde, geluk en vervulling achter te laten en kan leiden tot een hernieuwd begrip van zichzelf en het leven. Normale zorgen en gedachten worden tijdelijk losgelaten en eenheid wordt gevoeld, waarbij de scheiding tussen het individu en de omringende wereld lijkt te vervagen.

Je kunt gevoelens ervaren die bijna identiek zijn aan het gevoel van verlichting. Dan kun je denken aan kicks, bliss, flow, flashes, drugs geïndiceerd, high, opgewekt via hersenstimulatie, verliefdheid.
Het verschil is dat verlichting niet verslavend werkt, maar bevrijdend.

Tegelijkertijd kunnen topervaringen en ervaringen van ego-dissolutie ons bewust maken van de noodzaak om een gepaste afstand te bewaren ten opzichte van anderen en de wereld om ons heen. Deze afstand kan ons helpen om grenzen te stellen, zelfzorg te praktiseren, en onze eigen authenticiteit en integriteit te behouden in relaties en interacties. Het begrip evenwaardigheid krijgt inhoud. Waarmee, waarin en wanneer ben je verbonden? In het antwoord blijft vrijheid van belang zodat wijzelf en anderen kunnen blijven ontwikkelen.

Tot zover

Je kunt doorlezen op de aspecten van zelfrealisatie via de labels onderaan dit blog voor nadere uitleg. Hierna nog wat voorbeelden van wat anderen erover zeggen.

Jan van Rossum: "Verlichting kan nooit het resultaat van denken zijn, omdat het vooraf- en voorbijgaat aan het denken. Alleen als het denken afziet van streven naar verlichting, kun je weer samenvloeien met de ononderbroken stroom van het leven waar je nooit ofte nimmer van gescheiden bent geweest".

Enkele van de misverstanden over verlichting zijn (Inzicht 8 Frans Langenkamp) de volgende.

• Verlichting is heel moeilijk te bereiken.
• Verlichting is een onbeschrijflijke toestand.
• In de toestand van verlichting is het ego verdwenen.
• In verlichting heeft men geen verlangens meer.
• In de toestand van verlichting leeft men helemaal in het hier en nu.
• Je kunt helemaal niets doen om verlichting te bereiken.
• Het bereiken van verlichting vergt grote discipline.
• Om verlicht te worden moeten men zijn seksualiteit opgeven - celibatair leven.
• Verlichting ontstaat door het vernietigen van het ego.
• In verlichting zie je in dat het ego een illusie is.

Deze opsomming van misverstanden is een voorbeeld van apofatisch benaderen. Het apofatische (ook wel via negativa genoemd) is een filosofische en theologische methode die zich richt op het beschrijven van de ultieme realiteit door middel van het ontkennen of uitsluiten van alles wat deze niet is, in plaats van het bevestigen van wat het wel is. Het gaat dus niet om een positieve beschrijving, maar om een negatieve benadering door middel van ontkenning.
Neti neti is een filosofisch concept uit de Vedanta-school van het hindoeïsme, dat vaak wordt vertaald als "niet dit, niet dat". Het verwijst naar de praktijk van negatie of ontkenning, waarbij men alle beperkende concepten of eigenschappen van het zelf ontkent om tot het besef te komen van wat het zelf werkelijk is. Dit wordt beschouwd als een weg naar zelfrealisatie of spirituele verlichting.

Het realiseren dat je niet boven of onder iets of iemand anders staat lost heel veel onzekerheden op en geeft zicht op totale verbinding met alles en iedereen.

Aanwezig zijn in het nu

Leonard Jacobson schrijft in zijn boeken over aanwezig zijn in het nu en verlichting. Een citaat uit het hoofdstuk Een ontwaakt leven (blz 188).
Iemand die verlicht of ontwaakt is, leeft voornamelijk in het moment van Nu. Het Nu wordt altijd herkend als de werkelijkheid van het leven, zelfs als men binnengaat in het denken en het functioneert in de wereld van de tijd.
Een verlichte persoon leeft in een staat van liefde en acceptatie. De illusie van afgescheidenheid is opgelost. Hij of zij leeft met een sterk gevoel van Eenheid van alle dingen.
Een verlicht persoon leeft zonder te oordelen, zonder angst en verlangen. Er is een voortdurend besef van de niet aan de persoon gebonden en eeuwige dimensie van het bestaan.
Hij of zij heeft mededogen en handelt altijd integer. Het is onmogelijk om oneerlijk te zijn. Iemand die werkelijk verlicht is ziet alle anderen als gelijken. Dat breidt zich uit naar de dieren en de wereld van de natuur. Het is onmogelijk voor een verlicht persoon om anderen met opzet te benadelen.

Reis naar het nu; een heldere begeleiding op het pad naar geestelijk ontwaken (bol.com).

In dit boek beschrijft Jacobson een twee-stappen-dans naar ontwaken en heelheid. De eerste stap is aanwezig zijn en de tweede stap het bewust worden van dat wat je uit die aanwezigheid haalt en houdt. Die tweede stap, over de trucjes van het ego en het brein die je laten leven in de wereld van illusie, lijkt op het advies van Hans Laurentius om rigoureus zelfonderzoek te doen.

Zie ook alle boeken van Hans Laurentius
of het boek van Vera Helleman. Moeiteloos jezelf zijn. ontwaken in een nieuw bewustzijnsperspectief (bol.com).

De verwijdering tussen God en mensen onderling

Al duizenden jaren vertellen mensen over een breuk in de relatie tussen mens en God. In de oudst bekende verhalen was er sprake van vele onsterfelijke goden, die eigenschappen hadden die op mensen leken. Goden als spiegels van het menselijke karakter. Er was behoefte om te verklaren waarom God niet rechtstreeks was te benaderen of om het bestaan van maar één God te bewijzen.

In een onlangs ontcijferde tekst, 800 jaar ouder dan de eerste Bijbelteksten, zou de god Adam bestraft zijn voor zijn bemoeienis met de strijd tussen de scheppergod El en zijn rivaal Horon. Horon, in de vorm van een slang, beet Adam en hij veranderde in een sterfelijk mens. Om het verlies van zijn onsterfelijkheid te compenseren schiep (een zonne)god de vrouw (zodat ze door hun kinderen toch voort konden leven).

Net als bij de machtsstrijd in de godenwereld lijkt het er op dat er van oudsher competitie is tussen culturen in het presenteren van een monotheïstische Godsbeeld. In de Joodse en islamitische religie heeft God (Allah) als het ware gewonnen en hebben de andere bovenaardse wezens een bijrol gekregen als engelen. Het zijn de engelen die menselijke trekjes vertonen en soms ongehoorzaam zijn. Zo zou de duivel (Lucifer of Satan genoemd) een gevallen engel zijn. In de Bijbel schiep God man en vrouw en laat hen leven in het Paradijs op slechts een voorwaarde, namelijk dat zij niet aten van de vruchten van de boom van het kennis van goed en kwaad. Die kennis leidt tot veroordelen en afstand tot de ander. Kennis van goed en kwaad was voorbehouden aan de goden. Met het eten van deze vruchten zouden de mensen goden worden.
Het was de duivel in de vorm van een slang die Eva verleidde om toch van de vrucht te eten en Adam te bewegen om dat ook te doen. Het leidde tot de verwijdering van God en de mens en verdrijving uit het paradijs. Sindsdien lag de erfzonde als een vloek over hun nageslacht en bidden gelovigen in het onze vader om "vergeving van onze schuld".

Het christendom slaagde erin om zich te nestelen in de top drie van monotheïsmen door 2 millennia te verhalen over de geboorte van Jezus als zoon van God, die de banvloek van de zondeval weer verbrak. Het is al die tijd weer mogelijk om terug te keren tot God, maar wanneer en in welke vorm? Dat wordt bepaald met de wederkomst van Christus op de dag van het laatste Oordeel. Zelf was Jezus naar verluid in staat om uit de dood op te staan en na het tonen van het bewijs en het geven van instructies aan zijn discipelen weer naar de Hemel te varen. Gelovigen worden begraven in afwachting van de wederopstanding en uitroeiing van het Kwaad. Er zullen weinig mensen zijn die zich laten begraven omdat zij letterlijk verwachten op de jongste dag weer op te staan. Geen wonder dat crematie steeds populairder is geworden. Het is not done om geestelijken over de logica van wederopstanding en andere verhalen uit de Bijbel door te zagen. Wat een gelovige echt gelooft is dan ook vaak onduidelijk: "er is iets of meer tussen hemel en aarde".

Het zijn in de afgelopen eeuwen de kerkelijke instituties geweest die getracht hebben de menselijke behoeften aan een beter leven te kanaliseren en zo macht te verwerven. Priesters gaven aan hoe je leven moest (met een beloning na de dood) en hoopten zo de mensheid te verheffen boven de onschuldige, maar onbewust levende dieren.
Nu we leven in een samenleving van welvaart is voor velen de wens tot het toetreden van het hiernamaals verdwenen. Het leven voor de dood is inmiddels aardig paradijselijk geworden. We willen niet langer verteld worden hoe te leven of verlost worden. Dat maken we zelf wel uit.

Gebleven is de drang tot competitie, de machtsstrijd en de neiging om te veroordelen. Monotheïstische culturen claimen dat zij een persoonlijke relatie met God hebben die zich exclusief zal inzetten voor hun eigen zaak. En dat leidt tot kinnesinne en bloedige godsdienstoorlogen. Nietzsche verklaarde dat God dood was, mogelijk om een bijdrage te leveren tot het staken van de gevechten op leven en dood.

Mensen vinden het nog steeds moeilijk om anderen als gelijke te accepteren. In sport en spel leven we die kinderlijke behoefte uit om meer en beter te zijn dan een ander. We willen blijven groeien en ontwikkelen, niet in de laatste plaats om ook op de oude dag autonoom en comfortabel te kunnen leven.
Mensen willen veiligheid en erkenning. We willen als goed beoordeeld worden. Als eerste van onze ouders, dan van onze leraren, later van onze partner of werkgever en het zou mooi zijn wanneer we het ook van God zouden krijgen.

In het leven zijn er een aantal angstige momenten dat we verwijderd raken van de ander. Het begint bij de geboorte met het doorknippen van de navelstreng, vervolgens maken we de eerste breuk in het ontdekken van ons ego en we oefenen in het zelfstandig verbinding maken en loslaten in onze puberteit. De laatste breuk met anderen is bij onze dood. Gelovigen hopen dan genoeg krediet te hebben verzameld om opgenomen in een probleemloos leven in een hiernamaals.
Op deze wijze hopen mensen te ontsnappen aan de zinloosheid van het leven. "Stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren". Velen zien hierin het recht op een vrij leven en weinigen zien een plicht om een evenwaardig leven te leiden en hierin wederkerigheid te eisen van anderen.

Het disciplineren van jezelf uit religieuze motieven, het je houden aan de tien geboden of gewoon uit fatsoen kost sommigen veel moeite. Het valt dan niet gemakkelijk te kijken naar anderen die het niet zo nauw nemen met de regels of die een geloof beschimpen. Trots en eerwraak leiden tot agressie die in tegenspraak is met de religieuze beginselen die oproepen tot naastenliefde, compassie, mededogen en barmhartigheid.

We hebben moeite met vertrouwen en ruimte te geven aan anderen. Het boeddhisme waarin stilte, ruimte en leegte belangrijke elementen zijn, vinden veel westerse mensen aantrekkelijk maar ook lastig. We willen die elementen wel voor onszelf, maar wanneer we het overlaten aan anderen zou er dan genoeg voor onszelf overblijven? Wij zijn gericht op "doen" en onderschatten de waarde van "laten".
Het boeddhisme slaat met haar non-dualiteit een brug over de kloof die we ervaren naar anderen. Er is eenheid in niet twee-zijn.

Zie ook Neale Donald Walsch over de misvatting dat een almachtige God behoefte zou hebben om mensen te straffen.

Waarom een non-dualistische levensstijl aantrekkelijk is

Innerlijke rust en tevredenheid

Een non-dualistische levensstijl kan voor veel mensen aantrekkelijk zijn om verschillende redenen. 

• Verbinding. Een non-dualistische levensstijl bevordert verbinding en eenheid met anderen, in plaats van afscheiding en dualiteit. Dit kan resulteren in een gevoel van verbondenheid en saamhorigheid met anderen, en kan helpen om een gevoel van eenzaamheid en isolement te verminderen. 
• Mindfulness. Een non-dualistische levensstijl benadrukt het belang van mindfulness en bewustzijn in het dagelijks leven. Door te leven in het huidige moment en bewust te zijn van je gedachten en emoties, kan je meer innerlijke rust en tevredenheid ervaren. 
• Compassie. Non-dualiteit bevordert ook compassie en mededogen voor anderen, omdat het ons eraan herinnert dat we allemaal één zijn en dat we allemaal lijden. Door het cultiveren van mededogen en empathie kunnen we ons meer verbonden voelen met anderen en ons meer inzetten voor het helpen van anderen. 
• Spirituele groei. Non-dualiteit kan ook bijdragen aan spirituele groei en ontwikkeling, omdat het ons aanmoedigt om onze eigen innerlijke ervaringen te verkennen en ons bewustzijn te vergroten. Door ons te concentreren op innerlijke groei en het loslaten van dualistisch denken, kunnen we ons meer openstellen voor spirituele ervaringen en een diepere betekenis vinden in ons leven. 
• Minder stress. Een non-dualistische levensstijl kan ook helpen om stress en angst te verminderen, omdat het ons eraan herinnert dat we ons niet vast hoeven te houden aan dualistische denkpatronen en labels. Door het loslaten van dualiteit en het omarmen van een meer holistisch perspectief, kunnen we ons meer ontspannen en geaard voelen in het huidige moment.

Autonomie en verbinding

Mensen zijn al eeuwenlang in alle culturen ter wereld bezig met de verhouding tussen autonomie en verbinding. In de Franse revolutie werd dit fraai samengevat in het adagium “vrijheid, gelijkheid en broederschap” en werden de eerste twee begrippen zoveel mogelijk verwoord in wetgeving. Want wanneer vrijheid niet gerelateerd wordt aan gelijkheid dan hebben de brutalen de halve wereld. Broederschap oftewel liefde en verbinding valt slecht vast te leggen in wetten. Liefde stroomt vrij binnen kade(r)s.

In het streven naar vrijheid voor iedereen op alle niveaus is het een constant zoeken naar een vorm die vrijheid zowel begrenst als garandeert. En die vorm moet in beweging blijven omdat starheid juist vrijheid verkleint. En in die beweging ontstaan soms uitwassen.

Een uitwas van het Ik-tijdperk is dat mensen hun ego niet meer kunnen relativeren en uit balans zijn in het redelijk afwegen van eigen belang versus andermans belang. Onbescheidenheid, onverschilligheid en onwaarachtigheid kenmerken na 30 jaar doorgeschoten assertiviteit politici, reclame, media en veel individuen.

Ontwikkeling

Het is een fase in een eeuwenlange ontwikkeling naar vrijheid, waarbij elke drie stappen vooruit worden gevolgd door twee stappen terug waarna de vrijheid weer wordt bedreigd. Toch is de som positief omdat er heel langzaam vrijheidsgraden op meerdere dimensies worden opgebouwd. Individuele vrijheid gaat langzaam steeds meer gepaard met collectieve vrijheid en welvaart. Dit resultaat wordt gesteund door technologie als computers, Internet en domotica en door vergroting van menselijke competenties als communicatieve vaardigheden en mogelijkheden. Een mogelijk nadeel is vergrote afhankelijkheid van elkaar.

De cultuur van het westen en het oosten ontwikkelen hun eigen dynamiek en komen van tijd tot tijd bij elkaar. Geweldloosheid en zinvol omgaan met het ongrijpbare als liefde en vrijheid zijn thema’s waarop we van elkaar kunnen leren. Beide culturen proberen de eenheid tussen mensen na te streven en te bewaren door liefde en vrijheid met elkaar te verbinden. Kijken vanuit beide culturen maakt het gemakkelijker om tegengestelde bewegingen tegelijkertijd te accepteren. Het is het beeld van iemand die fraai danst en die timen, bewegen en stil houden weet te integreren.

"Voorgangers" in de non-dualistische levensstijl faciliteren de spirituele ontwikkeling van anderen door hen te ontregelen. Door je vragen te stellen naar je identiteit "wie is het die ....."; door je te laten zien dat jouw vrije wil zo weinig voorstelt dat je net zo goed kunt stellen dat je het product bent van hersenactiviteit, "maar je bent niet jouw brein".
Belangrijk is kritisch te blijven. Wie een leraar kritiekloos tot guru verheft en zichzelf onnodig wegcijfert, loopt het gevaar dat de verhouding ontspoort en verwordt.

Eenheidservaring

Ook bijna-dood-ervaringen kunnen een eenheidservaring oproepen.
Je leert identificatie met welke overtuiging dan ook en verhalen over wie je bent, los te laten. Je leert dat vasthouden aan het ego je ergens zal brengen en je leert dat open staan je verder brengt in de kwaliteit van de verbindingen die je aangaat.
De visie van non-dualiteit doet mensen realiseren dat het ik /jij onderscheid een illusie is. "Ik ben een andere jij".
Levinas ‘Ik word ik in het aangezicht van de ander’.
Bewust en wakker leven houdt in het niet-twee zijn van mensen te zien en te doorleven.

De vier vormen (Brahmaviharā) van je verhouden tot anderen (die boeddhisten ook al nastreefden), worden dan de volgenden.

1. Liefde aan iedereen; de hoop dat het ieder wezen goed gaat.
2. Compassie; de hoop dat het lijden van alle wezens wordt verminderd.
3. Altruïstische vreugde in de daden en acties van anderen.
4. Gelijkmoedigheid; het leren accepteren van verlies en winst, lof en blaam, succes en falen zonder gehechtheid zowel voor jezelf alsook voor anderen.

Esther Perel schrijft in "erotische intelligentie": wanneer men samensmelt, wanneer twee mensen een worden, kan er geen verbinding meer ontstaan. Er is niemand meer met wie je een band kunt vormen. Vandaar dat afzonderlijkheid een voorwaarde is voor een verbintenis; dit is de wezenlijke paradox van intimiteit en seks.
Tot zover Perel.

Non-dualiteit

In het verlengde hiervan kan ook bij non-dualiteit verbinding alleen ervaren worden in dualiteit. Men spreekt liever over niet-twee zijn dan over één zijn. Wel samensmelting, niet een tijdelijke met één ander individu, maar permanent met alle anderen zonder verlies van individualiteit.

In andere woorden, de behoefte om absolute macht uit te oefenen verdwijnt wanneer je realiseert dat die ander (mens of dier) net als jij onderdeel is van hetzelfde grotere geheel.
Macht corrumpeert en maakt dat een verbinding tussen vrijheid en liefde verwordt. De voortdurende cyclus van verbinden en loslaten heeft zin wanneer het individu ondertussen werkt aan zijn eigen integriteit, zodat het iteratieve proces tegelijk een transformatie wordt naar een hoger niveau van beschaving.

Moet je voor het ontwikkelen van non-duaal bewustzijn iets doen? Nee, maar het helpt om en-en te denken en wanneer je kunt omgaan met paradoxen. Je wordt bescheidener over jouw vrije wil en verwerft meer vrijheid.

Meer lezen over non-dualiteit, klik hieronder op de labels.

Het abstracte karakter van non-dualiteit wordt omschreven door "voorganger" Jan van den Oever, die in deze video paradoxaal betoogt dat het bestaat via dualiteit.
Non-duaal bewustzijn gaat om het inzicht dat er geen ervaarder van de ervaring is. Zelfrealisatie is "oplossen in dualiteit". Stilte is beschikbaarheid voor het kennen. Ons wezen is kwetsbaar en ongrijpbaar, omdat er geen doener is. Ons ego probeert dat te verhullen. Authentieke mensen laten dat na en geven zich over aan de totale kwetsbaarheid.

Niemand bezit non-duaal bewustzijn en het is ook geen gevoel. Het is een verwijzing. Het verwijst naar dat er geen doener is. Het universum beweegt. Er is wijsheid, er is dans, er is humor, er is zwijgen.