Taoïsme en de weg naar geluk

Over geluk

Volgens Lenoir is geluk het bewustzijn van een algemene, blijvende tevredenheid in een betekenisvol bestaan dat gebaseerd is op de waarheid.
In zijn boek 'Over geluk, een filosofische ontdekkingsreis' neemt Frédéric Lenoir de lezer mee op een filosofische ontdekkingsreis. Lenoir geeft een overzicht van filosofische stromingen die elk geen kant-en-klare recept leveren voor geluk. Hij zoekt antwoord op vragen als: Is geluk iets puur subjectiefs? Hangt het van onze genen of van toeval af? Moet je iets nastreven? Kun je aan geluk werken? En kunnen geluk en lijden samengaan?

Een van de stromingen die Lenoir behandelt is het Taoïsme. Het woord Tao betekent 'de Weg' en vormt het kernbegrip van het taoïsme, waaraan het ook zijn naam ontleent. Tao is het ondeelbare en onbeschrijfbare principe, waaruit alles voortvloeit. Deze weg leidt niet automatisch naar geluk, maar wie onderweg de juiste beslissingen neemt vergroot zijn kans om gelukkig te blijven of het weer te worden. Beslissingen hebben als kenmerk “doe ik iets wel of doe ik iets niet”. Het doen door niet te doen of door los te laten heet in het Taoïsme wu wei (niet handelen tegen de aard der dingen in). Een taoïst probeert zich niet te verzetten tegen de loop der dingen, maar probeert daar spontaan maar wel bewust in mee te gaan. Het doel van "wu wei" is het streven naar een evenwichtige situatie en zodoende, zacht en onmerkbaar, in harmonie te geraken met het zelf, anderen, en de omgeving.

Taoïsme over gelukkig worden

• Het Taoïsme leert dat er een universele kracht is, genaamd Tao, die alles in de wereld regelt. Door te leven volgens de Tao, kan men in harmonie zijn met de natuurlijke loop van de dingen en stress en angst verminderen.
   
• Het Taoïsme benadrukt het belang van in het huidige moment te leven en te genieten van wat er op dit moment gebeurt. Door niet te veel te focussen op het verleden of de toekomst, kan men een gevoel van innerlijke rust ervaren.
   
• Het Taoïsme moedigt aan om innerlijke deugden zoals bescheidenheid, compassie, vriendelijkheid, nederigheid en vrijgevigheid te cultiveren. Door deze deugden te beoefenen, kan men een gevoel van vrede en tevredenheid ervaren.
   
• Het Taoïsme leert dat verlangen en hebzucht ons kunnen leiden tot een ongelukkig leven. Door tevreden te zijn met wat we hebben en niet te streven naar meer, kunnen we een gevoel van innerlijke vrede en tevredenheid bereiken.
   
• Het Taoïsme moedigt aan om een eenvoudig leven te leiden en te vermijden dat we ons laten meeslepen door materiële rijkdom. Door in eenvoud te leven, kan men stress en angst verminderen en een gevoel van innerlijke vrede en tevredenheid bereiken. 

Wei wu wei is een belangrijk concept binnen het Taoïsme dat betekent "handelen door niet-handelen". Het verwijst naar het idee dat men in harmonie met de natuurlijke loop van de dingen kan handelen door niet te proberen om de dingen te forceren of te controleren, maar in plaats daarvan mee te bewegen met de natuurlijke stroom.
De relatie tussen wei wu wei en de manieren om gelukkig te worden volgens het Taoïsme is dat wei wu wei een van de manieren is om in harmonie te leven met de natuurlijke loop van de dingen. Door niet te proberen om de dingen te forceren of te controleren, kunnen we ons bevrijden van stress en angst en ons openstellen voor de kansen en mogelijkheden die zich voordoen.

Wikipidia over wu wei

Bijvoorbeeld Tao Te Ching vers 37: Tao is eeuwig nietdoende en toch is er niets dat het niet doet. Met andere woorden, Tao doet niets en toch alles. De betekenis van de woorden 'niet doen' is in deze zin veranderd: in de eerste betekenis wordt geduid op het niet gehecht zijn aan de resultaten van de actie die men onderneemt (zie ook de Bhagavad Gita). In de tweede betekenis wordt aangeduid dat men wel alles aanpakt wat men als taak of (levens)opdracht dient te volbrengen. Men kan in deze paradoxen doordringen door de hele context, de filosofie of de cultuur waarin deze paradoxen geschreven zijn te bestuderen.

Wijsheid is weten wanneer te doen en wanneer te laten.

Vergelijk dit inzicht met:
“geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen. Geef me de wijsheid om te accepteren wat ik niet kan veranderen. Geef me het inzicht om het verschil tussen beide te zien” – Franciscus van Assisi

Een belangrijk ethisch principe is vrijheid. Dat is goed (en bevordert geluk) wat de vrijheid van de meesten vergroot. Een goede beslissing maken komt vaak neer op de vraag te beantwoorden: Welk doen en welk laten vergroot deze vrijheid?

In het bereiken van een uiterste als geluk is het zaak om de balans te houden tussen uitersten. Bij het toepassen van het taoïsme op de vechtkunst (Tai Chi) gaat het er om om zelf in balans te blijven en de tegenstander uit balans te brengen. Tai Chi betekent 'het hoogste uiterste' en is het oneindige en fundamentele principe van evolutie en zelforganisatie. Het is de eenheid van Yin en Yang en daarmee het hele bestaan. Yin en Yang zijn de universele antagonisten, elkaar aanvullende kwaliteiten van het bestaan. Wanneer je probeert weg te komen van het ene uiterste roep je vanzelf het andere uiterste (als tegenkracht) op. Het heeft dus geen zin om bijvoorbeeld de absolute macht te bereiken of te streven naar permanent en absoluut geluk. Dat roept weerstand en het tegendeel, kortom ellende op. Het gebruik maken van yin en yang lijkt op het en-en denken. Wanneer je of-of denkt probeer je yin of yang tot de uiterste waarheid te verheffen en heb je daarmee per definitie ongelijk en verklein je de kans op geluk.

Lenoir bespreekt grote denkers als de Boeddha, Epicurus, Zhuangzi, Montaigne, Spinoza en Etty Hillesum.

Klik hier voor typische taoïstische uitspraken van Lao Tse.

Klik hier voor de werking van het denken in paradoxen in relatie met wu wei en geluk.

Leven na de dood, hoe bestaat het?

Descartes wilde zijn bestaan aantonen door te stellen dat hij dacht. Cogito, ergo sum. Ik denk, dus ik ben. Er zullen weinig mensen zijn die twijfelen of zij bestaan. Het andere uiterste is denken dat je eeuwig bestaat en niet echt kunt sterven. De eerste vorm van moeilijk doen heet filosoferen, de tweede vorm van gemakkelijk doen noemen we magisch denken. Gelukkig bewegen de meeste mensen hier tussenin.

Sommige mensen kunnen niet geloven dat een mens nooit eerder heeft geleefd. Zij gaan er vanuit dat zij een vorige leven hebben gehad en dat hun ziel voort bestaat na de dood.

Geloven in illusie

In non-dualistische filosofieën wordt gesteld dat de scheidingen die we waarnemen tussen individuen en de wereld om ons heen illusoir zijn. Het idee is dat alles deel uitmaakt van hetzelfde fundamentele bewustzijn of de universele werkelijkheid. In die zin wordt gezegd dat een individu nooit echt "geboren" wordt als een afzonderlijke entiteit, omdat het altijd al deel heeft uitgemaakt van het grotere geheel.

Leven en Dood als Continuüm

Vanuit dit perspectief wordt gekeken naar het leven en de dood als onderdeel van een continuüm. In plaats van te denken aan geboorte en dood als strikt afgebakende gebeurtenissen, wordt de nadruk gelegd op de voortdurende stroom van bewustzijn en het idee dat bewustzijn niet wordt vernietigd bij de dood, maar zich op een andere manier voortzet.

In een van zijn lezingen vertelt Osho (Bhagwan) over de schijnbare verschillen die er bestaan tussen de opvattingen van Jezus, Mohammed, Boeddha, Mozes en andere religieuze leiders over reïncarnatie. Het ene geloof stelt dat de ziel bestaat en opnieuw geboren wordt, het andere niet of spreekt er niet of nauwelijks over (bijvoorbeeld Jesus).
Volgens Osho denken alle gelovige leiders dat reïncarnatie bestaat, maar hebben zij verschillende strategische redenen om er wat anders over te zeggen of erover te zwijgen. Wat al duizenden jaren geleden geconstateerd werd is dat wanneer mensen denken dat huidig leed het gevolg is van daden uit een vorig leven dat veel mensen met dat lijden van anderen geen compassie hebben. Onder het mom dat je in een volgend leven een herkansing krijgt, lieten mensen verbeteringen in hun eigen gedrag na.
De schijnbare verschillen in de uitwerking van de religies hebben bij de volgelingen van de religieuze leiders door de eeuwen heen bijgedragen aan machtsstrijd.

De Dalai Lama is onderwerp geworden van politiek getouwtrek over zijn opvolger. In de Tibetaanse traditie wordt een religieuze leider opgevolgd door zichzelf in een volgend leven. De Dalai Lama wordt beschouwd als een bodhisattva. Dat is een wezen die het Ontwaken (verlichting) heeft bereikt, maar besluit na zijn dood terug te keren om anderen te helpen op hun beurt te ontwaken. Een bodhisattva heeft edele bedoelingen en is niet uit op de macht.
Na het overlijden wordt gezocht onder kinderen die opvallen door uitspraken die doen denken aan de overleden leider. Die kinderen worden gezocht onder bepaalde families in Tibet. Vanwege de winst in status ligt magisch denken en manipulatie op de loer. Of het aangewezen kind letterlijk de reïncarnatie van de vorige voorganger is, zullen slechts weinigen betwisten. Het doet er ook niet zoveel toe, want het gezochte kind krijgt een gedegen religieuze opleiding.
Sinds Tibet valt onder de Chinese overheersing, heeft de Dalai Lama aangekondigd niet meer te reïncarneren en heeft China geëist dat hij in China zou reïncarneren. Een tamelijk absurde situatie die laat zien dat opvattingen over reïncarnatie niet neutraal zijn en bijdragen aan politieke discussies over invulling van het geloof en aan machtsstrijd.

Dominee Hans Stolp heeft een boek geschreven met als titel “Waarom wij naar de aarde kwamen”. Het is volgens hem een boek voor kinderen van 10 tot 100 jaar. Volgens Stolp bestaan wij voor onze geboorte op aarde ergens in het universum als lichtwezens in een zuiver positieve omgeving, waar het leven paradijselijk is. We komen naar de aarde om te leren en gaan na onze dood weer terug. Doodgaan is als het uittrekken van een jas. We begraven of cremeren die jas en het lichtwezen verschijnt af en toe om nabestaanden ter zijde te staan, aldus Stolp.
Het leven van de lichtwezens klinkt te mooi om waar te zijn. Alleen maar positief leven daar leer je niets van, alleen maar negatief leven bestaat niet. Het leven op aarde is balanceren tussen positiviteit en negativiteit. Het negatieve maakt functioneel ruimte, zodat het positieve kan bestaan. Leven (zonder machtsstrijd) gaat gemakkelijker wanneer we telkens terugkeren naar die balans.
Het is maar de vraag of kinderen wel gebaat zijn bij het verhaal van Hans Stolp over levens voor en na het aardse bestaan. Het draagt niet bij aan vrijheid en leven in het nu.

Magisch denken

Van ongeveer het derde tot het zesde levensjaar gaan kinderen de fase van magisch denken door. Veel kinderen zien lichtwezens, engelen of overleden mensen. Een deel van die kinderen is paranormaal begaafd. Dat kan zowel bij hunzelf als bij hun ouders verwarring wekken. Een paar maken melding van een vorig leven. Wanneer dit niet onderdrukt en zonder oordeel aangehoord wordt, verdwijnt dit fenomeen uit het kinderleven. Kinderen, die dit niet goed een plaats geven, kunnen tot op hoge leeftijd blijven worstelen met hun ego en macht.

Of reïncarnatie nu wel of niet bestaat en kan worden herinnerd, het leven begint voor de meeste kinderen met een geheel nieuwe start en een schone lei, al begint vrijheid wat later bewust te worden.
Er is niets mis mee om af en toe te dromen en je fantasie uit te leven. Zolang je maar kunt schakelen tussen droom en werkelijkheid en geen verantwoordelijkheid ontloopt in het ontwikkelen van vrijheid. Het gaat om ontwaken in non-duaal bewustzijn. De behoefte om te fantaseren over een alleen maar positieve wereld verdwijnt dan vanzelf.
Hoe "ongeloofwaardig" het ook klinkt, 100% zekerheid over religieuze waarheid in het bestaan is niet nodig om het goed te kunnen leven.

Mystiek is het ongrijpbare respecteren, magisch denken is het je toe-eigenen. Het is een kinderlijke onvolkomenheid van het ego.

Klik op de links in de tekst of op de labels onderaan voor een uitwerking van deze gedachte.

Zie ook Groundhog day, over de kans om elke dag opnieuw te beginnen en zo het wezen van liefde te leren.

Uw wil geschiedde

“Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel”

Het is een regel uit het Onze Vader dat in de loop der tijden miljarden malen moet zijn gepreveld. Een oplettende lezer zal zien dat er een spelfout zit in de titel. "Geschiede" is een sporadisch gebruikte werkwoordsvorm, de aanvoegende wijs (conjunctief), "geschiedde" is verleden tijd, geschiedenis.

Er zijn vele vormen van geloven, een paar typeringen.
Je hebt mensen die denken dat je een God kunt inzetten voor het behartigen van de eigen belangen. Ze bidden dan ook om iets te krijgen. Je hebt gelovigen die God vrezen en proberen hem gunstig te stemmen. Je hebt gelovigen die gewoon zo opgevoed zijn en er verder niet zo bij nadenken. Zij volgen de rituelen en zeggen regelmatig een gebed op. Een ander heeft een gesprek met God waarin de meest intieme zaken worden gedeeld. En dat werkt op zich bevrijdend.
Geen wonder dat God het verder wel gelooft en het laat bij een doodse stilte. Het gaat vanzelf.

'Stilte is de taal van God. Al het andere is slechte vertaling',
Rumi.

Het maakt voorgangers en priesters niet zo veel uit waarom je gelooft. Het is misschien ook wel zo handig om een eindeloos gesprek te voorkomen wanneer niemand kan bewijzen wat nu de wil van Allah of Gods of wie of wat dan ook zou moeten zijn.

Wat je gelooft is vooral een persoonlijke interpretatie. Ik geloof wat ik zowel in mijn hoofd als in mijn hart en buik als waarheid ervaar. Ik noem mijzelf een dubbele agnost. Daarmee wil ik aangeven dat ik niet vind dat het bewijs voor het wel of niet bestaan van een God wetenschappelijk kan worden aangedragen. Het bestaan en de natuur zou je met even veel gewicht kunnen zien als bewijs voor het niet bestaan van een almachtige God (maar een schitterend toeval) als dat het een bewijs is van een zeer doordachte schepping. De schijnbare onzichtbaarheid en ongrijpbaarheid van God zegt mij vooral dat je niet eindeloos moet doorgaan met zoeken. Atheïsme en geloof zijn voor mij evenwaardig.
Het willen switchen tussen jezelf verbergen en zichtbaar worden zie ik in mijzelf, in anderen en in het wel of niet zichtbaar zijn van goddelijkheid. In gesprekken met anderen kan ik mijzelf ontwikkelen en het goddelijke verschijnt tussen individuen.

Hoe verhouden ego en ziel zich tot elkaar?

De ziel wordt vaak gezien als het spirituele of onsterfelijke deel van een persoon dat een diepere betekenis en doel in het leven vertegenwoordigt. Sommige mensen geloven dat het mogelijk is om contact te maken met de ziel door middel van meditatie, gebed, introspectie of andere spirituele praktijken.
Het ego daarentegen verwijst meestal naar het deel van de persoonlijkheid dat betrokken is bij het bewustzijn van de eigen identiteit en het behoud ervan. Het kan zich uiten als de behoefte aan erkenning, controle, macht en status.
Hoewel het ego en de ziel verschillende aspecten van de menselijke ervaring vertegenwoordigen, zijn ze niet per se tegenpolen. In plaats daarvan kunnen ze worden gezien als complementaire aspecten van de persoonlijkheid die samenwerken om een evenwichtige en gezonde persoonlijkheid te creëren. Het is mogelijk om je ego te gebruiken om je doelen te bereiken terwijl je tegelijkertijd verbonden blijft met je ziel en je innerlijke waarden.
Bescheidenheid wordt vaak geassocieerd met spirituele ontwikkeling, maar het kan ook worden gezien als een deugd die wordt gewaardeerd in veel culturen en filosofieën. Het kan worden gezien als een manier om respect te tonen voor anderen en jezelf niet boven anderen te plaatsen. Het kan ook een manier zijn om nederigheid en dankbaarheid te cultiveren voor wat je hebt in plaats van altijd meer te willen.

Tot een balans komen

Ik probeer het verband en midden tussen het positieve en het negatieve te zien. Ik onderzoek de werking van begrippen als gezag, macht, kracht, potentie, potentiaal en potentialiteit. Ik bezie ze als een spanningsveld dat iets wezenlijks kan oproepen. Het verschil tussen gezag en met macht is dat mensen met gezag zich bewust lijken te zijn dat zij weten wanneer te doen en wanneer te laten. Dat "dwingt" respect af.
Dualiteit onthullen en balanceren om non-dualiteit tot zijn recht te laten komen.
Ontregelende humor als geweldloos wapen in de strijd om serieuze zaken liefdevol te beslechten, waarbij de bevrijdende lach haar werk ongemerkt kan uitvoeren.
Woorden vangen niet het ongrijpbare, maar verbeelden in de communicatie het ont-vangen en ont-moeten.

Mijn beeld van een hogere macht is voor mij niet het beeld van een mens (lees: vader of iemand op een troon) en niet een hoger niveau, hoogstens een andere dimensie. Elk levend wezen zou een vorm kunnen zijn waarin iets goddelijks is uitgedrukt en aanwezig is. Het menselijke ego kan een verbinding met andere wezens en ook die hogere macht belemmeren. Ik acht het best denkbaar dat een paradijselijk wereld (non-dualiteit) ook realiteit kan zijn wanneer mensen stoppen met het oordelen over elkaar en elk levend wezen met respect benaderen. Respect betekent voor mij een spanningsveld, namelijk het tegelijk betrokken zijn en de juiste afstand bewaren.
Ik zie het ego ook als stoorzender, bron van dualiteit, als de kameel die te groot is om "door het oog van de naald te gaan". Wie een stapje terug doet, ziet "meerdere wegen naar Rome" en "wie het kleine niet eert is het grote niet weerd'.

Een zinnetje als “Uw wil geschiede” kan dan voor mij deze aanbeveling betekenen: laat het goddelijke wat in elk levend wezen aanwezig is tot uitdrukking komen. Ik vind het van belang dat de functie en werking van mijn ego en van anderen wordt doorzien. Zodat werkelijke verbinding en synchroniciteit tot stand en tot leven komen in vrijheid en evenwaardigheid, telkens opnieuw uitgevoerd en er zin kan worden uitgewisseld, gekregen en gegeven.

Authentiek leider van je eigen leven

Geen leider meer over anderen maar over jezelf.

Vooral vroeger vochten mensen elkaar respectloos de tent uit om leider te worden van de groep. Die drang viel te verklaren uit de zucht naar macht en seks. Macht erotiseert. Winnen, status en geld waren magneten voor mannen om vrouwen aan te trekken. Deze machtsstrijd wordt symbolisch gevoerd in de sport. De Olympische Spelen waren oorspronkelijk bedoeld voor verbroedering. Er zijn nog steeds archaïsche vormen van eerbetoon aan winnaars. De mannelijke etappewinnaars in de Tour de France, bijvoorbeeld, worden als beloning gekust door twee rondemissen. Vrouwelijke sporters moeten het doen met een bloemetje bij hun prestatie in de competitie. Langzaam maar zeker, niet in de laatste plaats door de emancipatie, worden deze drijfveren steeds zwakker of zakelijker. Joris Luyendijk suggereert als middel om de ratrace in de financiële wereld te stoppen: "mooie vrouwen moeten ophouden bankiers aantrekkelijk te vinden".
Via de moderne media worden mensen vlot op het schild gehesen, maar even zo snel ook weer gedumpt wanneer er schandaaltjes opduiken (denk aan de fransoos DSK). "No more heroes, anymore" (The Stranglers). Hebben we wel zoveel managers en leiders nodig (Ricardo Semler)?

Het bevorderen van een winnaarsmentaliteit wordt met de paplepel ingegoten. De boodschap aan ieder kind is: "je moet je uiterste best doen en een winnaar worden". Eerst wordt je topper in de jeugdsport en later wordt je geacht te klimmen op de sporten van de maatschappelijke ladder. Gevolg: angst om te falen en om erkenning mis te lopen, pestgedrag, gefocust op boven-onderliggend gedrag en weinig op opbouwende samenwerking.

Zie ook deze video.
Kunnen we wel optimaal sociaal zijn wanneer al op school het doembeeld van latere economische afhankelijkheid angst oproept?

Tegenwoordig loopt iedereen zich het vuur uit de sloffen voor economische onafhankelijkheid en is vormgever en leider van zijn eigen leven (self-management). In het bedrijfsleven pretendeert de topmanager voor te leven hoe de normen en waarden binnen het bedrijf zouden moeten zijn. Maar spreekt en komt die taal wel aan? Zouden de eigenschappen van de ideale, echte leider niet ook voor de werknemers en dus in principe voor iedereen kunnen gelden? Houden we (op school en op het werk) wel het gesprek waar het eigenlijk om gaat? Gaat dat wel voldoende evenwaardig?

Op de site www.authentiekleiderschap.nl valt te lezen.
Authentiek leiderschap is momenteel een hot item. Maar wat is het nu eigenlijk? "Het is niet iets wat je hebt of niet hebt; iedereen heeft het", legt Bas Blekkingh uit. Hij is directeur van Authentiek Leiderschap en schrijver van het gelijknamige boek. "Bij authentiek leiderschap gaat het om het ontdekken en naleven van je eigen missie". Verwar een missie niet met uw ego. "Dat is een intentieverschil: bij het ego ben je vooral bezig met hoe je op de omgeving overkomt en wilt komen, terwijl je bij authenticiteit bezig bent met wat je aan de mensen in je omgeving kunt bijdragen om hun naar een hoger plan te trekken. Zien dat dat lukt geeft een enorme voldoening".

Ego in de weg
"Leiders zijn het gelukkigst als ze het gevoel hebben dat ze ertoe doen. Als de missie duidelijk is en je gaat ermee aan de slag, word je veel gelukkiger. Maar de meeste managers lopen vast op hun ego". Blekkingh geeft als voorbeeld een manager die vindt dat hij meer erkenning verdient. Daarom vertelt hij op een feestje veel over zijn successen. In het begin is iedereen onder de indruk, maar na een tijdje denken de meeste mensen ‘heb je hem weer met zijn sterke verhalen'. "De angst om er niet toe te doen, compenseren managers met hun ego. Op de korte termijn is dat succesvol, maar op de lange termijn komt hun angst juist daardoor uit".

Wat is het niet?
Het is geen zweverige ‘wees maar lekker jezelf en het komt allemaal wel goed’-theorie. Want dan zou je elk a-sociaal, zelfzuchtig, slopend en manipulerend gedrag maar moeten tolereren, omdat het ‘zo lekker authentiek is’. Authentiek Leiderschap is ook niet ‘Doe maar wat er spontaan in je opkomt’. Authentiek is niet altijd spontaan, authentiek gedrag is soms zeer doordacht en buitengewoon afgewogen. Handelen vanuit je missie is niet altijd eenvoudig.
Tot zover de site.

Ieder mens heeft een ego en wil ertoe doen, wil erkenning krijgen voor zijn bijdrage. Voor iedere (jong) volwassene geldt dat een opgeblazen ego juist het krijgen van erkenning in de weg kan zitten. Ook een echte verbinding wordt erdoor belemmerd. Zou het niet veel mooier zijn wanneer iedereen zich zou inzetten om anderen naar een hoger plan te trekken? Is het niet simpelweg zo dat “alles wat gericht is op het vergroten van de vrijheid van zoveel mogelijk mensen, een goede handeling is”? Is bijdragen aan een cultuur waarin iedereen zichzelf kan zijn niet ook een vorm van liefdevol handelen?

Op de site staat ook “Het is aangetoond dat leiders en organisaties die vanuit Authentiek leiderschap handelen gelukkiger en succesvoller zijn en mensen beter weten te inspireren om het ‘beste van zichzelf’ te geven”. Authentiek gedrag kan leiden tot wederkerigheid en evenwaardigheid.
Zou het niet gewoon zo zijn dat iedereen gelukkiger is wanneer we allemaal als missie kiezen om elkaar authentiek (echt) tegemoet te treden?

Bas Blekkingh hanteert een zeven schillenmodel, gebaseerd op het model van Bateson over logische denkniveaus.

Het zeven schillenmodel van Blekkingh

Startpunt - Van buiten naar binnen en vice versa.

1. Waarnemen - Omgeving.
2. Doen - Gedrag.
3. Kennis, kunde - Vaardigheden.
4. Oordelen, toetsen - Normen.
5. Gevonden willen worden - Ego.
6. Ervoor staan - Waarden.
7. Missie - Authenticiteit.

Blekkingh ziet het ego als een bepaald zelfbeeld dat je in het verleden geholpen heeft om je op een specifieke manier te positioneren ten opzichte van de omgeving. Veel mensen willen niet een evenwaardige positie hebben ten opzichte van een ander en proberen een bovenliggende positie te verwerven, soms door een ander omlaag te halen, letterlijk te vernederen. Door dit gedrag ontstaat vaak een gevoel van onveiligheid of angst, omdat je zo juist dat bevordert wat je wilde voorkomen.
Het ego wil voorkomen dat je er niet toe doet. Het ego is een overlevingsstrategie, een mechanisme om je ware ik te beschermen.

De egoschillen.
1. De trotse, de opschepper.
2. De zelfstandige, de solist.
3. De schuldeloze, het slachtoffer.
4. De rustige, de wegduiker.
5. De aardigerd, de slijmbal.
6. De relativerende, de afgunstige.
7. De adviseur, de paternalist.
8. De krachtige, de sloper.

Je groei zit in het feit dat je in steeds moeilijkere of onveiligere omgevingen je ego's minder nodig hebt.

Voor verder lezen over de vraag of we wel het juiste gesprek voeren rondom erkenning en waarden e.d., zie de verwarring rond het begrip respect.

Onevenwaardigheid blokkeert de liefde

Wat de liefde tussen twee geliefden het snelst kapot maakt is minachting. Denigrerende opmerkingen maken en neerkijken op de ander of langdurig negeren is de dood in de pot voor een relatie.
Dit gegeven maakt duidelijk dat niet oordelen en een evenwaardige houding naar een ander belangrijk zijn in het behouden van een relatie.
Toch zit onze samenleving vol van momenten van competitie en oordeel. Van kleins af aan worden we geoefend in het meten met een ander. Sport en schoolprestaties zijn bedoeld om kinderen te leren om hun grenzen te verleggen en om samen te werken, maar doet hen ook permanent zichzelf vergelijken met anderen. Zij die altijd achteraan in de rij belanden worden moedeloos en verliezen hun zelfvertrouwen. Zij die altijd vooraan staan zijn slechts tijdelijk blij, maar nooit tevreden want ze kunnen elk moment van hun troon worden gestoten.

Al sinds Bijbelse tijden wordt de mens gewaarschuwd voor de desastreuze uitwerking van de waan de waarheid in pacht te hebben van het oordeel van goed en wat slecht is. Het spreekwoordelijk paradijslijk samenleven is onmogelijk wanneer we elkaar permanent de maat nemen.
Zelfs machthebbers kunnen rustig achterover leunen wanneer het verdeel en heers principe de mensen met elkaar doet vechten in plaats met hun uitbuiters. In de politiek hoeven ze alleen een veto recht te hebben om ongewenste veranderingen tegen te houden. Ontwikkelingen die hun niet bedreigen kunnen ongehinderd doorgang vinden. In dit licht bezien zou het geen verbazing mogen wekken dat de Verenigde Naties zo georganiseerd is dat een paar grootmachten besluiten kunnen tegenhouden en dat de Eerste Kamer in 1848 zo is ingericht dat ook regionale belangen zijn geborgd.

Nu is de menselijke ontwikkeling en beschaving inmiddels zo ver gekomen dat zowel de machthebbers buiten beeld zijn geraakt als dat vrijwel elke aardbewoner via Internet in principe alles in beeld kan hebben. Wie alleen strijdt over dat wat zichtbaar is ontgaat wat echt van belang is.

De drie grondslagen die werden aangedragen tijdens de Franse Revolutie zijn nog steeds aan de orde: vrijheid, gelijkheid, broederschap. Willen we in de wereld echt bijdragen aan het bevorderen van gerechtigheid, welzijn en welvaart voor elke wereldburger dan moeten we inzien wat de haalbaarheid van deze zaken aan ons zicht onttrekken. En het verrassende antwoord is de werking van ons ego.
De Dalai Lama maakt ons er al op attent dat het ego uit angst voor de dood ons doet zoeken naar overleving en veiligheid, met een krimp van het bewustzijn tot gevolg. We raken ons gevoel van verbinding met alles en iedereen kwijt. Dat gevoel hadden we in onze eerste twee levensjaren nog wel. Wanneer we de moed verzamelen om alle ongrijpbare zaken (vrijheid, waarheid, liefde e.d.) los (vrij) te laten kunnen we de blokkade die het ego opwerpt ontlopen en weer in verbinding treden.

Wat eigenlijk ieder kind zou moeten leren is dat omgaan met ongrijpbare zaken doenlijk is. Sterker nog, zelfs het gelijktijdig omgaan met twee ongrijpbare zaken als vrijheid en liefde is te doen. We kennen deze situatie als respect. Iemand die een ander respecteert is zowel betrokken bij de ander als de juiste afstand houdend. Hoe hierin balans te houden kost eerst wat oefenen, ongeveer evenveel als op twee benen te gelijk te staan en te lopen, maar het duurt niet lang of met de verworvenheid kan het kind zelfs leren fietsen en zo voort. Spelenderwijs kan een ouder of leraar ook feedback geven over het functioneren van het ego bij het balanceren en evenwicht houden bij respect.

Meer lezen over deze concepten? Klik op de labels onderaan dit blog.

De macht van zelfkennis

Friedrich Nietzsche is beroemd geworden met zijn boek Der Wille zur Macht. Daarin beschrijft hij dat elke kracht in het universum de andere krachten wil beheersen. Nietzsche maakt duidelijk dat mensen het bezitten van macht als belangrijk doel zien. Wie macht heeft kan anderen voor zich laten werken. Met de opbrengst hoopt hij de eigen belangen te dienen. Het verklaart mede waarom zo weinig mensen evenwaardigheid voor ogen hebben.
Het is maar de vraag of machtswellust de gewenste uitkomsten heeft. Het roept al snel angst bij de ander op en schept daarmee afstand. Wanneer je mensen met macht kunt vertrouwen leveren ze veiligheid.
Tot voor kort kenden vrijwel alleen degenen die aan de macht waren welvaart. Koning, keizer, admiraal: macht en welvaart wilden ze allemaal. Samenwerken in het verleden was vaak samen vechten tegen anderen. Pas toen het marktdenken bijna globale omvang kreeg hebben machthebbers hun macht weten te consolideren en uit te bouwen zonder uitoefening van fysieke kracht. Daarvoor moesten markten eerst letterlijk worden veroverd met fysieke legers. Een geweldloze verovering van de markt van welzijn en geluk is uiteraard nog niet overal het geval. Er wordt nog steeds over de hele wereld gevochten en weinigen willen geloven dat er een aantoonbare trend is naar minder geweld. Onwelgevallige machthebbers worden tegenwoordig vooral met economische machtsmiddelen gedwongen tot een andere koers.

Draait het in het leven om macht?
De een zal zeggen dat het draait om grijpbare middelen als status, geld, seks en macht. De ander zegt dat het draait om ongrijpbare waarden als vrijheid, kwaliteit en liefde. Krachten en machten zijn geen waarden. Liefde, geluk en vrijheid zijn uitgangspunt, middel en doel.
Seks, status, macht en geld leveren je een afgeleide van kwaliteit, liefde en vrijheid. De meesten krijgen niet het wezenlijke, maar wel bijna en velen doen het ermee. Beter iets dan niets. Eerst hebben, dan zijn. Ze hopen door geld en macht te verwerven uiteindelijk vrijheid, kwaliteit en liefde te bereiken. De hoop is vrij, goed en geliefd te zijn.

We zijn als mensheid inmiddels zo ontwikkeld dat we ongrijpbare zaken kunnen benaderen zonder eerst status, geld en macht te verwerven. Je zou de wens hiertoe kunnen zien als een overblijfsel van een vroegere neiging die nog steeds woedt zonder al te veel noodzaak. Net als generaals die nog steeds broeden op een strategie om de vorige oorlog te winnen.
Maar laten we niet te vroeg juichen over vooruitgang want de wereld is nog lang niet veilig. We werken er als samenleving wel aan de veiligheid te garanderen om aan de basisbehoeften te kunnen voldoen. Het is nog niet vanzelfsprekend dat we onvoorwaardelijk krijgen wat we nodig hebben om in vrijheid en liefde te kunnen leven. We moeten nog steeds eerst werken voor geld om daarmee ons welzijn te financieren. Weinigen zullen zich realiseren dat de mens de enige diersoort is die in principe schulden heeft om te mogen bestaan.

Toen de kerk nog veel macht had, was er de erfzonde. Je was -zonder precies te weten wat dit inhield- bij je geboorte al zondig en daarmee schuldig. Deze neiging van machthebbers om mensen onwetend en onder de duim te houden is ontmaskerd. Tegenwoordig moet je als jong volwassene zelf investeren in jouw toekomst via onderwijs om later een inkomen te kunnen verwerven. Je begint je werkzame leven met schuld en voelt je dan al gauw afhankelijk van de werkgever die meer macht heeft dan jij. Het is voldoende om de meesten ertoe te dwingen om zich in te houden om de kansen op de arbeidsmarkt niet te verknallen.

Het is logisch dat een samenleving de mogelijkheid wil hebben om ongewenste ontwikkelingen te beteugelen. Wie in het krachtenspel van de samenleving voortdurend buitengesloten wordt en zijn eigen ego niet (onder)kent, kan al snel zo gefrustreerd raken dat hij anderen wil laten boeten voor zijn geïsoleerde positie. Denk bijvoorbeeld aan lone wolves. Een samenleving die ellende en onrust wil voorkomen zou dus ook de krachten moeten verzachten die mensen om de verkeerde redenen aan de kant en in de kou laten staan.
Een samenleving waarin de macht ligt bij machthebbers die niet de intentie hebben om de samenleving zo in te richten dat aan de basisbehoeften wordt voldaan is een samenleving uit balans. En er zijn voortekenen genoeg die er op duiden dat veel mensen bang geraakt zijn dat zij niet meer veilig zullen zijn. Er zijn ook genoeg voorbeelden van mensen met economische macht die helemaal geen maatschappelijke verantwoordelijkheid willen dragen. Zij gebruiken de globale machten en krachten om kapitaal te onttrekken aan de samenleving. Wat vroeger de dubieuze rol van de kerk was om mensen afhankelijk te houden door hun een worst van een beter leven in het hiernamaals voor te houden lijkt nu vervangen door een economische worst. Veel kiezers denken dat alleen een liberale economie met ongebreidelde macht aan werkgevers de welvaart kan opleveren die tot geluk van het individu zal leiden. Een geluk die voortduurt ook tijdens het pensioen.

Het is een vorm van complot denken om te stellen dat het economische krachtenveld al uit de hand is gelopen. Dat complot denken houdt in dat een zeer beperkt aantal mensen aan de touwtjes trekt en daarin samenspant. Het is eerder zo dat niet ieder individu goed overziet wat de reikwijdte is van zijn of haar macht. Dat zie je bijvoorbeeld gebeuren in de tijd van verkiezingen. Sommige mensen denken dat de invloed van hun eigen stem zo belangrijk is dat zij niet meer hun stem geven aan partijen die bij hun passen, maar aan partijen waarvan ze denken dat die gaan winnen. Alsof het een persoonlijk verlies is om bij een partij te horen die niet in zetels vooruit gaat. Politieke partijen die het midden houden tussen het ene sociale uiterste en het andere liberale uiterste hebben vaak de meeste volgelingen. Het middenpad is het pad van mensen die bang zijn om te lopen buiten de mainstream en ook het pad van de wijze die geen behoefte heeft om zich (met zijn ego) te onderscheiden. Blijf weg van het oordelen.

Het is nog steeds zo dat in de steeds losser geworden samenleving het de individuele verantwoordelijkheid is om zijn eigen bewustzijn te ontwikkelen. Van de moderne Griekse economie gaat weinig voorbeeldfunctie uit, maar op de Griekse tempels staat “ken u zelve”. Wie de krachten binnen zichzelf kent, heeft de macht om ongrijpbare waarden te kunnen benaderen zonder de grip erop te verliezen door het gewenste te willen bezitten.

Tijdelijke vormen van liefde gericht op bestendiging

De oude Grieken kenden zes woorden voor vormen van liefde.

1. Eros: seksuele hartstocht en begeerte, jezelf (tijdelijk) verliezen in de ander (erotiek).
2. Vriendschap: om allerlei soorten relaties (tijdelijk) mogelijk te maken (-filie).
3. Speelsheid: (tijdelijke) genegenheid om de relatie levend te houden (ludiek).
4. Pragma: de mogelijkheid om allerlei (tijdelijke) maatregelen te vinden om een relatie in stand te houden (pragmatiek).
5. Agape: altruïstische liefde die (tijdelijk) wordt betoond aan iemand die het nodig heeft (latijn: caritas).
6. Eigenliefde: (tijdelijke) gerichtheid op jezelf om te verhinderen dat je jezelf verliest in anderen (narcisme en egoïsme).

"Ik proef mij, wanneer ik jou kus".

Liefde kan levend worden gehouden door tijdelijke vormen serieus te nemen. Door deze vormen van tijd tot tijd (los) te laten, kan ware liefde blijven leven. Door de tijdelijkheid serieus te nemen behoud je ook jouw vrijheid. Let wel: concrete en abstracte vormen van liefde zijn evenwaardig. Levenskunst is de kunst om te weten wanneer te schakelen tussen beide. Doen en laten, geven en nemen, verbinden en loslaten, liefde en vrijheid, v.v..

Zelfliefde en narcisme worden vaak in verband gebracht, maar er is een belangrijk verschil tussen de twee. Zelfliefde is de acceptatie en waardering van jezelf, inclusief je sterke en zwakke punten, zonder dat dit ten koste gaat van anderen. Het gaat erom dat je jezelf behandelt met vriendelijkheid, respect en mededogen, en dat je voor jezelf zorgt op fysiek, emotioneel en spiritueel niveau.

De volgende stap in vrijheid

Plezier in het leven

Osho heeft nooit zelf een boek geschreven. Zijn volgelingen (Sannyasin) hebben zijn toespraken tot boeken getransformeerd. Osho vertelde over liefde en vrijheid. Hij predikte geen revolutie maar rebellie. Sannyas zijn, is uit het spel stappen en op jezelf leven. Je hoeft niet te wachten tot wereldverbeteraars zich hebben georganiseerd om effectief bij te dragen aan een betere wereld. Het is geen strijd tegen het oude, het is gewoon uit de greep van het oude komen en zo het wurgende systeem te verzwakken en te vernietigen. Verspil het leven niet door te strijden en te vechten, maar geniet. Je leeft in de maatschappij en bent liefdevol, en leeft in de maatschappij als een niemand.
Ieder individu die zichzelf en zijn ego transformeert is een katalysator van de veranderingen in de wereld. Zonder politieke ambities ben je geen bedreiging voor degenen die aan de macht zijn.
Vrijheid van en vrijheid voor kunnen nooit totaal zijn. Het gaat om vrijheid om in het heden te zijn. Een rebel heeft geen verlangen naar macht. Hij viert het leven samen met anderen, creëert geen nieuwe organisatie, maar een gemeenschap. Verlangen naar macht heeft altijd geleid tot conflict, competitie, oorlog en zo naar de dood.

Accepteer jezelf zoals je bent. Je bent dan niet langer verdeeld en denkt niet langer schizofreen 'ik ben dit en ik moet dat zijn'. Je hoeft dan ook niet meer te zoeken naar iets hogers, omdat je er al in leeft.

In het oude Hebreeuws staat het woord God voor ‘dat wat is’. ‘G’ staat voor ‘dat’; ‘O’ staat voor ‘wat’; ‘D’ staat voor ‘is’. Het verwijst naar een aanwezigheid. Het leven en het universum is synoniem met God.

Osho noemde zichzelf agnost, waarmee hij wilde aangeven dat het niet nodig was om naar een God te zoeken, wanneer Goddelijkheid voldoende is.

10 alternatieve geboden (adviezen) door Osho

1. Neem geen bevelen aan, anders dan die van binnenuit jezelf komen (Ken u zelve).
2. De enige God die bestaat is het leven zelf; God is geen persoon.
3. De waarheid ligt binnen in je, zoek het niet buiten jezelf.
4. Liefde is gebed, acceptatie van alles wat er gebeurt.
5. Leeg te zijn is het middel tot de waarheid.
6. Leven is hier en nu.
7. Leef, terwijl je totaal wakker wordt.
8. Ga niet tegen de stroom van het leven in; het leven leeft jou.
9. Sterf elk moment zodat je elk moment vernieuwd kunt worden.
10. Houd op met zoeken, sta stil en kijk.

"Vrijheid betekent het vermogen om ja te zeggen wanneer ja nodig is,
nee te zeggen wanneer nee nodig is,
en soms te zwijgen wanneer niets nodig is stil zijn, niets zeggen.
Wanneer al deze ten dienste staande dimensies beschikbaar zijn, is er vrijheid".

Leven op je eigen voorwaarden, de volgende stap in vrijheid (bol.com).

Voor wie het eens simpel verwoord van een ander wil horen.
Plezier is het ervaren van flow in speelse verbinding met anderen en houdt van alles gezond.

Vrijheid van meningsuiting is geen vrijbrief om te beledigen

Vrijheid van meningsuiting betekent dat het ons vrijstaat om onze mening te uiten in woord, schrift of beeld. Wie zich niet zo goed bewust is van het verschil tussen een feit, een mening of een oordeel, kan ten onrechte denken dat hij alles mag zeggen. Wie de holocaust ontkent, ontkent een feit en kwetst daarmee slachtoffers van dat feit. Omgekeerd, iemand die zegt dat hij zich gekwetst voelt kan niet stellen dat degene die hem kwetst de wet overtreedt. Gevoelens hebben voor jezelf waarheid, maar die kan een ander niet worden opgelegd als feiten.

Gevoelens en meningen zijn een persoonlijke zaak. Oordelen zijn dat niet. Wie tegen een ander zegt “ik vind jou een klootzak” komt daar juridisch mee weg. Wie zegt “jij bent een klootzak” niet per se. Het is een beledigend oordeel.
Ius mentis: Je hebt het recht om je mening te uiten en daarbij te schokken, kwetsen of verontrusten. Maar er zitten wel degelijk grenzen aan de uitingsvrijheid. De wet noemt smaad, laster, privacy, discriminatie en haat zaaien als belangrijkste grenzen.
Het is overigens een misverstand dat je door "Ik vind" ergens voor te zetten, altijd legaal bezig zou zijn. Er is juridisch geen verschil tussen "Ik vind hem een oplichter" en "Hij is een oplichter". Uit de context moet blijken hoe je die zin bedoelde: als daadwerkelijke beschuldiging, als stoom afblazen of prikkelende overdrijving in een recensie van een winkel? Wel is het zo dat een opinie anders beoordeeld wordt voor de wet dan een feitelijk relaas.
Tot zover Ius mentis.

Bestaat het recht om te kwetsen?
Dat recht bestaat niet en je kunt ook niet iemand de mond snoeren door te beweren dat hij jou gekwetst heeft of dat je je door een uitspraak gekwetst voelt.

Godslastering is niet strafbaar, vermoedelijk omdat God niet aantoonbaar een persoon is. Belediging van groepen, het aanzetten tot haat, discriminatie of geweld zijn wel strafbaar. Zo kan een samenleving provocateurs grenzen stellen.

Een machtig persoon (leeuw) tergen is levensgevaarlijk. Spot wordt vaak verpakt of vermomd om machthebbers te bekritiseren. Een nar of een clown kan daar mee wegkomen door ook zichzelf op de hak te nemen. Hele culturen kennen indirecte vormen van subtiel beledigen. Indirect kan ook door het tegenovergestelde te beweren van wat je bedoelt. Het wordt dan de kunst van de goede luisteraar om dit op te pikken.

De gedachte achter etiquette, ethiek, de grondwet, de 10 geboden en wellevendheid is de gouden regel: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. In de wet wordt deze grondregel voor allerlei situaties uitgewerkt met zo min mogelijk beperking van ieders vrijheid. In de etiquette wordt zoveel mogelijk voorbeelden uitgewerkt van situaties waarin het gedrag wordt omschreven waarmee je geen grenzen overschrijdt. Wie wellevend is houdt rekening met de ander. Hij past de etiquette toe zodat niemand in de pijnlijke situatie komt dat er grenzen dreigen te worden overschreden.

Een vergelijkbare overweging geldt bij het tonen van respect. Bij respect geldt dat iemands grenzen in acht moeten genomen en dat er optimum is in de mate van betrokkenheid. Die betrokkenheid kan positief of negatief zijn. In beide gevallen is er een spanningsveld tussen betrokkenheid en vrijheid van de ander.

Voorkomen is beter dan genezen. Het is handiger om negatieve gevoelens bij anderen te voorkomen, maar wie zichzelf inhoudt en niet voor zichzelf opkomt vanuit angst voor een ander heeft daarmee vooral zichzelf. Wie een lastige kwestie aan de orde wil stellen kan het beste aangeven wat het hem doet in plaats in de aanval te gaan en stellen dat de ander een fout begaat.

Egolutie, uit de weg met het ego

Psychologe Susanne Piët is strategisch adviseur voor bedrijfsleven en overheid, gespecialiseerd in communicatie van beleving en het denken over de toekomst.
Gewetensvol leven en tegelijk genieten is volgens haar de nieuwe trend. De verheerlijking van ego, bezit en geld en het nietsontziend faken en profiteren hebben hun tijd gehad. Bij gewetensvol leven hoort een andere praktijk: buurtfeesten, ruilapps en zelfmaaksites schieten uit de grond, creativiteit breekt door de oude consumptiementaliteit heen. Er gloort een verlangen naar schoonheid, stijl, zorgzaamheid, spaarzaamheid en reflectie.
De vraag 'Hoe word je een goed mens?' herijkt het maatschappelijk moreel besef en dwingt ons tot stellingname rond kwesties als zorg, ouderdom en genetische manipulatie.
De kentering wordt gekenmerkt door de komst van de volgende drie fasen: het volwassen stadium, het ouderstadium en het stadium van geweten. Onze gangen, gedragingen, gevoelens, voorkeuren en gedachtes zijn dankzij GPS en cookies naspeurbaar. Onze data zijn exploiteerbaar, verhandelbaar voor marktonderzoekers en andere ondernemers. Volgens Piët bedotten we onszelf als we geloven dat we vrijheid hebben verworven met die dingen, want in werkelijkheid zijn we gevangenen geworden.

Ruimte voor empathie en zorg

De evolutie van het ego, aangeduid met egolutie, heeft als kenmerk dat het over lange tijd uitstrekt en daarmee in het moment onmerkbaar verloopt. We leven in een tijd waarin ontwikkelingen sneller gaan dan vroeger. Ontwikkelingen voltrekken zich gelijkertijd. We kunnen gewetensvol genieten. We kunnen een ego hebben en tegelijkertijd relativeren. We kunnen spiritualiteit omarmen en ons niets aantrekken van religie. We kunnen evenwaardigheid belangrijk vinden en ongelijkheden en verschillen zowel omarmen als negeren. Bewustwording en en-en denken maakt dit mogelijk.

Egolutie, einde van het ik-tijdperk (bol.com).

Een partijtje Vrijheid

In Een partijtje Vrijheid buigt Tegenlicht zich met dwarse denkers als de Duitse filosoof en historicus Peter Sloterdijk en de Amerikaanse letterkundige Stanley Fish over het begrip vrijheid. Wat is de definitie, hoe vrij zijn we werkelijk, zijn er beperkingen aan vrijheid van meningsuiting? En hoe geconditioneerd zijn we als we ons vrij voelen? In Tegenlicht een zoektocht uit 2009 naar de vrijheid.

In het filmpje de voetballende filosofen door Monty Python, Peter Sloterdijk en Stanley Fish over positieve en negatieve vrijheid (Isaiah Berlin) en Rob Wijnberg over vrijheid als paradox.

Bestaat er zoiets als het recht om niet beledigd te worden? Zou zoiets dan als oncontroleerbaar machtsmiddel worden ingezet?

Fish citeert ook Hobbes. Wikipedia: "Hobbes meende dat mensen uit zelfbehoud bereid zijn om af te zien van het recht op gebruik van geweld, mits de anderen dit ook doen. Vrede en veiligheid worden daardoor gewaarborgd. Dit wordt ook wel het 'prisoner's dilemma' genoemd. Het is een dilemma waar mensen in eerste instantie hun eigen 'zelfbehoud' ondergraven door puur op egoïstische gronden te handelen. Zij kunnen pas ontsnappen aan 'zelf-destructie' door samen te werken en bepaalde vrijheden op te geven. De enige manier waarop mensen gelijktijdig afstand kunnen doen van geweldsmiddelen is door deze, door middel van een sociaal contract, over te dragen aan een superieure macht".

Een goede God is niet nodig

Is het gegeven dat er veel menselijk leed is in de wereld een bewijs dat er geen goede God is?
Uiteraard is dat het bewijs, maar dat wil niet zeggen dat God of Allah, of om het even welke hogere macht dan ook, niet bestaat. Kunnen we accepteren dat er een macht zou kunnen bestaan die niet oordeelt?

Bij de vraag of God bestaat is vooraleerst van belang wat wij onder God verstaan. Is God een persoon, omdat bidden anders geen zin heeft? Is God degene die de evolutie op gang heeft gebracht? Zat God achter de oerknal?
Het moge duidelijk zijn dat je eigenlijk nog niets weet wanneer je op deze vraag een bevestigend antwoord krijgt. Elk antwoord roept eindeloos vervolgvragen op.

Mathieu Weggeman. "Zou het nu ook niet zo kunnen zijn dat mensen niet voldoende verstand of een niet ver genoeg ontwikkeld bewustzijn hebben om te begrijpen aan welke orde zij zelf deelnemen? Er is ook geen mens die een roman kan schrijven waarin de hoofdpersoon intelligenter is dan de schrijver zelf. Graag daarom wat minder stelligheid en arrogantie en wat meer bescheidenheid in het debat over het al dan niet bestaan van God".

Mensen voor wie het in het leven niet meezit, vinden troost in de gedachte dat zij na hun dood opgevangen worden door een liefdevolle God in een hemel. Mensen die een Bijna-Dood-Ervaring (BDE) hebben gehad melden een liefdevolle ontmoeting met overledenen en hemelse toestanden, niemand meldt een ontmoeting met een God. Er is vermoedelijk meer tussen hemel en aarde en er is niets mis mee om te geloven.

De vraag of God wel of niet bestaat zal waarschijnlijk nooit definitief beantwoord worden. Zelfs wanneer religieuze voorstellingen of gevoelens kunnen worden opgewekt door hersenstimulatie wordt deze vraag daarmee niet beantwoord.
Dat is geen ramp. Het kan voor velen een geruststelling zijn dat God zich niet aantoonbaar bemoeit met de gang van zaken op aarde en niemands zijde kiest. Het betekent namelijk dat we vrijheid zouden kunnen hebben en niemand God kan claimen. Vele anderen zouden zich afkeren van religie omdat het geen zin lijkt te hebben om te luisteren naar geestelijken die beweren namens God te spreken. Vooral niet wanneer religies op een oneigenlijke manier proberen macht en controle uit te oefenen. Het is niet zo verwonderlijk dat er vaak oorlog is met die landen, waarin veel religieuze fundamentalisten wonen. Een fundamentalist is iemand die vindt dat hij zijn visie over het ware geloof aan een ander mag opleggen, desnoods met geweld. Geen wonder dat Allah of God zich niet direct laat kennen.
De geest van de 10 geboden, de grondwet en de ethiek is in grote lijnen gelijk: “mijn vrijheid houdt op waar die van een ander begint” en “doe niet aan een ander wat je niet wilt dat een ander jou aandoet”. Deze richtlijnen worden zowel binnen als buiten religies aangehouden. Er is consensus over de grote lijn van wat goed en fout is. Goed is wat de vrijheid van zoveel mogelijk betrokkenen vergroot. Hecht geen geloof aan iets wat niet bijdraagt aan vergroting van vrijheid en liefde.

Misschien heeft geloven in een God nog wel zin; geloven in een God die oordeelt en probeert onrecht te voorkomen, ontslaat ons wel erg gemakkelijk van de verantwoordelijkheid om zelf te waken en na te denken over goed en fout.
Het accepteren dat een goede God niet bestaat maakt het ook logischer om grenzen te stellen aan geloven (religies) die claimen God of Allah aan hun kant te hebben en vervolgens een ongelijkheid introduceren en zich boven een ander stellen.

Het maakt het ook gemakkelijker om mensen uit andere culturen te accepteren en te respecteren in hun geloof, zolang zij zich evenwaardig opstellen. Wanneer we ons zouden oefenen in het achterwege laten van veroordelen en oefenen in het evenwaardig behandelen van onze medemens dan verdwijnt vanzelf de behoefte aan een goede God.

De cijfers begin 2015.
Atheïst. Er bestaat geen God of hogere macht of kracht - 25%.

Agnost. Weet niet of God of een hogere macht bestaat - 31%.

Ietsist. Er moet iets zijn als een hogere macht of kracht - 27%.

Gelovige. God houdt zich met ieder mens persoonlijk bezig - 17%.

Voor zoekers, twijfelaars, gelovigen en atheïsten is onderstaand boek van Frédéric Lenoir zeer inzichtelijk. Als God bestaat, waarom is hij dan onzichtbaar? Wanneer duiken de eerste goden op in de geschiedenis? Hebben joden, christenen en moslims het over dezelfde God? Is God een persoon, een energie of een scheppingsprincipe? En als het een persoon is, waarom dan bijna altijd een man? Kan de wetenschap het bestaan van God bewijzen? Is het boeddhisme een religie zonder goden?
Een citaat uit God?
Wat Jezus betreft kwam verlossing voort uit gebed en uit onze betrekking tot God. Hij wilde de mens opnieuw in contact brengen met zijn goddelijke oorsprong. Maar in navolging van bepaalde Bijbelse profeten bracht hij om te beginnen zijn discipelen een andere kijk op God bij, door hun te tonen dat zijn almacht als het ware onderworpen is aan zijn liefde en aan zijn absolutie eerbied voor de vrijheid van al zijn schepselen. Dat houdt in dat de menselijke wisselvalligheden niet meer mogen worden opgevat als goddelijke beloningen of straffen. God biedt de mens met zijn genade innerlijke ontferming, in plaats van de rechtvaardige voor elk bezoeking te behoeden of de zondaar voor zijn dwalingen met beproevingen te straffen. Daarom zal Hij ook niet in het reilen en zeilen van de wereld ingrijpen.

Het globale brein komt tot ontwikkeling

Gehoord worden

Kennis komt van binnen en van buiten. Het neurale netwerk in de hersenen vertoont een gelijkenis met het externe netwerk wat internet vormt. Het aantal aangesloten individuen is bijna even groot als het aantal zenuwcellen.
Door de moderne media kunnen we met een veel grotere groep anderen communiceren. Die communicatie is vooral zenden en weinig nadenken over de betrouwbaarheid van wat er binnenkomt. 

Het is zoveel en de snelheid en kwaliteit van de beelden is zo hoog en realistisch dat ons geheugen niet meer kan bijhouden wat we zelf hebben meegemaakt of wat we hebben gezien op Tv of Internet. Zelf krijgen we nauwelijks feedback op de kwaliteit van onze uitingen op sociale media. Roeptoeters worden niet vaak teruggefloten en blijven doodgemoedereerd door elkaar heen roepen, niemand luistert en weinig nemen er aanstoot aan. Het roept het beeld op van vurende neuronen in een hersenstelsel waarvan de activiteit wel wordt geregistreerd, maar niet in detail. Dat is ook niet nodig want het gaat om welk signaal het luidst (door)klinkt.

We weten dat velen proberen zich mooier voor te doen dan ze zijn (Facebook, reclame), maar we hebben nauwelijks een idee meer hoe veel, hoe vaak en hoe ver van de realiteit dit gebeurt. De moderne communicatie is domweg te vluchtig, te haastig en te overvloedig. Dat opent mogelijkheden en valkuilen.

Die omstandigheid maakt dat we (paradoxaal gesproken) ook meer vertrouwen gaan hebben in wat ons te binnen komt buiten de techniek om. We leren onze eigen gedachten en gevoelens te relateren aan wat andere communiceren en zo te relativeren. Inhoud en tekst is uit, energie en beeld is in. Door de groter wordende wereld zijn er altijd mensen te vinden die briljanter lijken te functioneren en te communiceren. Dat is imponerend en frustrerend tegelijk.
Het lijkt wel of we buiten onze klassieke vijf zintuigen steeds meer aangesloten raken op meer communicatiekanalen en een hoger bewustzijn. Maar goedgelovigheid ligt op de loer.

Ontwikkelende netwerken

Het idee van een soort globaal ontwikkelend bewustzijn is niet iets van de laatste tijd.
Er zijn verschillende wetenschappelijke theorieën en onderzoeken die kunnen bijdragen aan het idee van een globaal brein of een globaal ontwikkelend bewustzijn.

1. Systeemtheorie. Systeemtheorie stelt dat alles in de natuur verbonden is en dat de natuur bestaat uit complexe systemen die interacties hebben met elkaar. Dit kan helpen om de onderlinge afhankelijkheid tussen alle levende wezens en zelfs de planeet als geheel te begrijpen. 
2. Chaostheorie. De chaostheorie suggereert dat kleine veranderingen in het ene deel van een systeem grote gevolgen kunnen hebben voor andere delen van het systeem. Dit kan bijdragen aan het idee van een globaal bewustzijn waarbij de acties van individuen en groepen over de hele wereld invloed hebben op het geheel. 
3. Kwantumfysica. De kwantumfysica stelt dat alle deeltjes in het universum met elkaar verbonden zijn op een fundamenteel niveau. Dit kan bijdragen aan het idee van een collectief bewustzijn waarbij alle levende wezens en de planeet als geheel verbonden zijn. 
4. Sociale netwerkanalyse. Sociale netwerkanalyse kan helpen om de interacties tussen individuen en groepen op wereldwijde schaal te begrijpen en te bestuderen. Dit kan bijdragen aan het begrip van hoe informatie en kennis zich verspreiden en hoe er sprake kan zijn van een collectief geheugen of collectieve kennis.

Deze theorieën leveren nog geen onomstotelijk bewijs dat zich een globaal brein ontwikkelt.

Vrij naar Wikipedia.
Het globale brein is een speculatief concept vergelijkbaar met (dan wel verwant aan) het concept van de noösfeer van respectievelijk Vladimir Vernadsky en Pierre Teilhard de Chardin, de Akasha-kronieken en het "Akashic field" (overdracht van gedachten of ingevingen) van de Hongaarse wetenschapsfilosoof Ervin László. Het begrip als zodanig werd in 1982 voor het eerst gebruikt door Peter Russell in zijn boek The Global Brain.
Volgens de meeste beoefenaars van deze disciplines is de bewustwording van een globaal brein het eindpunt van de (menselijke en culturele) evolutie op deze planeet. Dan zal alle kennis en geestelijke activiteit op bewust niveau samengesmolten zijn in een enkel systeem waarvan het internet nu al een rudimentaire afspiegeling vormt.
In bewust geworden staat zal het bestaan uit een wereldomspannend, transpersoonlijk, transcultureel en transreligieus netwerk van mensen, kunstmatige intelligenties en de infrastructuur om dit alles te verbinden. Net als bij een menselijk brein zouden in dit netwerk allerlei ideeën, gedachten, meningen en discussies plaatsvinden en ontstaan. Tevens zou dit globale brein in de vorm van databanken alle verzamelde kennis van de mensheid bevatten.
Waarschijnlijk zal dit geheel op den duur zo nauw met elkaar verweven worden dat er geen afzonderlijk individueel bewustzijn meer is, maar een allesomvattend bewustzijn van eenheid in verscheidenheid dat vrijelijk 'gedragen' wordt door het netwerk met zijn digitale en biologische 'componenten' (want als door een zeer innige mens-computer interface alle mensen verbonden zijn, dan kan men niet meer spreken over gedachten, meningen of geheugenbeelden van afzonderlijke individuen spreken). Sommigen beweren zelfs dat dit geheel een soort van zelfbewustzijn zal krijgen dat ver uitstijgt boven wat de modale mens aan zelfbewustzijn ervaart.
Raakvlakken hiermee hebben de Gaia-hypothese van James Lovelock (dat het leven zijn eigen ideale levensomstandigheden creëert door de aardse omgeving te beïnvloeden) en de these van het Omegapunt van Pierre Teilhard de Chardin. Teilhard de Chardin probeerde de evolutie-ideeën met het christelijke gedachtegoed te verenigen en zag het leven en de kosmos als voortdurende beweging onder God, die nog niet op de eindbestemming (Omega) was aangeland. De mens is volgens hem al boven het dierlijke leven uitgestegen maar heeft de potentie boven zichzelf en de kosmos uit te stijgen naar het omegapunt, de organische, sociale en geestelijke integratie van de mensheid in zijn geheel en uiteindelijk de eenwording met het universum.
Tot zover Wikipedia.

Taal als middel en valkuil

Steeds meer mensen mediteren op zo’n wijze dat zij proberen open te staan voor wat hen in het bewustzijn toevalt terwijl ze gedachten en gevoelens gewoon laten passeren.
Deze woordeloze wijze van schouwen komt overeen met de manier waarop mensen duizenden jaren geleden luisterden naar hun intuïtie. Gecombineerd met de verbeterde wijze waarop mensen hun eigen ingevingen onder woorden kunnen brengen en delen op de sociale media mag worden verwacht dat de geboorte van het globale brein al is geweest of bezig is te gebeuren.
Een groot verschil met vroeger is dat we tegenwoordig veel beter kunnen verwoorden wat onze visie is. Tegelijkertijd schuilt in de onthechting een gevaar, namelijk vervreemding en argwaan in de vorm van globale samenzwering. Wie de parallellen tussen alles, wat hij ziet of te binnen schiet, al te letterlijk neemt, ziet over het hoofd dat de werkelijkheid (en ook vrijheid en liefde) niet volledig in taal, woord of in tekst, maar ook niet in beeld valt te vangen. Dat proberen is verleidelijk, maar ook zinloos.

Bij niet-linguïstisch denken kunnen gedachten opkomen in niet-verbale vormen, zoals beelden, emoties of abstracte concepten, en dan kunnen we proberen ze te vertalen naar taal om ze beter te begrijpen of met anderen te delen.

Taal is bedoeld om de communicatie tussen mensen op gang te brengen en een poging om de werkelijkheid te beschrijven, maar wie de werking van het ego en van de illusie van projecties niet doorziet, denkt ten onrechte dat hij de werkelijkheid totaal doorgrondt.

Self fulfilling prophecies

Voor wie dit te abstract vindt een concreet voorbeeld. Fysici, die zich bezighouden met kwantummechanica, stellen dat alle materie een vorm van energie is. Dat wordt door sommigen uitgelegd dat materie een illusie is. Wie vervolgens probeert door een raam te stappen omdat glas gestolde energie is en voornamelijk bestaat uit lege ruimte en "dus" slechts een illusie is, zal zijn hoofd stoten en zich onsterfelijk belachelijk maken. Er zijn parallellen tussen dimensies, maar die gelden niet altijd letterlijk. Het gaat erom te kunnen schakelen tussen niveaus van perceptie en bewustzijn. Wie daar slecht in is en zichzelf slecht kent, zal te kampen krijgen met bijvoorbeeld machtsstrijd en egospelletjes.

Het feit dat je allerlei processen in een computer met gigantische rekenkracht vage processen kunt doorrekenen tot een concreet cijfer wil nog niet zeggen dat de representatie in het model en de werkelijkheid gelijk zijn door beiden in de taal hetzelfde te benoemen. Martin Armstrong, bijvoorbeeld, ziet in de frequentie waarmee economische crisissen voorkomen telkens het getal pi terugkomen (IDFA, The forecaster). Men ziet in zijn bemoeienis met de economie een "pi"ramidespel.

Ontwikkeling van bewustzijn

Als er in de ruimte of universum sprake is van een bewustzijn dan heeft dat (God?) wel wat beters te doen dan ongebreideld informatie op te slaan. Zelfs op aarde hebben wij mensen al last van informatiestress terwijl we een astronomisch kleine fractie informatie opslaan van wat er beschikbaar is.

Het is maar wat je wilt zien in de moderne ontwikkelingen die zichtbaar zijn in de media. Evolutie van het bewustzijn is een bundeling van krachten die sporadisch een extra vrijheidsgraad oplevert, maar waarvan de vorm en inhoud van te voren niet zijn bepaald.

Ook het leven in het hier en nu wordt bevorderd door de globalisering van de menselijke vermogens, vooral zichtbaar in de economie. Het dwingt vrijwel iedereen om niet te ver vooruit te kijken in de toekomst en dat maakt onzeker. De samenleving raakt met het vrijer worden ook steeds losser. Dat lijkt een beweging weg van samenleven, maar kan ook worden gezien als een opmaak voor een nieuwe samenhang (op een ander niveau).
Omgekeerd geldt voor het verleden dat steeds algemener wordt aangenomen dat onze geschiedschrijving vooral in het licht moet worden gezien van de toenmalige machthebbers. We worden dus ingesloten tussen verleden en toekomst op een manier die weliswaar bij velen angst oproept maar die niet per se onaangenaam genoemd hoeft te worden. Hoe we de snel geformuleerde uitingen van onszelf en anderen in de (sociale) media opvatten en de mate waarop we daarop vertrouwen daar moeten nog heel wat kinderziektes worden overwonnen. Is de zwijgende ander een onthechtte wijze of een onverschillige opportunist?
We leveren vrijheid in door ons te organiseren op globaal niveau en krijgen hopelijk -wanneer we wat opletten- er meer en nieuwe vrijheid voor terug. Vooral wanneer we evenwaardigheid in het oog houden en het zelfs uitbreiden naar dier en natuur.
Maar we leren (steeds sneller) en het eindpunt van de ontwikkeling (het punt omega) is nog lang niet in zicht ("if ever").

Ook dieren kennen het fenomeen dat zij zich door zich te groeperen als een soort hoger organisme gaan functioneren om hun vijanden te ontlopen. Ze leveren individuele bewegingsvrijheid in om op een hoger niveau veiliger (en dus vrijer) te kunnen bewegen. Het enige wat ze doen is op de juiste afstand te blijven.
Zie ook deze video.

Internet en de emancipatie, kansen en bedreigingen

Weinig mensen realiseren zich dat internet zo’n vlucht heeft genomen om redenen die op het eerste oog helemaal niet zo fraai zijn. Internet deelde in haar jongste jaren de belangen van defensie en de porno-industrie. Eerst ging het om macht en geld. Dat leverde een geoliede machine op die het mogelijk maakte om snel en anoniem te communiceren. Langzamerhand heeft het internet bijgedragen aan de emancipatie van velen. Maar hoe nu verder? Die positieve ontwikkeling maakt nog niet iedereen gerust. Er is ook een keerzijde van die snelheid en anonieme exploitatie van behoeftes.

Wat gebeurt er als je opgroeit met constante toegang tot het internet? Heb je nog een geheugen nodig als je alles kunt opzoeken? En beïnvloedt het surfen op het web de manier waarop we boeken lezen? Nicholas Carr, auteur van het veelbesproken essay 'Is Google Making Us Stupid?', buigt zich over de langetermijneffecten van het internet. Gebruikmakend van nieuwe inzichten over de plasticiteit van het brein, de werking van ons geheugen en de manieren waarop we informatie verwerken, toont hij aan dat het internet niet alleen 'nuttig gereedschap' is, maar ook bezig is onze identiteit en zelfs de structuur van onze hersenen te veranderen. Carr vergelijkt tevens de opkomst van het internet met verschillende uitvindingen die ook een nieuwe manier van denken met zich meebrachten, zoals de komst van de plattegrond, de uitvinding van de klok en de overstap van handschrift naar typemachine.
Door voortdurend afgeleid te worden door nieuwe berichten, te blijven klikken op links en alleen maar korte teksten te lezen, wennen onze hersenen aan oppervlakkigheid. Volgens de schrijver nemen de concentratie en geheugenfuncties af en verdwijnt op termijn een rijk intellectueel leven.
In De glazen kooi, wat automatisering met ons doet toont Nicholas Carr dat dit uitbesteden van denkwerk ook onverwachte effecten heeft. We worden bevrijd van een terugkerende mentale oefening, maar leren daardoor ook steeds minder. Weet een piloot straks nog wel hoe hij zelf een vliegtuig bestuurt? Wat gebeurt er als een arts meer op medische software vertrouwt dan op zijn gezond verstand? En dat is niet het enige: algemene menselijke talenten zoals creativiteit, scherpzinnigheid en nieuwsgierigheid blijken op allerlei manieren vervlochten met taken die we steeds vaker aan computers en robots overlaten.

We verwerven steeds meer vrijheid maar moeten ook steeds vaker nadenken hoe we die verantwoordelijkheid en mogelijkheden, die dat oplevert, kunnen oppakken.

Paradox: live life to the max

Een bescheiden doelstelling?

Een van de meest onbenullige spreuken uit mijn kindertijd leek “wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd”. “Leek”, want toen leek het vooral te betekenen “wees maar tevreden met het weinige dat je hebt gekregen”. Nu ik al lang volwassen ben, komt pas een andere betekenis van dit gezegde boven: “de schoonheid en de grootsheid van de schepping zit in de details”.

Ik noemde mijzelf lang agnost. Ik heb me erbij neergelegd dat het bestaan van God niet valt te bevestigen of te ontkennen. Enerzijds is dat de grootsheid van God, als hij/zij/het bestaat, dat er evenveel bewijzen voorhanden zijn voor degenen die geloven als voor degenen die niet geloven. Dat het wezenlijke wel zichtbaar, maar niet grijpbaar is en daarmee tegelijk integer en kwetsbaar blijft.
Het verschil is nu het ego. Wie een groot ego heeft, wil veel kunnen kiezen. Zijn manco is dat hij niet (met rust) kan laten. Mensen houden wel van vrijheid maar niet van onzekerheid. Daarom doen ze vaak alsof ze het weten, omdat erkennen dat je iets niet weet, gewoon tot weinig status leidt. Inmiddels zijn we allemaal zo ver doorontwikkeld dat we meestal intuïtief kunnen aanvoelen of iets (wat iemand zegt) waar is of niet. Maar we zijn nog niet genoeg ontwikkeld om daarover te communiceren zonder nog te vaak in (waarde)oordelen te vervallen.

Panta rhei (alles stroomt)

We leren het steeds beter. Wie dat mooi kan verwoorden is Vera Helleman in deze video. Weinigen kunnen tegen de “ondraaglijke lichtheid van het bestaan”, dat alles vloeit, stroomt en beweegt, wezenlijke dingen ongrijpbaar zijn, dat het liefdevolle contact op het ene moment bestaat en het volgende moment alweer vervlogen is. Wanneer we het (zelf)vertrouwen hebben dat we die momenten weer opnieuw zullen beleven, dan kun je het loslaten en weten dat om die reden het zalige moment ooit weer langs zal komen.
Het beste zijn we voorbereid op het leven wanneer we de mogelijkheid hebben doorzien dat we de werking van twee tegengestelde krachten kunnen integreren in ons eigen bestaan. Dat we zo flexibel zijn dat we bij het aangaan van een contact al de bereidheid hebben om het weer los te laten of tillen naar een hoger niveau. Dat we verliefdheid omzetten in vrijheid en liefde tegelijk. Dat we het leven ten volle willen leven en accepteren dat het ooit weer ophoudt en dat opbouwen en afbreken even waardevol kunnen zijn.
Het fraaie is dat niemand kan claimen de waarheid in pacht te hebben, dat we alle vrijheid hebben om allereerst voor onszelf te kiezen omdat de belangen van anderen beter zijn gediend wanneer we ons ten volle realiseren wat we zelf nodig hebben. Wanneer we eerst doorleven wat we zelf willen, kunnen we ons beter verplaatsen in de ander. En dat verplaatsen gaat dan hopelijk gepaard met de wens om de vrijheid van de ander, mens of dier, te helpen vergroten. Dat is liefde, dat is verbinding, dat is vrijheid, dat is “live life to the max”.

Het voorgaande zijn mijn persoonlijke waarden.

Tenslotte enkele algemene tips die kunnen helpen om een vervuld en betekenisvol leven te leiden. 

1. Leer jezelf kennen. Probeer te begrijpen wat je motiveert, wat je belangrijk vindt en wat je doelen en ambities zijn. Dit kan helpen om richting en betekenis aan je leven te geven en om te voorkomen dat je afgeleid raakt door andere dingen. 
2. Omarm verandering. Verandering is onvermijdelijk in het leven, dus probeer er het beste van te maken. Bekijk verandering als een kans om te groeien en te leren, in plaats van als een bedreiging voor je comfortzone. 
3. Focus op relaties. Menselijke verbindingen en relaties zijn belangrijk voor een vervuld leven. Investeer tijd en energie in het onderhouden van goede relaties met vrienden, familie en geliefden. 
4. Leef in het moment. Probeer te genieten van de kleine dingen in het leven en wees aanwezig in het moment. Dit kan helpen om meer waardering en dankbaarheid te voelen en om het leven meer te waarderen. 
5. Volg je passie. Vind iets waar je gepassioneerd over bent en ga er helemaal voor. Dit kan helpen om voldoening en betekenis te vinden in je leven en om je talenten en vaardigheden te benutten. 
6. Wees zorgzaam en behulpzaam. Doe iets goeds voor anderen. Dit kan helpen om een gevoel van doel en betekenis te krijgen en om bij te dragen aan een betere wereld. 
7. Blijf leren. Blijf leren en groeien, zowel persoonlijk als professioneel. Dit kan helpen om nieuwe uitdagingen aan te gaan en om te blijven groeien en ontwikkelen. 
8. Stop op tijd. Het is belangrijk om te streven naar zelfverbetering en persoonlijke groei, maar dit mag niet ten koste gaan van je welzijn en geluk. Een obsessie met persoonlijke ontwikkeling kan leiden tot gevoelens van stress, angst en zelftwijfel. Het is belangrijk om een evenwicht te vinden tussen zelfverbetering en acceptatie van wie je bent op dit moment.

Een gezondere werking van het ego

Wanneer het ego zich ontwikkelt

Als peuters voor het eerst zeggen "ikke, ikke, ikke", vinden we dat vaak schattig. Het betekent dat ze zichzelf beginnen te ontdekken en onafhankelijker worden. Maar het kan ook betekenen dat ze zich afvragen of anderen wel van hen houden. Toch leren kinderen met de tijd hoe ze vrienden kunnen maken en voor zichzelf kunnen opkomen.

Ons "ik" bestaat vooral in de woorden die we gebruiken. Je kunt het niet zien in bijvoorbeeld hersenscans. Dit maakt het lastig om kinderen te leren hoe ze goed met zichzelf kunnen omgaan. Ze moeten leren om rekening te houden met zichzelf en anderen. Respect betekent dat je tegelijkertijd betrokken bent en een beetje afstand houdt.

Het gedrag van twee mensen met een sterk ego lijkt op twee magneten. Als ze verschillend zijn, trekken ze elkaar aan. Als ze hetzelfde zijn, duwen ze elkaar weg. Dit kost veel energie en kan veel emoties oproepen. Het is het beste als je beide kanten van jezelf kunt gebruiken: verbinding maken wanneer nodig en loslaten wanneer nodig.

Een ego zorgt ervoor dat we in beweging blijven. Dit kan goed zijn, zoals wanneer we ergens helemaal in opgaan. Maar het kan ook slecht zijn, zoals wanneer we bang zijn en willen wegrennen.

Ouders helpen kinderen om zichzelf te ontwikkelen door ze aan te moedigen om te concurreren en zich te meten met anderen. Maar soms kan dit ervoor zorgen dat we denken dat gelijkheid niet belangrijk is. Dit kan leiden tot een samenleving waarin mensen zich verloren voelen. Als we niet verbonden zijn met onszelf, kunnen we jaloers worden op anderen.

Ego en persoonlijkheid

Het ego heeft verschillende effecten op onze persoonlijkheid. Het zorgt ervoor dat we voor onszelf opkomen, maar het kan ook problemen veroorzaken in relaties. Een goede verbinding is alleen mogelijk als we elkaar als gelijken behandelen.

Om dit te begrijpen, moeten we ons bewust zijn van hoe we naar dingen kijken. We zijn niet alleen spelers in het leven, maar ook publiek en regisseur. Hierdoor kunnen we verschillende perspectieven bekijken en het beste uit onszelf halen.

Ego en eenheid

Op een spiritueel niveau betekent dit dat we open moeten staan voor verbinding met alle levende wezens. We moeten liefde laten stromen tussen mensen zonder egoïstische motieven. Een echte verbinding zorgt ervoor dat we ons vrij voelen en anderen ook vrij laten.

Paul Smit kan in deze video goed verwoorden en verbeelden hoe het ego het gevoel van afgescheiden zijn oproept.

Zelfrealisatie, denken, voelen en leven

Bewust worden van wat er speelt

Om te kunnen overleven regelt jouw bewustzijn allerlei functies als opmerken, onderscheiden, beoordelen, verbinden, onthouden, herinneren, denken, voelen, handelen, ontspannen, regenereren.
Denken doe je met jouw hoofd en verstand, voelen doe je met jouw buik en de rest van jouw lichaam.

Maar soms is het niet zo duidelijk om vast te stellen wat je voelt. Sommige gebeurtenissen roepen tegenstrijdige gevoelens op. Wanneer jouw partner iets doet wat je niet leuk vindt, kan je dat kwaad en verdrietig tegelijk maken. Maar die twee gevoelens zijn niet tegelijk te ervaren. Je voelt dan soms niets. Wel kan het lichaam of de stem aan anderen duidelijk maken dat er andere emoties leven. De oplossing om achter de spelende emoties te komen is dan je af te vragen “wat was het dat mijn partner deed dat mij kwaad maakte” en “wat was het dat mijn partner deed dat mij verdrietig maakte”.
Zoiets werkt alleen wanneer je een paar gevoelens afloopt. Bijvoorbeeld schuldgevoel, angst of zenuwen.

Met jouw hoofd en verstand kom je niet achter de ongrijpbare objectieve waarheid. Je kunt er hoogstens een theorie over verzinnen of nalopen wat niet waar is. Het is een illusie om de uiterste waarheid te kunnen kennen. Het werkt bevrijdend om het zoeken naar de diepste waarheid los te laten. Dit is geen pleidooi om er wat eerlijkheid betreft maar met de pet naar te gooien, maar -juist omgekeerd- alle onwaarheid radicaal uit jouw leven te weren. Met name blokkades en de werking van het ego zou je eerlijk onder ogen moeten zien. Het werkt dan het snelst door te kijken naar het tegenovergestelde van wat je zoekt.

Denken brengt je uit het nu naar het verleden of naar de toekomst.
Je kunt wel bewust observeren wat je denkt en wat je voelt. Gevoelens daarentegen hebben geen onwaarheid. Ze zijn zoals je ze ervaart en je kunt zeker weten wat je voelt.
Wie leeft vanuit het hart neemt zijn intuïtie serieus en weet de juiste afstand aan te houden tot zijn gevoel en verstand en valt met beide samen. Dat heet integriteit, "heel zijn". Het vraagt ook moed om eerlijk te observeren en niet te blijven hangen in piekerend analyseren en zo weer in het hoofd te geraken.
De juiste afstand is je gewaar zijn van wat je denkt en voelt en het daar bij te laten. Je laat jouw gevoelens toe en laat deze net zo groot worden dat je ze nog kunt “containen” en dat ze niet met jou op de loop gaan. Dan verdwijnen ze weer vanzelf zonder een spoor van schade achter te laten. Wanneer je jouw gevoel onderdrukt, voedt je jouw pijnlichaam.

Met meditatie of door er een nachtje over te slapen kun je jouw intuïtie voor je laten werken. Bij een meditatie probeer je open te staan voor wat er tussen jouw gedachten binnenkomt. Wanneer je jouw ego de waarneming niet laat kleuren kan dit heel spiritueel uitvallen. Belangrijk is ook de functie van leegte en niet doen te leren waarderen
Het is weinigen gegeven om permanent de juiste verhouding aan te houden en direct spontaan te kunnen reageren en handelen. Het is altijd goed om je af te vragen of je wel moet reageren. Omgekeerd is het wijs om je dat ook van anderen te realiseren wanneer een ander op jou met een dooddoener reageert. Dit helpt om compassie te blijven voelen.

Van een vals zelf naar een waar zelf

Het citaat "Wanneer je niet leeft wat er in je leeft, dan wordt het je ondergang" wordt toegeschreven aan Carl Gustav Jung, een Zwitserse psychiater en grondlegger van de analytische psychologie. Jung geloofde sterk in het belang van het erkennen en integreren van de verschillende aspecten van het zelf om psychisch welzijn te bereiken. Dit citaat benadrukt het belang van het bewust zijn van en leven in overeenstemming met de innerlijke realiteit om psychologische problemen te voorkomen.

Jung geloofde dat een individu een innerlijk conflict kan ervaren tussen het "ego" of het vals zelf en het "zelf" of het ware zelf. Hij beschreef het proces van "individuatie" als een weg naar heelheid en een transformatie van het vals zelf naar het ware zelf. Volgens Jung zou de individuatieprocessen worden bereikt door het integreren van onbewuste elementen in het bewustzijn, het ontwikkelen van een gevoel van zelfbewustzijn en een bewustwording van de eigen authenticiteit. 

Een andere filosoof die dit idee besprak, was de existentialistische filosoof Jean-Paul Sartre. Hij beschouwde het vals zelf als een product van de sociale en culturele omstandigheden en de verwachtingen van anderen. Volgens hem kan de transformatie van het vals zelf naar het ware zelf worden bereikt door een bewustwording van de eigen vrijheid en verantwoordelijkheid en het afwijzen van de opgelegde verwachtingen van anderen.

Jezelf zijn is iets wat je bent wanneer je je goed voelt en er geen onnodige afstand is tussen jouw denken en handelen. Het zelf is niet te ervaren of mentaal op te sporen. Het loslaten dat er een zelf moet zijn, of loslaten dat een gedachte waar is of dat je het niet overleeft wanneer je je overgeeft aan een angst, is de bevrijding die leidt tot zelfrealisatie.

Jezelf realiseren houdt in dat je je bewust bent dat je altijd vrij was, bent en altijd weer zult zijn.
Het houdt ook in dat je niet afgescheiden bent van anderen. Je handelt vervolgens zoveel mogelijk met het oog op het eigen belang en dat van de ander tegelijk.

Op zoek naar snelle waarheid op Internet

Stel: je bent een ambitieus, maar naïef wiskundige en je bent op zoek naar de waarheid in de media.
Je veronderstelt dat op:
• de ene webpagina waarheid staat;
• op een andere webpagina onwaarheid staat;
• de ene webmaster altijd de waarheid spreekt;
• een andere webmaster altijd liegt.

Er staat op de sites niet bij wie van de webmasters altijd liegt en op welke webpagina de waarheid staat. Of het staat er wel bij en je weet niet wie je mag geloven.
Je wilt snel via één e-mail maar één vraag stellen en dan wil je weten op welke webpagina de waarheid staat.
Die vraag die je aan een van beide webmasters moet stellen is op welke webpagina volgens de andere webmaster de waarheid staat.

Stel: op webpagina B staat de waarheid.
Als webmaster A liegt, dan zegt webmaster B dus de waarheid. A zegt dus: A (B zou B zeggen).
Als A de waarheid zegt, dan weet hij dat B liegt. B zou dus A zeggen, dus A zegt: A.
De webpagina die niet genoemd wordt is de pagina waarop de waarheid staat.

Cruciaal in dit raadsel is dat de webmasters consequent zijn. Helaas is dat in het echte mensenleven (en) op Internet niet het geval. Er zit niets anders op dan zelf na te denken.
Het opvragen van referenties over betrouwbare webpagina’s helpt ook niet veel in een onbetrouwbare Internetomgeving. Wie bepaalt welke websites betrouwbaar zijn en zou dat wel geloofd worden?
Gelukkig werken gebruikers, bezoekers en webmasters wel samen om onwaarheden te vinden.

Er is zoveel informatie op Facebook en Twitter dat we dreigen ten onder te gaan aan informatiestress. Het is geen geheim dat veel nieuws op nieuwssites ook niet is te vertrouwen. Er wordt gezocht naar en gewerkt aan software voor het opsporen van onzin, zoals leugens en hoaxen. Een hoax is een nepbericht, een broodje aap, dat door vele paniekerige Internetters wordt rondgezonden in de eigen kring. Voor de identificatie daarvan is een betrouwbare centrale database nodig waar hoaxen worden verzameld en men kan kijken of het zojuist ontvangen bericht erbij staat.
En die site bestaat en is hier te vinden: https://sites.google.com/site/dehoaxwijzer/

En dan zijn er de merken die niet gewoon adverteren maar via journalistieke bijdragen de aandacht op zich willen vestigen. Het commerciële succes van de sociale nieuwssite Buzzfeed is gebaseerd op nieuws dat tot doel heeft zo vaak mogelijk gedeeld te worden via de sociale media zoals Facebook, Twitter en Pinterest. Het gaat voor een deel om gesponsorde verhalen die nauwelijks als zodanig herkenbaar zijn tussen alle andere verhalen.

Het steeds schreeuweriger medialandschap zet aan tot steeds harder geschreeuw om gehoord te worden, vindt Amerikaanse columniste Sally Kohn. Haar oproep: click responsibly. “Die tirannie der luidruchtigen moedigt de tirannie van de schofterigen aan”.

Over een leugen wordt al eeuwen gezegd: al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel. En tegenwoordig met de snelle media hoeft een leugen niet lang te wachten op een reactie. Maar in het woud der reacties zie je al gauw door de bomen het bos niet meer.

Het is zaak om aan te voelen welke belangen er achter websites zitten. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt is een oud gezegde. Wanneer er geld verdiend kan worden met het handelen in aandelen dan is betrouwbare informatie over hoe het gaat met de business van beursgenoteerde bedrijven cruciaal. Door het verspreiden van valse informatie kunnen mensen aandelen van de hand gaan doen en de aanstichter van de waardedaling koopt later de goedkope aandelen weer over. Ondertussen verdient hij ook aan de provisie.

In de politiek gaat het bij verkiezingen om het werven van stemmen. Als politicus moet je niet betrapt worden op leugens, maar met het weglaten van ongunstige informatie kom je mogelijk wel mee weg. Bij sites van politieke partijen moet je tussen de regels lezen.

Wie wel eens foto’s terugkijkt op Facebook van een feestje waar jij ook bent geweest, constateert dat mensen heel blij en vriendschappelijk met de hoofden tegen elkaar poseren en dat je die scene op het feest zelf op andere momenten buiten het zicht van fotografen niet ziet.

Wie op Twitter een (spectaculair) bericht langs ziet komen, hoeft alleen maar even te wachten hoe anderen reageren om te weten of er een kern van waarheid inzit. Wil je zelf eerst een dagje nadenken en een weloverwogen reactie geven dan kun je dat beter nalaten want niemand is meer geïnteresseerd. Het is dan geen trending topic meer.

Twitter is dus voor snelle en korte reacties, mededelingen en meningen. Facebook is vooral om een bepaald (ideaal) beeld van jezelf uit te dragen.

Jiddu Krishnamurti: “De waarheid is nooit te vangen in een ideaal, een plan of een denksysteem. De waarheid zal iemand die zich aan een vast patroon wil spiegelen altijd ontgaan. De waarheid kan nooit worden waargenomen aan het begin van je zoektocht, maar openbaart zich pas als het zoeken zijn voltooiing heeft bereikt.”

Menselijk gedrag wordt gevoed door de wens om angst te onderdrukken en veiligheid te verwerven zonder dat er te veel energie wordt verspeeld. Dat gaat ten koste van een kritische houding bij het zoeken naar waarheid. De waarheid ligt (ongrijpbaar) in het midden. Maar dit midden ligt in een onzichtbaar krachtenveld.
Misschien kunnen we leren van vogels. Het is niet voor niets dat twitter en tweets vernoemd zijn naar het geluid van vogels. Vogels zoeken niet naar waarheid, maar werken consequent samen waarbij het individuele belang ondergeschikt wordt gemaakt aan het collectieve belang. En zo kunnen de spreeuwen in onderstaande video ontsnappen naar vrijheid.

Vogels weten onmiddellijk de juiste afstand te houden van elkaar. Dit staat symbolisch voor wat mensen ook zouden kunnen doen wanneer zij respect willen tonen. Respect is het midden houden tussen betrokken willen zijn en de juiste afstand bewaren. Dat midden moet telkens opnieuw en in een split-second worden bepaald. Voor wie dit bewust toepast en vaak genoeg toepast zal respect vanzelf gaan en vanzelfsprekend zijn. Doen we het allemaal dan functioneert de samenleving als de vlucht spreeuwen in een dansende eenheid.

Een simpel aandachtspunt snel leren toepassen vergemakkelijkt het sociale verkeer, maar soms is traagheid een kwaliteit. In onderstaande video wordt dit betoogd.
Tegenwoordig willen we zo snel onze zin krijgen dat mensen die een oplossing bieden voor een tragere levensstijl, meer in balans, zo snel moeten reageren om hun oplossing aan te bieden, dat zij vaak te laat zijn.

In deze Ted Talk een pleidooi voor traagheid. Ook René Diekstra pleit daarvoor.
Wie het wezen van respect snapt, heeft alle tijd van de wereld om waarheid te ontdekken.

In tijden van virusuitbraak toon je respect door met de juiste afstand te houden jouw betrokkenheid bij de gezondheid (is een vorm van vrijheid) van anderen te betonen.

Een straffende Godheid is een misvatting

Wie gelooft in een almachtige God zou ook moeten aannemen dat die God onafhankelijk is van de mens. Of die God streng of liefdevol of beide is, is onze menselijke interpretatie van wat we menen te zien aan Goddelijke ingrepen. Wat mensen vervolgens met anderen doen als gevolg van die interpretatie gaat ons allemaal aan of je nu een gelovige, een agnost of een atheïst bent.

Neale Donald Walsch heeft vele boeken geschreven over zijn gesprekken met God. In een soort afsluitend boek onder de titel “Wat God zei” kijkt hij terug op deze gesprekken. In het boek behandelt hij 25 boodschappen van God, die hij heeft beluisterd.

Boodschap nummer 22 luidt:
“Er zijn Vijf Misvattingen over God die crisis, geweld, moorden en oorlog creëren. Ten eerste het idee dat God iets nodig heeft. Ten tweede het idee dat God kan falen in het krijgen van wat Hij nodig heeft. Ten derde het idee dat God jou van Hem gescheiden heeft omdat je Hem niet hebt gegeven wat Hij nodig heeft. Ten vierde het idee dat God nog steeds nodig heeft wat Hij zo hard nodig heeft dat God nu van jou verlangt dat jij dit, vanaf jouw afgescheiden positie, aan hem geeft. Ten vijfde het idee dat God je zal vernietigen als je niet tegemoetkomt aan Zijn eisen”.

Walsch: “Veel religies en miljarden volgelingen geloven dit. Zij zullen je vertellen dat wanneer je niet aan Gods eisen voldoet, je ten gevolge hiervan zult branden en onmetelijk zult lijden in de eeuwige vuren van de hel.
Dit ben ik de Tweede Straf van God gaan noemen. De Eerste Straf was verbanning uit de Hof van Eden. De Tweede Straf is de afwijzing van de geschiktheid om terug te keren en de veroordeling tot eeuwig durende marteling”.

Klik hier voor een uitwerking van deze geschiedenis.

Walsch concludeert met de cynische samenvatting: “Je hebt een God die dingen nodig heeft, die niet kan krijgen wat Hij nodig heeft, die jou heeft weggestuurd omdat Hij niet kon krijgen wat Hij nodig had van je voorvaderen miljarden jaren geleden, die nu eist dat je Hem geeft wat Hij op dit moment nodig heeft en die je eeuwig zal straffen wanneer je dit niet doet”.
“God kan niet falen dat te krijgen wat God nodig heeft, vooropgesteld dat God iets nodig heeft. God heeft de mensheid niet van Hem gescheiden. God eist niet van ons dat we God iets geven. En God zal ons nooit vernietigen voor het niet tegemoetkomen aan Gods niet-bestaande eisen”.

Vul hier voor God in: Allah of Boeddha of welke Godheid dan ook. Wanneer je ook nog eens aanneemt dat we allemaal een deel van God in ons hebben, dan kan de prettige conclusie niet anders zijn dan dat God een liefhebbende God is. Wie aan God een wraakzuchtige of straffende inborst toeschrijft heeft zijn eigen, discutabele belangen om dit beeld aan anderen op te leggen. Dat belang is meestal macht uit te oefenen door de ander bang te maken.

Volgens Walsch is het eerste geschenk van God aan de mens “vrijheid”. "Vrijheid is tot uitdrukking gebrachte liefde". Daarmee hebben we ook een verantwoordelijkheid die inhoudt dat wij mensen in de gaten moeten houden of er liefde in plaats van bloed stroomt. En dat geldt voor alle mensen of zij nu wel of niet gelovig zijn. Andermans grenzen overschrijden mag nooit verdedigd worden uit naam van een God of wat dan ook.
“Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet”. Dit adagium is de basis van ons rechtssysteem, etiquette, religie, moraal et cetera.
Voor wie dit niet herkent, het adagium kun je ook verwoorden als: "waar andermans grenzen beginnen, houdt mijn vrijheid op".
Onze menselijke vrijheid en verantwoordelijkheid houdt ook in dat we God niet kunnen verwijten dat hij/zij niet ingrijpt bij onrecht en ellende. Het verklaart ook dat God zowel door sommigen gezien wordt in alle levensvormen als zelf voor iedereen onzichtbaar is. Net als een Zelf in een mens niet fysiek aanwijsbaar is, is God ongrijpbaar.

Wat hebben we aan de opvattingen en boeken van Walsch?
Het beeld dat we (via de ziel) allemaal onderdeel zijn van een liefhebbende God maakt het aantrekkelijker om aandacht te hebben voor spiritualiteit. We hebben er namelijk alleen maar positieve gevolgen van te verwachten. De kunst is om het kaf van het koren te kunnen (onder)scheiden en niet over het hoofd te zien dat die liefhebbende en vrijheid schenkende God ons ook evenwaardigheid voorhoudt. Een opspelend ego (dat zich meer voelt dan een ander) en een zuivere kijk op spiritualiteit gaan moeilijk samen.
Het valt onder onze vrijheid dat we zonder Godsbewijs de opvattingen van Walsch serieus nemen en tegelijk (on)gelovig, atheïst of agnost blijven. De opvattingen kunnen bijdragen aan het begrip voor het standpunt van anderen en weerhouden ons hopelijk tot het vellen van oordelen daarover.

Volgens Walsch is boodschap 23:
"Er zijn ook Vijf Misvattingen over het leven die eveneens crisis, geweld, moorden en oorlog creëren. Ten eerste het idee dat mensen van elkaar gescheiden zijn. Ten tweede het idee dat er niet genoeg is van wat mensen nodig hebben om gelukkig te zijn. Ten derde het idee dat om de spullen te krijgen waarvan er niet genoeg is, mensen met elkaar moeten wedijveren. Ten vierde het idee dat sommige mensen beter zijn dan andere mensen. Ten vijfde het idee dat het juist is dat mensen hun ernstige meningsverschillen die gecreëerd zijn door al die andere misvattingen oplossen door elkaar te doden".

Net als bij het motto van de Franse Revolutie “vrijheid, gelijkheid en broederschap” gaat het bij boodschap 23 om het (h)erkennen van de eenheid tussen mensen. In yoga heeft de namasté mudra, ook wel het respectgebaar, de symbolische betekenis van "ik buig naar de godheid in jou". Het staat symbool voor respect. "De ziel in mij, groet de ziel in jou".
God spiegelt zich in de medemens.
Eenheid is ook het terrein van de non-dualiteit (A-dvaita: niet-twee). Wat een non-duale levensstijl kan opleveren staat in deze column.