Evenwaardigheid vrijheid en liefde

Posts

Posts uit november, 2023 tonen

Waarom laten we ons uitdagen?

Wie profiteert van onze automatische reacties? In onze moderne samenleving worden we voortdurend geconfronteerd met uitdagingen, vragen en oproepen tot actie. Of het nu gaat om mondiale kwesties zoals defensie-uitgaven of persoonlijke keuzes zoals het gebruik van anti-rimpel crèmes, het lijkt alsof we worden aangespoord om overal op te reageren. Maar voordat we ingaan op die oproepen, is het essentieel om te vragen: waarom laten we ons uitdagen, en door wie? Werkelijk nodig? Neem het voorbeeld van defensie. Na 80 jaar vrede in veel delen van de wereld is het een feit dat we niet op oorlog voorbereid zijn zoals in het verleden. Maar betekent dit dat we automatisch onze defensiebudgetten moeten verhogen? Of zouden we eerst moeten reflecteren op de collectieve noodzaak en ons afvragen wie profiteert van deze vraag? De vraag " qui bono ?" – wie heeft er baat bij – is hier cruciaal. Vaak blijkt dat de oproep tot actie wordt gestuurd door belangen, of dat nu economische, politieke,...

Hoe leer je zelf om van jezelf te houden?

Wat is een duidelijk advies? Mensen geven elkaar vaak het advies om eerst van zichzelf te leren houden, alvorens op zoek te gaan naar een ander om van te houden. Dat advies klinkt op het eerste gezicht logisch: wie van zichzelf houdt, heeft minder de neiging om liefde bij een ander te "halen" of afhankelijk te worden van hun bevestiging. Het idee is dat zelfliefde een gezonde basis biedt voor relaties, omdat je vanuit zelfacceptatie meer kunt geven en ontvangen. Tegelijk roept het advies vragen op: hoe leer je van jezelf te houden, en is dat iets wat je "af" moet hebben voordat je een relatie aangaat? Mensen zijn vaak een werk in uitvoering, en relaties kunnen juist bijdragen aan je zelfbeeld, bijvoorbeeld doordat de ander je kwaliteiten bevestigt die je zelf over het hoofd zag. Om het concreet te maken, kunnen mensen stappen zetten die gericht zijn op zelfacceptatie, persoonlijke groei en het versterken van hun innerlijke balans. Hier zijn enkele ideeën. Zelfkennis...

De kracht van ademruimte in communicatie

Een machtsstrijd kan gemakkelijk worden vermeden In een wereld waar meningen vaak botsen en gesprekken soms uitmonden in machtsstrijd, is het gemakkelijk om meegesleept te worden in de dynamiek van gelijk willen hebben. Maar wat gebeurt er als we juist de rust bewaren en het evenwicht zoeken, zelfs wanneer iemand onaardig doet? Het is verrassend: als we ervoor kiezen om kalm te blijven, ontstaat er ruimte voor begrip en verbinding – ademruimte voor jezelf en de ander. Het begint bij het bewust monitoren van je reacties, zoals een chauffeur die constant om zich heen kijkt zonder krampachtig het stuur vast te houden. Door mezelf evenwaardig op te stellen, merk ik dat de omgang met anderen soepeler verloopt. Mensen voelen zich vaak op hun gemak en veilig in deze ruimte, alsof ook zij even kunnen ademen. Voor mij ligt de sleutel in evenwaardigheid – een loper die alle deuren kan openen. Door vanuit evenwaardigheid te communiceren, vermijd je machtsstrijd. Dit kan betekenen dat je ervoor ki...

Zeven goede gewoontes en persoonlijke ontwikkeling

Uitnodiging tot een leven in harmonie en zinvolle impact Stephen Covey (1932–2012) was een Amerikaanse auteur en spreker, vooral bekend van zijn boek De zeven eigenschappen van effectief leiderschap. (bol.com) . De zeven gewoontes bieden een kader voor persoonlijke ontwikkeling en het bouwen van effectieve relaties, ook buiten leiderschap of management. Deze gewoontes zijn de volgende. Wees proactief Neem verantwoordelijkheid voor je leven en handel vanuit keuzes, niet reacties. Begin met het einde voor ogen Stel doelen en waarden vast om richting te geven aan je acties. Belangrijke zaken eerst Richt je op wat belangrijk is en beheer je tijd door prioriteiten te stellen. Denk in termen van win/win Streef naar wederzijds voordeel in relaties. Eerst begrijpen, dan begrepen worden Luister empathisch om anderen te begrijpen voordat je je eigen mening deelt. Synergie Werk samen om betere oplossingen te vinden. Houd de zaag scherp Blijf jezelf vernieuwen op fysiek, mentaal, spiritueel en soc...

Een oosterse en een westerse wijze

Sadhguru en Alan Watts In een wereld waarin succes vaak wordt gemeten aan prestaties en zelfverbetering, komt er een ander pad naar voren, een pad dat niet draait om meer te zijn of beter te worden, maar om simpelweg minder in de weg te staan. Dit idee is te vinden in de wijsheid van zowel Sadhguru als Alan Watts (1915 – 1973) , twee moderne spirituele denkers die de nadruk leggen op innerlijke vrijheid en de ervaring van het moment, in plaats van het najagen van een einddoel van persoonlijke perfectie. Beiden laten ons zien dat de sleutel tot een bevredigend leven niet ligt in het voortdurend verbeteren van onszelf, maar in het creëren van ruimte voor het leven zelf. De vrijheid van “niet-doen” en “niet-forceren” Sadhguru Zowel Sadhguru als Alan Watts wijzen ons in hun leringen op de kracht van "niet-doen" of "wu wei", een concept dat in het Taoïsme centraal staat. Watts zegt vaak: "The more you try to control your mind, the more it controls you". Dit is ...

Waarom we politici met oog voor het collectief strenger beoordelen

Met twee maten meten en inconsistentie negeren In de politiek wordt vaak met twee maten gemeten door kiezers en politici. Linkse en rechtse partijen verschillen doorgaans in hun vertrouwen in de rol van de overheid: linkse partijen steunen meestal meer overheidsinterventie en internationale samenwerking om ongelijkheid aan te pakken, terwijl rechtse partijen vaak pleiten voor individuele verantwoordelijkheid en marktwerking, met een focus op nationale solidariteit. Toch staan beide kampen voor hetzelfde dilemma: om mondiale problemen als klimaatverandering en migratie gezamenlijk aan te pakken, moeten we vertrouwen op verafgelegen, onbekende anderen om solidair te zijn. De uitdaging ligt in het vinden van een evenwicht waarin een sterke overheid zowel lokale belangen dient als collectieve doelen nastreeft. Rechtse kiezers neigen naar vertrouwen in traditionele hiërarchieën en waarden, waardoor ze eerder accepteren dat een politicus die ze steunen soms "de regels buigt" voor e...

Rechtvaardigheid en democratie

Navigeren over stormachtige wateren Rechtvaardigheid is een begrip dat vaak als een abstract en ongrijpbaar ideaal wordt gezien, maar als we het benaderen via de metafoor van het besturen van een schip, wordt het concept een stuk tastbaarder. Rechtvaardigheid, zoals we eerder hebben verkend, kan worden gezien als het "recht" varen, koers houden, oftewel het zorgvuldig navigeren door een zee van obstakels en uitdagingen met als doel de vrijheid en gelijke behandeling van alle betrokkenen te waarborgen. Deze metafoor biedt ook een kader om na te denken over de democratie, een systeem dat afhankelijk is van de vaardigheid van de gekozen bestuurders om het schip van de samenleving veilig door zowel kalme als stormachtige wateren te loodsen. De kapitein en de democratie In een democratie worden de "kapiteins" van het schip, onze bestuurders, niet aangesteld voor het leven. Net zoals een kapitein van een schip zichzelf en zijn bemanning soms moet laten rusten, moeten ook ...

Machtsdynamiek en continuïteit

De valkuil van nieuwe regeringen: oude wijn in nieuwe zakken? In een tijdperk waarin regeringen vaak gevormd worden uit protest tegen hun voorgangers, is het fascinerend om te zien hoe snel nieuwe (populistische) machthebbers de vermeende kenmerken overnemen van degenen die ze juist wilden vervangen. Deze machtsdynamiek, vergelijkbaar met het eeuwenoude paradijsverhaal over de vermeende kennis van goed en kwaad, toont hoe mensen steeds weer in dezelfde valkuilen stappen. De menselijke behoefte om macht te veroveren en te behouden, met als doel boven anderen uit te stijgen, blijkt hardnekkig. Projectie Dit fenomeen weerspiegelt een tijdloze spanning in de menselijke natuur: de aantrekkingskracht van goddelijke, superieure eigenschappen zoals onsterfelijkheid, almacht en volledige onafhankelijkheid. Hoewel deze eigenschappen onbereikbaar blijven, worden ze vaak geprojecteerd op mensen in machtsposities, zoals koning(inn)en en in onze moderne tijd politieke leiders. Zolang ze opkomen voo...

Over taal die evenwaardigheid ondergraaft

Bepalen of afstemmen? In gesprekken waarin mensen streven naar onderlinge gelijkwaardigheid, kan één woord al genoeg zijn om de balans te verstoren. Bepalen is zo'n woord. Het klinkt neutraal, maar draagt een dubbele betekenis in zich die het verschil markeert tussen autonomie en macht. Enerzijds betekent bepalen iets afbakenen of helder maken, zoals het stellen van een grens. In die zin is het een uitdrukking van zelfbeschikking: “Ik bepaal zelf wie ik toelaat in mijn leven”. Het is een krachtig en legitiem gebruik van het woord. Anderzijds krijgt bepalen al snel de bijklank van opleggen: “Ik bepaal wat er nu gebeurt”. Daarmee verschuift de toon van gelijkwaardigheid naar hiërarchie, van dialoog naar bevel. Juist in relaties waarin mensen zich bewust zijn van machtsverschillen of zich daartegen willen verzetten, roept het woord dan weerstand op. Niet vanwege het woord zelf, maar vanwege wat eronder schuilt: het gevoel dat iemand eenzijdig de regie naar zich toetrekt. ...

Kun je voelen wat een ander voelt?

Het belang van adequaat reageren zonder pretentie van voelen Vrijheid van en tot In een wereld waar technologie en menselijk contact steeds meer in elkaar verweven raken, wordt de vraag naar empathie en de rol ervan in interacties tussen mensen en technologie steeds relevanter. Zowel een menselijke hulpverlener als een kunstmatig intelligente (AI) assistent kunnen een cruciale rol spelen in het ondersteunen van mensen met pijn, leed of verdriet. Maar er bestaat een essentiële grens die slechts benaderd, maar niet overschreden hoeft te worden: het werkelijk voelen wat een ander voelt. Dit essay betoogt dat de waarde van empathie niet ligt in het delen van emoties, maar in het vermogen om adequaat te reageren op die van een ander, zonder de illusie te wekken dat men deze emoties zelf ervaart. Menselijke empathie: begrijpen zonder volledig te voelen Menselijke empathie kent zijn grenzen . Hoe goed we ook proberen ons in een ander in te leven, we kunnen nooit volledig begrijpen wat iemand ...

Waarom minder nadenken meer leven is

Ons vormloze zelf ontdekken In onze moderne samenleving zijn we voortdurend bezig met zelfanalyse, zelfreflectie en zelfverbetering. We proberen onszelf te begrijpen door eindeloos te piekeren over wie we zijn, wat we voelen en wat we willen bereiken. Maar volgens de filosoof Bernardo Kastrup is dit juist een fundamentele vergissing. In zijn filosofie wijst hij ons op een diepere waarheid: hoe meer we proberen onszelf te vatten in concepten en definities, hoe verder we afdwalen van ons werkelijke wezen. Kastrups benadering van het 'vormloze ik' is revolutionair in zijn eenvoud. Hij stelt dat ons diepste zelf niet te vangen is in gedachten, herinneringen of zelfs tijd en ruimte. Het is als proberen water te vangen met een net - hoe harder je het probeert, hoe meer het door je vingers glipt. Dit inzicht heeft verstrekkende gevolgen voor hoe we in het leven zouden moeten staan. Wanneer we constant bezig zijn met zelfanalyse, creëren we een mentaal beeld van onszelf dat per defini...

Bewustzijn als fundament van de werkelijkheid

De metafysica van Bernardo Kastrup De hedendaagse filosofie wordt nog steeds gedomineerd door materialisme, de opvatting dat materie de fundamentele bouwsteen van de realiteit is en dat bewustzijn daaruit voortkomt. Bernardo Kastrup zet zich af tegen deze visie en verdedigt een vorm van metafysisch idealisme , waarin bewustzijn primair is en de fysieke wereld slechts een manifestatie ervan. In dit essay beschrijf ik Kastrups metafysische visie, zijn kijk op God en zijn apofatische benadering van het 'vormloze ik'. Bewustzijn als de basis van de werkelijkheid Links naar mijn artikelen over Advaita Volgens Kastrup is de werkelijkheid niet opgebouwd uit materie, maar uit bewustzijn . Dit betekent dat niet het brein bewustzijn voortbrengt, maar dat bewustzijn de grondslag is waaruit het brein en de fysieke wereld voortkomen. Hij vergelijkt het universele bewustzijn met een oceaan, waarin individuele bewustzijnen slechts tijdelijke wervelingen zijn. Deze visie heeft raakvlakke...

Zotheid, innerlijke rust en oordeelsvrij denken

Wijsheid en humor De menselijke zoektocht naar wijsheid heeft altijd een spanningsveld gekend tussen rede en speelsheid, oordeel en mening, kennis en twijfel. In de Lof der Zotheid liet Erasmus zien hoe dwaasheid en ironie kunnen helpen om dogmatisme te doorbreken en inzicht te verkrijgen. Zijn speelse benadering heeft parallellen in de filosofie van Montaigne en Nietzsche, die allen humor en relativisme inzetten als tegengewicht voor starheid in denken. Toch gaat het verder dan alleen een intellectuele speelsheid. Filosofen zoals Pyrrho van Elis en Epicurus introduceerden het concept ataraxia , een toestand van innerlijke rust, bereikt door het vermijden van onnodige zorgen en het loslaten van dogmatische overtuigingen. Dit idee werd op verschillende manieren geïnterpreteerd: de sceptici zagen het als een gevolg van epoché (opschorting van het oordeel), terwijl de Epicureeërs het vonden in het vermijden van buitensporige verlangens en angsten. De Stoïcijnen, hoewel ze ataraxia n...

De wijsheid in stilte en beweging

Het zoekproces naar balans en verbondenheid In De Verloren Wereld van de Kalahari beschrijft ontdekkingsreiziger, filmer en schrijver Laurens van der Post de fascinatie van de San -een volk uit de Kalahari woestijn- voor de sterren, die naar verluidt in staat zouden zijn om het geluid van de sterren te horen. Dit fenomeen roept een vraag op over onze manier van verbinding maken met het universum en onze plaats daarin. Hoewel we dit niet letterlijk moeten en kunnen nemen (in het luchtledige heelal is geen geluid), kan het "horen" van de sterren worden geïnterpreteerd als een symbolische afstemming op de ritmes van het kosmische geheel. De San lijken niet alleen naar de sterren te kijken, maar zich met hen te verbinden, niet als afgebakende objecten, maar als een levendige bron van betekenis en energie. Een oeroude gewoonte om tot duiding te komen Deze spirituele afstemming doet denken aan astrologie, die al eeuwenlang probeert te begrijpen hoe de bewegingen van sterren ...

Een reis via de ziel terug naar onze oorsprong

De ervaringen van een kinesioloog Vanuit zijn beroep heeft Henk Visser zich verdiept in het fenomeen ziel. Zijn zoektocht begon met een vraag: waar komen de antwoorden vandaan die hij als kinesioloog vond voor zijn cliënten? Via de spiertestmethode, waarmee hij non-verbaal contact maakte met de innerlijke wijsheid van het lichaam, kwam hij tot een opmerkelijk inzicht. Deze methode stelde hem in staat te communiceren met de ziel. In dit essay verken ik, voortbordurend op zijn observaties, de ziel als een reisgenoot op onze weg terug naar God, het grote geheel waaruit alles voortkomt en waarin alles na dit leven weer opgaat. De ziel als brug tussen mens en God Henk beschrijft de ziel als een brug, een verbinding tussen het tijdelijke leven en het grote geheel. Dit grote geheel wordt door velen begrepen als God, een transcendente realiteit die alle religieuze en spirituele tradities overstijgt. De ziel verbindt zich tijdens ons leven met ons en keert na de dood terug naar deze oorsprong....

Welke balans aan te houden in het leven?

Van gerichtheid op groei naar balans houden Er komt een fase en tijd in een mensenleven dat het individu beter gericht kan zijn op een gezonde balans dan op voortdurende ontwikkeling. Die balans drukken we in onze taal op verschillende manier uit. Voorbeelden zijn de volgende. Leven en laten leven Geven en nemen Doen en laten Werken en rusten Spreken en luisteren Vasthouden en loslaten Beginnen en voltooien Actief zijn en contemplatief zijn Deze volgorde plaatst eerst de meer fundamentele en algemene aspecten van balans en harmonie in het leven, zoals acceptatie, wederkerigheid en rust, dan respect en vervolgens meer actiegerichte aspecten. "Leven en laten leven" wordt vaak beschouwd als een van de belangrijkste uitdrukkingen van balans omdat het de essentie van tolerantie, acceptatie en respect voor individuele verschillen omvat. Het betekent dat we anderen moeten laten leven op hun eigen manier, zonder te proberen hen te veranderen of te controleren naar onze eigen normen o...

Het leven moeiteloos dansen in balans

En-en denken In ons leven moeten we voortdurend twee dingen tegelijk doen, terwijl het vaak voelt alsof we eigenlijk zouden moeten kiezen. Aanpassen of meebewegen? Aanpassen impliceert vaak een actieve verandering in reactie op externe omstandigheden. Dit kan betekenen dat je je gedrag, gedachten, of zelfs waarden aanpast om te passen bij een situatie of een groep mensen. Meebewegen suggereert echter een meer vloeiende en flexibele reactie op veranderingen, zonder dat dit noodzakelijkerwijs je kernidentiteit beïnvloedt. Jezelf veranderen of naar jezelf kijken? Dit stelt de vraag of we actief moeten proberen onszelf te veranderen of dat we ons meer moeten richten op zelfobservatie en bewustwording. Het veranderen van jezelf kan nodig zijn om groei en ontwikkeling te bevorderen. Kan je jezelf eigenlijk wel veranderen of is anders denken voldoende? Naar jezelf kijken kan leiden tot een dieper begrip van wie je bent, wat je waarden zijn, en hoe je reageert op de wereld om je heen. Advaita ...

Extase en eenheid

Een directe verbinding met het leven Ludwig Klages (1872–1956) was een Duitse filosoof, psycholoog en grafoloog, die vooral bekendstaat om zijn werk binnen de levensfilosofie. Hij bekritiseerde het rationele denken en benadrukte de waarde van gevoelens, intuïtie en een directe verbinding met het leven en de natuur. Klages benadrukte de rol van liefde, schoonheid en de ziel als essentiële aspecten van menselijke ervaring. Ludwig Klages beschouwde extase als een centrale ervaring in het menselijk leven, die een diepe verbinding onthult met het leven zelf en de kosmos. Voor hem was extase een toestand waarin het individu zich bevrijdt van de beperkingen van het rationele denken en de geest en een directe, intuïtieve eenheid ervaart met de natuurlijke wereld en de levenskracht. Klages beschreef extatische ervaringen vaak in termen van symbolen en ritmes. Ritmische bewegingen, zoals dans, en natuurlijke fenomenen, zoals de zon of de sterrenhemel, kunnen deze ervaring oproepen. Voor hem ware...