Posts tonen met het label zelfkennis. Alle posts tonen
Posts tonen met het label zelfkennis. Alle posts tonen

Een review van een film met hulp van ChatGPT

Een belofte die fataal afloopt

ChatGPT is een voorbeeld van kunstmatige intelligentie dat nu vooral in het nieuws is omdat het door leerlingen gebruikt wordt om werkstukken te maken. Het computerprogramma is daarbij zeer behulpzaam omdat het snel reageert en samenvat wat over het onderwerp op het Internet is te vinden. Het doet wat de leerling zelf ook zou doen en verwoordt in goed geformuleerde zinnen een relevant antwoord. Meestal is de woordkeuze beter dan de leerling zelf zou doen, dus het is voor een leraar niet echt moeilijk om het inzetten van ChatGPT te herkennen. Daarom vind ik het belangrijk om te onderzoeken wat het op kan leveren wanneer je het eerlijk inzet.
Uiteraard is het aan de lezer zelf of dit lukt.

Ik ga het programma gebruiken om de film The Pledge te reviewen. Uiteraard kan dit review spoilers bevatten. Toch zal ik die vermijden, zodat het leuk blijft om de film (nog eens) te bekijken. Ik heb kleine tekstverbeteringen aangebracht wanneer het programma niet helemaal correct Nederlands schrijft. Soms stokt het antwoord van ChatGPT en heb ik alleen overgenomen wat volledig was.

Ik stelde ChatGPT onder meer de volgende twee vragen.

Waar gaat de film The Pledge over?

"The Pledge" is een film uit 2001, geregisseerd door Sean Penn en met in de hoofdrol Jack Nicholson. De film gaat over Jerry Black (gespeeld door Nicholson), een politieagent die op het punt staat om met pensioen te gaan. Voordat hij weggaat, maakt hij de belofte aan de ouders van een vermoord jonge meisje dat hij de dader zal vinden. Na zijn pensionering begint hij een eigen onderzoek naar de moord, in de hoop de belofte die hij heeft gedaan waar te maken.
De film gaat over Jerry's zoektocht naar de waarheid en hoe die zijn leven beïnvloedt. Hij wordt geconfronteerd met zijn eigen emoties en twijfels, en gaat uiteindelijk over tot radicale maatregelen om de moordenaar te vinden. The Pledge is een psychologische thriller die de kijker meeneemt in de geest van de hoofdpersoon en zijn obsessie voor gerechtigheid. De film is een combinatie van spanning, emotie en een diepgaande analyse van menselijk verlangen en verdriet.

Wat kun je leren van The Pledge?

"The Pledge" is een film die veel thema's behandelt die kijkers kunnen leren, zoals het volgende.

  • De kracht van beloften. De film gaat over de belofte die Jerry Black maakt aan de ouders van het vermoorde meisje en hoe die belofte zijn leven beïnvloedt en hem dwingt om zijn eigen grenzen te overschrijden.
  • De kracht van obsessie. Jerry's zoektocht naar de waarheid is een obsessie die hem stuurt tot het nemen van radicale maatregelen. Het laat zien dat een obsessie met iets kan leiden tot verlies van perspectief en dat het kan leiden tot ongezond gedrag.
  • Thema's van gerechtigheid. De film laat zien hoe mensen soms hun eigen gerechtigheid nastreven, in plaats van te vertrouwen op de formele kanalen van gerechtigheid.
  • Thema's van verdriet en verlies. De film gaat over de emotionele impact van een vermoord jonge meisje voor haar ouders en hoe haar verlies blijft bestaan in het leven van andere personages.
  • Thema's van verantwoordelijkheid. Jerry neemt verantwoordelijkheid voor het oplossen van de moord en hoe zijn verantwoordelijkheid hem leidt tot zijn eigen persoonlijke verlies.


Tot zover ChatGPT. 

Toen ik de vraag stelde “hoe speelt toeval een rol in het verloop van het verhaal” liep het programma vast en daarom neem ik het van hier over.
Het plot van de film is zo geschreven dat alle personen die een rol spelen in de film uitspraken doen die de hoofdpersoon Jerry tegengestelde adviezen geven. Door een toevallige gebeurtenis kan Jerry het bewijs van zijn vermoeden niet leveren en keert iedereen zich uiteindelijk tegen hem.
Het boeiende voor mij van de film is dat iedereen (zijn eigen) gelijk had, maar dat niemand het heeft gekregen. Zelfs wie de (toekomstige) moordenaar is, blijft open al zullen veel kijkers denken dat er maar één kan zijn (geweest).
The pledge betekent de belofte. Een belofte die voor Jerry en de vermoedelijke dader door een speling in en van het lot als "een persoonlijk verlies" uitviel. De kijker blijft achter met de gevoelens die zijn eigen projectie en verwachtingen over het verloop van het verhaal opriepen.

De film doet mij denken aan een andere film die ook een soort open einde heeft en een soort spiegel voorhoudt. Over die film kon ChatGPT wel al mijn vragen beantwoorden.

Waar gaat de film No country for old men over?

De film "No Country for Old Men" is een thriller uit 2007 geregisseerd door Joel en Ethan Coen. Het gaat over een jacht op een moordenaar die een drugsdeal berooft, gespeeld door Javier Bardem. Het verhaal volgt ook de achtervolging van een jager, gespeeld door Tommy Lee Jones, die probeert de moordenaar te vangen en de vermiste drugs terug te krijgen. Het verhaal speelt zich af in de jaren 80 en is gebaseerd op een roman van Cormac McCarthy.

Wat kun je leren van No country for old men?

"No Country for Old Men" is een intense en spannende film die een aantal thema's en lesjes aanbiedt, waaronder de volgende.

  • Gevolgen van geweld. De film toont de vernietigende gevolgen van geweld en hoe het leven van personages verandert door hun betrokkenheid bij gewelddadige gebeurtenissen.
  • Karma. De film suggereert dat mensen verantwoordelijk zijn voor hun daden en dat er een soort karma bestaat waarbij slechte daden uiteindelijk worden afgestraft.
  • Machteloosheid. Veel personages in de film zijn machteloos tegenover de machtsgreep en het geweld van de moordenaar, wat laat zien hoe kwetsbaar mensen soms zijn.
  • Waarden en morele overtuigingen. De film bevat conflicten tussen personages die verschillende waarden en morele overtuigingen hebben, wat aangeeft dat mensen niet altijd hetzelfde vinden wat juist is.
  • Persoonlijke verantwoordelijkheid. Het verhaal benadrukt de verantwoordelijkheid van personages om de juiste keuzes te maken en de gevolgen van hun acties te accepteren.

Welke rol speelt toeval in No country for old men?

Toeval speelt een belangrijke rol in de film "No Country for Old Men". Het toeval bepaalt het lot van verschillende personages en het verloop van het verhaal. Bijvoorbeeld, het toeval bepaalt wie de drugs vindt die bij de drugsdeal zijn gestolen, en wie de moordenaar tegenkomt. Het toeval speelt ook een rol in hoe het verhaal zich ontvouwt, bijvoorbeeld wanneer personages per ongeluk elkaars pad kruisen of wanneer plotse omstandigheden hun plannen onderbreken. De rol van het toeval in de film suggereert dat sommige dingen buiten onze controle liggen en dat het leven onvoorspelbaar is.

Tot zover ChatGPT.

Deze film boeide mij in hoge mate omdat je jezelf voortdurend op het verkeerde been zet. Bijvoorbeeld er wordt een bekende acteur geïntroduceerd en die blijkt een uiterst kleine rol te spelen. Wel of niet boven je macht reiken is een terugkerend thema in de films van de gebroeders Coen. Wie zijn beperkingen inziet, daarmee loopt het in hun films goed af. En uiteraard het tegenovergestelde.
ChatGPT verwoordt dit ook goed.

ChatGPT over de rol van zelfkennis in de films van Joel en Ethan Coen

De Coen broers zijn bekend om hun humoristische, absurde en soms onvoorspelbare verhalen, en veel van hun films hebben personages die worstelen met hun eigen identiteit en de betekenis van hun leven. Veel personages in de films van de Coen broers zijn zich niet bewust van hun eigen fouten en gebreken en hebben moeite met het vinden van hun plaats in de wereld. Door hun zoektocht naar zelfkennis en betekenis, ondergaan deze personages vaak een transformatie en leren ze uiteindelijk iets over zichzelf en het leven. Een voorbeeld van dit thema is de film "The Big Lebowski" waarin de hoofdpersoon, "The Dude", op zoek gaat naar de waarheid achter een verwarde en absurde situatie, en uiteindelijk leert hij meer over zichzelf en zijn plaats in de wereld. In het algemeen speelt zelfkennis een belangrijke rol in de films van Joel en Ethan Coen, en deze verkenning van de menselijke aard en de zoektocht naar zelfkennis en betekenis zijn een kenmerkend element van hun stijl en verhaalvertelkunst.

Hoe voer je een constructief gesprek?

De dialoog

Wie een constructief gesprek wil voeren met één of meer anderen, kan zonder al te veel moeite een aantal richtlijnen aanhouden. Er zijn allerlei vormen van gesprek, maar de meest positieve is de dialoog. Een dialoog voldoet aan de volgende kenmerken.

  • Er is gelijkwaardigheid tussen de gesprekspartners: niemand weet het a priori beter; meerdere gezichtspunten zijn mogelijk; voer geen machtsstrijd, er is geen sprake van winnen of verliezen.
  • Er is bereidheid om open naar elkaar te luisteren: er wordt niet geoordeeld over elkaar.
  • Ieder zorgt voor een sfeer waarin hijzelf en de ander zijn mening durft te geven ook al is die mening afwijkend.
  • Indien van toepassing: er worden gevoelens gedeeld en benoemd.
Er zijn tijdens het gesprek niveaus van communicatie die je kunt monitoren of alles nog naar wens verloopt.

Niveaus van communicatie

Je neemt deel aan het gesprek, maar je reserveert een deel van je aandacht door jezelf al observerende telkens de volgende vragen te stellen.
Inhoud. Waarover praten wij? Je gaat door op en houd je aan het onderwerp, stelt vragen, ordent en toetst. Je mag kort afwijken van de hoofdlijn, maar keert zelf weer terug.
Proces. Hoe praten wij? Hebben we een agenda, zijn er afspraken over rollen, is een (eind)tijd afgesproken?
Interactie. Hoe gaan we met elkaar om? Je gaat als het ware ‘boven het gesprek hangen’ en volgt wat er gebeurt. Hoe gedragen wij ons? Hoe reageren we op elkaar? Praat ik of de ander niet te lang, wordt er niet vervelend ingebroken op elkaars inbreng? Doet iedereen mee?
Gevoelens. Welke gevoelens spelen er (op)? Benoem de gevoelens die je bespeurt bij jezelf en de ander wanneer je denkt dat het verloop van het gesprek ten goede komt.

Evenwaardigheid

Grijp niet te snel in in het gesprek vanuit metacommunicatie. Het kan dominant overkomen en de evenwaardigheid ondermijnen. Kijk eerst wat je zelf kunt aanpassen. Denk vanuit win-win, maar spreek dat niet te snel uit. Je kunt proberen een ander te overtuigen, maar wees je bewust waarom je dat wilt proberen en of het niet ten koste gaat van de kwaliteit van de verhouding (gelijkwaardigheid) met de ander(en).

Ken je eigen motieven

Je kunt een gelijkwaardige houding willen aanhouden met je gesprekspartner, maar dat mislukt wanneer je jezelf niet goed kent of je hebt geen goed beeld van je eigen ego of je denkt te gemakkelijk “ik heb toch gelijk en ik zal die ander met een goed argument overtuigen". Wanneer je niet goed weet wat een machtsstrijd is en hoe die te beëindigen, verdiep je daar dan eerst in.

Weet waarom je argumenten inbrengt

Wie gericht is op harmonie denkt mee met de ander. Wie gericht is op tegenspraak verzint tegenargumenten ("advocaat van de duivel"). Geen van beide is a priori beter of slechter. De eerste manier van samen spreken kan nadelen over het hoofd zien en de tweede manier kan leiden tot onbevredigende compromissen.
Je kunt ook dialectisch spreken, bijvoorbeeld op de volgende manier.
  • Mensen zijn ongelijk (these).
  • Mensen zijn gelijk (antithese).
  • Mensen zijn in bepaalde opzichten (vanuit juridisch perspectief) gelijk, in andere opzichten (bijvoorbeeld in termen van status) ongelijk (synthese).

Vermijd drogredeneringen

Een wijdverbreid misvatting is dat een gesprek gericht zou moeten zijn op het winnen bij uitwisselen van argumenten. Veel mensen hebben de neiging om oneerlijk te reageren, bijvoorbeeld door een bewering van de ander te overdrijven en vervolgens de grond in te boren ("stropop maken en verbranden"). Weinigen weten direct te reageren op een drogredenering omdat het vraagt om op metaniveau feedback te geven op het gesprek. Het is altijd verstandig om je te verdiepen in welke drogredeneringen bestaan en je voor te bereiden op een kalme reactie.

Herken signalen

Een gesprekspartner die niet tevreden is over het verloop van een gesprek zal daarover signalen uitzenden. Dat kan een gezichtsuitdrukking zijn, lichaamstaal of via woorden. Niet iedereen zal dat direct of rechtstreeks of tactvol of doen uit voorzichtigheid om de ander niet te ontrieven. Wie van onderwerp wil veranderen of het huidige wil beëindigen kan van alles meer of minder subtiel doen om het gesprek “dood” of stil te leggen. Vat samen wat de ander probeert te zeggen (parafraseer). Probeer de poging van de ander op te pakken door de ander subtiel de gelegenheid te geven om het gesprek te vervolgen door jouw inbreng af te sluiten met “hoe denk jij erover” of “wat vind jij”?

Spreken is zilver, zwijgen is goud

Is het zwijgen van de ander instemming met het verloop van het gesprek of een tactisch vermijden van het uiten van een pijnlijke mening of ongenoegen? Je hebt nooit 100% zekerheid of een gesprek perfect is verlopen. Laat het los.
Een constructief gesprek voelt goed.

Wanneer wordt het niet constructief?

Met dank aan historicus Bernd Timmerman het volgende.
Het blijft vrij lastig om een dialoog te houden met:

  • mensen die niet in staat zijn een these met argumenten te onderbouwen, die vooral (vaak) zonder kennis blijven zenden;
  • mensen die vooral zinnen formuleren waarin een kwalificatie over de ander staat en daarbij voorbij de inhoud gaan of gewoonweg gaan schelden;
  • mensen die zaken beweren die aantoonbaar onjuist zijn maar toch de onjuistheid blijven omarmen, alternatieve feiten laten bestaan, gewone onwaarheden ook en dikwijls ongefundeerde meningen verspreiden;
  • mensen die vanuit de eigen moraliteit denken waardoor de ander dikwijls (in de ogen van) immoreel handelt;
  • mensen die per definitie alles wat anderen doen, die dezelfde visie hebben, geweldig vinden, waarbij de eigen visie dogmatische trekken krijgt;
  • mensen die zich teveel laten leiden door verdriet en woede (en andere emoties) over misstanden of zich wentelen in slachtofferschap;
  • mensen die per definitie tegen iedere vorm van compromissen zijn en streven naar de dictatuur van hun gelijk;
  • mensen die weigeren in te zien dat alles wat mensen 'maken' sociale constructies zijn (inclusief ethiek);
  • mensen die moeilijk kunnen aanvaarden dat er tal van (on)werkelijkheden zijn;
  • mensen die denken dat de ander denkt, redeneert en voelt zoals zijzelf waarbij het verschil in diverse kapitalen (sociaal, economisch, cultureel, politiek, linguïstisch enz.) wordt ontkend.

 Aandachtspunten

Anna van den Breemer gaf in de Volkskrant 9 tips voor een constructief gesprek.

  1. Heb geduld, geef niet toe aan een primaire reactie.
  2. Verplaats je in de ander.
  3. Luisteren is een vaardigheid, die je kunt oefenen.
  4. Wees niet bang voor stiltes.
  5. Maak onderscheid tussen feiten en gevoelens.
  6. Wees niet bang om door te vragen en benoem je aarzeling.
  7. Neem af en toe afstand en een time-out.
  8. Onderbreek iemand die eindeloos spreekt en uitweidt.
  9. Maak af en toe het gesprek bespreekbaar op metaniveau.

Samengevat

  • Luister actief. Luister naar de ander zonder onderbrekingen en probeer te begrijpen wat de ander zegt. Stel indien nodig vragen ter verduidelijking. 
  • Wees respectvol. Toon respect voor de mening en gevoelens van de ander, zelfs als je het er niet mee eens bent. 
  • Vermijd oordelen. Probeer niet te oordelen over de ander of zijn of haar standpunt. Wees open en nieuwsgierig. 
  • Geef ruimte. Laat de ander de ruimte om zijn of haar standpunt te uiten en uit te leggen. Val de ander niet aan of onderbreek niet. 
  • Geef feedback. Geef op een respectvolle manier feedback op wat de ander zegt. Geef je eigen mening op een duidelijke en respectvolle manier. 
  • Zoek naar gemeenschappelijke grond. Probeer te zoeken naar gemeenschappelijke grond en overeenkomsten in plaats van alleen te focussen op de verschillen. 
  • Wees bereid om een compromis aan te gaan. Wees bereid om te zoeken naar oplossingen die voor beide partijen aanvaardbaar zijn. 
  • Beëindig het gesprek positief. Probeer het gesprek af te sluiten met een positieve noot en bedank de ander voor het gesprek, zelfs als jullie het niet eens zijn geworden.

Waarom hebben wij nog geen relatie?

Kitty Munnichs en Fay Troost, twee journalistes in opleiding aan de Rijksuniversiteit Groningen vroegen zich, halverwege de twintig, af waarom iedereen maar van relatie naar relatie hopt en zij zelf nog geen relatie hebben. Ze besloten er in het kader van hun studie een podcast van te maken en het resultaat in te zenden voor de NTR podcast prijs en ze werden genomineerd.
In het kader van hun research interviewden ze leeftijdsgenoten, sprongen in het diepe en ondertussen kwamen ze bij mij terecht in mijn hoedanigheid als “datingcoach”.
Tijdens het interview en te horen op de eerste aflevering van de podcast geven ze zelf een verschillend antwoord op hun centrale vraag. De een lijkt heel rationeel en de ander lijkt een vat vol heftige, vaak tegenstrijdige gevoelens, maar dat beeld kantelt.
Hoe om te gaan met het conflict tussen ratio en gevoel in het aangaan van een verbinding? Ik leg hen de logica voor van hun aarzeling om de grens over te gaan. Ieder mens houdt voortdurend twee idealen in het oog: vrijheid en liefde. Wie verliefd wordt op een persoon, waarvan je het gevoel hebt dat je meer vrijheid krijgt dan je kwijt raakt, zal een grotere bereidheid hebben om zich open te stellen.
Maar wanneer je aarzelt of een verbinding je niet te veel verlies van autonomie oplevert werkt het bevrijdend wanneer je een goed gesprek met jezelf of een ander aangaat of je vrees wel zo terecht is. En dat doen ze, luister maar naar aflevering 1 van Forever Alone: Barrières:
Deel 2 is hier te horen.

Wie meer wil weten over hoe telkens opnieuw een frisse en losse relatie te leggen tussen vrijheid en liefde, leze “zonder vrijheid geen liefde en zonder liefde geen vrijheid”.

De Bhagavad Gita in kort bestek

Bhagavad Gita betekent het lied van de Heer en is het hoofdwerk van de spirituele literatuur van het hindoeïsme als onderdeel van het epos Mahabharata. De Bhagavad Gita biedt een diepgaande filosofie en spiritualiteit die zich richt op het vervullen van onze plichten met toewijding en overgave aan God, terwijl we ons inzetten voor onze eigen spirituele evolutie en verlichting. We zouden ons daarbij niet moeten laten afleiden door zorgen over succes of falen.
In het epos legt Heer Krishna aan krijger Arjuna uit hoe met zelfkennis in vrijheid te leven.
Arjuna staat in tweestrijd en vraagt zich af of hij moet vechten of zich moet terugtrekken, of hij wel of niet moet handelen. Krishna vindt dat te kort door de bocht en legt uit dat hij twee zaken in het oog moet houden.
De mens wikt, God beschikt. Arjuna mag kiezen hoe te handelen, maar moet zich neer leggen (waarde 15, zie onder) dat het resultaat wordt bepaald door Īśvara (God, Saguna Brahma). Īśvara is de directe en materiële oorzaak van het universum. Wanneer de mens zijn handelingen opdraagt aan God is hij voor altijd vrij van handelingen, omdat hij dan één is met God. Bij het verwerven van kennis hoe en wanneer wel of niet te handelen dient hij zich bewust te zijn van een twintigtal waarden.
Deze waarden (deugden) zijn de volgende.
  1. Afwezigheid van trots.
  2. Afwezigheid van pretentie.
  3. Niet kwetsen.
  4. Aanpassing.
  5. Oprechtheid.
  6. Dienstbaarheid aan de leraar.
  7. Zuiverheid.
  8. Standvastigheid.
  9. Zelfbeheersing.
  10. Objectiviteit tegenover zintuiglijke objecten.
  11. Afwezigheid van egoïsme.
  12. Bewust zijn van de problemen van geboorte, dood, ouderdom, ziekte en verdriet.
  13. Vrijheid van eigenaarschap.
  14. Zonder gehechtheid zorgen voor zoon, vrouw, huis, enz..
  15. Gelijkmoedigheid bij het ontmoeten van het gewenste en ongewenste.
  16. Devotie voor de Heer.
  17. Je toevlucht nemen tot een stille plek.
  18. Afwezigheid van hunkering naar gezelschap.
  19. Onophoudelijke studie van de geschriften die zelfkennis geven.
  20. Het zien van de waarheid van het zelf.
‘Je hebt alleen recht op het handelen,
nooit op de vruchten ervan.
Laat de vruchten van je handelingen niet je drijfveer zijn,
maar wees ook niet gehecht aan niet-handelen’.

Bhagavad Gita (II,47).

‘Zoals de onwetende handelt uit gehechtheid aan handelen,
o Bharata (held), zo dient de wijze te handelen zonder gehechtheid,
het welzijn van de wereld verlangend’.

Bhagavad Gita (III, 25).

Lees ook: "De boeken van Swami Dayananda".

De aanbeveling als antwoord op de vraag 'wanneer wel en wanneer niet te handelen' doet denken aan het taoïstische woord wu wei: doen door niet te doen.
Krishna: degene die niet-handelen in handelen ziet, en handelen in niet-handelen is een wijze onder de mensen; hij is een yogi, iemand die alles heeft bereikt wat bereikt moet worden.

Over vrijheid spreekt Paramahansa Yogananda in zijn commentaar op de Bhaghavat Gita (met dank aan Tegenwicht.org).
  • "Elk individu handelt gedeeltelijk op grond van vrije keuze en gedeeltelijk op grond van vroegere neigingen. [Deze hebben] de vorm aangenomen van [..] vooroordelen die de macht van de vrije wil aantasten".
  • "De externe stimuli van de dagelijkse gebeurtenissen in iemands leven roepen in het onbewuste heel gemakkelijk deze oude reactiepatronen op, goede en slechte".
  • "De aan zintuiglijke indrukken verslaafde mens laat zich grotendeels leiden door gewoonten die in het verleden zijn aangeleerd: zijn vrije wil is zwak.
  • Een spiritueel mens echter heeft zijn vrije wil van die banden losgemaakt en heeft zodoende zichzelf bevrijd [...]".
  • "De spirituele mens waakt daarover [...]".
  • "Een vrije wil vibreert in harmonie met de eeuwigheid. Dan is de wil van de mens gelijk aan de wil van God".

Zie ook de Diamantsoetra.

Jezelf aannemen en de ander veronderstellen

Oordelen

"We zien wel de splinter in andermans oog en merken de balk in het eigen oog niet op. Een vis is zich niet bewust van het water waarin het zwemt. Je ziet wat je wilt zien. We projecteren. Wat je zegt, ben je zelf".

Het zijn uitdrukkingen waarmee we duidelijk willen maken dat we voorzichtig zouden moeten zijn met het doen van aannames, uitspraken en oordelen over de ander op basis van beperkte waarneming.
Zijn we bereid onze inschatting bij te stellen wanneer er onverwachte informatie opduikt? Wat zien we als oorzaak en wat als gevolg bij het eigen en andermans gedrag? Wanneer een gevolg gunstig is hebben mensen de neiging de oorzaak te koppelen aan zichzelf en wanneer een gevolg ongunstig is, zoekt men de oorzaak vaker buiten zichzelf.
Wanneer anderen last hebben van ons gedrag dan hangt het er vanaf hoe zij ons hun ongenoegen kenbaar maken of wij naar de klacht willen luisteren. Wanneer de ander zegt dat hij last van je heeft omdat je vervelend bent, dan protesteer je want je vindt niet dat je een vervelend persoon bent. Je kunt je hoogstens voorstellen dat iemand jouw gedrag vervelend vindt. Dus de meest effectieve feedback die anderen jou kunnen geven is wanneer zij het effect van jouw gedrag bij zichzelf houden en jou de ruimte laten door geen schuldige te zoeken. “Wanneer jij dit en dat doet, dan heeft dat voor mij die en die vervelende gevolgen”. Of “wanneer jij dit en dat zegt, dan roept dat voor mij die en die vervelende gevoelens op”. Dergelijke feedback wil je best aanhoren en over nadenken.

De rol van het ego

In de psychologie, met name in de psychoanalytische theorie van Sigmund Freud, wordt het ego beschouwd als een van de drie basiscomponenten van de persoonlijkheid, naast het id en het superego. Het ego fungeert als een bemiddelaar tussen de instinctieve impulsen van het id en de morele beperkingen van het superego. Het is verantwoordelijk voor het rationeel denken en plannen en speelt een rol bij het handhaven van de realiteit.
In de bredere filosofische context kan het ego verwijzen naar het zelfbewustzijn en de individuele subjectiviteit. Het gaat dan niet om een fysiek orgaan, maar eerder om de mentale constructie van wie we zijn, onze identiteit en ons bewustzijn.
Het ego kan een rol spelen bij de menselijke neiging om te oordelen. Oordelen kunnen leiden tot dualistisch denken, waarbij situaties, mensen of ideeën als "goed" of "slecht", "juist" of "fout" worden beoordeeld, waardoor een scheiding ontstaat en wordt ervaren tussen het zelf en de buitenwereld.
Sommige filosofische en spirituele tradities benadrukken het belang van het overwinnen van dualisme en het ontwikkelen van een meer holistisch bewustzijn. Bijvoorbeeld, in oosterse filosofieën zoals het boeddhisme, wordt het idee van 'niet-zelf' (anatta) benadrukt, waarbij het egoïstische idee van een vast en onveranderlijk zelf wordt betwist.

Identiteit

Wie je (echt) bent is een lastig te beantwoorden vraag. Je kunt jezelf gemakkelijk een identiteit aanmeten door bepaalde kenmerken van jezelf te noemen, bijvoorbeeld wat voor vak je hebt geleerd of waar je vandaan komt of dat je kinderen en wel of niet een partner hebt.
Omdat het voor jezelf al zo lastig is te weten wie of wat jezelf bent is het nog vervelender wanneer anderen menen jou te kunnen labelen. Het bewust zijn dat je oordeelt maakt mogelijk dat je in verbinding komt met je eigen oordeel om vervolgens de oordelen over de ander voor jezelf te houden en op te lossen. Dan hoef je de ander niet meer te confronteren of lastig te vallen met jouw oordeel.
We maken attributiefouten bij het beoordelen. We zijn slecht in staat om bij een beoordeling rekening te houden met kansen en omstandigheden. We hebben de neiging om het aandeel van de persoon te overschatten en de invloed van de situatie te onderschatten. De actor (degene die zelf actief optreedt) let op de omringende situatie en ziet zichzelf niet. De observator (de toeschouwer) let ook op het gedrag van de ander en staat minder met zijn neus bovenop de situatie.
In onderstaande afbeelding wordt het verschil hoe wij onszelf en de ander zien nog eens verbeeld, als het ware door een gekleurde bril. Er is een buitenste, zichtbare schil, het "meer of minder groene" gedrag, dat we meestal prima vinden zolang het niet te dichtbij komt. Er is een veronderstelde tussenliggende schil, het karakter of de persoonlijkheid en er is een ongrijpbare, binnenste schil, het zelf of het ego.
Het plaatje verbeeldt niet alle manieren waarop we naar een ander kijken, maar maakt inzichtelijker waarom we niet snel evenwaardig reageren.

projectie

Ons eigen gedrag schrijven we toe aan ons (welwillend) karakter of baseren we op een afgewogen besluit en bij de ander aan zijn/haar persoonlijkheid en die wordt (denken we ook nog eens) bepaald door een ego. Zelf vinden we dat ons gedrag komt met goede bedoelingen en best wel logisch is gegeven de situatie. Van de ander kennen we de situatie en de overweging achter het schijnbaar spontane gedrag niet (goed) en wanneer we ernaar vragen, moeten we vertrouwen op de eerlijkheid van de uitleg. Afhankelijk hoe we de ander inschatten denken we van diens gedrag en uitleg wat we ervan vinden willen.
We delen in een gesprek dat deel wat we willen delen. Bewustzijn wat je zelf weglaat en diplomatiek omgaan met wat je denkt dat de ander weglaat is een hele kunst.

Het Hogere Zelf

Hebben we een (hoger) zelf? We weten nooit zeker of we ermee verbonden zijn. Wanneer we goed in ons vel zitten dan stellen we ons niet die vraag. In de wereld van de non-dualiteit wordt gesteld dat we op het niveau van het hogere Zelf allemaal één zijn. Daarvan uitgaan zonder het bewijs te hoeven zien of dat waar is, is een vorm van vrijheid en van verbondenheid.
Het woord "hogere" in de term "hogere zelf" betekent niet noodzakelijk dat het zelf zich op een hoger niveau bevindt dan het ego of andere delen van ons bewustzijn, maar eerder dat het diepere, meer essentiële aspecten van ons zelf omvat.
Het hogere zelf wordt vaak gezien als het deel van ons bewustzijn dat ons in staat stelt om ons te verbinden met iets dat groter is dan onszelf, zoals kosmische principes of goddelijke intelligentie. Het wordt gezien als de bron van onze diepste waarden en doelen, en het deel van ons bewustzijn dat ons in staat stelt om een ​​betekenisvol leven te leiden dat in overeenstemming is met die waarden.
In deze zin kan "hoger" worden beschouwd als een diepere, meer fundamentele laag van ons bewustzijn, die ons in staat stelt om ons leven op een meer vervullende manier te ervaren. Het is een soort verdieping van ons bewustzijn, die ons in staat stelt om verder te kijken dan ons ego en ons te verbinden met iets dat groter is dan onszelf.

Over advaita luisteren op de radio

Rinus van Warven interviewt Erik van Zuydam en Hans Laurentius.

Erik van Zuydam kan goed verwoorden wat Advaita en non-dualiteit behelst.

Gedachten komen op en gaan in het bewustzijn. Bestaat er wel een "ik" of "ego" of "vrije wil"?

Voor wie er liever over hoort dan erover leest.

Soundcloud "in de Lotusvijver".

Gaat alles echt vanzelf wanneer iets eerst verschijnt als hersenactiviteit en pas later bewust wordt?

Willen we wel echt wakker worden of alleen een leukere droom?

Wie durft zijn of haar ik over te geven?

In het tweede deel spreekt Hans Laurentius over het "verzonnen ikje".

Er is geen waarnemer, maar alleen het proces van waarnemen, beweging van/in bewustzijn. De afgescheidenheid is een ego-illusie. Niet geloven in eenheid maar realiseren van niet-twee.

De macht van zelfkennis

Friedrich Nietzsche is beroemd geworden met zijn boek Der Wille zur Macht. Daarin beschrijft hij dat elke kracht in het universum de andere krachten wil beheersen. Nietzsche maakt duidelijk dat mensen het bezitten van macht als belangrijk doel zien. Wie macht heeft kan anderen voor zich laten werken. Met de opbrengst hoopt hij de eigen belangen te dienen. Het verklaart mede waarom zo weinig mensen evenwaardigheid voor ogen hebben.
Het is maar de vraag of machtswellust de gewenste uitkomsten heeft. Het roept al snel angst bij de ander op en schept daarmee afstand. Wanneer je mensen met macht kunt vertrouwen leveren ze veiligheid.
Tot voor kort kenden vrijwel alleen degenen die aan de macht waren welvaart. Koning, keizer, admiraal: macht en welvaart wilden ze allemaal. Samenwerken in het verleden was vaak samen vechten tegen anderen. Pas toen het marktdenken bijna globale omvang kreeg hebben machthebbers hun macht weten te consolideren en uit te bouwen zonder uitoefening van fysieke kracht. Daarvoor moesten markten eerst letterlijk worden veroverd met fysieke legers. Een geweldloze verovering van de markt van welzijn en geluk is uiteraard nog niet overal het geval. Er wordt nog steeds over de hele wereld gevochten en weinigen willen geloven dat er een aantoonbare trend is naar minder geweld. Onwelgevallige machthebbers worden tegenwoordig vooral met economische machtsmiddelen gedwongen tot een andere koers.

Draait het in het leven om macht?
De een zal zeggen dat het draait om grijpbare middelen als status, geld, seks en macht. De ander zegt dat het draait om ongrijpbare waarden als vrijheid, kwaliteit en liefde. Krachten en machten zijn geen waarden. Liefde, geluk en vrijheid zijn uitgangspunt, middel en doel.
Seks, status, macht en geld leveren je een afgeleide van kwaliteit, liefde en vrijheid. De meesten krijgen niet het wezenlijke, maar wel bijna en velen doen het ermee. Beter iets dan niets. Eerst hebben, dan zijn. Ze hopen door geld en macht te verwerven uiteindelijk vrijheid, kwaliteit en liefde te bereiken. De hoop is vrij, goed en geliefd te zijn.

We zijn als mensheid inmiddels zo ontwikkeld dat we ongrijpbare zaken kunnen benaderen zonder eerst status, geld en macht te verwerven. Je zou de wens hiertoe kunnen zien als een overblijfsel van een vroegere neiging die nog steeds woedt zonder al te veel noodzaak. Net als generaals die nog steeds broeden op een strategie om de vorige oorlog te winnen.
Maar laten we niet te vroeg juichen over vooruitgang want de wereld is nog lang niet veilig. We werken er als samenleving wel aan de veiligheid te garanderen om aan de basisbehoeften te kunnen voldoen. Het is nog niet vanzelfsprekend dat we onvoorwaardelijk krijgen wat we nodig hebben om in vrijheid en liefde te kunnen leven. We moeten nog steeds eerst werken voor geld om daarmee ons welzijn te financieren. Weinigen zullen zich realiseren dat de mens de enige diersoort is die in principe schulden heeft om te mogen bestaan.

Toen de kerk nog veel macht had, was er de erfzonde. Je was -zonder precies te weten wat dit inhield- bij je geboorte al zondig en daarmee schuldig. Deze neiging van machthebbers om mensen onwetend en onder de duim te houden is ontmaskerd. Tegenwoordig moet je als jong volwassene zelf investeren in jouw toekomst via onderwijs om later een inkomen te kunnen verwerven. Je begint je werkzame leven met schuld en voelt je dan al gauw afhankelijk van de werkgever die meer macht heeft dan jij. Het is voldoende om de meesten ertoe te dwingen om zich in te houden om de kansen op de arbeidsmarkt niet te verknallen.

Het is logisch dat een samenleving de mogelijkheid wil hebben om ongewenste ontwikkelingen te beteugelen. Wie in het krachtenspel van de samenleving voortdurend buitengesloten wordt en zijn eigen ego niet (onder)kent, kan al snel zo gefrustreerd raken dat hij anderen wil laten boeten voor zijn geïsoleerde positie. Denk bijvoorbeeld aan lone wolves. Een samenleving die ellende en onrust wil voorkomen zou dus ook de krachten moeten verzachten die mensen om de verkeerde redenen aan de kant en in de kou laten staan.
Een samenleving waarin de macht ligt bij machthebbers die niet de intentie hebben om de samenleving zo in te richten dat aan de basisbehoeften wordt voldaan is een samenleving uit balans. En er zijn voortekenen genoeg die er op duiden dat veel mensen bang geraakt zijn dat zij niet meer veilig zullen zijn. Er zijn ook genoeg voorbeelden van mensen met economische macht die helemaal geen maatschappelijke verantwoordelijkheid willen dragen. Zij gebruiken de globale machten en krachten om kapitaal te onttrekken aan de samenleving. Wat vroeger de dubieuze rol van de kerk was om mensen afhankelijk te houden door hun een worst van een beter leven in het hiernamaals voor te houden lijkt nu vervangen door een economische worst. Veel kiezers denken dat alleen een liberale economie met ongebreidelde macht aan werkgevers de welvaart kan opleveren die tot geluk van het individu zal leiden. Een geluk die voortduurt ook tijdens het pensioen.

Het is een vorm van complot denken om te stellen dat het economische krachtenveld al uit de hand is gelopen. Dat complot denken houdt in dat een zeer beperkt aantal mensen aan de touwtjes trekt en daarin samenspant. Het is eerder zo dat niet ieder individu goed overziet wat de reikwijdte is van zijn of haar macht. Dat zie je bijvoorbeeld gebeuren in de tijd van verkiezingen. Sommige mensen denken dat de invloed van hun eigen stem zo belangrijk is dat zij niet meer hun stem geven aan partijen die bij hun passen, maar aan partijen waarvan ze denken dat die gaan winnen. Alsof het een persoonlijk verlies is om bij een partij te horen die niet in zetels vooruit gaat. Politieke partijen die het midden houden tussen het ene sociale uiterste en het andere liberale uiterste hebben vaak de meeste volgelingen. Het middenpad is het pad van mensen die bang zijn om te lopen buiten de mainstream en ook het pad van de wijze die geen behoefte heeft om zich (met zijn ego) te onderscheiden. Blijf weg van het oordelen.

Het is nog steeds zo dat in de steeds losser geworden samenleving het de individuele verantwoordelijkheid is om zijn eigen bewustzijn te ontwikkelen. Van de moderne Griekse economie gaat weinig voorbeeldfunctie uit, maar op de Griekse tempels staat “ken u zelve”. Wie de krachten binnen zichzelf kent, heeft de macht om ongrijpbare waarden te kunnen benaderen zonder de grip erop te verliezen door het gewenste te willen bezitten.

Pijnlijk zelfonderzoek voor wakkere mensen

Hans Laurentius is een spiritueel leraar en mag het graag duidelijk stellen. Wie niet geïnteresseerd is in de waarheid of bereid is alle onwaarheid uit zijn leven te slopen moet zijn boodschap niet gaan beluisteren of zijn boeken gaan lezen.

Hij schrijft over zijn nieuwe boek het volgende.
Het boek bevat een hoop scherven om illusies door te prikken of op zijn minst in beeld te krijgen. Er wordt zoals ik vaker heb gezegd tamelijk veel onzin verteld en geloofd over bevrijding, verlichting, mens-zijn en dergelijke, en dus wil ik er graag een aantal ontzenuwen in dit boek. Dus komen tal van thema’s aan bod om te laten zien waar zoal in geloofd wordt en hoe we onze vrijheid stelselmatig dwarsbomen ook al zeggen we deze te zoeken. Het laat ook zien dat werkelijk in het proces van ontmanteling zitten totaal anders is dan wat we ons er graag bij voorstellen, en dat het niet zo leuk is om echt diepgaand bewust te worden. Voorwaar geen kattenpis. In veel van mijn artikelen en columns ben ik al duidelijk en tamelijk scherp geweest over allerlei waanideeën, in Rozengeur & Prikkeldraad wind ik er ook geen doekjes om. Het gaat immers om waarheid, niet om het verkopen van populaire sussertjes, troost praatjes en het-komt-wel-goed-allemaal-slaap-liedjes en andere onwaarachtigheden waar vele moderne zoekers mee behept zijn.
Helderheid komt me liefdevoller voor dan als liefde verpakte halve waarheden of sussende zogenaamd compassievolle vaagheden. Bewustzijn is liefde, en liefde liegt niet.
Onderscheidingsvermogen is wat er vaak ontbreekt door al het slaapzand dat wordt rond gestrooid en omdat mensen nauwelijks kunnen kijken, denken en doorvoelen.
Dit boekje is niet voor iedereen, enkel voor hen die echt willen weten hoe het zit. Voor alle andere mensen is er al genoeg te vinden wat spiritueel verantwoord, tandeloos troostend en langdurig te beoefenen is. Overigens ben ik tamelijk geduldig met de meeste bezoekers, zolang er tenminste een authentieke interesse is in werkelijk mens-zijn of ontwaken.

Blz 112. De zogenaamde zoeker zal een clubje zoeken waar geen risico op waarachtig ontwaken bestaat en men zal het hebben over fasen, verlichting light, processen, evolutie, mediteren, bijzonder licht of speciale energie, bewustzijnsgroei, chakra healing, menstruatiedansen, astraal koken, spiritueel kantklossen, malarijgen, of fijn elkaar steeds coachen met het laatste relatieboekje in de hand enz..

Boeken van Hans Laurentius (bol.com).

Een aantal citaten.
Zelfkennis kan ontstaan wanneer een mens in staat is naar zijn denken, voelen en handelen te kijken zonder excuus, verklaringen of compensatie.

Het doel is inzicht, zien,
niet verandering door inspanning,
maar door bewust zijn.

Vrijheid en geluk zijn inherent, zijn je werkelijke aard,
die enkel manifest wordt als de geest stopt met zoeken, vechten en vluchten.

Alles is leeg. En daarmee ontstaat ruimte voor volledigheid.

Zelfkennis ontwikkelt tot relatie

Geluk en relatie

In de aanloop van Valentijnsdag schrijft Lisa Bontenbal in de Wetenschapsbijlage van de Volkskrant over de mythe dat stelletjes gelukkiger zijn dan vrijgezellen. Onderzoeken suggereren dat het huwelijk of het aangaan van een relatie het beste is wat een mens kan overkomen. Zo zijn gehuwden gezonder, minder eenzaam en leven ze langer dan alleenstaanden.
Mensen die een partner vinden waren voor die tijd al gelukkiger. De relatie tussen geluk en het hebben van een relatie werkt twee kanten op: zij die gezonder en gelukkiger zijn hebben een grotere kans om een partner te vinden en als gevolg daarvan zijn mensen met een partner een klein beetje gelukkiger dan mensen zonder partner. In die groep singles zitten namelijk ook mensen die nu eenmaal een kleinere kans hebben om een partner te vinden om redenen van schoonheid, karakter, (psychische) gezondheid en tekortkomingen die een relatie in de weg zitten.

De boodschap is dat wanneer je nu niet gelukkig bent, je beter aan jezelf kunt werken, dan op zoek te gaan naar een relatie die je gelukkig gaat maken.

In dezelfde bijlage onderzoekt wetenschapsjournalist Tonie Mudde of persoonlijkheidstesten, die datingsites gebruiken, voorspellende waarde hebben of iemand bij jou past. Datingsites gebruiken vaak de Big Five: openheid, extraversie, goedaardigheid, zorgvuldigheid en emotionele stabiliteit.
Het enige persoonlijkheidsaspect dat nog enkele toegevoegde waarde is emotionele stabiliteit. Anders gezegd: neurotische mensen hebben minder stabiele relaties.

Het matchingspercentage dat de datingsites geven is niet betrouwbaar. Veel singles proberen zichzelf te mooi te presenteren en verdoen hun tijd met het kijken naar profielen van te aantrekkelijke kandidaten. Er wordt gefluisterd dat veel van die aantrekkelijke profielen alleen maar gemaakt zijn om mensen te verleiden om zich te abonneren en in werkelijkheid niet bestaan. Dat zou kunnen verklaren waarom zo veel mensen niets horen wanneer ze op anderen reageren.

De grootste kans om een partner te vinden maken singles die in hun presentatie eerlijk en zichzelf zijn.  “Ken jezelf” stond er al boven de poort van Griekse tempels in de oudheid en deze aanbeveling is nog steeds de beste manier om een partner te leren kennen en gelukkig(er) te worden.

In onze tijd is het vinden en houden van liefde eenvoudiger én ingewikkelder dan ooit. Alles mag, niks hoeft. We beleven de liefde op een vrijere manier, en door moderne communicatie zijn de mogelijkheden haar te vinden exponentieel toegenomen.

Vrijheid is prettig, maar komt met een prijs. De spelregels en uitdagingen van het liefdesspel zijn veranderd. De nieuwe mogelijkheden leiden tot nieuwe manieren om te verdwalen of spaak te lopen in de liefde. In Liefde in tijden van Facebook beantwoorden de auteurs actuele vraagstukken over liefde, verleiding en aantrekking. In overeenstemming met de tijdgeest geven ze geen eenduidige boodschap of allesomvattende theorie. ‘Liefde’ betekent voor iedereen iets anders. De ontwikkelingen in een relatie pakken verschillend uit binnen stellen en tussen stellen.

Het ontwikkelen van zelfkennis

Zelfkennis ontwikkelt zich in contact met anderen. Zij houden ons een spiegel voor. Het is een voortdurend proces dat een levenskunst genoemd kan worden wanneer je jouw handelingsbekwaamheid bijhoudt; je jouw authenticiteit bewaakt door een waarachtig bestaan te leven; je rekening houdt met de verandering die ouder worden met zich meebrengt en je je bewust bent van jouw positie in de maatschappij.

Wat laat Taoïsme ons inzien?

Wie de Tao zoekt om alles uit het leven te halen en meer te verdienen vindt weinig op zijn pad. En toch is daarmee niets te veel gezegd, want het Taoïsme vult de leegte aan in de balans van doen en laten. Die balans raken wij kwijt wanneer wij geluk alleen zoeken in het doen. Onze drukke levensstijl lijkt anders te suggereren, maar er is niets mis met doen, vooropgesteld dat je jouw heil zoekt in het (juiste) doen zelf en niet (doelgericht) als middel om steeds verder te reiken. Er is niets mis mee met jezelf te willen ontwikkelen of te willen groeien (beter nog: te rijpen) in bewustzijn als je maar (weer) in evenwicht komt.
Taoïstisch leven is (met enige moeite) juist handelen, en dat doe je door jezelf en andermans grenzen niet te forceren. Het inzicht in de Tao loopt niet via verstand, taal of andere intellectuele mechanismen en is alleen via intuïtie te verwerven.

Weten dat je niets nodig hebt om nu gelukkig te zijn is een bevrijdend en tegelijk frustrerend gegeven. Want waarom ben je dan nu niet gelukkig?

De oosterse filosofen accepteren dat sommige zaken ongrijpbaar zijn en ze hebben geen methode om gelukkig te worden, maar bevelen aan om te mediteren en zelfkennis te verwerven door jezelf te observeren. Dat betekent een zekere afstand nemen van het denken en voelen. Ook dit is een vorm van laten. Anders gezegd: ze bevelen aan om ruimte te maken voor iets wat niet binnen kan komen wanneer we van overtuigingen en emoties vervuld zijn. Die overtuiging kan zijn dat we ons zouden moeten identificeren met de waarheid van onze gedachten en emoties. Zijn gedachten en gevoelens dan niet waar? Misschien wel, maar ze zijn niet de hele waarheid.
We kunnen in balans komen wanneer we inzien dat we genoeg hebben aan onszelf en ons ego kunnen loslaten en oordeelvrij open staan voor (nieuwe inzichten via) anderen.
We doen er goed aan ons niet afhankelijk te maken van de erkenning van de ander, maar ons best te doen voor ons zelf en ook een ander van die kwaliteit te laten genieten. Ook dat kan door de “flow” geluk opleveren.

In onze westerse zegswijzen drukten we deze kennis al uit: het meesterschap toont zich in het weglaten; spreken is zilver, zwijgen is goud; muziek zit tussen de noten; een danser brengt rust in de beweging.

Hiermee drukken we uit dat je tegelijk weet waar je goed in bent en dat je ruimte (stilte) moet laten voor ........

Tao in het dagelijkse leven, zie deze video.
Zie ook: "Je kunt niets doen om gelukkig te worden".

Het ego maakt vrij en verbindt

Het ego is nodig

Het ego speelt een belangrijke rol bij het ontwikkelen van ons zelfbewustzijn en zelfbeeld. Het stelt ons in staat om onszelf te definiëren en te onderscheiden van anderen, en het stelt ons in staat om ons gedrag en onze ervaringen te begrijpen en te interpreteren vanuit ons perspectief als individu.

Het ego staat vaak in een negatief licht. Associaties met egoïstisch en egocentrisch spreken voor zich. Maar de mens kan zich niet ontwikkelen zonder een ego. Het hoort bij een onmisbaar stadium in zijn ontwikkeling.

Het ego is volgens Jung het centrum van het bewustzijnsveld. Geen enkele inhoud die in dat veld komt kan de kwaliteit “bewust worden” bereiken tenzij deze inhoud verbonden raakt met het ego. Alle bewuste psychische activiteiten staan onder beheer van het ego.
Het ego ontstaat uit het archetype Zelf, het centrale regulerende archetype van de gehele psyche, het bestuurlijke en ontwikkelingscentrum van zowel het bewuste als van het onbewuste deel. De wording van het ego vindt plaats in de eerste levenshelft tot circa 35 jaar. Het ego verlost zich uit het Zelf en is bij voorspoedig verloop omstreeks die tijd zo goed als volledig uit het Zelf getreden maar blijft er wel mee verbonden. Deze verbinding tussen ego en Zelf wordt aangeduid met de ego-Zelf-as. Het ego is van het archetype Zelf de ‘ambassadeur’ in het bewustzijn.

Egofuncties

Aan het ego worden een viertal specifieke functies toegekend.
  1. Het waarnemen, dat het werkelijkheidsgehalte van de objecten kan vaststellen. Waarnemingen vertellen niet wat er gaat gebeuren;
  2. Het denken, dat schift en tracht aan te geven wat de aard van het object is. Het denken geeft het object een naam, plaatst het object in categorieën en zoekt naar het samenhangende geheel, de betekenisgevende context, waarin het object zijn plaats en functie heeft. Voor deze functie heeft het ego (subject) enige afstand nodig ten opzichte van het object;
  3. Het gevoelen, dat aangeeft wat het object voor de waarnemer betekent, b.v. een bedreiging, een gezochte, een hooggewaardeerde zaak of een (on)nuttig verschijnsel. Het betreft een waarderend oordeel;
  4. De intuïtie geeft aan waar het waargenomene vandaan komt en waar dit heen gaat. De intuïtieve inhoud, ingevingen en voorgevoelens, die uit het onbewuste als een flits worden aangereikt, heeft een directe inhoud van een concreet gegeven en reikt een oordeel aan over zekerheid en (on)twijfelbaarheid. De inhoud kan later blijken onjuist te zijn. De kritische zin dient waakzaam te zijn.
Deze analytische beschrijving suggereert een onafhankelijk functioneren van elk der functies. In feite functioneren de vier functies steeds synchroon, gelijktijdig.
Tot zover Jung.

Afscheiding en verbinding

Het koesteren van het ego gaat samen met gevoelens van afgescheiden zijn van anderen. Ben ik of is de ander toereikend? Dit kan angst oproepen voor uitsluiting en eenzaamheid. Het kan ook verleiden om te denken dat je meer bent dan een ander. Het gevaar van hoogmoed (hybris) ligt op de loer en kan agressie van anderen oproepen en de neiging om de egoïst onderuit te vloeren en van zijn voetstuk te stoten.

In het ideale geval is het ego verbonden en vrij. In de ontwikkeling van de persoonlijkheid in de tweede helft van het leven gaat het erom om niet meer te identificeren met het ego en haar vier functies.
Aldus wordt ruimte gelaten voor de ander: letterlijk en figuurlijk. Ruimte laten voor andere opvattingen kan vrijblijvend en dus redelijk gemakkelijk zijn. Maar ruimte voor andere gedragingen is moeilijker omdat dit bedreigend kan overkomen voor het eigenbelang. Dan ontstaat angst die kan leiden tot agressie. Ruimte geven aan de ander betekent hem te laten zijn wat hij is, en dat te aanvaarden, omdat hij een mens is.
Komt de mens uiteindelijk tot inzicht en doorprikt hij het mechanisme van de geconditioneerdheid, dan kan hij eindelijk zijn gedachten en gevoelens zien voor wat ze zijn.
De aandacht geldt op de eerste plaats de eigen geest, het eigen hart. Vooraleer we naar de ander kijken is het belangrijk eerst het eigen instrument van waarneming na te zien, en zo nodig het te reinigen of aan te scherpen. Het middel daartoe is de meditatie: een oefening om alle denkactiviteit tot rust te laten komen en enkel nog open te staan voor wat zich aanbiedt.
De ontwikkelde persoonlijkheid heeft de moed zijn angsten te ervaren, zijn alleen-zijn en zijn kwetsbaarheid. Wie de werkelijkheid volledig (niet vooringenomen) waarneemt krijgt inzicht in de veranderlijkheid en vergankelijkheid van alles wat naam en vorm heeft. Hij heeft inzicht in en is verbonden met een bodemloze bron waaruit vrij mededogen en liefde stroomt. En ervaart daarmee een non-dualiteit of twee(een)heid.

Bovenstaande is vrij weergegeven van stichting bodhisattva.

Vera Helleman over ego en je (niet) afhankelijk maken van de waardering van een ander in deze video.

Het ego kan spiritualiteit bevorderen en in de weg zitten

Frédéric Lenoir schrijft in zijn boek over de geschiedenis van het denken over God. Volgens hem is er een onmiskenbare ontwikkeling richting een steeds persoonlijker beleefd en minder dogmatisch geloof.
Een citaat:
Religie brengt mensen samen door middel van een gemeenschappelijk geloof in een onzichtbare wereld die hun te boven gaat. Daarom gebruikt Régis Debray voor religies de zeer toepasselijke term 'menselijke gemeenschappen'. Daar zou ik tegenover willen stellen dat spiritualiteit, de persoonlijke zoektocht van de geest, aanvankelijk juist ontbindt. Spiritualiteit bevrijdt het individu van alles wat hem bindt en in waanideeën gevangen houdt - onwetendheid, ongegronde meningen, vooroordelen - maar ook van de groep. Dankzij spiritualiteit kan de mens het juk van traditie, van het collectieve afwerpen en tot zichzelf, tot zijn innerlijke waarheid komen. Hoewel spiritualiteit het individu in eerste instantie losmaakt, is het uiteindelijke doel ervan toch dat ze datzelfde individu weer op de juiste manier met anderen verbindt. Anders gezegd: spiritualiteit ontbindt om beter te kunnen verbinden, en bevrijdt het individu om het te leren lief te hebben. Spiritualiteit die ontaardt in onverschilligheid of minachting ten aanzien van anderen is geen echte spiritualiteit maar een neurose waarvoor het spirituele als uitvlucht dient.

Door middel van het gebed (Jezus), de filosofie (Socrates) of meditatie (Boeddha) kon het individu voor zijn heil zorgen zonder de voorgeschreven rituelen van de traditie te doorlopen. Verder richtte hun onderricht het aristocratische karakter van de traditionele samenlevingen te gronde. Er bestond voor hen geen wezenlijk verschil tussen mensen: voor iedereen, rijk of arm, slaaf of vrij burger, lag de verlossing of het zielenheil binnen bereik. Er was geen hiërarchie meer, geen kaste, geen uitverkoren volk. Alle mensen waren gelijk, omdat ze allemaal een onsterfelijke ziel bezaten, die hun instaat stelde een geestelijk leven te leiden dat hun vrijheid schonk.

De ander als spiegel van de ziel

Eenzaamheid en heling

Wie op Internet zoekt naar het antwoord op de vraag waarom God de mens schiep, komt veel vermakelijke uitleg tegen. Zonder de pretentie te hebben wel de waarheid in pacht te hebben wil ik de volgende metafoor aan u voorleggen.

Een van de vele redenen die aangedragen zijn als verklaring voor het scheppen van de mens is dat God eenzaam was en zichzelf wilde ontmoeten en spiegelen in zijn evenbeeld. Hij schiep dus een paradox: mensen zijn individuen die allemaal verschillend, maar ook zijn evenbeeld. Er is eenheid in verscheidenheid. We zijn allemaal concrete vormen van het vormloze zelf.
Om verschillend te kunnen zijn moeten mensen in zekere mate vrij zijn en zelf(s) het bestaan van God kunnen ontkennen. Dan pas wordt het interessant, nietwaar?
Misschien gaat dit beeld van mensen die anderen nodig hebben om hun eenzaamheid te verdrijven en tot zelfkennis te komen ook op voor de romantische liefde. De romantiek leidt tot samensmelten en eenheid.
We zoeken een partner om meerdere redenen, bijvoorbeeld om onszelf te leren kennen en samen de eenzaamheid te verdrijven.
Of de reden is dat de een ietwat gehavend uit zijn jeugd is gekomen en een andere, gebutste ziel zoekt om te helen en om mee samen te smelten. We projecteren dan in onze verliefdheid de gemiste kansen die onze ouders niet hebben gegeven. De ander moet dan de leegte vervullen. Lukt de heling dan kunnen we weer verder.
In de ander zien we onszelf weerspiegeld, maar de ander voegt (in de interactie) ook een interpretatie toe, waarmee we onszelf nog beter kunnen leren kennen.

“Ken uzelve en gij zult het Al en de goden kennen”.

Van zelf naar Zelf

Wanneer iemand zichzelf goed kent en diepgaand inzicht heeft in zijn of haar eigen gedachten, gevoelens, verlangens en motivaties, kan dit leiden tot een gevoel van innerlijke verbondenheid. Dit bewustzijn kan vervolgens uitgroeien tot een groter besef van de gemeenschappelijke menselijke ervaring en de onderlinge verbondenheid van alle levende wezens. Dit kan uiteindelijk leiden tot het inzicht dat de grenzen tussen het individuele zelf en het collectieve Zelf vloeiend en illusoir zijn.

Mensen die zich bewust zijn van de eenheid in alles, kunnen de neiging hebben om hun persoonlijke identiteit en ego minder centraal te stellen en meer open te staan voor de bredere menselijke ervaring en het grotere geheel van het universum. Dit kan leiden tot een gevoel van mededogen, empathie en dienstbaarheid aan anderen.

Wat wil een mens nog meer?

Voor wie de metafoor van het evenbeeld van God aanspreekt, kan de visie van Eckhart Tolle interessant zijn. Tolle roept op om jezelf te observeren en je niet te identificeren met je ego en met jouw verstand en gevoel. Die identificatie leidt tot verbreking van de verbinding.
In de visie van Tolle ben je als het ware een toeschouwer van een toneelstuk waarbij je tegelijk speler en regisseur bent. Je bent de ruimte waarin het toneelstuk zich afspeelt. Hoe minder identificatie, hoe groter de ruimte om naar jezelf te kijken, maar ook (paradoxaal) om verbinding met de ander te ervaren.
De ziel wordt door de verschillende religies als het ondeelbare en onsterfelijke deel van de mens, diens essentie gezien. Door uit te gaan van de non-dualiteit is de vraag of en waar een ziel bestaat minder relevant. De mens is immers het evenbeeld van God.
Het boeddhisme ontkent het bestaan van een permanente ziel. Boeddhist Eckhart Tolle spreekt over het ontwaken van een nieuw bewustzijn, een "zien in de eigen ware aard", die leeg is en dat er een onveranderlijke essentie (zelf) ontbreekt in alles wat er bestaat (vorm heeft). Alles verandert, panta rhei. Niets is eeuwig, alles (al zijnde) wordt. Inzicht in de aard van de eenheid geeft rust om de verandering te accepteren.

Zie ook Neale Donald Walsch.

Populair in de laatste week

Alle labels van het blogspot

#metoo (2) aanbevolen (15) aandacht (9) aanraken (2) aanwezigheid (4) achterdocht (2) ADHD (2) afhankelijkheid (3) afstand nemen (6) agnost (4) agressie (2) alcoholisme (4) altruïsme (6) ambitie (2) ander (1) angst (22) apofatisch (9) authenticiteit (9) autisme (1) autonomie (5) balans en evenwicht (51) begeerte (1) behoefte (5) belangen (10) belemmerende overtuigingen (10) beoordelen (5) beslissen (2) betrokkenheid (5) betrouwbaarheid (2) bewustwording (12) bewustzijn (26) bezinning (1) bindingsangst (3) bioscoopfilm (7) biseksualiteit (1) blijdschap (3) bodhisattva (2) boeddhisme (9) boek (162) boosheid (2) brein (2) burn-out (2) communicatie (16) compassie (10) competentie (4) competitie (14) complottheorie (3) constructief gesprek (4) consumeren (2) coping (2) creativiteit (3) crisis (7) dans (6) daten (5) deflexie (1) demagogie (4) denken (12) denkfouten (5) deugd (9) deugdzaamheid (1) diagnose (4) dialoog (10) dieren (4) discipline (1) dooddoener (6) drama (3) drie-eenheid (6) drogredenen (7) drugsgebruik (5) DSM (4) dualisme (5) duurzaamheid (5) echt (4) eenheid (33) eenzaamheid (8) ego (45) eigenschappen (2) eigenwaarde (5) emancipatie (5) emergentie (2) emotie (13) empathie (5) en-en (23) endogene depressie (1) energie (13) erkenning (8) ethiek (9) etiquette (6) evenwaardigheid (51) evolutie (23) faalangst (1) fabel (1) feedback (2) filmpje (79) filosofie (18) fraude (9) Freud (2) functioneren (4) gebreken (1) gedragsverandering (5) geduld (2) geest (3) geheugen (3) gekwetstheid (6) geld (5) gelijk hebben of gelijk krijgen (7) gelijkmoedigheid (4) geloven (18) geluk (34) genade (5) genot (1) Gestalt (1) Getuige (5) gevoelens (35) gezag (1) gezichtsverlies (3) gezondheid (5) gezondheidszorg (1) GGz (2) go with the flow (2) God (41) goedgelovigheid (3) gokken (1) grenzen (9) hechting (1) heelheid (8) hersenen (4) hier en nu (8) holisme (2) hoofdzonde (3) humor (12) ideaalbeeld (2) identificatie (10) identiteit (13) ik-boodschap (1) illusie (12) imago (1) individualisme (5) innerlijke vrijheid (17) integriteit (3) Intelligent Design (1) Internet (3) intrinsieke waarde (1) intuïtie (8) InZicht (12) islam (2) jaloezie (4) jeugd (1) jezelf worden en zijn (12) jongeren (3) karakter (2) katafatisch (1) kenmerken (2) kiezen (10) kind (13) kosten (1) kracht (6) Krishnamurti (2) kuddegedrag (1) kunstmatige intelligentie (2) kwakzalverij (1) kwaliteit (16) kwetsbaarheid (5) l (1) leegte (15) leiderschap (4) leugens (9) levensfase (3) levenskunst (8) levensvragen (3) levensweg (3) licht (3) liefde (97) liefdesverdriet (3) lijden (1) loslaten (20) macht (23) machtsstrijd (9) magisch denken (7) man-vrouw verschillen (11) mannelijkheid (2) mannen (1) media (2) meditatie (14) metacommunicatie (8) metafoor (2) metafysica (5) milieu (1) mindfulness (4) misbruik (4) model (1) moraliseren (1) motto (1) mystiek (5) nabijheid (2) narcisme (4) natuur (5) negatie (16) neti neti (3) niet doen (22) NLP (1) non-duaal bewustzijn (6) non-dualiteit (41) omdenken (7) omgangsregels (3) onderwijs (3) onderzoek (8) ongelukkig zijn (4) onmacht (2) onrust (2) ontrouw (1) ontwikkeling (10) onverwerkt kindertrauma (3) oordeel (18) opvoeding (8) orgasme (2) Osho (6) ouderen (5) overgave (4) overheid (1) overvloed (6) panpsychisme (1) pantheïsme (1) paradox (27) Pareto principe (1) partnerkeuze (6) passie (2) pedagogie (2) perfectie (2) personeelsbeleid (2) persoonlijkheid (6) persoonlijkheidsstoornis (3) pesten (1) Peter principle (1) pijnlichaam (8) politiek (10) populair (11) positieve (11) privacy (1) processie (1) projectie (9) psychiatrie (4) psychofarmaca (1) psychotherapie (1) puberen (1) reïncarnatie (2) relatie (17) relatievaardigheid (5) respect (32) rijkdom (2) rol (4) romantiek (5) rust (5) ruzie (5) samensmelten (10) schaamte (2) scheiden (2) schizofrenie (1) schouwen (6) schrijfdrang (1) schuld (3) schuldgevoel (2) seks (14) selectie (3) sociale druk (4) somberheid (1) spel (3) spiegelogie (4) spijt (1) spiritualiteit (51) spreekwoorden (1) sprong (1) statistiek (1) status (1) sterven (5) stilte (15) straling (1) strategie (1) stress (5) synchroniciteit (14) taal (16) Taoïsme (18) tederheid (1) Tegenwoordigheid (2) The Secret (2) The Work (1) therapie (1) tijdgeest (5) toeval (5) Tolle (18) transcenderen (6) transformatie (5) transparantie (2) trend (2) tunnelvisie (1) twijfel (5) verandering (2) verantwoordelijkheid (12) verbinding (33) verdriet (2) vergeten (2) verlangen (5) verlatingsangst (1) verleiding (3) verlichting (14) verliefdheid (4) verlies (1) vermijding (1) vermoeidheid (1) verslaving (7) vertrouwen (18) verveling (2) verwondering (2) vicieuze cirkel (1) video (1) voeding (1) voelen (3) volgzaamheid (1) vragenlijst (2) vreugde (2) vrije wil (6) vrijen (3) vrijheid (90) waarheid (26) waarneming (7) ware (8) wederkerigheid (6) welzijn (7) wezen (2) wijsheden (10) wilskracht (2) woede (2) wu wei (23) yin en yang (4) zelfbeheersing (3) zelfbevestiging (3) zelfbewustzijn (8) zelfdoding (4) zelfkennis (12) zelfkritiek (1) zelfoverschatting (2) zelfrealisatie (12) zelfvertrouwen (5) zelfverwerkelijking (2) zelfwaardering (5) Zen (2) ziel (14) Zijn (11) zin van het leven (10)