Posts tonen met het label magisch denken. Alle posts tonen
Posts tonen met het label magisch denken. Alle posts tonen

Onze voortdurende zoektocht naar balans in autonomie en verbondenheid

Ego en magisch denken

Gedurende heel ons leven blijven we zoeken naar comfortabele vrijheid en verbondenheid. Zowel comfort als vrijheid als verbondenheid kunnen respectievelijk saai, eenzaam of beklemmend zijn. Het is deel van onze psychosociale ontwikkeling om deze gevolgen met vallen en opstaan te ervaren en daarin een balans te vinden.

Wetenschapper Erikson beschreef de tweede fase van zijn ontwikkelingsmodel van kinderen als de 'autonomie versus schaamte en twijfel' fase, die typisch optreedt rond de leeftijd van 1,5 tot 3 jaar.
Tijdens deze fase beginnen kinderen hun onafhankelijkheid en autonomie te verkennen. Ze willen controle uitoefenen over hun omgeving, nemen beslissingen en ontwikkelen een gevoel van wilskracht. Deze periode wordt vaak gekenmerkt door nieuwsgierigheid, exploratie en het verlangen om de wereld te begrijpen.

Angst en opwinding

Het conflict tussen het verlangen naar autonomie en de vrees voor afwijzing kan spanning veroorzaken. Kinderen willen ontdekken en grenzen verleggen, maar zijn ook gevoelig voor de reacties van de belangrijke volwassenen in hun leven.
De manier waarop ouders reageren op de onafhankelijkheidsdrang van hun kinderen is cruciaal. Ouders die positieve ondersteuning bieden en ruimte geven voor exploratie, helpen bij het opbouwen van een gezonde autonomie. Aan de andere kant kunnen strenge beperkingen of kritiek leiden tot gevoelens van schaamte en twijfel.
Hoe kinderen deze fase doorkomen, heeft invloed op de ontwikkeling van hun ego. Een positieve ervaring tijdens deze fase kan bijdragen aan een gevoel van competentie en zelfvertrouwen, terwijl negatieve ervaringen kunnen leiden tot gevoelens van schaamte en twijfel.
Het is normaal dat kinderen een mengeling van angst en opwinding ervaren terwijl ze hun autonomie ontdekken. Een gezonde ontwikkeling van het ego omvat het vermogen om onafhankelijkheid te verkennen terwijl er een veilige basis is om op terug te vallen. Ouders en verzorgers spelen een sleutelrol in het ondersteunen van deze ontwikkeling door het bieden van liefdevolle begeleiding en het aanmoedigen van de groei van het kind op een manier die passend is voor de leeftijd en de individuele behoeften.

Blijvende zoektocht naar balans

Sociale en culturele factoren spelen een belangrijke rol in het vormgeven van verwachtingen rond vrijheid en verbondenheid. Culturele waarden en normen beïnvloeden hoe mensen de balans tussen individualiteit en gemeenschap ervaren en nastreven.
In intieme relaties kan de balans tussen vrijheid en verbondenheid een voortdurende uitdaging zijn. Het behouden van autonomie binnen een relatie, het respecteren van elkaars ruimte en behoeften, en tegelijkertijd emotionele nabijheid en steun bieden, vereist bewuste inspanningen en communicatie.
Individuen streven vaak naar persoonlijke groei en zelfrealisatie gedurende hun leven. Soms kan dit proces vereisen dat men nieuwe ervaringen opdoet, risico's neemt of onafhankelijke keuzes maakt, wat op gespannen voet kan staan met de behoefte aan stabiliteit en verbondenheid.
Het leven zelf is dynamisch en onderhevig aan verandering. Wat iemand op een bepaald moment als de juiste balans ervaart, kan in een andere levensfase anders zijn. De uitdaging ligt vaak in het aanpassen aan veranderende omstandigheden en behoeften.

Het vinden van een gezonde balans tussen vrijheid en verbondenheid vereist zelfreflectie, open communicatie in relaties en het vermogen om flexibel om te gaan met de “evolutie” van behoeften en omstandigheden. Waren het in onze kindertijd onze ouders die ons, als het goed is, ondersteunden, nu we volwassen zijn is het de evenwaardigheid in contact met anderen die ons prettig en gezond doet ontwikkelen.

De boodschap van een succesvolle grappenmaker

Jim Carrey wilde als kind al komiek worden. Zijn moeder was depressief en hij probeerde haar op te beuren. Toen Jim een boek las over spiritualiteit en iemands taak in het leven, herkende hij daarin zijn wens om zorgen bij anderen weg te nemen. Zijn vader had dezelfde ambitie, maar koos voor een carrière als boekhouder. Hij verloor die baan en moest in relatieve armoede verder leven. Jim besloot voor zichzelf dat wanneer hij zou falen hij toch liever eerst geprobeerd had het werk te doen waar hij van hield en dat was grappen maken.
Geld verdienen en grappig zijn tekenden zijn jeugd. Op de middelbare school mocht hij elke dag aan het eind van de lessen tien minuten optreden, op voorwaarde dat hij de rest van de dag zijn gemak hield. Na de lessen werkt hij in een fabriek om het gezin te helpen onderhouden.
Op zijn zestiende stopte Jim met school en vertrok naar Hollywood. Hij speelde in clubs, werd ontdekt en speelde in series, komische en serieuze films. Hij heeft van alle bekendheden de meeste MTV Awards gewonnen.

Het thema “wie ben je en waar moet je zorgen over maken” zou je een telkens terugkerend thema in zijn werk kunnen noemen. Hij verdiepte zich zo zeer in de karakters die hij moest uitbeelden dat hij zich maanden lang gedroeg als zijn filmpersonage. De Truman Show gaat over een persoon die er pas laat achter komt dat zijn hele leven op een filmset afspeelt en dat zijn hele omgeving hem daarover in onwetendheid heeft gehouden. In The Mask maakt het masker mogelijk waar hij altijd over droomde maar zonder masker niet durft. In Bruce Almighty mag hij voor God spelen. In Liar liar kan hij als advocaat niet liegen. In 2014 haalt hij een graad aan de Maharishi Universiteit in IOWA. Hij heeft zowel de Canadese als Amerikaanse nationaliteit.
In de interviews die hij met bekende TV persoonlijkheden houdt, domineert en regisseert hij het gesprek en het publiek met zijn van te voren ingestudeerde grappen.
Ook het drama van depressie tekent zijn leven. Niet alleen zijn moeder was het, zelf gebruikte hij een tijdje Prozac en zijn ex-vrouw stapte uit het leven.
Kortom, Jim Carrey heeft zijn hele leven geworsteld met succes, talent, geld, geluk en humor. Zijn aanbeveling aan anderen is om het universum te vragen wat je wilt onder het motto “niet geschoten is altijd mis”. Dat je daarnaast hard moet werken, zegt hij er niet bij waardoor het soms lijkt of het hem allemaal aan komt waaien. Hij is wars van conventies, maar achter de schermen zeer gedisciplineerd. Terwijl hij alle aandacht naar zich toe trekt, gaat zijn humor niet ten koste van anderen. Hij lijkt ongrijpbaar. Of je zijn bekkentrekken leuk vindt, blijft natuurlijk een kwestie van smaak. Hij wil allereerst ontregelen.

Heeft Jim Carrey een spirituele boodschap? Tijdens interviews zegt hij “we zijn een gigantisch veld van energie, dansend voor zichzelf”. “We bestaan niet echt en zijn tetrahedrons dansend rond elkaar”. “We moeten het niet zo persoonlijk nemen en het is allemaal hier voor ons om van te genieten” “Er is geen ik, het gebeurt”. “We gaan nergens heen”. “Wanneer je het allemaal doorhebt, verdwijnt de druk op jezelf en kun je gaan genieten”.
De kracht van wat hij zegt is dat het in lijn is wat al eerder door geleerden en mystici is gezegd en dat iedereen het kan oppakken op de manier die bij hem en haar past. Het past bij zijn al vroeg in zijn leven zelf opgepakte taak dat hij anderen wil duidelijk maken dat zij zich niet al te veel zorgen moeten maken.
Mensen die van stijldansen houden, herkennen wat hij zegt “we dansen samen en gaan nergens heen” in deze video.

Leuke animaties over denkfouten

Foute manieren om conclusies te trekken heeft vele vormen. Een ludieke manier om daar eens over na te denken vormen de animaties bij Lubach op zondag.

Met leuke steekjes onder water (“Liefs uit Landal’).
Videvoorbeeld 1; videovoorbeeld 2.

Leven na de dood, hoe bestaat het?

Descartes wilde zijn bestaan aantonen door te stellen dat hij dacht. Cogito, ergo sum. Ik denk, dus ik ben. Er zullen weinig mensen zijn die twijfelen of zij bestaan. Het andere uiterste is denken dat je eeuwig bestaat en niet echt kunt sterven. De eerste vorm van moeilijk doen heet filosoferen, de tweede vorm van gemakkelijk doen noemen we magisch denken. Gelukkig bewegen de meeste mensen hier tussenin.

Sommige mensen kunnen niet geloven dat een mens nooit eerder heeft geleefd. Zij gaan er vanuit dat zij een vorige leven hebben gehad en dat hun ziel voort bestaat na de dood.

Geloven in illusie

In non-dualistische filosofieën wordt gesteld dat de scheidingen die we waarnemen tussen individuen en de wereld om ons heen illusoir zijn. Het idee is dat alles deel uitmaakt van hetzelfde fundamentele bewustzijn of de universele werkelijkheid. In die zin wordt gezegd dat een individu nooit echt "geboren" wordt als een afzonderlijke entiteit, omdat het altijd al deel heeft uitgemaakt van het grotere geheel.

Leven en Dood als Continuüm

Vanuit dit perspectief wordt gekeken naar het leven en de dood als onderdeel van een continuüm. In plaats van te denken aan geboorte en dood als strikt afgebakende gebeurtenissen, wordt de nadruk gelegd op de voortdurende stroom van bewustzijn en het idee dat bewustzijn niet wordt vernietigd bij de dood, maar zich op een andere manier voortzet.

In een van zijn lezingen vertelt Osho (Bhagwan) over de schijnbare verschillen die er bestaan tussen de opvattingen van Jezus, Mohammed, Boeddha, Mozes en andere religieuze leiders over reïncarnatie. Het ene geloof stelt dat de ziel bestaat en opnieuw geboren wordt, het andere niet of spreekt er niet of nauwelijks over (bijvoorbeeld Jesus).
Volgens Osho denken alle gelovige leiders dat reïncarnatie bestaat, maar hebben zij verschillende strategische redenen om er wat anders over te zeggen of erover te zwijgen. Wat al duizenden jaren geleden geconstateerd werd is dat wanneer mensen denken dat huidig leed het gevolg is van daden uit een vorig leven dat veel mensen met dat lijden van anderen geen compassie hebben. Onder het mom dat je in een volgend leven een herkansing krijgt, lieten mensen verbeteringen in hun eigen gedrag na.
De schijnbare verschillen in de uitwerking van de religies hebben bij de volgelingen van de religieuze leiders door de eeuwen heen bijgedragen aan machtsstrijd.

De Dalai Lama is onderwerp geworden van politiek getouwtrek over zijn opvolger. In de Tibetaanse traditie wordt een religieuze leider opgevolgd door zichzelf in een volgend leven. De Dalai Lama wordt beschouwd als een bodhisattva. Dat is een wezen die het Ontwaken (verlichting) heeft bereikt, maar besluit na zijn dood terug te keren om anderen te helpen op hun beurt te ontwaken. Een bodhisattva heeft edele bedoelingen en is niet uit op de macht.
Na het overlijden wordt gezocht onder kinderen die opvallen door uitspraken die doen denken aan de overleden leider. Die kinderen worden gezocht onder bepaalde families in Tibet. Vanwege de winst in status ligt magisch denken en manipulatie op de loer. Of het aangewezen kind letterlijk de reïncarnatie van de vorige voorganger is, zullen slechts weinigen betwisten. Het doet er ook niet zoveel toe, want het gezochte kind krijgt een gedegen religieuze opleiding.
Sinds Tibet valt onder de Chinese overheersing, heeft de Dalai Lama aangekondigd niet meer te reïncarneren en heeft China geëist dat hij in China zou reïncarneren. Een tamelijk absurde situatie die laat zien dat opvattingen over reïncarnatie niet neutraal zijn en bijdragen aan politieke discussies over invulling van het geloof en aan machtsstrijd.

Dominee Hans Stolp heeft een boek geschreven met als titel “Waarom wij naar de aarde kwamen”. Het is volgens hem een boek voor kinderen van 10 tot 100 jaar. Volgens Stolp bestaan wij voor onze geboorte op aarde ergens in het universum als lichtwezens in een zuiver positieve omgeving, waar het leven paradijselijk is. We komen naar de aarde om te leren en gaan na onze dood weer terug. Doodgaan is als het uittrekken van een jas. We begraven of cremeren die jas en het lichtwezen verschijnt af en toe om nabestaanden ter zijde te staan, aldus Stolp.
Het leven van de lichtwezens klinkt te mooi om waar te zijn. Alleen maar positief leven daar leer je niets van, alleen maar negatief leven bestaat niet. Het leven op aarde is balanceren tussen positiviteit en negativiteit. Het negatieve maakt functioneel ruimte, zodat het positieve kan bestaan. Leven (zonder machtsstrijd) gaat gemakkelijker wanneer we telkens terugkeren naar die balans.
Het is maar de vraag of kinderen wel gebaat zijn bij het verhaal van Hans Stolp over levens voor en na het aardse bestaan. Het draagt niet bij aan vrijheid en leven in het nu.

Magisch denken

Van ongeveer het derde tot het zesde levensjaar gaan kinderen de fase van magisch denken door. Veel kinderen zien lichtwezens, engelen of overleden mensen. Een deel van die kinderen is paranormaal begaafd. Dat kan zowel bij hunzelf als bij hun ouders verwarring wekken. Een paar maken melding van een vorig leven. Wanneer dit niet onderdrukt en zonder oordeel aangehoord wordt, verdwijnt dit fenomeen uit het kinderleven. Kinderen, die dit niet goed een plaats geven, kunnen tot op hoge leeftijd blijven worstelen met hun ego en macht.

Of reïncarnatie nu wel of niet bestaat en kan worden herinnerd, het leven begint voor de meeste kinderen met een geheel nieuwe start en een schone lei, al begint vrijheid wat later bewust te worden.
Er is niets mis mee om af en toe te dromen en je fantasie uit te leven. Zolang je maar kunt schakelen tussen droom en werkelijkheid en geen verantwoordelijkheid ontloopt in het ontwikkelen van vrijheid. Het gaat om ontwaken in non-duaal bewustzijn. De behoefte om te fantaseren over een alleen maar positieve wereld verdwijnt dan vanzelf.
Hoe "ongeloofwaardig" het ook klinkt, 100% zekerheid over religieuze waarheid in het bestaan is niet nodig om het goed te kunnen leven.

Mystiek is het ongrijpbare respecteren, magisch denken is het je toe-eigenen. Het is een kinderlijke onvolkomenheid van het ego.

Klik op de links in de tekst of op de labels onderaan voor een uitwerking van deze gedachte.

Zie ook Groundhog day, over de kans om elke dag opnieuw te beginnen en zo het wezen van liefde te leren.

Vertel het verhaal zoals jij het in overvloed wilt hebben

Esther en Jerry Hicks hebben veel geld verdiend door workshops te geven over de Law of Attraction oftewel de Wet (van aantrekking). Ze meenden zelfs dat positief denken ziektes als kanker in korte tijd kan genezen. Toen Jerry Hicks zelf kanker kreeg nam hij toch maar chemokuren, maar dit voorkwam niet dat hij op 84 jarige leeftijd aan de ziekte overleed. Je kunt wel veel krijgen maar geen fysieke onsterfelijkheid.

Inspiratie vond het echtpaar Hicks in channeling van een zekere Abraham. Het principe van de Wet is ook verfilmd in The Secret.

Het Instituut Voor Positieve Psychologie (IVPP) schrijft het volgende.
Zoals gezegd zijn er een aantal psychologische processen die verklaren waarom de Law of Attraction wel werkt. Ik noem er hier een paar.
  • Sturen van de aandacht: als we ergens aan denken, zullen we er ook meer op letten. We zien dan eerder kansen als die zich aandienen. Het is dus niet zo dat er meer kansen zijn gekomen, maar alleen dat we de beschikbare kansen beter zien.
  • Visualisatie: uit studies onder topsporters blijkt dat ons voorstellingsvermogen ons handelen kan verrijken. Met andere woorden: als je vaak aan iets denkt, zal je er uiteindelijk beter in worden of in ieder geval beter op voorbereid.
  • Inspanning: als je iets wilt hebben, moet je er voor werken. Wanneer je vaak aan een Mercedes denkt, ga je misschien zoeken naar manieren om meer geld te verdienen. Daarnaast ga je actief op zoek mogelijkheden om een goedkope Mercedes te verkrijgen. Je gedachten veranderen nu niet de werkelijkheid, maar je gedachten sturen je acties en je acties maken een verandering in de werkelijkheid.

De mechanismen zijn dus anders dan verondersteld. Het denken leidt niet direct tot resultaat. Het zorgt er daarentegen voor dat je andere acties gaat ondernemen en die acties leiden tot het resultaat.
Tot zover het IVPP.

Belangrijk is actie ondernemen in een efficiënte en bewuste balans tussen doen en laten.

Het echtpaar Hicks roept op om jouw verhaal over gebrek om te bouwen tot een positief verhaal over overvloed. Met dat verhaal kun je alles wat je wenst in overvloed krijgen.

Een voorbeeld van een universeel nieuw verhaal. Vul voor “X” het onderwerp in waarvan je in overvloed wilt leven.

Ik vind het een prettig idee dat er in even ruime mate X voorradig is als de lucht die ik adem. Ik vind het een prettig idee meer X in te ademen en uit te ademen.
Ik vind het amusant om me voor te stellen dat er massa’s X naar me toe stromen. Ik zie in dat mijn gevoel over X van invloed is op X dat naar me toe komt. Ik ben blij dat ik begrijp dat ik met oefening mijn houding ten opzichte van X of wat dan ook kan sturen. Ik merk dat ik me beter voel hoe meer ik mijn verhaal van overvloed vertel.
Ik vind het prettig te weten dat ik de schepper ben van mijn eigen realiteit en dat de hoeveelheid X dat mijn ervaring binnenstroomt rechtstreeks verband houdt met mijn gedachten. Ik vind het prettig te weten dat ik de hoeveelheid X die ik ontvang kan aanpassen door mijn gedachten aan te passen.
Nu ik de creatieve formule begrijp, nu ik begrijp dat ik daadwerkelijk de essentie krijg van waar ik over denk, en bovenal nu ik begrijp dat ik aan hoe ik me voel kan aflezen of ik op X of gebrek aan X ben gericht, voel ik het vertrouwen dat ik op den duur mijn gedachten zal afstemmen op overvloed – en dat er een krachtige stroom X mijn ervaring zal binnen vloeien.
Ik begrijp dat de mensen om mij heen sterk uiteenlopende perspectieven hebben op aspecten van X en dat het niet nodig is dat ik hun meningen of ervaringen begrijp. Het lucht me op te weten dat ik dat niet allemaal hoef te analyseren. Het is heel prettig te weten dat mijn enige werk is dat ik mijn eigen gedachten over X afstem op mijn eigen verlangens over X en dat wanneer ik me goed voel, ik die afstemming heb gevonden.
Ik vind het prettig om te weten dat het niet erg is dat ik nu en dan negatieve emotie voel met betrekking tot X. Maar het is mijn intentie om snel mijn gedachten te richten in positievere richtingen, want het komt me logisch voor dat gedachten die goed voelen wanneer ik ze denk, positieve resultaten zullen brengen.
Ik begrijp dat X zich niet per se onmiddellijk in mijn ervaring zal manifesteren zodra ik mijn denken verander, maar ik verwacht wel gestage verbetering te zien als gevolg van mijn bewuste inspanning positievere gedachten te denken. Het eerste bewijs van mijn afstemming met X zal mijn verbeterde gevoel, mijn verbeterde stemming en mijn verbeterde houding zijn – daadwerkelijke veranderingen in mijn situatie mbt X zullen dan spoedig volgen. Daar ben ik zeker van.

Tot zover een deel van "het nieuwe verhaal", geciteerd uit het onderstaande boek.

Het was Eckhart Tolle die mensen waarschuwde om kritisch te zijn ten opzichte van hun eigen verhaal wanneer dat vooral wordt gekleurd en ingegeven door het ego en het pijnlichaam. Maar ook hij schrijft over het verwerven van overvloed.
In Een Nieuwe Aarde schrijft hij (blz 150).
Het erkennen van het goede dat al in je leven is, is de grondslag van alle overvloed. De werkelijkheid is: wat je denkt dat de wereld jou onthoudt is wat jij de wereld onthoudt. Je onthoudt het omdat je diep van binnen denkt dat je klein bent en niets te geven hebt.
Probeer eens een paar weken het volgende en kijk dan hoe je werkelijkheid erdoor verandert: geef mensen wat je denkt dat ze jou onthouden – lof, waardering, steun, liefde, zorg enz. Je hebt het niet? Doe dan gewoon alsof je het hebt en dan komt het.

Tot zover Tolle.

Sean Blackwell houdt zich al jaren bezig met de connectie tussen spiritueel ontwaken en ‘psychoses’ en in het bijzonder in relatie tot de DSM-4 diagnose bipolaire stoornis. Mensen met deze stoornis blazen hun ego op en lijden aan magisch denken. Hij schrijft het volgende.
Ook kinderen lijden wereldwijd aan de geestelijke aandoening ‘magisch denken’ omdat alle kinderen hun ontwikkeling op deze manier beginnen. Waarom denk je dat ze allemaal dol zijn op Harry Potter?

Dus vanuit deze beperking hebben zowel mensen die in stammen leven als kinderen magische gedachten. Eveneens vanuit beperking maar in iets mindere mate, beschouwt de moderne psychiatrie deze vorm van denken bij volwassenen als een teken van een geestesziekte terwijl in werkelijkheid magisch denken voor alle mensen op bepaalde niveaus van bewustzijn volledig normaal is.

Zelfs de recent overleden scepticus Rob Nanninga schreef over The Secret in Skepter.
Het geloof is niet in alle opzichten onzin. Op het terrein van menselijk relaties is het bijvoorbeeld waar dat een vijandige houding vijandschap oproept. Positieve gedachten leveren ook meer op dan depressieve. Maar dat valt gewoon binnen de normale wetenschap. Dat hoeven we niet te verklaren met een geheime wet die het hele universum beheerst en afstemt op wat mensen denken en voelen. Er is geen reden om aan te nemen dat alles wat mij overkomt met mijn gedachten te maken heeft. Ten eerste ben ik niet alleen op de wereld (u bent er ook nog) en ten tweede lukt het mij zelfs al niet om de val van een dobbelsteen te beïnvloeden.
‘Wanneer je dingen ziet die je niet wilt ervaren, spreek er dan niet over. Schrijf er niet over. Sluit je niet aan bij groepen die zich er zorgen over maken. Doe je best om ze te negeren’, sprak Abraham bij monde van mevrouw Hicks. Deze pagina had dus beter blanco kunnen blijven, want het wordt nu alleen nog maar erger. Sceptici trekken zelf de onzin aan.


Hoogleraar psychologie Roos Vonk ziet het anders.
De 3 tips om in actie te komen van Roos Vonk zijn de volgende.
  1. Niet denken maar doen.
  2. Positief denken is niet genoeg.
  3. Doe het.

Zie ook deze video.
Je begint met iets te doen en jouw overtuigingen hobbelen er achteraan. Van doen naar denken. Om er achter te komen hoe het bij jou werkt, stel jezelf de vraag: handel ik vanuit overtuigingen of met een open mind?

Kwantumtheorie en tautologie

De kwantumtheorie bevat veel onzekerheid. Die onzekerheid wordt door "zieners" gebruikt om verstrekkende conclusies te trekken op basis van overeenkomsten die men ziet bij menselijke ambities om zich te ontwikkelen tot hogere niveaus. In dit artikel een kritische kijk op dit gebruik van "gedachtesprongen".

Op Wikipedia wordt de theorie van de kwantummechanica uitgelegd. Van deze tekst wat bewerkte citaten (met cursief een kleine toevoeging, een filmpje en weglatingen) om de hoofdlijn te kunnen volgen.

In de kwantumtheorie wordt de werkelijkheid op een fundamenteel andere manier benaderd dan in de klassieke natuurkunde, waarin ervan wordt uitgegaan dat er een waarnemer-onafhankelijke werkelijkheid is en natuurkundige grootheden continue variabelen zijn, die in elke gewenste combinatie gemeten kunnen worden.
In de kwantumtheorie variëren natuurkundige grootheden stapsgewijs (discontinu met 1 kwantum tegelijk) en is er geen waarnemer-onafhankelijke werkelijkheid. Door dit tweede fundamentele verschil met de klassieke natuurkunde is het principieel uitgesloten om het effect van de waarneming uit te schakelen: de keuze die de waarnemer maakt bij het opzetten van zijn experiment bepaalt in belangrijke mate de uitkomst daarvan.
De beschrijving van systemen door middel van een golffunctie betekent dat deeltjes zich, afhankelijk van de manier waarop ze worden waargenomen, soms als een deeltje in klassieke zin, maar soms als een golfverschijnsel gedragen. Zo kunnen bijvoorbeeld elektronenbundels, net als lichtbundels, brekingsverschijnselen en interferentie (versterking of uitdoving) en diffractie vertonen.
In deze video wordt dit uitgelegd.
Een ander opmerkelijk feit in de kwantummechanica is dat fysische grootheden van een systeem in sommige combinaties niet tegelijkertijd met willekeurige nauwkeurigheid bekend kunnen zijn. De belangrijkste voorbeelden hiervan zijn plaats en snelheid, en tijd en energie. Dit feit staat bekend als de onzekerheidsrelatie van Heisenberg.
Volgens een bepaalde zienswijze binnen de kwantummechanica bestaan ten gevolge van het onzekerheidsprincipe deeltjes niet eens totdat er een waarneming plaatsvindt. Schrödinger was door deze zienswijze dermate ontstemd dat hij het beroemde voorbeeld van de kat beschreef, die door dit effect tegelijkertijd zowel dood als levend was. Schrödinger hoopte met dit onmogelijke voorbeeld te laten zien dat deze filosofie belachelijk was en dat men dit denkbeeld maar snel moest laten vallen. Tot zijn verdriet is bijna het tegenovergestelde gebeurd en is Schrödingers kat een geheel eigen leven gaan leiden.
Tot zover Wikipedia.

Belangrijk onderdeel in deze tekst is dat er voor de waarnemer bij licht tijdens metingen verschil is in gedrag. Dat wil niet zeggen dat dit ook betekent dat in werkelijkheid licht van aard verandert en soms een deeltje is en soms een golf is. Deze “wilde” conclusie doet denken aan het psychologische verschijnsel dat mensen wanneer zij het gedrag van anderen zien er conclusies aan verbinden over hoe de “kwaliteit” van die mensen is. Een arts die euthanasie “pleegt”, pleegt in de ogen van de een een moord en van de ander een medemenselijke daad. De waarnemer ziet wat hij wil zien.

Het is de waarnemer die indirect invloed uitoefent via de waarneming die hij kiest. Kiest hij een andere manier van waarnemen dan bestaat de kans dat hij een andere conclusie trekt.
De menselijke waarneming is op het gebied van de allerkleinste bekende deeltjes niet in staat om te kijken zoals we in ons dagelijkse leven om ons heen kijken. We zien bijvoorbeeld maar een deel van de uitgezonden frequenties van lichtgolven. Zelfs het gebruik van instrumenten helpt ons daarbij niet om te kunnen stellen dat we een transformatie kunnen doen die recht doet aan de (zichtbare) werkelijkheid van het elektron.

De beste manier om valkuilen in de waarneming te voorkomen is zelfkennis en het zo lang mogelijk uitstellen van oordelen.

De filosofische vraag of een gebeurtenis wel plaatsvindt wanneer er geen waarnemer is, is een onzinnige vraag. Het zijn slechts taalspelletjes.

Voor sommigen is materie het resultaat van interferentie van golven en energie. Daarmee zouden alle waarneembare verschijnselen verklaard kunnen worden als gedragingen van (elektromagnetische) golven van licht. So far so good, maar vervolgens worden met reuzenstappen gigantische conclusies getrokken.
Een voorbeeld.
“Omdat het brandpunt van deze golven zelfreferentieel is, schept het zelfbewustzijn. Ieder atoom in het universum is bij gevolg zelfbewust en het universum als geheel is derhalve één bewust wezen: het universele bewustzijn, God is alles wat er bestaat, het is alom aanwezig, en almachtig. Hij is zich bewust van alle dingen die gaande zijn in het universum omdat hij het universele bewustzijn zelf is”.

Ook dit zijn tautologische taalspelletjes. Een tautologie is een uitdrukking die hetzelfde zegt met verschillende woorden, zonder dat er nieuwe informatie wordt toegevoegd.

Wat wel zinnig is te doen met onzekerheidsrelaties is het te gebruiken bij het en-en denken. Twee of meer interpretaties van een gebeurtenis kunnen tegelijkertijd waar zijn. Daarbij is het gegeven dat de ene interpretatie meer waarschijnlijkheid heeft dan de andere niet een rechtvaardiging om de meest waarschijnlijke interpretatie tot absolute waarheid te verheffen.

Denkfouten bij goedgelovige mensen

Het Woordenboek van de scepticus richt zich tot vier verschillende soorten publiek:
  1. de onbevooroordeelde zoeker, die geen specifieke mening heeft over het occulte en het niet aanhangt maar ook niet afwijst;
  2. de gematigde scepticus die eerder zal twijfelen dan geloven in het occulte;
  3. de geharde scepticus die totaal niet gelooft in al die occulte zaken;
  4. de gelovige twijfelaar die geneigd is te geloven in het occulte maar licht twijfelt.

Van deze website een paar voorbeelden van denkfouten.

Magisch Denken
Een van de drijvende beginselen van magisch denken is het idee dat dingen die op elkaar lijken oorzakelijk verbonden zijn op een of andere manier die wetenschappelijk niet kan worden nagegaan (het principe van overeenkomst). Een ander drijvend beginsel is het geloof dat "dingen die ofwel fysiek contact hebben gehad of in ruimtelijke of temporele verbinding staan met andere dingen een verbinding behouden wanneer ze gescheiden zijn" (de wet van besmetting) (Frazer; Stevens). Denk aan relikwieën van heiligen die verondersteld worden spirituele energie door te sturen. Denk aan paranormale detectives die beweren dat ze informatie kunnen verkrijgen van een vermiste persoon door een voorwerp aan te raken dat aan de persoon toebehoorde (psychometrie). Of denk aan de dierenkwakzalvers die beweren dat ze de gedachten van uw hond kunnen lezen door te kijken naar een foto van de hond. Of denk aan het morfogenetisch veld van Rupert Sheldrake. Toevallig bestudeert Sheldrake ook paranormale honden.
Twee of meer duidelijke voorbeelden van magisch denken zijn Jungs begrip van synchroniciteit en Hahnemanns begrip van homeopathie (Stevens). Andere voorbeelden zijn toegepaste kinesiologie, grafologie (Beyerstein), handlijnkunde en psychokinese.

Post hoc denkfout
De post hoc ergo propter hoc (daarna en derhalve daarom) denkfout is gebaseerd op de foutieve theorie dat omdat een ding na een ander ding gebeurt, de eerste gebeurtenis automatisch de oorzaak is van de tweede gebeurtenis. Post hoc-redeneringen vormen de basis voor heel wat bijgeloof en verkeerd geloof.
Nochtans geven opeenvolgingen niet meer kans op oorzakelijk verband dan wisselwerkingen. Toeval bestaat. Plaatsvinden na een gebeurtenis is niet voldoende om vast te stellen dat de eerste gebeurtenis de daaropvolgende gebeurtenis heeft veroorzaakt. Om de waarschijnlijkheid van een oorzakelijk verband tussen twee gebeurtenissen vast te stellen, moeten regelingsmechanismen worden vastgelegd om andere factoren zoals toeval of een onbekende oorzakelijke factor uit te sluiten. Anekdotes volstaan niet omdat ze gebaseerd zijn op intuïtie en subjectieve interpretatie. Een beheerste studie is noodzakelijk om de kans op fouten door zelfbedrog te beperken.

Regressieve denkfout
De regressieve denkfout is het onvermogen om natuurlijke en onvermijdelijke schommelingen van dingen in rekening te nemen wanneer men er oorzaken aan toeschrijft (Gilovich 1993: 26). Zaken zoals beurskoersen, golfscores en chronische rugpijn variëren onvermijdelijk. Periodes van lage prijzen, lage scores en weinig of geen pijn worden uiteindelijk gevolgd door periodes met hogere prijzen, scoren en meer pijn, enz.. Wie deze natuurlijke schommelingen en tendensen negeert, doet aan zelfbedrog wat betreft de oorzaken ervan en maakt een post hoc-redenering.
Deze tendens om weg van de extremen naar het gemiddelde te bewegen werd "regressie" genoemd door Sir Francis Galton in een studie over de gemiddelde lengte van zonen van hele grote en hele kleine ouders. Hij vond dat zonen van hele grote of hele kleine ouders doorgaans groot of klein waren, maar niet zo groot of zo klein als hun ouders.

Selectief denken
Selectief denken is het proces waarbij voor een overtuiging gunstig bewijs wordt onthouden en ongunstig bewijs wordt genegeerd. Deze manier van denken vormt de basis voor het meeste geloof in paranormale krachten van zogenaamde gedachtelezers en mediums. Het is ook een basis voor vele, zo niet alle occulte en pseudowetenschappelijke overtuigingen.
Selectief denken werkt onafhankelijk van wishful thinking (ijdele hoop) en mag niet worden verward met vooringenomen denken, waarbij gegevens in tegenspraak met iemands overtuiging zeer ernstig wordt genomen, maar men veel kritischer staat tegenover dat soort gegevens dan tegenover gegevens ten gunste van de overtuiging.

Tot zover citaten van de site. Andere denkfouten en aanverwante fenomenen die op de website worden besproken zijn:
Apofenie, Barnum-effect, clustering illusion, cognitive dissonance, coincidences, koud lezen, gemeenschapsversterking, confabulatie, voorkeur voor bevestiging, Forer-effect, ideomotorisch effect, memory, conditionering, pareidolie, placebo-effect, zelfbedrog, persoonlijke validatie, wishful thinking.

Op 21 december 2012 zou de wereld vergaan. Dat beweerden de (kenners van de) Maya's. Sceptici Herman Boel en Patrick De Witte hebben echter hun bedenkingen bij deze en andere dubieuze theorieën:




Rolf Dobelli schreef een boek over 52 denkfouten die je beter aan anderen kunt overlaten:



Zie ook het ABC van de 26 denkfouten door Suzanne Weusten.

Populair in de laatste week

Alle labels van het blogspot

#metoo (2) aanbevolen (15) aandacht (9) aanraken (2) aanwezigheid (4) achterdocht (2) ADHD (2) afhankelijkheid (3) afstand nemen (6) agnost (4) agressie (2) alcoholisme (4) altruïsme (6) ambitie (2) ander (1) angst (22) apofatisch (9) authenticiteit (9) autisme (1) autonomie (5) balans en evenwicht (51) begeerte (1) behoefte (5) belangen (10) belemmerende overtuigingen (10) beoordelen (5) beslissen (2) betrokkenheid (5) betrouwbaarheid (2) bewustwording (12) bewustzijn (26) bezinning (1) bindingsangst (3) bioscoopfilm (7) biseksualiteit (1) blijdschap (3) bodhisattva (2) boeddhisme (9) boek (162) boosheid (2) brein (2) burn-out (2) communicatie (16) compassie (10) competentie (4) competitie (14) complottheorie (3) constructief gesprek (4) consumeren (2) coping (2) creativiteit (3) crisis (7) dans (6) daten (5) deflexie (1) demagogie (4) denken (12) denkfouten (5) deugd (9) deugdzaamheid (1) diagnose (4) dialoog (10) dieren (4) discipline (1) dooddoener (6) drama (3) drie-eenheid (6) drogredenen (7) drugsgebruik (5) DSM (4) dualisme (5) duurzaamheid (5) echt (4) eenheid (33) eenzaamheid (8) ego (45) eigenschappen (2) eigenwaarde (5) emancipatie (5) emergentie (2) emotie (13) empathie (5) en-en (23) endogene depressie (1) energie (13) erkenning (8) ethiek (9) etiquette (6) evenwaardigheid (51) evolutie (23) faalangst (1) fabel (1) feedback (2) filmpje (79) filosofie (18) fraude (9) Freud (2) functioneren (4) gebreken (1) gedragsverandering (5) geduld (2) geest (3) geheugen (3) gekwetstheid (6) geld (5) gelijk hebben of gelijk krijgen (7) gelijkmoedigheid (4) geloven (18) geluk (34) genade (5) genot (1) Gestalt (1) Getuige (5) gevoelens (35) gezag (1) gezichtsverlies (3) gezondheid (5) gezondheidszorg (1) GGz (2) go with the flow (2) God (41) goedgelovigheid (3) gokken (1) grenzen (9) hechting (1) heelheid (8) hersenen (4) hier en nu (8) holisme (2) hoofdzonde (3) humor (12) ideaalbeeld (2) identificatie (10) identiteit (13) ik-boodschap (1) illusie (12) imago (1) individualisme (5) innerlijke vrijheid (17) integriteit (3) Intelligent Design (1) Internet (3) intrinsieke waarde (1) intuïtie (8) InZicht (12) islam (2) jaloezie (4) jeugd (1) jezelf worden en zijn (12) jongeren (3) karakter (2) katafatisch (1) kenmerken (2) kiezen (10) kind (13) kosten (1) kracht (6) Krishnamurti (2) kuddegedrag (1) kunstmatige intelligentie (2) kwakzalverij (1) kwaliteit (16) kwetsbaarheid (5) l (1) leegte (15) leiderschap (4) leugens (9) levensfase (3) levenskunst (8) levensvragen (3) levensweg (3) licht (3) liefde (97) liefdesverdriet (3) lijden (1) loslaten (20) macht (23) machtsstrijd (9) magisch denken (7) man-vrouw verschillen (11) mannelijkheid (2) mannen (1) media (2) meditatie (14) metacommunicatie (8) metafoor (2) metafysica (5) milieu (1) mindfulness (4) misbruik (4) model (1) moraliseren (1) motto (1) mystiek (5) nabijheid (2) narcisme (4) natuur (5) negatie (16) neti neti (3) niet doen (22) NLP (1) non-duaal bewustzijn (6) non-dualiteit (41) omdenken (7) omgangsregels (3) onderwijs (3) onderzoek (8) ongelukkig zijn (4) onmacht (2) onrust (2) ontrouw (1) ontwikkeling (10) onverwerkt kindertrauma (3) oordeel (18) opvoeding (8) orgasme (2) Osho (6) ouderen (5) overgave (4) overheid (1) overvloed (6) panpsychisme (1) pantheïsme (1) paradox (27) Pareto principe (1) partnerkeuze (6) passie (2) pedagogie (2) perfectie (2) personeelsbeleid (2) persoonlijkheid (6) persoonlijkheidsstoornis (3) pesten (1) Peter principle (1) pijnlichaam (8) politiek (10) populair (11) positieve (11) privacy (1) processie (1) projectie (9) psychiatrie (4) psychofarmaca (1) psychotherapie (1) puberen (1) reïncarnatie (2) relatie (17) relatievaardigheid (5) respect (32) rijkdom (2) rol (4) romantiek (5) rust (5) ruzie (5) samensmelten (10) schaamte (2) scheiden (2) schizofrenie (1) schouwen (6) schrijfdrang (1) schuld (3) schuldgevoel (2) seks (14) selectie (3) sociale druk (4) somberheid (1) spel (3) spiegelogie (4) spijt (1) spiritualiteit (51) spreekwoorden (1) sprong (1) statistiek (1) status (1) sterven (5) stilte (15) straling (1) strategie (1) stress (5) synchroniciteit (14) taal (16) Taoïsme (18) tederheid (1) Tegenwoordigheid (2) The Secret (2) The Work (1) therapie (1) tijdgeest (5) toeval (5) Tolle (18) transcenderen (6) transformatie (5) transparantie (2) trend (2) tunnelvisie (1) twijfel (5) verandering (2) verantwoordelijkheid (12) verbinding (33) verdriet (2) vergeten (2) verlangen (5) verlatingsangst (1) verleiding (3) verlichting (14) verliefdheid (4) verlies (1) vermijding (1) vermoeidheid (1) verslaving (7) vertrouwen (18) verveling (2) verwondering (2) vicieuze cirkel (1) video (1) voeding (1) voelen (3) volgzaamheid (1) vragenlijst (2) vreugde (2) vrije wil (6) vrijen (3) vrijheid (90) waarheid (26) waarneming (7) ware (8) wederkerigheid (6) welzijn (7) wezen (2) wijsheden (10) wilskracht (2) woede (2) wu wei (23) yin en yang (4) zelfbeheersing (3) zelfbevestiging (3) zelfbewustzijn (8) zelfdoding (4) zelfkennis (12) zelfkritiek (1) zelfoverschatting (2) zelfrealisatie (12) zelfvertrouwen (5) zelfverwerkelijking (2) zelfwaardering (5) Zen (2) ziel (14) Zijn (11) zin van het leven (10)