Posts tonen met het label rol. Alle posts tonen
Posts tonen met het label rol. Alle posts tonen

Identiteit en geluk

Wie zich afvraagt wie hij of zij eigenlijk is, komt met woorden een heel eind, maar moet het laatste stukje onbeantwoord laten. Je bent niet alleen jouw lichaam of jouw geest of de toeschouwer daarvan. Zoals het geheel meer is dan de som der delen is een identiteit net dat stukje meer dan de onderdelen aangeven.
Eckhart Tolle heeft weleens geschreven over identiteit dat je die het beste kunt vergelijken met een theater: je bent tegelijkertijd het toneel, een acteur, een regisseur, een toeschouwer en een recensent. Je bent het tegelijk allemaal en alles afzonderlijk niet.
Wat je niet bent is net zo belangrijk als wat je wel bent. Wanneer je geboren wordt als baby en het leven verlaat als grijsaard kun je stellen dat je tegelijkertijd hetzelfde bent gebleven en voortdurend bent veranderd. Die verandering, je sterfelijkheid, maakt het leven uit. Het leven zou niet eens kunnen bestaan zonder de dood. Het zou veel te vol worden en onmogelijk om te leven wanneer er alleen maar levenden bij zouden komen en er geen doden zouden verdwijnen. De dood is het niet-zijn.

Zijn en niet-zijn samen vormen het bestaan en het niet-zijn is voorwaarde.

Maar zo is de maatschappij en de cultuur niet ingericht. Voortdurend word je aangespoord om te handelen en alleen wanneer je verkeerd handelt word je gecorrigeerd. Het zou veel rustiger en inzichtelijker zijn wanneer we allemaal gericht zouden zijn op de balans tussen doen en laten.
Wanneer je nadenkt over je identiteit kun je volstaan met het antwoord “ik ben”. Je bent vrij om er iets achteraan te plakken, bijvoorbeeld “ik ben acteur”, “ik speel een rol”. Zolang je niet denkt dat het achtervoegsel voorwaarde is voor jouw geluk of vrijheid, kun je voortdurend in contact met jouw vrijheid zijn en daarmee met jouw geluk. In de Tao: "niet doen terwijl je alsmaar doende bent, zonder gericht te zijn op het doel om gelukkig of vrij te worden".

Sarah Durston is hoogleraar Ontwikkelingsstoornissen van de hersenen aan het UMC Utrecht. Zij schreef in de Volkskrant over dementie en identiteit. Uit haar tekst (niet letterlijk geciteerd): "stel je iemand voor die zonder zintuigen opgroeit en dus zonder gewaarwording van interactie met de omgeving. Deze persoon zal vermoedelijk zelfs geen zelf ontwikkelen, want daarvoor heb je ‘niet-zelf’ nodig. Interactie ligt dus aan de basis van identiteit.

De volgende zin is afkomstig uit de Upanishads, filosofische verhandelingen uit het Hindoeïsme, en is duizenden jaren oud en vormt een ultrakort verhaal.

Er zitten twee vogels in een boom. De één eet besjes en de ander kijkt toe.

Dat is het hele verhaal. Die vogels, dat zijn wij, u en ik. Onze identiteit huist in de bes-etende vogel, degene die dingen doet, meningen vormt, keuzes maakt en herinneringen opbouwt. Maar in ons allen huist ook een toeschouwer".

Deze manier van denken wordt aangehouden in de non-dualiteit en de Advaita Vedanta (de leer van niet-twee). In dat en-en denken vanuit het geheel (non-duaal) is de ontkenning, het niet-zijn, de mogelijkheid om het onmogelijke zichtbaar te maken voor wie het wil zien.

Zie ook het blog over onderscheid maken in het geheel via driedeling en drie-eenheid.

Het moment grijpen?

In de film Boyhood (2014) wordt Mason (en zijn zusje Samantha) gedurende 12 jaar gevolgd van de leeftijd van 6 tot 18 jaar.
Die tijdsspanne is echt, in de zin dat het dezelfde acteurs zijn die echt 12 jaar ouder worden, maar wat ze spelen is niet het echte leven van Mason. Ze spelen een levensles die de makers van de film willen overbrengen. En wie dat niet kan of wil zien, kan zich gedurende de 2, 5 uur die de film duurt stierlijk vervelen, want er gebeurt niet veel onverwachts. Vader en moeder scheiden en krijgen nieuwe relaties en Mason maakt van alles mee wat een Amerikaans kind normaalgesproken doormaakt: school, vriendjes en vriendinnetjes, leren met vallen en opstaan hoe om te gaan met drank, tegenslag, verandering en vrijheid.
De strijd om het bestaan, geld verdienen, is natuurlijk in eerste instantie de zorg van de ouders. De moeder van Mason wil vooruit in het leven en “verslijt” verschillende partners die in eerste instantie leken haar daarbij te willen ondersteunen. De vader van Mason wil muzikant worden, maar is niet echt getalenteerd, wel een goed observator.

Wat de film bijzonder maakt is dat er niet echt een oordeel wordt gegeven over wie het nu beter doet. Beide ouders geven om hun kinderen en proberen ze waarachtig voor te bereiden op volwassen worden. Soms geeft de ene ouder een wijze les, op een ander moment geeft de andere ouder een visie die weliswaar gekleurd is, maar raak. De een probeert de gebaande paden in de maatschappij te volgen en zichzelf te ontwikkelen, de ander wil alsmaar op zoek naar zichzelf. Veel nieuwe partners betekent ook verhuizen. Geen wonder dat Mason vaak twijfelt, want op wie kan hij nu bouwen?

Boyhood eindigt met de scene waarin beginnend student Mason opnieuw in gesprek gaat met een nieuw meisje. De conclusie wordt verwoord als “soms moet je het moment grijpen en soms grijpt het moment jou”.

Een nieuwe glansrol voor ouder wordende vrouwen

Volgens fotograaf Erwin Olaf, zelf homoseksueel, blijft de mens tot aan zijn dood geil en erotisch. In de Volkskrant van 2 maart wordt deze stelling gestut, maar niet onderbouwd met zijn erotische foto’s van bejaarde vrouwen. Speak for yourself, Erwin. Niet iedereen vindt PlayBoy Patricia Paaij een goed rolmodel om de aandacht van mannen te trekken.

Hoewel uit onderzoek blijkt dat het libido niet afneemt in de overgang, ervaren veel vrouwen in de overgang een dip in hun seksleven. "Ik wil gewoon aandacht, meer niet". De partner voelt zich opzij gezet en kan niet meer tot haar doordringen.
De oudere vrouw kan niet meer concurreren met jonge vrouwen en wordt in het lange huwelijk niet meer zo enthousiast ondersteund door haar echtgenoot, die soms ook graag zijn ogen elders de kost geeft op bijvoorbeeld rokjesdag. Ze worden onzeker en weten niet goed hoe zij hun rol opnieuw kunnen of sterken nog: willen invullen. Sommige vrouwen willen een time-out, een "mannenpauze". Na jaren van geven zoeken ze weer de balans met nemen.
Oudere mannen worden minder macho en vinden het prima wanneer hun echtgenote meer initiatief neemt tot iets anders. Maar dan moet je als vrouw wel uit je afwachtende rol stappen en weten hoe echt contact te maken om samen uit te zoeken hoe je verder met elkaar wilt in de tweede levenshelft.

Gynaecologe Christiane Northrup laat in haar boeken niet alleen zien welke veranderingen vrouwen tussen de 40 en 55 kunnen verwachten, maar ook hoe de overgang een nieuwe fase kan inluiden van innerlijke ontwikkeling, spiritueel en creatief. Deze levensfase is in de visie van dr Northrup niet een periode van verlies, maar juist een bron van kracht, waaruit vrouwen moed kunnen putten om de toekomst tegemoet te zien en nieuwe keuzen te maken. Northrup ziet de overgang als de grootste kans voor groei in een vrouwenleven na de adolescentie.
Ze benadrukt het belang van het maken van de juiste keuzen in de tweede levensfase, zoals op het gebied van bijvoorbeeld relaties of voeding - keuzen die bepalend kunnen zijn voor gezondheid en welbevinden gedurende de rest van je leven.


Getuige bij integraal schouwspel

De wereld is een schouwtoneel

Elk krijgt zijn rol en speelt zijn deel

Het woord persoon komt van het Latijnse woord voor “persona: masker of rol”. Toneelspelers in de oudheid hadden maskers voor om uit te beelden wie zij voorstelden en welke rol zij speelden.
Het geheel van regisseur, toneel, toneelspelers en publiek zou je kunnen zien als een metafoor voor ons bewustzijn en persoonlijkheid. Het toneel en de achtergrond staat dan voor het on(der)bewuste, de toneelspelers voor de diverse rollen die wij en ons ego spelen, de projecties die we doen op anderen en het publiek voor de buitenwereld en dat deel in onszelf dat zichzelf observeert. Een goede regisseur probeert ervoor te zorgen dat het toneelstuk zich gedurende haar levensduur ontwikkelt en in kwaliteit groeit.
Belangrijk is om je te realiseren dat geen van de onderdelen van het toneelstuk een apart (onderdeel is van de) persoon is die jij (zelf) bent. Die vergissing is in de historie vaak gemaakt. Velen hebben gedacht dat er binnen de mens een klein mensje zat die het geheel bestuurt.

Wikipedia meldt hierover het volgende.
De term Homunculus (Latijn voor mannetje) wordt vaak gebruikt als een personificatie van het bewustzijn of een interne instantie die indrukken uit de buitenwereld interpreteert en integreert. De homunculus kan ook worden gezien als een gebied in de hersenen waar indrukken worden samengevat of geïntegreerd. Vaak wordt daarbij verwezen naar de theorie van Descartes die aannam dat het bewustzijn zetelde in de pijnappelklier in de hersenen.
Een veel geuite kritiek op de homunculus is dat van eindeloze herhaling (regressus ad infinitum). Dit wordt ook wel het Droste-effect genoemd. In moderne psychologische theorieën over het bewustzijn, executieve functies en centrale coördinatie lijkt soms ook een homunculus binnen te sluipen. Waarin deze theorieën zich echter van vroegere theorieën onderscheiden is dat men beter dan voorheen in staat is aan te geven welke mechanismen in de hersenen bij dergelijke functies betrokken zijn. Aangenomen wordt dat de homunculus niet slechts met een klein gebiedje in de hersenen, maar met een omvangrijk netwerk van de frontale cortex is verbonden.
Tot zover Wikipedia.

De benadering van het bewustzijn en de persoonlijkheid als een samenhangend groter geheel doet denken aan het boek de Gestaltbenadering van Fritz Perls, grondlegger van de Gestalttherapie.



In Gestaltbenadering beschrijft Perls op onnavolgbare wijze hoe de Gestaltbenadering uit observeerbare feiten van het menselijk gedrag ontstaat. De mechanismen van de neurose en de technieken van de therapie worden consequent uiteengezet, waarbij Perls van veel verrassende en vaak heel subtiele inzichten blijk geeft. De Gestalttherapie graaft niet in het zogenoemde onbewuste en ontkent evenmin het bestaan van een authentiek Zelf, maar houdt zich aan wat men zich in het nú gewaar is. Op drie niveaus - denken, spelen en handelen, die op zichzelf een eenheid vormen - richt de mens zich op de wereld volgens het -altijd veranderende proces van de vorming en de afsluiting van de Gestalt, wat een noodzakelijk verstoren en herstellen van het lichamelijke, het psychologische en het sociale evenwicht inhoudt. Dit proces is in Perls' opvatting voorwaarde voor alle groei.
Tot zover de boek omschrijving van Perls.

Dat gedeelte van het bewustzijn dat waarneemt wordt ook wel geïntroduceerd als de getuige, bijvoorbeeld door Omkar Dingjan en Divyam Kranenburg, twee trainers die het AUMM instituut hebben opgericht. Zij geven onder meer trainingen gericht op de heling van het (gekwetste) innerlijke kind. Dat innerlijk kind moet je net zo opvatten als de toneelspelers op het toneel of als metafoor. Zij spelen niet echt zichzelf, maar je kunt er veel van leren en mee doen.


Zij introduceren in hun boek, naast het kind en de volwassene, de getuige.

De getuige

De ‘getuige' is de toeschouwer van je doen en laten, van je emoties en gevoelens, verlangens en behoeften. Er is altijd iemand die ziet en ervaart wat je doet en wat er gaande is - dat is de getuige. Door de getuige kun je afstand nemen van, en kijken naar wat er gebeurt tussen het kind en de volwassene, zonder erin betrokken te raken. Door deze afstand kun je uit de identificatie met het kind stappen en het verleden loslaten. In deze ruimte kun je helen. Wat het kind toen niet kon, kan het nu ook niet. Dit kan alleen de volwassene, met hulp van de getuige.
Alleen deze twee kunnen de realiteit onder ogen zien.
De getuige kan in het hier en nu zijn. Dat is de enige ruimte waarin de waarheid ervaren kan worden en heling kan plaatsvinden.
Tot zover.

Eckhard Tolle introduceert het pijnlichaam als een aparte identiteit binnen in jezelf, een soort parasiet, die zich voedt met negatieve situaties in je leven. Het pijnlichaam is dat deel van je Ego dat zich voedt met negatieve gedachten. Het is ontstaan uit een diep ongelukkig zijn van jezelf of overgenomen van belangrijke anderen.
Door de werking van het pijnlichaam als een soort getuige te observeren en te accepteren kun je het weer oplossen.

Het bewustzijn en je persoonlijkheid bestaan dus uit onderdelen die er tegelijkertijd zijn en er niet zijn, die een aantoonbare werking hebben, maar geen aanwijsbare werkelijkheid.

Tenslotte een paar woorden ter relativering.

Wanneer er dit besef is dat de waarnemer=het waargenomene, dat zij helemaal hetzelfde zijn, dat jouw ego alle ervaren eigenschappen ervan is, dan besef je dat er geen ontsnappen aan is. Wat is, dat is. Meer is er niet. Je kan de mooiste vergezichten bedenken, maar deze zijn geen realiteit. Jouw realiteit is jouw bestaan op dit moment. Elke verwerping daarvan, is het ontkennen van de realiteit van het leven.
De Waarheid zit in jezelf, in datgene wat zich gewaar is van alles wat je doet, wat je denkt, wat je voelt en ziet. Het is die instantie, die altijd aanwezig is. De objectieve getuige van jouw 'ik'. Jouw 'ik' is maar een deel van wat je werkelijk bent. Het 'ik' is de som van alle overtuigingen, herinneringen, beelden en conditioneringen, die je aan jezelf hebt gekoppeld. Dat wat je werkelijk bent is de som van dat 'ik' en de Getuige.
De Getuige is geen ervaarbaar iets. Er is alleen een realisatie van zien, van horen, van voelen, van ruiken, van denken. De getuige kijkt toe, maar jouw denken doet wat met de waarneming. Dat kun je waarnemen. Je kan 'horen' wat je denken doet. Wie of wat hoort kan je niet gewaarworden. Je beseft dat er 'iets' in je is, dat hoort. Meer is (vooralsnog) niet mogelijk. Zoek de Getuige niet, want je bent het zelf, maar dan zonder de zoeker.
Tot zover

Maar hoe moet dat verbinden en niet-verbinden, waar zit de logica?
Osho geeft een tip in “Meditatie, wat is dat?

Je kunt de mind nooit overstijgen als je doorgaat hem te gebruiken. Je moet een sprong maken en meditatie staat voor die sprong. Daardoor is meditatie onlogisch, irrationeel. En ze kan niet logisch gemaakt worden; ze kan niet tot rede worden teruggebracht. Je moet dit ervaren. Alleen als je het ervaart, weet je wat het is.
Dit moet je proberen: denk er niet over na, probeer het - probeer getuige te zijn van je eigen gedachten. Ga er ontspannen bij zitten, doe je ogen dicht, laat je gedachten voorbij glijden net als op een scherm beelden voorbij glijden. Zie ze, kijk ernaar, maak er objecten van. Een gedachte komt op; kijk er intens naar. Denk er niet over na, kijk er alleen naar. Als je erover gaat nadenken, ben je geen getuige - dan ben je in de val gelopen.

Tot zover Osho. De oplossing is dus niet helemaal in woorden te vangen, je moet experimenteren.

Populair in de laatste week

Alle labels van het blogspot

#metoo (2) aanbevolen (15) aandacht (9) aanraken (2) aanwezigheid (4) achterdocht (2) ADHD (2) afhankelijkheid (3) afstand nemen (6) agnost (4) agressie (2) alcoholisme (4) altruïsme (6) ambitie (2) ander (1) angst (22) apofatisch (9) authenticiteit (9) autisme (1) autonomie (5) balans en evenwicht (51) begeerte (1) behoefte (5) belangen (10) belemmerende overtuigingen (10) beoordelen (5) beslissen (2) betrokkenheid (5) betrouwbaarheid (2) bewustwording (12) bewustzijn (26) bezinning (1) bindingsangst (3) bioscoopfilm (7) biseksualiteit (1) blijdschap (3) bodhisattva (2) boeddhisme (9) boek (162) boosheid (2) brein (2) burn-out (2) communicatie (16) compassie (10) competentie (4) competitie (14) complottheorie (3) constructief gesprek (4) consumeren (2) coping (2) creativiteit (3) crisis (7) dans (6) daten (5) deflexie (1) demagogie (4) denken (12) denkfouten (5) deugd (9) deugdzaamheid (1) diagnose (4) dialoog (10) dieren (4) discipline (1) dooddoener (6) drama (3) drie-eenheid (6) drogredenen (7) drugsgebruik (5) DSM (4) dualisme (5) duurzaamheid (5) echt (4) eenheid (33) eenzaamheid (8) ego (45) eigenschappen (2) eigenwaarde (5) emancipatie (5) emergentie (2) emotie (13) empathie (5) en-en (23) endogene depressie (1) energie (13) erkenning (8) ethiek (9) etiquette (6) evenwaardigheid (51) evolutie (23) faalangst (1) fabel (1) feedback (2) filmpje (79) filosofie (18) fraude (9) Freud (2) functioneren (4) gebreken (1) gedragsverandering (5) geduld (2) geest (3) geheugen (3) gekwetstheid (6) geld (5) gelijk hebben of gelijk krijgen (7) gelijkmoedigheid (4) geloven (18) geluk (34) genade (5) genot (1) Gestalt (1) Getuige (5) gevoelens (35) gezag (1) gezichtsverlies (3) gezondheid (5) gezondheidszorg (1) GGz (2) go with the flow (2) God (41) goedgelovigheid (3) gokken (1) grenzen (9) hechting (1) heelheid (8) hersenen (4) hier en nu (8) holisme (2) hoofdzonde (3) humor (12) ideaalbeeld (2) identificatie (10) identiteit (13) ik-boodschap (1) illusie (12) imago (1) individualisme (5) innerlijke vrijheid (17) integriteit (3) Intelligent Design (1) Internet (3) intrinsieke waarde (1) intuïtie (8) InZicht (12) islam (2) jaloezie (4) jeugd (1) jezelf worden en zijn (12) jongeren (3) karakter (2) katafatisch (1) kenmerken (2) kiezen (10) kind (13) kosten (1) kracht (6) Krishnamurti (2) kuddegedrag (1) kunstmatige intelligentie (2) kwakzalverij (1) kwaliteit (16) kwetsbaarheid (5) l (1) leegte (15) leiderschap (4) leugens (9) levensfase (3) levenskunst (8) levensvragen (3) levensweg (3) licht (3) liefde (97) liefdesverdriet (3) lijden (1) loslaten (20) macht (23) machtsstrijd (9) magisch denken (7) man-vrouw verschillen (11) mannelijkheid (2) mannen (1) media (2) meditatie (14) metacommunicatie (8) metafoor (2) metafysica (5) milieu (1) mindfulness (4) misbruik (4) model (1) moraliseren (1) motto (1) mystiek (5) nabijheid (2) narcisme (4) natuur (5) negatie (16) neti neti (3) niet doen (22) NLP (1) non-duaal bewustzijn (6) non-dualiteit (41) omdenken (7) omgangsregels (3) onderwijs (3) onderzoek (8) ongelukkig zijn (4) onmacht (2) onrust (2) ontrouw (1) ontwikkeling (10) onverwerkt kindertrauma (3) oordeel (18) opvoeding (8) orgasme (2) Osho (6) ouderen (5) overgave (4) overheid (1) overvloed (6) panpsychisme (1) pantheïsme (1) paradox (27) Pareto principe (1) partnerkeuze (6) passie (2) pedagogie (2) perfectie (2) personeelsbeleid (2) persoonlijkheid (6) persoonlijkheidsstoornis (3) pesten (1) Peter principle (1) pijnlichaam (8) politiek (10) populair (11) positieve (11) privacy (1) processie (1) projectie (9) psychiatrie (4) psychofarmaca (1) psychotherapie (1) puberen (1) reïncarnatie (2) relatie (17) relatievaardigheid (5) respect (32) rijkdom (2) rol (4) romantiek (5) rust (5) ruzie (5) samensmelten (10) schaamte (2) scheiden (2) schizofrenie (1) schouwen (6) schrijfdrang (1) schuld (3) schuldgevoel (2) seks (14) selectie (3) sociale druk (4) somberheid (1) spel (3) spiegelogie (4) spijt (1) spiritualiteit (51) spreekwoorden (1) sprong (1) statistiek (1) status (1) sterven (5) stilte (15) straling (1) strategie (1) stress (5) synchroniciteit (14) taal (16) Taoïsme (18) tederheid (1) Tegenwoordigheid (2) The Secret (2) The Work (1) therapie (1) tijdgeest (5) toeval (5) Tolle (18) transcenderen (6) transformatie (5) transparantie (2) trend (2) tunnelvisie (1) twijfel (5) verandering (2) verantwoordelijkheid (12) verbinding (33) verdriet (2) vergeten (2) verlangen (5) verlatingsangst (1) verleiding (3) verlichting (14) verliefdheid (4) verlies (1) vermijding (1) vermoeidheid (1) verslaving (7) vertrouwen (18) verveling (2) verwondering (2) vicieuze cirkel (1) video (1) voeding (1) voelen (3) volgzaamheid (1) vragenlijst (2) vreugde (2) vrije wil (6) vrijen (3) vrijheid (90) waarheid (26) waarneming (7) ware (8) wederkerigheid (6) welzijn (7) wezen (2) wijsheden (10) wilskracht (2) woede (2) wu wei (23) yin en yang (4) zelfbeheersing (3) zelfbevestiging (3) zelfbewustzijn (8) zelfdoding (4) zelfkennis (12) zelfkritiek (1) zelfoverschatting (2) zelfrealisatie (12) zelfvertrouwen (5) zelfverwerkelijking (2) zelfwaardering (5) Zen (2) ziel (14) Zijn (11) zin van het leven (10)