Posts tonen met het label communicatie. Alle posts tonen
Posts tonen met het label communicatie. Alle posts tonen

Op reis naar verandering in relaties

Een andere afslag nemen?

In de stroom van relaties bevinden we ons vaak op een kruispunt waar verandering onvermijdelijk lijkt. Onze levens zijn doordrenkt van uitdagingen en dilemma's binnen relaties, waarbij de keuzes die we maken diepe sporen nalaten op onszelf en anderen. Vooral wanneer we beseffen dat onze relatie niet langer aan onze behoeften voldoet, kan dit voortkomen uit (kwetsuren opgelopen in) onze jeugd. Maar hoe vinden we wijsheid in deze situaties?
N.B. Wat hier wordt geschreven is toegespitst voor onze partner, maar geldt voor iedere relatie, ook voor die met onze ouders, kinderen, broers en zusters, vrienden, buren, kwetsbare anderen, enz..

Psychotherapeut Anna de Graaf onderstreept het belang van openhartige gesprekken tussen partners. "Communicatie is de hoeksteen van elke gezonde relatie," benadrukt ze. "Het vergt moed om je kwetsbaarheid te tonen, maar het is essentieel om gevoelens en behoeften te delen, zelfs als ze verwarrend zijn".

Onze vroege ervaringen kunnen diepe indrukken achterlaten die ons onbewust sturen in onze zoektocht naar heelheid. Maar soms moeten we diep graven om te begrijpen waar onze verlangens naar verandering vandaan komen. In het licht van zelfonderzoek kunnen we een pad vinden naar non-dualiteit, waar onze identiteit niet langer gebonden is aan beperkende labels. Hier (in de verlichting) ontstaat ruimte voor een diepgaand mededogen, zowel voor onszelf als voor anderen, mens en dier.

Wanneer mensen een diepgaande ervaring van non-dualiteit hebben, bijvoorbeeld een eenheidservaring, kan dit leiden tot een verschuiving in hoe ze liefde ervaren. Ze realiseren zich dat liefde niet gebonden is aan menselijke individuen alleen, maar eerder een universele kracht is die door alles heen stroomt. Ze kunnen zich realiseren dat liefde niet afhankelijk is van een specifiek persoon of object, maar eerder een inherente eigenschap van het universum zelf is. Dit kan leiden tot een meer onvoorwaardelijke en alomvattende vorm van liefde, waarbij de behoefte aan controle en bezit wordt losgelaten ten gunste van vertrouwen en overgave aan iets hogers.

De keuzes die vervolgens gemaakt worden, kunnen in de ogen van anderen onnavolgbaar onverschillig en liefdeloos lijken. Iedere keuze, iedere afslag na een omgang in de psychische en spirituele ontwikkeling komt hopelijk uit op een hoger niveau, wat verbeeld kan worden als een cirkelende spiraal. Het is de kunst om de frisse en open blik van een kind te behouden, maar te integreren met de ervaringen van een volwassene.

Terug naar de jeugd

Diepe indrukken uit onze vroege levensfasen hebben ongetwijfeld invloed op onze partnerkeuze. Maar soms ontdekken we dat onze partnerkeuze verbonden is met onuitgesproken behoeften en verlangens. Dit onthullen aan onze partner kan leiden tot krachtige transformaties binnen de relatie, waarbij nieuwe wegen van groei en ontwikkeling worden verkend.

Wanneer de drang naar verandering niet eenvoudig wordt (h)erkend, kan professionele begeleiding een waardevolle bron van steun zijn. Een deskundige therapeut kan een veilige haven bieden waar partners kunnen ontdekken wat er werkelijk in hun harten leeft, los van de uitkomst. Het biedt een neutrale ruimte waarin koppels kunnen verkennen wat er echt aan de hand is en of en hoe ze verder willen gaan.

Kwetsbare anderen ontzien

Bij het overwegen van veranderingen in een relatie, met name wanneer kinderen betrokken zijn, staat het welzijn van hen voorop. Kinderen zijn gevoelig voor de emotionele sfeer thuis en hebben behoefte aan consistentie en veiligheid. Het is belangrijk dat ouders samenwerken om een omgeving te behouden die hun emotionele welzijn bevordert, zelfs als de relatie verandert.

Een grootouder, bijvoorbeeld, die ontdekt dat hij of zij niet meer de liefde kan laten stromen met de partner kan besluiten om meer zorg te steken in de kleinkinderen, of via vrijwilligerswerk of voor een abstract ideaal, bijvoorbeeld inzet voor een vredesbeweging of dierenbescherming. Liefde stroomt dan naar het leven in het algemeen.

In het hart van dit alles staat zelfzorg als een kompas dat ons terugbrengt naar onze innerlijke kern van rust en veerkracht. Zelfzorg is geen egoïstische daad, maar een noodzakelijke stap naar emotioneel welzijn. Dit betekent steun zoeken bij vrienden, familie of andere ondersteunende bronnen, en tijd nemen voor activiteiten die vreugde en ontspanning brengen.

Op deze reis naar verandering in relaties, waar zelfontdekking en compassie samenkomen, kunnen we wijsheid vinden in het navigeren door de stormachtige wateren van het leven.

Dit blog is deels geïnspireerd door een interview met Miranda Warren over haar boek: Liefde laat geen sporen na (bol.com).
Liefdevol omgaan met jezelf en met anderen werkt helend en wanneer in balans met vrijheid maakt het aangaan van nieuwe en loslaten van oude verbindingen gemakkelijker. Sporen zijn dan herinneringen en geen blijvende littekens.

Gevraagd aan Warren naar de reden van de ondertitel van haar boek ('liefde, die alles met de grond gelijk maakt, behalve zichzelf') antwoordt zij:
"Deze liefde is verschrikkelijk omdat ze weigert zich te schikken naar de algemeen gangbare categorieën van liefde. Zij is niet persoonlijk, niet sentimenteel, zelfs niet hartstochtelijk. Het is helemaal geen liefde ‘van’ of een liefde ‘voor’ iets.

Zij is alomvattend en omhelst het leven zonder oordeel of onderscheid, terwijl iedere individuele expressie van wat zich voordoet wordt liefgehad in al haar ijle wonderbaarlijkheid en mysterie.
Het is een vreselijke liefde, die uiteindelijk weigert liefde genoemd te worden, omdat ze de immer verschuivende dans van naadloze levendigheid is die we nooit kunnen inperken of in een definitie vangen.
En toch is het juist die liefde die wij zijn, die zich onafscheidelijk en stralend voordoet als wat altijd al het geval is, deze vreselijke liefde".

Respect en in en uit verbinding zijn

Onzekerheid in tijden van voortdurende verbinding

Het vermogen om verbinding te maken met anderen en je weer los te maken is van cruciaal belang voor ons welzijn en onze persoonlijke ontwikkeling. Mensen zijn sociale wezens en hebben een inherente behoefte aan verbinding met anderen. Het vermogen om relaties aan te gaan en emotioneel betrokken te zijn bij anderen speelt een essentiële rol in ons geluk, zelfvertrouwen en algemeen welbevinden.
Het idee dat het vermogen om te verbinden belangrijker is dan het constante gevoel van verbondenheid is relevant in de moderne tijd, waar technologie ons gemakkelijk in staat stelt om constant in contact te zijn via sociale media en messaging-apps. Hoewel deze technologieën onze mogelijkheid om met anderen te communiceren hebben verbeterd, kan het ook leiden tot een gevoel van afhankelijkheid en een verstoord begrip van wat echte verbinding inhoudt.
Niet iedereen heeft hetzelfde vertrouwen in hun vermogen om te verbinden met anderen. Dit kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals eerdere negatieve ervaringen in relaties, een gebrek aan sociale vaardigheden, laag zelfvertrouwen of angst voor afwijzing.

Uit verbinding raken

Het gevoel van verbondenheid zal niet altijd constant zijn. Menselijke interacties kunnen variëren en emoties zijn onderhevig aan verandering. Het is normaal dat mensen soms geen verbinding voelen, maar dit betekent niet dat ze niet in staat zijn om verbinding te maken of dat ze dit vermogen niet hebben.
Het ontwikkelen van vertrouwen in het eigen vermogen om te verbinden met anderen kan beginnen met zelfreflectie, het werken aan zelfacceptatie en het aanleren van communicatieve vaardigheden. Het kan ook waardevol zijn om ondersteuning te zoeken bij vrienden, familie of professionele hulpverleners om met eventuele hindernissen om te gaan.
Het vermogen om zowel verbinding te maken als weer uit verbinding te gaan is essentieel voor het creëren van gezonde en bevredigende relaties. De kwaliteit van een verbinding wordt beïnvloed door de mate waarin beide partijen in staat zijn om op een gezonde manier te timen wanneer in en uit verbinding te treden.
In gezonde relaties hebben beide individuen de vrijheid om zichzelf te zijn en hun eigen ruimte te behouden. Ze voelen zich comfortabel en veilig om hun gedachten en emoties te delen zonder angst voor veroordeling of afwijzing. Deze openheid en eerlijkheid dragen bij aan een diepere en authentieke verbinding tussen mensen.

Uit verbinding treden

Tegelijkertijd is het belangrijk dat beide partijen de vrijheid hebben om afstand te nemen wanneer dat nodig is. Mensen hebben verschillende behoeften als het gaat om persoonlijke ruimte, tijd alleen doorbrengen, en individuele groei. Het vermogen om op een respectvolle manier afstand te nemen en tijd voor jezelf te nemen wanneer dat nodig is, helpt om emotionele druk te verminderen en voorkomt dat de relatie verstikkend wordt.
Wanneer mensen zich vrij voelen om in en uit verbinding te treden, ontstaat er een gevoel van rust en vrijheid in de relatie. Er ontstaat een gezonde balans tussen verbondenheid en autonomie, wat kan bijdragen aan een duurzame en vervullende band tussen mensen.
Het is echter belangrijk op te merken dat dit evenwicht niet altijd gemakkelijk te bereiken is. Het vergt bewuste communicatie (benoemen), wederzijds begrip en respect voor elkaars behoeften. Soms kan het nodig zijn om grenzen te stellen en duidelijk te communiceren over persoonlijke ruimte en behoeften.

Respect

Het vermogen om in en uit verbinding te treden is ook een essentieel onderdeel van respectvol gedrag in relaties. Respect houdt in dat je de grenzen, behoeften en individualiteit van anderen erkent en waardeert.
Door anderen de ruimte te geven om zich terug te trekken of tijd alleen door te brengen, respecteer je hun behoefte aan privacy en individuele groei. Dit toont aan dat je hun grenzen respecteert en hen niet probeert te verstikken.
Het vermogen om uit verbinding te treden wanneer iemand emotioneel overweldigd is, getuigt van respect voor hun gevoelens. Het betekent dat je begrijpt dat sommige momenten niet het juiste moment zijn om bepaalde onderwerpen te bespreken en dat je wacht tot ze klaar zijn om te praten.
Door anderen in staat te stellen hun eigen beslissingen te nemen en hun eigen pad te kiezen, toon je respect voor hun autonomie. Het betekent dat je hen niet onder druk zet om dingen te doen die ze niet willen doen en dat je hun keuzes respecteert.

Competitie

Soms kan een onderlinge competitie ontstaan in het vermogen om in en uit verbinding te treden.
In sommige situaties kunnen mensen het gevoel hebben dat ze meer beschikbaar moeten zijn dan anderen om als betrokken en betrouwbaar te worden gezien. Dit kan leiden tot een wedstrijd waarin mensen proberen te bewijzen dat ze altijd beschikbaar zijn voor anderen, zelfs als het ten koste gaat van hun eigen behoefte aan persoonlijke ruimte.

Soms kunnen mensen in een competitie terechtkomen over wie de meest onafhankelijke persoon is. Ze willen laten zien dat ze niet emotioneel afhankelijk zijn van anderen en dat ze hun eigen boontjes kunnen doppen. Dit kan ertoe leiden dat ze terughoudend zijn om zich met anderen te verbinden of hulp te vragen wanneer dat eigenlijk nodig is.

Sommige mensen kunnen aarzelen om zich kwetsbaar op te stellen en hun emotionele behoeften te uiten uit angst om als zwak te worden gezien. Ze kunnen het gevoel hebben dat het laten zien van hun behoefte aan verbinding hen in een zwakke positie plaatst in vergelijking met anderen die zich meer onafhankelijk voordoen.

Mensen hebben vaak de neiging zichzelf te vergelijken met anderen. Als ze het gevoel hebben dat anderen beter zijn in het aangaan of verbreken van relaties, kunnen ze zich onder druk gezet voelen om hun eigen vaardigheden op dit gebied te bewijzen.

Het is belangrijk dat mensen zich bewust zijn van hun eigen behoeften en grenzen en dat ze hun relaties op een evenwichtige en respectvolle manier benaderen. In plaats van de focus te leggen op competitie, is het waardevoller om te streven naar een gezonde balans tussen verbondenheid en autonomie en om wederzijds respect en begrip in relaties te bevorderen. Communicatie en empathie zijn sleutelfactoren om deze balans te bereiken en te behouden.

Het vermogen om te verbinden en om los te laten zijn complementair.

Dansen op de vulkaan

Samen werken en genieten

In een tijdperk gekenmerkt door toenemende mondiale uitdagingen en crises, zoals klimaatverandering, armoede, pandemieën en politieke instabiliteit vereisen deze een gecoördineerde aanpak en een sterke samenwerking op mondiaal niveau. Hoewel individuen op verschillende manieren op deze kwesties kunnen reageren, is het de manier waarop we met elkaar communiceren die bepaalt of we elkaars standpunten kunnen begrijpen en oplossingen kunnen vinden die voor iedereen gunstig zijn.

De paradox van individuele verantwoordelijkheid versus onverschilligheid

Ieder individu heeft de mogelijkheid om verantwoordelijkheid te nemen en na te denken over wat hij of zij kan bijdragen aan het aanpakken van wereldwijde problemen. Sommigen kiezen ervoor om bewust duurzame keuzes te maken, zich in te zetten voor lokale gemeenschappen en zich bewust te zijn van de impact van hun levensstijl op de planeet. Deze individuen begrijpen dat kleine acties kunnen bijdragen aan grotere veranderingen en dat hun inspanningen kunnen helpen bij het oplossen van wereldwijde vraagstukken. Door zelf te doen, kunnen we begrip opbrengen voor moeilijkheden en drempels bij anderen.
Aan de andere kant zijn er mensen die ervoor kiezen om zich terug te trekken in hun eigen leefwereld en te redeneren "het zal mijn tijd wel duren". Ze zijn gericht op hun persoonlijke genoegens en maken zich weinig zorgen over de langetermijneffecten van hun gedrag op anderen of de planeet. Deze onverschilligheid kan een obstakel vormen voor effectieve samenwerking en het vinden van oplossingen, omdat het bijdraagt aan verdeeldheid en een gebrek aan gemeenschapszin. Achter deze schijnbare onverschilligheid zou best weleens een invoelbaar motief kunnen zitten.

Het belang van communicatie

Het vermogen om te communiceren is een van de meest krachtige instrumenten die we als mensen hebben. Effectieve communicatie kan mensen samenbrengen, begrip creëren, misverstanden verminderen en nieuwe ideeën stimuleren. In de context van wereldwijde problemen is het van cruciaal belang dat we open en respectvol met elkaar communiceren, ongeacht onze verschillende stand- en uitgangspunten.

  • Het cultiveren van empathie stelt ons in staat om ons in de schoenen van anderen te verplaatsen en hun perspectieven te begrijpen. Door te luisteren naar de zorgen en ideeën van anderen, kunnen we gemeenschappelijke grond vinden en samenwerking bevorderen.
  • Communicatie speelt een sleutelrol in het verspreiden van informatie en bewustwording over wereldwijde problemen. Het delen van feitelijke gegevens en wetenschappelijke bevindingen kan mensen aanmoedigen om actie te ondernemen en verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag.
  • Discussies over wereldwijde vraagstukken kunnen soms verhit raken, maar het is belangrijk om een constructieve dialoog te behouden. Het vermijden van polarisatie en het omarmen van een gezamenlijke zoektocht naar oplossingen zal onze kansen op succes vergroten.
  • Wanneer individuen hun verantwoordelijkheid nemen en positieve verandering teweegbrengen, kunnen ze anderen inspireren om hetzelfde te doen. Positieve voorbeelden kunnen een kettingreactie van betrokkenheid en samenwerking in gang zetten.

De rol van media en technologie

In het digitale tijdperk hebben we toegang tot een overvloed aan informatie en communicatiemiddelen. Sociale media, nieuwsplatforms en online forums hebben de potentie om mensen van over de hele wereld met elkaar te verbinden. Het is echter belangrijk om kritisch te zijn over de informatie die we consumeren en verspreiden. Misinformatie en desinformatie kunnen verdeeldheid zaaien en de mogelijkheid tot samenwerking ondermijnen.

Durf te twijfelen en kwade opzet te onderzoeken en bespreekbaar te maken zonder te vervallen in complot denken. Denk zelf. Vergeet niet te relativeren en goed voor jezelf te zorgen. Ga de crisissen dansend tegemoet.

 

Worden we steeds brutaler of dommer?

De balans tussen spontaniteit en bedachtzaamheid

In de afgelopen decennia zijn meer mensen meer open gaan communiceren. Na een tijd waarin vrijheid van meningsuiting en het delen van gedachten werden aangemoedigd, lijken mensen steeds meer bereid te zijn om ongehinderd te zeggen wat er in hun opkomt en omgaat. Hoewel spontaniteit een positieve ontwikkeling kan zijn die bijdraagt aan een open en inclusieve samenleving, heeft deze verandering ook geleid tot irritatie, zo je wilt tot een aantal uitdagingen. Het gebrek aan bedachtzaamheid en zelfbewustzijn kan leiden tot onbedoelde gevolgen en communicatieproblemen.

  • De toegenomen bereidheid om gedachten en gevoelens te delen kan worden toegeschreven aan verschillende factoren. Naast voorbeelden op TV en de assertiviteitscursussen op school en op het werk speelt de opkomst van sociale media, die mensen een open platform bieden om vrijuit te spreken en gehoord te worden. Dit heeft geleid tot een gevoel van empowerment bij mensen om zichzelf uit te drukken zonder terughoudendheid of angst voor afkeuring.
  • Met de opkomst van digitale communicatie zijn de traditionele sociale grenzen vervaagd. Mensen voelen zich vaak meer comfortabel om hun gedachten online te delen dan in persoonlijke ontmoetingen, waar ze in het aangezicht van de ander en met allerlei stille signalen wellicht terughoudender zouden zijn. Zonder deze directe feedback kan het leiden tot een vals gevoel van anonimiteit en onschendbaarheid, waardoor mensen minder (lang) nadenken voordat ze hun gedachten uiten.
  • Hoewel de bevordering van openheid en vrijheid van meningsuiting cruciaal is voor een gezonde samenleving, kan een gebrek aan bedachtzaamheid leiden tot impulsieve en mogelijk kwetsende opmerkingen. Het kan resulteren in woorden die niet zorgvuldig zijn overwogen en anderen kunnen kwetsen. Onnadenkendheid maakt ook soms (per definitie) een domme indruk.
  • In een tijd waarin mensen snel willen en kunnen delen, kan het leiden tot overmatig praten (zenden) zonder te controleren of de luisteraar interesse heeft (in ontvangen). De kunst van effectieve communicatie lijkt soms verloren te gaan, omdat mensen zichzelf verliezen in ellenlange verhalen zonder rekening te houden met het geduld of de interesse van hun publiek.
  • Empathie is van essentieel belang in moderne communicatie. Mensen moeten leren zichzelf in de schoenen van anderen te plaatsen om te begrijpen hoe hun woorden en daden anderen kunnen beïnvloeden. Een gebrek aan empathie kan leiden tot misverstanden, conflicten en isolatie.
  • Hoewel spontaniteit en openheid waardevol zijn, is het ook belangrijk dat mensen een moment nemen om na te denken voordat ze spreken. Reflectie en secundair reageren helpt bij het evalueren van onze gedachten en het verfijnen van onze boodschap. Bovendien kan zelfbewustzijn helpen bij het begrijpen van onze motivaties achter onze uitspraken en hoe deze van invloed kunnen zijn op anderen.
    "Is wat ik ga zeggen waar, nuttig en vriendelijk? Spreken is zilver, zwijgen is goud".
  • Om constructieve gesprekken te bevorderen, moeten mensen leren luisteren naar anderen en rekening houden met hun behoeften. Het vermogen om te zwijgen en minimaal te filteren wat wel en niet relevant is in een gesprek is cruciaal voor het behouden van boeiende en vruchtbare interacties.

Opnieuw in balans

De toenemende openheid in de moderne communicatie is een ontwikkeling die individuele stemmen kracht geeft en diversiteit in de samenleving bevordert. Echter, om ervoor te zorgen dat deze openheid op een positieve manier wordt gebruikt, moeten we leren hoe we bedachtzaamheid, empathie en zelfbewustzijn kunnen cultiveren.
Zijn we brutaler geworden? Het lijkt maar zo. Vrijheid van meningsuiting is niet een vrijbrief om altijd en overal maar te zeggen wat je denkt. Bewust leven betekent ook bewust weten te timen wanneer te spreken en wanneer te zwijgen. Het verschil aanvoelen is wijsheid.

Feedback geven en ontvangen

Op naar een effectieve samenwerking

Het vermogen om constructieve feedback te geven en te ontvangen is van cruciaal belang voor een effectieve samenwerking. Constructieve feedback helpt niet alleen bij het verbeteren van individuele prestaties, maar draagt ook bij aan een positieve en open samenwerkingscultuur. Hier zijn enkele tips voor het geven en ontvangen van feedback.

Feedback geven

  1. Zorg ervoor dat je feedback specifiek en concreet is, zodat de ontvanger precies begrijpt waar het over gaat.
  2. Richt je op het specifieke gedrag, de actie of de situatie, in plaats van de persoon. Dit helpt om de feedback minder persoonlijk te maken.
  3. Formuleer je feedback op een positieve en constructieve manier. Geef suggesties voor verbetering en benadruk sterke punten.
  4. Kies een geschikt moment om feedback te geven, bij voorkeur in een rustige en privéomgeving.
  5. Geef de ontvanger de kans om te reageren en te verduidelijken. Luister actief naar hun perspectief en begrijp hun standpunt.

Feedback ontvangen

  1. Sta open voor feedback en probeer niet defensief te reageren. Bedank de gever voor hun input, zelfs als het kritisch is.
  2. Als je feedback niet volledig begrijpt, vraag dan om verduidelijking. Dit toont aan dat je bereid bent om te leren en te verbeteren.
  3. Zie feedback als een kans om te groeien en te verbeteren. Richt je op de nuttige aspecten en laat destructieve kritiek los.
  4. Geef jezelf de tijd om de feedback te verwerken voordat je reageert. Dit kan voorkomen dat je impulsief reageert uit emotie.
  5. Bedank de persoon die feedback geeft, zelfs als het moeilijk is om te horen. Het getuigt van volwassenheid en respect.

Het vermogen om op een respectvolle en constructieve manier feedback te geven en te ontvangen, draagt bij aan een cultuur van open communicatie en voortdurende groei. Het helpt bij het opbouwen van vertrouwen en wederzijds begrip tussen teamleden, wat essentieel is voor een succesvolle samenwerking.

Wat individuele teamleden nog meer kunnen doen

Hoewel leiderschap een belangrijke rol speelt, kunnen individuen op elk niveau van de samenwerking bijdragen aan een positieve en productieve omgeving. Het gaat om het cultiveren van een gemeenschappelijke inzet voor het bereiken van gemeenschappelijke doelen, het respecteren van elkaars bijdragen en het werken aan oplossingen in plaats van conflicten. 

  1. Door zorgen, suggesties en ideeën te delen, kunnen problemen vroegtijdig worden aangepakt.
  2. Een positieve en constructieve houding kan aanstekelijk zijn en anderen inspireren. Het helpt om een sfeer van samenwerking en oplossingsgerichtheid te bevorderen.
  3. Het tonen van begrip voor de standpunten en gevoelens van anderen kan de kans op conflicten verminderen en de samenwerking versterken.
  4. Neem verantwoordelijkheid voor je eigen taken en bijdragen. Dit helpt bij het handhaven van een gevoel van vertrouwen en samenwerking binnen het team.
  5. Werk samen met andere teamleden en bied ondersteuning wanneer nodig. Een gezamenlijke aanpak kan het gevoel van saamhorigheid vergroten.
  6. In plaats van vast te lopen in conflicten, probeer je te richten op het vinden van oplossingen en compromissen die voor alle betrokkenen aanvaardbaar zijn.
  7. Toon respect voor anderen en gebruik respectvolle communicatie, zelfs als meningen verschillen.
  8. Wees bereid om aanpassingen te doen en flexibel te zijn in je benadering. Dit kan helpen bij het verminderen van spanningen en het vergemakkelijken van samenwerking.

Onderdruk niet te snel spanning tussen teamleden

  • Het erkennen van beginnende spanning laat zien dat je openstaat voor de gevoelens en standpunten van anderen. Dit kan een gevoel van betrokkenheid en begrip creëren.
  • Wanneer spanningen worden genegeerd of onderdrukt, kunnen ze zich ophopen en uiteindelijk tot grotere conflicten leiden. Door vroegtijdig aandacht te besteden aan spanningen, kun je voorkomen dat ze escaleren.
  • Beginnende spanningen kunnen vaak een signaal zijn dat er verschillende perspectieven of zorgen bestaan. Door deze ruimte te geven, kun je een open dialoog mogelijk maken en mogelijke misverstanden oplossen voordat ze groter worden.
  • Als spanningen niet worden erkend, kunnen ze zich uiten in passieve agressie of negatieve sfeer. Door ze vroegtijdig aan te pakken, kun je een gezonde communicatie behouden.
  • Het omgaan met spanning op een respectvolle en open manier kan bijdragen aan het opbouwen van vertrouwen binnen een team. Het laat zien dat je bereid bent om met uitdagingen om te gaan in plaats van ze te vermijden.

Waarom bestaat onrecht als er een God is?

Het beeld van God dat veel mensen hebben is van iemand die er voor zorgt dat alles goed komt. Omdat niet alles goed gaat in het leven en iedereen weleens onrecht ervaart is het logisch dat mensen twijfelen of er eigenlijk wel een God is. En die twijfel wordt vervolgens gevoed door de observatie dat niemand kan bewijzen dat God bestaat en dat degenen die daarvoor gestudeerd hebben ook vaak niet duidelijk kunnen uitleggen hoe het nu met God zit.
In dit artikel wat inzichten die het begrijpelijk zouden kunnen maken waarom het toch logisch is dat er een God kan zijn en er onrecht bestaat. Voor degenen die zich moeite willen besparen: hier wordt niet de waarheid gepreekt of de indruk gewekt dat de schrijver de waarheid in pacht heeft. Wat doorlezen wel kan opleveren is een acceptatie dat bepaalde antwoorden niet anders kunnen worden geformuleerd.

God is transcendent en immanent

Wat wil dat zeggen? Letterlijk betekent het dat God de realiteit, uit te drukken in taal, overstijgt en blijvend is. Het betekent ook dat God niet sterfelijk is en ook niet de eigenschappen heeft van een levend wezen of je moet het antwoord accepteren dat God manifest (zichtbaar) is in alle levende wezens, mens, dier en plant. Deze vorm van zowel alom aanwezig als afwezig zijn, maakt dat God transcendent is en we het bestaan van God niet bewijzen of verwerpen kunnen. We kunnen hoogstens geloven. God is ongrijpbaar en tastbaar tegelijk. Het gaat figuurlijk ons begrip te boven. Het helpt om jezelf te realiseren dat wij mensen projecteren: we willen graag denken dat wat we zien echt is.

Je kunt met God communiceren, maar God laat zich niets gezeggen. Dat betekent dat de antwoorden mogelijk niet direct herkenbaar tot je komen.

God als schepper heeft geen haast

Weliswaar wordt in de Bijbel gesteld dat God de wereld in zes dagen heeft geschapen, maar deze bewering in deze vorm is niet in overeenstemming met wetenschappelijke inzichten over de evolutie. De oerknal was pakweg 14 miljard jaar geleden en sinds die tijd is er van alles geëvolueerd, maar de omstandigheden waren 10 miljard jaar ongunstig voor leven. Het leven op aarde bestaat pakweg 4 miljard jaar en van de menselijke soort wordt gezegd dat deze 200.000 jaar geleden is afgesplitst van een met een apen gemeenschappelijke voorouder. Er zijn dus vele generaties aan ons voorafgegaan die allemaal een klein stapje in ontwikkeling hebben (mee)gemaakt. Wij zijn nu in een vorm waarbij we veel tijd, energie en kennis hebben verworven om ons de vraag te stellen of de ontwikkeling een kwestie van toeval is of door God gestuurd. We hebben nog steeds niet het definitieve antwoord.

Wat zeggen gezaghebbende anderen?

Hoe sluit bovenstaande aan bij grote denkers uit het verleden? Een denker die zich ook bezig heeft gehouden met de vraag uit de titel was de Duitse filosoof Schelling (1775-1854). Schelling was studiegenoot van Hegel.
In het zomernummer 2022 van Filosofie Magazine schrijft Michel Dijkstra over hem.

Twee citaten over vrijheid die mij aanspreken.
Citaat 1.

Schellings holistische natuurfilosofie vormt het uitgangspunt van zijn denken over vrijheid. Hij heeft felle kritiek op zijn tijdgenoten, die dit begrip uitsluitend als keuzevrijheid invullen. Zo’n vrijheidsopvatting beperkt dit begrip tot de mens, terwijl Schelling in zijn natuurfilosofie voor elk ding in het universum, inclusief dieren, planten en levenloze zaken, ‘een vrij en bijzonder leven’ eist.
Tot zover het eerste citaat.

In deze opvatting van Schelling over vrijheid begint al een kiem van een boodschap op te duiken. Wanneer God in de schepping gezorgd heeft voor een vrij en bijzonder leven voor elk wezen dan hoort daar ook bij dat er roofdieren en prooidieren zijn in een soort balans. Het begint al op een vorm van onrecht te lijken dat het ene wezen een ander wezen doodt. Maar elk dier dat gezond en alert leeft komt meestal weg van ziektes en roofdier en kan leven in vrijheid voor zolang als het duurt. Vrijheid zou je een kwaliteit van het leven kunnen noemen die in de evolutie langzaam vorm heeft gekregen. En de vorm van vrijheid is voor elk levend wezen anders, ook binnen de mensheid. Iedereen koestert zijn vrijheid, maar wij mensen zijn ons weinig bewust dat we het dieren nauwelijks gunnen, hoogstens vanuit onverschilligheid.

De evolutie van vrijheid

Vrijheid zou je een kwaliteit kunnen noemen die gaandeweg de evolutie steeds meer vorm krijgt. Het is een kostbare, maar gratis meegekregen eigenschap, waarop elk levend wezen recht op heeft, zo zou je met Schelling kunnen zeggen.

Citaat 2.
Om iets over de menselijke vrijheid te zeggen, moet je volgens Schelling eerst proberen God te doorgronden. Dit omdat God alles mogelijk maakt. Hij overstijgt alle dingen, maar is tegelijkertijd de mogelijkheidsvoorwaarde voor alle dingen.
Schelling definieert het pantheïsme als het aanwezig zijn van God in alle dingen. Daarbij doemt er echter een groot filosofisch en theologisch probleem op, want God wordt traditioneel als ultiem goed omschreven. Hoe is het dan mogelijk dat Hij het kwaad in de wereld toestaat? Hiermee komen we in een tegenspraak terecht. Dit probleem, ook wel theodicee genoemd, is binnen Schellings denken extra prangend omdat hij God als noodzakelijke grond of het fundament van de werkelijkheid beschouwt. De conclusie moet dus wel zijn dat het kwaad noodzakelijkerwijs bestaat en dat God ook slecht is.
Schellings antwoord op de theodicee is subtiel. Hij vertrekt vanuit de gedachte dat niets kan bestaan zonder zijn tegendeel. Bijvoorbeeld: ‘Als het “nee” er niet was, zou het “ja” geen kracht hebben’. Dit gaat ook op voor goed en kwaad: zonder het kwade zou het goede krachteloos zijn. Vandaar dat je volgens Schelling zowel goed als kwaad in het vrijheidsbegrip moeten opnemen: de mens kan voor beide kiezen. Toch kun je God niet simpelweg ‘slecht’ noemen omdat Hij deze keuze voor de mens mogelijk maakt. Dat komt, stelt Schelling, door deze paradox: de natuur, waartoe ook de mens behoort, heeft een fundament dat tegelijkertijd in God ligt én onafhankelijk van Hem is.
Schellings oplossing voor deze paradox is dat de mens wel onafhankelijk van God moet zijn, omdat hij anders niet vrij is. Zo laat Schelling zien hoe de tegendelen ‘vrijheid’ en ‘noodzakelijkheid’ samen kunnen gaan. Concreet houdt zijn opvatting in dat God het licht van het goede aan de mens geeft, maar dat de mens door zijn egoïsme voor de duisternis van het kwaad kan kiezen. Op die manier ligt de oorsprong van het kwaad bij het schepsel en niet bij de Schepper.
Tot zover Michel Dijkstra.

Hoe aan te kijken tegen onrecht?

Terug naar de vraag uit de titel. We kunnen de vraag niet sluitend beantwoorden, maar het antwoord wel aanvoelen. Wanneer vrijheid vorm krijgt, krijgt ook onrecht een kans. Wij mensen vinden het lastig om voortdurend alert te zijn hoe het er met onze vrijheid voorstaat. We willen allemaal vrij zijn, maar graag op een comfortabele manier en we hopen dat de samenleving zo wordt ingericht dat onrecht zo veel mogelijk wordt voorkomen en zo niet, dat het snel wordt recht gezet. We willen niet afhankelijk zijn van een ongrijpbare God en vinden het lastig om zo te leven dat recht wordt gedaan aan zo mogelijk levensvormen die op aarde leven. We willen ons daar niet alsmaar mee bezighouden. Wat we kunnen doen is zelf ook een beetje te transcenderen en ons aan te sluiten bij dat wat immanent is: dat we allemaal evenwaardig zijn in ons recht op een vrij en natuurlijk leven. We kunnen vanuit dat inzicht weten hoe we moeten leven, hoe we de samenleving kunnen inrichten. We kunnen hetzelfde van anderen vragen of eisen, want het recht op vrijheid is wederkerig. Voor wie de logica van het belang van vrijheid inziet, is de vraag uit de titel niet meer van belang.

Bronnen

Filosofie Magazine zomernummer 2022. De mystieke vrijheidsdenker door Michiel Dijkstra p 46.

Filosoof Schelling over het wezen van vrijheid (bol.com).

Helder spreken over seksuele wensen

Het bedrijf LegalThings maakte een app om seksafspraken van te voren vast te leggen.

Citaat van Margriet Oostveen uit de Volkskrant.
“Hun app heet LegalFling. Het idee komt voort uit de #MeToo-discussie en het voornemen van de Zweedse regering om een zogeheten 'toestemmingsclausule' op te nemen in de wet: wie seks met iemand wil, heeft daar in Zweden vanaf komende zomer een expliciet 'ja' voor nodig. Zonder sta je er voortaan zwak wanneer iemand je van aanranding of erger beschuldigt”.

Toen ik voor het eerst daarvan hoorde krabde ik achter mijn oren, moet dat nou zo expliciet?
Maar in het licht van hoe pubers en ouderen (elk op hun eigen ongemakkelijke manier) met elkaar (niet) durven te spreken over wat ze wel en niet willen bij wel gewenste intimiteit vind ik de app bij nader inzien toch zo gek nog niet.
Een voorbeeld dat mij te binnen schoot was een artikel waarin het seksuele gedrag tussen pubers werd besproken in het  uitgaansleven. Een beetje zoenen bij het verlaten van een feesttent leidt al gauw tot meer. Soms hebben ze een jongen zo opgenaaid en opgewonden en uitgelokt en van verwachtingen vervuld dat ze het effect bijna niet meer kunnen ontlopen. En sommige meisjes geven uit preventie (om niet te hoeven neuken) een jongen een blow job (orale bevrediging) om de stoom van de ketel te krijgen.

Ze geven als het ware een vinger om te voorkomen dat de hele hand wordt genomen.

De kans is groot dat dit afdoende is, maar de kans bestaat ook dat de jongen daarna meer wil, eventueel op een tweede date.
Of je nu wel of niet naar aanleiding van de app jouw behoefte aan grenzen stellen en toch intimiteit beleven bespreekt, de kunst is om helder te durven benoemen wat je wel of niet wilt.
En de app kan je eraan herinneren welke aspecten dan benoemd moeten worden.

Bijkomend nadeel van de huidige afstandelijke manier van seksueel omgaan tussen jongeren is dat het meer op porno imiterend gedrag lijkt dan ze vermoedelijk zelf willen. Er is weinig uitwisseling van tederheid, eerder instrumenteel behandelen van elkaar, wat niet bijdraagt bij een liefdevol beeld van elkaar.

In  tegenstelling tot het overkokende libido van jongeren hebben ouderen soms te veel schroom om hun seksuele gevoelens om te zetten in een daad. Ze doen het dan liever met de herinnering en in fantasie in plaats van het risico om een blauwtje te lopen.

Tenslotte een sprong naar een mogelijk achterliggende reden dat mannen en vrouwen verschillend communiceren en de grens anders trekken.
Vrouwen zijn er vaak onzeker over of ze er wel mogen zijn, zelfs vertaald in de vraag of ze wel aantrekkelijk genoeg bevonden worden (ben ik wel -of in het geval van ouderen: nog- mooi genoeg?).
Mannen denken vaak pas bevestiging te hebben dat zij echt in trek zijn wanneer een vrouw zich daadwerkelijk overgeeft en bloot geeft. Dat doen ze als initiatiefnemer immers zelf ook.
Natuurlijk trekt een vrouw de grens eerder omdat de gevolgen van (onbeschermde) seks veel verstrekkender kunnen zijn.
Maar omdat bijna niemand (bewust) het gesprek durft te voeren over welk concreet bewijs ze zoeken dat hun bevestiging geeft, gaan mensen onnodig vaak over eigen en andermans grenzen.

Alternatieven voor belonen en straffen

Justine Mol schrijft op de site van de Vrije School Beweging over straffen en belonen van kinderen. Dat leidt bij de kinderen tot denken in oordelen, met als gevolg angst. Sterk aan haar verhaal is dat zij een uitgebreide lijst van voorbeelden geeft hoe het anders kan. Zij baseert haar mening op het gedachtegoed van Marshall Rosenberg, psycholoog uit Amerika en grondlegger van Nonviolent Communication ofwel Geweldloos Communiceren, en dat van Alfie Kohn, die zich wereldwijd inzet voor een leven zonder straffen en belonen. De stap van mét naar zónder straffen en belonen vraagt om het loslaten van de top-down houding en het vinden van een basis van gelijkwaardigheid.

Opvoeden in vertrouwen is niet alleen opvoeden zonder straffen, maar ook zonder belonen.

Hoe kunnen we kinderen stimuleren hun kwaliteiten te ontplooien? Hieronder vind je manieren om de intrinsieke motivatie aan te wakkeren.
  1. Samen genieten. Zeg i.p.v. ‘Goed zo’ eens ‘Jaaa!’ of ‘Gelukt’. Dit werkt alleen als je gewoon echt blij bent en niet toch stiekem denkt in goed of fout.
  2. Samen betreuren dat iets niet lukt of dat een kind schade heeft aangericht. I.p.v. ‘Fout’ of ‘Wat stom’ zou je kunnen zeggen ‘Mislukt’ of ‘Jammer’.
  3. Respect. Zie het kind met al zijn eigen-aardigheden en heb daar respect voor.
  4. Dankbaarheid. Vaker dankbaarheid uiten voor waar we blij van worden helpt het kind en ook ons te focussen op wat het leven verrijkt. Je kunt je ‘dank je wel’ vergezeld laten gaan van waar je precies dankbaar voor bent. Dus wat het gedrag van het kind jou brengt. “Dank je wel dat je hebt opgeruimd. Nu ga ik met veel meer rust mijn krantje lezen dan wanneer er allerlei spullen om me heen liggen”.
  5. Focus op behoeften. Wat zijn de basisbehoeften van het kind om wel of niet te doen wat je vraagt, of nog breder, om te doen wat hij doet? Kun je samen tot een vorm komen waarbij zowel jouw behoeften als die van het kind vervuld worden?
  6. Wat is het “ja” achter het “nee”? Als een kind niet doet wat je zegt, kan het helpen te kijken vanuit welke behoefte hij dat niet wil doen en wat hij wel wil. Een kind kan schreeuwen en tegenstribbelen omdat hij moe is en behoefte heeft aan rust. Terug schreeuwen of dwingen zal noch het kind noch jezelf rust geven.
  7. Belangstelling tonen. Het kan even duren voordat een kind jouw vraag ‘Heb je je verslag al af?’ kan horen als interesse en niet als controle. Hou vol.
  8. Humor en relativeren.
  9. Vertellen wat het gedrag van het kind met jou doet en met andere betrokkenen. Doe dit zonder moralistisch oordeel.
  10. Waarden en deugden voorleven. Een kind raakt in de war als wij de buurman belachelijk maken als hij er niet bij is en tegen onze kinderen zeggen dat ze beleefd en aardig tegen hem moeten zijn. Het ingebouwde geweten en de aangeboren moraliteit krijgen meer kans tot ontplooiing als wij een voorbeeld zijn in een gewetensvolle en morele levenshouding.
  11. Volharden i.p.v. dwingen. Bij herhaling van schadelijk gedrag blijf je zoeken naar de onderliggende behoeften. Zolang een kind ongelukkig, dus teruggetrokken of onhandelbaar is of wat dan ook, is het nog niet gelukt om hem dat te bieden wat hij nodig heeft. Intussen kun je beschermende macht inzetten als dat nodig is en duidelijke grenzen aangeven.
Kinderen zullen zich bij deze benadering veilig voelen om zichzelf te zijn. Het zou zomaar kunnen dat ze dan lang niet zo lastig of lui zijn als we dachten.
Tot zover Justine Mol.

In een interview met JM ouders werd de volgende vraag gesteld aan Alfie Kohn.

We willen geen autoritaire ouder zijn, maar aan een laissez-faire opvoeding zitten ook veel haken en ogen. Is het niet gewoon gezond verstand om ergens in het midden te gaan zitten?

‘Dat is een vals dilemma: of je bent een laat-maar-waaien-ouder of je bent superstreng. Ik stel een derde perspectief voor, eentje van grote betrokkenheid bij je kinderen, waar ouders en kinderen samenwerken, in plaats van dat ouders kinderen steeds goed gedrag proberen af te dwingen. Belonen en prijzen lijken op het oog vriendelijkere methodes, maar het zijn variaties van hetzelfde. We proberen met trucjes het gedrag van onze kinderen te manipuleren. Straffen en belonen werken heel goed, maar alleen tot je kind niet meer bang of afhankelijk van je is. Dan sta je als ouder met lege handen en is je relatie beschadigd. Het enige wat ze op de lange termijn leren, is dat degene met macht bepaalt hoe dingen gaan’.

In deze video Kohn in een gepassioneerde lezing.

Man-vrouw verschillen aanvoelen

Wie goed wil communiceren met de andere sekse kan heel veel onbegrip voorkomen door te weten waardoor verschillen mogelijk (zijn) ontstaan.

Mannen gingen in de oertijd op jacht en dan was het niet slim om de hele tijd te kletsen met elkaar. Zo vang je natuurlijk weinig. Dus de communicatie was to the point: kort en duidelijk. De vrouwen konden tijdens het voedsel verzamelen, de kinderen, zieken en ouderen verzorgen en de hut op orde houden, prima ondertussen met elkaar praten. De band werd zo versterkt en met elkaar had je een grotere kans op een langer en prettig leven.

Veel vrouwen willen op een positieve manier communiceren. Ze vinden het prettig om met de ander af te stemmen hoe die er over denkt. Door bevestiging weten ze dat de band goed is, dat ze op dezelfde manier over dingen denken. Dat denken doen vrouwen dus over het algemeen graag hardop.
Mannen denken meestal liever in hun eigen hoofd (tijdens het vissen, in het vuur staren, etc.). Pas als ze zelf ergens niet uitkomen, gaan ze bij iemand het probleem voorleggen. Ze houden van concrete en duidelijke vragen. Niet van vragen die overkomen als controlerend, naar complimenten vissend en naar bevestiging vragend.
Tot zover de blog.

Complottheorieën, praat erover in de klas

Naar aanleiding van moordpartij op de redactie van Charlie Hebdo schrijven Willem van Ewijk en Jeroen Visser in de Volkskrant hoe leraren worstelen met de vraag hoe het gesprek met de kinderen hierover in goede banen te leiden.
Veel kinderen nemen de opvattingen van hun ouders mee naar de klas. Een steeds terugkerend fenomeen is de complottheorie: “er zouden heel andere oorzaken achter de gebeurtenissen zitten dan in de media worden beschreven”.

Een citaat.
Meer Nederlandse scholen worstelen met de vraag hoe met 'Parijs' moet worden omgegaan. Docenten vinden dat lastige discussies, maar willen het onderwerp klassikaal aankaarten omdat anders gesprekken tussen leerlingen onderling de verkeerde kant op gaan. Menige islamitische leerling denkt dat de aanslagen een Israëlisch of Frans complot zijn.
'Het gaat erom het gesprek aan te gaan', zegt Hans Teunissen van de vereniging van docenten maatschappijleer (NVLM). Na terroristische aanvallen doemen er altijd complottheorieën op. 'Ik doe dan een stap terug en vraag de klas hoe het komt dat complotten vaak in verband worden gebracht met aanslagen. Dat is beter dan een discussie te beginnen'.
Tot zover het citaat.

Zo simpel is het. Wie de antwoorden niet heeft kan beter vragen stellen en open luisteren.

Zie ook de artikelen over respect.


Suggesties uit het debat voor verbeteringen in de klas.

Laat maatschappijleer alleen geven door docenten met een bevoegdheid, het is geen bezigheidstherapie.

Begin al op de basisschool met onderwijs in debatteren in de vorm van dialogen voeren en op het voortgezet onderwijs met het herkennen van drogredeneringen.

Relativeer de angst die de media verspreiden, leer de leerlingen 'mediawijsheid'.

Leer de leerlingen te twijfelen, leer ze dat er verschillende perspectieven zijn.

Ga het gesprek aan in de docentenkamer.

Hou op met het focussen op etniciteit, zie de leerlingen als mens.

Je moet toch wat zeggen

In het ideale geval is een gesprek een dialoog, dat wil zeggen dat spreker en luisteraar oprecht visies uitwisselen en erop vertrouwen dat de ander het goed met jou voorheeft en zijn best doet naar waarheid te antwoorden. Maar in minder evenwaardige situaties, bijvoorbeeld wanneer je de ander doorzaagt of ter verantwoording roept, dan loop je kans dat de ander maar wat zegt om er vanaf te zijn.
In zware gevallen als bij een rechtspraak doet het er nauwelijks toe wat een verdachte zegt. Het is mooi wanneer iemand vrijwillig bekent. Er is een recht op zwijgen zonder daarmee impliciet schuld te bekennen. Uit eeuwenlange ervaring heeft men geleerd dat een hard bewijs veel zwaarder moet wegen dan de verklaring die iemand zelf geeft. Niet iedereen is altijd toerekeningsvatbaar (bijvoorbeeld ziek of dronken) en het is efficiënt ellenlange discussie te voorkomen over wat iemand eigenlijk had willen of moeten zeggen.
In het gewone niet-wetenschappelijke taalgebruik noemt men attribueren in engere zin het gebruik van uitvluchten om een handelwijze te rechtvaardigen. Wanneer een bepaalde uitkomst ons goed uitkomt, dan rekenen we het toe aan de eigen vermogens en wanneer de uitkomst ons niet goed uitkomt dan zoeken we vaak een externe oorzaak. Onbewust weten we dat van elkaar en rekenen het hopelijk elkaar niet zo zwaar aan wanneer iemand niet meteen met de meest geloofwaardige uitleg op de proppen komt.

Het is de kunst van een prettige communicatie om de ander een veilig gevoel te geven en uit te nodigen om vrij te spreken. Wie een oordeel verwacht kan anticiperen met een nietszeggend verhaal of uitleg of liegt staalhard en alle varianten hier tussenin.

Een dubbele rol is weggelegd voor de dooddoener. Een dooddoener is een soort kruispunt in een gesprek waarin een andere afslag kan worden genomen. De spreker kan de dooddoener die de ander inzet om in te breken op het gesprek opvatten als een belediging of een kans.

Daarentegen is het gebruik van drogredenen een kwalijke zaak. Je laat daarmee zien dat je de luisteraar niet respecteert, maar wilt manipuleren.

Wie zichzelf goed kent is er ook van anderen op bedacht dat ook zij een goede reden kunnen hebben om niet meteen voor de draad te komen met de waarheid. Een zekere compassie met dat het tijd kost om elkaar te vertrouwen en dat een gesprek dat begint met een “praatje voor de vaak” niet meteen een voorbode is van een gebrek aan bereidheid of vaardigheid van de gesprekspartner tot diepgang. Het is vaak een spel om al jonglerend in het contact elkaar uit te dagen en uit te nodigen om steeds duidelijker te worden.

Het is prudent om attent te zijn op wat er niet gezegd wordt, maar het is onbehoorlijk om daaruit conclusies te trekken zonder voorzichtig te controleren of jouw vermoeden klopt.

Dit spel is het gemakkelijkst te spelen wanneer je de wens opgeeft om te oordelen en altijd een open mind houdt zonder naïef te zijn.

Kasper C. Jansen en Michiel Lieuwma, bekend van De snijtafel, fileren gesprekken op de kwaliteit van wat er wel of niet wordt gezegd. In deze video een gesprek tussen Jeroen Pauw en Diederik Samsom over de slechte peilingen voor de PvdA.

Het globale brein komt tot ontwikkeling

Gehoord worden

Kennis komt van binnen en van buiten. Het neurale netwerk in de hersenen vertoont een gelijkenis met het externe netwerk wat internet vormt. Het aantal aangesloten individuen is bijna even groot als het aantal zenuwcellen.
Door de moderne media kunnen we met een veel grotere groep anderen communiceren. Die communicatie is vooral zenden en weinig nadenken over de betrouwbaarheid van wat er binnenkomt. 

Het is zoveel en de snelheid en kwaliteit van de beelden is zo hoog en realistisch dat ons geheugen niet meer kan bijhouden wat we zelf hebben meegemaakt of wat we hebben gezien op Tv of Internet. Zelf krijgen we nauwelijks feedback op de kwaliteit van onze uitingen op sociale media. Roeptoeters worden niet vaak teruggefloten en blijven doodgemoedereerd door elkaar heen roepen, niemand luistert en weinig nemen er aanstoot aan. Het roept het beeld op van vurende neuronen in een hersenstelsel waarvan de activiteit wel wordt geregistreerd, maar niet in detail. Dat is ook niet nodig want het gaat om welk signaal het luidst (door)klinkt.

We weten dat velen proberen zich mooier voor te doen dan ze zijn (Facebook, reclame), maar we hebben nauwelijks een idee meer hoe veel, hoe vaak en hoe ver van de realiteit dit gebeurt. De moderne communicatie is domweg te vluchtig, te haastig en te overvloedig. Dat opent mogelijkheden en valkuilen.

Die omstandigheid maakt dat we (paradoxaal gesproken) ook meer vertrouwen gaan hebben in wat ons te binnen komt buiten de techniek om. We leren onze eigen gedachten en gevoelens te relateren aan wat andere communiceren en zo te relativeren. Inhoud en tekst is uit, energie en beeld is in. Door de groter wordende wereld zijn er altijd mensen te vinden die briljanter lijken te functioneren en te communiceren. Dat is imponerend en frustrerend tegelijk.
Het lijkt wel of we buiten onze klassieke vijf zintuigen steeds meer aangesloten raken op meer communicatiekanalen en een hoger bewustzijn. Maar goedgelovigheid ligt op de loer.

Ontwikkelende netwerken

Het idee van een soort globaal ontwikkelend bewustzijn is niet iets van de laatste tijd.
Er zijn verschillende wetenschappelijke theorieën en onderzoeken die kunnen bijdragen aan het idee van een globaal brein of een globaal ontwikkelend bewustzijn.

  1. Systeemtheorie. Systeemtheorie stelt dat alles in de natuur verbonden is en dat de natuur bestaat uit complexe systemen die interacties hebben met elkaar. Dit kan helpen om de onderlinge afhankelijkheid tussen alle levende wezens en zelfs de planeet als geheel te begrijpen. 
  2. Chaostheorie. De chaostheorie suggereert dat kleine veranderingen in het ene deel van een systeem grote gevolgen kunnen hebben voor andere delen van het systeem. Dit kan bijdragen aan het idee van een globaal bewustzijn waarbij de acties van individuen en groepen over de hele wereld invloed hebben op het geheel. 
  3. Kwantumfysica. De kwantumfysica stelt dat alle deeltjes in het universum met elkaar verbonden zijn op een fundamenteel niveau. Dit kan bijdragen aan het idee van een collectief bewustzijn waarbij alle levende wezens en de planeet als geheel verbonden zijn. 
  4. Sociale netwerkanalyse. Sociale netwerkanalyse kan helpen om de interacties tussen individuen en groepen op wereldwijde schaal te begrijpen en te bestuderen. Dit kan bijdragen aan het begrip van hoe informatie en kennis zich verspreiden en hoe er sprake kan zijn van een collectief geheugen of collectieve kennis.
Deze theorieën leveren nog geen onomstotelijk bewijs dat zich een globaal brein ontwikkelt.

Vrij naar Wikipedia.
Het globale brein is een speculatief concept vergelijkbaar met (dan wel verwant aan) het concept van de noösfeer van respectievelijk Vladimir Vernadsky en Pierre Teilhard de Chardin, de Akasha-kronieken en het "Akashic field" (overdracht van gedachten of ingevingen) van de Hongaarse wetenschapsfilosoof Ervin László. Het begrip als zodanig werd in 1982 voor het eerst gebruikt door Peter Russell in zijn boek The Global Brain.
Volgens de meeste beoefenaars van deze disciplines is de bewustwording van een globaal brein het eindpunt van de (menselijke en culturele) evolutie op deze planeet. Dan zal alle kennis en geestelijke activiteit op bewust niveau samengesmolten zijn in een enkel systeem waarvan het internet nu al een rudimentaire afspiegeling vormt.
In bewust geworden staat zal het bestaan uit een wereldomspannend, transpersoonlijk, transcultureel en transreligieus netwerk van mensen, kunstmatige intelligenties en de infrastructuur om dit alles te verbinden. Net als bij een menselijk brein zouden in dit netwerk allerlei ideeën, gedachten, meningen en discussies plaatsvinden en ontstaan. Tevens zou dit globale brein in de vorm van databanken alle verzamelde kennis van de mensheid bevatten.
Waarschijnlijk zal dit geheel op den duur zo nauw met elkaar verweven worden dat er geen afzonderlijk individueel bewustzijn meer is, maar een allesomvattend bewustzijn van eenheid in verscheidenheid dat vrijelijk 'gedragen' wordt door het netwerk met zijn digitale en biologische 'componenten' (want als door een zeer innige mens-computer interface alle mensen verbonden zijn, dan kan men niet meer spreken over gedachten, meningen of geheugenbeelden van afzonderlijke individuen spreken). Sommigen beweren zelfs dat dit geheel een soort van zelfbewustzijn zal krijgen dat ver uitstijgt boven wat de modale mens aan zelfbewustzijn ervaart.
Raakvlakken hiermee hebben de Gaia-hypothese van James Lovelock (dat het leven zijn eigen ideale levensomstandigheden creëert door de aardse omgeving te beïnvloeden) en de these van het Omegapunt van Pierre Teilhard de Chardin. Teilhard de Chardin probeerde de evolutie-ideeën met het christelijke gedachtegoed te verenigen en zag het leven en de kosmos als voortdurende beweging onder God, die nog niet op de eindbestemming (Omega) was aangeland. De mens is volgens hem al boven het dierlijke leven uitgestegen maar heeft de potentie boven zichzelf en de kosmos uit te stijgen naar het omegapunt, de organische, sociale en geestelijke integratie van de mensheid in zijn geheel en uiteindelijk de eenwording met het universum.
Tot zover Wikipedia.

Taal als middel en valkuil

Steeds meer mensen mediteren op zo’n wijze dat zij proberen open te staan voor wat hen in het bewustzijn toevalt terwijl ze gedachten en gevoelens gewoon laten passeren.
Deze woordeloze wijze van schouwen komt overeen met de manier waarop mensen duizenden jaren geleden luisterden naar hun intuïtie. Gecombineerd met de verbeterde wijze waarop mensen hun eigen ingevingen onder woorden kunnen brengen en delen op de sociale media mag worden verwacht dat de geboorte van het globale brein al is geweest of bezig is te gebeuren.
Een groot verschil met vroeger is dat we tegenwoordig veel beter kunnen verwoorden wat onze visie is. Tegelijkertijd schuilt in de onthechting een gevaar, namelijk vervreemding en argwaan in de vorm van globale samenzwering. Wie de parallellen tussen alles, wat hij ziet of te binnen schiet, al te letterlijk neemt, ziet over het hoofd dat de werkelijkheid (en ook vrijheid en liefde) niet volledig in taal, woord of in tekst, maar ook niet in beeld valt te vangen. Dat proberen is verleidelijk, maar ook zinloos.

Bij niet-linguïstisch denken kunnen gedachten opkomen in niet-verbale vormen, zoals beelden, emoties of abstracte concepten, en dan kunnen we proberen ze te vertalen naar taal om ze beter te begrijpen of met anderen te delen.

Taal is bedoeld om de communicatie tussen mensen op gang te brengen en een poging om de werkelijkheid te beschrijven, maar wie de werking van het ego en van de illusie van projecties niet doorziet, denkt ten onrechte dat hij de werkelijkheid totaal doorgrondt.

Self fulfilling prophecies

Voor wie dit te abstract vindt een concreet voorbeeld. Fysici, die zich bezighouden met kwantummechanica, stellen dat alle materie een vorm van energie is. Dat wordt door sommigen uitgelegd dat materie een illusie is. Wie vervolgens probeert door een raam te stappen omdat glas gestolde energie is en voornamelijk bestaat uit lege ruimte en "dus" slechts een illusie is, zal zijn hoofd stoten en zich onsterfelijk belachelijk maken. Er zijn parallellen tussen dimensies, maar die gelden niet altijd letterlijk. Het gaat erom te kunnen schakelen tussen niveaus van perceptie en bewustzijn. Wie daar slecht in is en zichzelf slecht kent, zal te kampen krijgen met bijvoorbeeld machtsstrijd en egospelletjes.

Het feit dat je allerlei processen in een computer met gigantische rekenkracht vage processen kunt doorrekenen tot een concreet cijfer wil nog niet zeggen dat de representatie in het model en de werkelijkheid gelijk zijn door beiden in de taal hetzelfde te benoemen. Martin Armstrong, bijvoorbeeld, ziet in de frequentie waarmee economische crisissen voorkomen telkens het getal pi terugkomen (IDFA, The forecaster). Men ziet in zijn bemoeienis met de economie een "pi"ramidespel.

Ontwikkeling van bewustzijn

Als er in de ruimte of universum sprake is van een bewustzijn dan heeft dat (God?) wel wat beters te doen dan ongebreideld informatie op te slaan. Zelfs op aarde hebben wij mensen al last van informatiestress terwijl we een astronomisch kleine fractie informatie opslaan van wat er beschikbaar is.

Het is maar wat je wilt zien in de moderne ontwikkelingen die zichtbaar zijn in de media. Evolutie van het bewustzijn is een bundeling van krachten die sporadisch een extra vrijheidsgraad oplevert, maar waarvan de vorm en inhoud van te voren niet zijn bepaald.

Ook het leven in het hier en nu wordt bevorderd door de globalisering van de menselijke vermogens, vooral zichtbaar in de economie. Het dwingt vrijwel iedereen om niet te ver vooruit te kijken in de toekomst en dat maakt onzeker. De samenleving raakt met het vrijer worden ook steeds losser. Dat lijkt een beweging weg van samenleven, maar kan ook worden gezien als een opmaak voor een nieuwe samenhang (op een ander niveau).
Omgekeerd geldt voor het verleden dat steeds algemener wordt aangenomen dat onze geschiedschrijving vooral in het licht moet worden gezien van de toenmalige machthebbers. We worden dus ingesloten tussen verleden en toekomst op een manier die weliswaar bij velen angst oproept maar die niet per se onaangenaam genoemd hoeft te worden. Hoe we de snel geformuleerde uitingen van onszelf en anderen in de (sociale) media opvatten en de mate waarop we daarop vertrouwen daar moeten nog heel wat kinderziektes worden overwonnen. Is de zwijgende ander een onthechtte wijze of een onverschillige opportunist?
We leveren vrijheid in door ons te organiseren op globaal niveau en krijgen hopelijk -wanneer we wat opletten- er meer en nieuwe vrijheid voor terug. Vooral wanneer we evenwaardigheid in het oog houden en het zelfs uitbreiden naar dier en natuur.
Maar we leren (steeds sneller) en het eindpunt van de ontwikkeling (het punt omega) is nog lang niet in zicht ("if ever").

Ook dieren kennen het fenomeen dat zij zich door zich te groeperen als een soort hoger organisme gaan functioneren om hun vijanden te ontlopen. Ze leveren individuele bewegingsvrijheid in om op een hoger niveau veiliger (en dus vrijer) te kunnen bewegen. Het enige wat ze doen is op de juiste afstand te blijven.
Zie ook deze video.

De partner van een patiënt trekt het niet altijd

Maud Effting interviewt voor de Volkskrant de partner van iemand die jaren kanker heeft gehad en er aan stierf.
Bovenaan schrijft zij.
“Journaliste Lideweij Bosman verliet haar doodzieke vriend en ging naar Hawaï. Ook als hij sterft, komt ze niet terug. Iets wat haar zeer kwalijk wordt genomen”.

Voor wie weet dat de relatie van Lideweij met haar ex-partner Sander niet werkte, had de inleiding ook als volgt kunnen luiden.
“Lideweij en Sander vochten jaren samen om zijn kanker te overwinnen. Wanneer Sander aan de drank raakt en dat voor haar probeert te verbergen, trekt zij het niet meer. Ze besluiten uit elkaar te gaan en Lideweij vertrekt naar Hawaï waar beiden goede herinneringen hebben liggen”.

Een ander artikel van Maud Effting in dezelfde uitgave van de Volkskrant van 26 augustus begint met:
Kankerpatiënten krijgen opvallend vaak relatieproblemen. Dat blijkt uit een rondgang langs oncologen en behandelaars. 'Kankerpatiënten kunnen door hun ziekte ontzettend nare, vervelende partners worden', zegt psychiater Leo van Weezel van het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis.
'Dat je tijdens kanker nader tot elkaar komt, is een geromantiseerd idee', zegt Van Weezel. 'Zo'n veronderstelling maakt mensen nog eenzamer. Ze hebben het gevoel dat ze niet aan het plaatje voldoen. Natuurlijk lukt het een deel wel om hun relatie goed te houden. Maar een behoorlijk percentage slaagt daar niet in'.
…
'Ongeveer de helft van mijn cliënten heeft ernstige relatieproblemen', zegt systeemtherapeut Joyce Vermeer van het Helen Dowling Instituut, gespecialiseerd in psychosociale problemen bij kanker. 'Na de diagnose zijn mensen alleen maar aan het regelen en rennen. Ze praten vaak niet meer met elkaar. Daardoor kunnen ze uit elkaar groeien. Als zoiets drie maanden duurt, kun je dat wel opbrengen. Maar als het zich jaren voortsleept, raak je uitgeput'. Bovendien gaat alle aandacht naar de zieke. 'Als ik aan partners vraag hoe het met hen gaat, worden ze vaak emotioneel'.
…
Beide therapeuten zien in hun praktijk partners die geen relatie meer hebben, maar toch bij elkaar blijven. Psycho-oncologische zorg voor partners staat onder zware druk: behandeling van relatieproblemen wordt door bezuinigingen niet meer vergoed. Journaliste Bosman is daarom bezig een platform op te zetten voor partners van kankerpatiënten. 'Niemand ziet hoe groot dit probleem is, terwijl mensen hun hele leven door moeten met die angst'.
Tot zover de Volkskrant.

Lideweij Bosman maakte van haar leven met Sander een boek Naupaka een boek over verlies, rouw, liefde en kracht en schrijft op de cover:
Hawaï is de plek waar Sander haar tien maanden eerder met de Hawaïaanse legende van de naupakabloem ten huwelijk heeft gevraagd. Ze beleeft er een helende reis, waarbij Hawaïaanse levenslessen helpen om haar diepe verdriet te verwerken en tranen langzaam plaatsmaken voor inspirerende inzichten en nieuwe dromen.

Op een site over het boek en de publiciteit legt ze uit wat die legende is
Het gaat over de vuurgodin Pele die volgens de Hawaïanen nog steeds op het eiland woont. Deze vuurgodin Pele had een oogje op een man die al een geliefde had. Het echtpaar was zo hecht dat het de vuurgodin niet lukte het tweetal uit elkaar te drijven. Woest joeg ze de man de bergen in om hem te vermoorden met haar vuur. Maar gelukkig staken de zussen van Pele hier een stokje voor en betoverden hem in een halve bloem. Zo ook zijn vrouw die aan de waterkant zat. Hawaï wordt zowat overwoekerd door de naupaka-bloem: in de bergen met de blaadjes omhoog en aan de waterkant met de blaadjes naar beneden. Volgens de legende groeien ze op een dag weer naar elkaar toe en vormen ze één bloem. Ook Sander en ik waren heel close en werden door het kwaad – de lymfeklierkanker – uit elkaar gedreven. Sander zei: we zullen niet samen oud worden, maar ooit vormen we weer één bloem.

Een aantal citaten uit het interview met Effing.
Hij gebruikte alcohol om zichzelf te verdoven', zegt Lideweij. 'Het was de enige manier waarop hij verlichting vond. Hij was radeloos. Ik werd standaard wakker in een leeg bed. Dan trof ik hem in de huiskamer met lege flessen, laveloos op de bank. Om de kater in te dammen dronk hij wel altijd goede witte wijn, dat wel'.

Maar de alcohol verandert hem. 'Hij raakte steeds meer in zichzelf gekeerd'.

Ze krijgen ruzies. 'We vervreemdden van elkaar. We konden niet meer lachen samen. Achteraf vertelden de buren me hoe vaak ze ons hoorden schreeuwen. Het gekke was: ik begreep hem wel. Ik zag wat die jeuk met hem deed. Hoe hij niet anders kon'.

Pas een jaar later zitten ze in het ziekenhuis. 'Je hebt kanker', zegt de oncoloog onomwonden. 'Maar gelukkig is het Hodgkin.. Het is lymfklierkanker, met een overlevingskans van 90 procent.

'We konden het niet geloven', zegt Lideweij. 'We waren zo jong: hij was 30, ik 28. Maar omdat de arts zei dat de kansen zo goed waren, dachten we: oké, nou, te gek. Die avond zijn we het gaan vieren in een restaurant'. Ze zijn opgelucht dat het geen longkanker is. 'We dachten: kom maar op, we gaan voor genezing. Even die chemo's, en dan zijn we klaar'.

Maar er is iets veranderd in hun relatie. 'We stonden op het punt om uit elkaar te gaan', zegt Lideweij. 'Ik ging er bijna aan onderdoor. Ik durfde niet te praten over zijn alcoholgebruik. De schaamte was te groot'.
Tot zover de Volkskrant.

Als modejournalist voor het magazine Elsevier Stijl en modevakblad Textilia is Lideweij gewend aan het wisselen van perspectieven.

Er is het perspectief van de familie van Sander. Hij ging terug naar zijn ouders om daar verzorgd te worden en tenslotte te sterven. Die zijn niet blij met het boek en vinden dat de dood van Sander door Lideweij wordt geëxploiteerd.

Er is het perspectief van het publiek. Een deel vindt dat Lideweij tot het einde voor Sander had moeten zorgen.

Tenslotte is er het perspectief van filmmakers. Lideweij meldt dat drie belangstelling hebben getoond voor verfilming van het boek.

Op haar site.
Is jouw boek abacadabra voor iemand die geen kaas heeft gegeten van spiritualiteit?

“Voor mij was het een manier om grip te krijgen op een ongrijpbare wereld. Een onmogelijke missie natuurlijk. Dus heb ik mijn proces daarin zo goed en zo concreet mogelijk geprobeerd te verwoorden, zodat het begrijpelijk is voor iedereen. Ik sprak met mensen die na het overlijden van hun geliefden ook contact hadden met hun overledenen, maar er nooit eerder met anderen over durfden te praten. Uit angst om afgeschilderd te worden als een dwaas. Hoewel het nog niet echt geaccepteerd is in onze maatschappij, wil ik open en eerlijk zijn over wat mijn ervaring is met het ongrijpbare en het hiernamaals”.

Van slome vormen naar snelle beeldcultuur

We zijn in staat tot het trekken van veel parallellen. Sommige vormen lijken krachtig, maar zijn weinig doortimmerd. Discutabele spirituele "visionairs" bijvoorbeeld proberen hun theorie een natuurwetenschappelijke tintje en daarmee status te geven. Veel naïeve volgers horen in de kromtaal een klok luiden en zijn onverschillig waar de klepel hangt. Zo worden God, liefde en bewustzijn soms in één adem genoemd met onuitputtelijke energie, dichtheid en trillingen.
Rationeel en logisch denken wordt genegeerd; gevoel en intuïtie daar gaat het om.
God is almachtig en liefdevol, dus is liefde alles, dat soort logica of zelfs dooddoeners.
Er zijn inderdaad veel mensen die blijven malen in hun hoofd met improductieve en depressief makende gedachten en de gevolgen van veel mentale stress is zichtbaar in het lichaam. Maar dat maakt een nuchter en gezond verstand nog niet overbodig. Verlicht worden is mooi, maar de aardappels moeten wel worden geschild.

Wie God gelijkstelt aan liefde, heeft veel uit te leggen, want hoe kan almacht en liefde samengaan? Het ligt dus complexer of nog liever: genuanceerder. Mogelijke antwoorden worden gegeven in een Theodicee, bijvoorbeeld dat God slechts activator was of omdat de mens pas iets heeft aan zijn vrije wil als hij er ook iets mee te kiezen heeft.

Vaak wordt een vergelijking gemaakt tussen liefde en stromende energie.
Energie is neutraal, kent een potentiaal en stroomt van hoog naar laag. Energie is vooral geassocieerd met kwantiteit. Het is het systeem waarbinnen energie kan worden ingezet dat op kwaliteit wordt beoordeeld, bijvoorbeeld een elektrische auto met een grote actieradius en als kwaliteiten stil, schoon en mobiel.
Liefde kent een positieve intentie en heeft een potentie om energie vrij te maken en om gelijkwaardiger te maken. Liefde is allereerst geassocieerd met kwaliteit, van laag in de vorm van verliefdheid naar hoog bij “ware liefde”. Het heeft in al haar vormen van doen en laten een ongrijpbare aard, die weer wel ervaren kan worden.

Liefde en energie kunnen dus wel aan elkaar worden gerelateerd, maar indirect. Directe koppelingen als "liefde is de meest dichte energie" of "alles is liefde" leveren weinig inzicht op over het wezen van liefde.

De tendens, dat we steeds minder aan logica en één waarheid hechten, is reeds lang geleden ingezet. We gaan communicatie steeds meer alleen gebruiken met het oog op haar effect. Het laten varen van de aanspraak op waarheid en het verschuiven naar het nut ervan heeft voordelen, maar natuurlijk ook nadelen. Zo maakt het fenomeen dat veel zaken gebaseerd zijn op vertrouwen het nu voor velen veel belangrijker of het imago positief en krachtig is dan de vraag of dit vertrouwen of imago realistisch is en ergens op is gestoeld. Wanneer deze relatie teveel wordt losgelaten, zoals de laatste decennia in de religie, wetenschap of de economie uit machtswellust, luiheid, onverschilligheid of hebzucht is gebeurd, dan raakt vrijwel alle vertrouwen zoek.

De technieken om beeld(en) realistisch te maken zijn door het inzetten van computers zo krachtig geworden en worden zo veelvuldig over ons uitgestort dat we soms niet meer weten of we iets hebben gezien in de media of dat we het zelf hebben meegemaakt. Tijd en moeite om het te checken nemen we niet. En misschien is dat ook niet altijd zo erg. Wat wel erg kan zijn is dat we door die twijfel bang of onzeker kunnen worden gemaakt en daarmee afhankelijk. Een twijfel die bijdraagt aan bewustwording is mooi, maar een twijfel die ervoor zorgt dat we ons verliezen in nieuwe schijnzekerheden is gevaarlijk.
Waarheid kan nooit worden gevonden binnen een vorm of binnen een idee van vormloosheid.

“Onder druk wordt alles vloeibaar”
Wanneer je energie toevoegt aan vaste vormen dan worden die meer plastisch. Bijvoorbeeld warmte toegevoegd aan ijs, zorgt dat ijs vloeibaar wordt tot water. De watermoleculen trillen los van het netwerk en kunnen later weer in een andere samenstelling vorm aannemen.
De beeldspraak van stromende energie is ook bruikbaar wanneer we beschrijven wat er gebeurt op het niveau van de samenleving en tussen individuen. Liefde is een potentie die aarzelende mensen de kracht kan geven om verbinding te maken. Wanneer die verbinding is gemaakt kan liefde stromen als ware beide geliefden een energiebron voor elkaar. Die energiestroom kent een aantal lagen, want het draagt op fysiek niveau bij in de vorm van seksuele energie aan de voortplanting. Op individueel niveau draagt het bij aan een stabiele verbinding. En die stabiliteit is gunstig voor het nageslacht en voor de sfeer in de samenleving. Op het niveau van bewustzijn kan liefde leiden tot persoonlijke ontwikkeling.
Op het niveau van de samenleving kan ook de beeldspraak van stromende energie worden toegepast. De individualisering leidt tot steeds lossere relaties en samenwerkingsvormen. Tijdelijk veranderen van orde naar chaos is heel gewoon en leidt hopelijk tot verbindingen van hogere orde. Scholieren en studenten worden minder gestuurd op verwerven van kennis en meer op het ontwikkelen van hun talenten om zichzelf te presenteren en om verbanden te leggen en verbindingen aan te gaan. Ontbrekende kennis wordt wel gegoogled. De verantwoordelijkheid om integer en authentiek te zijn wordt vooral bij het individu gelegd en nauwelijks getoetst.



Door moderne media als Internet en Twitter wordt er steeds sneller en mondialer gecommuniceerd in creatieve vormen. Identiteiten worden aangenomen, gefingeerd en verlaten. Pasfoto’s worden vervangen door avatars, want waarom zou je een relatie leggen tussen uiterlijk en inhoud? En wanneer je jouw boodschap niet binnen 140 tekens kunt overbrengen, ben je niet "to the point" genoeg.
De kwaliteit van een individuele bijdrage wordt vooral zichtbaar door de snelheid waarmee quotes en retweets worden gegenereerd. Wie permanent op de media aangesloten is, kan 24 uur per dag deelnemen aan de actuele discussie. Sluit je je een dag later aan, dan heeft reageren weinig zin meer. Er is alweer een ander trending topic. Je kunt dit fenomeen een energie met hoge trilling en een hoge of lage dichtheid noemen, maar er is weinig goddelijks en liefdevols aan. Het kan bijdragen tot revoluties, bevrijding en een ontwakend bewustzijn, dat weer wel.


De onderschatting van de dooddoener

Een dooddoener heeft in een gesprek dezelfde impact als het stilleggen van de bal bij voetballen. De speler wil de maximale mogelijkheid hebben om een andere wending aan het spel te geven. Dat is ook de bedoeling van de gesprekspartner die het onderwerp 'pauzeert' met een dooddoener. De dooddoener staat niet hoog in aanzien, zoals te lezen is in de Wikipedia-vermelding over deze "stijlfiguur".

'Zo gaat dat in het leven' is niet bepaald een verfijnde bijdrage aan het gesprek, maar het zou door de luisteraar opgevat moeten worden als de wens om een nieuw onderwerp aan te snijden. Dat initiatief kan van de spreker zelf komen of van een ander. Een elegantere methode is af en toe datgene wat de ander gezegd heeft samen te vatten, waarmee je laat zien dat je echt luistert. Hiermee creëer je meteen het uitgelezen moment om het gespreksinitiatief over te nemen.

Helaas is niet iedereen zo tactvol.

De dooddoener wordt dus gebruikt als een soort afsluiting van het ene onderwerp en tegelijk als opzet voor het volgende, of ter inleiding tot het afsluiten van het hele gesprek. Het heeft geen zin om je te ergeren aan degene die de dooddoener plaatst, want mogelijk probeert deze subtiel, op een vriendelijke manier, zijn gesprekspartner te waarschuwen dat deze nu wel lang genoeg aan het woord is geweest.

Soms worden dooddoeners ook gebruikt om een gesprek af te ronden wanneer er geen duidelijke manier is om het te beëindigen. In sommige gevallen kunnen dooddoeners echter ook worden ingezet als een tactiek om het vermijden van een moeilijk of lastig onderwerp, of het ontwijken van verantwoordelijkheid of actie.

In het algemeen is het echter belangrijk om bewust te zijn van het gebruik van dooddoeners en te proberen deze te vermijden in situaties waarin een dieper gesprek of betrokkenheid gewenst is. In plaats daarvan kan men proberen open vragen te stellen, interesse te tonen in de mening van de ander en empathisch te luisteren om zo een betekenisvolle dialoog aan te gaan.

Voor een opsomming van dooddoeners, zie Wikipedia.

De problematische communicatie tussen moeder en kind

Een moeder geeft haar zoon op zijn verjaardag 2 dassen. De zoon doet de een aan, waarop de moeder vraagt “wat mankeert er aan de ander”?
Wanneer de zoon serieus zou proberen te antwoorden dan zal hij hierbij niet slagen om zijn moeder een bevredigend antwoord te geven. Zoons die dergelijke moeders toch tevreden willen houden, zullen nooit gelukkig worden en een relatie vinden die waarin ze zich veilig kunnen binden.
Deborah Tannen beschrijft in haar boek “Doe je dat écht aan?” de meest beladen relatie die er soms is, namelijk tussen moeder en dochter. Nog dubbelzinniger dan tussen moeder en zoon kan de communicatie tussen moeder en dochter gaan, wanneer de moeder zowel probeert haar dochter te stimuleren om succesvoller in het leven te zijn dan zij was en tegelijkertijd jaloers op haar te zijn op het moment dat haar dochter lukt. Wanneer de moeder in haar communicatie blijk geeft niet onvoorwaardelijk haar dochter te steunen dan is de dochter in verwarring. Wat wil moeder nu van mij?
Wanneer de moeder zelf niet is opgegroeid als een mens die onbaatzuchtig kan zijn, dat wil zeggen eerst goed voor zichzelf heeft leren zorgen en wat zij aan energie en liefde over heeft onvoorwaardelijk door te geven aan haar kinderen, dan is de kans groot dat zij in de communicatie met hun tegenstrijdige signalen afgeeft. Zij is niet meer onafhankelijk en eigenlijk op zoek naar waardering.
Vrouwen communiceren meer en langer, terwijl zij minder concreet en duidelijk zijn dan mannen. Dat maakt dat de toehoorder meer gespitst moet zijn op nuances om subtiele hints op te pikken. Maar zekerheid of zij een signaal terecht en correct hebben opgepikt is er niet, wanneer vrouwen vervolgens ook minder duidelijk aangeven hoe zij de hints hebben begrepen en bedoeld. En dan is er soms plotseling en onnavolgbaar ruzie.

Deborah Tannen. Doe Je Dat Echt Aan? Hoe moeders en dochters met elkaar praten (bol.com).
Mam vond jou altijd al leuker liefde en rivaliteit tussen zussen (bol.com).
Riekje Boswijk-Hummel: Ruzie (bol.com).

Populair in de laatste week

Alle labels van het blogspot

#metoo (2) aanbevolen (15) aandacht (9) aanraken (2) aanwezigheid (4) achterdocht (2) ADHD (2) afhankelijkheid (3) afstand nemen (6) agnost (4) agressie (2) alcoholisme (4) altruïsme (6) ambitie (2) ander (1) angst (22) apofatisch (9) authenticiteit (9) autisme (1) autonomie (5) balans en evenwicht (51) begeerte (1) behoefte (5) belangen (10) belemmerende overtuigingen (10) beoordelen (5) beslissen (2) betrokkenheid (5) betrouwbaarheid (2) bewustwording (12) bewustzijn (26) bezinning (1) bindingsangst (3) bioscoopfilm (7) biseksualiteit (1) blijdschap (3) bodhisattva (2) boeddhisme (9) boek (162) boosheid (2) brein (2) burn-out (2) communicatie (16) compassie (10) competentie (4) competitie (14) complottheorie (3) constructief gesprek (4) consumeren (2) coping (2) creativiteit (3) crisis (7) dans (6) daten (5) deflexie (1) demagogie (4) denken (12) denkfouten (5) deugd (9) deugdzaamheid (1) diagnose (4) dialoog (10) dieren (4) discipline (1) dooddoener (6) drama (3) drie-eenheid (6) drogredenen (7) drugsgebruik (5) DSM (4) dualisme (5) duurzaamheid (5) echt (4) eenheid (33) eenzaamheid (8) ego (45) eigenschappen (2) eigenwaarde (5) emancipatie (5) emergentie (2) emotie (13) empathie (5) en-en (23) endogene depressie (1) energie (13) erkenning (8) ethiek (9) etiquette (6) evenwaardigheid (51) evolutie (23) faalangst (1) fabel (1) feedback (2) filmpje (79) filosofie (18) fraude (9) Freud (2) functioneren (4) gebreken (1) gedragsverandering (5) geduld (2) geest (3) geheugen (3) gekwetstheid (6) geld (5) gelijk hebben of gelijk krijgen (7) gelijkmoedigheid (4) geloven (18) geluk (34) genade (5) genot (1) Gestalt (1) Getuige (5) gevoelens (35) gezag (1) gezichtsverlies (3) gezondheid (5) gezondheidszorg (1) GGz (2) go with the flow (2) God (41) goedgelovigheid (3) gokken (1) grenzen (9) hechting (1) heelheid (8) hersenen (4) hier en nu (8) holisme (2) hoofdzonde (3) humor (12) ideaalbeeld (2) identificatie (10) identiteit (13) ik-boodschap (1) illusie (12) imago (1) individualisme (5) innerlijke vrijheid (17) integriteit (3) Intelligent Design (1) Internet (3) intrinsieke waarde (1) intuïtie (8) InZicht (12) islam (2) jaloezie (4) jeugd (1) jezelf worden en zijn (12) jongeren (3) karakter (2) katafatisch (1) kenmerken (2) kiezen (10) kind (13) kosten (1) kracht (6) Krishnamurti (2) kuddegedrag (1) kunstmatige intelligentie (2) kwakzalverij (1) kwaliteit (16) kwetsbaarheid (5) l (1) leegte (15) leiderschap (4) leugens (9) levensfase (3) levenskunst (8) levensvragen (3) levensweg (3) licht (3) liefde (97) liefdesverdriet (3) lijden (1) loslaten (20) macht (23) machtsstrijd (9) magisch denken (7) man-vrouw verschillen (11) mannelijkheid (2) mannen (1) media (2) meditatie (14) metacommunicatie (8) metafoor (2) metafysica (5) milieu (1) mindfulness (4) misbruik (4) model (1) moraliseren (1) motto (1) mystiek (5) nabijheid (2) narcisme (4) natuur (5) negatie (16) neti neti (3) niet doen (22) NLP (1) non-duaal bewustzijn (6) non-dualiteit (41) omdenken (7) omgangsregels (3) onderwijs (3) onderzoek (8) ongelukkig zijn (4) onmacht (2) onrust (2) ontrouw (1) ontwikkeling (10) onverwerkt kindertrauma (3) oordeel (18) opvoeding (8) orgasme (2) Osho (6) ouderen (5) overgave (4) overheid (1) overvloed (6) panpsychisme (1) pantheïsme (1) paradox (27) Pareto principe (1) partnerkeuze (6) passie (2) pedagogie (2) perfectie (2) personeelsbeleid (2) persoonlijkheid (6) persoonlijkheidsstoornis (3) pesten (1) Peter principle (1) pijnlichaam (8) politiek (10) populair (11) positieve (11) privacy (1) processie (1) projectie (9) psychiatrie (4) psychofarmaca (1) psychotherapie (1) puberen (1) reïncarnatie (2) relatie (17) relatievaardigheid (5) respect (32) rijkdom (2) rol (4) romantiek (5) rust (5) ruzie (5) samensmelten (10) schaamte (2) scheiden (2) schizofrenie (1) schouwen (6) schrijfdrang (1) schuld (3) schuldgevoel (2) seks (14) selectie (3) sociale druk (4) somberheid (1) spel (3) spiegelogie (4) spijt (1) spiritualiteit (51) spreekwoorden (1) sprong (1) statistiek (1) status (1) sterven (5) stilte (15) straling (1) strategie (1) stress (5) synchroniciteit (14) taal (16) Taoïsme (18) tederheid (1) Tegenwoordigheid (2) The Secret (2) The Work (1) therapie (1) tijdgeest (5) toeval (5) Tolle (18) transcenderen (6) transformatie (5) transparantie (2) trend (2) tunnelvisie (1) twijfel (5) verandering (2) verantwoordelijkheid (12) verbinding (33) verdriet (2) vergeten (2) verlangen (5) verlatingsangst (1) verleiding (3) verlichting (14) verliefdheid (4) verlies (1) vermijding (1) vermoeidheid (1) verslaving (7) vertrouwen (18) verveling (2) verwondering (2) vicieuze cirkel (1) video (1) voeding (1) voelen (3) volgzaamheid (1) vragenlijst (2) vreugde (2) vrije wil (6) vrijen (3) vrijheid (90) waarheid (26) waarneming (7) ware (8) wederkerigheid (6) welzijn (7) wezen (2) wijsheden (10) wilskracht (2) woede (2) wu wei (23) yin en yang (4) zelfbeheersing (3) zelfbevestiging (3) zelfbewustzijn (8) zelfdoding (4) zelfkennis (12) zelfkritiek (1) zelfoverschatting (2) zelfrealisatie (12) zelfvertrouwen (5) zelfverwerkelijking (2) zelfwaardering (5) Zen (2) ziel (14) Zijn (11) zin van het leven (10)