Een oosterse en een westerse wijze

Sadhguru en Alan Watts

In een wereld waarin succes vaak wordt gemeten aan prestaties en zelfverbetering, komt er een ander pad naar voren, een pad dat niet draait om meer te zijn of beter te worden, maar om simpelweg minder in de weg te staan. Dit idee is te vinden in de wijsheid van zowel Sadhguru als Alan Watts (1915 – 1973), twee moderne spirituele denkers die de nadruk leggen op innerlijke vrijheid en de ervaring van het moment, in plaats van het najagen van een einddoel van persoonlijke perfectie. Beiden laten ons zien dat de sleutel tot een bevredigend leven niet ligt in het voortdurend verbeteren van onszelf, maar in het creëren van ruimte voor het leven zelf.

De vrijheid van “niet-doen” en “niet-forceren”

Sadhguru

Zowel Sadhguru als Alan Watts wijzen ons in hun leringen op de kracht van "niet-doen" of "wu wei", een concept dat in het Taoïsme centraal staat. Watts zegt vaak: "The more you try to control your mind, the more it controls you". Dit is een kernpunt: door ons te verzetten tegen wat er is, creëren we obstakels voor onszelf. Het idee van meer zijn of beter worden is in deze context een valkuil: een constante jacht op verbetering kan ons vastzetten in een eindeloze cyclus van streven en frustratie. Watts moedigt ons aan om de stroom van het leven te volgen in plaats van deze actief te proberen te beheersen. Het leven, volgens hem, is geen probleem om op te lossen, maar een mysterie om te ervaren.
Sadhguru benadrukt in zijn leringen hetzelfde principe, maar vanuit zijn eigen perspectief. Hij zegt vaak dat we als mensen geneigd zijn te denken dat spiritualiteit gelijkstaat aan zelfverbetering, dat we iets moeten bereiken of worden. In werkelijkheid, zo stelt hij, gaat het erom jezelf minder in de weg te staan, zodat je je ware aard kunt ervaren. Spiritualiteit is geen eindbestemming, maar een voortdurende bewustwording van wat al is. Door ruimte te geven aan je eigen ervaring, kom je dichter bij een leven van vrijheid en vreugde. De werkelijkheid die zich voor je ontvouwt, is al perfect; het is onze belemmerende gedachten en vooruitzichten die ons tegenhouden om het te ervaren.

Het ego als blokkade

Alan Watts

Een belangrijk thema bij zowel Sadhguru als Watts is het idee van ego: de identificatie met een vaststaand zelf dat probeert te verbeteren of beter te worden. Zowel in de visie van Watts als Sadhguru is het ego de grootste blokkade tussen ons en de vrijheid die we zoeken. Watts beschrijft het ego als een illusie die ons gevangen houdt in de idee dat we "meer moeten zijn" dan we al zijn. Door deze identificatie blijven we gevangen in het idee dat we iets moeten bereiken, iets moeten verbeteren, om gelukkig te zijn.
Sadhguru beschrijft het ego als een mentale constructie die het individu ervan weerhoudt zichzelf te ervaren zoals hij werkelijk is. Wanneer we proberen te “verbeteren,” maken we onszelf gevangen in een minderwaardige of onvolmaakte versie van onszelf die nooit kan voldoen aan de eisen die we eraan stellen. De ware bevrijding, volgens Sadhguru, komt wanneer we deze mentale constructies loslaten en het leven in zijn eenvoud en volledigheid omarmen.

Vrijheid als onvoorwaardelijke ervaring

Wat zowel Watts als Sadhguru uiteindelijk voorstellen, is een levenshouding van onvoorwaardelijke vrijheid. Deze vrijheid is niet gebaseerd op de prestaties of de status die we bereiken, maar op het vermogen om onszelf niet in de weg te staan, om te leven in afstemming met het moment en de wereld om ons heen. Watts verwoordt het als volgt: "You are under no obligation to be the same person you were five minutes ago". Dit idee van voortdurende verandering en het loslaten van oude ideeën van wie je denkt te moeten zijn, bevrijdt ons van de druk om een bepaald pad te volgen of een bepaald doel te bereiken. In plaats daarvan kunnen we de vrijheid ervaren die voortkomt uit het volledig aanwezig zijn in het nu.
Sadhguru sluit hierop aan door te stellen dat het leven geen strikte regels volgt. Het draait niet om het verbeteren van jezelf om een perfecte versie van jezelf te worden, maar om het omarmen van je ervaringen en je emoties, ongeacht of ze als “goed” of “slecht” worden beschouwd. Wanneer we deze druk van verbetering loslaten, ontstaat er een diepe innerlijke ruimte waarin vrijheid en vreugde vanzelf kunnen bloeien.

Minder in de weg staan en ruimte creëren voor het leven zelf

De essentie van zowel Watts als Sadhguru’s visie is dat het leven geen obstakel is om te overwinnen, maar een ervaring om te omarmen. Het gaat niet om meer zijn of beter worden, maar om minder in de weg staan—om ruimte te geven aan het leven om zich te ontvouwen zoals het is. Wanneer we ons losmaken van de druk om te presteren of te verbeteren, kunnen we gewoon zijn, en in die eenvoud ontdekken we vaak dat we al precies zijn zoals we moeten zijn.
In plaats van voortdurend op zoek te zijn naar wat we nog moeten bereiken of verbeteren, kunnen we de blokkades in onszelf herkennen en langzaam laten varen. Dit vereist geen drang om ergens te komen, maar een diepe acceptatie van wat al aanwezig is. Het vraagt om het loslaten van de illusie van controle, en het toelaten van het leven om door ons heen te stromen, zoals het is. In die ruimte ontstaat de vrijheid die Sadhguru en Watts zo vaak beschrijven: een vrijheid die niet wordt gemeten in prestaties, maar in het vermogen om volledig aanwezig te zijn, zonder beperkingen.