Wat is goedheid?

De gouden regel

Filosofen en ethici hebben door de eeuwen heen een breed scala aan ethische theorieën ontwikkeld, zoals deugdethiek, consequentialisme, deontologie en meer recentelijk zorgethiek en relationele ethiek. Elk van deze benaderingen biedt een andere kijk op hoe we ons zouden moeten gedragen en hoe we morele dilemma's kunnen benaderen.
De wederkerige opdracht "doe een ander niet aan wat jij ook niet wilt dat een ander jou aandoet (de gouden regel)" is tot nu toe het beste compromis.
Het idee erachter is dat men anderen moet behandelen zoals men zelf behandeld zou willen worden, waarmee respect voor de autonomie en het welzijn van anderen wordt benadrukt. Dit sluit aan bij de waarde van vrijheid, omdat het impliceert dat men anderen niet onnodig zou moeten beperken of schaden.

Eigen belang of gezamenlijk belang?

Echter, hoewel de gouden regel een nuttig uitgangspunt kan zijn, zijn er ook kritieken op geuit. Sommigen wijzen erop dat het kan leiden tot egoïstisch denken, waarbij men anderen alleen respecteert omdat ze zelf respect willen ontvangen. Anderen hebben betoogd dat de gouden regel tekortschiet in complexe situaties waarin de wensen en behoeften van verschillende mensen conflicteren.
Een benadering die vaak wordt gezien als een aanvulling op de gouden regel is de deugdethiek. De deugdethiek richt zich niet alleen op het handelen op basis van regels of principes, maar legt de nadruk op het cultiveren van deugden of goede karaktereigenschappen. In plaats van zich te richten op specifieke handelingen, moedigt de deugdethiek individuen aan om te streven naar het ontwikkelen van eigenschappen zoals eerlijkheid, mededogen, moed en rechtvaardigheid.

Wat voor soort persoon wil ik zijn?

Wat deze benadering toevoegt aan de gouden regel is dat het niet alleen gaat om het naleven van externe regels of het vermijden van bepaalde handelingen, maar eerder om het ontwikkelen van een karakter dat van nature leidt tot moreel juist gedrag. In plaats van simpelweg te vragen: "Wat zou ik niet willen dat anderen mij aandoen?", stelt de deugdethiek de vraag: "Wat voor soort persoon wil ik zijn? En hoe kan ik die persoon worden?".
Door de nadruk te leggen op de ontwikkeling van deugden, moedigt de deugdethiek aan tot een meer holistische benadering van moraliteit, waarbij niet alleen wordt gekeken naar individuele handelingen, maar ook naar de intenties en karakter van een persoon. Dit kan helpen bij het aanpakken van situaties waarin de gouden regel mogelijk tekortschiet, omdat het individuen aanmoedigt om niet alleen te handelen op basis van egoïstische belangen, maar om oprecht goede mensen te worden die anderen respecteren en ondersteunen.

Cirkelredenering of verdieping?

Het kan lijken alsof de deugdethiek een soort cirkelredenering is, omdat het doel lijkt te zijn om goede mensen te worden, en het definiëren van 'goed' vaak verbonden is met deugdzaamheid en morele eigenschappen. Echter, de deugdethiek probeert juist een dieper begrip te bieden van wat het betekent om een goed persoon te zijn, en hoe men dit kan bereiken.
Hoewel wederkerigheid zeker een belangrijk aspect kan zijn van de deugdethiek (en van ethiek in het algemeen), gaat het in deze benadering meer om het cultiveren van deugden als een integraal onderdeel van iemands karakter. Dit impliceert niet alleen het respecteren van anderen vanuit het oogpunt van wederkerigheid, maar eerder het internaliseren van de waarden en eigenschappen die leiden tot moreel juist gedrag, ongeacht of anderen ook wederkerig handelen.
Het doel is niet alleen om te handelen op basis van externe beloningen of straffen, maar eerder om intrinsiek gemotiveerd te zijn om goed te doen vanuit een diep geworteld begrip van wat goedheid inhoudt.
Wat goedheid inhoudt kan variëren afhankelijk van culturele, sociale en individuele contexten. Wat als deugdzaam wordt beschouwd in één samenleving of tijdperk, kan anders worden geïnterpreteerd in een andere context.

Goedheid is dynamisch

Het idee van diepgewortelde goedheid impliceert ook dat het nastreven van deugdzaamheid niet alleen een kwestie is van het volgen van externe regels of voorschriften, maar eerder een proces van zelfreflectie, introspectie en groei. Het vereist een voortdurende inspanning om te begrijpen wat goedheid betekent en hoe men dit in de praktijk kan brengen in verschillende situaties en relaties.
Goedheid kan worden gezien als een voortdurend streven om de deugden van mededogen, eerlijkheid, moed en rechtvaardigheid toe te passen in steeds veranderende situaties en omstandigheden. Het vereist een voortdurende bereidheid om te leren, te groeien en te begrijpen hoe deze deugden kunnen worden belichaamd in nieuwe en uitdagende contexten.
In plaats van goedheid te zien als een statische eigenschap die iemand bezit, wordt het eerder gezien als een dynamisch proces van zelfreflectie, keuze en actie.
Door te erkennen dat goedheid voortkomt uit de voortdurende inspanning om de deugden in de praktijk te brengen, kunnen individuen worden aangemoedigd om zichzelf constant uit te dagen, te groeien en te evolueren in hun streven naar morele volmaaktheid. Dit benadrukt het belang van een leven dat gewijd is aan het nastreven van morele excellence door middel van voortdurende zelfreflectie en actie.

Goedheid en waardigheid

Goedheid en waardigheid zijn nauw met elkaar verbonden. Ze vullen elkaar vaak aan en versterken elkaar. Het idee van menselijke waardigheid impliceert dat elk individu recht heeft op respect, autonomie en de mogelijkheid (vrijheid) om zijn of haar eigen keuzes te maken.

In deze context kan goedheid worden gezien als het streven om deze waardigheid te erkennen en te respecteren, niet alleen in onszelf maar ook in anderen. Dit betekent dat goedheid niet alleen gaat over het nastreven van deugden en het handelen in overeenstemming met morele principes, maar ook over het erkennen van de waardigheid van andere mensen, dieren niet te vergeten.

Wanneer we streven naar goedheid in onze interacties met anderen, proberen we hun waardigheid te respecteren door eerlijk, medelevend, moedig en rechtvaardig te zijn, ongeacht hun achtergrond, overtuigingen of omstandigheden.

Voorbeeld voor de jeugd?

Met het aanleren van deugden kunnen we niet vroeg genoeg beginnen. Op scholen zouden kinderen al spelenderwijs kennis kunnen maken met wellevendheid. Het kan veel moeite schelen wanneer we er in slagen om te voorkomen dat de natuurlijke goedheid van kinderen wordt verpest.

Heilzame aanraking

Knuffelhormonen opwekken zonder seks

Van het strelen van een huisdier schijnt een positief effect uit te gaan op iemands welzijn en waarschijnlijk ook van het dier. Mensen kunnen dit ook bij elkaar opwekken zonder seksuele connotaties.
Deze voordelen worden vaak toegeschreven aan het vrijkomen van hormonen zoals oxytocine (het 'knuffelhormoon') en endorfines, die gevoelens van rust en geluk bevorderen.
Hoewel er geen directe parallel is met het strelen van huisdieren, zijn er vergelijkbare activiteiten die vergelijkbare positieve effecten kunnen hebben op het welzijn van mensen.

• Knuffelen. Fysieke omhelzingen en knuffels tussen mensen kunnen ook de afgifte van oxytocine bevorderen en positieve gevoelens opwekken. Het kan helpen stress te verminderen en een gevoel van verbondenheid te versterken.
• Massages. Het geven of ontvangen van massages kan ontspanning bevorderen, stress verminderen en een gevoel van welzijn stimuleren. Aanraking tijdens massages kan vergelijkbare neurochemische reacties teweegbrengen als het strelen van huisdieren.
• Hand-in-hand lopen. Fysiek contact, zoals hand-in-hand lopen of elkaars schouder aanraken, kan een gevoel van nabijheid en verbondenheid creëren tussen mensen, wat op zijn beurt positieve emotionele reacties kan teweegbrengen.
• Positieve interacties. Het delen van positieve ervaringen, lachen, samen tijd doorbrengen en empathische gesprekken voeren kunnen ook vergelijkbare gevoelens van welzijn en geluk bevorderen.

Dansend genieten

Ook stijldansen kan een positief effect hebben op het welzijn van mensen, vergelijkbaar met andere vormen van fysieke aanraking en positieve interacties. Stijldansen gaat niet alleen over beweging op muziek, maar ook over samenwerking, communicatie en fysieke nabijheid, wat allemaal bijdraagt aan het bevorderen van positieve emoties en welzijn.

• Fysieke aanraking. Bij stijldansen is er fysiek contact tussen danspartners. Dit kan leiden tot de vrijlating van oxytocine en endorfines, vergelijkbaar met andere vormen van aanraking. Het vasthouden en bewegen met een partner kan een gevoel van verbondenheid en comfort creëren.
• Lichamelijke activiteit. Dansen is een vorm van lichaamsbeweging, en regelmatige lichaamsbeweging staat bekend om het verbeteren van de stemming en het verminderen van stress. Het verhoogt de afgifte van endorfines, die als natuurlijke pijnstillers en stemmingverbeteraars fungeren.
• Muzikale beleving. Het dansen op muziek kan een positieve invloed hebben op de gemoedstoestand van mensen. Muziek kan op zichzelf al krachtige emotionele reacties opwekken, en het combineren van muziek met beweging en fysieke nabijheid kan een synergetisch effect hebben op het welzijn.
• Samenwerking en sociale interactie. Stijldansen vereist nauwe samenwerking en coördinatie tussen danspartners. Dit kan leiden tot positieve sociale interacties en een gevoel van saamhorigheid. Het is ook een kans om nieuwe mensen te ontmoeten en sociale connecties te versterken.
• Plezier en ontspanning. Dansen is leuk en kan een gevoel van vreugde en ontspanning teweegbrengen. Het kan mensen helpen om even los te komen van stress en zorgen en te genieten van het moment.

Alles wat je samen doet?

Samen sporten heeft dit heilzame effect veel minder snel omdat de focus al snel op competitie komt te liggen. Ontspannen samen wandelen en fietsen in de natuurlijke omgeving, waarbij je geniet van de omgeving en de frisse lucht heeft ook zonder al te veel inspanning een heilzaam effect.

Wat gaf en geeft het leven richting?

Vormgeving van het leven vanuit een inherente kracht in het universum?

Hoe het bestaan begon gaat ons begrip te boven. Het begrip daarvan transcendeert ons als het ware. Voor het gemak gaan sommigen er vanuit dat het bestaan toeval is, anderen veronderstellen een transcendente intelligentie. In dit artikel wordt uitgegaan van het bestaan van een intelligentie die in ieder geval geen haast heeft. Aan de wetenschap kunnen we overlaten om de (samenhang in de) werking van natuurwetten te ontrafelen, via de filosofie en/of onze eigen intelligentie kunnen we overdenken hoe het waarom van het bestaan geduldig werkzaam kan zijn.

Vanuit een visie op de natuur of God als een interne kracht of essentie die inherent is aan het universum, kan het Goddelijke worden beschouwd als de onderliggende bron van alle leven en evolutie, die de natuurlijke processen bezielt en een richting geeft aan de ontwikkeling van het leven.
Volgens deze visie zou de oerknal niet alleen het begin van het universum vertegenwoordigen in termen van materie en energie, maar ook het begin van een ontwikkeling die uiteindelijk zou leiden tot complexe structuren, levende wezens en bewustzijn.
Dit idee kan worden gezien als een manier om de intrinsieke verbondenheid tussen alle aspecten van het universum te benadrukken. Het stelt voor dat bewustzijn het universum laat evolueren, zonder haast en geleidelijk een hoger doel dienend.
Vanuit dit perspectief werd en wordt het leven beschouwd als een natuurlijk en organisch onderdeel van de kosmische evolutie, waarbij bewustzijn en energie samenkomen om de complexiteit en diversiteit van het universum te laten ontstaan.

Doelen in ontwikkeling vanuit bewustzijn

In het kader van theïstische evolutie met een intern Goddelijk perspectief, kan de ontwikkeling van liefde en vrijheid worden gezien als een manifestatie van deze inherente Goddelijke essentie die in de kosmos aanwezig is. Bewustzijn, als een wezenlijk kenmerk van het menselijk bestaan, zou dan kunnen worden beschouwd als een manier waarop deze innerlijke Goddelijke aanwezigheid zichzelf ervaart en uitdrukt in de wereld.
De ontwikkeling van bewustzijn en de mogelijkheid om liefde te voelen en vrijheid te begrijpen, kan dan worden gezien als een inherent aspect van de natuurlijke evolutie die wordt beïnvloed door de Goddelijke aanwezigheid in alle levende wezens. Het bewustzijn wordt beschouwd als een innerlijk raamwerk waardoor de wereld wordt ervaren en waarin de menselijke ziel een dieper begrip en verbinding met het Goddelijke kan ervaren.
Het leven wordt vaak beschouwd als een drager van bewustzijn en energie, waarbij bewustzijn de mogelijkheid biedt om gewaarwording en ervaring te hebben, en energie de kracht levert om vanuit die gewaarwording in actie te komen.
Bewustzijn is wat ons in staat stelt om onszelf en onze omgeving te ervaren, gedachten en emoties te hebben, en betekenis te geven aan onze ervaringen. Het is het innerlijke licht dat schijnt op onze percepties en ons in staat stelt om een dieper begrip van onszelf en de wereld te krijgen.
Energie, aan de andere kant, is de drijvende kracht achter alle activiteit in het universum. Het is wat beweging, verandering en actie mogelijk maakt. In levende wezens, zoals mensen, wordt energie gebruikt om onze lichamen te laten functioneren, onze spieren aan te sturen, onze zintuigen te laten werken en onze gedachten te laten ontstaan.
Samen vormen bewustzijn en energie de basis van ons menselijk bestaan en geven ze betekenis aan ons leven. Bewustzijn stelt ons in staat om de wereld te ervaren en te begrijpen, terwijl energie ons in staat stelt om te handelen en onze intenties en doelen na te streven.

Maken of breken?

Net zoals een kunstenaar creatief gebruik maakt van zijn bewustzijn en energie om kunstwerken te creëren en schoonheid voort te brengen, kunnen mensen ook hun bewustzijn en energie gebruiken om positieve veranderingen te bewerkstelligen, goede daden te verrichten en anderen te helpen. Dit kan bijdragen aan het maken en opbouwen van een betere wereld.
Aan de andere kant kunnen bewustzijn en energie ook destructief worden gebruikt, bijvoorbeeld om schade toe te brengen, anderen pijn te doen of negatieve doelen na te streven. Dit kan leiden tot het breken of vernietigen van wat eerder was opgebouwd.
Het belangrijke punt is dat bewustzijn en energie als krachten op zichzelf neutraal zijn. Het is de intentie en het gebruik ervan door individuen die bepalen of ze een positieve of negatieve impact hebben. Mensen hebben de verantwoordelijkheid om bewust te zijn van hun acties en intenties en om hun bewustzijn en energie op een constructieve en verantwoordelijke manier te gebruiken.
In onze menselijke ervaringen kunnen we getuige zijn van zowel creatie als vernietiging, en het is aan ons om bewust te kiezen welke kracht we in de wereld willen brengen. Bewustzijn kan ons helpen om te begrijpen wat we doen en welke gevolgen onze acties hebben, terwijl energie ons de kracht geeft om die intenties in actie om te zetten.
Het is daarom van groot belang om bewustzijn en energie te gebruiken met wijsheid, empathie en mededogen, zodat we positieve veranderingen kunnen bewerkstelligen en een betere wereld kunnen creëren voor onszelf en anderen. Het is een voortdurend proces van zelfbewustzijn en zelfreflectie om te groeien als individuen en als samenleving.

Welvaart en welzijn

Financiële vrijheid kan een gevoel van onafhankelijkheid en autonomie bieden, waarbij mensen meer controle hebben over hun leven en meer mogelijkheden hebben om hun doelen en verlangens te realiseren. Het stelt mensen in staat om comfortabel te leven, toegang te hebben tot essentiële diensten en voorzieningen, en in staat te zijn om hun tijd en energie te besteden aan wat voor hen belangrijk is.
Liefde en menselijke relaties zijn van essentieel belang voor ons welzijn en geluk. Het hebben van sterke en liefdevolle banden met anderen geeft betekenis aan ons leven en biedt een gevoel van verbondenheid en steun.
Sommige mensen zien financiële welvaart als een manier om meer liefdevolle en zorgzame relaties te cultiveren, omdat het hen in staat stelt om anderen te ondersteunen en bij te dragen aan de gemeenschap. Bovendien kan financiële stabiliteit een gevoel van veiligheid bieden dat kan helpen bij het opbouwen en behouden van liefdevolle relaties.
Het is echter belangrijk om op te merken dat geld op zichzelf geen bron van liefde is, maar eerder een hulpmiddel om bepaalde aspecten van het leven te vergemakkelijken. Liefde en echte menselijke verbindingen worden gevormd door emoties, wederzijdse zorg en begrip, en niet door materiële rijkdom.
Het nastreven van financiële middelen om vrijheid en liefde te ervaren, kan zeker een legitiem doel zijn, maar het is ook belangrijk om in gedachten te houden dat geluk en vervulling niet alleen afhankelijk zijn van externe omstandigheden, maar ook van onze innerlijke houding, onze relaties met anderen, en hoe we betekenis geven aan ons leven. Een evenwichtige benadering van welzijn omvat vaak zowel externe factoren als innerlijke groei en zelfbewustzijn.

Bewustwording van wat echt belangrijk is

Een evenwichtige benadering van welzijn kan worden bevorderd door bewustwording. Bewustwording verwijst naar het proces van zelfreflectie en het ontwikkelen van een dieper begrip van onszelf, onze gedachten, emoties, gedragingen en onze relaties met anderen en de wereld om ons heen.
Bewustwording stelt ons in staat om het volgende te ontwikkelen.

1. Door bewust te zijn van onze gedachten, overtuigingen en emoties, kunnen we onszelf beter begrijpen en ontdekken waarom we bepaalde keuzes maken en hoe we reageren op verschillende situaties.
2. Bewustwording van onze emoties stelt ons in staat om ze te herkennen, te begrijpen en op een gezonde manier ermee om te gaan. Het helpt ons ook om empathie te tonen en beter met anderen te communiceren.
3. Bewustwording van onze stressoren en reacties kan ons helpen effectieve coping strategieën te ontwikkelen om stress te verminderen en veerkrachtiger te zijn.
4. Bewustwording van onze communicatiestijl en hoe we ons gedragen in relaties kan ons helpen om oprechte en diepgaande verbindingen met anderen tot stand te brengen.
5. Door bewust te zijn van wat echt belangrijk voor ons is, kunnen we doelen stellen die aansluiten bij onze waarden en betekenis geven aan ons leven.
6. Bewustwording opent de deur naar persoonlijke groei en ontwikkeling, omdat we in staat zijn om te leren van onze ervaringen en onszelf voortdurend te verbeteren.

Bewustwording kan worden gestimuleerd door verschillende praktijken, zoals meditatie, mindfulness, zelfreflectie, het bijhouden van een dagboek of een blog en het bewust oefenen van aandacht in het dagelijks leven. Het is een continu proces en een reis van zelfontdekking die ons helpt om ons leven met meer betekenis, balans en welzijn te leiden.
Het cultiveren van bewustwording kan ons ook helpen om te onderscheiden wat echt belangrijk is in ons leven en ons te richten op de dingen die ons werkelijk gelukkig maken en vervullen. Het is een krachtig hulpmiddel om te gedijen en te groeien op zowel persoonlijk als spiritueel vlak.

Tot hier en verder lezen

Op dit blog zijn veel artikelen te vinden over eerdere uitwerking van de gedachten hierboven. Die artikelen zijn te vinden via de zoekfunctie links bovenaan of via de labels van de onderwerpen direct of verder onderaan elk artikel.

Het belang van fysische en biologische balans

Balans doet leven

Er kan een analogie worden getrokken tussen het concept van balans in het leven van mensen en het langdurig stralen van sterren. Beide gevallen suggereren een staat van stabiliteit en harmonie tussen tegenwerkende krachten of processen. 

In het geval van een gezonde mens, kan een balans tussen rust en activiteit leiden tot een algemeen gevoel van welzijn. Een goed evenwicht tussen fysieke activiteit, mentale rust en emotionele stabiliteit kan bijdragen aan een gezonde levensstijl en een optimale levenservaring. 

Bij sterren die langdurig stralen, zoals de zon, wordt hun straling in evenwicht gehouden door interne fysische processen, met name kernfusie. Het is een balans tussen de krachtige zwaartekracht die probeert de ster ineen te drukken en de energie die vrijkomt door kernfusie, waarbij waterstof wordt omgezet in helium en enorme hoeveelheden energie worden vrijgegeven. Deze balans zorgt ervoor dat sterren gedurende lange periodes stabiel blijven schijnen.

Het leven zoals wij dat kennen, heeft een driedimensionale ruimte nodig om zich te ontvouwen en te evolueren. Organismen hebben een fysieke ruimte nodig om te groeien, zich voort te planten en met hun omgeving te interageren.
Levensprocessen zijn afhankelijk van tijd, aangezien evolutie een proces is dat zich in de loop van de tijd voordoet. Tijd is essentieel voor de ontwikkeling, groei en verandering van organismen.
Leven zoals wij dat kennen, is ook afhankelijk van de aanwezigheid van een geschikte temperatuurreeks. Te hoge of te lage temperaturen kunnen levensprocessen belemmeren of zelfs vernietigen.

Analogieën

Net als mensen en dieren worden sterren geboren en sterven ze. Sterren worden geboren uit gigantische wolken van gas en stof, waar de zwaartekracht ervoor zorgt dat het materiaal samentrekt en een kern begint te vormen. Deze kern begint vervolgens te schijnen door kernfusie, en de ster wordt geboren. Na verloop van tijd raken sterren uitgeput van brandstof en ondergaan ze een proces dat kan leiden tot het sterven als een supernova-explosie of zwart gat.
Sterrenstelsels, zoals ons eigen Melkwegstelsel, hebben ook een levenscyclus. Ze ontstaan uit de samentrekking van gas en stof in enorme wolken, vergelijkbaar met de geboorte van sterren. Na verloop van tijd ondergaan sterrenstelsels verschillende evolutieprocessen, waarbij ze botsen met andere sterrenstelsels, sterren vormen en vernietigen, en uiteindelijk kunnen samensmelten met andere sterrenstelsels. Dit proces speelt zich af over enorme tijdschalen.
Hoewel het concept van "stralen" bij mensen en dieren voornamelijk figuurlijk is en verwijst naar een periode van geluk, succes of vitaliteit, kunnen we een parallel trekken met sterren. Sterren kunnen op hun hoogtepunt van helderheid en activiteit zijn wanneer ze in een fase van hun leven verkeren waarin ze veel energie produceren door kernfusie in hun kern. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de zon, die schijnt door waterstofkernfusie.

Stabiliteit en orde

Het idee van balans tussen positief en negatief geladen deeltjes (zoals protonen en elektronen in atomen) die elkaar in evenwicht houden, komt op verschillende niveaus in het universum voor en speelt een cruciale rol bij het in stand houden van stabiliteit en orde in systemen. 

In een atoom bevinden zich positief geladen protonen in de kern, terwijl negatief geladen elektronen om de kern heen cirkelen in bepaalde energieniveaus of banen. De elektromagnetische aantrekkingskracht tussen protonen en elektronen houdt het atoom stabiel en maakt het mogelijk om samen te binden als moleculen.

Op een grotere schaal houden de wisselwerkingen van zwaartekracht tussen hemellichamen, zoals sterren en planeten, deze in banen om elkaar heen. Dit zorgt voor een relatieve stabiliteit in het zonnestelsel en sterrenstelsels.
Ook donkere energie en donkere materie spelen een cruciale rol in de kosmische balans. Donkere energie werkt als een soort "negatieve zwaartekracht" die de uitdijing van het universum versnelt, terwijl donkere materie werkt als een "positieve zwaartekracht" die de zichtbare materie bij elkaar houdt. De balans tussen deze krachten is van vitaal belang voor het begrijpen van de evolutie en het lot van het universum.

In de oosterse filosofie, zoals in het concept van Yin en Yang in het taoïsme, wordt de balans tussen tegengestelde krachten benadrukt als een essentieel onderdeel van het universum en het leven. Yin en Yang zijn complementaire en tegenovergestelde krachten die elkaar in balans houden en elkaar aanvullen.

Wanneer de balans wordt verstoord, kunnen er veranderingen of reacties optreden die het systeem beïnvloeden. Dit kan zich manifesteren in verschillende gebeurtenissen, zoals chemische reacties, sterexplosies of veranderingen in het klimaat.

Het concept van balans is een intrigerend idee dat zowel in de natuur als in het universum voorkomt. In veel aspecten van het leven, of het nu gaat om fysische systemen, ecosystemen of menselijke gezondheid, lijkt balans een belangrijke factor te zijn die stabiliteit, groei en veerkracht ondersteunt. Het doet ons beseffen hoe universele principes van evenwicht en harmonie in verschillende contexten opduiken.

Net zoals balans in de natuur en het universum leidt tot stabiliteit en harmonie, kan liefde als een vorm van balans tussen geven en ontvangen, tussen verbondenheid en individualiteit, bijdragen aan het welzijn en de groei van individuen en samenlevingen. Liefde kan ook dienen als een kracht van genezing en transformatie, waarbij het de kracht heeft om conflicten te overwinnen en een gevoel van eenheid te bevorderen.

Een citaat van Alan Watts

"Wanneer we onze bloedvaten onder een microscoop zouden bestuderen, zouden we zien dat er een hevig gevecht plaatsvindt. Allerlei micro-organismen verslinden elkaar. En als we te zeer gefascineerd zouden raken door ons kijken naar onze eigen bloedstroom onder de microscoop, zouden we partij moeten kiezen, wat fataal zou zijn, want de gezondheid van ons organisme hangt af van het voortduren van deze strijd. Met andere woorden, wat op één vergrotingsniveau conflict is, is op een hoger niveau harmonie. Zou het dan mogelijk kunnen zijn dat wij, met al onze problemen, conflicten, neuroses, ziekten, politieke verontwaardiging, oorlogen, martelingen en alles wat er in het menselijk leven gebeurt, een staat van conflict vormen die in een groter perspectief gezien kan worden als een situatie van harmonie?".

Een citaat van Martin Luther King

"De sterke persoon houdt in zichzelf een levende mix van sterk gemarkeerde tegenstellingen. Normaal gesproken bereiken mensen deze balans van tegenstellingen niet. Idealisten zijn doorgaans niet realistisch, en realisten zijn doorgaans niet idealistisch. Militanten staan zelden bekend als passief, noch staan passieve mensen bekend als militant. Zelden zijn bescheiden mensen zelfverzekerd, of zelfverzekerde mensen bescheiden. Maar het leven op zijn best is een creatieve samenvoeging van tegenstellingen in vruchtbare harmonie.".

Competitiedrift: jong geleerd, oud overwonnen?

Onderlinge strijd en economie

De menselijke aard en samenleving is doordrongen van competitiviteit. Of het nu gaat om academische prestaties, carrièrevooruitgang of persoonlijke relaties, mensen hebben de neiging om zichzelf te vergelijken met anderen en vaak te streven naar superioriteit. Dit competitieve streven kan voortkomen uit verschillende psychologische en sociale factoren. Competitie onder kinderen kan nuttig zijn voor grensverlegging, zelfontdekking en persoonlijke groei. Echter, op latere leeftijd is het verstandiger om deze ambitie om te zetten in een meer evenwaardige omgang met anderen.
Er zijn verscheidene verklaringen over de factoren die aanzetten tot onderlinge strijd.

1. De sociale vergelijkingstheorie. De sociale vergelijkingstheorie stelt dat mensen hun eigen waarde, geluk en tevredenheid afmeten aan anderen in hun sociale omgeving. Door zichzelf te vergelijken met anderen, kunnen mensen inzicht krijgen in hun eigen positie en prestaties. Deze vergelijking kan als motivatie dienen om grenzen te verleggen en mogelijkheden te verkennen.
2. De rol van competitie in de kinderjaren. Competitie onder kinderen bijvoorbeeld via spelletjes kan nuttig zijn voor hun ontwikkeling. Het kan hen helpen om hun eigen vaardigheden en mogelijkheden te ontdekken, grenzen te verleggen en motivatie te vinden om te trainen en zo te groeien. Het kan ook belangrijke levenslessen leren, zoals het omgaan met winnen en verliezen, het ontwikkelen van geduld en doorzettingsvermogen en het leren samenwerken in een competitieve omgeving.
3. Een overgang naar evenwaardige omgang naar anderen (mens en dier). Naarmate mensen volwassen worden, is het belangrijk om de ambitie om beter te zijn dan anderen om te zetten in een meer evenwaardige omgang. Overmatige competitie kan leiden tot negatieve gevolgen, zoals vijandigheid, het verlies van verbinding en het ondermijnen van relaties (eenzaamheid en uitsluiting). Het is verstandiger om in de opvoeding de nadruk te leggen op samenwerking, empathie en waardering voor de unieke bijdragen van anderen. En om ook oog te hebben voor de natuur. Die en de dieren daarin kunnen lijden wanneer mensen het onderste uit de kan willen halen.
4. Het belang van evenwicht. Competitie op zichzelf is niet per se negatief, maar het is essentieel voor het lichamelijk en geestelijk welzijn om een evenwicht te vinden tussen competitie en samenwerking. Het (h)erkennen van het nut van competitie in de kinderjaren kan helpen bij het begrijpen van de voordelen ervan. Echter, naarmate we ouder worden, moeten we streven naar een evenwaardige omgang waarin we anderen ondersteunen, inspireren en waarderen zonder de behoefte om te overheersen.

Race to the bottom

Bewustwording van de schaduwkant van competitie kan mensen aan het denken zetten over bredere sociaal-economische kwesties, zoals het neoliberale economische denken. Het neoliberale paradigma legt de nadruk op vrije markten, individuele concurrentie en winstmaximalisatie. Hoewel dit model bepaalde voordelen heeft gehad, heeft het ook geleid tot afbraak van de natuur en biodiversiteit, vervuiling, ongelijkheid, sociale fragmentatie en het verlies van collectieve waarden.

• Het neoliberale economische denken. Het neoliberale economische denken legt de nadruk op vrije markten, individuele concurrentie en winstmaximalisatie. Dit paradigma heeft geleid tot economische groei en innovatie, maar heeft ook negatieve effecten gehad op sociale gelijkheid, publieke voorzieningen en het gemeenschapsgevoel.
• De schaduwkant van competitie in het neoliberale paradigma. In het neoliberale model is concurrentie vaak onbeperkt en gericht op individuele prestaties en winst. Dit kan leiden tot toenemende ongelijkheid, uitbuiting van arbeid, sociale fragmentatie en het verlies van collectieve waarden. Het nadruk leggen op winstmaximalisatie kan ook resulteren in kortetermijndenken en het negeren van bredere maatschappelijke belangen.
• Bewustwording en verandering. Niet alles draait om geld of is in geld uit te drukken. Bewustwording van de schaduwkant van competitie binnen het neoliberale economische denken kan leiden tot een heroverweging van onze sociale en economische waarden. Het stimuleert het zoeken naar alternatieve modellen die sociale rechtvaardigheid, duurzaamheid en menselijke verbondenheid bevorderen. Het is belangrijk om te streven naar een evenwichtige benadering waarin zowel concurrentie als samenwerking worden gewaardeerd.

Het is belangrijk voor individuele en het algemene belang om een evenwichtige benadering na te streven waarin concurrentie wordt gekoppeld aan sociale rechtvaardigheid, duurzaamheid en het behoud van collectieve waarden en daarvan op (jonge leef)tijd van bewust te worden en de koers bij te stellen.

Montessori was kritisch over de rol van competitie in het onderwijs en haar bredere implicaties voor de samenleving.

Haar zorg over competitie was geworteld in het idee dat competitie vaak leidt tot vergelijkingen tussen individuen, waarbij sommigen als winnaars worden aangemerkt en anderen als verliezers. Ze geloofde dat dit winnen of verliezen de basis legt voor gevoelens van superioriteit of inferioriteit, wat op zijn beurt kan leiden tot conflicten en ongelijkheid in de maatschappij.

Draagt overwaardering van je kind bij aan narcisme?

Psycholoog en pedagoog Eddie Brummelman, die aan de UvA onderzoek doet naar het zelfbeeld van kinderen, waaronder hun zelfwaardering en narcisme, antwoordt in een interview met de Volkskrant.
‘Dat kan. We hebben onderzoek gedaan naar de invloed van complimenten. Ouders denken dat het belangrijk is om kinderen te overspoelen met complimenten. Maar dat heeft niet zelden een tegengestelde uitwerking. Een compliment is in essentie een oordeel. Weliswaar een positief oordeel, maar het blijft een oordeel. We zien dat kinderen die overspoeld worden met overdreven complimenten vaak een lagere zelfwaardering ontwikkelen, minder tevreden worden met zichzelf en soms ook die narcistische persoonlijkheidstrekken ontwikkelen.’
Dus je kunt je kind beter geen complimenten geven?

‘Er zijn goede alternatieven. We kunnen kinderen veel liefde en enthousiasme tonen zonder ze te beoordelen.’

Wie het onderste uit de kan wil hebben, krijgt het lid op de neus

Wanneer we constant over onze grenzen gaan, zullen we onszelf uitputten en mogelijk negatieve gevolgen kunnen ervaren, zoals stress, burn-out of zelfs fysieke problemen. Door op tijd te stoppen en een zekere balans te bewaren, kunnen we onze energie en middelen beter beheren, waardoor we effectiever kunnen zijn op de lange termijn.

Daarnaast kan het nemen van pauzes en af en toe stilstaan ons helpen om te reflecteren, nieuwe perspectieven te krijgen en onze doelen en prioriteiten in het leven bij te stellen. Het stelt ons in staat om te genieten van wat we hebben bereikt en dankbaar te zijn voor onze successen, in plaats van altijd te streven naar meer zonder tevredenheid te vinden.

Hoewel ambitie en de drang om te groeien belangrijke drijfveren kunnen zijn, is het belangrijk om een gezonde balans te vinden. Het draait niet alleen om het behalen van meer succes of het overtreffen van anderen, maar ook om het ervaren van tevredenheid, geluk en welzijn in ons leven. Het gaat erom te begrijpen wat echt belangrijk voor ons is en te streven naar een evenwicht tussen het nastreven van doelen en het in stand houden van onze eigen gezondheid en welzijn.

Een balans in compassie en onverschilligheid

Bewust zijn en zelfbescherming

In het streven naar een betere wereld en het verlenen van hulp aan anderen, is het van essentieel belang om een balans te vinden en/of te houden tussen liefde, compassie en onverschilligheid. Hoewel liefde en compassie fundamentele waarden zijn die ons als mens verbinden, kan onverschilligheid ook een positieve kant hebben als het gaat om zelfbescherming en het behouden van onze eigen energie en welzijn.
Onverschilligheid kan worden gezien als een zelfbeschermingsmechanisme dat ons in staat stelt om onze emotionele energie te behouden en te richten op wat werkelijk belangrijk is. In een wereld vol problemen en uitdagingen kan het overweldigend zijn om voortdurend aandacht te besteden aan alle negativiteit en ellende die we om ons heen zien. Het stellen van grenzen en het selectief zijn in waar we onze energie aan besteden, kan cruciaal zijn voor ons eigen welzijn en onze mentale gezondheid.
Het betekent echter niet dat onverschilligheid gelijkstaat aan ongevoeligheid of het negeren van de behoeften van anderen. Het gaat erom dat we bewuste keuzes maken over waar we onze energie, tijd en middelen aan besteden, zodat we effectiever kunnen zijn in het helpen van anderen en het bijdragen aan positieve verandering.

Daadwerkelijk bijdragen

Het is belangrijk om onze liefde en compassie te richten op diegenen die het het meest nodig hebben, waarbij we ons bewust zijn van onze eigen beperkingen. Door selectief te zijn in onze betrokkenheid en ons te concentreren op gebieden waar we een echte impact kunnen hebben, kunnen we effectiever zijn in onze inspanningen en daadwerkelijk bijdragen aan positieve verandering.
Het vinden van de balans tussen liefde, compassie en onverschilligheid is een persoonlijke reis die afhangt van individuele grenzen, capaciteiten en omstandigheden. Het is belangrijk om eerlijk te zijn tegenover onszelf en te erkennen wanneer we overweldigd raken of onze eigen welzijn in gevaar brengen door te veel van onszelf te geven. Zelfzorg is een cruciaal aspect van het behouden van onze eigen energie en veerkracht, zodat we anderen op een gezonde en duurzame manier kunnen ondersteunen.
Het stellen van grenzen betekent niet dat we onverschillig zijn voor het lijden van anderen of de problemen in de wereld. Het betekent dat we bewuste keuzes maken over hoe en waar we onze energie en middelen inzetten. Het kan betekenen dat we ons richten op lokale gemeenschappen waar we directe impact kunnen hebben, of dat we ons inzetten voor specifieke oorzaken waar we gepassioneerd over zijn.
Het is ook belangrijk om te erkennen dat onverschilligheid niet altijd negatief hoeft te zijn. Soms is het nodig om afstand te nemen van bepaalde situaties of relaties die ons uitputten of schadelijk zijn. Het betekent niet dat we ongevoelig zijn, maar eerder dat we ons richten op het behoud van onze eigen welzijn en gezondheid.

Balanceren

In essentie draait de balans tussen liefde, compassie en onverschilligheid om zelfbewustzijn, het stellen van grenzen en het maken van bewuste keuzes. Door ons te richten op gebieden waar we een echte impact kunnen hebben en tegelijkertijd onze eigen energie en welzijn te beschermen, kunnen we effectief bijdragen aan positieve verandering zonder onszelf uit te putten.
Het is belangrijk om te onthouden dat iedereen zijn eigen balans moet vinden, en dat kan variëren afhankelijk van individuele omstandigheden en persoonlijke capaciteiten. Door zorg te dragen voor onszelf, kunnen we op de lange termijn een grotere bijdrage leveren aan anderen en de wereld om ons heen.

De parallel met respect tonen

De balans tussen liefde en onverschilligheid doet denken aan de manier hoe ik aankijk tegen respect. Respect is voor mij de balans tussen betrokkenheid en de juiste afstand houden, tussen liefde en vrijheid.
Het impliceert het erkennen en waarderen van de waarde, waardigheid en autonomie van anderen, terwijl men tegelijkertijd ruimte laat voor individuele vrijheid en persoonlijke grenzen.
Door respect te tonen, toon je een dieper begrip en erkenning van de uniciteit van anderen. Het gaat niet alleen om het tonen van beleefdheid en fatsoen, maar ook om het waarderen van iemands eigenheid, meningen, overtuigingen en levensstijl, zelfs als deze verschillen van de jouwe. Het betekent dat je anderen serieus neemt, naar hen luistert en hen de ruimte geeft om hun eigen keuzes te maken.

Grenzen

Respect houdt ook in dat je de grenzen van anderen respecteert en hen niet dwingt of probeert te beïnvloeden tegen hun wil. Het betekent dat je anderen toestaat om hun eigen beslissingen te nemen en hun eigen pad te volgen, zelfs als het anders is dan wat je zelf zou kiezen. Tegelijkertijd houdt respect ook in dat je grenzen stelt voor jezelf, zodat je jezelf beschermt tegen ongezonde situaties en relaties.
Net zoals bij liefde en onverschilligheid, is het vinden van de juiste balans tussen betrokkenheid en afstand, tussen liefde en vrijheid, een voortdurend proces. Het vergt bewustzijn, empathie en een open geest. Het vraagt om het cultiveren van een dieper begrip van anderen en het ontwikkelen van een gevoel van mededogen en acceptatie, terwijl je tegelijkertijd ruimte geeft voor diversiteit en individuele groei.
Respect is een waardevolle eigenschap die kan bijdragen aan positieve relaties, harmonie en vreedzaam samenleven. Het is een manier om verbinding te maken met anderen op een dieper niveau en om wederzijds begrip en acceptatie te bevorderen.

Er zijn meerdere wegen

Door het erkennen en waarderen van de grootsheid van God of het universum in zijn veelzijdigheid en het aanbieden van gelijke kansen op spirituele groei, kunnen mensen een dieper begrip en respect ontwikkelen voor de diverse wegen die anderen bewandelen. Dit kan bijdragen aan een sfeer van tolerantie, samenwerking en vreedzaam samenleven, waarin iedereen wordt aangemoedigd om zijn of haar eigen unieke spirituele pad te ontdekken en te bewandelen.

De kunst van het bewaren van kalmte en geduld

Lach of ik schiet. In een wereld waarin we gewend zijn aan directe bevrediging en snelle resultaten, wordt geduld steeds zeldzamer. Toch is geduld een waardevolle eigenschap die talloze voordelen biedt. Het vermogen om geduldig te zijn kan leiden tot verbeterde relaties, betere besluitvorming en een hoger gevoel van welzijn. 

Het belang van geduld

• Beter welzijn. Geduld stelt ons in staat om met kalmte en acceptatie om te gaan met situaties die buiten onze controle liggen. Het kan stress verminderen, ons helpen beter om te gaan met tegenslagen en bijdragen aan een positievere gemoedstoestand. 
• Verbeterde relaties. Geduld speelt een essentiële rol in onze interacties met anderen. Het stelt ons in staat om empathie en begrip te tonen, conflicten te verminderen en effectiever te communiceren. Door geduldig te luisteren en anderen de tijd te geven om hun gedachten en gevoelens te uiten, kunnen we betere verbindingen opbouwen. 
• Betere besluitvorming. Geduld is een cruciale eigenschap bij het nemen van beslissingen. Het stelt ons in staat om informatie te verzamelen, verschillende perspectieven af te wegen en weloverwogen keuzes te maken. Door geduldig te zijn, kunnen we voorkomen dat we impulsieve beslissingen nemen die we later betreuren. 

Waarom geduld opbrengen soms zo lastig is 

• Snelle bevrediging. In een wereld van directe bevrediging, waarin we gewend zijn aan onmiddellijke resultaten en snelle oplossingen, kan geduld moeilijk zijn. We willen graag snel succes en gratificatie ervaren, waardoor we het geduld verliezen als dingen niet meteen gaan zoals we willen. 
• Onzekerheid. Geduld vereist vaak dat we omgaan met onzekerheid en het niet weten van de uitkomst. Dit kan angst en ongemak veroorzaken, waardoor het verleidelijk is om controle te willen uitoefenen en snel resultaat te zien. 
• Externe druk. De druk van de maatschappij, sociale media en vergelijking met anderen kan ons ongeduldig maken. We willen graag voldoen aan de verwachtingen en het tempo van anderen, zonder te realiseren dat geduldig zijn z’n eigen waarde heeft. 

Tips om geduld te bewaren 

• Bewustwording. Word je bewust van momenten waarin je ongeduldig bent en probeer te begrijpen waarom. Identificeer de triggers en de impact die ongeduld op je welzijn en relaties kan hebben. 
• Ademhaling en mindfulness. Leer technieken zoals diepe ademhaling en mindfulness om kalmte te bevorderen en het moment te waarderen. Dit helpt bij het verminderen van stress en het vergroten van het geduld. 
• Perspectief nemen. Probeer de situatie vanuit een breder perspectief te bekijken. Bedenk dat sommige dingen tijd kosten en dat vertraging soms nodig is voor betere resultaten. 
• Realistische verwachtingen. Stel realistische verwachtingen en accepteer dat niet alles meteen gebeurt zoals je wilt. Begrijp dat bepaalde processen tijd en inspanning vergen. 
• Oefening. Oefen geduld in kleine stappen. Begin met alledaagse situaties en werk geleidelijk aan naar grotere uitdagingen. Oefening baart kunst. 

Door bewustwording, zelfreflectie en oefening kunnen we leren geduldig te zijn en de voordelen op onze welzijn, relaties en besluitvorming te ervaren. Het koesteren van geduld is een investering in onszelf en in onze relaties met anderen. 

Hier is een opsomming van gezegden en uitdrukkingen die direct of indirect met geduld te maken hebben en dit illustreren. 

• Geduld is een schone zaak. 
• Geduld overwint alles. 
• Geduld is het halve werk. 
• Geduld is een deugd. 
• Geduld is bitter, maar zijn vruchten zijn zoet. 
• Geduldig wachten is de kunst van het verkrijgen. 
• Haastige spoed is zelden goed. 
• Rome is niet in één dag gebouwd. 
• Goede dingen komen voor hen die wachten. 
• Alles op zijn tijd. 
• Wie geduldig kan zijn, kan gelukkig zijn. 
• Geduld brengt rozen. 
• Rustig aan, dan breekt het lijntje niet. 
• Wie geduld heeft, heeft alles. 
• Geduld is een schild tegen teleurstelling. 
• Een lange adem hebben. 
• Geduld is de moeder der wijsheid.