Posts tonen met het label machtsstrijd. Alle posts tonen
Posts tonen met het label machtsstrijd. Alle posts tonen

Sociale interactie is reactie

Hoe een eindeloze machtsstrijd te doen oplossen

De uitspraak "actie is reactie" is afkomstig van Sir Isaac Newton, een beroemde Engelse natuurkundige en wiskundige. Deze uitspraak is een beknopte weergave van Newtons derde wet van de beweging, die luidt: "Actie is altijd gelijk aan reactie: wanneer een voorwerp een kracht uitoefent op een ander voorwerp, oefent het tweede voorwerp een even grote maar tegengestelde kracht uit op het eerste voorwerp." Deze wet is een fundamenteel principe in de klassieke mechanica en beschrijft de wisselwerking van krachten tussen objecten.

Analogie tussen natuurkunde en psychologie

De principes van Newtons derde wet kunnen op een analoge manier worden toegepast op sociale interacties. In een sociale context zou je de uitspraak "actie is reactie" kunnen interpreteren als het idee dat de acties die je onderneemt in relaties met anderen vaak gevolgen hebben, en dat de reacties van anderen daarop kunnen terugkomen. Met andere woorden, de manier waarop je handelt, kan van invloed zijn op hoe anderen op jou reageren.
Bijvoorbeeld, als je vriendelijk en behulpzaam bent tegenover anderen, is de reactie waarschijnlijk positief, en mensen zullen waarschijnlijk ook vriendelijk en behulpzaam tegenover jou zijn. Aan de andere kant, als je negatieve acties onderneemt, kan je verwachten dat de reactie van anderen ook negatief zal zijn.

Wederkerigheid

Deze sociale interpretatie benadrukt het idee dat gedrag en interacties vaak wederzijds zijn en dat de manier waarop je met anderen omgaat, invloed heeft op hoe anderen met jou omgaan.
Je kunt de analogie van Newtons derde wet verder uitbreiden naar sociale interacties, waarbij het negeren van iemand inderdaad gezien kan worden als een vorm van reactie. In termen van sociaal gedrag zou je kunnen zeggen dat het gebrek aan respons op een bepaalde actie ook een vorm van interactie is, zij het een passieve reactie.
Wanneer iemand jou negeert, kan dit diverse reacties oproepen, zoals gevoelens van afwijzing, teleurstelling of zelfs verwarring. Het ontbreken van een actieve respons kan een impact hebben op de dynamiek van de relatie tussen individuen. In die zin zou je kunnen zeggen dat zowel acties als het ontbreken van acties in sociale interacties gevolgen hebben en dat het gebrek aan respons ook als een vorm van reactie wordt beschouwd.
Het is belangrijk op te merken dat sociale interacties complex zijn en dat er veel factoren van invloed kunnen zijn op hoe mensen op elkaar reageren. Niet alle vormen van negeren hebben dezelfde betekenis, en het is vaak nodig om de context en de individuele omstandigheden in overweging te nemen bij het interpreteren van sociale signalen.

Machtsstrijd

De principes van actie en reactie kunnen ook van toepassing zijn op machtsdynamieken en machtsstrijd in sociale situaties. In een machtscontext kunnen acties van een individu leiden tot reacties van anderen, en deze reacties kunnen variëren afhankelijk van de aard van de acties en de bestaande machtsverhoudingen.
Bijvoorbeeld, als iemand zijn macht op een dominante of onderdrukkende manier uitoefent, kan dit reacties oproepen zoals weerstand, opstand of strategieën om tegenwicht te bieden aan die macht. Aan de andere kant kunnen positieve en samenwerkende machtsuitoefeningen ook leiden tot positieve reacties, zoals samenwerking, steun en wederkerigheid.
Het begrijpen van de wisselwerking van machtsdynamieken en hoe acties worden beantwoord, is van cruciaal belang bij het analyseren van sociale situaties, vooral die met een machtscomponent. Het erkennen van deze dynamieken kan mensen helpen effectiever om te gaan met machtsstrijd, het bevorderen van constructieve interacties en het verminderen van negatieve gevolgen.

De machtsstrijd beëindigen

Je kunt de machtsstrijd beëindigen door eruit te stappen. Kun je deze oplossing relateren aan "actie is reactie"? Het antwoord kan niet zijn dat je de (re)actie van de ander negeert, want dat zou onderdeel van de machtsstrijd zijn.
Het besluit om uit een machtsstrijd te stappen, kan zeker worden gerelateerd aan het principe van "actie is reactie". In dit geval zou jouw beslissing om uit de machtsstrijd te stappen de actie zijn, en de reactie zou kunnen variëren afhankelijk van de dynamiek en de houding van de andere partij.
Als je besluit uit de machtsstrijd te stappen, zou de reactie van de andere partij het volgende kunnen zijn.

Acceptatie en kalmering

De andere partij kan jouw beslissing respecteren en de machtsstrijd laten varen, wat leidt tot een verminderde spanning.

Vergelding of intensivering

In sommige gevallen kan de andere partij proberen jouw actie te interpreteren als zwakte en mogelijk proberen de machtsstrijd te intensiveren. Dit zou een reactieve poging zijn om de machtsdynamiek in hun voordeel te versterken.

Reflectie en verandering

Het kan ook zijn dat de andere partij jouw beslissing als een signaal ziet om de eigen acties te heroverwegen en de machtsdynamiek op een meer constructieve manier aan te pakken.
Dus, in dit geval is de "actie" het nemen van het besluit om uit de machtsstrijd te stappen, en de "reactie" is hoe de andere partij hierop reageert. Het vermijden van een negatieve reactie door bewust uit de machtsstrijd te stappen, kan een strategie zijn om de situatie te de-escaleren en een meer constructieve interactie te bevorderen.
Je laat dus als het ware de strijd uitdoven
Het besluit om uit een machtsstrijd te stappen, impliceert vaak het vermijden van verdere confrontaties en het laten uitdoven van de spanningen. Het is een bewuste keuze om de negatieve dynamiek te doorbreken en te streven naar een meer vreedzame en constructieve benadering.

Wanneer beide partijen geen zelfinzicht ontwikkelen over hun bijdrage aan de machtsstrijd dan zit er niets anders op dan uit het strijdperk te stappen, want een machtsstrijd kun je niet winnen, alleen schijnbaar tijdelijk. Verder lezen? Zie "Een machtsstrijd is eindeloos".

Negeren, hautain gedrag en verlies van evenwaardigheid

Dieren worden over het hoofd gezien

Het genegeerd worden door anderen is een gedrag dat we allemaal wel eens hebben ervaren, en het kan een diepgaand effect hebben op menselijke relaties. Het fenomeen van negeren gaat vaak gepaard met gevoelens van ongemak, afwijzing en zelfs hautain gedrag. Waarom gaan mensen anderen soms negeren, welke gevolgen kan dit hebben en hoe kan het de evenwaardigheid in menselijke interacties ondermijnen. Het is belangrijk om bewust te zijn van de impact van dit gedrag en om stappen te ondernemen om de evenwaardigheid te herstellen door open communicatie, empathie en begrip. Het bevorderen van respect en wederzijds begrip zal uiteindelijk bijdragen aan gezondere en gelijkwaardige relaties tussen mensen.

Waarom negeren we elkaar?

Er zijn tal van redenen waarom mensen ervoor kunnen kiezen om anderen te negeren. Enkele van deze redenen zijn de volgende.

  1. Conflict of ruzie. Soms negeren mensen anderen als gevolg van een lopend conflict of een ruzie. Het vermijden van communicatie kan worden gezien als een (te gemakkelijke?) manier om verdere conflicten te voorkomen.
  2. Machtsverhoudingen. In sommige gevallen kan het negeren van anderen een uiting zijn van macht of superioriteit. Het kan worden gebruikt om iemand anders (mens of dier) te kleineren of te domineren.
  3. Persoonlijke stress. Individuele stress, zorgen of persoonlijke problemen kunnen leiden tot het tijdelijk negeren van anderen. In deze gevallen kan het negeren van anderen een manier zijn om met persoonlijke uitdagingen om te gaan. Mensen die het druk hebben zitten zo vol in hun hoofd dat zij anderen letterlijk over het hoofd zien.
  4. Onverschilligheid. Soms negeren mensen anderen simpelweg omdat ze onverschillig zijn, te lage verwachtingen van zichzelf of de ander hebben of weinig interesse tonen in de interactie. Elkaar groeten is een teken van een goede opvoeding genoten te hebben. Erkenning begint met herkenning.
  5. Verlegenheid of gebrek aan zelfvertrouwen. Wanneer anderen deze eigenschap niet aan jou kunnen aflezen, dan kunnen zij het tegenovergestelde concluderen, bijvoorbeeld dat je jouw neus ophaalt voor de ander. En dan leidt het tot een vicieuze cirkel.

De impact van negeren op evenwaardigheid

Het negeren van anderen heeft vaak aanzienlijke gevolgen voor de evenwaardigheid in menselijke relaties. Wie een ander negeert, stopt met communiceren en krijgt niet meer te horen of de projectie van het eigen gelijk klopt. Wat er in de ander omgaat, gedachten en gevoelens, komen niet meer terug. Stapje voor stapje wordt de afstand groter en de verhouding dreigt te kantelen.

  1. Gebrek aan empathie. Negeren vermindert vaak onze empathie voor anderen, omdat we hun gevoelens en perspectieven niet meer serieus nemen.
  2. Verlies van respect. Wanneer we anderen negeren, verliezen we vaak respect voor hun gevoelens en perspectieven. Dit kan leiden tot een gevoel van minachting, wat de evenwaardigheid (per definitie) ondermijnt.
  3. Misleidend oordeel. Het negeren van anderen kan leiden tot onnauwkeurige oordelen over hun karakter en intenties. Dit kan wederzijdse misverstanden en vooroordelen bevorderen.
  4. Sociale isolatie. Constant negeren kan leiden tot sociale isolatie en het gevoel van buitengesloten zijn. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor iemands geestelijke welzijn.

Het herstellen van evenwaardigheid

Het herstellen van evenwaardigheid in menselijke relaties na het negeren van anderen is essentieel voor gezonde interacties. Hier zijn enkele begin- en vervolgstappen die kunnen helpen.

  1. Zelfreflectie. Onderzoek je eigen motieven voor het negeren van anderen en probeer te begrijpen waarom je dit gedrag hebt vertoond.
  2. Communiceer. Als je je realiseert dat je iemand hebt genegeerd, neem dan de tijd om het gesprek aan te gaan en je excuses aan te bieden indien nodig.
  • Luister actief. Luister naar de gevoelens en perspectieven van de persoon die je hebt genegeerd en probeer hun standpunt te begrijpen.
  • Bouw empathie op. Werk aan het heropbouwen van empathie voor anderen door open te staan voor hun ervaringen en gevoelens.

De rol van religieuze overtuigingen in het negeren van anderen

Religieuze overtuigingen spelen een significante rol in het leven van miljoenen mensen over de hele wereld. Ze kunnen een bron van inspiratie, troost en leiding zijn, maar ze kunnen ook, in sommige gevallen, leiden tot het negeren van anderen op basis van religieuze overtuigingen of erger: tot oorlog.
Een van de uitdagingen waarmee sommige gelovigen worden geconfronteerd en zouden moeten loslaten, is de overtuiging dat hun religie de enige ware is en dat buitenstaanders, degenen die niet tot hun religieuze gemeenschap behoren, op de een of andere manier minderwaardig zijn of zelfs straf verdienen in de ogen van hun godheid. Dit kan leiden tot een vorm van sociale isolatie waarin gelovigen anderen negeren omdat ze geloven dat dit wordt verwacht of zelfs geëist door hun religie.

Impact op evenwaardigheid en relaties

Het negeren van anderen op basis van religieuze overtuigingen kan aanzienlijke gevolgen hebben voor evenwaardigheid en relaties.

  1. Verlies van evenwaardigheid. Het behandelen van anderen als minderwaardig op basis van religieuze overtuigingen ondermijnt de evenwaardigheid in menselijke interacties. Dit kan leiden tot wederzijdse misverstanden en conflicten.
  2. Sociale scheiding. Religieus gemotiveerd negeren kan resulteren in sociale of kerkscheiding, waarbij gelovigen zichzelf isoleren van mensen met andere overtuigingen. Dit kan leiden tot een gebrek aan begrip en empathie voor anderen, mens en dier.
  3. Gemiste kansen voor dialoog. Het negeren van mensen met verschillende overtuigingen kan de kansen op constructieve dialoog en begrip verminderen. Het kan leiden tot een gebrek aan gemeenschappelijke grond en het delen van verschillende perspectieven.


Het vinden van een balans

Het is belangrijk op te merken dat religieuze overtuigingen sterk (eigen alleen) persoonlijk zijn en variëren tussen individuen en gemeenschappen. Terwijl sommigen ervoor kunnen kiezen om anderen te negeren op basis van religieuze overtuigingen, zijn velen ook toegewijd aan het bevorderen van respect, begrip en vreedzame co-existentie tussen verschillende geloofsgroepen.
Het vinden van een balans tussen diepgewortelde religieuze overtuigingen en het respecteren van de evenwaardigheid van anderen kan een uitdaging zijn, maar het is mogelijk. Het begint vaak met openheid voor interreligieuze dialoog en het verkennen van gemeenschappelijke waarden, terwijl men tegelijkertijd zijn eigen geloof handhaaft. Het doel is om een omgeving te creëren waarin religieuze diversiteit wordt gewaardeerd en waar mensen van verschillende overtuigingen in harmonie kunnen samenleven. Ieder mens gelooft op basis van overtuigingen. Het kan bevrijdend werken om je te realiseren dat je op de wereld bent gekomen vol overtuigingen van anderen zonder eigen overtuigingen. Een belangrijk deel van ons leven besteden we aan vinden van een balans hiertussen. Maar het is nog prettiger om je te bevrijden van zinloze overtuigingen, maar een balans gericht op evenwaardigheid aan te houden.
 

De aantrekkelijkheid van de ander wegen

Wat wil de ander van mij?

Toen we in de oudheid nog gevaren van wilde dieren konden ondervinden, was onze inschatting bij ontmoetingen met onbekende dieren gebaseerd op drie vragen: is hij mij ongunstig gezind? Is hij sterk? Is hij snel? Zo niet, dan hadden we weinig te vrezen. Zouden bij partnerkeuzes niet ongeveer dezelfde vragen in ons hoofd omgaan?
Bij het evalueren van bedreigingen van wilde dieren, waren de criteria van 'ongunstig gezind zijn', 'sterkte' en 'snelheid' gericht op directe fysieke bedreigingen en de mogelijkheid om te overleven in geval van een confrontatie. Deze criteria waren primair gericht op de directe fysieke kenmerken en gedragingen van het dier. Men wilde overleven. Safety first.

Bij het kiezen van een partner zijn er meer factoren in het spel dan alleen fysieke kracht en snelheid. Mensen zijn complexe wezens met emotionele, sociale en intellectuele behoeften. Bij het evalueren van een potentiële partner kunnen mensen verschillende criteria hanteren, waaronder persoonlijkheid, gedeelde waarden, emotionele compatibiliteit, intellectuele stimulatie, enzovoort. Niet alleen fysieke kenmerken, maar ook emotionele en mentale eigenschappen spelen een rol bij het beoordelen van een partner. De ander mag spannend zijn maar men wil zich wel veilig voelen. Wederom: safety first.

Dat gezegd hebbende, kunnen er enkele overeenkomsten zijn tussen de twee scenario's.
Bijvoorbeeld, iemand kan zich afvragen of een potentiële partner hen vriendelijk gezind lijkt, wat kan wijzen op hun vermogen om empathie en zorgzaamheid te tonen. Sterkte kan ook relevant zijn, zij het niet op een puur fysieke manier - het kan bijvoorbeeld verwijzen naar emotionele veerkracht of vastberadenheid. Snelheid kan worden geïnterpreteerd als iemands bereidheid en vermogen om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden of om problemen snel op te lossen.

Compatibel zijn

Partners zijn vaak vergelijkbaar op een aantal aspecten. Gelijksoortige aantrekkelijkheid tussen partners soms ook wordt verklaard door het concept van assortatieve paring, waarbij individuen de neiging hebben om partners te kiezen met vergelijkbare kenmerken als henzelf, zoals aantrekkelijkheid, sociaaleconomische status, enzovoort. Zouden ze te veel verschillen dan heeft een van beide meer te vrezen van concurrentie.

Zoeken naar balans

Over alle waarden en eigenschappen heen gewogen is de mentale weegschaal in het ideale geval in balans. Er zijn geen “zwaarwegende” aanleidingen om uit elkaar te gaan.
Evenwaardigheid is daarnaast een “evenwichtige” eigenschap om te zoeken in een partner. Het streven naar een relatie gebaseerd op gelijkwaardigheid legt een gezonde basis voor respect, wederzijds begrip en een gezonde dynamiek binnen de relatie.

Respect en waardering

Wanneer twee mensen elkaar als gelijken behandelen, betekent dit dat ze elkaars meningen, gevoelens en behoeften respecteren en waarderen. Het zorgt ervoor dat beslissingen en verantwoordelijkheden binnen de relatie eerlijk worden verdeeld en dat beide partners zich gehoord en gewaardeerd voelen.

Delen en verbinden

Evenwaardigheid gaat verder dan alleen gelijke rechten en kansen; het omvat ook het delen van macht (ook het niet spelen van een machtsstrijd), verantwoordelijkheden en emoties binnen de relatie. Het stelt beide partners in staat om zichzelf te zijn, hun eigen doelen na te streven en tegelijkertijd elkaar te ondersteunen in hun individuele groei en ontwikkeling. Het vermogen om conflicten op een respectvolle en constructieve manier op te lossen, is ook een belangrijk aspect van een relatie gebaseerd op gelijkwaardigheid. Dit draagt bij aan een gezonde communicatie en een positieve dynamiek binnen de relatie.
Het streven naar evenwaardigheid in een relatie kan leiden tot diepgaande verbondenheid, vertrouwen en tevredenheid. Het is een waardevolle eigenschap om te koesteren en te cultiveren in elke relatie, omdat het de basis vormt voor een gezonde en duurzame verbintenis.

Elkaar tegenwerken op de apenrots en in de krabbenmand

Ontsnappen in de krabbenmand

De "krabbenmandtheorie" wordt vaak gebruikt als metafoor voor menselijk gedrag, waarbij mensen die in een groep zitten elkaar naar beneden halen of tegenhouden uit jaloezie of competitieve gevoelens, vergelijkbaar met krabben die elkaar naar beneden trekken wanneer ze tegen de wand opklimmen in een mand.
De essentie van de krabbenmandtheorie is dat wanneer één krab probeert te ontsnappen en naar de rand van de mand klimt, de andere krabben hem naar beneden trekken, waardoor hij niet kan ontsnappen. Dit fenomeen wordt soms gebruikt om het gedrag van mensen op werkplekken en sociale kringen te beschrijven die proberen te ontsnappen aan een situatie of om vooruitgang te boeken, maar worden tegengehouden door degenen om hen heen uit angst, jaloezie of competitie.

Krabben vrouwen vaker?

Sociaal-culturele factoren kunnen een rol spelen bij het vaker voorkomen van de krabbenmanddynamiek onder vrouwen. Bijvoorbeeld, in sommige culturen kunnen vrouwen meer druk voelen om zich aan sociale normen te houden en niet af te wijken van de groep. Dit kan leiden tot jaloezie, concurrentie of zelfs tegenwerking wanneer een vrouw probeert haar eigen weg te gaan.

Machtsstrijd op de apenrots

Het apenrotsfenomeen verwijst naar situaties waarin individuen in een groep zich bezighouden met hiërarchische machtsstrijd, dominantie en competitie om een hogere positie te bereiken of te behouden. Dit gedrag wordt vaak geassocieerd met apen die strijden om de hoogste positie op een rots, vandaar de naam.
Het bruggetje tussen deze twee concepten kan worden gemaakt door te kijken naar de manier waarop sociale groepen, of het nu krabben of mensen zijn, reageren op individuen die proberen te ontsnappen aan de groep of hogere doelen nastreven. In beide gevallen kan er sprake zijn van tegenwerking of sabotagedrang van anderen binnen de groep.

De rol van timing

In situaties waar ongewenst gedrag snel wordt aangepakt, kan de kans op succes groter zijn omdat het voorkomt dat negatieve patronen zich verder ontwikkelen en versterken binnen de groep. Het effectief aanpakken van ongewenst gedrag vereist vaak proactief optreden, het stellen van duidelijke normen en consequenties, en het handhaven van die normen.
Bovendien kan de timing van de reactie ook bepalend zijn voor de koers die individuen binnen de groep volgen. Wanneer een individu snel wordt aangesproken op gedrag dat afwijkt van de norm of dat schadelijk is voor de groep, kan dit de neiging van dat individu om verder te gaan in die richting verminderen. Aan de andere kant, als ongewenst gedrag wordt getolereerd of genegeerd, kan dit de acceptatie en voortzetting ervan bevorderen.
Dit geldt ook voor situaties waarin individuen streven naar hogere doelen of posities binnen een groep. 

Als er duidelijke normen en kaders zijn voor het bereiken van deze doelen, en als de groep snel reageert op gedrag dat deze normen schendt, kan dit de groep gezonder en meer samenhangend maken.

Conclusie?

Over het algemeen kan worden geconcludeerd dat apenrotsgedrag en krabbenmandgedrag potentieel schadelijke effecten kunnen hebben op individuen en groepen als geheel, vooral wanneer ze leiden tot onderdrukking van vrijheid en innovatie. Het streven naar een gezonde balans tussen groepscohesie en individuele vrijheid is essentieel voor het creëren van een positieve en ondersteunende groepscultuur.

Kinderen leren liefdevolle gesprekken te voeren

Valkuilen bij het communiceren

Er wordt weleens voor gepleit om kinderen les in liefde of debatteren te geven. Maar in een maatschappij waarin vooral competitie wordt gevoerd zullen deze lessen in debatteren bijdragen aan het zoeken naar liefdeloze macht in relaties. In de huidige maatschappelijke en menselijke verhouding is overal machtsstrijd te zien. Het verziekt de sfeer, privé en in het openbaar. Het ware beter om al op de lagere en middelbare school kinderen te leren hoe zij een machtsstrijd kunnen herkennen, voorkomen en stoppen.

Een bijna liefdevolle manier om met elkaar constructief in gesprek te gaan is een dialoog te voeren. In een echte dialoog wordt geen machtsstrijd gevoerd. Bij het voeren van debatten gaat het om te winnen en dat gaat gepaard met veel trucjes. Die komen vaak neer op het gebruik van drogredenen.

Een gemeen voorbeeld van een drogreden is het gebruik van een “stropop” in onderstaand gesprek tussen man A en man B. Uiteraard is dit voorbeeld van gentech te abstract voor kinderen en kan vervangen worden door een onderwerp dat kinderen op hun leeftijd aanspreekt.

A ‘We moeten heel voorzichtig zijn met het toepassen van gentech’.
B ‘Dus jij zegt dat we gentech niet moeten toestaan? Dat is niet realistisch’.

Wat B doet is dubbel doortrapt. Hij vat eerst het standpunt van A extremer samen dan hij het heeft gezegd. En boort het vervolgens de grond in (of anders en beeldend gezegd: de stropop wordt in de fik gestoken).

Net als bij pesten is het gebruik van drogredenen bedoeld om de ander te vernederen. Die negatieve vormen te herkennen en weten waar je als kind of puber wel iets aan kan doen en wat je beter kunt negeren  is iets waar ze later in de maatschappij en relaties positief mee uit de voeten kunnen.
Waar ik voor pleit is niet om kinderen ongrijpbare concepten als liefde proberen aan te leren, maar om hen te leren wat wel en niet oorbaar is bij het voeren van een gesprek over verschil in inzicht. En daarmee samen (liefdevol en evenwaardig) te laten zoeken naar win-win doelen.

Meer in het algemeen: door zelf een goed voorbeeld te zijn, kinderen te leren hun emoties te beheersen en te communiceren, te vergeven, complimenten te geven en respect te hebben voor anderen en hun eigendommen, en samenwerking te stimuleren, kunnen we kinderen leren om liefdevoller met elkaar om te gaan.

Zie ook het artikel over wellevendheid.

Hoe voer je een constructief gesprek?

De dialoog

Wie een constructief gesprek wil voeren met één of meer anderen, kan zonder al te veel moeite een aantal richtlijnen aanhouden. Er zijn allerlei vormen van gesprek, maar de meest positieve is de dialoog. Een dialoog voldoet aan de volgende kenmerken.

  • Er is gelijkwaardigheid tussen de gesprekspartners: niemand weet het a priori beter; meerdere gezichtspunten zijn mogelijk; voer geen machtsstrijd, er is geen sprake van winnen of verliezen.
  • Er is bereidheid om open naar elkaar te luisteren: er wordt niet geoordeeld over elkaar.
  • Ieder zorgt voor een sfeer waarin hijzelf en de ander zijn mening durft te geven ook al is die mening afwijkend.
  • Indien van toepassing: er worden gevoelens gedeeld en benoemd.
Er zijn tijdens het gesprek niveaus van communicatie die je kunt monitoren of alles nog naar wens verloopt.

Niveaus van communicatie

Je neemt deel aan het gesprek, maar je reserveert een deel van je aandacht door jezelf al observerende telkens de volgende vragen te stellen.
Inhoud. Waarover praten wij? Je gaat door op en houd je aan het onderwerp, stelt vragen, ordent en toetst. Je mag kort afwijken van de hoofdlijn, maar keert zelf weer terug.
Proces. Hoe praten wij? Hebben we een agenda, zijn er afspraken over rollen, is een (eind)tijd afgesproken?
Interactie. Hoe gaan we met elkaar om? Je gaat als het ware ‘boven het gesprek hangen’ en volgt wat er gebeurt. Hoe gedragen wij ons? Hoe reageren we op elkaar? Praat ik of de ander niet te lang, wordt er niet vervelend ingebroken op elkaars inbreng? Doet iedereen mee?
Gevoelens. Welke gevoelens spelen er (op)? Benoem de gevoelens die je bespeurt bij jezelf en de ander wanneer je denkt dat het verloop van het gesprek ten goede komt.

Evenwaardigheid

Grijp niet te snel in in het gesprek vanuit metacommunicatie. Het kan dominant overkomen en de evenwaardigheid ondermijnen. Kijk eerst wat je zelf kunt aanpassen. Denk vanuit win-win, maar spreek dat niet te snel uit. Je kunt proberen een ander te overtuigen, maar wees je bewust waarom je dat wilt proberen en of het niet ten koste gaat van de kwaliteit van de verhouding (gelijkwaardigheid) met de ander(en).

Ken je eigen motieven

Je kunt een gelijkwaardige houding willen aanhouden met je gesprekspartner, maar dat mislukt wanneer je jezelf niet goed kent of je hebt geen goed beeld van je eigen ego of je denkt te gemakkelijk “ik heb toch gelijk en ik zal die ander met een goed argument overtuigen". Wanneer je niet goed weet wat een machtsstrijd is en hoe die te beëindigen, verdiep je daar dan eerst in.

Weet waarom je argumenten inbrengt

Wie gericht is op harmonie denkt mee met de ander. Wie gericht is op tegenspraak verzint tegenargumenten ("advocaat van de duivel"). Geen van beide is a priori beter of slechter. De eerste manier van samen spreken kan nadelen over het hoofd zien en de tweede manier kan leiden tot onbevredigende compromissen.
Je kunt ook dialectisch spreken, bijvoorbeeld op de volgende manier.
  • Mensen zijn ongelijk (these).
  • Mensen zijn gelijk (antithese).
  • Mensen zijn in bepaalde opzichten (vanuit juridisch perspectief) gelijk, in andere opzichten (bijvoorbeeld in termen van status) ongelijk (synthese).

Vermijd drogredeneringen

Een wijdverbreid misvatting is dat een gesprek gericht zou moeten zijn op het winnen bij uitwisselen van argumenten. Veel mensen hebben de neiging om oneerlijk te reageren, bijvoorbeeld door een bewering van de ander te overdrijven en vervolgens de grond in te boren ("stropop maken en verbranden"). Weinigen weten direct te reageren op een drogredenering omdat het vraagt om op metaniveau feedback te geven op het gesprek. Het is altijd verstandig om je te verdiepen in welke drogredeneringen bestaan en je voor te bereiden op een kalme reactie.

Herken signalen

Een gesprekspartner die niet tevreden is over het verloop van een gesprek zal daarover signalen uitzenden. Dat kan een gezichtsuitdrukking zijn, lichaamstaal of via woorden. Niet iedereen zal dat direct of rechtstreeks of tactvol of doen uit voorzichtigheid om de ander niet te ontrieven. Wie van onderwerp wil veranderen of het huidige wil beëindigen kan van alles meer of minder subtiel doen om het gesprek “dood” of stil te leggen. Vat samen wat de ander probeert te zeggen (parafraseer). Probeer de poging van de ander op te pakken door de ander subtiel de gelegenheid te geven om het gesprek te vervolgen door jouw inbreng af te sluiten met “hoe denk jij erover” of “wat vind jij”?

Spreken is zilver, zwijgen is goud

Is het zwijgen van de ander instemming met het verloop van het gesprek of een tactisch vermijden van het uiten van een pijnlijke mening of ongenoegen? Je hebt nooit 100% zekerheid of een gesprek perfect is verlopen. Laat het los.
Een constructief gesprek voelt goed.

Wanneer wordt het niet constructief?

Met dank aan historicus Bernd Timmerman het volgende.
Het blijft vrij lastig om een dialoog te houden met:

  • mensen die niet in staat zijn een these met argumenten te onderbouwen, die vooral (vaak) zonder kennis blijven zenden;
  • mensen die vooral zinnen formuleren waarin een kwalificatie over de ander staat en daarbij voorbij de inhoud gaan of gewoonweg gaan schelden;
  • mensen die zaken beweren die aantoonbaar onjuist zijn maar toch de onjuistheid blijven omarmen, alternatieve feiten laten bestaan, gewone onwaarheden ook en dikwijls ongefundeerde meningen verspreiden;
  • mensen die vanuit de eigen moraliteit denken waardoor de ander dikwijls (in de ogen van) immoreel handelt;
  • mensen die per definitie alles wat anderen doen, die dezelfde visie hebben, geweldig vinden, waarbij de eigen visie dogmatische trekken krijgt;
  • mensen die zich teveel laten leiden door verdriet en woede (en andere emoties) over misstanden of zich wentelen in slachtofferschap;
  • mensen die per definitie tegen iedere vorm van compromissen zijn en streven naar de dictatuur van hun gelijk;
  • mensen die weigeren in te zien dat alles wat mensen 'maken' sociale constructies zijn (inclusief ethiek);
  • mensen die moeilijk kunnen aanvaarden dat er tal van (on)werkelijkheden zijn;
  • mensen die denken dat de ander denkt, redeneert en voelt zoals zijzelf waarbij het verschil in diverse kapitalen (sociaal, economisch, cultureel, politiek, linguïstisch enz.) wordt ontkend.

 Aandachtspunten

Anna van den Breemer gaf in de Volkskrant 9 tips voor een constructief gesprek.

  1. Heb geduld, geef niet toe aan een primaire reactie.
  2. Verplaats je in de ander.
  3. Luisteren is een vaardigheid, die je kunt oefenen.
  4. Wees niet bang voor stiltes.
  5. Maak onderscheid tussen feiten en gevoelens.
  6. Wees niet bang om door te vragen en benoem je aarzeling.
  7. Neem af en toe afstand en een time-out.
  8. Onderbreek iemand die eindeloos spreekt en uitweidt.
  9. Maak af en toe het gesprek bespreekbaar op metaniveau.

Samengevat

  • Luister actief. Luister naar de ander zonder onderbrekingen en probeer te begrijpen wat de ander zegt. Stel indien nodig vragen ter verduidelijking. 
  • Wees respectvol. Toon respect voor de mening en gevoelens van de ander, zelfs als je het er niet mee eens bent. 
  • Vermijd oordelen. Probeer niet te oordelen over de ander of zijn of haar standpunt. Wees open en nieuwsgierig. 
  • Geef ruimte. Laat de ander de ruimte om zijn of haar standpunt te uiten en uit te leggen. Val de ander niet aan of onderbreek niet. 
  • Geef feedback. Geef op een respectvolle manier feedback op wat de ander zegt. Geef je eigen mening op een duidelijke en respectvolle manier. 
  • Zoek naar gemeenschappelijke grond. Probeer te zoeken naar gemeenschappelijke grond en overeenkomsten in plaats van alleen te focussen op de verschillen. 
  • Wees bereid om een compromis aan te gaan. Wees bereid om te zoeken naar oplossingen die voor beide partijen aanvaardbaar zijn. 
  • Beëindig het gesprek positief. Probeer het gesprek af te sluiten met een positieve noot en bedank de ander voor het gesprek, zelfs als jullie het niet eens zijn geworden.

De futiele aanloop tot een machtsstrijd

Wanneer twee mensen een gesprek hebben dan gebeurt het regelmatig dat je denkt “dat zeg je nu wel zo, maar volgens mij zit het anders bij je”. De oplossing is simpel: je stelt het aan de orde. En wanneer de ander vervolgens zegt “ik bedoel het toch zoals ik het zeg” dan kun je twee dingen doen. Of je accepteert dat je het fout zag of je denkt “ik voel wat anders”.

Je kunt niet bezig blijven om dat wat de ander zegt ter discussie te blijven stellen, want voordat je het doorhebt verzand je in de machtsstrijd. De boodschap lijkt dan te zijn “ik weet beter dan jij wat je denkt en voelt dan jou”. En dat kun je natuurlijk niet maken.

Dit lijkt allemaal futiel, maar in een cultuur waarin je eigenlijk niet direct kunt zeggen wat je denkt, gebeurt het voortdurend dat mensen tussen de regels door gaan lezen. Sommigen gaan dan de emoties van anderen herbenoemen zonder te checken of het wel klopt.
Wie zich niet kwetsbaar wil opstellen, verbergt mogelijk angst, verdriet of pijn. Wanneer de ander dat vermoedt kan hij daar rechtstreeks naar vragen. En wanneer dan het ontkennende antwoord komt dan blijven er in het hoofd van de vrager nog steeds twee keuzes: geloof je dat je het fout zag of denk je dat je een leugentje voor bestwil hebt gehoord?
Niemand hoeft verder te gaan en zijn gelijk te halen want je komt in een vicieuze cirkel terecht. En daar kun je alleen doorheen breken door het onderwerp te laten rusten en overgaan op een ander onderwerp.
Wanneer je toch doorgaat en zegt (voor de grap) “ik wist niet dat je kwaad werd” dan loop je de kans dat de ander kwaad wordt en je door de reactie van de ander je gelijk krijgt terwijl er niets aan de hand was. Je hebt doorgedramd en bent verzand in een machtsstrijd.

Meer lezen over hoe een machtsstrijd te voorkomen of te stoppen, lees Riekje Boswijk-Hummel.

Machtsstrijd tussen oudergenoten

Het is niet vanzelfsprekend dat oudergenoten -broers en zusters met één of meer gemeenschappelijke ouders- van elkaar houden. Hoe komt dat eigenlijk?

Door het leeftijdsverschil van broers en zusters is er wanneer iedereen nog thuis woont ook een verschil in macht. Of de oudere broer is fysiek sterker of de oudere zuster is handiger in het krijgen van haar zin. Van dat verschil maken kinderen soms graag misbruik.
Ouders proberen wel om hun aandacht liefde gelijkmatig te verdelen, maar zijn daar niet altijd consequent in. De een is een oogappeltje of ruzies worden beteugeld met de oproep “wees als oudere nu de wijste” en er wordt niet gekeken wie een ruzie heeft veroorzaakt. Wanneer twee kinderen ruziën hebben twee schuld. Dat is juist, maar het is niet gezegd dat beide evenveel schuld hebben.
Kortom veel kinderen denken al snel dat de andere(n) meer erkenning krijgt. Helaas zijn er ook veel ouders die de twijfel van kinderen gebruiken om hen aan te moedigen meer hun best te doen. Het onthouden van liefde of doen twijfelen of er wel onvoorwaardelijk van kinderen wordt gehouden is een kwalijke vorm van opvoeden en disciplineren.

Zo wordt al vroeg een basis gelegd voor een machtsstrijd, die bij het klimmen der jeugdjaren telkens weer nieuwe vormen aanneemt. Terwijl gezinsleden op een gegeven moment het huis uitgaan, zal niet ieder kind er voor kiezen om voor die tijd een einde te maken aan die strijd. Ook als er een relatief groot leeftijdsverschil is zal het oudere kind al snel denken "laat maar zitten'. Het gevolg en vervolg kan een leven lang duren en weer oplaaien wanneer kinderen gedwongen moeten samenwerken in het verzorgen van hun ouders of hun begrafenis en afhandelen van de erfenis.

Ook kinderen zitten er niet altijd mee of zaken wel eerlijk verlopen. In de kindertijd kan dan een hekel worden opgebouwd die nog niet is verdwenen wanneer iedereen het ouderlijk huis heeft verlaten. Wanneer kinderen volwassen zijn dan is de verwachting dat iedereen zich evenwaardig ten opzichte van elkaar gedraagt. Maar dat is vaak een onuitgesproken verwachting, zodat die opvatting in de praktijk niet altijd wordt gedeeld of bijvoorbeeld bij de aangetrouwde kant geen instemming vindt. Een jonger kind dat relatief dominant is kan na zijn 18e levensjaar er geen enkele been in zien om de machtsverhouding vanaf dat moment om te draaien. “Nu is het mijn beurt”.
Een machtsstrijd binnen een gezin kost veel energie en levert veel verdriet op. En de spanningen lopen nog hoger op wanneer de impliciete boodschap van ouders is dat hun kinderen expliciet zeggen dat ze van elkaar houden, terwijl ze het eigenlijk niet zo voelen. En dan is elke verjaardag een pijnlijke herinnering dat dit niet vanzelfsprekend is.

Riekje Boswijk-Hummel is een therapeute die een bruikbaar boek heeft geschreven over de achtergronden van een machtsstrijd. Ook draagt zij bruikbare oplossingsrichtingen aan.

Oorzaak: opvoeding, discutabele pedagogie
Gevolg: jaloezie, kindertrauma,
Verband: competitie, worsteling met liefde

Riekje Boswijk-Hummel herschrijft haar visie op machtsstrijd

Riekje Boswijk-Hummel beschrijft haar laatste inzichten over machtsstrijd bij het uitkomen van de zesde druk van Ruzie.
Ruzies zijn eigenlijk heel eenvoudig. Het komt erop neer dat de ene partij aanvalt en dat de andere zich verdedigt. Die verdediging echter, bestaat goed beschouwd ook uit een aanval, meestal een ontkenning, die weer een verdediging opwekt waarin ook weer een aanval ligt besloten enzovoort. Kortom: de een verwijt de ander en de ander beschuldigt de een en ga zo maar door.
Machtsstrijd eindigt niet. Ook als die gewonnen lijkt, gaat het gewoon door, want niemand wil leven in een hiërarchie; niemand wil een verliezer zijn en een winnaar tegenover zich hebben. Zeker wanneer een relatie op basis van liefde of kameraadschap is gestart zal iedere poging om een hiërarchie in te voeren op weerstand wijken en die weerstand zal nooit overgaan. Ruzie maken heeft dus geen enkele zin.
Klik hier voor het volledige artikel over machtsstrijd.

Populair in de laatste week

Alle labels van het blogspot

#metoo (2) aanbevolen (15) aandacht (9) aanraken (2) aanwezigheid (4) achterdocht (2) ADHD (2) afhankelijkheid (3) afstand nemen (6) agnost (4) agressie (2) alcoholisme (4) altruïsme (6) ambitie (2) ander (1) angst (22) apofatisch (9) authenticiteit (9) autisme (1) autonomie (5) balans en evenwicht (51) begeerte (1) behoefte (5) belangen (10) belemmerende overtuigingen (10) beoordelen (5) beslissen (2) betrokkenheid (5) betrouwbaarheid (2) bewustwording (12) bewustzijn (26) bezinning (1) bindingsangst (3) bioscoopfilm (7) biseksualiteit (1) blijdschap (3) bodhisattva (2) boeddhisme (9) boek (162) boosheid (2) brein (2) burn-out (2) communicatie (16) compassie (10) competentie (4) competitie (14) complottheorie (3) constructief gesprek (4) consumeren (2) coping (2) creativiteit (3) crisis (7) dans (6) daten (5) deflexie (1) demagogie (4) denken (12) denkfouten (5) deugd (9) deugdzaamheid (1) diagnose (4) dialoog (10) dieren (4) discipline (1) dooddoener (6) drama (3) drie-eenheid (6) drogredenen (7) drugsgebruik (5) DSM (4) dualisme (5) duurzaamheid (5) echt (4) eenheid (33) eenzaamheid (8) ego (45) eigenschappen (2) eigenwaarde (5) emancipatie (5) emergentie (2) emotie (13) empathie (5) en-en (23) endogene depressie (1) energie (13) erkenning (8) ethiek (9) etiquette (6) evenwaardigheid (51) evolutie (23) faalangst (1) fabel (1) feedback (2) filmpje (79) filosofie (18) fraude (9) Freud (2) functioneren (4) gebreken (1) gedragsverandering (5) geduld (2) geest (3) geheugen (3) gekwetstheid (6) geld (5) gelijk hebben of gelijk krijgen (7) gelijkmoedigheid (4) geloven (18) geluk (34) genade (5) genot (1) Gestalt (1) Getuige (5) gevoelens (35) gezag (1) gezichtsverlies (3) gezondheid (5) gezondheidszorg (1) GGz (2) go with the flow (2) God (41) goedgelovigheid (3) gokken (1) grenzen (9) hechting (1) heelheid (8) hersenen (4) hier en nu (8) holisme (2) hoofdzonde (3) humor (12) ideaalbeeld (2) identificatie (10) identiteit (13) ik-boodschap (1) illusie (12) imago (1) individualisme (5) innerlijke vrijheid (17) integriteit (3) Intelligent Design (1) Internet (3) intrinsieke waarde (1) intuïtie (8) InZicht (12) islam (2) jaloezie (4) jeugd (1) jezelf worden en zijn (12) jongeren (3) karakter (2) katafatisch (1) kenmerken (2) kiezen (10) kind (13) kosten (1) kracht (6) Krishnamurti (2) kuddegedrag (1) kunstmatige intelligentie (2) kwakzalverij (1) kwaliteit (16) kwetsbaarheid (5) l (1) leegte (15) leiderschap (4) leugens (9) levensfase (3) levenskunst (8) levensvragen (3) levensweg (3) licht (3) liefde (97) liefdesverdriet (3) lijden (1) loslaten (20) macht (23) machtsstrijd (9) magisch denken (7) man-vrouw verschillen (11) mannelijkheid (2) mannen (1) media (2) meditatie (14) metacommunicatie (8) metafoor (2) metafysica (5) milieu (1) mindfulness (4) misbruik (4) model (1) moraliseren (1) motto (1) mystiek (5) nabijheid (2) narcisme (4) natuur (5) negatie (16) neti neti (3) niet doen (22) NLP (1) non-duaal bewustzijn (6) non-dualiteit (41) omdenken (7) omgangsregels (3) onderwijs (3) onderzoek (8) ongelukkig zijn (4) onmacht (2) onrust (2) ontrouw (1) ontwikkeling (10) onverwerkt kindertrauma (3) oordeel (18) opvoeding (8) orgasme (2) Osho (6) ouderen (5) overgave (4) overheid (1) overvloed (6) panpsychisme (1) pantheïsme (1) paradox (27) Pareto principe (1) partnerkeuze (6) passie (2) pedagogie (2) perfectie (2) personeelsbeleid (2) persoonlijkheid (6) persoonlijkheidsstoornis (3) pesten (1) Peter principle (1) pijnlichaam (8) politiek (10) populair (11) positieve (11) privacy (1) processie (1) projectie (9) psychiatrie (4) psychofarmaca (1) psychotherapie (1) puberen (1) reïncarnatie (2) relatie (17) relatievaardigheid (5) respect (32) rijkdom (2) rol (4) romantiek (5) rust (5) ruzie (5) samensmelten (10) schaamte (2) scheiden (2) schizofrenie (1) schouwen (6) schrijfdrang (1) schuld (3) schuldgevoel (2) seks (14) selectie (3) sociale druk (4) somberheid (1) spel (3) spiegelogie (4) spijt (1) spiritualiteit (51) spreekwoorden (1) sprong (1) statistiek (1) status (1) sterven (5) stilte (15) straling (1) strategie (1) stress (5) synchroniciteit (14) taal (16) Taoïsme (18) tederheid (1) Tegenwoordigheid (2) The Secret (2) The Work (1) therapie (1) tijdgeest (5) toeval (5) Tolle (18) transcenderen (6) transformatie (5) transparantie (2) trend (2) tunnelvisie (1) twijfel (5) verandering (2) verantwoordelijkheid (12) verbinding (33) verdriet (2) vergeten (2) verlangen (5) verlatingsangst (1) verleiding (3) verlichting (14) verliefdheid (4) verlies (1) vermijding (1) vermoeidheid (1) verslaving (7) vertrouwen (18) verveling (2) verwondering (2) vicieuze cirkel (1) video (1) voeding (1) voelen (3) volgzaamheid (1) vragenlijst (2) vreugde (2) vrije wil (6) vrijen (3) vrijheid (90) waarheid (26) waarneming (7) ware (8) wederkerigheid (6) welzijn (7) wezen (2) wijsheden (10) wilskracht (2) woede (2) wu wei (23) yin en yang (4) zelfbeheersing (3) zelfbevestiging (3) zelfbewustzijn (8) zelfdoding (4) zelfkennis (12) zelfkritiek (1) zelfoverschatting (2) zelfrealisatie (12) zelfvertrouwen (5) zelfverwerkelijking (2) zelfwaardering (5) Zen (2) ziel (14) Zijn (11) zin van het leven (10)