De vrijheid van de ontmoeting

Synchroniciteit, overgave en het recht om niets te hoeven

Er zijn momenten die zich niet laten plannen, maar wel worden opgemerkt. Een onverwachte samenloop van omstandigheden, een gebeurtenis die zinvol aanvoelt, alsof het precies op het juiste moment plaatsvindt, zonder dat er sprake is van controle of bedoeling. Zulke ervaringen worden weleens aangeduid als synchroniciteit. Niet als bewijs van een hogere macht, maar als teken dat iets samenvalt, betekenis krijgt, zonder directe oorzaak.

Wat zich dan aandient, vraagt niet om snelle duiding. Het nodigt uit tot terughoudendheid. Niet uit onzekerheid, maar uit respect. Niet alles wat raakt, hoeft vastgelegd of verklaard te worden. Sommige ervaringen willen eenvoudigweg bestaan in hun eigen ruimte, zonder dat ze worden toegeëigend of in dienst gesteld van het eigen denken of voelen.

Terughoudendheid in het benoemen is dan geen gebrek aan betrokkenheid, maar een vorm van erkenning van de ander -mens, dier of gebeurtenis- in zijn eigenheid. Alles wat leeft, heeft recht op vrijheid. Op zichtbaar zijn, zeker. Op begrenzing, waar dat nodig is. Maar ook op ongemoeid laten, waar dat mogelijk is. Ook betekenisvolle toevalligheden verdienen die ruimte. Ze zijn geen eigendom, geen bewijs, geen richtingaanwijzer. Hooguit een stille uitnodiging tot aandacht.

In het openlaten van het moment, ontstaat ruimte. Ruimte om te wachten. Niet in passieve afwachting, maar in actieve ontvankelijkheid. Soms wordt dan duidelijk wat zich aandient. Soms niet. En in beide gevallen valt er iets te erkennen: het recht van het leven om zichzelf te tonen of juist niet.

Er is een vreugde die voortkomt uit wat niet gebeurt. Uit het besef dat er niets hoeft. Geen antwoord, geen reactie, geen betekenis. Alleen aanwezigheid.
Er is vrijheid te vinden in dat besef: er mag zijn wat is.

In die ruimte kan zich een ontmoeting voordoen. Niet als gevolg van actie of inspanning, maar als gevolg van het ont-moeten: het afleggen van de drang om iets te bereiken. Pas wanneer het moeten wegvalt, ontstaat de mogelijkheid om werkelijk te ontmoeten: de ander, de situatie, het eigen innerlijk misschien.

Zo’n ontmoeting is nooit eenzijdig.
De vrijheid om te wachten is dezelfde vrijheid waarin de ander zich mag tonen of niet.
Echte ontmoeting laat ruimte in beide richtingen: om dichterbij te komen, maar ook om afstand te bewaren. Wat verschijnt, mag blijven of verdwijnen. Wat raakt, mag spreken of zwijgen.

Misschien ligt daar een belangrijke grondhouding verborgen:
dat betekenis niet moet worden gezocht,
dat ontmoeting niet hoeft te worden georganiseerd,
en dat vrijheid niet altijd actief genomen,
maar soms vooral gelaten mag worden.

Ga voor een uitleg over theologische verwantschap en spirituele achtergrond van dit blog naar mijn website.