Praktische ethiek
In Wikipedia staat geschreven over de gouden regel.
Met de Gouden Regel (latijn regula aurea; Engels golden rule) wordt een oude en wijdverbreide stelregel van de praktische ethiek aangeduid.
“Behandel anderen zoals je door hen behandeld wilt worden”.
In de 17e eeuw introduceerden de Europeanen het denkbeeld van de in de Bijbel overgeleverde voorbeelden van de regel, die het Thoragebod der naastenliefde (Lev 19:18) als een algemeen geldende en begrijpelijke gedragsregel uitleggen. Uit de vertaling van de positieve versie van Tobit 4:15 in de Lutherbijbel van 1545 ontstond het bekende berijmde gezegde.
“Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook de ander niet”.
Tot zover Wikipedia.
De gouden regel is een universele regel
Confucianisme
Wat je zelf niet wilt, doe dat ook de ander niet.
Hindoeïsme
De kern van rechtschapenheid is nooit een ander aandoen, wat men voor zichzelf als kwetsend ziet.
Jaïnisme
Behandel alle levende wezens zo, als men zelf behandeld wil worden.
Boeddhisme
Wat voor mij onwelgevallig en onaangenaam is, is dat voor anderen ook.
Jodendom
Wat jij verafschuwt, doe dat ook je naaste niet.
Islam
Niemand is gelovig, zolang hij niet voor zijn broeder wenst, wat hij voor zichzelf wenst.
De gouden regel in het Taoïsme is bekend als het principe van wu wei, wat zich vertaalt als "niet-doen" of "niet-handelen". Het betekent dat men moet handelen in harmonie met de natuurlijke stroom van de dingen, zonder te proberen de dingen te forceren of te controleren. Dit betekent ook dat men anderen moet behandelen zoals men zelf behandeld zou willen worden en dat men zich bewust moet zijn van de impact die zijn/haar acties hebben op de natuurlijke omgeving en de samenleving als geheel.
Koppeling met liefde
Empathie en compassie
Liefde gaat vaak gepaard met empathie en compassie. Door anderen te behandelen zoals je zelf behandeld wilt worden, toon je empathie en begrip voor hun gevoelens, behoeften en verlangens. Je probeert je in te leven in hun situatie en hen te behandelen met dezelfde zorg en vriendelijkheid waarmee je zelf behandeld zou willen worden.
Respect
Liefde vereist respect voor de autonomie, waardigheid en grenzen van de ander. De Gouden Regel impliceert respectvolle interacties, waarbij je de grenzen en wensen van de ander eerbiedigt, net zoals je zou willen dat jouw eigen grenzen en wensen worden gerespecteerd.
Vertrouwen en betrouwbaarheid
Liefde gedijt op vertrouwen en betrouwbaarheid. Door anderen te behandelen zoals je zelf behandeld wilt worden, bouw je een basis van vertrouwen op. Je laat zien dat je eerlijk, oprecht en betrouwbaar bent in je relaties, wat essentieel is voor een liefdevolle band.
Vergevingsgezindheid
Liefde omvat ook vergevingsgezindheid en het vermogen om fouten en gebreken van anderen te accepteren. Door anderen te behandelen met dezelfde genade en vergevingsgezindheid waarmee je zelf behandeld zou willen worden, creëer je een atmosfeer van begrip en groei binnen relaties.
Oprechtheid en zorgzaamheid
Liefde is oprecht en zorgzaam. Door anderen te behandelen met oprechtheid en zorg, zoals je zelf behandeld zou willen worden, laat je zien dat je hun welzijn en geluk oprecht belangrijk vindt.
Koppeling met vrijheid
Het uitgangspunt over "anderen niet aandoen wat je ook niet wilt dat zij jou aandoen", leidt tot vrijheid. Althans wanneer je het er mee eens bent dat de betekenis niet wezenlijk verandert wanneer je de gouden regel parafraseert tot “mijn grenzen houden op waar die van een ander beginnen”. Deze formulering ligt weer aan de basis van de meeste grondrechten en van de ethiek, zoals we die nu kennen.
Hoe meer je jezelf accepteert, des te meer kun je anderen accepteren zoals ze zijn. Op deze wijze heb je liefde en vrijheid geïntegreerd toegepast.De illusie van universaliteit
Filosofen als Alasdair MacIntyre hebben overtuigend aangetoond dat ethiek nooit een abstracte, universele verzameling regels kan zijn. Elke morele opvatting is geworteld in een specifieke historische en sociale context. De Gouden Regel dreigt daarmee te vervallen in een oppervlakkige, generieke gedragsrichtlijn. Maar juist in haar schijnbare eenvoud schuilt een diepere wijsheid.Vrijheid als voortdurende onderhandeling
De werkelijke kracht van de Gouden Regel ligt niet in haar letterlijke interpretatie, maar in haar vermogen om vrijheid te begrijpen als een dynamisch, relationeel concept. Zij transformeert van een statische regel naar een levend principe: “mijn vrijheid houdt op waar die van een ander begint”.Dit is geen abstracte constatering, maar een voortdurende uitdaging. Het vraagt van ons een constante heroverweging, een steeds opnieuw afstemmen van individuele ruimtes. Elke ontmoeting, elk moment vraagt om een unieke interpretatie van wederzijds respect.
De kunst van contextduiding
Waar traditionele ethische systemen streven naar universele normen, onthult de Gouden Regel de rijkdom van context gebonden moraliteit. Zij vraagt niet om blinde gehoorzaamheid aan een regel, maar om empathische verbeelding. Wat betekent respect in déze specifieke situatie? Hoe verhouden mijn handelingen zich tot de vrijheid van de ander?Het is een benadering die voorbijgaat aan rigide moraliteit. Zij vraagt om voortdurende reflectie, om het vermogen om nuance te zien, om de bereidheid om steeds opnieuw te onderhandelen over de grenzen van ieders vrijheid.
Vrijheid als essentieel en levend proces
De Gouden Regel is een uitgangspunt, maar vrijheid is meer: zij is begin, middel en doel. Niet de oplossing voor alle ethische dilemma's, maar een voortdurende uitnodiging om in gesprek te blijven over wat het betekent om vrij te zijn in relatie tot anderen.In een wereld die vaak wordt verdeeld door absolute standpunten, biedt zij een subtiel kompas. Niet om de ander te dwingen, maar om ruimte te creëren. Niet om regels op te leggen, maar om samen de grenzen van vrijheid te verkennen.
Zij herinnert ons eraan dat ethiek geen wetenschap is van absolute waarheden, maar de kunst van voortdurende menselijke afstemming.
