Vrij, vrijer, vrijen
Ianthe Sahadat interviewde voor de Volkskrant Jan Drost. Aan de hand van filosofen en schrijvers als Plato, Schopenhauer, Nietzsche, Stendhal, Saul Bellow en Amos Oz laat Jan Drost in zijn boek Het romantisch misverstand, anders denken over liefde (bol.com) zien hoe allerlei ideeën over liefde en romantiek in ons hoofd terechtkomen en daar doorwerken, zowel ten goede als ten kwade. Seks, macht, jaloezie, vreemdgaan, trouw, romantische idealen – het komt allemaal aan de orde.
Jan Drost is ervan overtuigd dat onze manier van denken ons voelen en handelen beïnvloedt en dat anders denken tot anders handelen kan leiden. Denken kan ons vermogen tot liefhebben een goede dienst bewijzen, bijvoorbeeld door het ontmaskeren van romantische idealen die onze liefde in de weg staan, zo niet onmogelijk maken.
Veel liefde gaat verloren aan romantiek en misverstand. Maar wij zijn vrijer dan we veronderstellen. En wij kunnen zoveel beter, zoveel mooier, ook in de liefde. Vooral in de liefde.
Een diep verlangen om op te gaan in de andere persoon
De kern van de behoefte aan intieme liefdesrelaties is het verlangen om een bepaalde relatie die je in je vroege jeugd met je moeder had, te verwezenlijken. Toen je een baby was, vier of vijf maanden oud, bevond je je in een staat die 'symbiotische eenheid' wordt genoemd. In deze staat was je in wezen versmolten met je moeder. Er was geen gevoel van 'ik ben ik' en 'jij bent iemand anders'. Er was totale, ongedifferentieerde eenheid met prachtige, plezierige, warme, smeltende soorten gewaarwordingen. Als je nadenkt over wat je wilt in een relatie, zul je meestal merken dat wat je wilt, zo hecht is dat er niet langer twee afzonderlijke individuen zijn.
Er is een diep verlangen om in de ander op te gaan, zonder grenzen, zodat het niet eens een kwestie is van twee mensen die van elkaar houden - er is gewoon een staat van liefde. Het is een grote plas – een prachtige, gouden plas – als honing waar de zon doorheen schijnt. Een gouden baarmoeder. Je voelt je veilig, beschermd, smeltend. Je lichaam is een en al plezier; je geest bestaat niet. Omdat we deze ervaring met moeder hadden tijdens onze kindertijd, geloven we heel diep dat we, om deze toestand weer te krijgen, bij een andere persoon moeten zijn. Dus gaan we op zoek naar de juiste persoon. Waar we eigenlijk naar op zoek zijn, is dat gevoel van samensmelting, het gouden, smeltende gevoel zonder verlies van vrijheid.
Op het uiteindelijk leven in vrijheid van hun kinderen zijn ouders meestal wel gericht, maar hoe zal het gaan met een partner?
Op wat voor fabels baseren wij ons beeld van de liefde zoal?
Citaat uit de Volkskrant.
'Dat liefde een gevoel is, bijvoorbeeld, en als dat gevoel niet meer zo hartstochtelijk is als in het begin, dat de relatie niet meer goed is. Het geloof in de ware. De klik: het moet meteen goed zijn, anders deugt het niet. Dat liefde een vorm van samensmelting is. Die kom ik heel vaak tegen. Ook bij mensen die helemaal niet beseffen dat ze dat geloven.
'Of de opvatting dat liefde niet eindig mag zijn. Een verbroken relatie is per definitie een mislukte liefde. Een vrouw werd in een interview eens gevraagd, vindt u het niet erg dat alle drie uw huwelijken mislukten? Zij antwoordde verontwaardigd: ik ben drie keer gelukkig getrouwd geweest'.
'Liefde blijft altijd hetzelfde, is er nog een. In het ideaalbeeld van eeuwige liefde, moet de liefde vaak zo blijven als in het begin - passievol. Dat je elkaar na twintig jaar huwelijk nog steeds verliefd in de ogen staart. Dan kun je niet anders dan een langdurige liefdesrelatie zien als een soort afname, een sterfproces'.
Esther Perel over begeertecrisis
De boodschap van psychologe Esther Perel is dat het moderne romantische ideaal voor vrijwel niemand haalbaar is. We bevinden ons in een begeertecrisis.
Perel: “mijn boek gaat over stellen die van elkaar houden, maar elkaar niet of niet meer begeren. Dat is een taboe. Waar mensen zich vroeger schaamden voor hun seksleven, schamen ze zich nu voor het ontbreken daarvan. De crisis van het begeren bestaat overal waar het romantisch ideaal geldt. Het is een wereldcrisis”.
