De cyclus van eenheid
Er bestaat een patroon dat zich door alle lagen van het bestaan heen weeft: van het microscopische moment van conceptie tot de grootse verhalen van onze spirituele tradities. Het is de eeuwenoude dans van eenheid → scheiding → terugkeer.
De biologische metafoor
Het begint bij de conceptie: zaadcel en eicel versmelten tot één. In dat moment is er geen scheiding, alleen eenheid. De baby groeit in de baarmoeder, nog steeds verbonden, nog steeds één met de moeder.
Dan volgen de scheidingen.
- Geboorte: de eerste grote loslating, de eerste adem alleen.
- Ego-ontwikkeling: het ontwaken van het "ik", het besef van gescheidenheid.
- Verliefdheid: de diepe drang om weer één te worden met een ander.
Elk van deze momenten markeert een verdere individuatie, een diepere ervaring van afzondering.
De rups en de vlinder
En dan: de vlinder. Licht, vrij, vliegend. Niet langer gebonden aan de aarde. De hele cyclus herhaalt zich: generatie na generatie, vorm na vorm.
De rups vertegenwoordigt ons ego-bewustzijn: kruipend, zwaar, beperkt tot het aardse. De cocon is de innerlijke arbeid, de ontmanteling van alles wat we dachten te zijn. De vlinder is de bevrijde geest, die beseft dat vliegen altijd al mogelijk was.
Het paradijsverhaal
In den beginne was er eenheid, Adam en Eva in Eden, in harmonie met God, met de schepping, met elkaar. Geen bewustzijn van scheiding, geen kennis van goed en kwaad, geen dualiteit.
Dan komt de "val": het eten van de vrucht van kennis. Op dat moment ontstaat scheiding: bewustzijn van goed en kwaad, van ik en jij, van binnen en buiten. De verdrijving uit het Paradijs is de verdrijving in de wereld van scheiding, de wereld van het ego.
De hele rest van de Bijbel, de hele spirituele reis van de mensheid, is de zoektocht terug. De poging om het Paradijs terug te vinden, om weer thuis te komen in de Eenheid.
De trilling en het woord
"In den beginne was het Woord", de eerste trilling, de eerste beweging vanuit de absolute stilte. Het Woord is de eerste scheiding: geluid vanuit stilte, beweging vanuit rust, zichtbaar vanuit onzichtbaar.
Alle schepping begint met deze trillen, deze eerste vibratie, deze resonantie die de Eenheid doorbreekt en de veelheid laat ontstaan.
Jonathan Livingston Seagull
Jonathan leert aan andere meeuwen dat ze altijd al vrij waren: ze hoefden het alleen maar te herinneren.
Inception: de keuze in de droom
Christopher Nolan's film Inception voegt nog een laag toe aan dit patroon. Dom Cobb beweegt door dromen binnen dromen, verloren in lagen van illusie. Hij wordt achtervolgd door zijn projectie van Mal, zijn schuld, zijn verleden, zijn onvermogen om los te laten.
De film stelt de vraag: wat is echt? Ben je wakker of droom je? En dieper nog: doet het ertoe?
In het einde kiest Cobb ervoor om (het omvallen van) de tol niet te bekijken, het instrument dat zou moeten bewijzen of hij droomt (tol valt niet om) of niet. In plaats daarvan omarmt hij zijn kinderen. Hij kiest voor deze realiteit, voor dit moment, voor de liefde die voor hem staat.
Hier ligt het verschil met de absolute waarheid van spirituele ontwaking: Inception suggereert dat er misschien geen objectieve realiteit bestaat, dat het erom gaat welke droom je kiest te leven. Het is een postmodernistische vrijheid: kies je eigen waarheid.
Maar zowel Inception als A Course in Miracles (ACIM) zijn het over één ding eens: loslaten is de sleutel. Cobb moet Mal loslaten, zijn schuld, zijn vastgeklampt zijn aan het verleden. Pas dan kan hij "thuiskomen" of dat nu echt is of een droom.
De vraag blijft hangen: is er werkelijk een absolute waarheid (zoals ACIM beweert), of is het een kwestie van kiezen (zoals Inception suggereert)? Misschien is zelfs die vraag deel van de droom.
De terugkeer
De baby in de baarmoeder was nooit écht gescheiden, alleen de geboorte deed ons dat geloven. De rups was altijd al een vlinder, alleen de vorm verhulde het. Adam en Eva hebben het Paradijs nooit verlaten, alleen hun perceptie veranderde.
De ervaring
En soms, in zeldzame momenten van genade, ervaren we het: geen angst, geen scheiding. Gewoon zijn. Vrij en heerlijk.
Dan herinnert de vlinder zich dat hij altijd kon vliegen. Dan keert Jonathan terug naar huis. Dan staan we weer in Eden.
En we beseffen: de hele reis was een droom. De scheiding was een verhaal. De Eenheid was altijd al hier.
Zonder haast
Wanneer we zo'n moment van inzicht ervaren, kan er haast ontstaan. Een drang om het vast te houden, te begrijpen, te voltooien. Het ego voelt de dreiging van zijn eigen ontmanteling en wil controle: "snel, voordat we het verliezen"!
Maar de haast zelf is deel van de illusie. Ontwaken kent geen tijd. De vlinder hoeft niet gehaast uit de cocon te breken, de transformatie volgt haar eigen ritme. Jonathan leerde niet in één dag vliegen: hij oefende, viel, steeg weer op.
De cocon-fase -die ongemakkelijke tussentijd waarin we niet meer de rups zijn maar nog niet de vlinder- mag er zijn. Sterker nog: die onzekerheid, die kwetsbaarheid, is waar de werkelijke transformatie plaatsvindt.
Wat als ontwaken niet een bestemming is, maar een herinnering? Niet iets dat we moeten veroveren, maar iets waarin we mogen ontspannen?
De Eenheid wacht geduldig. Ze is er altijd geweest. Ze zal er altijd zijn.
We hoeven alleen maar... zijn.
De cyclus herhaalt zich, generatie na generatie, vorm na vorm, totdat we ons herinneren wie we werkelijk zijn.
