Nabijheid en afstand houden

Als je dichterbij komt zie je meer details, maar het is lastig om het geheel te overzien. In relaties is nabijheid af en toe prettig, maar te veel en te lang iemand op de huid te zitten werkt verstikkend. Door dan wat meer afstand te houden, geef je de ander de gelegenheid zelf te komen. Dat kost jou minder moeite en de wederzijdse tevredenheid is groter. Het is alleen lastig wanneer je moeite hebt om jouw geduld te bewaren of moeite hebt in te schatten wanneer te doen en wanneer te laten.
Het lastigst om afstand te houden is als de ander je dreigt te ontglippen. Je hebt dan de neiging om nog meer energie en aandacht te geven aan de relatie, maar de kans wordt ook groter dat je de ander in zijn of haar schulp drijft of wegjaagt.

Het cyclische karakter van de natuur of seksualiteit zou je ook moeten (kunnen) toepassen in de relatie: afwisselend verbonden zijn en los te laten. Iemand die deze afwisseling goed weet in te schatten vergroot de kans dat de ander de band wil laten voortduren.

Sommige mensen durven de ander niet dichterbij te laten komen omdat zij bang zijn dat de afwisseling van nabijheid en afstand houden niet vanzelf ontstaat. Dat kan natuurlijk terecht zijn, want de juiste timing is afhankelijk van de vaardigheden van beide partijen.
Sommigen zijn ook bang voor het verlies van identiteit, ze zijn bang in de tijdelijke versmelting zichzelf te verliezen.

Carolien Roodvoets en Sybille Labrijn schrijven in hun boek 'Nu alleen de liefde nog' dat er vijf fasen zijn in een relatie de betrekking hebben op het omgaan met vrijheid oftewel autonomie. Meer weten over deze onderwerpen? Klik hier.

Kan meditatie of mindfulness de wereld redden?

Beoefenaars van Transcendente Meditatie (TM) roepen het al jaren: wanneer het aantal mediterenden een bepaald minimum aantal overstijgt, zal meditatie invloed hebben op het heil der wereld.
Dat nobele streven lijkt niet te worden gestaafd door de hedendaagse realiteit, maar het is waarschijnlijk dat TM een effectieve behandeling biedt bijvoorbeeld bij een te hoge bloeddruk.
Osho en Eckhart Tolle zijn eveneens voorstander van meditatie, maar hekelen de hoge ambities van TM. Door meditatie of bij mindfulness sta je stil bij jouw ademhaling en neem je als het ware afstand van het denken. Gedachten en gevoelens komen op, je accepteert ze, je volgt en vormt ze niet tot een logische reeks, maar je laat ze weer gaan. Je geeft ze zo min mogelijk aandacht. Je probeert getuige te zijn van interne processen door bewust te ervaren van het hier-en-nu.
De bij herhaling opgeroepen stilte maakt het mogelijk om steeds beter waar te nemen hoe relatief de waarheid van het ego en van de gedachten en emoties is. Je hebt steeds minder de neiging om je daarmee te identificeren. Hetzelfde effect heeft het op de manier waarop je naar anderen kijkt. Daardoor wordt het gemakkelijker een verbinding te voelen met die ander, zelfs met andere levende wezens dan mensen.
Als meer mensen op deze wijze zich openstellen voor de werkelijkheid wordt daarmee de kans groter dat er beter gecommuniceerd wordt wat mensen werkelijk willen. En die oprechte wensen zijn meestal niet zo schadelijk: bijvoorbeeld autonomie en verbinding of wat abstracter: vrijheid en liefde. Seks, macht, status, geld, entertainment zijn daarbij slechts middelen, geen doelen. Door de interne afstand die een meditatief ingesteld mens leert houden tot zijn behoeften wordt de kans kleiner dat hij de belangen van de ander over het hoofd ziet.
Mediteren helpt bij het leren zien van het onderscheid tussen de momenten waarop gehandeld moet worden en waarop niet gehandeld moet worden. Chinezen noemen dit "wu wei": doen door niet te doen.

Het wezenlijke verschil tussen TM en Tolle is dat TM de suggestie wekt dat mediterenden een kracht opwekken en dat Tolle slechts "belooft" dat iemand die zich open stelt vanzelf binnenkrijgt wat relevant voor zijn of haar leven is.

Meer lezen? Klik op Osho of Tolle of kijk bij Tim Parks:



Zie ook de valkuilen bij meditatie en spirituele groei.

De heerschappij van een gezond soort mannelijkheid

Op de website van het magazine Ode een fragment uit een boek van Matthew Fox met als titel “De verborgen spiritualiteit van de man”. Matthew Fox betoogt daarin dat de man zijn ware zelf kan herontdekken als hij de rol van nobele strijder op zich neemt.

Een klein fragment:

De strijder dient. Het gaat niet om een afgedwongen dienen, zoals bij een slaaf, maar een vrijwillig dienen. Dienen is hetzelfde als de onbekende liefhebben. De strijder vindt wegen om de onbekende lief te hebben. De strijder geeft en geeft gul. En hij schenkt zowel zichzelf als de gemeenschap zijn gaven van liefde voor het leven (Via Positiva), stil zijn en loslaten (Via Negativa), creativiteit (Via Creativa) en gerechtigheid en mededogen (Via Transformativa).

Tot zover Ode.

Voor Fox wordt het tijd dat de man spiritueel volwassen wordt. Als soort kunnen we niet blijven steken in onze puberteit. Die aarzeling om volwassen te worden hangt samen met het beeld dat hij schetst dat de mannelijke eigenschappen uitgebuit worden door werkgevers en anderen.
Fox schrijft: “Het is mannelijk om te winnen (eerste worden in sport, zaken, politiek, wetenschap), oorlog te voeren (‘doden of gedood worden’), rationeel en niet emotioneel te zijn (‘jongens huilen niet’) en homofobie te kweken (angst voor mannelijke tederheid). Het is mannelijk om te overheersen of de baas te spelen – of het nu gaat om de natuur, je eigen lichaam, vrouwen of anderen.”

Die beelden maken mannen tot soldaten in plaats van strijders. Het weerhoudt mannen ervan om hun eigen weg te volgen. Zouden zij de nobele weg wel volgen dan zou er meer liefde gegeven en ontvangen worden. Niet in het verleden of in de toekomst maar nu.

Het leven als een processie en dans: drie stappen vooruit en twee achteruit

De Processie van Echternach is een katholieke optocht die al sinds de Middeleeuwen elk jaar op de dinsdag na Pinksteren gehouden wordt in de Luxemburgse stad Echternach. Tijdens de optocht zijn de deelnemers aan elkaar vastgemaakt met witte zakdoeken en springen in de maat van de processiemars naar voren, afwisselend op hun linker- en rechtervoet. Dit is in 1947 zo ingesteld omdat het toenmalige ritme (drie stappen naar voren en twee terug) voor chaos zorgde. De optocht wordt ook wel de Springprocessie of Dansprocessie genoemd.
Dit beeld is een mooie metafoor voor het leven, immers wie verzucht niet weleens (vaker) dat met elke beslissing en inspanning twee stappen vooruit en één achteruit wordt gemaakt.
De (katholieke) kerk is niet scheutig met het uitleggen van het waarom van haar rituelen en misschien is de processie van Echternach nooit als metafoor van het leven bedoeld, maar het helpt wel bij het aanvaarden van de traagheid van verbeteringen in het leven.
Het hangt er vanaf of je een optimist of een pessimist bent in de beleving van deze metafoor: ben je blij dat er netto vooruitgang is of baal je ervan dat het allemaal zo zinloos langzaam lijkt te gaan.
Wie terugkijkt op zijn leven, ziet vaak in de schijnbare chaos wel een lijn. Die lijn kun je zien en ervaren. Meditatie is een techniek om meer in contact te komen van de wijsheid van jezelf. Dat kan in stilte, maar ook in beweging. Sommigen zoeken zichzelf via de beweging en muziek die dans heet. Een voorbeeld is De Vijf Ritmes die door Gabriëlle Roth zijn ontwikkeld en die een bewegingsmeditatie vormen voor iedereen die van dansen houdt. De verschillende ritmes: vloeiend, staccato, chaos, lyrisch en stil vormen samen een golfbeweging (een ‘wave’), die helend werkt voor lichaam, geest, hart en ziel. Ze nodigen je uit om in beweging te komen, te luisteren naar je lichaam en je natuurlijke stroom en expressie te (her)ontdekken.



Een anonieme deelnemer aan de danslessen van een Nederlandse danslerares in de Roth-traditie –Thea Spanjer- schreef in gezondNU over de Vijf Ritmes ondermeer:

Niemand danst mijzelf zo goed als ik.
Ik weet niet of ik nu de dans dans, of dat de dans mij danst.

Ontroerd van schoonheid

Kortom, mijn nieuwsgierigheid heeft het gewonnen van mijn angst. Met als uitgangspunt: als iets zoveel in mij los kan maken, heb ik er vast iets te leren. En dus heb ik me bij Thea aangemeld voor de cursus. Om voorbij de angst te gaan – en voorbij de overtuiging dat ik niet zou kunnen dansen. En daarmee veranderde er veel. Kwam er ruimte voor plezier. Om echt te genieten van de dans, van de andere dansers, van mezelf, van het leven!
En niet alleen het plezier is aangeraakt in de dans. Hoe meer ik dans, hoe meer ik in contact kom met mijn liefde, passie, woede, verdriet, sensualiteit, kracht en openheid. Raak ik ontroerd van de schoonheid in mezelf en in anderen. Zie ik wie ik in essentie ben. Leer ik leven vanuit een open hart, helemaal in contact met wat nu ís. En kan ik glimlachen als datzelfde hart weer even dichtslaat. Dát is voor mij dansend door het leven gaan.
Dansen in Zijn is voor mij helemaal in contact zijn met wat is. Wat er ook verschijnt, fijn of niet-fijn. Zolang het er helemaal mag zijn in de dans, krijgt het de ruimte om te veranderen, op te lossen. Tot er niets anders overblijft dan een continue stroom van beweging, waarin alles kan verschijnen om weer plaats te maken voor een andere sensatie.

Ego en synchroniciteit
Betekenisvolle gebeurtenissen vallen ons toe wanneer we ons houden aan de "drie schatten" van de tao: eenvoud, geduld en mededogen. Naar mate die synchroniciteit toeneemt kan ook ons ego groeien: het is geen toeval, ik ben de doener. En dan ervaren we na twee stappen vooruit weer een stap achteruit en worden we weer bescheidener.

Bewustzijn en persoonlijkheid als getuige zijn van een integraal schouwspel

Het woord persoon komt van het Latijnse woord voor “persona: masker of rol”. Toneelspelers van de oudheid hadden maskers voor om uit te beelden wie zij voorstelden en welke rol zij speelden.
Het geheel van regisseur, toneel, toneelspelers en publiek zou je kunnen zien als een metafoor voor ons bewustzijn en persoonlijkheid. Het toneel en de achtergrond staat dan voor het on(der)bewuste, de toneelspelers voor de diverse rollen die wij en ons ego spelen, de projecties die doen op anderen en het publiek voor de buitenwereld en dat deel in onszelf dat zichzelf observeert. De regisseur probeert ervoor te zorgen dat het toneelstuk zich gedurende haar levensduur ontwikkelt en in kwaliteit groeit, althans als het een goede regisseur is.
Belangrijk is om je te realiseren dat geen van de onderdelen van het toneelstuk een apart (onderdeel is van de) persoon is die jij (zelf) bent. Die vergissing is in de historie vaak gemaakt. Velen hebben gedacht dat er binnen de mens een klein mensje zat die het geheel bestuurt.

Wikipedia meldt hierover:
De term Homunculus (Latijn voor mannetje) wordt vaak gebruikt als een personificatie van het bewustzijn of een interne instantie die indrukken uit de buitenwereld interpreteert en integreert. De homunculus kan ook worden gezien als een gebied in de hersenen waar indrukken worden samengevat of geïntegreerd. Vaak wordt daarbij verwezen naar de theorie van Descartes die aannam dat het bewustzijn zetelde in de pijnappelklier in de hersenen.

Een veel geuite kritiek op de homunculus is dat van eindeloze herhaling (regressus ad infinitum). Dit wordt ook wel het Droste-effect genoemd. In moderne psychologische theorieën over het bewustzijn, executieve functies en centrale coördinatie lijkt soms ook een homunculus binnen te sluipen. Waarin deze theorieën zich echter van vroegere theorieën onderscheiden is dat men beter dan voorheen in staat is aan te geven welke mechanismen in de hersenen bij dergelijke functies betrokken zijn. Aangenomen wordt dat de homunculus niet slechts met een klein gebiedje in de hersenen, maar met een omvangrijk netwerk van de frontale cortex is verbonden.
Tot zover Wikipedia.

De benadering van het bewustzijn en de persoonlijkheid als een samenhangend groter geheel doet denken aan het boek de Gestaltbenadering van Fritz Perls, grondlegger van de Gestalttherapie.



In Gestaltbenadering beschrijft Perls op onnavolgbare wijze hoe de Gestaltbenadering uit observeerbare feiten van het menselijk gedrag ontstaat. De mechanismen van de neurose en de technieken van de therapie worden consequent uiteengezet, waarbij Perls van veel verrassende en vaak heel subtiele inzichten blijk geeft. De Gestalttherapie graaft niet in het zogenoemde onbewuste en ontkent evenmin het bestaan van een authentiek Zelf, maar houdt zich aan wat men zich in het nú gewaar is. Op drie niveaus - denken, spelen en handelen, die op zichzelf een eenheid vormen - richt de mens zich op de wereld volgens het -altijd veranderende proces van de vorming en de afsluiting van de Gestalt, wat een noodzakelijk verstoren en herstellen van het lichamelijke, het psychologische en het sociale evenwicht inhoudt. Dit proces is in Perls' opvatting voorwaarde voor alle groei.

Tot zover de boek omschrijving van Perls.

Dat gedeelte van het bewustzijn dat waarneemt wordt ook wel geïntroduceerd als de getuige, bijvoorbeeld door Omkar Dingjan en Divyam Kranenburg, twee trainers die het AUMM instituut hebben opgericht. Zij geven onder meer trainingen gericht op de heling van het (gekwetste) innerlijke kind. Dat innerlijk kind moet je net zo opvatten als de toneelspelers op het toneel of als metafoor. Zij spelen niet echt zichzelf, maar je kunt er veel van leren en mee doen.



Zij introduceren in hun boek, naast het kind en de volwassene, de getuige.

De getuige
De ‘getuige' is de toeschouwer van je doen en laten, van je emoties en gevoelens, verlangens en behoeften. Er is altijd iemand die ziet en ervaart wat je doet en wat er gaande is - dat is de getuige. Door de getuige kun je afstand nemen van, en kijken naar wat er gebeurt tussen het kind en de volwassene, zonder erin betrokken te raken. Door deze afstand kun je uit de identificatie met het kind stappen en het verleden loslaten. In deze ruimte kun je helen. Wat het kind toen niet kon, kan het nu ook niet. Dit kan alleen de volwassene, met hulp van de getuige.
Alleen deze twee kunnen de realiteit onder ogen zien.
De getuige kan in het hier en nu zijn. Dat is de enige ruimte waarin de waarheid ervaren kan worden en heling kan plaatsvinden.
Tot zover.

Eckhard Tolle introduceert het pijnlichaam als een aparte identiteit binnen in jezelf, een soort parasiet, die zich voedt met negatieve situaties in je leven. Het pijnlichaam is dat deel van je Ego dat zich voedt met negatieve gedachten. Het is ontstaan uit een diep ongelukkig zijn van jezelf of overgenomen van belangrijke anderen.
Door de werking van het pijnlichaam als een soort getuige te observeren en te accepteren kun je het weer oplossen.

Het bewustzijn en je persoonlijkheid bestaat dus uit onderdelen die er tegelijkertijd zijn en er niet zijn.

Tenslotte een paar woorden ter relativering.

Wanneer er dit besef is dat de waarnemer=het waargenomene, dat zij helemaal hetzelfde zijn, dat jouw ego alle ervaren eigenschappen ervan is, dan besef je dat er geen ontsnappen aan is. Wat is, dat is. Meer is er niet. Je kan de mooiste vergezichten bedenken, maar deze zijn geen realiteit. Jouw realiteit is jouw bestaan op dit moment. Elke verwerping daarvan, is het ontkennen van de realiteit van het leven.
De Waarheid zit in jezelf, in datgene wat zich gewaar is van alles wat je doet, wat je denkt, wat je voelt en ziet. Het is die instantie, die altijd aanwezig is. De objectieve getuige van jouw 'ik'. Jouw 'ik' is maar een deel van wat je werkelijk bent. Het 'ik' is de som van alle overtuigingen, herinneringen, beelden en conditioneringen, die je aan jezelf hebt gekoppeld. Dat wat je werkelijk bent is de som van dat 'ik' en de Getuige.
De Getuige is geen ervaarbaar iets. Er is alleen een realisatie van zien, van horen, van voelen, van ruiken, van denken. De getuige kijkt toe, maar jouw denken doet wat met de waarneming. Dat kun je waarnemen. Je kan 'horen' wat je denken doet. Wie of wat hoort kan je niet gewaarworden. Je beseft dat er 'iets' in je is, dat hoort. Meer is (vooralsnog) niet mogelijk. Zoek de Getuige niet, want je bent het zelf, maar dan zonder de zoeker.
Tot zover

Maar hoe moet dat verbinden en niet-verbinden, waar zit de logica?
Osho geeft een tip in “Meditatie, wat is dat?

Je kunt de mind nooit overstijgen als je doorgaat hem te gebruiken. Je moet een sprong maken en meditatie staat voor die sprong. Daardoor is meditatie onlogisch, irrationeel. En ze kan niet logisch gemaakt worden; ze kan niet tot rede worden teruggebracht. Je moet dit ervaren. Alleen als je het ervaart, weet je wat het is.
Dit moet je proberen: denk er niet over na, probeer het - probeer getuige te zijn van je eigen gedachten. Ga er ontspannen bij zitten, doe je ogen dicht, laat je gedachten voorbij glijden net als op een scherm beelden voorbij glijden. Zie ze, kijk ernaar, maak er objecten van. Een gedachte komt op; kijk er intens naar. Denk er niet over na, kijk er alleen naar. Als je erover gaat nadenken, ben je geen getuige - dan ben je in de val gelopen.

Tot zover Osho. De oplossing is dus niet helemaal in woorden te vangen, je moet experimenteren.

Verbondenheid valt je toe door los te laten

Dit artikel gaat over de relatie tussen synchroniciteit, bewustzijnsontwikkeling, veranderingsprocessen en het omgaan met jouw en andermans ego.

Een groot ego helpt niet in het aangaan en bestendigen van relaties met vrienden en collega's. Identificatie van het ego met vormen en rollen zorgt voor afstand. Je niet meer identificeren met je ego is via loslaten daarvan een effectieve stap naar verdieping in het verbinden met anderen.
Eckhart Tolle, een schrijver over spiritualiteit en bewustwording, roept op tot Tegenwoordigheid (presence): leven in het hier en nu met een open, alerte aandacht voor de situatie, de ander, wat je ervaart en doet. Meditatie, zelfonderzoek en aanwezigheid zijn manieren om Tegenwoordigheid te vergroten.
Het resulterende, ontwakende bewust worden houdt in "je realiseren dat je niet samenvalt met wat je denkt of voelt". Je gaat jezelf als het ware observeren in het hebben van gedachten en gevoelens of emoties. Je kijkt (in stilte) vanuit je binnenste naar jouw buitenkant die zich manifesteert in ego, gedachten en emoties. Door die observaties te oefenen is het gemakkelijker om je van jouw buitenkant los te maken. Het maakt het ook gemakkelijker om de buitenkant van anderen te zien als manifestaties van jouw en hun ego.



Tolle schrijft in Een Nieuwe Aarde over stilte:
‘Stilte’ is eigenlijk een ander woord voor ‘ruimte’. Als we ons elke keer dat we er in ons leven mee te maken krijgen bewust worden van stilte, brengt dat ons in contact met de vorm- en tijdloze dimensie in onszelf, dat wat boven het denken en boven het ego staat. Het kan de stilte zijn die in de wereld van de natuur heerst of de stilte in je kamer in de vroege ochtenduren, of de stille pauzes tussen woorden. Stilte heeft geen vorm, en daarom kunnen we ons er niet door denken van bewust worden. Denken is vorm. Je bewust zijn van stilte betekent dat je stil bent. Je bent nooit wezenlijker, dieper jezelf dan wanneer je stil bent. Als je stil bent, ben je wie je was voordat je tijdelijk deze lichamelijke en mentale vorm aannam die we persoon noemen. Je bent ook wie je zult zijn als de vorm oplost. Als je stil bent, ben je wie je meer bent dan vorm, je bestaan in de tijd: bewustzijn - ongeconditioneerd, vormloos, eeuwig.

Wanneer je je op je gemak voelt met onzekerheid, komen er oneindig veel mogelijkheden in je leven, schrijft Tolle. Het betekent dat angst geen dominerende factor meer is bij wat je doet en je niet meer weerhoudt van het ondernemen van actie of het bewerkstelligen van veranderingen. Het leidt tot toegenomen levendigheid, alertheid en creativiteit.
Tolle spreekt over het bewust worden van het geheel. Het geheel bestaat uit het bestaan en Zijn, uit het gemanifesteerde en het ongemanifesteerde, de wereld en God. Dus als je afgestemd raakt op het geheel, word je een bewust onderdeel van de onderlinge verbondenheid van het geheel en het doel daarvan: het in deze wereld brengen van bewustzijn. Als gevolg daarvan komen spontane behulpzame gebeurtenissen, toevallige ontmoetingen, toeval en synchronistische gebeurtenissen vaker voor.
Deze gebeurtenissen, leidend tot verbondenheid, vormen als het ware de beloning van het loslaten van het ego.

In 2002 is het Platform Synchroniciteit opgericht naar aanleiding van het boek 'Synchroniciteit - De innerlijke weg naar leiderschap' van Joseph Jaworski. Jaworski is er eerlijk over dat hij geworsteld heeft met zijn ego en dat de scheiding van zijn eerste vrouw grote gevolgen had voor zijn leven. Een moderne strategisch manager, met de mentale instelling hierboven door Tolle beschreven, zou vooral gericht moeten zijn op het dienen van zijn land, gemeenschap of organisatie. Om deze ideeën te ondersteunen richtte hij een speciaal Leiderschapsforum op (American Leadership Forum).



Jaworski is aanhanger van de Theorie U van Otto Scharmer. Theory U beschrijft een proces om tot fundamentele verandering te komen. De letter U laat daarmee de weg zien waarlangs die verandering gestalte krijgt. Eerst ‘de diepte in’ om vervolgens met behulp van deze inzichten stapje voor stapje tot actie over te gaan. Het gaat er in de kern om onbewuste en onzichtbare informatie bewust en zichtbaar te maken. Om vervolgens deze informatie te kunnen gebruiken in het proces van veranderen. Dit kan bereikt worden door een andere manier van kijken, communiceren en handelen.

Op de site van het Platform Synchroniciteit:
Leren omgaan met synchroniciteit vraagt van mensen dat zij contact maken met hun diepste wezen, hun diepere drijfveren, hun werkelijke verlangens en tegelijkertijd doet het een appèl op de bereidheid om open te staan voor het onverwachte, om de wilskracht van het ego even te parkeren en te vertrouwen op de voorzienigheid.

Het boek maakt veel los. Het zet mensen aan het denken over de wereld en over zaken als (innerlijk) leiderschap, verantwoordelijkheid en keuzes. Het raakt een gevoelige snaar in deze tijden waarin een puur rationele aanpak van de problemen in onze wereld niet meer werkt. Ook spreekt het vaak mensen aan die hun leven niet (meer) vorm willen geven vanuit pure wilskracht, maar meer vanuit een intuïtief contact met een bepaalde onderstroom. Voor sommigen heet het flow, voor weer anderen "het toeval dat geen toeval is", of gewoon "het gevoel dat iets klopt of op zijn plaats valt". En misschien zijn mensen ook op zoek naar het gevoel van 'magie' dat ontstaat wanneer "de dingen schijnbaar moeiteloos op hun plaats vallen". De natuurlijke staat van zijn IS in feite moeiteloosheid. Wij mensen plaatsen er helaas steeds van alles tussen.*

*Synchroniciteit is eigenlijk de normale toestand. Er is positieve en negatieve synchroniciteit. Afwezigheid van positieve synchroniciteit, het gelukkige toeval, wordt veroorzaakt door menselijke onwetendheid, onhandigheid en angst."

en

"Als je weet wat je wilt en je staat tegelijkertijd onbevangen open voor alles wat er op je weg komt, werkt heel het universum samen aan de realisatie ervan."
"Enerzijds lijkt het alsof wij zo nietig zijn dat wij niets in eigen hand hebben, anderzijds kunnen we ons zo verbinden met een grotere bedoeling dat het lijkt alsof we vleugels krijgen en we één worden met een soort oneindige bron van energie. De kunst is om die bron van energie niet te gaan zien als een persoonlijke kracht, maar als een kracht waar je gebruik van mag maken, zolang je er in bescheidenheid mee om kunt gaan."


(Uit: De alchemist - Paulo Coelho)

Omdat de mens projecteert op anderen wat hem zelf bezighoudt is het zien en ervaren van synchroniciteit niet per se een teken van spiritualiteit. Zie voor kanttekeningen dit weblog.

Marokkaanse onderzoekster vraagt ouders om kritisch te zijn naar zichzelf

Rabiaa Bouhalhoul deed onder Marokkaanse ouders onderzoek naar hun opvoeding van hun kinderen. Een belangrijke conclusie uit dat onderzoek ('Een kwestie van vertrouwen') is dat ouders grote moeite hebben met de vrije moraal in Nederland.
Ze roept de Marokkaanse ouders op om in dialoog te gaan met elkaar, hun kinderen en (hopelijk ook) Nederlandse ouders. Net zoals voor de Nederlandse situatie van 50 jaar geleden geldt dat de oude opvoedingspatronen, die Marokkanen van huis hebben meegekregen, niet meer werken.
Zonen, die eigenlijk het morele gezag en steun van hun moeder nodig hebben, worden veel te jong de straat opgestuurd om te gaan spelen. Dochters worden beschermd en bevoordeeld. Het lijkt wel of Marokkaanse moeders hun zonen straffen en opofferen voor het onrecht dat hun (voor)vaders hen hebben aangedaan. Daarin worden eerst onschuldige zonen slachtoffer en later (na vervreemding) weer daders die het oude onrecht in stand houden.

Bouhalhoul in de Volkskrant van 10 december:
“Willen we dat, anderen tot last zijn? Uiteraard wil niemand dat. Iedereen probeert op zijn eigen manier het goede te doen, maar velen worstelen met het dagelijks leven en houden de schijn op. Daar ben ik sinds kort achter. We doen alsof er niets aan de hand is, zeggen dat het wel goed gaat. We geven niet toe dat we het moeilijk vinden om kinderen op te voeden. Ik zie leegte: waar zijn onze trots en idealen gebleven? Ik zie pijn: letterlijk de pijn van teleurstelling. We verbergen onze gevoelens en sluiten ons af van de werkelijkheid. We zijn gaan geloven dat we het goed doen. Dat we onze waarden en normen hebben, maar dat de maatschappij goddeloos is.”

Lijkt deze verzuchting niet sprekend op de onuitgesproken verzuchting van Nederlandse ouders uit de vijftiger en zestiger jaren van de vorige eeuw?

Toen en nu moet de oplossing van twee kanten komen: van de moed die Marokkanen moeten vinden om zichzelf kritisch en eerlijk te bezien en van de Nederlandse samenleving die kan laten zien dat haar worsteling met de vrije moraal ook gericht is geweest op het zoeken van gezonde grenzen.

Bouhalhoul:
“We moeten ons openstellen voor elkaar. Ouders en kinderen moeten een echt gezin vormen, dat past in de moderne wereld. Dat past bij een samenleving, waar we ons gezag niet laten gelden door te bevelen en anderen het zwijgen op te leggen of de deur uit te zetten. In die nieuwe wereld delen de kinderen hun leven met ons, hun pleziertjes, hun wensen, maar ook hun beslommeringen, angsten en frustraties. In die wereld kunnen we het ons als ouders permitteren naast onze kinderen te gaan staan, in plaats van ons gezag van bovenaf te laten gelden. Het is niet zwak mee te denken met onze kinderen, naar hen te luisteren, zaken te delen en hen te vertrouwen. Het is juist een teken van kracht.”

Het is de moed, kracht, eerlijkheid en integriteit van Rabiaa Bouhalhoul die een brug en verbinding mogelijk maakt.

Een lesbiënne undercover onder mannen

Journaliste Norah Vincent ging anderhalf jaar undercover als man Ned met baardstoppels, opgeschoren haar, een vierkante bril en haar eigen grote voeten. Het lukt haar zonder ontdekt te worden zich te mengen in diverse mannengroepen om zaken te bestuderen als mannelijke vriendschap, seks, liefde, leven, werk en zelfontwikkeling. Vaak hebben anderen het vermoeden dat Ned een homo is, maar niemand ontdekt uit zichzelf de waarheid dat Norah een homoseksuele vrouw is die als man is verkleed.
Haar hele boek is doorspekt met voor haar verrassende ontdekkingen en bespiegelingen. Op een gegeven moment wist Norah zelfs niet meer precies wie ze was en kon ze moeilijk afstand doen van haar personage Ned.

Aan het eind schrijft Norah Vincent:
Als je een boek als dit schrijft, wil je onder meer iets leren over de geïnfiltreerde groep en dan het liefst die kennis ten goede benutten. Onvermijdelijk dient zich dan ook de vraag aan of mijn ervaring als Ned invloed heeft gehad op de manier waarop ik mannen zie en met hen omga.
Het antwoord op die vraag luidt zowel ja als nee. Ja, in de zin dat ik een onvermijdelijke empathie heb opgevat voor mannen, die alleen maar kan zijn ontstaan door mijn leven als een van hen. Ik weet in zekere zin hoe het voelt om de zaken van hun kant te bekijken en iets van de klappen en vooroordelen te incasseren die de wereld aan hen uitdeelt en over hen heeft. Ik begrijp hen uiteraard beter dan ik vroeger deed en ik meen dat ik op mijn attentere momenten vanwege dat begrip ook beter op hen reageer.
Hoewel zo'n gelegenheid zich sinds het einde van het project nog niet heeft voorgedaan, hoop ik dat ik, als ik een verdrietige man zie, mijn instinct om hem in zorgzaamheid te versmoren zal intomen, tenzij hij me erom vraagt. Ik hoop dat ik in plaats daarvan zal terugdenken aan mijn intiemere momenten met Jim en misschien teruggrijp op de dingen die ik van Paul en de jongens in de mannenpraatgroep heb geleerd over de respectvolle ruimte die een man vaak om zich heen nodig heeft als hij kwetsbaar is of huilt. Misschien kan ik nu de stilten van mannen om me heen interpreteren als meer dan leegte of afzijdigheid en zal ik gemakkelijker aanwezig en beschikbaar zijn zonder de behoefte te voelen ons contact expliciet te maken of keurig ontleedbaar in mijn taal.

Tot zover Norah Vincent.

Het boek is zowel voor mannen als vrouwen de moeite waard en onderhoudend om te lezen. Mogelijk verschillen Nederlandse mannen met de onderzochte Amerikaanse mannen in die zin dat zij minder homofoob zijn. In haar conclusie over de wens van mannen om gerespecteerd te worden sluit zij sterk aan bij het onderzoek dat Shaunti Feldhahn deed naar mannen.

Oudere mannen die worden aangevallen door gekwetste dochters

Veel vrouwen kiezen een oudere man als partner. Dat is vaak bij aanvang een gelijkwaardige relatie, maar een deel van de vrouwen heeft een oudere man als partner gekozen om iets uit te werken wat zij met hun vader nog niet hebben verwerkt.
Veel vaders zijn in de kindertijd (psychologisch) afwezig. Het gevolg is dat de dochters onzeker blijven over de betrouwbaarheid van mannen. In hun partnerkeuze voor een (vaak oudere) man is deze onzekerheid nog niet manifest, maar gaandeweg ontwikkelt de relatie zich zodanig dat de kwetsuren opgelopen in de kindertijd wel manifest worden. De oudere partner krijgt verwijten over zich heen die hij niet kan relateren aan zijn eigen gedrag. Hij wordt als het ware gestraft voor de onduidelijkheid die de afwezige vader heeft achtergelaten.
Er spelen dan twee zaken tegelijk: een onverwerkt kindertrauma en een miscommunicatie tussen man en vrouw.
Over dit fenomeen zijn twee boeken geschreven die op zich niets met elkaar te maken hebben, maar die zowel man als vrouw inzicht kunnen geven op beide zaken.
Het eerste boek is “Gekwetste vrouw. Het genezen van de vader-dochter relatie”, geschreven door Linda Leonard.
Het tweede boek is “Wat vrouwen moeten weten. Over de gedachtewereld van mannen”, geschreven door Shaunti Feldhahn.
Leonard beschrijft de verscheidene vormen van “gepantserde amazones”. Amazones waren mythologische figuren waarbij de vrouwen machtiger waren dan de mannen.
Op pagina 74 schrijft Leonard:
“Volgens de legende werden de mannen in de amazonecultuur klein gehouden door ze buiten alle leidinggevende posities te houden. Ze werden meestal door de amazones als slaven gebruikt en als niet-persoonlijk middel tot voortplanting. Op die manier werd de vader als persoon buiten beschouwing gelaten, doordat hij anoniem bleef. De dochters werden gewoonlijk verheerlijkt en de jongens kreupel gemaakt en voor huishoudelijk werk gebruikt. Zo kregen de mannen zowel lichamelijk als sociaal gezien niet de kans hun mogelijkheden te ontplooien. Er was geen behoefte aan mannen in deze maatschappij, omdat de amazones dochters van Ares, de god van de oorlog en van de strijd. Zij waren vermaard als veroveraarsters, als jageressen, als wilde strijdsters en als moedige en roekeloze paardrijdsters. En zij trainden hun dochters naar dit voorbeeld. De legende vermeldt dat ze zelfs hun rechterborst afzetten om hun pijlen nog doeltreffender te kunnen afschieten. Volgens sommige versies waren de amazones dochters van Ares, de god van de oorlog en de strijdlust, vandaar hun oorlogszuchtige levensbenadering en hun houding als `krijgsvrouw'. Het beeld van de amazone kan een mythologische uitdrukking zijn van de manier waarop veel vrouwen in een onbewuste identificatie met het mannelijke leven. Als een vrouw een vader heeft gehad die zijn dochter verwaarloosde, of onverantwoordelijk was ten opzichte van haar, dat wil zeggen als vader emotioneel niet aanwezig was voor zijn dochter, dan is één veel voorkomend patroon dat zij zich tegen hem verzet. In zo'n geval is het goed mogelijk dat de dochter de vader (en zelfs mannen in het algemeen) bewust afwijst, omdat ze hen onbetrouwbaar vindt.“
Tot zover het citaat.
Leonard beschrijft diverse uitingsvormen van de gepantserde Amazone: de superster, de deugdzame dochter, de martelares en de krijgskoningin. Overheersend in de amazonehouding is de te grote nadruk op begrenzing en noodzaak. Noodzaak leidt tot controledwang, vanuit het geloof dat de eigen macht en kracht alles is wat er bestaat.
Lezing van het boek is interessant voor man en vrouw. Voor de vrouw is de herkenning belangrijk om steun te krijgen om haar vrouwelijke kant te ontwikkelen en te leren om mannen te vertrouwen (overgave). Voor mannen is het boek interessant om begrijpen waarom zij worden aangevallen, terwijl de aanval van hun partner geen relatie lijkt te hebben met het eigen gedrag.

Shaunti Feldhahn ontdekte dat het voor mannen erger is om zich onbekwaam en niet-gerespecteerd te voelen dan om alleen te zijn en ongeliefd. Voor vrouwen ligt dit precies andersom.
Op pagina 189 schrijft zij:
Als een man zich niet-gerespecteerd voelt, gaat hij zich ook niet-geliefd voelen. En wat dat betekent is dit: als je van je man wilt houden op een manier die hij op prijs stelt, moet je ervoor zorgen dat hij bovenal jouw respect ervaart.
Het grappige is: de meesten van ons respecteren de man in ons leven wel, maar we beseffen vaak niet dat onze woorden of daden precies het tegenovergestelde uitdrukken! We kunnen soms onthutst zijn als onze man in een gesprek negatief reageert en ons hulpeloos afvragen: Wat heb ik gezegd? Combineer dit met de moeite die mannen hebben om hun gevoelens onder woorden te brengen (dat wil zeggen waarom ze geïrriteerd zijn) en je hebt een licht ontvlambare - en frustrerende - situatie.
Tot zover Shaunti.
Gecombineerd met de gepantserde Amazone van Leonard maken deze bevindingen duidelijk hoe de gekwetste dochter haar partner aanvalt: door geen respect te tonen. Als gevolg daarvan krijgt zij geen liefde meer en de cirkel is rond.
Alleen zelfinzicht kan deze vicieuze cirkel doorbreken.

Ondertussen kijken beide partners met verbijstering naar elkaars gedrag en neigen ze ertoe om vanuit hun onbewuste projecties de ander te straffen voor hun onbetrouwbaarheid. En daarmee en daardoor komen ze nooit dichterbij elkaar.

Echte sex

In haar boek McSex De pornoficatie van de samenleving pleit Myrthe Hilkens voor een herwaardering van de seksualiteit en van het vrouwbeeld.
Pubers krijgen via de media (videoclips en Internet) een verwrongen vrouwbeeld en geen goed zicht op wat “echte sex” inhoudt. Scholen en ouders zouden een rol kunnen spelen, maar beperken zich vaak tot het opnoemen van de gevaren van onveilig vrijen.
Ouders zijn niet snel een aantrekkelijke gesprekspartner voor het kind omdat de meeste ouders eigenlijk het moment van experimenteren willen uitstellen en kinderen niet graag toegeven dat zij al lang met het onderwerp bezig zijn.
Oudere feministen zijn milder over de gevolgen van de door hun bevochten seksuele vrijheid, immers zij hebben het ook zelf moeten uitzoeken en zijn ook goed terecht gekomen. Maar dat is een bevoorrechte groep, die meer de mogelijkheden ziet en sex niet als een verplichting ziet.
Er is dus niemand die het goede voorbeeld geeft. Pubers zijn op het eigen inzicht overgeleverd. De meesten zullen dit goed verwerken, maar een kleine groep, veelal laag intelligente mannen en vrouwen, lopen schade op of een misvormd beeld van hoe het zou kunnen zijn.

Deze onwezenlijke situatie vraagt moed van alle betrokkenen: pubers, ouders, leraren, media-medewerkers en politici om het gesprek aan te gaan. Niemand kan het eigen sexuele gedrag als voorbeeld stellen, daarvoor is het te persoonlijk en eigenlijk ook niet interessant voor het kind. Wat wel kan is een gesprek over wat “echt” is. Want daarin kan jong en oud elkaar vinden. Ook voor ouderen is het zaak om de ingesleten gewoontes in de slaapkamer af en toe eens tegen het licht te houden met de vraag of het “echt nog gaat zoals zij het eigenlijk willen”.
Het antwoord op die vraag verschilt ook in tijd en is geheel afhankelijk van de eigen integriteit en de kwaliteit van de echtelijke communicatie. Het jezelf realiseren dat dit allemaal niet vanzelfsprekend is, kan een opening bieden in het gesprek met de jong volwassene. Dat je het als ouder soms wel weet, maar soms ook weer de greep dreigt te verliezen op het “echte” contact.
In de emancipatie tussen man en vrouw is het zoeken naar balans in gelijkwaardigheid ook een doorgaande afstemming. Het wordt tijd dat politici en mediamakers meer tijd en ruimte inruimen om het “echte” verhaal van vrouwen zelf aan te horen. Bevochten vrijheid moet toch elke keer weer opnieuw besproken worden om te bepalen of de hedendaagse uitwerking de bedoeling van alle betrokkenen is en instemming van de meerderheid heeft.



Zie ook het artikel "wat is echte liefde?".

Het consumerende individu en de illusie van de vrije markt

De burger die mee wil denken en beslissen wordt via het marktdenken door ondernemers en de overheid met een kluitje in het riet gestuurd. De vrije markt dient de belangen van slechts een kleine groep machthebbers. Door de schijn op te houden dat iedereen deel zou kunnen worden van die groep machthebbers laten mensen zich verleiden nog harder te werken om macht, status en geluk te verwerven. Maar het tegenovergestelde is het effect.

In de Volkskrant van 15 november 2008 een voorpublicatie uit het boek van Femke Halsema Geluk! Voorbij de hyperconsumptie, haast en hufterigheid.

De Volkskrant vat samen: iemand wordt pas een volwaardig individu als hij geworteld in de samenleving. Geluk verwerf je niet door hyperconsumentisme: de burger geniet van zeggenschap.
De macht van de producenten van consumptiegoederen en van commerciële massamedia is enorm toegenomen. Halsema haalt de socioloog Elchardus aan die stelt dat mensen via de reclame worden aangezet tot identiek consumptief gedrag. “Onder het mom van onafhankelijkheid worden consumenten verleid tot ‘kuddegedrag’ en volgzaamheid.”

Halsema schrijft verder:
“Met ons gedrag hebben we invloed op de beschikbaarheid van producten en diensten, en lokken we het aanbod uit, en daar maken we gretig - en soms mopperend en scheldend - gebruik van. Maar burgers die ziek zijn, willen of kunnen helemaal niet altijd weglopen bij een verzekeraar of uit het ziekenhuis. Dikwijls ontbreekt een ander, gelijkwaardig aanbod en soms hebben zij er gewoon de kracht of de lust niet voor. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld ouders die ontevreden. zijn over het aanbod van lessen. Vaak voelen zij zich verbonden met de school en in plaats van weg te lopen willen zij juist zeggenschap om de kwaliteit van de lessen te verbeteren.
De mogelijkheid van vertrek en verweer achteraf, die hoort bij het consumentisme, is iets heel anders dan individuele, democratische medezeggenschap. Uit onderzoek van de Nationale Ombudsman blijkt dat veel mensen (redelijk) gelukkig zijn met hun eigen leven, maar ontevreden zijn over de samenleving. In plaats van klagen, willen zij juist kunnen meepraten en meebeslissen, en zij zijn bereid hun schaarse tijd daarin te investeren. Burgers worden echter afgeschrikt, aldus de ombudsman, omdat de overheid eerder een 'warenhuis' is dan een 'constitutioneel thuis'.”

Van de beschrijving van haar boek op bol.com:
Consumeren is lekker. Het troost en het lijkt de kortste route naar een gelukkig leven. Dus rennen we van onze impulsaankopen via de hypotheekadviseur naar de kredietverstrekker. We werken en spenderen ons een slag in de rondte. En als we eens achterover hangen, herinneren politici ons er wel aan dat de 'welvaart', de 'koopkracht' en het 'consumentenvertrouwen' omhoog moeten.
Langzaam maar zeker verandert ons land in een hyperconsumptieve samenleving waarin onderlinge competitie in luxe, de macht van snel verdiend geld en leven op krediet bepalend zijn. Een samenleving ook waarin kwetsbare mensen achterblijven, wellevende omgangsvormen het onderspit delven en natuur en milieu het kind van de rekening worden. In Geluk! Voorbij de hyperconsumptie, haast en hufterigheid analyseert Femke Halsema hyperconsumptie als een 'slechte koop': we worden meer consument en minder burger; de nationale welvaart groeit terwijl ons welzijn en geluk achterblijven. Het kan anders als politici moedige keuzes durven te maken. Glashelder schetst Halsema het politieke alternatief van eerlijke economische verhoudingen en een solidaire en gelukkige samenleving. Een positief en oorspronkelijk geluid in verwarrende tijden.

Zelfwaardering of zelfoverschatting

Hoe hoog of laag iemand zichzelf waardeert, is van generlei belang totdat een ander te maken krijgt met de gevolgen. Volgens een Volkskrant-enquête loopt het fout, wanneer de zelfwaardering niet in goede banen wordt geleid en niet geënt is op een reële inschatting van de eigen capaciteiten. Dan ontstaan superioriteitsgevoelens en het idee dat allerlei rechten volstrekt vanzelfsprekend zijn. Wie dit in sterke mate heeft, schrikt niet terug voor manipulatie, denkt vooral aan zichzelf en is niet tevreden voor hij het onderste uit de kan heeft gehaald. Dit gaat gepaard, blijkt uit de Volkskrant-enquête, met een meer opvliegend karakter, minder warme banden met familie en minder duurzame relaties met vrienden. Wie het vanzelfsprekend vindt overal recht op te hebben, heeft drie keer zo vaak ruzie, blijkt uit het onderzoek.
Er is dus binnen een bewust levend persoon een speelruimte waarbinnen hij of zij zijn fantasie de vrije loop kan laten.
Net als bij de bewustwording bij Eckhart Tolle (beschreven in De Nieuwe Aarde) gaat het erom om je niet te identificeren met jouw gedachten, gevoelens of intuïtie (bijvoorbeeld over de waarde van jouw ego).
De afstand tot en zelfobservatie van jouw innerlijke processen maakt het mogelijk om te leven in het Nu (Tegenwoordigheid) en een mogelijkheid te zien voor integratie van de drie kennisbronnen (verstand, gevoel, intuïtie).
Net als respect, dat een spanningsveld is tussen betrokkenheid en de juiste afstand houden, zorgt het bewustzijn ervoor dat het ego een ander niet slachtoffer laat zijn van iemands overtrokken zelfbeeld of narcisme.
Immers hetzelfde proces voltrekt zich bij anderen, althans voor zover het bewust levende personen zijn.

Het pijnlichaam als bron van ellende

Volgens Eckhart Tolle hebben we allemaal in meer of mindere mate last van een pijnlichaam. In zijn boek De kracht van het Nu schrijft hij daar o.a. over op blz. 41 t/m 46.

Het emotionele pijnlichaam is een onzichtbare entiteit, een veld van negatieve energie die zich ophoopt in lichaam en geest. Het gaat over emotionele pijn in het heden, die aanhecht bij pijn uit het verleden ("nog levend oud zeer") en letterlijk een eigen leven gaat lijden.
Het kan actief zijn of sluimeren en kan door willekeurige gebeurtenissen wakker gemaakt worden. Soms lijkt het op een jengelend kind, andere pijnlichamen zijn emotioneel, destructief en gewelddadig naar de gastheer of vrouw of naar anderen. Het kan op den duur ook ziekten veroorzaken.
Het zorgt voor welke vorm van ongelukkigheid dan ook die bij jezelf, bijvoorbeeld irritatie, boosheid, razernij, depressie, ongeduldigheid enz. enz.. Je wilt pijn lijden of pijn doen.
Het kan alleen overleven als je jezelf er onbewust mee vereenzelvigt of identificeert.
Het voedt zich met alle negatieve ervaringen en herschept zichzelf met alle als negatief gelabelde ervaringen en schept zo ervaringen, die het zo weer voeden. Het is de vijand van het leven geworden. Er tegen vechten, voedt het ook en is dus zinloos als je er van wilt verlossen.
Het manifesteert zich vaak als boosheid, waar altijd weer pijn achter zit. Geef het alle neutrale aandacht die je hebt met je bewustzijn, maar ga er niet in gedachten mee op de loop, en het kan niet meer voortbestaan; het wordt getransformeerd in bewustzijn. Het was gevangen levensenergie die zo bevrijdt wordt. Je hebt toegang gekregen tot de kracht van het nu.
Het ontwaken tot dit bewustzijn inspireerde Tolle tot het schrijven van Een Nieuwe Aarde, waarin hij zijn theorie nog eens opnieuw ontvouwt.

In dit boek schrijft Tolle over (on)geluk:
Zeg niet "ik ben ongelukkig" (dat is identificatie), maar "ik heb ongelukkige gevoelens" (is observatie vanuit bewust-zijn). Elders schrijft hij:
Streef niet naar geluk. Als je dat doet, vind je het niet, want streven is de antithese van geluk. Geluk is altijd vluchtig, maar vrij zijn van ongelukkige gevoelens is nu bereikbaar door onder ogen te zien wat het is in plaats van er verhalen over te vertellen. Ongelukkig-zijn verbergt je natuurlijke toestand van welbevinden en innerlijke vrede, de bron van echt geluk.

Het verlies van een relatie goed verwerken

Wanneer twee partners uit elkaar gaan, mogelijk omdat er een ander in het spel is, dan zijn er een aantal aanbevelingen voor de partij die niet het initiatief heeft genomen om zichzelf weer te herpakken. Relaties gaan zelden heel plotseling stuk. Meestal zijn er van te voren barstjes in de band te bespeuren. Wanneer je dit ziet, dan is het altijd naast de poging om te repareren ook verstandig om eens te doordenken wat de gevolgen zouden zijn als het niet meer goed komt. Elke relatie heeft zijn zwakheden. Veel mensen gaan een relatie aan om een bepaalde levensles te leren. Soms wordt die les in de relatie geleerd, soms juist door het uitraken.

Het is altijd prettig om het gevoel te hebben om getrouwd te zijn met de ware, maar wanneer het toch uitgaat, zijn er meer ware partners in de wereld. Zelfs het tegenkomen van jouw zielsmaatje (soulmate) hoeft nog geen aanleiding te zijn om een andere relatie te verbreken. Immers, soulmates bevestigen jouw identiteit, maar je kunt er niet noodzakelijk iets van leren. Dat lukt soms makkelijker van iemand die niet op jou lijkt. Uit onderzoek blijkt dat soulmates denken dat zij een perfecte relatie hebben en daarom meer moeilijkheden hebben om problemen te overwinnen dan paren die hun relatie zagen als een manier om te groeien en om er samen uit te komen.

Verwaarloos jouw kennissen en vrienden niet ten tijde van een relatie die nog goed is want het kan altijd zo ver komen dat je hun weer nodig hebt. Het is dan voor het verwerkingsproces bevorderend om hen te kunnen vragen om jou een spiegel voor te houden met als doel te leren van het failliet van de relatie.
Iemand die niet tijdens een ogenschijnlijk goed lopende relatie zijn ogen in de zak heeft gestoken en zijn andere banden heeft aangehouden, is veerkrachtig om het verlies te verwerken en nieuwe paden in te slaan om andere maatjes tegen te komen. Vaak blijkt achteraf dan dat de scheiden eerder een zegen dan een kwetsuur te zijn geweest.

Voor boeken over scheiden, klik hier.

De kracht van echte mannen

David Deida is schrijver van het boek met als titel De kracht van echte mannen. En dat is vervolgens het sterkste deel van het boek. De boodschap van het boek is dat vrouwen eisen aan mannen stellen waaraan ze niet kunnen voldoen. Een echte man weet dat en laat zich niet afhouden van zijn eigen missie. Met het boek houdt Deida mannen en vrouwen een spiegel voor. Alleen de man die probeert aan alle wensen van de vrouw tegemoet te komen en zich daarmee tot in het oneindige van zichzelf laat afleiden is een mietje.
Het geheel (met name de reacties op het boek op Internet) doet een beetje denken aan een kermisattractie dat mensen voor 50 cent naar binnen lokt en waarbij mensen glimlachend naar buiten komen om niet aan de buitenwereld te laten blijken dat ze bij de neus zijn genomen.

Eigenlijk is het genoeg om de inhoudsopgave te lezen om voor ogen te houden wat een echte man te doen staat:

• Stop met hopen op betere tijden
• Leef met een open hart, zelfs als het pijn doet
• Leef alsof je vader dood is
• Ken je eigen grens, houd deze aan
• Blijf altijd trouw aan je diepste bewustzijn
• Verander nooit van gedachten om een vrouw te plezieren
• Stel je levensdoel boven je relatie
• Ga net iets verder
• Handel uit liefde
• Wees blij met kritiek van je vrienden
• Als je niet weet wat je levensdoel is, ontdek het dan, nu
• Wees bereid alles in je leven te veranderen
• Gebruik je gezin niet als excuus
• Verlies je niet in taken en werkzaamheden
• Stop met hopen dat je vrouw soepeler zal worden
• Vrouwen liegen niet
• Laat merken dat je haar waardeert
• Verdraagzaamheid leidt tot wrok
• Analyseren heeft geen zin
• Behandel een vrouw niet als een man
• Ga mee met haar emotionaliteit - tot op zekere hoogte
• Dwing vrouwen niet tot beslissingen
• Het is onvermijdelijk dat het vrouwelijke je aantrekt
• Kies een vrouw die je persoonlijkheid aanvult
• Weet wat je zoekt in een vrouw
• Leer omgaan met je verlangen naar andere vrouwen
• Jonge vrouwen geven je een speciaal soort energie
• Iedere vrouw heeft haar eigen `temperatuur'
• Kies een vrouw die jou kiest
• Wat ze wil, is niet altijd wat ze aangeeft
• Haar klacht gaat om méér dan de inhoud ervan
• Vertrouwen is belangrijker dan nummer één zijn
• Het verleden telt niet, maar het heden
• Zij voelt zich veilig bij jouw duidelijkheid
• Je bent altijd op zoek naar vrijheid
• Erken je meest duistere verlangens
• Zij wil de `killer' in jou
• Jouw bewustzijn moet haar temperament evenaren
• Het vrouwelijke is overvloedig
• Gun oudere vrouwen hun magie
• Zet je begeerte om in inspiratie
• Sta nooit toe dat je verlangen onderdrukt of afgezwakt wordt
• Gebruik haar aantrekkelijkheid om bij jouw bron te komen
• Houd rekening met de elementaire asymmetrie
• Jij bent verantwoordelijk voor de groei van de relatie
• Dring aan op oefening en groei
• Herontdek je levensdoel, alleen en met andere mannen
• Beoefen het oplossen

Tot zover. We zijn wat we zoeken. Een echte man weet dan al genoeg.



Een echte aanrader is dit boek:
De blauwe vlam uit de titel is een metafoor voor het zoeken naar onze diepste kern via openheid. Positieve en negatieve emoties kunnen dan hun helende werking hebben.

Een ander boek:
In een oogwenk verlicht zal je verbazen en waarschijnlijk irriteren, maar het zal je ook snel en plotseling bewust maken van de eenheid van alles dat bestaat.

Bewustzijn is de weg, de waarheid en het licht.

Maak van een gevoel geen groot drama

Byron Katie in "Ik heb je liefde nodig, is dat waar?" (pagina 95):

Gekwetste gevoelens of welke vorm van onbehagen dan ook kunnen nooit door een ander worden veroorzaakt. Niemand buiten mezelf kan mij kwetsen. Dat is onmogelijk. Ik word alleen gekwetst als ik de stressvolle gedachte geloof. En ik ben degene die mezelf pijn doet door te geloven wat ik denk. Dat is heel goed nieuws, omdat het betekent dat ik er niet voor hoef te zorgen dat iemand anders ophoudt mij te kwetsen. Ik ben degene die kan stoppen mij te kwetsen. Het ligt in mijn handen.

Tot zover Katie

Wanneer je zegt dat de ander jou gekwetst heeft, doe je een bewering over jouw gevoelens en beschuldig je de ander ervan dat hij of zij jou beschadigd heeft.
De ander heeft meestal die intentie niet (gehad) en zal dan ook in verdediging gaan om de gevolgen van het gebeuren te verzachten. Het gevolg is dat degene die zegt gekwetst te zijn of pijn te hebben geleden minder serieus wordt genomen.
Dat is jammer, want wat is mis mee om te zeggen dat de ander jou (diep) geraakt heeft als het genoeg is om terug te geven dat er emoties en gevoelens zijn opgeroepen.

Eckhart Tolle introduceert in zijn boek “Een nieuwe aarde” het pijnlichaam.
Een pijnlichaam kan worden geactiveerd door mensen of situaties (als iemand op je ‘knoppen drukt’). Op zo’n moment word je volledig overgenomen door emoties. Tolle: ‘Een pijnlichaam is een semi-automatische energievorm die in de meeste mensen leeft, een uit emoties bestaande entiteit. Net als alle levensvormen, moet het zich regelmatig voeden – nieuwe energie opdoen – en het voedsel dat het nodig heeft om de voorraden aan te vullen, bestaat uit energie die overeenkomt met zijn eigen energie, dat wil zeggen, energie met een vergelijkbare frequentie.’ Voor het pijnlichaam is elke emotionele pijnlijke ervaring bruikbaar als voedsel. Daarom gedijt het zo goed op negatief denken en op drama in relaties. Het pijnlichaam is een verslaving aan ongelukkig-zijn.
Tolle roept op om je niet te identificeren (samen te vallen) met jouw denken en emoties. Gevoelens en gedachten mogen er zijn, net zo groot als je ze kan toelaten en overzien, maar blijf altijd een observator daarvan. Na verloop van tijd zullen ze weer verdwijnen.
Hij roept op tot Tegenwoordigheid: een bewust leven in het nu, zonder identificatie met gedachten, gevoelens, emoties of intuïties, maar een gewaarwording en een integratie daarvan.



Zie ook Susan Smit:
"Als iemand in een gesprek zegt ‘zo voel ik dat gewoon’ dan weet je dat je niet geacht wordt daar verder nog iets tegenin te brengen. Er is zojuist een veto uitgesproken. Er is een joker op tafel gelegd, waarbij geen argumenten nodig zijn. ‘Het is hoe ik het voel dus is het zo.’

Gevoel heilig verklaren is verdomde gevaarlijk. Zo zijn er onderbuikgevoelens die tamelijk onbetrouwbaar zijn, want afkomstig uit de troebele poel van trauma’s, sentimenten, illusies, projecties en ongefundeerde angsten."
"het is zaak de heilige ‘gevoelkaart’ alleen te spelen als je te maken denkt te hebben met de enige echte joker: het innerlijk weten."

Kinderen liefde onthouden om ze te harden

Het is gelukkig niet meer van deze tijd je kind liefde te ontzeggen om het te harden tegen teleurstellingen in het leven later.
Deze boodschap is helaas nog niet tot alle ouders doorgedrongen.
Belangrijk is ook te beseffen dat die verwerpelijke pedagogische grondhouding van “liefhebbende” ouders de mensen zijn die kind waren in en na de Tweede Wereld Oorlog. Ten onrechte meenden zij zo met een vaak groot gezin efficiënt en verantwoord bezig te zijn. Nu schamen zij zich voor hun pedagogische truuk, maar zijn zij niet allemaal bereid toe te geven dat ze het hebben toegepast. Dat maakt het lastig om erover te praten en uit te wisselen tot wat voor ellende en eenzaamheid dat heeft geleid.
Veel volwassenen durven zich nog steeds niet kwetsbaar op te stellen, bang dat ze onbewust zijn dat een ander daar misbruik van zal maken. In de ogen van de “oude” opvoeders moest je het ijzer smeden als het heet was, dus je kon maximaal je kind vormen als het zich kwetsbaar toonde. Vrijwel geen enkele ouder kwam op het idee dat je het kind voorgoed verpestte. Net als voor de pup die niet wil komen naar zijn baas, is het fnuikend voor het vertrouwen om het te straffen als het uiteindelijk wel komt.
Zo is het ook met vertrouwen tussen ouder en kind. Stelt een kind zich kwetsbaar op, dan verdient het ondersteuning en beloning voor die houding. Alleen zo voedt je kinderen op tot sterke volwassenen die hun kracht tonen door kwetsbaar te zijn.

Veel latere verslavingen zijn terug te voeren op deze fase uit de opvoeding. Jan Geurtz weet uitstekend uit te leggen hoe deze relatie kan leiden tot verslavingen.

Echte mannen doen niet moeilijk over hun gevoelens

Zo blijkt uit een groot landelijk onderzoek waarover Psychologie Magazine in het oktobernummer schrijft.
Opvallend is dat mannen die zichzelf een echte man noemen, minder negatieve emoties ervaart. Hoe mannelijker hij zich voelt des te gelukkiger hij is. Mannelijke mannen blijken ook het minst gesloten over hun gevoelsleven.

Maar liefst 80 procent van de mannen zegt dat hun gevoelsleven dieper gaat dan de buitenwereld denkt. Ze vinden het vooral moeilijk om zich kwetsbaar op te stellen, want gevoelens als angst, onzekerheid en schaamte verbergen ze liever.
Mogelijk ligt de oorzaak hiervan ver in het verleden waarin mannen in gevaarlijke situaties en confrontaties in het nadeel zouden zijn als zij zich onzeker betonen.

Zo’n veertig procent zou zijn gevoelens wel meer willen uiten, maar weet niet hoe. Ook als hij een intieme relatie heeft, houdt hij zijn gevoelens voor zich. Bijna de helft van de mannen spreekt zelfs zijn liefde voor zijn partner niet uit. Dat vrouwen daar moeite mee hebben, blijkt wel, want 68 procent van de mannen heeft wel eens van zijn vrouw te horen gekregen dat hij zijn gevoelens zo weinig laat zien. Ook hier zou wel eens het nadeel van tonen van onzekerheid kunnen zitten. Zou de vrouw wel een kostwinner willen die onzeker is?

Mannen hebben ook moeite om de eigen gevoelens te herkennen. Meer dan veertig procent zegt vaak niet precies te weten wat hij voelt. Oorzaak hiervan kan zijn dat ze weinig getraind zijn in het verwoorden van hun emoties of dat zij tegenstrijdige emoties hebben.



Meer lezen over gevoelens en emoties? Klik hier.

Louis CK kan op humoristische manier mannelijkheid en kwetsbaarheid combineren:

De factoren bij een eerste indruk

Hoogleraar Roos Vonk beschrijft in haar boek “De eerste indruk” het antwoord op een aantal vragen die bij een eerste ontmoeting spelen.
Is de eerste indruk de beste? Waarom val je wel of niet op iemand? Wat is de rol van macht en afhankelijkheid bij indruk vorming? Hoe zorg je dat je zelf goed voor de dag komt, bij een sollicitatie of een eerste afspraakje? Kun je wel altijd 'jezelf zijn'?



Al deze vragen gaan over onze dagelijkse omgang met andere mensen. Als we iemand voor het eerst ontmoeten, vormen we ons meteen een indruk van die persoon. Omgekeerd vormt de ander zich ook een indruk van ons.

In de taal zijn er veel woorden die de eigenschappen van mensen beschrijven. Die lijst heeft mogelijk een lange evolutionaire voorgeschiedenis. Het zegt iets over de manier waarop mensen elkaar beoordelen en wat de overwegingen daar bij zijn. Wanneer psychologische en taalkundige onderzoekers deze woorden (statistisch met factoranalyse) rangschikken dan duikt vaak dezelfde volgorde in indelingen op. In vragenlijsten wordt deze kennis toegepast op de semantisch differentiaal.
De reden van het optreden van die volgorde zou weleens kunnen liggen in de evolutie. Wanneer iemand geconfronteerd wordt met nieuwe personen of zelfs met levende wezens in het algemeen, moet er snel geoordeeld worden of die ontmoeting (potentieel) gevaarlijk is of niet.
De eerste vraag die iemand zichzelf onbewust stelt is “is de ander goed voor mij, is hij mij gunstig gestemd?”. Die vraag was in het stenen tijdperk uiterst relevant en een kwestie van leven of dood. In moderne termen: gaat deze ontmoeting positief of negatief aflopen? De tweede vraag is of iemand sterk is, dus wanneer ik een strijd moet aangaan wie wint er? De derde vraag is of iemand snel is, dus als ik een confrontatie verlies, ben ik dan op tijd weg?
Tegenwoordig krijgen we langer de tijd om de ander goed te beoordelen. Maar de eerste indruk is bepalend voor het vervolg.

Voor wie het teveel vindt om het allemaal tegelijk en direct goed te doen bij de eerste indruk: een positieve, krachtige en dynamische indruk is altijd een goed startpunt (geweest).

Zie ook de Relatie Vaardig Scan over de vraag hoe jij je gedraagt tijdens het eerste contact.

Het onderste uit de pan krijgen

Wat je zegt, dat ben je zelf. Waar twee vechten, hebben twee schuld, de waarheid ligt in het midden. Deze zegswijzen lijken het niet aantrekkelijk te maken om een ander eens goed de waarheid te zeggen. Immers, de felheid waarmee je dat doet, zegt meer over jou zelf en wie ben jij om een ander te beoordelen?

Het punt is dat de uitdrukking “twee hebben schuld” niet zegt dat beiden evenveel schuld hebben. Ook als de een 99% schuld draagt, gaat de uitdrukking op. En de waarheid blijft bij twee touwtrekkende partijen altijd in het midden liggen, ook al is een van beide partijen sterker. Sommige waarheden zijn een waarheid als een koe en dooddoeners, je hebt er weinig aan wanneer je uit alle macht alle gelijk van de wereld wil hebben. Dus als je 'iemand onder uit de zak wilt geven', 'het onderste uit de kan wilt halen' of 'iemand een veeg uit de pan wilt geven', wees dan niet verbaasd dat je zelf het onderste uit de pan krijgt…☺

Moraal van dit verhaal is dat je in twisten ook beter de 80/20-regel kunt toepassen: besteed slechts 20% van jouw tijd en energie om 80% van jouw standpunt uit te leggen en te verdedigen en 80% in het je verplaatsen in de ander.

Wat is zo irritant aan politieke extremen?

De politieke extremen van links en rechts kennen hun stereotypen, waaraan de opponenten zich ergeren. Rechtse mensen vinden linkse mensen in hun politieke voorstellen teren op de zakken van de belastingbetaler. Linkse mensen vinden rechtse mensen behoudend, burgerlijk en egoïstisch.
Wie op zijn twintigste geen socialist is heeft geen hart, en wie dat op zijn veertigste nóg is heeft geen verstand, zo wil het cliché. Mensen, die nog jong zijn, hebben nog weinig verantwoordelijkheden en kunnen gemakkelijk een sociale visie op het leven hebben. Het is gemakkelijk te delen wat je zelf niet bezit. Ouderen, die naast zichzelf ook voor hun gezin en oude dag moeten zorgen, zijn vaak beducht dat teveel van hun zuur verdiende centen naar de belasting gaat en dat anderen er meer van profiteren dan zijzelf.
Op het ogenblik tracht politiek rechts een aantal politici af te rekenen die in de 80-jaren links waren. Veel van de huidige zittende politici waren in die jaren socialist of deden mee aan buitenparlementaire acties. Stelen van de rijken en geven aan de armen was een bezigheid waarmee Robin Hood beroemd is geworden, maar deze waardering is niet voor iedereen weggelegd. Humor en charisma maken het verschil.
Ook genuanceerd in het politiek midden blijven helpt niet als humor of charisma ontbreken.
Door de globalisatie zijn bedrijven steeds groter en internationaler geworden. Het gevolg is dat de bedrijfscultuur minder verbonden is aan een bepaald land. Bestaat de mogelijkheid om de belastingdienst van een bepaald land met juridische en financiële trucs op te laten draaien voor schijnbaar bedrijfsverlies dan wordt dit toegepast. Dit is een uitwas van een kapitalistische cultuur en zal dan ook weerstand oproepen.
Het moraal van het verhaal is dat elk extreem, zodra het bepaalde grenzen overgaat, een tegenbeweging in het leven roept. Een koerscorrectie volgt, maar niet alle slachtoffers van de grensoverschrijding krijgen genoegdoening en zullen voldoende schadeloos worden gesteld. Voorkomen is beter dan genezen en daarom zullen politieke tegenstanders altijd blijven proberen elkaar de loef af te steken en elkaar te stoppen voor de grensoverschrijding. Het best haalbare resultaat is een compromis. Elkaar overtuigen lukt vrijwel nooit en de irritaties over en weer zullen nooit verdwijnen. Hoogstens verwisselen opponenten in de loop der tijd van positie: links wordt rechts en liberaal wordt sociaal. En daar steekt vaak meer eigenbelang achter dan je op het eerste gezicht ziet. Links probeert sociale verworvenheden te behouden en rechts claimt werkgelegenheid te scheppen.

Chinese wijsheden

Chinese wijsgeren hebben vele wijsheden achtergelaten die niet allemaal gemakkelijk te volgen waren.
Hieronder een aantal wijsheden van Lao Tse en Confucius die niet zo lastig zijn.

Wijsheden van Confucius

Alleen de allerwijsten en de allerdwaasten veranderen nooit van mening

Te weten wat men weet, en te weten wat men niet weet, dat is kennis.

Mensen struikelen niet over bergen, alleen over molshopen.

In een goed geregeerd land is armoede iets om je over te schamen.
In een slecht geregeerd land is rijkdom iets om je voor te schamen.

Kies een baan waarvan je houdt en je zult nooit in je leven meer een dag hoeven werken.

Een wijs man zoekt het in zichzelf, de dwaas zoekt het in anderen.

Door drie methodes kunnen wij wijsheid leren: Eerst, door bezinning, die het edelst is; Ten tweede, door imitatie, die het gemakkelijkst is; en ten derde door ervaring, die het bitterst is.

Wijsheden van Lao Tse

Wie geen vertrouwen in anderen stelt, zal ook nimmer het vertrouwen van anderen winnen.

Zelfs een mars van duizend mijl begint met de eerste stap.

Voorkom het moeilijke door het gemakkelijke te doen.

Het nut van een pot komt voort uit zijn leegheid.

Wat anderen vóór mij leerden, leer ik ook.
Dat gewelddadige en woeste mensen nooit een natuurlijke dood sterven.
Dit wordt de grondslag van mijn leer.
Het zachtste op aarde kan het hardste op aarde overwinnen.
Niet zijn vloeit zelfs waar er geen ruimte is.
Zo weet ik van het voordeel van te handelen door niet handelen.
Weinigen beheersen de leer die wordt verkondigd zonder woorden.
Weinigen begrijpen waarom je moet handelen door niet handelen.

Liefdesverdriet en wat je ervan kunt leren

Wie langdurig lijdt onder liefdesverdriet zou wel eens een pijn onder de geestelijke leden kunnen hebben die enerzijds verslavend is en anderzijds een kans opent om het definitief kwijt te raken.
Wie als kind te weinig liefde heeft gekregen die hem of haar heeft geleerd dat zij er onvoorwaardelijk mag zijn, houdt een pijn bij zich die zich bij liefdesverdriet manifesteert. Liefdesverdriet die niet wil wijken vertelt de persoon dat de ander er eigenlijk was om die erkenning wel te geven die je als kind bent onthouden. Ben je van deze wens niet bewust, dan is het verlies van (de liefde van) die ander onverteerbaar. Alles op alles wordt gezet om die ander weer te binden, maar die ander is door die onvrije wens afgeschrikt. Het is niet aan een ander om jou erkenning te geven, dat moet je jezelf geven. Wanneer je dat doet, kun je de ander loslaten en daarmee veel langer binden. Pas dan kun je de afwisseling toepassen die ware liefde vraagt: versmelten en weer loslaten. Op deze wijze is vrijheid afgewisseld met liefde en is een brug tussen beide geslagen.

Een man die lang heeft geworsteld met vele zaken waaronder liefdesverdriet is Roel van Duijn.
Hij heeft met andere “ervaringsdeskundigen” een website gemaakt over liefdesverdriet.



De brug tussen geest en lichaam:




Voor vrouwen heeft Lisette Thooft deze aanbevelingen over loslaten:

Wegwijzer voor een kronkelige weg naar wijsheid

Veel leraren doen in hun eigen leven niet wat ze anderen proberen te leren. Bekende voorbeelden zijn ook huisartsen die zelf roken als een ketter, maar die hun patiënten vertellen dat ze moeten stoppen met roken.
Het is het verschil tussen weten wat goed is om te doen en het goede ongemerkt doen. Het is niet voor niets dat zij die met iets worstelen er veel over praten.
Een mooi voorbeeld is Wayne Dyer. In een gesprek met Oprah Winfrey vertelt hij over Taoïsme. Tao betekent “de weg”. Bekende uitspraken zijn: “doen door niet te doen”. “Zij die het weten, praten er niet over; zij die er over praten weten het niet.”
Het gesprek tussen Oprah en Wayne begint over zijn dochter die verslaafd is. Later in het gesprek vertelt hij dat zijn favoriete opvoedingsmantra is “vraag me niet (kinderen) wat je moet doen, je weet wat je moet doen”.
Het is geen wonder dat je met zo’n opvoeding de weg (tijdelijk) kwijt raakt. Het is mooi dat je kinderen zelf laat uitzoeken wat het beste is, maar het is niet de kortste weg maar wijsheid of zelfs maar volwassenheid.
Dyer vergelijkt pasgeboren kinderen met Taoïsten en bewierookt de natuur als voorbeeld voor allen. Maar kinderen en dieren in de natuur die niet begrensd worden kunnen zeer wreed zijn. De boodschap is niet dat alles begrensd moet worden, maar dat we spreken over waar de grenzen liggen. Pas dan is vrijheid aantrekkelijk (wijs) als doel en middel (weg) om waarheid te vinden. Door over grenzen te praten, zonder vaste regels te stellen waar de grens precies ligt, heb je toch aan de Taoïstische stelregel (die geen regel is) gehouden.

Liefde is de kracht die weigert het kwaad een plaats te geven in de wereld. Verzet je niet tegen het kwaad, maar ontmasker het, ook bij jezelf.

De ogenschijnlijk tegenstrijdige boodschap van Eckhart Tolle

Eckhart Tolle is schrijver van De kracht van het Nu en Een nieuwe Aarde. Om de weg te gaan die wordt beschreven in De kracht van het Nu dien je de identificatie met je analytische geest en het daardoor gecreëerde onechte zelf, het ego, te laten varen. We zijn ons denken niet. We kunnen onszelf van psychische pijn verlossen. Je authentieke kracht wordt pas gemobiliseerd door je over te geven aan het Nu. Daar en dan is het waar het gebeurt.

In Een nieuwe aarde beschrijft Tolle de blauwdruk voor een nieuwe, op spirituele waarden gebaseerde samenleving, waarin we werkelijk geluk zullen kennen. Het ego-gerichte bewustzijn heeft de aarde en mensheid aan de rand van de totale catastrofe gebracht.
Tegenstrijdig lijkt het dat Tolle oproept om te leven in het Nu en zo schijnbaar geen rekening te houden met het geleerde uit het verleden en de bedreigingen in de toekomst.
Tolle beveelt aan om als het ware toeschouwer (gescheiden) te zijn van jouw gedachten en emoties. De zin daarvan is je te realiseren dat je niet bent wat je denkt of voelt en dat je niet samenvalt met jouw ego.
De boodschap van het ego is
1. Ik ben wat ik heb,
2. Ik ben wat ik doe,
3. Ik ben mijn reputatie,
4. Ik ben gescheiden van alle anderen,
5. Ik ben gescheiden van wat mist in mijn leven,
6. Ik ben gescheiden van God.

Het zijn uiteraard allemaal (begrijpelijke) vergissingen: je bent niet wat je hebt, doet of wat je denkt dat anderen van je zeggen en je bent niet gescheiden van anderen, je bent zelfs verbonden of sterker: een deel van God.
Via ons DNA lijken we voor 99,99% op anderen en toch wil het individu erkenning voor wat hem of haar uniek maakt. Dat is menselijk en niet fout. Maar het is wel fout om daarop teveel de nadruk te leggen. Je hebt meer gemeen met anderen dan dat je scheidt. De mens wil erkenning dat hij er mag zijn, maar in de strijd daarvoor slaat hij soms om zich heen en raakt daardoor nog verder verwijderd van die erkenning.
Het gaat erom te leren het moment te herkennen dat het goed is om je te verbinden met jezelf of een ander en wanneer het tijd en beter is om los te laten. Die afwisseling te beheersen maakt je flexibel en voorbereid op veranderingen die je ontwikkelen.

Kwaad worden en dan, vertellen of niet?

Wanneer je woede voelt opkomen, dan tel je eerst tot 10 en kijk je of je jouw aandacht kunt verschuiven van jouw emotie naar jouw ratio, zodat je de “ik-boodschap” kunt geven.

In je hoofd maak je vervolgens een beslissing of je een ander vertelt dat je kwaad bent. En dan is het zaak om alert te zijn.
1. Wanneer je een ander vertelt dat je kwaad bent of woede voelt, is het een valkuil door te denken dat je je moet verantwoorden voor jouw woede. Je bent dan in de verleiding om die aspecten naar voren te schuiven die jouw woede logisch maken. De valkuil is dan dat je kwader wordt naarmate je meer redenen ziet om kwaad te zijn en minder gefocust bent op signalen of overwegingen die jouw woede onderdrukken.
2. Wanneer je besluit jouw woede niet te delen, loop je kans dat een ander weer iets doet dat je opnieuw kwaad maakt en dat je dan nog kwader wordt, omdat het vorige nog niet is uitgepraat en optelt.

Welk van beide beslissingen beter is, hangt af van jouw zelfkennis en het geduld dat je kunt opbrengen om de ik-boodschap te blijven aanhouden.

Voor een luchtige verbeelding van situaties waarin het lastig is om jouw geduld te bewaren kijk naar dit filmpje:



Wil je meer lezen over woede, klik dan naar dit literatuuroverzicht.

Het is goed dat kwetsbaarheid verbindt

In debatten over het goede gaat het vaak vooral over regels, over “wat is goed? “.
Martha Nussbaum draait het hele perspectief om, door uit te gaan van een universeel menselijke kwetsbaarheid waardoor we allemaal op zoek gaan naar manieren om met die kwetsbaarheid om te gaan. Hoe verschillend de invulling dan ook mag zijn, in de basis is er iets dat ons mensen allemaal verbindt. Kwetsbaarheid in angst, in het lijden, in de moeite om keuzes te maken als beide opties ons zo dierbaar zijn, maar elkaar wel uitsluiten. Breekbaarheid, niet alleen als we getroffen zijn door het noodlot, maar juist ook als het ons goed gaat en we iets te verliezen hebben.

De chaostheorie en de geest

Edward Norton Lorenz, een Amerikaanse meteoroloog, maar afgestudeerd in de wiskunde, beoogde met zijn chaostheorie slechts een bijdrage te leveren aan zijn eigen vakgebied. Toch is deze theorie ook inpasbaar in de psychologie. In plaats van de rigide natuurwetten, belooft de chaostheorie creativiteit en vitaliteit. Chaos is het effect van exponentieel toenemende onzekerheid. Elk stapje verder in de tijd, levert een steeds grotere onzekerheid. Overigens is chaos niet hetzelfde als toeval, omdat er bij toeval helemaal niets te voorspellen valt. Voor de psychologie betekende dit, dat kleine dingen heel grote gevolgen konden hebben. Ondanks dat de chaostheorie al uit de jaren 70 stamt, wordt het pas sinds een jaar of tien in psychologische theorievorming gebruikt.

Een niemendalletje in de jeugd

Psychologen voorspellen graag toekomstig gedrag. Het behaviorisme nam aan dat je – afgaande op een bepaalde stimulus/prikkel – de daarop volgende respons kon voorspellen. Het cognitivisme stelde dat er tussen stimulus en respons iets als ‘cognitieve verwerking’ zat. Een stimulus wordt door de hersenen verwerkt, alvorens er een reactie op volgt. Cognitivisten richten zich dus op wat er tussen de oren gebeurt met informatie. Maar let wel, het is nog steeds een vrij lineair proces. Er is een vaststaande volgorde en iedere fase is onontbeerlijk voor de volgende. De chaostheorie kan deze lineariteit doorbreken. En wel op de volgende manier. Stel dat er in uw jeugd iets kleins gebeurt. U reageerde daarop met gedrag dat –zou een psycholoog er naar kijken– geen merkbare gevolgen zou kunnen hebben voor de toekomst. De chaostheorie vertelt dat het niemendalletje uit uw jeugd of uw reactie daarop, in uw toekomst kan uitgroeien tot een gevolg van heftige proporties. Dit gevolg heeft niet zozeer te maken met cognitieve verwerking, maar met alle processen waarbinnen wij ons leven leiden. Maar wat heb je nu praktisch aan die wetenschap? Want laten we eerlijk zijn, we hebben het nog steeds over exponentieel toenemende onzekerheid en hoewel dat een zekere wetenschap is, levert het schijnbaar zelf weinig antwoorden op over ons gedrag in relatie met onze toekomst.

De Dow Jones en chaos

Lang is gedacht dat het lichaam een machine is, waarin alles op een ordelijke manier moet plaatsvinden. Is dit niet het geval, dan is er sprake van ziekte. Nieuw onderzoek leert echter dat juist voorspelbaarheid een aanwijzing is voor ziekte. Ons lichaam, de mens die we zijn, is niet tot stand gekomen via ordelijke processen, maar via processen die beter in een chaosmodel passen. Laat ik een persoonlijk voorbeeld nemen. Ik was een jaar of zeven en zag mijn moeder ‘papieren’ invullen. Wanhopig vroeg ik me af hoe ik dat ooit zou moeten leren. Inmiddels kan ook ik overweg met de spreekwoordelijke papierwinkel. Maar ik heb er nooit expliciet les in gehad. Het leerproces is alles behalve ordelijk verlopen. Wanneer je kijkt naar de vaardigheden die een mens zich gedurende zijn leven zoal zijn eigen maakt, dan zie je vaak weinig orde. Je kunt het ook biochemisch bekijken. Voor biochemici is er pas orde in de chemie van ons lijf, wanneer we zijn overleden. Het laatste voorbeeld betreft de Dow Jones index. Beursnoteringen hebben te maken met menselijk gedrag. Menselijk gedrag heeft te maken met het menselijk lichaam, de geest. Dit heeft op zijn beurt weer te maken met elektrochemische en biologische processen. Kortom, wanneer we het lineaire aanhangen, dan zouden we vanuit het chemische en biologische gedrag van ons lijf het gedrag van de Dow Jones moeten kunnen voorspellen. In de praktijk blijkt dit onmogelijk.

Een kus op de linkerwang

De chaostheorie geeft ons dus wel een antwoord. Ons leven wordt meer bestuurd door non-lineaire processen, dan we dachten. Het gaat om de gedachte dat ons gedrag in grote mate wordt bepaald door iets wat we ‘randomness’ zouden kunnen noemen. Randomness kun je vergelijken met een keuze die geen rationele achtergrond kent. U kiest uw lottogetallen ‘at random’. Het aantal alternatieven kent een zekere beperking, maar verder lijken er geen grenzen of factoren die een rol spelen bij uw keuze; het gevolg van die keuze. U doet maar wat en soms hebt u geluk, soms niet. In wezen reflecteert dit de evolutie. De evolutie doet maar wat en sommige organismen – of aanpassingen/mutaties – hebben succes; andere niet. Geldt dit niet ook in zekere mate voor mensenlevens? Vaak doet u dingen zonder daar echt een goede reden voor te hebben. U komt een man, dan wel vrouw tegen, de hormonen spelen op en plots lijkt die persoon degene waarmee u oud wilt worden. Misschien bent u arts, makelaar of vuilnismens. Hoe bewust heeft u die keuze gemaakt en waarom heeft u andere alternatieven links laten liggen? En het inzicht dat daaruit voortvloeit is nogal belangrijk. Uw leven hangt aan elkaar van ‘randomness’ en zonder dat zou u uw leven als mens niet kunnen leven. Neem het even erg klein. U bent bezig met seks. Kiest u voor de linker- of de rechterwang van uw partner om een eerste kus op te drukken. Of doet u maar gewoon wat? Ik wed dat het laatste het geval is.

De mens en de dood, of het geluk

De kern van de chaostheorie in relatie tot onze geest, is dat het gedrag van mensen niet tot stand komt via voorspelbare processen. Sterker, hoe meer men gedrag wil voorspellen, hoe groter de kans dat men ernaast zit. Het is geestelijk gezond om niet al te voorspelbaar te zijn. Mensen die volledig te voorspellen zijn, zijn doorgaans autistisch of anderszins dwangmatig. In het spel van sociale krachten, is het goed wanneer je op onverwachte momenten op een onvermoede manier uit de hoek kunt komen. En de meest essentiële kern? Vanuit een lineaire gedachte, is het leven, liefde etc. etc. een optelsom van voors en tegens. In de praktijk leven we, hebben we lief, om redenen die we zelf niet kennen. We doen maar wat en de meeste mensen doen dat tot hun dood. Onze geest laat zich niet vangen in wetmatigheden, behalve die ene. De wetten die de chaostheorie dicteert. En die zegt dat er geen wetmatigheden zijn in ons gedrag. Soms zijn wij als mens in staat een ander te doden, soms zijn wij als mens in staat het leven in dienst te stellen van een ander/anderen. Soms val je op blondjes en leef je tot de dood met een roodharige lieverd. Soms wil je je kinderen achter het behang plakken, maar heb je ze meer lief dan wie of wat dan ook. Soms kan onzekerheid meer zekerheid bieden dan zekere beslissingen. Je weet niet wat je geest is en je weet niet wat die geest – wat het al dan niet is – zoal vermag of verlangt. Je kracht als mens ligt erin dat je geen zekerheid nodig hebt om je besluiten te kunnen nemen. Zeker, je doet maar wat. Maar volgens de chaostheorie kan dat heel veel meer zijn dan je vermoedt. Twijfel je aan de uitkomst van al dat gokken? Denk dan aan alle mooie zaken waar mensen toe in staat zijn. En wees dan ook even eerlijk. Zijn we tot die dingen in staat omdat we zeker weten wat het gevolg van ons gedrag is?