Simone de Beauvoir over onvrije rolverwachtingen
In de hedendaagse samenleving wordt de werkende vrouw voortdurend geconfronteerd met de uitdaging om verschillende rollen te vervullen: moeder, partner, werknemer en individu. Deze veelzijdigheid kan haar krachtig maken, maar legt haar ook onder immense druk. Het balanceren van al deze verantwoordelijkheden en verwachtingen vereist voortdurende aanpassing en flexibiliteit, maar het brengt ook risico’s met zich mee. In de bioscoopfilm en "erotische thriller" Babygirl (2024) wordt deze spanning verbeeld en gespeeld door de hoofdpersoon, Romy, die moet schakelen tussen haar rollen als moeder, echtgenote, CEO en minnares. Het biedt de kijker een indringend en onrustig portret van een ouder wordende vrouw die worstelt met de beklemmende complexiteit van deze rollen, maar tegelijkertijd illustreert het de gevaren van het negeren van de sociale en emotionele consequenties van deze keuzes.
De Franse filosofe Simone de Beauvoir, in haar baanbrekende werk De tweede sekse (1949), waarschuwde vrouwen voor de risico’s van het vervallen in rollen die hen beperken en hun vrijheid onderdrukken. De Beauvoir stelde dat de vrouw in veel gevallen wordt geconfronteerd met een maatschappelijke constructie die haar rol als 'de ander op het tweede plan' definieert, in tegenstelling tot de man, die zich vrij mag ontwikkelen als een autonoom subject.
Wanneer een vrouw niet serieus genomen wordt door mannen dan gaat ze onvoorspelbaar gedrag vertonen in een poging om haar autonomie te bewaren. Maar ook als een minzame vorm van wraak: neem je mij niet serieus dan hoef ik mij ook niet voorspelbaar en transparant te gedragen. En die subversieve reactie helpt de emancipatie ook niet bepaald.
In de ogen van de Beauvoir is de emancipatie van de vrouw niet alleen een kwestie van gelijke rechten, maar ook van het bevrijden van de vrouw van beperkende rollen die haar afhankelijk maken van externe definities van haar identiteit. Romy in Babygirl belichaamt deze strijd tussen onafhankelijkheid (leider) en afhankelijkheid (volger). Terwijl ze zich een weg baant door haar verschillende rollen, komt ze op een punt waarop ze zich gedwongen voelt keuzes te maken die haar zelfbeschikking ondermijnen, en tegelijkertijd haar kwetsbaarheid blootstellen aan de mensen om haar heen.
De vier rollen: gevisualiseerd in Babygirl
In de film worden de vier rollen die Romy probeert te vervullen, elk op een andere manier gevisualiseerd, maar ze komen allen met hun eigen machtsdynamiek en risico’s.
Als moeder is Romy degene die verantwoordelijk is voor de opvoeding van haar kinderen, maar het wordt steeds duidelijker dat deze rol haar steeds meer in conflict brengt met haar eigen verlangens en ambities. Het opvoeden van kinderen wordt vaak gezien als een daad van zelfopoffering, maar de spanning tussen het blijven zorgen voor haar kinderen en het verlangen naar persoonlijke vrijheid komt steeds meer naar de oppervlakte. Simone de Beauvoir waarschuwde hiervoor: vrouwen worden vaak gedwongen om zich uitsluitend te definiëren via hun rol als moeder, wat hen belet om als volledig mens te bestaan. In Babygirl lijkt deze strijd te worden uitvergroot in Romy’s gevecht om haar identiteit als aantrekkelijk individu te behouden, naast haar verplichtingen als moeder.
Als echtgenote speelt Romy de rol van de loyale partner, maar dit wordt gecompliceerd door haar verlangen naar vrijheid en plezier buiten haar huwelijk. De Beauvoir benadrukte dat het huwelijk voor vrouwen vaak niet een vrijwillige keuze is, maar eerder een sociaal contract dat hen beperkt in hun zoektocht naar autonomie. Romy’s interacties met haar echtgenoot in de film tonen hoe deze rol haar gevangen houdt in een relatie die niet langer bevredigend is. Haar spannende en geheime minnaarschap vertegenwoordigt haar poging om te ontsnappen aan de beperkingen van haar rol als echtgenote, maar dit leidt tot een steeds groter wordende innerlijke strijd en jaloezie.
Als CEO van een groot bedrijf is Romy’s rol als professionele vrouw visueel representatief voor de manier waarop vrouwen zich moeten aanpassen aan een mannelijk gedefinieerd succesmodel. De werkende vrouw wordt vaak geconfronteerd met de verwachtingen om zowel competent als empathisch te zijn, een lastige balans die Romy in de film probeert te behouden. Toch blijkt het moeilijk om zowel de sterke zakelijke leider te zijn als de zorgzame vrouw die haar eigen behoeften opzij zet. De Beauvoir stelt dat vrouwen zich vaak in de rol van de 'anderen' moeten schikken, waarbij ze zichzelf reduceren tot objecten van utiliteit in een mannenwereld. In Babygirl wordt deze strijd zichtbaar in Romy’s interactie met haar collega’s en haar constante behoefte om zichzelf te bewijzen.
De rol van oudere vrouw als minnares is wellicht de meest intrigerende, omdat het een vrijheid en verlangen naar avontuur weerspiegelt die Romy niet in haar andere rollen vindt. Hier gaat het niet alleen om seksuele vrijheid, maar ook om het beproeven van haar eigen grenzen en het navigeren van machtsdynamieken die haar zowel machtig als kwetsbaar maken. Deze rol belichaamt de Beauvoir’s waarschuwing over de manier waarop vrouwen vaak 'het object van verlangen' worden, maar tegelijkertijd in een positie van risico verkeren die hun autonomie ondermijnt. Romy’s schoorvoetende voldoen aan de wensen van haar minnaar is een symbool van de machtsbalans die ze probeert te vinden, maar die tegelijkertijd een afgrond is van manipulatie en afhankelijkheid.
De visie van Simone de Beauvoir
Simone de Beauvoir’s visie als waarschuwing aan de oudere werkende vrouw is duidelijk: door vast te houden aan alle rollen die haar sociaal opgelegd zijn, loopt de vrouw het risico zichzelf te verliezen. In Babygirl zien we Romy steeds meer vervallen in een situatie waarin haar keuzes haar geen werkelijke bevrijding bieden, maar haar juist vastzetten in een web van onzekerheden en afhankelijkheden. De film toont de gevaren van het negeren van de psychologische belasting van de verschillende rollen die een vrouw moet spelen. De Beauvoir geloofde dat de vrouw haar vrijheid moest vinden door haar eigen weg te volgen, buiten de restricties van de maatschappelijke normen. Romy’s worsteling illustreert hoe moeilijk het is om deze vrijheid te bereiken wanneer de druk om te voldoen aan de tegenstrijdige verwachtingen van anderen zo groot is.
De film biedt geen gemakkelijke antwoorden op de vraag hoe een vrouw haar verschillende rollen kan balanceren, maar het geeft ons een belangrijk inzicht: het risico van deze strijd is dat ze niet alleen haar onafhankelijkheid verliest, maar ook haar persoonlijke vrede en integriteit. De waarschuwing van de Beauvoir aan de werkende vrouw is dan ook niet alleen een politieke oproep tot gelijkheid, maar ook een oproep tot zelfbewustzijn en het omarmen van een vrijheid die niet ten koste gaat van haar eigen waarden.
Zie ook het pleidooi van Myrthe Hilkens voor een herwaardering van de seksualiteit en van het vrouwbeeld.
