Tijdloze les: zwem niet tegen de stroom in

Wijsheid ter land en ter zee

Het Taoïsme, een filosofische en religieuze traditie afkomstig uit China, benadrukt het leven in harmonie met de Tao (道), wat vaak wordt vertaald als "de Weg". Dit omvat het idee van Wu Wei (无为), wat letterlijk "niet-doen" of "niet-handelen" betekent, maar in de praktijk beter begrepen kan worden als "handelen zonder te forceren" of "natuurlijke actie".
De slogan "go with the flow" is een moderne en beknopte manier om dit principe uit te drukken. In het Taoïsme wordt vaak gesteld dat men moet handelen in overeenstemming met de natuurlijke stroom van gebeurtenissen en omstandigheden, in plaats van ertegenin te gaan. Dit betekent niet dat men passief moet zijn of niets moet doen, maar eerder dat men moet handelen op een manier die in harmonie is met de omgeving en de situatie, zonder onnodige weerstand of conflict.
Laozi, de veronderstelde auteur van de Daodejing, legt dit uit met vele metaforen, zoals water dat zacht en meegaand is, maar toch bergen kan uithollen. Dit symboliseert de kracht van flexibiliteit en aanpassing.

Verspil je kracht niet door tegen de stroom in te zwemmen

In de praktijk betekent dit dat je probeert te onderscheiden wat je wel en niet kunt beïnvloeden. Waar je invloed kunt uitoefenen, doe je dat op een wijze die natuurlijk en soepel is, in plaats van met kracht en strijd. Waar je geen invloed hebt, accepteer je de situatie zoals deze is, zonder jezelf ertegen te verzetten.

Een levende vis zwemt tegen de stroom in. Mensen zijn geen vissen. Wij kunnen veel beter met de stroom mee gaan.

Vergelijking met Taoïstische concepten

1. Wu wei (无为)

   Dit principe benadrukt het belang van handelen zonder forceren. Net zoals een vis instinctief tegen de stroom in zwemt omdat het zijn natuurlijke gedrag is, kunnen mensen soms instinctief tegen uitdagingen ingaan. Maar in het Taoïsme wordt aangemoedigd om eerder mee te bewegen met de natuurlijke flow van het leven, wat vaak leidt tot minder weerstand en meer harmonie.

2. Ziran (自然)

   Dit betekent "natuurlijkheid" of "spontaniteit". Het idee is dat men in overeenstemming met zijn ware aard handelt, net zoals de natuur zonder inspanning functioneert. Mensen worden aangemoedigd om te handelen in overeenstemming met hun eigen aard en de omstandigheden om hen heen, wat kan betekenen dat ze met de stroom meegaan in plaats van ertegenin.

3. Acceptatie en aanpassing

   Taoïsme leert ons om te accepteren wat we niet kunnen veranderen en ons aan te passen aan wat we wel kunnen beïnvloeden. Door te erkennen wat buiten onze controle ligt, kunnen we onze energie richten op de dingen die we wel kunnen veranderen, op een manier die in harmonie is met de wereld om ons heen. Dit vraagt flexibiliteit, aandacht (aanwezigheid) en veerkracht.

Tijdloze lessen

Er zijn verschillende wijsheden uit de tijd van Laozi die nog steeds relevant zijn en soms over het hoofd worden gezien in de moderne wereld. Door deze oude wijsheden in ons dagelijks leven te integreren, kunnen we een evenwichtiger, harmonieuzer en gelukkiger bestaan leiden.

1. Eenvoud

Laozi benadrukte de waarde van eenvoud en bescheidenheid. Het idee is dat door eenvoud en minder materialisme, men een zuiverder en gelukkiger leven kan leiden.

In een tijdperk van consumptie en materialisme kan deze wijsheid ons eraan herinneren om ons te concentreren op wat echt belangrijk is in het leven. Minimalisme en de zoektocht naar eenvoud kunnen leiden tot minder stress en een groter gevoel van voldoening.

2. Tevredenheid

Het Taoïsme moedigt aan om tevreden te zijn met wat je hebt en wie je bent. Tevredenheid is een sleutel tot innerlijke vrede.

In de hedendaagse samenleving, waar de druk om meer te bereiken en meer te hebben constant aanwezig is, kan deze wijsheid ons helpen om waardering te hebben voor het huidige moment en de dingen die we al hebben, wat kan bijdragen aan een gelukkiger leven.

3. Niet concurreren

Hoogmoedige mensen zijn vaak betrokken bij voortdurende sociale vergelijking, waarbij ze zichzelf meten aan anderen om hun superioriteit te bevestigen. Dit leidt tot een houding van concurrentie, waarbij de hoogmoedige persoon anderen probeert te overtreffen om hun eigen status te bevestigen.
Laozi leerde dat het niet altijd nodig is om te concurreren. In plaats van altijd de beste te willen zijn, kunnen we proberen harmonie te vinden en samenwerken.

In de huidige prestatiegerichte maatschappij kan deze les helpen om de waarde van samenwerking en wederzijds respect te erkennen, in plaats van altijd te streven naar competitie en rivaliteit.

4. Nederigheid

Nederigheid en bescheidenheid worden gezien als deugden. Laozi geloofde dat ware wijsheid komt van het erkennen van onze beperkingen en het openstaan voor leren.

In een tijd waarin zelfpromotie vaak de norm is, kan nederigheid ons helpen om dieper en oprechter contact met anderen te maken, en een open geest te behouden voor nieuwe kennis en ervaringen. Nederige mensen waarderen anderen als gelijkwaardig en waardevol, en ze respecteren en dienen anderen zonder zichzelf te verheffen.

5. Natuur

Laozi benadrukte de nauwe relatie tussen mens en natuur. Hij geloofde dat door in harmonie met de natuur te leven, mensen hun ware zelf kunnen vinden en in balans kunnen blijven.

Met de huidige milieuproblemen en het toenemende bewustzijn van de impact van menselijke activiteit op de planeet, is deze wijsheid relevanter dan ooit. Het herinnert ons eraan om respectvol en duurzaam met de natuur om te gaan.

6. Geduld

Geduld wordt gezien als een belangrijke deugd. Dingen laten rijpen en tijd nemen om te laten ontvouwen in plaats van te haasten.

In een tijd van instant bevrediging en snelle resultaten, kan het cultiveren van geduld ons helpen om beter om te gaan met stress en om te waarderen dat goede dingen tijd kosten.