Verdoving, verwarring en weer contact maken
Waarom het soms stil is vanbinnen en hoe je daar verandering in kunt brengen
Soms stelt iemand je een eenvoudige vraag: "Hoe voel je je?". En dan merk je dat je geen antwoord hebt. Niet omdat je niet wilt antwoorden, maar omdat je het oprecht niet weet.
Dat je op zulke momenten geen contact hebt met je gevoel, is helemaal niet vreemd. Sterker nog: het is voor veel mensen herkenbaar. Je zou het een innerlijke verdoving kunnen noemen, alsof het lichaam en de geest op ‘pauze’ staan, terwijl het leven om je heen doorgaat.
De afstand tussen hoofd en lichaam
David Berceli beschrijft in zijn boek TRE – Trauma- en spanningsreducerende oefeningen een aangrijpend voorbeeld van een jonge soldaat die na zijn terugkeer uit een oorlogssituatie volledig afgesneden was van zijn gevoel. De soldaat vertelde:“Ik voel mezelf niet en ik voel geen contact met anderen. Ik ben helemaal alleen, vanbinnen en vanbuiten.”.
Wanneer gevoelens te heftig zijn -woede, verdriet, razernij- kan het lichaam zichzelf beschermen door te verdoven. Wat begint als een overlevingsstrategie, kan echter omslaan in langdurige gevoelloosheid. Dan raakt niet alleen het gevoel buiten beeld, maar ook het contact met anderen én met jezelf.
Berceli wijst erop dat dit komt doordat het lichaam en het denken elkaar verliezen. Beweging stopt. Sensorische input droogt op. En het hoofd raakt op drift, los van het lijf. Fantasieën worden even echt als de werkelijkheid, met soms verontrustende of zelfs suïcidale gevolgen.
Geen gevoel is ook een signaal
Afwezigheid van gevoel is zelf een belangrijke boodschap. Misschien is het systeem overprikkeld, uitgeput, of gewend geraakt aan onderdrukking van emoties. Het hoofd is dan nog ‘aan’, maar het lichaam heeft zich teruggetrokken.
Toch is er een weg terug. En die begint bij aandacht, traagheid en een eerlijke nieuwsgierigheid naar wat er onder het oppervlak speelt.
Zeven manieren om weer in contact te komen
- Sta
even stil
Sluit je ogen. Voel je adem. Stel jezelf niet de vraag “wat denk ik?”, maar “wat merk ik in mijn lijf?”. - Onderzoek
lichamelijke signalen
Gevoelens drukken zich vaak uit via het lichaam. Spanning in je schouders? Een brok in je keel? Dat is al een gevoel dat zich aandient. - Gebruik
meerkeuzevragen
In plaats van “wat voel ik?”, kun je jezelf vragen: voel ik me boos, verdrietig, opgelucht, leeg, moe, gespannen? - Wees
mild voor verwarring
Je hoeft het niet meteen goed te hebben. Gevoelens zijn niet fout of juist — ze willen slechts erkend worden. - Stel
specifieke vragen over een gebeurtenis
Kun je je gevoelens niet benoemen? Gebruik dan dit rijtje:Wat maakte me verdrietig?
Wat maakte me kwaad?
Wat gaf me een schuldgevoel? - Spreek
of schrijf hardop
Door jezelf drie zinnen te laten zeggen of schrijven -zoals “Ik merk dat... Ik voel me een beetje... Ik verlang naar...”- kom je vaak vanzelf dichter bij je binnenwereld. - Herhaal
het dagelijks
Gevoelens komen makkelijker als ze weten dat ze welkom zijn. Door dagelijks een moment te nemen, help je je lijf en geest opnieuw samenwerken.
Eén gevoel tegelijk
Een belangrijk inzicht van Berceli is dat heftige gevoelens elkaar kunnen maskeren. Je kunt geen razernij, verdriet én woede tegelijk voelen. Ze doven elkaar tijdelijk uit. Daarom helpt het om ze één voor één langs te gaan. Door jezelf die eenvoudige vragen te stellen, geef je elk gevoel afzonderlijk de ruimte. En daarmee open je een deur naar verwerking.
Onderzoek de stilte
Niet weten wat je voelt is geen tekortkoming. Het is een signaal. Een uitnodiging. Naar binnen. Naar vertraging. Naar herstel van verbinding.
Wie de moed vindt om die stilte te onderzoeken, zal merken dat daaronder altijd iets leeft dat gehoord wil worden. En wie leert luisteren, komt stap voor stap weer thuis bij zichzelf.