Van mensen die asperger zijn/hebben wordt gezegd dat zij zich moeilijk kunnen inleven in anderen omdat zij niet meevoelen met wat anderen overkomt. Asperger zijn is een voorbeeld van het 'autismespectrumstoornis (ASS)'.
Uit de verhalen van mensen met asperger komt naar voren dat zij worstelen met gevoelens. Anderen vinden het vreemd dat zij geen gevoelens tonen in situaties waarbij dat bij anderen dat wel doen. In zekere zin zijn asperges oprecht: ze veinzen geen verbinden of gevoelens. Ze kunnen wel besluiten en leren om dat te doen om erbij te horen.
In de zaterdagse Volkskrant Magazine van 19-03-2016, in de rubriek Lust & Liefde, citeert Corine Koole Anthonie voor wie vriendschappen en liefdes volstrekt inwisselbaar zijn.
“als onthechting een verworvenheid is waar anderen jarenlang voor moeten mediteren, dan heb ik dat zomaar bij mijn geboorte cadeau gekregen”.
“Een paar jaar geleden werd mijn zoon gediagnosticeerd met asperger. Voor hem was dat een enorme opluchting. Nu hoefde hij niet meer te doen alsof. Mijn zoon gedroeg zich altijd als een soort Jezus, hij overcompenseerde zijn gebrek en deed zich voor als een uiterst sociaal mens. Want wij aspergers kunnen ons tot op zekere hoogte goed aanpassen met schijngedrag. Toen hij hoorde wat er aan de hand was, brak hij met zijn vriendin. Hij is nu een stuk minder aardig, maar wel oprecht”.
Het lijkt erop dat een asperger het vooral moeilijk krijgt om een relatie te behouden wanneer hij ook andere nadelen in zijn karakter heeft die een negatief beeld bij de partner versterken: bijvoorbeeld gebrek aan manieren, seksistisch, narcistisch, onaangepast, ouderwets e.d..
Aan het fenomeen dat hij weinig in contact lijkt te staan met zijn eigen gevoelens of zich niet goed kan verplaatsen in die van anderen heeft hij vooral zelf last. Gevoelens werken ondersteunend bij het interpreteren van wat er gebeurt. Anderen kunnen zich op den duur ergeren aan het gebrek aan flexibiliteit of klaarblijkelijke apathie wanneer handelen of meeleven juist gewenst is.
Dat een asperger denkt dat hij in een relatie niet of nauwelijks bijdraagt aan liefde in een relatie omdat een vriendschap of liefde voor hem volstrekt inwisselbaar is, betekent dat hij -gesteld dat hij een relatie wil- een vrouw moet zoeken die zelfverzekerd is en niet voortdurend bevestiging nodig heeft. Aspergers vormen een perfecte valkuil voor vrouwen die denken dat zij met hun liefde een ander kunnen redden. Je kunt het als een leerschool zien, maar wel een pijnlijke. Aspergers bij- en beschaven kan, veranderen niet.
De wens van mensen met autisme om vooral via de inhoud te communiceren en zich aan afspraken te houden heeft ook een sympathieke kant. Zij horen nu eenmaal meer wat er wordt gezegd en minder hoe het wordt gezegd.
Ook iemand met asperger wil zich geaccepteerd voelen.
Bereiken en weer loslaten
Over de methode om te transcenderen en de methode weer los te laten.
Je kunt volgens Jan Geurtz iets doen om verlichting (liefdevol gewaar zijn) dichterbij te brengen door je bewust te worden wat je beter kunt laten.
Over de overeenkomsten van en verschillen tussen Dzogchen en Neo-Advaita.
Patrick Kicken had een zeer helder interview (dialoog) met hem:
Zie ook het korte interview met Jan Geurtz door Annemiek Schrijver in het programma Nachtzoen (deel 1).
Hoe kom je van verslavingen af? Nachtzoen deel 2.
In Vrij van gedachten praktische handleiding voor een helder en liefdevol leven laat Jan Geurtz zien hoe de vicieuze cirkel van negatieve gedachten en gevoelens te doorbreken. Het zijn onze gedachten die een pijnlijke scheiding creëren tussen onszelf, de ander en de wereld, en die telkens weer dezelfde levensproblemen veroorzaken. Vrij van gedachten biedt een praktische methode om de versluiering die onze gedachten veroorzaken, op te heffen.
In Bevrijd door liefde, praktijkboek voor zelfacceptatie en geluk in relaties beschrijft Jan Geurtz op toegankelijke wijze de meest voorkomende relatieperikelen en hoe je die kunt benutten voor spirituele groei. Hoe kun je liefdesrelaties aangaan die niet verzanden in een crisis of in een gezapig samenzijn? En hoe geef je elkaar ruimte voor persoonlijke groei zonder bekneld te raken in verwijt of verlatingsangst?
Je kunt volgens Jan Geurtz iets doen om verlichting (liefdevol gewaar zijn) dichterbij te brengen door je bewust te worden wat je beter kunt laten.
Over de overeenkomsten van en verschillen tussen Dzogchen en Neo-Advaita.
Patrick Kicken had een zeer helder interview (dialoog) met hem:
Zie ook het korte interview met Jan Geurtz door Annemiek Schrijver in het programma Nachtzoen (deel 1).
Hoe kom je van verslavingen af? Nachtzoen deel 2.
In Vrij van gedachten praktische handleiding voor een helder en liefdevol leven laat Jan Geurtz zien hoe de vicieuze cirkel van negatieve gedachten en gevoelens te doorbreken. Het zijn onze gedachten die een pijnlijke scheiding creëren tussen onszelf, de ander en de wereld, en die telkens weer dezelfde levensproblemen veroorzaken. Vrij van gedachten biedt een praktische methode om de versluiering die onze gedachten veroorzaken, op te heffen.
In Bevrijd door liefde, praktijkboek voor zelfacceptatie en geluk in relaties beschrijft Jan Geurtz op toegankelijke wijze de meest voorkomende relatieperikelen en hoe je die kunt benutten voor spirituele groei. Hoe kun je liefdesrelaties aangaan die niet verzanden in een crisis of in een gezapig samenzijn? En hoe geef je elkaar ruimte voor persoonlijke groei zonder bekneld te raken in verwijt of verlatingsangst?
Waarnemen zonder culturele bril
De westerse cultuur heeft andere culturen overvleugeld, maar is er ook door beïnvloed of zelfs mede door gevormd (Metafysica van waarden volgens Pirsig). Sommigen vinden dat overvleugelen een teken van superioriteit en kijken niet achterom, anderen voelen zich schuldig daarover.
Indianen, bijvoorbeeld, stonden voor de invasie van de Europeanen dicht bij de natuur. Zij gaven zich over aan de cirkelgang der seizoenen en veel mensen denken dat zij daarom meer verstand hebben van of gevoel hebben voor spiritualiteit.
Dat is niet zo simpel als het lijkt.
Ons beeld van indianen is bijvoorbeeld gekleurd door jeugdboeken van Karl May: Old Shatterhand en Winnetou. De blanke die de “nobele wilde” telkens een stapje voor is. Beiden werken graag samen en leren van elkaar. Bovennatuurlijke zaken spelen een rol in de loop der gebeurtenissen in May’s boeken, die overigens niet hoog staan aangeschreven als literatuur. In fictie is het gemakkelijk schetsen.
Wetenschappers staan serieuzer te boek.
Ton Lemaire citeert onderzoeker Lévi-Strauss:
“Benadrukt Lévi-Strauss enerzijds de verborgen ratio van de indiaanse mythen, anderzijds prikt hij de westerse mythe bij uitstek, die van de Vooruitgang, meedogenloos door. Hij vergelijkt onze samenleving met een stoommachine. Lemaire: ‘Heel onze industriële maatschappij kan worden begrepen als één grote thermodynamische machine die haar enorme productiviteit heeft gebouwd op permanente destructie van materie en dus roofbouw op de natuur’. Vergeleken met de cyclische beweging van de tribale samenleving, waar men de dingen liefst precies zo doet als de voorouders het hebben gedaan, ontwikkelen wij een indrukwekkende lineaire snelheid, maar die voert ons wel regelrecht naar de afgrond. Lévi-Strauss is geen cultuurrelativist, en al helemaal niet geneigd de ‘nobele wilde’ te idealiseren, maar hij hekelt het valse westerse beeld van de geschiedenis als progressie”.
Carlos Castaneda (1925-1998) was een Amerikaanse antropoloog die zich verdiepte in de spiritualiteit van de Mexicaanse Indianen. Volgens een BBC documentaire daarover ging die verdieping niet erg diep, maar het leverde hem wel een grote verkoop van boeken op. De lessen van Don Juan, die het verslag heette te zijn van het contact met een sjamaan en het gebruik van peyote, was aanzet voor Castaneda om nog veel meer te schrijven.
Volgens de weduwe van Don Juan Matus, wat een schuilnaam was voor de sjamaan, had Castaneda niet veel begrepen van de rituelen die zouden moeten leiden tot spiritueel inzicht. Het lijkt erop dat hij niet echt wilde voldoen aan de voorwaarden die de sjamaan stelde bij een goede voorbereiding: onder meer vasten en geen seks. Castaneda genoot te veel van de verleidingen die zijn cultstatus bood.
Wikipedia meldt over de filosofie van Castaneda:
“Een belangrijke stelling van de door Castaneda gepropageerde levensbeschouwing is dat het mogelijk is om 'heldere dromen' te cultiveren (lucid dreaming) om zo tot een beter bewustzijn te komen, wat leidt tot een toestand waarin buitengewone waarnemingen kunnen worden gedaan. Ook wordt het breken met routines en het toepassen van nieuwe vormen van gedrag (onvoorspelbaarheid) aanbevolen als manier om de relatie van een persoon met de wereld duidelijker te maken. De combinatie van droomtechniek en gedragsbeheersing leidt volgens Castaneda uiteindelijk tot het vermogen om te komen tot een hoger waarnemingsniveau (wellicht vergelijkbaar met oosterse filosofische toestanden zoals de staat van satori in het zenboeddhisme)”.
Kortom: schrijvers en filmmakers hebben meer dan eens het zoeken naar verdieping samen met de indianen geprobeerd te verbeelden. Denk aan The Revenant met Leonardo DiCaprio en Dances with wolves van Kevin Costner. Veel ego en mooie beelden van het landschap. Persoonlijk vind ik de poging met komiek Bill Murray in Groundhog day geslaagd en leuk.
Spirituele leiders als Greg Goode spreken over het directe pad tot spiritueel inzicht. Het gebruik van drugs kan helpen, hoeft niet. Wat belangrijker is om te beseffen dat cultuur en gewoontes de directe ervaring eerder in de weg staan dan helpen. Er is als het ware geen dimensie in de spirituele ervaring. Het is niet per se het resultaat van een proces en de ervaring is van alle tijden. De beoefenaar van de oefeningen die Goode aanbiedt, ervaart steeds opnieuw dat er nooit afzonderlijke objecten worden ervaren en dat er nooit sprake is van afgescheidenheid. Uiteindelijk of direct kan men ervaren de allesomvattende getuige te zijn van alles wat zich aandient.
Wat velen moeilijk vinden te accepteren is dat er geen niveaus zijn in spirituele groei. Sommige kinderen kunnen de was doen, maar ook een oud mens die het leven en zichzelf leerde relativeren.
Belangrijk is je bewust te zijn van de belemmerende invloeden op je gewaar zijn. Elke dag opnieuw kijken, zonder wat je ooit geleerd hebt te verwaarlozen.
Greg Goode: het directe pad (bol.com).
Ook naar innerlijke vrijheid is een direct pad. Robert Hartzema schrijft in Vrij & onbezorgd "werkelijk vrij zijn is een innerlijke weg die nergens vastligt, en door een onbekend landschap voert.
Hij onderscheidt vier valkuilen:
1. dat de ware vrijheid niet-hier is
2. dat bevrijding altijd in de toekomst ligt
3. dat je niet o.k. bent, dat je anders moet zijn
4. dat je zoekt vanuit je denken. Vrijheid is een gevoel.
Boeken van Robert Hartzema op bol.com.
Indianen, bijvoorbeeld, stonden voor de invasie van de Europeanen dicht bij de natuur. Zij gaven zich over aan de cirkelgang der seizoenen en veel mensen denken dat zij daarom meer verstand hebben van of gevoel hebben voor spiritualiteit.
Dat is niet zo simpel als het lijkt.
Ons beeld van indianen is bijvoorbeeld gekleurd door jeugdboeken van Karl May: Old Shatterhand en Winnetou. De blanke die de “nobele wilde” telkens een stapje voor is. Beiden werken graag samen en leren van elkaar. Bovennatuurlijke zaken spelen een rol in de loop der gebeurtenissen in May’s boeken, die overigens niet hoog staan aangeschreven als literatuur. In fictie is het gemakkelijk schetsen.
Wetenschappers staan serieuzer te boek.
Ton Lemaire citeert onderzoeker Lévi-Strauss:
“Benadrukt Lévi-Strauss enerzijds de verborgen ratio van de indiaanse mythen, anderzijds prikt hij de westerse mythe bij uitstek, die van de Vooruitgang, meedogenloos door. Hij vergelijkt onze samenleving met een stoommachine. Lemaire: ‘Heel onze industriële maatschappij kan worden begrepen als één grote thermodynamische machine die haar enorme productiviteit heeft gebouwd op permanente destructie van materie en dus roofbouw op de natuur’. Vergeleken met de cyclische beweging van de tribale samenleving, waar men de dingen liefst precies zo doet als de voorouders het hebben gedaan, ontwikkelen wij een indrukwekkende lineaire snelheid, maar die voert ons wel regelrecht naar de afgrond. Lévi-Strauss is geen cultuurrelativist, en al helemaal niet geneigd de ‘nobele wilde’ te idealiseren, maar hij hekelt het valse westerse beeld van de geschiedenis als progressie”.
Carlos Castaneda (1925-1998) was een Amerikaanse antropoloog die zich verdiepte in de spiritualiteit van de Mexicaanse Indianen. Volgens een BBC documentaire daarover ging die verdieping niet erg diep, maar het leverde hem wel een grote verkoop van boeken op. De lessen van Don Juan, die het verslag heette te zijn van het contact met een sjamaan en het gebruik van peyote, was aanzet voor Castaneda om nog veel meer te schrijven.
Volgens de weduwe van Don Juan Matus, wat een schuilnaam was voor de sjamaan, had Castaneda niet veel begrepen van de rituelen die zouden moeten leiden tot spiritueel inzicht. Het lijkt erop dat hij niet echt wilde voldoen aan de voorwaarden die de sjamaan stelde bij een goede voorbereiding: onder meer vasten en geen seks. Castaneda genoot te veel van de verleidingen die zijn cultstatus bood.
Wikipedia meldt over de filosofie van Castaneda:
“Een belangrijke stelling van de door Castaneda gepropageerde levensbeschouwing is dat het mogelijk is om 'heldere dromen' te cultiveren (lucid dreaming) om zo tot een beter bewustzijn te komen, wat leidt tot een toestand waarin buitengewone waarnemingen kunnen worden gedaan. Ook wordt het breken met routines en het toepassen van nieuwe vormen van gedrag (onvoorspelbaarheid) aanbevolen als manier om de relatie van een persoon met de wereld duidelijker te maken. De combinatie van droomtechniek en gedragsbeheersing leidt volgens Castaneda uiteindelijk tot het vermogen om te komen tot een hoger waarnemingsniveau (wellicht vergelijkbaar met oosterse filosofische toestanden zoals de staat van satori in het zenboeddhisme)”.
Kortom: schrijvers en filmmakers hebben meer dan eens het zoeken naar verdieping samen met de indianen geprobeerd te verbeelden. Denk aan The Revenant met Leonardo DiCaprio en Dances with wolves van Kevin Costner. Veel ego en mooie beelden van het landschap. Persoonlijk vind ik de poging met komiek Bill Murray in Groundhog day geslaagd en leuk.
Spirituele leiders als Greg Goode spreken over het directe pad tot spiritueel inzicht. Het gebruik van drugs kan helpen, hoeft niet. Wat belangrijker is om te beseffen dat cultuur en gewoontes de directe ervaring eerder in de weg staan dan helpen. Er is als het ware geen dimensie in de spirituele ervaring. Het is niet per se het resultaat van een proces en de ervaring is van alle tijden. De beoefenaar van de oefeningen die Goode aanbiedt, ervaart steeds opnieuw dat er nooit afzonderlijke objecten worden ervaren en dat er nooit sprake is van afgescheidenheid. Uiteindelijk of direct kan men ervaren de allesomvattende getuige te zijn van alles wat zich aandient.
Wat velen moeilijk vinden te accepteren is dat er geen niveaus zijn in spirituele groei. Sommige kinderen kunnen de was doen, maar ook een oud mens die het leven en zichzelf leerde relativeren.
Belangrijk is je bewust te zijn van de belemmerende invloeden op je gewaar zijn. Elke dag opnieuw kijken, zonder wat je ooit geleerd hebt te verwaarlozen.
Greg Goode: het directe pad (bol.com).
Ook naar innerlijke vrijheid is een direct pad. Robert Hartzema schrijft in Vrij & onbezorgd "werkelijk vrij zijn is een innerlijke weg die nergens vastligt, en door een onbekend landschap voert.
Hij onderscheidt vier valkuilen:
1. dat de ware vrijheid niet-hier is
2. dat bevrijding altijd in de toekomst ligt
3. dat je niet o.k. bent, dat je anders moet zijn
4. dat je zoekt vanuit je denken. Vrijheid is een gevoel.
Boeken van Robert Hartzema op bol.com.
Lijden en niet lijden vriendelijk benaderd
Westerse en oosterse kijk op lijden
Het westerse denken wordt vaak gekenmerkt door individualisme, waarbij de nadruk ligt op persoonlijke vrijheid, autonomie en zelfexpressie. Dit kan invloed hebben op hoe mensen lijden ervaren en benaderen, waarbij ze mogelijk meer gericht zijn op individuele oplossingen en persoonlijke voldoening.
Boeddhistische kijk op lijden
"Dukkha" is een term uit het boeddhisme en wordt vaak vertaald als "lijden," "onbevredigdheid" of "onvolmaaktheid." Het verwijst naar de fundamentele aard van het menselijk bestaan, waarin er een inherente ontevredenheid en moeilijkheid is die voortkomt uit de aard van het leven zelf. In het boeddhisme wordt onderwezen dat dukkha verschillende niveaus en vormen kan aannemen.
- Fysiek lijden. Dit verwijst naar lichamelijke pijn, ziekte en ongemak. Fysiek lijden is een van de meest voor de hand liggende vormen van dukkha.
- Psychologisch lijden. Dit omvat mentale en emotionele pijn, zoals angst, verdriet, woede, jaloezie en onzekerheid. Het boeddhisme benadrukt dat psychologisch lijden net zo reëel en belangrijk is als fysiek lijden.
- Verandering en vergankelijkheid. Dukkha wordt ook geassocieerd met de vergankelijkheid van alle dingen. Niets in het leven blijft permanent, en deze voortdurende verandering kan leiden tot onbevredigdheid en lijden.
- Bevrediging is tijdelijk. Zelfs wanneer we tijdelijk plezier of voldoening ervaren, kan dit niet blijvend zijn. De boeddhistische filosofie stelt dat zelfs onze meest gelukkige momenten eindigen en uiteindelijk leiden tot verlangen naar meer.
Een oosterse en westerse kijk op lijden
Psycholoog Martin Appelo heeft een boek geschreven over een benadering van lijden van tegelijk oosters als westers gezichtspunt.
Zijn visie wordt treffend samengevat in zijn nawoord:
Volgens het principe van de wet van omgekeerde inspanning zal het lijden je bij de keel grijpen wanneer je eraan probeert te ontkomen. Wanneer je het vriendelijk omarmt, laat het je meer met rust. Dit betekent niet dat ik pleit voor een quiëtistische levenshouding, zoals in het voorwoord werd gesuggereerd. Quiëtisten keren zich af van het wereldse gebeuren. Ze proberen zo passief mogelijk en zonder begeerte tegenover de werkelijkheid te staan. Quiëtisme past bij ‘of.. of…’-denken. Je treedt gepassioneerd naar buiten of je keert stil naar binnen in jezelf.
In dit boek pleit ik vooral voor ‘en… en…’. Leven in de drukte van alledag en leven in de stilte van jezelf. Streven naar het goede en accepteren van het kwaad. Voelen dat je niet zonder de ander wilt en weten dat je het alleen kunt. Ervaren van geluk en openstaan voor lijden.
Ik pleit voor een levenshouding die er rekening mee houdt dat deel en tegendeel elkaar nodig hebben om betekenis te krijgen. Leven en dood, goed en kwaad, gehecht zijn en los moeten laten, genieten en lijden. Het een kan niet zonder het ander. En wie de negatieve kant van de dialectiek negeert, zal ook de positieve kant minder intens ervaren.
Ik pleit vooral voor vriendelijkheid. Een open houding ten opzichte van uitersten en het weerstaan van de neiging om extreem te zijn.
Tot zover het nawoord van Leren lijden.
Leren lijden door Martin Appelo op bol.com.
Klik hier voor een tekst over dialectiek met voorbeelden van het samengaan van negativiteit en positiviteit. Een voorbeeld van het samengaan van tegendelen is op dit blog te vinden onder het label yin en yang.
Er op of er onder bij ziekte
Over de top
Een ziekte kan zin geven of het laatste zetje zijn.
Dit feit kan motiveren of demotiveren. Het verschil zit ‘m in jouw vermogen om de juiste afstand te houden tot wat er gebeurt. Komt tijd, komt raad en haastige spoed is geen voordeel wanneer je de verkeerde kant op raast.
Al sinds de tijden van het orakel van Delphi bestaat het fenomeen dat vrouwen zich in trance laten brengen om een waarheid boven water te krijgen die levensreddend kan zijn. Helaas zijn die uitingen, gedaan in trance, niet altijd direct bruikbaar. Ze moeten op hun beurt weer geduid worden. En vaak wordt de kwaliteit van de boodschap vergeten omdat men kijkt naar de kenmerken van de boodschapper. Het is irrelevant of deze rijk, mooi, beroemd, jong -of omgekeerd juist door het ontbreken daarvan als underdog- aantrekkelijk is.
Een moderne vorm van spirituele duiding werd gedaan door Christiane Beerlandt. Zij is in 2015 overleden op 60-jarige leeftijd. Ze was partner van een arts die samen met haar lijvige boekwerken uitgaf over de betekenis van ziekten. Startpunt van haar advies is helder en effectief: hou van jezelf. Het is een mooie aanvulling op wat boven de poort van klassiek Griekse tempels staat: ken jezelf.
Het lijkt zo aantrekkelijk: je krijgt een symptoom, zoekt op wat de spirituele reden is dat je dat overkomt en je weet wat je te doen staat.
Helaas pindakaas: de papieren uitwerking van Christiane is meestal niet te volgen en gemakkelijker te betrekken op een ander dan op jezelf. Een overkill aan visie, maar een gebrek aan intervisie.
En dat een ander jou vertelt wat de oorzaak van jouw ziekte is, daar zitten we alleen op te wachten wanneer we zelf naar een arts gaan.
En ook dan is het oppassen geblazen, want jij en de arts gaan kijken naar de symptomen van een proces dat al langer gaande is. Wanneer je te zwaar ingrijpt op het moment dat het lichaam alle energie nodig heeft om een gezonde genezing af te ronden, kon je weleens het paard achter de wagen spannen. En dan is het niet d’r op, maar d’r onder.
Wanneer je kanker krijgt wordt vaak chemotherapie toegepast. De gevolgen zijn ingrijpend: je kunt jouw haar verliezen, ontelbare hoeveelheden nuttige bacteriën in jouw darmen worden gedood, terwijl chemische stoffen de kankercellen afremmen en doden.
Het fenomeen dat het lichaam vele cellen klaar heeft staan om te groeien heeft zijn goede en zijn slechte kanten. Dichtgroeiende wonden zijn een voorbeeld van gezonde groei. Ongebreidelde groei is nooit goed, niet in de economie en ook niet in de biologie. Hoewel weinigen gestorven zijn aan groei, zijn er indirecte nadelen aan gebrek aan beteugeling. Het is dus zaak om te weten of de balans definitief of tijdelijk verstoord is en wiens inschattingen je kunt vertrouwen.
Een originele ingang om over de (spirituele) koppeling van lichaam en geest verder te lezen is bij Mies Kloos. Haar adagium is "Rust en vertrouwen geeft wonderbaarlijke genezingen". Op haar sites wijst ze op het belang van herkennen en juist interpreteren van het symptomen in het genezingsproces. Dit om te voorkomen dat symptomen van beter worden en ziek worden door elkaar worden gehaald.
Mies Kloos doet haar verhaal in dit artikel.
Een citaat.
Het is belangrijk om je ervan bewust te worden dat dingen, die je verteld worden en waarvan je van overtuigd bent, niet kloppen. Maar als dat niet klopt, hoe zit het dan wél in elkaar? Hoe kan je er het beste mee omgaan en hoe kan je meewerken aan een fundamentele verandering? Ik besloot om me daarop te gaan richten en de strijd los te laten.
Ik weet nu dat de verandering allereerst binnen in jezelf moet plaatsvinden. Wij allen tezamen creëren dit systeem, het bestaat niet buiten ons, het zit ín ons, in ons menselijk karakter, in ons denken, wij zijn er onderdeel van. Als je iets wilt veranderen, zal je eerst jezelf moeten veranderen. Jaloezie, ijverzucht, de drang naar méér: geld en andere materiële dingen, aandacht, erkenning…, het idee, dat jij beter weet wat goed is voor iemand anders dan hijzelf, of dat je erop vertrouwt dat een ánder beter weet wat goed is voor jóu dan jíjzelf, zijn allen menselijke eigenschappen waardoor dit systeem heeft kunnen ontstaan. Als je het wil veranderen, zal je moeten beginnen bij jezelf.
Einde citaat.
Mies Kloos heeft een heldere online database over de betekenis van ziekten.
Kloos en Beerlandt zijn er van overtuigd (geweest) dat je de dood nog lang buiten de deur kunt houden wanneer je weet hoe je ziekte betekenis kunt geven. Volgens hen overwint liefde alle angsten. Veel mensen zijn bang voor de dood. In een gezond en leuk leven wisselen in- en ontspanning elkaar af. Wanneer de geest dat zo organiseert, doet het lichaam onopgemerkt de rest. Wees niet doof of blind voor signalen van binnen en van buiten dat de balans verstoord dreigt te raken.
Op zoek om waarheid vorm te geven, reikt de geest naar duizelingwekkende hoogte en daalt af naar peilloze diepte. In de gezonde vorm praten we dan over jezelf op de hoogte brengen, bespiegelingen houden met anderen, verdieping zoeken en de juiste afstand houden.
Blinde driften
Lichaam en geest werken op elkaar in, maar lopen niet altijd parallel en weerspiegelen elkaar niet voortdurend. Synchroniciteit laat zich niet afdwingen en de lijn tussen overmoed, verwaarlozing en zorgeloosheid is dun.De valkuil van een Icaruscomplex ligt altijd open. Ried schreef al in 1983 over Narcissus en Icarus in de Lage Landen.
"Beiden sterven op jonge leeftijd, het slachtoffer van hun streven naar onhaalbare doelen: Icarus bij zijn poging om nog nimmer bereikte hoogten te bereiken, om zijn eigen beperkingen te overstijgen, om de kunst van het vliegen machtig te worden en de zon te grijpen, Narcissus bij zijn pogingen om de onpeilbare diepten van zijn eigen zelf te onderzoeken, om zichzelf te ontmoeten, te bevatten en te leren kennen, om zichzelf te beminnen en door zichzelf bemind te worden. In hun solipsistische grootsheid denken beiden dat ze hun doel zonder de hulp van anderen kunnen bereiken, Narcissus wijst daarbij diegenen af die van hem houden, Icarus negeert het advies van zijn vader en probeert meer te kunnen dan hij. Beiden worden door de overmaat van hun driften vernietigd, Icarus als de hitte van de zon de was smelt die zijn veren vleugels samenhield, Narcissus als zijn lichaam 'door zijn verborgen vuur' wordt 'verteerd als gouden was die smelt' (Ovidius, III: 482-517)".
Zie ook de waarschuwing van Titus Rivas voor de doorgeslagen positiviteitscultus in Tussen orenmaffia en somatisch reductionisme en De hype van ‘The Secret’ voorbij. En…? of -wie geïnteresseerd is in Omdenken- in Het positieve van de negatie.
Wijsheid is weten wanneer te doen en wanneer te laten. Een zwevende hoogvlieger heeft overzicht en kan inzicht krijgen, maar ook het contact met de realiteit verliezen. Een diepzinnige graver legt wortels bloot, maar creëert vaak een hoop onrust of ligt overhoop.
"Hou van jezelf", ja! "Ken jezelf", ja! Maar vooral: "wees voorbereid dat je niet weet". En die voorbereiding werkt het best zolang je nog gezond bent. Dat geeft vrijheid.
Alternatieven voor belonen en straffen
Justine Mol schrijft op de site van de Vrije School Beweging over straffen en belonen van kinderen. Dat leidt bij de kinderen tot denken in oordelen, met als gevolg angst. Sterk aan haar verhaal is dat zij een uitgebreide lijst van voorbeelden geeft hoe het anders kan. Zij baseert haar mening op het gedachtegoed van Marshall Rosenberg, psycholoog uit Amerika en grondlegger van Nonviolent Communication ofwel Geweldloos Communiceren, en dat van Alfie Kohn, die zich wereldwijd inzet voor een leven zonder straffen en belonen. De stap van mét naar zónder straffen en belonen vraagt om het loslaten van de top-down houding en het vinden van een basis van gelijkwaardigheid.
Opvoeden in vertrouwen is niet alleen opvoeden zonder straffen, maar ook zonder belonen.
Hoe kunnen we kinderen stimuleren hun kwaliteiten te ontplooien? Hieronder vind je manieren om de intrinsieke motivatie aan te wakkeren.
Tot zover Justine Mol.
In een interview met JM ouders werd de volgende vraag gesteld aan Alfie Kohn.
We willen geen autoritaire ouder zijn, maar aan een laissez-faire opvoeding zitten ook veel haken en ogen. Is het niet gewoon gezond verstand om ergens in het midden te gaan zitten?
‘Dat is een vals dilemma: of je bent een laat-maar-waaien-ouder of je bent superstreng. Ik stel een derde perspectief voor, eentje van grote betrokkenheid bij je kinderen, waar ouders en kinderen samenwerken, in plaats van dat ouders kinderen steeds goed gedrag proberen af te dwingen. Belonen en prijzen lijken op het oog vriendelijkere methodes, maar het zijn variaties van hetzelfde. We proberen met trucjes het gedrag van onze kinderen te manipuleren. Straffen en belonen werken heel goed, maar alleen tot je kind niet meer bang of afhankelijk van je is. Dan sta je als ouder met lege handen en is je relatie beschadigd. Het enige wat ze op de lange termijn leren, is dat degene met macht bepaalt hoe dingen gaan’.
In deze video Kohn in een gepassioneerde lezing.
Opvoeden in vertrouwen is niet alleen opvoeden zonder straffen, maar ook zonder belonen.
Hoe kunnen we kinderen stimuleren hun kwaliteiten te ontplooien? Hieronder vind je manieren om de intrinsieke motivatie aan te wakkeren.
- Samen genieten. Zeg i.p.v. ‘Goed zo’ eens ‘Jaaa!’ of ‘Gelukt’. Dit werkt alleen als je gewoon echt blij bent en niet toch stiekem denkt in goed of fout.
- Samen betreuren dat iets niet lukt of dat een kind schade heeft aangericht. I.p.v. ‘Fout’ of ‘Wat stom’ zou je kunnen zeggen ‘Mislukt’ of ‘Jammer’.
- Respect. Zie het kind met al zijn eigen-aardigheden en heb daar respect voor.
- Dankbaarheid. Vaker dankbaarheid uiten voor waar we blij van worden helpt het kind en ook ons te focussen op wat het leven verrijkt. Je kunt je ‘dank je wel’ vergezeld laten gaan van waar je precies dankbaar voor bent. Dus wat het gedrag van het kind jou brengt. “Dank je wel dat je hebt opgeruimd. Nu ga ik met veel meer rust mijn krantje lezen dan wanneer er allerlei spullen om me heen liggen”.
- Focus op behoeften. Wat zijn de basisbehoeften van het kind om wel of niet te doen wat je vraagt, of nog breder, om te doen wat hij doet? Kun je samen tot een vorm komen waarbij zowel jouw behoeften als die van het kind vervuld worden?
- Wat is het “ja” achter het “nee”? Als een kind niet doet wat je zegt, kan het helpen te kijken vanuit welke behoefte hij dat niet wil doen en wat hij wel wil. Een kind kan schreeuwen en tegenstribbelen omdat hij moe is en behoefte heeft aan rust. Terug schreeuwen of dwingen zal noch het kind noch jezelf rust geven.
- Belangstelling tonen. Het kan even duren voordat een kind jouw vraag ‘Heb je je verslag al af?’ kan horen als interesse en niet als controle. Hou vol.
- Humor en relativeren.
- Vertellen wat het gedrag van het kind met jou doet en met andere betrokkenen. Doe dit zonder moralistisch oordeel.
- Waarden en deugden voorleven. Een kind raakt in de war als wij de buurman belachelijk maken als hij er niet bij is en tegen onze kinderen zeggen dat ze beleefd en aardig tegen hem moeten zijn. Het ingebouwde geweten en de aangeboren moraliteit krijgen meer kans tot ontplooiing als wij een voorbeeld zijn in een gewetensvolle en morele levenshouding.
- Volharden i.p.v. dwingen. Bij herhaling van schadelijk gedrag blijf je zoeken naar de onderliggende behoeften. Zolang een kind ongelukkig, dus teruggetrokken of onhandelbaar is of wat dan ook, is het nog niet gelukt om hem dat te bieden wat hij nodig heeft. Intussen kun je beschermende macht inzetten als dat nodig is en duidelijke grenzen aangeven.
Tot zover Justine Mol.
In een interview met JM ouders werd de volgende vraag gesteld aan Alfie Kohn.
We willen geen autoritaire ouder zijn, maar aan een laissez-faire opvoeding zitten ook veel haken en ogen. Is het niet gewoon gezond verstand om ergens in het midden te gaan zitten?
‘Dat is een vals dilemma: of je bent een laat-maar-waaien-ouder of je bent superstreng. Ik stel een derde perspectief voor, eentje van grote betrokkenheid bij je kinderen, waar ouders en kinderen samenwerken, in plaats van dat ouders kinderen steeds goed gedrag proberen af te dwingen. Belonen en prijzen lijken op het oog vriendelijkere methodes, maar het zijn variaties van hetzelfde. We proberen met trucjes het gedrag van onze kinderen te manipuleren. Straffen en belonen werken heel goed, maar alleen tot je kind niet meer bang of afhankelijk van je is. Dan sta je als ouder met lege handen en is je relatie beschadigd. Het enige wat ze op de lange termijn leren, is dat degene met macht bepaalt hoe dingen gaan’.
In deze video Kohn in een gepassioneerde lezing.
Jezelf aannemen en de ander veronderstellen
Oordelen
"We zien wel de splinter in andermans oog en merken de balk in het eigen oog niet op. Een vis is zich niet bewust van het water waarin het zwemt. Je ziet wat je wilt zien. We projecteren. Wat je zegt, ben je zelf".
Het zijn uitdrukkingen waarmee we duidelijk willen maken dat we voorzichtig zouden moeten zijn met het doen van aannames, uitspraken en oordelen over de ander op basis van beperkte waarneming.
Zijn we bereid onze inschatting bij te stellen wanneer er onverwachte informatie opduikt? Wat zien we als oorzaak en wat als gevolg bij het eigen en andermans gedrag? Wanneer een gevolg gunstig is hebben mensen de neiging de oorzaak te koppelen aan zichzelf en wanneer een gevolg ongunstig is, zoekt men de oorzaak vaker buiten zichzelf.
Wanneer anderen last hebben van ons gedrag dan hangt het er vanaf hoe zij ons hun ongenoegen kenbaar maken of wij naar de klacht willen luisteren. Wanneer de ander zegt dat hij last van je heeft omdat je vervelend bent, dan protesteer je want je vindt niet dat je een vervelend persoon bent. Je kunt je hoogstens voorstellen dat iemand jouw gedrag vervelend vindt. Dus de meest effectieve feedback die anderen jou kunnen geven is wanneer zij het effect van jouw gedrag bij zichzelf houden en jou de ruimte laten door geen schuldige te zoeken. “Wanneer jij dit en dat doet, dan heeft dat voor mij die en die vervelende gevolgen”. Of “wanneer jij dit en dat zegt, dan roept dat voor mij die en die vervelende gevoelens op”. Dergelijke feedback wil je best aanhoren en over nadenken.
De rol van het ego
In de psychologie, met name in de psychoanalytische theorie van Sigmund Freud, wordt het ego beschouwd als een van de drie basiscomponenten van de persoonlijkheid, naast het id en het superego. Het ego fungeert als een bemiddelaar tussen de instinctieve impulsen van het id en de morele beperkingen van het superego. Het is verantwoordelijk voor het rationeel denken en plannen en speelt een rol bij het handhaven van de realiteit.
In de bredere filosofische context kan het ego verwijzen naar het zelfbewustzijn en de individuele subjectiviteit. Het gaat dan niet om een fysiek orgaan, maar eerder om de mentale constructie van wie we zijn, onze identiteit en ons bewustzijn.
Het ego kan een rol spelen bij de menselijke neiging om te oordelen. Oordelen kunnen leiden tot dualistisch denken, waarbij situaties, mensen of ideeën als "goed" of "slecht", "juist" of "fout" worden beoordeeld, waardoor een scheiding ontstaat en wordt ervaren tussen het zelf en de buitenwereld.
Sommige filosofische en spirituele tradities benadrukken het belang van het overwinnen van dualisme en het ontwikkelen van een meer holistisch bewustzijn. Bijvoorbeeld, in oosterse filosofieën zoals het boeddhisme, wordt het idee van 'niet-zelf' (anatta) benadrukt, waarbij het egoïstische idee van een vast en onveranderlijk zelf wordt betwist.
Identiteit
Wie je (echt) bent is een lastig te beantwoorden vraag. Je kunt jezelf gemakkelijk een identiteit aanmeten door bepaalde kenmerken van jezelf te noemen, bijvoorbeeld wat voor vak je hebt geleerd of waar je vandaan komt of dat je kinderen en wel of niet een partner hebt.Omdat het voor jezelf al zo lastig is te weten wie of wat jezelf bent is het nog vervelender wanneer anderen menen jou te kunnen labelen. Het bewust zijn dat je oordeelt maakt mogelijk dat je in verbinding komt met je eigen oordeel om vervolgens de oordelen over de ander voor jezelf te houden en op te lossen. Dan hoef je de ander niet meer te confronteren of lastig te vallen met jouw oordeel.
We maken attributiefouten bij het beoordelen. We zijn slecht in staat om bij een beoordeling rekening te houden met kansen en omstandigheden. We hebben de neiging om het aandeel van de persoon te overschatten en de invloed van de situatie te onderschatten. De actor (degene die zelf actief optreedt) let op de omringende situatie en ziet zichzelf niet. De observator (de toeschouwer) let ook op het gedrag van de ander en staat minder met zijn neus bovenop de situatie.
In onderstaande afbeelding wordt het verschil hoe wij onszelf en de ander zien nog eens verbeeld, als het ware door een gekleurde bril. Er is een buitenste, zichtbare schil, het "meer of minder groene" gedrag, dat we meestal prima vinden zolang het niet te dichtbij komt. Er is een veronderstelde tussenliggende schil, het karakter of de persoonlijkheid en er is een ongrijpbare, binnenste schil, het zelf of het ego.
Het plaatje verbeeldt niet alle manieren waarop we naar een ander kijken, maar maakt inzichtelijker waarom we niet snel evenwaardig reageren.
Ons eigen gedrag schrijven we toe aan ons (welwillend) karakter of baseren we op een afgewogen besluit en bij de ander aan zijn/haar persoonlijkheid en die wordt (denken we ook nog eens) bepaald door een ego. Zelf vinden we dat ons gedrag komt met goede bedoelingen en best wel logisch is gegeven de situatie. Van de ander kennen we de situatie en de overweging achter het schijnbaar spontane gedrag niet (goed) en wanneer we ernaar vragen, moeten we vertrouwen op de eerlijkheid van de uitleg. Afhankelijk hoe we de ander inschatten denken we van diens gedrag en uitleg wat we ervan vinden willen.
We delen in een gesprek dat deel wat we willen delen. Bewustzijn wat je zelf weglaat en diplomatiek omgaan met wat je denkt dat de ander weglaat is een hele kunst.
Het Hogere Zelf
Hebben we een (hoger) zelf? We weten nooit zeker of we ermee verbonden zijn. Wanneer we goed in ons vel zitten dan stellen we ons niet die vraag. In de wereld van de non-dualiteit wordt gesteld dat we op het niveau van het hogere Zelf allemaal één zijn. Daarvan uitgaan zonder het bewijs te hoeven zien of dat waar is, is een vorm van vrijheid en van verbondenheid.Het woord "hogere" in de term "hogere zelf" betekent niet noodzakelijk dat het zelf zich op een hoger niveau bevindt dan het ego of andere delen van ons bewustzijn, maar eerder dat het diepere, meer essentiële aspecten van ons zelf omvat.
Het hogere zelf wordt vaak gezien als het deel van ons bewustzijn dat ons in staat stelt om ons te verbinden met iets dat groter is dan onszelf, zoals kosmische principes of goddelijke intelligentie. Het wordt gezien als de bron van onze diepste waarden en doelen, en het deel van ons bewustzijn dat ons in staat stelt om een betekenisvol leven te leiden dat in overeenstemming is met die waarden.
In deze zin kan "hoger" worden beschouwd als een diepere, meer fundamentele laag van ons bewustzijn, die ons in staat stelt om ons leven op een meer vervullende manier te ervaren. Het is een soort verdieping van ons bewustzijn, die ons in staat stelt om verder te kijken dan ons ego en ons te verbinden met iets dat groter is dan onszelf.
Man-vrouw verschillen aanvoelen
Wie goed wil communiceren met de andere sekse kan heel veel onbegrip voorkomen door te weten waardoor verschillen mogelijk (zijn) ontstaan.
Mannen gingen in de oertijd op jacht en dan was het niet slim om de hele tijd te kletsen met elkaar. Zo vang je natuurlijk weinig. Dus de communicatie was to the point: kort en duidelijk. De vrouwen konden tijdens het voedsel verzamelen, de kinderen, zieken en ouderen verzorgen en de hut op orde houden, prima ondertussen met elkaar praten. De band werd zo versterkt en met elkaar had je een grotere kans op een langer en prettig leven.
Veel vrouwen willen op een positieve manier communiceren. Ze vinden het prettig om met de ander af te stemmen hoe die er over denkt. Door bevestiging weten ze dat de band goed is, dat ze op dezelfde manier over dingen denken. Dat denken doen vrouwen dus over het algemeen graag hardop.
Mannen denken meestal liever in hun eigen hoofd (tijdens het vissen, in het vuur staren, etc.). Pas als ze zelf ergens niet uitkomen, gaan ze bij iemand het probleem voorleggen. Ze houden van concrete en duidelijke vragen. Niet van vragen die overkomen als controlerend, naar complimenten vissend en naar bevestiging vragend.
Tot zover de blog.
Mannen gingen in de oertijd op jacht en dan was het niet slim om de hele tijd te kletsen met elkaar. Zo vang je natuurlijk weinig. Dus de communicatie was to the point: kort en duidelijk. De vrouwen konden tijdens het voedsel verzamelen, de kinderen, zieken en ouderen verzorgen en de hut op orde houden, prima ondertussen met elkaar praten. De band werd zo versterkt en met elkaar had je een grotere kans op een langer en prettig leven.
Veel vrouwen willen op een positieve manier communiceren. Ze vinden het prettig om met de ander af te stemmen hoe die er over denkt. Door bevestiging weten ze dat de band goed is, dat ze op dezelfde manier over dingen denken. Dat denken doen vrouwen dus over het algemeen graag hardop.
Mannen denken meestal liever in hun eigen hoofd (tijdens het vissen, in het vuur staren, etc.). Pas als ze zelf ergens niet uitkomen, gaan ze bij iemand het probleem voorleggen. Ze houden van concrete en duidelijke vragen. Niet van vragen die overkomen als controlerend, naar complimenten vissend en naar bevestiging vragend.
Tot zover de blog.
Wat is en-en denken?
Tegenstellingen overstijgen
"En-en" denken, ook wel bekend als "integratief denken", is een benadering waarbij men probeert om tegenstellingen en dichotomieën te overstijgen en in plaats daarvan op zoek gaat naar manieren om verschillende ideeën, perspectieven of oplossingen te combineren of te integreren. In plaats van het kiezen tussen twee tegenstrijdige opties, probeert men te zoeken naar manieren om beide opties te verenigen of te integreren in een nieuwe oplossing.
En-en denken is vaak een effectieve benadering wanneer men wordt geconfronteerd met complexe en gelaagde problemen waarbij geen enkele oplossing of perspectief voldoende is om het probleem op te lossen of te begrijpen. Door verschillende perspectieven te combineren, kan men een breder beeld krijgen van het probleem en kan men tot een meer geïntegreerde en holistische oplossing komen.
En-en denken kan ook nuttig zijn bij het omgaan met tegenstrijdige gevoelens of emoties, waarbij men op zoek gaat naar manieren om beide gevoelens te erkennen en te integreren in een nieuwe benadering of perspectief. Dit kan helpen om conflicten te verminderen en tot een meer evenwichtige en genuanceerde aanpak te komen.
In tegenstelling tot en-en denken staat zwart-wit denken, ook wel bekend als "dichotoom denken", waarbij men zich beperkt tot twee tegenovergestelde opties en niet in staat is om alternatieve perspectieven of oplossingen te zien.
En-en staat tegenover of-of denken. Het is kijken vanuit evenwaardigheid naar zaken die naast elkaar van waarde zijn door niet te oordelen. Het wordt ook wel parallel denken genoemd. Of op twee niveaus tegelijk kijken.
En-en versus of-of
Sommige mensen moeite hebben met het denken in termen van "en-en" in plaats van "of-of". Dit kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals culturele achtergrond, persoonlijkheidskenmerken, onderwijs en sociale omgeving.
In sommige culturen wordt het denken in termen van "of-of" gezien als de norm, waarbij men wordt geleerd om sterkere, duidelijkere en definitievere posities in te nemen, terwijl het denken in termen van "en-en" soms wordt gezien als vaag of onbeslist.
Persoonlijkheidskenmerken kunnen ook een rol spelen.
Sommige mensen zijn van nature meer geneigd tot dichotomisch denken en vinden het moeilijk om nuances te begrijpen en te waarderen. Dit kan leiden tot het nemen van extremere posities en het zien van de wereld in zwart-wittermen.
Ten slotte kan ook het onderwijs en de sociale omgeving een rol spelen. Sommige scholen of opvoedingsmethoden leggen meer nadruk op analytisch denken en het vinden van duidelijke antwoorden, terwijl andere meer ruimte bieden voor het ontwikkelen van een holistische benadering en het accepteren van ambiguïteit.
Aforismen
En-en denken is niet: elkaar tegensprekende feiten of beweringen beide tot waarheid verheffen.
Nergens is vastgelegd of voorgeschreven wat en-en denken is. Het is belangrijk transparant te zijn en doen wat je zegt en zeggen wat je doet.
Het is niet alleen maar serieus nemen wat concreet en positief is maar ook wat abstract en niet positief is, zoals doen en laten even zwaar te laten wegen. Het is wu wei, doen door niet te doen. Het is inzien dat yin en yang bij elkaar horen en elkaar oproepen en zo de gulden middenweg plaveien.
En-en leven betekent tegelijkertijd acteur, toeschouwer, toneel, regisseur zijn.
Het is dat wat niet is even belangrijk vinden als dat wat wel is.
Het is een crisis zien als een bedreiging en als een kans.
Sommige zielskwaliteiten zijn en-en-en: zo zijn vrijheid en liefde zowel begin als middel en ook doel.
En-en betekent niet als in balans beschouwen dat alles 50-50 moet zijn. Alles beweegt. Leven is 80% zijn en 20% doen. En tegelijk is het niet zo precies.
Het hebben van een ego helpt om voor jezelf op te komen. Het is van levensbelang en verbindt je met jezelf. Te veel ego staat verbinding met anderen in de weg.
En-en denken is niet meer nemen dan jou toekomt en niet degene van wie je dat afpakt vernedert door te zeggen dat hij dat verdient.
En-en is doen en laten gelijk waarderen.
Abonneren op:
Posts (Atom)