Oorsprong, vrijheid en gelatenheid

Ontvankelijkheid

Het boek Oorsprong & vrijheid door Gerard Visser verscheen in de essay-reeks 'Oratio' bij gelegenheid van zijn afscheid bij de Universiteit van Leiden waar hij dertig jaar cultuurfilosofie gaf.

Dr Taede A. Smedes schreef op Bol.com een recensie.
Citaten. “Het onderwerp draait om de spanning die we vandaag de dag zien tussen 'vrijheid' of 'vrije wil' en 'noodzaak' (of determinisme). De neurowetenschappen spelen die twee begrippen tegen elkaar uit”.
Visser wil betogen dat vrijheid samengaat met innerlijke noodzaak en beter als 'speelruimte' opgevat kan worden. Een wezen is vrij wanneer het in zijn element is. Gesteld dat vrijheid zo elementair is als de lucht die we ademen, kan het wezen van vrijheid dan in het vrije worden gezocht? Dit vrije spreidt zich voor ons uit in het heden, maar het stijgt ook op uit onszelf, uit een leegte in de grond van de ziel die aan denken en willen voorafgaat. Het vrije van de ziel is gelegen in een ontvankelijkheid, die onafhankelijk is binnen haar eenheid met de oorsprong, die haar, met Meister Eckhart gesproken, innerlijk verwijdt en omvangt.
In zijn wijsgerig onderzoek werkt Visser aan een trilogie over het thema 'gelatenheid', waarvan een eerste deel, Gelatenheid. Gemoed en hart bij Meister Eckhart, is verschenen.
Smedes besluit zijn recensie met “Originele filosofie van bijzonder hoog niveau en met een hoog literair gehalte, vol prachtige maar ook abstracte zinnen. Een aanrader, maar ofschoon het een dun boekje is, is het tevens erg moeilijk en alleen toegankelijk voor degene die de analyse van Visser van begin tot eind wil volgen”.

Ook Herman Oevermans, directeur van Academie Mens en Organisatie aan de Christelijke Hogeschool Ede, schreef een recensie voor het blad Wapenveld onder de titel Om het open midden.

Daaruit deze citaten.

Wat is voor Visser de kostbaarste gebeurtenis van het leven?

De transformatie van zelfzuchtige in onbaatzuchtige liefde, van amor in caritas.
…
Visser heeft een fascinerende tocht afgelegd de afgelopen dertig jaar. In het Nederlandse taalgebied vrijwel alleen. Zijn programma nog eenmaal samenvattend in zijn eigen –recente– woorden: ‘Staat eenmaal niet meer het bewustzijn centraal, met zijn voorstellingen, maar het geheel van het historische leven, dan dient zich als belangenbehartiger van het leven de beleving aan, ofwel de onmiddellijke levende ervaring, die geen abstractie duldt, die elk begrip, tot en met dat van de beleving zelf tegen het licht houdt. Dat vraagt om een radicale fenomenologie van het leven’. Die fenomenologie van het leven vindt plaats in een tijdperk dat steeds instrumenteler trekken krijgt.
De leegte die daarvan het gevolg is manifesteert zich eveneens. Visser beschouwt zijn denken als een voorbereiding van een toekomstige spiritualiteit die belangrijke voorwaarden kent als de ‘rehabilitatie van sensibiliteit en individualiteit en als hoofdvoorwaarde, een geloofswaarheid die niets en niemand demoniseert’.
Filosofie moet niet vervallen tot wetenschapsfilosofie, maar haar geheel eigen taak op zich nemen ‘en die begrijpen als bezinning op de zin van de ondoorgrondelijkheid in het hart van het zijn’. Al komt de innigste positie toe aan de religie, nog altijd, ‘maar dan een religie die het open midden niet met autoritaire en dogmatische stellingen bezet, maar met haar onaanzienlijkheid en stilte openhoudt, opdat het zich als de bron van liefde kan openbaren die het altijd is’.

Gelatenheid

Eerder schreef Oevermans in het artikel over ‘gelatenheid’ het volgende.
‘Heidegger mag dan de beleving als product zien van de geest van maakbaarheid die in onze technische wereld heerst, bij de filosofen en kunstenaars die haar als eerste tot maatstaf namen, staat de beleving niet in het teken van een opeisen, veeleer in het teken van een intact laten van het leven'. En juist voor dit intact laten en de dimensies die daarin te beluisteren zijn, blijkt gelatenheid een grondwoord. ‘Gelatenheid houdt bij Eckhart het ritme van een drievoudige beweging in: het loslaten van alle intenties, van het zelf willen bewerkstelligen, en het je overlaten aan een bezield verband, dat van zich uit de dingen laat zijn, dat wil zeggen opneemt in de stroom van de zelfmededeling Gods’.
Tot zover de recensies.

Gelassenheit

Gelatenheid (Duits: Gelassenheit) speelt een centrale rol in het werk van Meister Eckhart, een middeleeuwse Duitse filosoof en theoloog. Het begrip Gelassenheit verwijst naar een staat van overgave of acceptatie, waarin men zichzelf toestaat om te zijn zoals men is, zonder zich vast te klampen aan bepaalde verlangens of emoties.
Voor Meister Eckhart was Gelassenheit een belangrijk onderdeel van zijn spirituele leer. Hij geloofde dat door middel van Gelassenheit, individuen zichzelf konden openen voor de goddelijke aanwezigheid en zo een diepere spirituele verbinding konden ervaren. Volgens hem was Gelassenheit een manier om los te komen van het ego en de beperkingen van het menselijke denken, en zo ruimte te maken voor de goddelijke wil. Meister Eckhart beschouwde Gelassenheit als een staat van zijn die verder gaat dan alle dualiteiten en tegenstellingen, zoals goed en kwaad, hemel en hel, en God en mens. In plaats daarvan zag hij Gelassenheit als een manier om de waarheid en de goddelijke aanwezigheid te vinden in alle aspecten van het leven, ongeacht hoe ogenschijnlijk negatief of positief ze kunnen zijn.
In de werken van Meister Eckhart wordt Gelassenheit vaak geassocieerd met begrippen als "ontvankelijkheid", "leegte" en "stilte". Hij beschrijft het als een toestand waarin het individu zichzelf opent voor het goddelijke en zichzelf toestaat om te zijn zoals het is, zonder zich vast te klampen aan bepaalde verlangens of emoties.

In een recensie in Trouw kreeg Visser 5 sterren, de hoogste aanbeveling die een boek kan krijgen.
Maar na lezing van het boekje wil ik de oratie niet echt aanbevelen. Het is, zoals Smedes tussen de regels schrijft, gewoon te abstract.
Zo moeilijk hoeft het toch niet te worden beschreven dat aan een ander wat ruimte laten een basis schept voor constructief samenleven? Dat wijsheid een kwestie is van inzicht wanneer te doen (handelen) en wanneer te laten (niet-handelen)? Dat denken, voelen en intuïtie evenwaardig zijn en elkaar aanvullen? Dat we moeten oppassen om over elkaar te oordelen en dat de waarheid in het midden ligt?
Dat het ongrijpbare van vrijheid in deze aspecten begrijpelijk wordt?

Gerard Visser: Oorsprong en vrijheid (bol.com).

Voor wie op dit blog meer wil lezen over de relatie tussen vrijheid en liefde en over de balans tussen doen en laten klik hieronder op de labels.

De Drie-eenheid en het slaan van een kruis

Christenen slaan een kruis na afloop van een gebed: “in de naam van de vader, de zoon en de Heilige Geest, amen”. Eerst de vingers aan het hoofd, dan aan het hart, ene schouder, andere schouder. Religie komt van “religare”, latijn voor verbinden. In het geloof wordt het hogere met het lagere verbonden en zijn mensen gelijkwaardig met elkaar. Zo kun je de verticale en horizontale lijnen verwoorden die je met een kruis slaat. Vrijheid (hoofd), gelijkheid (hart), broederschap.

Van oudsher hebben mensen in een God of goden almachtige krachten voorgesteld, die bereid waren hun te helpen om te overleven. En wanneer dat te veel gevraagd was, dan was het mooi dat er een leven na de dood in zou zitten, wanneer zij door een offer te plengen de goden gunstig zouden stemmen.

Ze waren nog wel geïnteresseerd in een Messias die hun zou bevrijden en die de dood zou overwinnen, maar de manier waarop Jezus zijn leven offerde was niet hun beeld van een Verlosser.

Jezus noemde zichzelf de zoon van God en na zijn opstanding uit de dood stortte hij de Heilige Geest uit over zijn volgelingen.

Het bestaan van deze drie goddelijke personen werd vastgelegd tijdens het concilie van Nicea in het jaar 325 door keizer Constantijn de Grote. Tot die tijd werd door christenen getwist over de goddelijke en menselijke natuur van Jezus. Jezus zou niet op één lijn mogen worden gesteld met de almachtige God.
De boodschap van Jezus was dat het Koninkrijk Gods geen wereldse heerschappij inhield waar God’s wil erkend moest worden als wet, maar dat de menselijke geest de plaats was om in de zoektocht naar waarheid God te vinden. Het is in de geest waar Jezus eeuwig leven heeft doordat mensen de liefde over generaties blijven uitdragen. Op deze wijze kan ‘God is liefde’ worden begrepen.
Niet alle mensen waren blij met de niet-politieke opvatting van Gods boodschap. Het zou betekenen dat zij van God niets hadden te verwachten bij wereldse zaken. Volgens Frédéric Lenoir heeft Judas Jezus verraden omdat hij hoopte dat Jezus na gevangenneming door de Romeinen eindelijk zijn vermogen tot het doen van wonderen zou aanwenden om de Romeinse heerschappij te overwinnen. Judas probeerde Jezus voor zijn politieke karretje te spannen.

Doordat het Romeinse rijk zich in de loop van de vierde eeuw tot het christendom bekeerde, startte een lange periode waarin staat en kerk waren vermengd en waarbij de christelijke boodschap vele malen in zijn tegendeel werd uitgelegd ten koste van ontelbare doden. Pas bij het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965) deed de Kerk afstand van de wereldse macht.

Wie de ouderwetse opvatting over een heersende God aanhangt, probeert via het gebed wereldse zaken te verkrijgen. Die God is door Nietzsche dood verklaard en een dergelijke poging tot communicatie met God is zin- en vruchteloos.

In de beleving van spiritualiteit is er in de millennia een verschuiving opgetreden van een onpersoonlijke opvatting van God -die heerst- naar een persoonlijke relatie met God waarin de boodschap van Jezus om jouw naaste lief te hebben wordt gedeeld. Wie leeft volgens de leer van Jezus vraagt in gebed steun voor het vergroten van zijn vermogen tot geduld, liefde en compassie en voor het niet-oordelen over de ander. Het is geen volgen van wetten, maar leven in de geest van Jezus om zonder oordeel lief te hebben. De ander mag zijn wie hij is zonder zich te hoeven te bewijzen.
Zie voor verdere verdieping, dit artikel.

De open houding bij een Familieopstelling

Familieopstellingen, geleid door een goed opgeleide therapeut, hebben iets mysterieus wanneer uit de opstelling van een groep onbekenden als vanzelf inzicht optreedt voor wat voor de vragensteller al jaren of zelfs generaties een probleem is.

Van de website van Indra Thorsten Preiss:
De therapeut (begeleider van een Familieopstelling) moet de verleiding kunnen weerstaan te willen helpen, het goed te willen doen en tegen wil en dank een goede oplossing te willen vinden, of een oplossing volgens zijn idealen en eigen voorstelling te willen vinden. Hij mag alleen oplossingen toelaten die zich spontaan aandienen door datgene dat zich via de representanten toont en door datgene wat de cliënt als thema onder ogen wil zien.
Dit vraagt van de therapeut een respectvolle terughoudendheid. Om zo te kunnen werken moet een therapeut het gehele familiesysteem tijdens een opstelling in het oog houden. Zijn blik moet ruim zijn. Richt hij zijn aandacht te sterk op details, dan loopt hij het gevaar zich erin te verliezen.
Grondlegger van Familieopstelling, de Duitser Bert Hellinger maakt een onderscheid tussen observeren en waarnemen. Door te observeren kijken we naar details. De observerende houding wil weten en analyseren. De waarnemende houding laat toe het geheel te zien en binnen te laten. Dat is een innerlijke houding van openheid. De therapeut is daarbij één en gaat mee met wat zich toont en de manier waarop het zich toont. Door de diepe overeenstemming kunnen zich oplossingen aandienen die op dat moment adequaat zijn voor het thema van de cliënt en zijn familiesysteem. Zo dienen oplossingen zich, via het wetend veld, vanzelf aan.

Bert Hellinger noemt zijn manier van werken en de innerlijke houding die erbij hoort systemische fenomenologie. De systemisch-fenomenologische houding neemt afstand van het willen en maken; ze gaat naar toelaten en waarnemen wat zich toont en van daaruit begeleiden. De opsteller-therapeut laat zich leiden door wat zich in de opstelling toont en wat via de representanten en het wetend veld aan informatie vrijkomt.
Dit lukt alleen wanneer hij zich leegmaakt wat betreft voorstellingen, vroegere ervaringen en innerlijke beweging zoals emoties, wil of oordelen. Het is werken vanuit het lege midden zoals Bert Hellinger het noemt. De aandacht is tegelijk gericht en ongericht, geconcentreerd en leeg. Door deze houding komt het wezenlijke wat nodig is uit zichzelf aan de oppervlakte, het toont zich.

Een ander belangrijk punt in de houding van de therapeut is het afzien van, het zich onthouden van, in het Duits der Verzicht. Wie aan datgene dat zich toont nog iets wilt veranderen, die stelt zich boven de werkelijkheid. Hij wil datgene dat zich toont kneden of manipuleren volgens zijn beeld of voorstelling. Daarmee tracht hij de baas te spelen over de werkelijkheid en probeert hij de werkelijkheid ondergeschikt aan hem te maken.
Alleen wie zich aan de werkelijkheid onderwerpt en haar aanneemt zoals ze zich toont, kan adequaat met Familieopstellingen werken. Hij onthoudt zich van het eigen willen. Dit is de fenomenologische houding. Zich aan de werkelijkheid onderwerpen, betekent ook je angst voor hetgeen zich toont loslaten.
Dat kan alleen als de therapeut zijn eigen schaduwkant en destructiviteit onder ogen heeft gezien. Zo niet, dan kan hij het ook niet bij zijn cliënten zichtbaar maken. De diepste verstrikkingen hebben meestal met de schaduwkant, de dood en destructiviteit te maken. Alleen wanneer wij zonder voornemens, oordelen en zonder vrees zijn, zijn we afgestemd op wat zich toont. Dan kunnen wij in afstemming en in harmonie met wat zich toont, een oplossing vinden.
Een bijkomend, belangrijk aspect in de systemische fenomenologie is wat Hellinger noemt: aan de kant van de dader staan of meerzijdige partijdigheid. Om in een Familieopstelling met thema's zoals incest en moord een oplossing te kunnen vinden, moet de therapeut vrij zijn van de normale dader-slachtoffer beoordeling. Hij moet de slechterik, diegene die tot duivel gemaakt en buitengesloten is, een plaats in zijn hart kunnen geven.
Hellingers systemische fenomenologie en de daarbij horende houding herinneren zeer sterk aan het taoïsme, zen en anderen spirituele tradities.

"Familieopstellingen gebeuren meestal in weekendgroepen of eendaagse workshops. Op een workshop kun je niet alleen je familie opstellen, maar ook je relatie(probleem), opvoedingsproblemen, ziektesymptomen en nog veel meer. Wat je ook wilt opstellen, voor een eigen opstelling heb je een belangrijke reden nodig. Representanten kunnen het best onbekenden van de vragensteller zijn, zodat zij hun eigen voorkennis niet vermengen met wat er in een opstelling wordt ervaren.
..
Alleen een echte behoefte om iets op te lossen, van iets los te komen of iets te willen verwerken, geeft een opstelling kracht en diepte. Verder zijn alleen de feitelijke gebeurtenissen van de familiegeschiedenis nodig".

Een gerenommeerd begeleider speelt een cruciale rol in het verkrijgen van een betekenisvolle uitkomst van een Familie-opstelling. Wie voor zichzelf een Familie-opstelling overweegt kan het beste eens (een paar keer) representant zijn bij iemand die onbekend is. Dan kun je de kracht van een opstelling ervaren en aanvoelen dat het gewenst is dat een representant zoveel mogelijk zijn eigen interpretatie nalaat.

Meer lezen?
Praktijk Van Familieopstellingen, verdieping en verbreding van De verborgen dynamiek van familiebanden (bol.com).

Uw wil geschiedde

“Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel”

Het is een regel uit het Onze Vader dat in de loop der tijden miljarden malen moet zijn gepreveld. Een oplettende lezer zal zien dat er een spelfout zit in de titel. "Geschiede" is een sporadisch gebruikte werkwoordsvorm, de aanvoegende wijs (conjunctief), "geschiedde" is verleden tijd, geschiedenis.

Er zijn vele vormen van geloven, een paar typeringen.
Je hebt mensen die denken dat je een God kunt inzetten voor het behartigen van de eigen belangen. Ze bidden dan ook om iets te krijgen. Je hebt gelovigen die God vrezen en proberen hem gunstig te stemmen. Je hebt gelovigen die gewoon zo opgevoed zijn en er verder niet zo bij nadenken. Zij volgen de rituelen en zeggen regelmatig een gebed op. Een ander heeft een gesprek met God waarin de meest intieme zaken worden gedeeld. En dat werkt op zich bevrijdend.
Geen wonder dat God het verder wel gelooft en het laat bij een doodse stilte. Het gaat vanzelf.

'Stilte is de taal van God. Al het andere is slechte vertaling',
Rumi.

Het maakt voorgangers en priesters niet zo veel uit waarom je gelooft. Het is misschien ook wel zo handig om een eindeloos gesprek te voorkomen wanneer niemand kan bewijzen wat nu de wil van Allah of Gods of wie of wat dan ook zou moeten zijn.

Wat je gelooft is vooral een persoonlijke interpretatie. Ik geloof wat ik zowel in mijn hoofd als in mijn hart en buik als waarheid ervaar. Ik noem mijzelf een dubbele agnost. Daarmee wil ik aangeven dat ik niet vind dat het bewijs voor het wel of niet bestaan van een God wetenschappelijk kan worden aangedragen. Het bestaan en de natuur zou je met even veel gewicht kunnen zien als bewijs voor het niet bestaan van een almachtige God (maar een schitterend toeval) als dat het een bewijs is van een zeer doordachte schepping. De schijnbare onzichtbaarheid en ongrijpbaarheid van God zegt mij vooral dat je niet eindeloos moet doorgaan met zoeken. Atheïsme en geloof zijn voor mij evenwaardig.
Het willen switchen tussen jezelf verbergen en zichtbaar worden zie ik in mijzelf, in anderen en in het wel of niet zichtbaar zijn van goddelijkheid. In gesprekken met anderen kan ik mijzelf ontwikkelen en het goddelijke verschijnt tussen individuen.

Hoe verhouden ego en ziel zich tot elkaar?

De ziel wordt vaak gezien als het spirituele of onsterfelijke deel van een persoon dat een diepere betekenis en doel in het leven vertegenwoordigt. Sommige mensen geloven dat het mogelijk is om contact te maken met de ziel door middel van meditatie, gebed, introspectie of andere spirituele praktijken.
Het ego daarentegen verwijst meestal naar het deel van de persoonlijkheid dat betrokken is bij het bewustzijn van de eigen identiteit en het behoud ervan. Het kan zich uiten als de behoefte aan erkenning, controle, macht en status.
Hoewel het ego en de ziel verschillende aspecten van de menselijke ervaring vertegenwoordigen, zijn ze niet per se tegenpolen. In plaats daarvan kunnen ze worden gezien als complementaire aspecten van de persoonlijkheid die samenwerken om een evenwichtige en gezonde persoonlijkheid te creëren. Het is mogelijk om je ego te gebruiken om je doelen te bereiken terwijl je tegelijkertijd verbonden blijft met je ziel en je innerlijke waarden.
Bescheidenheid wordt vaak geassocieerd met spirituele ontwikkeling, maar het kan ook worden gezien als een deugd die wordt gewaardeerd in veel culturen en filosofieën. Het kan worden gezien als een manier om respect te tonen voor anderen en jezelf niet boven anderen te plaatsen. Het kan ook een manier zijn om nederigheid en dankbaarheid te cultiveren voor wat je hebt in plaats van altijd meer te willen.

Tot een balans komen

Ik probeer het verband en midden tussen het positieve en het negatieve te zien. Ik onderzoek de werking van begrippen als gezag, macht, kracht, potentie, potentiaal en potentialiteit. Ik bezie ze als een spanningsveld dat iets wezenlijks kan oproepen. Het verschil tussen gezag en met macht is dat mensen met gezag zich bewust lijken te zijn dat zij weten wanneer te doen en wanneer te laten. Dat "dwingt" respect af.
Dualiteit onthullen en balanceren om non-dualiteit tot zijn recht te laten komen.
Ontregelende humor als geweldloos wapen in de strijd om serieuze zaken liefdevol te beslechten, waarbij de bevrijdende lach haar werk ongemerkt kan uitvoeren.
Woorden vangen niet het ongrijpbare, maar verbeelden in de communicatie het ont-vangen en ont-moeten.

Mijn beeld van een hogere macht is voor mij niet het beeld van een mens (lees: vader of iemand op een troon) en niet een hoger niveau, hoogstens een andere dimensie. Elk levend wezen zou een vorm kunnen zijn waarin iets goddelijks is uitgedrukt en aanwezig is. Het menselijke ego kan een verbinding met andere wezens en ook die hogere macht belemmeren. Ik acht het best denkbaar dat een paradijselijk wereld (non-dualiteit) ook realiteit kan zijn wanneer mensen stoppen met het oordelen over elkaar en elk levend wezen met respect benaderen. Respect betekent voor mij een spanningsveld, namelijk het tegelijk betrokken zijn en de juiste afstand bewaren.
Ik zie het ego ook als stoorzender, bron van dualiteit, als de kameel die te groot is om "door het oog van de naald te gaan". Wie een stapje terug doet, ziet "meerdere wegen naar Rome" en "wie het kleine niet eert is het grote niet weerd'.

Een zinnetje als “Uw wil geschiede” kan dan voor mij deze aanbeveling betekenen: laat het goddelijke wat in elk levend wezen aanwezig is tot uitdrukking komen. Ik vind het van belang dat de functie en werking van mijn ego en van anderen wordt doorzien. Zodat werkelijke verbinding en synchroniciteit tot stand en tot leven komen in vrijheid en evenwaardigheid, telkens opnieuw uitgevoerd en er zin kan worden uitgewisseld, gekregen en gegeven.

Je ne suis pas Charlie

Terreur slaat dood, letterlijk en figuurlijk. Wie met terreur wordt geconfronteerd heeft even niet de tijd en rust om adequaat te reageren. Bij kleine gespannen situaties schiet je soms een humoristische reactie te binnen, die de spanning ontlaadt, maar wanneer het gaat om gewelddadige handelingen voort komen uit religieuze overwegingen moeten we voorzichtiger zijn.
Emoties strijden om voorrang: stel ik een daad of accepteer ik ontzetting en verdriet? Er is niet één woord om wat er in je omgaat uit te drukken.
De een gaat uit solidariteit met de vermoorde redactieleden lopen met de leuze “je suis Charlie” en een ander maakt een tweet of een Facebookpagina met “#nietmijnislam”. “Je suis Charlie” is positief (het is “iets wel”, bijvoorbeeld solidariteit) maar weinig zeggend. Geef je daarmee aan dat je het met alles van het satirische blad eens bent? Weet je wel genoeg over hun opvattingen? Vermoedelijk niet, maar vermoord worden om jouw mening gun je niemand.
“Niet mijn islam” is negatief (in de zin van “het is iets niet”) maar wel veelzeggend. Het is veelzeggend, omdat hoe iemand zijn religie beleeft een persoonlijke zaak is, waarvan je vindt dat het niet een ander dwingend kan en mag worden opgelegd. En dat druk je bijvoorbeeld uit met “terreur is niet mijn religie”.

Over het motief van de terroristen kun je zeggen dat het (ondanks hun claim dat zij verbonden zijn met een terroristische organisatie) vooral een persoonlijke daad is. In de claim zit een poging tot rechtvaardiging van de daad. Het is een "ego ding", een vage aanduiding van het fenomeen dat mensen dingen zeggen en doen vanuit een verondersteld ego.
Er is te veel overlap met religie om deze bron van motivatie niet te negeren. Het mag zo zijn dat de "ware islam" dit soort daden niet aanmoedigt, het zijn "onware vertegenwoordigers van de islam" die mensen aanmoedigen om de Koran zo uit te leggen dat terreur gerechtvaardigd lijkt. En dat geldt voor alle religies. Religies beogen te verbinden, niet te verblinden en te verstikken.
Je kunt vinden dat terroristen een gewelddadige dood verdienen, maar dan is het onmogelijk om later de vraag te stellen naar het motief. Daders mogen zwijgen en sommigen doen dat heel lang, maar daders die tot het inzicht komen dat geen enkele overtuiging geweld rechtvaardigt, zouden de samenleving toch helpen met het accepteren van afwijkende meningen en culturen. Het zou ook bijdragen aan begrip van het proces van misleiding. Nu de daders dood zijn kan iedereen zijn eigen interpretatie van het motief tot geweld projecteren op de gijzelnemers. Het gevaar is dat gelovigen uit subculturen het slachtoffer worden van het onvermogen om dit leed te benoemen of het onmogelijk maken een genuanceerde reactie te geven.

Bij terreur en heftige emotionele gebeurtenissen kun je niet direct optimaal communiceren. Een stille tocht is dan logisch. Woorden schieten tekort, je bent sprakeloos en voelt je machteloos, maar wilt wel wat doen. Applaudisseren is vreemd en ongemakkelijk. Slachtoffers helden noemen is over de top.
Het is de kunst om ook na verloop van tijd, wanneer je de woorden wel te beginnen op te komen, de moed te verzamelen om een constructief gesprek te voeren. En dat hoeft helemaal niet alleen op fora waar wereldproblemen worden besproken, het kan ook in het gewone leven door het inzicht te integreren in de manier waarop we onze mening geven, namelijk door bij absolute oordelen weg te blijven.
“Het is niet wit, het is niet zwart, maar in de kleur van mijn hart” (tekst Frank Boeyen). In deze tekst komt iets wezenlijks naar boven door het juist niet te benoemen.

Levenslessen van Albert Einstein

Einstein was niet alleen een wetenschapper, maar ook een filosoof en humanist die zich inzette voor vrede, gerechtigheid en ethische verantwoordelijkheid.
Einstein geloofde sterk in de waarde van compassie en naastenliefde. "Onze taak moet zijn om onszelf te bevrijden door ons morele bewustzijn uit te breiden, om ons uit de gevangenis van ons egoïstische zelf te bevrijden door mededogen en liefde voor alle levende wezens te cultiveren".
Einstein was een pacifist en zette zich in voor wereldvrede. Hij was een voorstander van internationale samenwerking en sprak zich uit tegen oorlog en militarisme. "Vrede kan niet worden gehandhaafd door militaire macht. Het kan alleen worden bereikt door begrip".
Verder geloofde Einstein in de waarde van creativiteit en de verbeeldingskracht als middel om de wereld te veranderen. "Verbeelding is belangrijker dan kennis. Kennis is beperkt, verbeelding omvat de hele wereld".
Vijfentwintig levenslessen van Albert Einstein, vertaald van Themindunleased.org.

1. Intellectuele groei zou bij de geboorte moeten starten en pas stoppen bij de dood.
2. Iedereen zou gerespecteerd moeten worden als individu en niemand tot idool gemaakt.
3. Doe nooit iets tegen jouw geweten, zelfs niet wanneer de overhead het eist.
4. Wanneer mensen alleen goed zouden doen vanwege angst voor straf of omdat ze hopen op een beloning dan is dat treurige zaak.
5. Ons belangrijkste probleem lijkt te zijn het streven naar perfecte middelen en dit te verwarren met doelen.
6. Liefde is een betere leraar dan plicht.
7. Wanneer je het niet simpel kunt uitleggen, begrijp je het nog niet goed genoeg.
8. Geen probleem kan worden opgelost op hetzelfde bewustzijnsniveau waarop het is ontstaan.
9. Gekte is iets alsmaar opnieuw doen en een andere uitkomst verwachten.
10. Leer van gisteren, leef voor vandaag en hoop op morgen.
11. Het is volkomen duidelijk geworden dat onze technologie onze menselijkheid heeft overvleugeld.
12. Alles dat geteld kan worden telt niet noodzakelijk mee; alles dat telt kan noodzakelijk geteld worden.
13. Geweld trekt altijd mensen met een lage moraal aan.
14. Alles zou zo simpel moeten zijn als het is, maar niet simpeler.
15. Een mens zou moeten zoeken naar wat is, niet naar wat hij denkt dat moet zijn.
16. Iedereen die teveel leest en zijn hersenen nauwelijks gebruikt vervalt in luie denkgewoontes.
17. Wie nooit een fout maakt heeft nooit iets nieuws geprobeerd.
18. Het is de ware kunst van een leraar om plezier op te wekken in creativiteit en kennis.
19. Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd.
20. Grote geesten hebben altijd moeten opboksen tegen middelmatige geesten.
21. Onderwijs is wat overblijft nadat men is vergeten wat men heeft geleerd op school.
22. Logica brengt je van A naar B. Verbeelding brengt je overal.
23. Woede huist in het hart van gekken.
24. Informatie is geen kennis.
25. Verlies nooit een heilige nieuwsgierigheid.

In deze video spreekt Einstein over God.

Zelfrealisatie, denken, voelen en leven

Bewust worden van wat er speelt

Om te kunnen overleven regelt jouw bewustzijn allerlei functies als opmerken, onderscheiden, beoordelen, verbinden, onthouden, herinneren, denken, voelen, handelen, ontspannen, regenereren.
Denken doe je met jouw hoofd en verstand, voelen doe je met jouw buik en de rest van jouw lichaam.

Maar soms is het niet zo duidelijk om vast te stellen wat je voelt. Sommige gebeurtenissen roepen tegenstrijdige gevoelens op. Wanneer jouw partner iets doet wat je niet leuk vindt, kan je dat kwaad en verdrietig tegelijk maken. Maar die twee gevoelens zijn niet tegelijk te ervaren. Je voelt dan soms niets. Wel kan het lichaam of de stem aan anderen duidelijk maken dat er andere emoties leven. De oplossing om achter de spelende emoties te komen is dan je af te vragen “wat was het dat mijn partner deed dat mij kwaad maakte” en “wat was het dat mijn partner deed dat mij verdrietig maakte”.
Zoiets werkt alleen wanneer je een paar gevoelens afloopt. Bijvoorbeeld schuldgevoel, angst of zenuwen.

Met jouw hoofd en verstand kom je niet achter de ongrijpbare objectieve waarheid. Je kunt er hoogstens een theorie over verzinnen of nalopen wat niet waar is. Het is een illusie om de uiterste waarheid te kunnen kennen. Het werkt bevrijdend om het zoeken naar de diepste waarheid los te laten. Dit is geen pleidooi om er wat eerlijkheid betreft maar met de pet naar te gooien, maar -juist omgekeerd- alle onwaarheid radicaal uit jouw leven te weren. Met name blokkades en de werking van het ego zou je eerlijk onder ogen moeten zien. Het werkt dan het snelst door te kijken naar het tegenovergestelde van wat je zoekt.

Denken brengt je uit het nu naar het verleden of naar de toekomst.
Je kunt wel bewust observeren wat je denkt en wat je voelt. Gevoelens daarentegen hebben geen onwaarheid. Ze zijn zoals je ze ervaart en je kunt zeker weten wat je voelt.
Wie leeft vanuit het hart neemt zijn intuïtie serieus en weet de juiste afstand aan te houden tot zijn gevoel en verstand en valt met beide samen. Dat heet integriteit, "heel zijn". Het vraagt ook moed om eerlijk te observeren en niet te blijven hangen in piekerend analyseren en zo weer in het hoofd te geraken.
De juiste afstand is je gewaar zijn van wat je denkt en voelt en het daar bij te laten. Je laat jouw gevoelens toe en laat deze net zo groot worden dat je ze nog kunt “containen” en dat ze niet met jou op de loop gaan. Dan verdwijnen ze weer vanzelf zonder een spoor van schade achter te laten. Wanneer je jouw gevoel onderdrukt, voedt je jouw pijnlichaam.

Met meditatie of door er een nachtje over te slapen kun je jouw intuïtie voor je laten werken. Bij een meditatie probeer je open te staan voor wat er tussen jouw gedachten binnenkomt. Wanneer je jouw ego de waarneming niet laat kleuren kan dit heel spiritueel uitvallen. Belangrijk is ook de functie van leegte en niet doen te leren waarderen
Het is weinigen gegeven om permanent de juiste verhouding aan te houden en direct spontaan te kunnen reageren en handelen. Het is altijd goed om je af te vragen of je wel moet reageren. Omgekeerd is het wijs om je dat ook van anderen te realiseren wanneer een ander op jou met een dooddoener reageert. Dit helpt om compassie te blijven voelen.

Van een vals zelf naar een waar zelf

Het citaat "Wanneer je niet leeft wat er in je leeft, dan wordt het je ondergang" wordt toegeschreven aan Carl Gustav Jung, een Zwitserse psychiater en grondlegger van de analytische psychologie. Jung geloofde sterk in het belang van het erkennen en integreren van de verschillende aspecten van het zelf om psychisch welzijn te bereiken. Dit citaat benadrukt het belang van het bewust zijn van en leven in overeenstemming met de innerlijke realiteit om psychologische problemen te voorkomen.

Jung geloofde dat een individu een innerlijk conflict kan ervaren tussen het "ego" of het vals zelf en het "zelf" of het ware zelf. Hij beschreef het proces van "individuatie" als een weg naar heelheid en een transformatie van het vals zelf naar het ware zelf. Volgens Jung zou de individuatieprocessen worden bereikt door het integreren van onbewuste elementen in het bewustzijn, het ontwikkelen van een gevoel van zelfbewustzijn en een bewustwording van de eigen authenticiteit. 

Een andere filosoof die dit idee besprak, was de existentialistische filosoof Jean-Paul Sartre. Hij beschouwde het vals zelf als een product van de sociale en culturele omstandigheden en de verwachtingen van anderen. Volgens hem kan de transformatie van het vals zelf naar het ware zelf worden bereikt door een bewustwording van de eigen vrijheid en verantwoordelijkheid en het afwijzen van de opgelegde verwachtingen van anderen.

Jezelf zijn is iets wat je bent wanneer je je goed voelt en er geen onnodige afstand is tussen jouw denken en handelen. Het zelf is niet te ervaren of mentaal op te sporen. Het loslaten dat er een zelf moet zijn, of loslaten dat een gedachte waar is of dat je het niet overleeft wanneer je je overgeeft aan een angst, is de bevrijding die leidt tot zelfrealisatie.

Jezelf realiseren houdt in dat je je bewust bent dat je altijd vrij was, bent en altijd weer zult zijn.
Het houdt ook in dat je niet afgescheiden bent van anderen. Je handelt vervolgens zoveel mogelijk met het oog op het eigen belang en dat van de ander tegelijk.

Denken of voelen, het is poepsimpel

Poep is goud, zegt bioloog Midas Dekkers tegen Frénk van der Linden in zijn Volkskrant-theatertournee. Hij schreef een boek over ontlasting: 'Wij zijn onze darmen'.

Citaat uit de Volkskrant

Hersens?
Eén ding moet Dekkers nog van het hart: Nederland heeft zich door neuroloog Dick Swaab en diens bestseller Wij zijn ons brein compleet in de maling laten nemen.
'Tjongejongejonge, wat zijn jullie erin gestonken. On-ge-lo-fe-lijk. Het leven is in essentie niks anders dan stoffen uit de buitenwereld die onze ingewanden ingaan en transformeren tot energie, waarna we het restant afscheiden.
'Overal in onze darmen zitten zenuwcellen die precies weten hoe zij het beste kunnen omgaan met binnenkomend voedsel en die direct in de gaten hebben wanneer iets bedorven is. Dan wordt dat hatsekiedee door middel van diarree geloosd.
'Van de hersens gaan verschillende grote en lange zenuwen je lichaam in om bevelen te geven aan onze darmen. Maar wanneer die worden doorgeknipt, blijven de ingewanden het keurig netjes doen. Volautomatisch. De darmen hebben onze hersens absoluut niet nodig. Het is precies andersom: onze hersens kunnen onmogelijk zonder de darmen. Regelen die de voortdurende energietoevoer niet, dan kan ons brein het schudden. Ik zeg: wij zijn onze darmen.
Die hersens... ach, een heleboel mensen schijnen prima zónder te kunnen'.

Tot zover Midas in de Volkskrant.

De hersenen scheiden stoffen en signalen af waarop de darmen reageren en zo worden we ons gevoelens gewaar. Denken en voelen gaan samen en zo dragen darmen bij aan ons bewustwordingsproces en hersenen en darme mogen deze er zijn in een centrale rol. De een is de kapitein en de ander is de stoker in het vooronder.

De kleine verlossing of de lust van ontlasten. (bol.com)

Spiegel je verliefdheid en leer jezelf kennen

Er is psychologie en Spiegelogie

De gedachte achter Spiegelogie luidt als volgt.
Alles wat we zien en voelen is een weerspiegeling van de staat van ons eigen bewustzijn. Iedere persoon die we in ons leven tegenkomen (aantrekken) laat ons een bepaald aspect zien van wie we eigenlijk zijn. Ieder gevoel dat iemand anders ons laat zien, weerspiegelt een gevoel dat diep in ons huist. Deze weerspiegeling is een echt geschenk, want het stelt ons in staat om bewust te zijn van onze overtuigingen. We hebben dan de keuze om de macht te grijpen die we aan die overtuigingen gegeven hebben.
Tot zover de boodschap van de Spiegelogie die vooral gebracht is door Willem de Ridder (1939-2022), die zichzelf spiegeloog noemde.

Op wie worden we verliefd?

Wanneer we verliefd worden op een ander dan worden we volgens de Spiegelogie verliefd op een deel van onszelf dat we weerspiegeld zien in de ander. Dit doet denken aan het verhaal van Narcissus.
Narcissus was een mythologische figuur onder andere beschreven door Ovidius.
Wikipedia.
“Narcissus was een mooie jongeman die leefde voor de jacht. Hij had al heel wat harten sneller doen kloppen. Zijn moeder had van de ziener Tiresias de voorspelling gekregen dat hij zou blijven leven als hij zichzelf maar niet kende. Narcissus wilde echter niets van liefde weten en wees iedereen af. Enkel de jacht interesseerde hem. Toen hij zich eens voorover boog om te drinken zag hij zijn weerspiegeling in het wateroppervlak van de Styx, maar hij dacht dat het een mooie geest was die in de vijver leefde. Zo bleef hij daar zitten, in bewondering starend naar de heldere ogen, het krullend haar, de ronde kaken, de ivoren hals, licht gescheiden lippen, en de blakende gezondheid en conditie in het algemeen van deze verschijning. Hij werd verliefd op zichzelf.
Hij bracht zijn lippen naar het water in een poging om de verschijning te kussen, hij stak zijn armen uit om het beeld te omhelzen. Zijn geliefde vluchtte weg maar kwam terug toen het water weer kalm was en trok opnieuw zijn aandacht. Hij kon zichzelf er niet meer toe brengen om van het water weg te kijken, hij dacht niet meer aan eten en drinken, of aan rust, enkel aan de verschijning in het water”.
Uiteindelijk kwijnde hij weg.
Tot zover Wikipedia.

Bevestiging zoeken

De figuur van Narcissus is geen voorbeeld voor anderen. Narcisten, die geen oog hebben voor anderen, worden verguisd, ook hun netwerk kwijnt. Maar eigenlijk wordt Narcissus daarmee tekort gedaan. Narcissus mocht zichzelf niet leren kennen, maar wij mogen dat wel.
Narcissus was misschien ook niet daadwerkelijk verliefd op zichzelf, maar eerder verliefd op het verlangen om één te worden met zijn eigen reflectie, alsof het een ander persoon was. Dit zou erop wijzen dat hij op zoek was naar verbinding en heelheid, maar dit verlangen op een ongezonde en onmogelijke manier uitte.
Stel dat de stelling klopt dat we bij verliefdheid eigenlijk ook verliefd worden op een weerspiegeling of echo van onszelf. Dat kan heel leerzaam zijn, want we kunnen ons verliefde gevoel naar anderen vrij uiten en ons bewust worden van welk deel van onszelf we meer zouden willen koesteren. Of de ander ook verliefd op ons wordt, doet er eigenlijk weinig toe. Dat zou hoogstens iets over die ander zeggen. Waarom zouden we bang zijn dat de ander niet van ons houdt? We hoeven de bevestiging dat we er onvoorwaardelijk mogen zijn niet bij de ander te zoeken. We overschatten de romantische liefde als we verlangen naar de samensmelting met iemand die op onszelf lijkt. Om ons met onszelf te verenigen, hebben we de ander niet nodig. En wanneer we onszelf zijn, kunnen we de ander veel beter zien als een individu met eigen kwaliteiten en eigenaardigheden. Dat creëert ruimte. En in onszelf kunnen we de eenheid met de ander ervaren.

Dus waarom verklaren we niet wat vaker elkaar de liefde?

Wanneer twee mensen elkaar gunnen om -weliswaar anders, maar- zichzelf te zijn, dan maakt een verbinding tussen hen een veel grotere kans op een duurzame relatie. In die relatie kunnen we de waarheid van onze overtuigingen onderzoeken en eventueel loslaten. En bevrijd van onnodige overtuigingen hebben we veel meer macht over ons leven en het ontstaan (terugkeer en beklijven) van geluk.

Niet wederkerige weerkaatsing

Verbonden aan de mythologie van Narcissus is het verhaal van de nimf Echo.
Wikipedia. “Echo had de gewoonte om onophoudelijk te praten. Zij leidde daarbij de godin Hera zodanig af, dat Hera's echtgenoot, Zeus, niet meer betrapt kon worden bij zijn talloze affaires met andere godinnen of stervelingen. Volgens enkele bronnen vervloekte Hera Echo daarom, zodat ze alleen nog maar in staat was om anderen na te praten. Echo werd verliefd op Narcissus maar deze had enkel interesse in de jacht. Bij hun eerste treffen, verstopte Echo zich en herhaalde de woorden van Narcissus. Toen Narcissus tegen de stem zei dat hij haar wilde vergezellen, sprong Echo met haar hart vol liefde tevoorschijn en herhaalde ook weer Narcissus' woorden. Toen hij Echo echter zag, verafschuwde hij haar meteen. Echo's hart brak meteen en ze verstopte zich in een grot, daar kwijnde ze weg van verdriet totdat alles verdwenen was. Alleen haar stem bleef over en die herhaalde alle laatste woorden. Haar stem is het liefst tussen de bergen, vandaar dat je daar een echo hebt”.
Tot zover Wikipedia.

Echo stond niet in contact met zichzelf, maar was voortdurend contact aan het maken met een ander. Narcissus was alleen geïnteresseerd in zichzelf. Hun verhaal is een waarschuwing voor extreme gerichtheid (naar binnen en naar buiten) die leidt tot het verlies van verbinding met anderen.

Hoewel het belangrijk is om gezonde relaties na te streven en compatibiliteit te zoeken, kan het idee van voortdurend op zoek zijn naar een "betere match" en alleen maar het spiegelen van overeenstemming ook tot problemen leiden. Het is begrijpelijk dat je wilt streven naar een bevredigende relatie, maar het constant afhouden van verbinding met anderen in de hoop op een perfecte match kan leiden tot een gevoel van eenzaamheid en het missen van waardevolle connecties.

En verliefdheid, hoe zit het daarmee?

Uit een interview met Vera Helleman.
“Verliefdheid is een positieve projectie, maar nog steeds buiten jezelf en daardoor saboteert het je uiteindelijk. Maar het heeft een interessante functie. Je ervaart een eenheidsgevoel, een soort vervulling. Maar de grap is dat dat niet door die ander komt. Je ervaart jezelf, zonder sluiers. Verliefdheid komt voort uit het gevoel van complete acceptatie, bij ‘die ander ‘hoef je nu eindelijk helemaal niets te beschermen. Hij of zij ziet jou voor wie je werkelijk bent, hij vindt je helemaal leuk. Dan voel je je ook helemaal leuk, je hart gaat open, je wordt ontvankelijk en verbind je met jezelf en daardoor tegelijk met de ander. Je durft in de intieme verbinding te gaan. En voelt eenheid. Maar die partner is niet het ingrediënt waardoor je eenheid voelt, die ontstaat in je open hart. Uiteraard kun je heel fijne momenten van verbinding hebben, maar het komt dus niet door die ander. Het zit in jezelf. Door onze emotionele behoeftigheid denken we de ander – iemand om verliefd op te worden – nodig te hebben voor dat gevoel. Maar de ander herinnert ons slechts aan de schoonheid en liefde die we zelf zijn”.

Vera Helleman zegt in onderstaand boek. "Via de ander ontmoet je jeZelf. Je ziet door de bril van het ego je eigen denkbeelden en je emoties weerspiegeld in de ander".

Vera Helleman. Moeiteloos jezelf zijn, ontwaken in een nieuw bewustzijn (bol.com).

Komen tot een altruïstisch individualisme

Frédéric Lenoir (1962) is filosoof, socioloog, godsdiensthistoricus en hoofdredacteur van Le monde des Religions. In het Nederlands verschenen van hem De filosofie van Christus (2008), Een geschiedenis van onze goden (2010), Socrates, Jezus, Boeddha (2010), Hoe Jezus God werd (2011) en onlangs Handleiding voor een evenwichtige geest en een kalm gemoed.

In een interview met de Volkskrant, 19 mei 2012 stelt hij het volgende.
De westerse mens is zijn illusies kwijt. Maar des te beter! Hij maakt nu kennis met het echte leven. Met de echte wereld. En met zichzelf.

Onderaan.
Alle ideologieën zijn ingestort: de dogmatische religie die ons één waarheid zou brengen, het sciëntisme dat geloofde dat de wetenschap de wereld kon redden, het nationalisme waarvoor men zijn leven gaf, het communisme dat iedereen gelijk zou maken. Nu beleven we de grenzen van de laatste ideologie, het economisch liberalisme. We merken nu dat ook het geld de mens niet gelukkig maakt. Daarom komen we terug bij de filosofie, een filosofie die wezenlijke vragen stelt en die zich bezig houdt met het individu. We hebben begrepen dat we de wereld niet kunnen veranderen, tenzij we zelf veranderen.

Het individu moet een nieuwe weg inslaan? En zijn verantwoordelijkheid nemen?
Nog nooit in de geschiedenis van de mensheid is het individu zo vrij geweest om zijn eigen leven in te richten, zijn beroep te kiezen, zijn seksualiteit te beleven. Vandaag lopen we tegen de grenzen van het individualisme aan. Maar we kunnen en moeten niet terug naar de geformatteerde vorm van het individu in de groep. De enige oplossing is dat het individu het hart van het systeem blijft en dat hij zich verantwoordelijk gaat voelen voor zichzelf en voor de ander. Het individu moet persoonlijke keuzes maken, maar met een verlichte geest, met een goed kompas, met gevoel voor collectieve verantwoordelijkheid. Komen tot een altruïstisch individualisme – dat is de uitdaging voor deze eeuw.

Hier zijn enkele manieren waarop deze benadering kan worden bereikt. 

• Ontwikkel een dieper begrip van de samenhang tussen individuen en de samenleving. Het begrijpen van de onderlinge afhankelijkheid van individuen in de samenleving kan helpen om een gevoel van mededogen en verantwoordelijkheid voor anderen te ontwikkelen. Het besef dat de acties van één persoon invloed hebben op anderen en op de maatschappij als geheel kan leiden tot een meer altruïstische houding.
• Focus op persoonlijke ontwikkeling. Door te werken aan persoonlijke ontwikkeling kunnen individuen meer inzicht krijgen in hun eigen waarden en overtuigingen, en kunnen ze beter begrijpen hoe deze in overeenstemming kunnen worden gebracht met het welzijn van anderen. Dit kan bijvoorbeeld worden bereikt door middel van meditatie, zelfreflectie of counseling. 
• Maak bewuste keuzes. Door bewuste keuzes te maken die gericht zijn op het welzijn van anderen, kunnen individuen hun altruïstische houding versterken. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat ze minder consumeren, zich vrijwillig inzetten voor gemeenschapsprojecten of doneren aan goede doelen.
• Stimuleer een cultuur van altruïsme. Door de waarde van altruïsme te benadrukken en te stimuleren in de samenleving, kan een cultuur van altruïsme worden bevorderd. Dit kan bijvoorbeeld worden bereikt door het organiseren van evenementen die gericht zijn op vrijwilligerswerk, het delen van verhalen van mensen die anderen hebben geholpen, of het aanmoedigen van scholen en bedrijven om vrijwilligerswerk en maatschappelijke betrokkenheid te stimuleren.

Observeren en loslaten

Jezelf ontdoen van

In de Volkskrant van 23 mei schrijft Olaf Tempelman over het oplevende Taoïsme onder de titel Wie zich meester waant, is vaak een slaaf.

Tempelman citeert sinoloog Mark Leenhouts:
Als de Tao leeg is en het taoïsme in het ontkerkelijkte Nederland een 'spirituele leegte' vult - is dat dan geen leegte vullen met leegte? Niet per se, betoogt Leenhouts: 'Wat de taoïsten 'het legen van het hart' noemen, betekent eigenlijk het 'vasten van het hart'. Oftewel: het uitbannen van menselijke gedachten en verlangens. In die geestelijke stilte kun je één worden met de Tao - het alleen met intuïtie benaderbare oerprincipe dat de natuur regeert en de mens daarvan is afgedwaald'.
Tot zover de Volkskrant.

Het vasten van het hart zou betekenen het uitbannen van menselijke gedachten en verlangens. Boeddhist Eckhart Tolle legt dit anders uit: hij houdt mensen voor om te mediteren en zich daarbij niet te identificeren met gedachten, gevoelens en verlangens. Dit betekent dat deze niet hoeven te worden onderdrukt, ze mogen er zijn en kunnen het beste weer worden losgelaten. Juist wie zijn gedachten en emoties uitbant zal slaaf zijn en mogelijk nooit meester. Het gevaar van onderdrukking is dat zij juist dan op onverwachte en ongewenste manier toch weer de kop opsteken. Observeer jouw gedachten, gevoelens en verlangens zodat je ervan kunt leren oftewel bewust kunt worden. Het gaat om de balans: alle gevoelens mogen er zijn, maar hoeven niet allemaal ongeremd naar buiten te komen of te worden onderdrukt.

Overgangen in een mensenleven

Transformatie

De mens kan in zijn leven verschillende overgangen meemaken die je kunt benoemen als transitie of zelfs transformatie.
Transities zijn verandering aan de “buitenkant”, zoals geboren worden, naar school gaan, zelfstandig wonen en bijvoorbeeld trouwen, kinderen krijgen. Transities kun je labelen: baby, peuter, kleuter, puber, volwassene; echtgenoot, vader, moeder, ouder, weduwe. In de reeks transities zit de ontwikkeling van de menselijke vrijheid, waarbij steeds grotere verantwoordelijkheid kan worden gedragen en er zit in het verbreken en aangaan van verbinding(en).

Transformaties zijn veranderingen aan de “binnenkant”. De ontwikkeling van je ego is een transformatie in jouw kindertijd waarop je je bewust wordt van de voor- en nadelen van het afgescheiden zijn van anderen. Transformatie kent gevoelens en behoeftes. Transformatie gaat van binnenuit naar buiten. Als mens maken we niet vaak een transformatie mee.
De zekere transformatie is de lichamelijke transformatie, namelijk de overgang van kind naar volwassene.
De geestelijke transformatie die je mogelijk als volwassene kunt doormaken is de ontwikkeling van egogericht naar hartgericht leven. Dit laatste vraagt toelichting want ego en “vanuit het hart leven” staan niet letterlijk voor waarneembare fenomenen. Iemand die egogericht is, gaat zoveel mogelijk voor het eigen belang en probeert zich van anderen te onderscheiden. Nadeel kan zijn dat je vervreemdt of afhankelijk blijft van de erkenning van anderen.
Het ego geeft eigenheid en continuïteit, maar weerhoudt ons van transformatie, omdat het bang is zichzelf te verliezen.

Heel worden

Iemand die vanuit het hart leeft, heeft zijn verstand en gevoel geïntegreerd in een evenwichtig leven, open en zonder oordeel en probeert juist optimaal in verbinding met anderen te leven.
Transformeren doe je eigenlijk maar één of twee keer in je leven. Dat is niet letterlijk een moment maar figuurlijk het moment waarop je je realiseert dat of-of denken je nergens brengt en en-en denken je veel verder. Het is niet letterlijk een moment omdat de transformatie niet altijd soepel en snel gaat, je kunt tijdelijk terugvallen. En-en denken betekent dat er meerdere waarheden naast elkaar bestaan en dat je soms mag kiezen en vaak niet hoeft te kiezen. Dat je om gelukkig te worden niet alsmaar hoeft te denken en dat je je het lekkerst voelt als je jouw verstand en gevoel laat samengaan en tegelijk open staat voor nog meer indrukken.

Loslaten

Geestelijk transformeren is ruimte scheppen voor liefdevolle relaties door de noodzaak tot oordelen te overstijgen en te realiseren dat je niets hoeft te doen om er te mogen zijn en je voor jouw zelfwaardering niet van anderen afhankelijk bent. Het is geen apathie, het is gewoon doorleven en de mogelijkheden benutten om verbinding met anderen te maken en om creatief te zijn.
Iedere geest die aangeraakt wordt door de ervaring van non-duaal bewustzijn beweegt zich (transformeert) naar de ervaring van ultieme heling en werkelijke vrijheid.

Wat is dan het verschil met niet-transformeren? Het verschil zit ‘m in de afhankelijkheid, eerst heb je anderen nodig vanuit een behoefte, daarna verbind je je in vrijheid, omdat je iets voor een ander of de samenleving wilt betekenen. Je ontleert en je ont-labelt.
Het gaat om het loslaten van beperkende overtuigingen. En daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen, het liefst op school. Maar door de nieuwe media kun je je tegenwoordig permanent (24x7 uur per week) nieuwe inzichten opdoen, waarmee je je van beperkende overtuigingen kunt bevrijden en nieuwe, bevrijdende verbindingen kunt scheppen.

Transformatie

Over het boek De zeven eigenschappen van effectief leiderschap zegt Stephen Covey:
“Ik heb die zeven eigenschappen niet zelf bedacht. Het zijn algemeen bekende principes die in alle wereldgodsdiensten terug te vinden zijn. In feite is het common knowledge, al is het dan geen common practice – en daarin zit het probleem. Naar onze aard zijn we reactief ingesteld en geneigd om uit eigenbelang te handelen. Maar als mensen zijn we tegelijk tot hogere zaken in staat en kunnen we een proactieve houding ontwikkelen, waardoor we ons eigen lot in handen nemen en iets kunnen toevoegen aan het geluk van de mensen om ons heen”.

De zeven eigenschappen zijn:
1. Wees proactief
2. Begin met het einde voor ogen
3. Begin bij het begin
4. Denk in termen van winnen/winnen
5. Probeer eerst te begrijpen, dan begrepen te worden
6. Werk synergistisch
7. Hou de zaag scherp

Van reactief via pro-actief leven naar transformeren wie je zou kunnen zijn. We leren en ontwikkelen via een blik in de spiegel die een ander ons biedt en door zelfinzicht. We transformeren door te weten wat te accepteren en wat los te laten.

Covey gaat ervan uit dat je pas echt blijvend kunt veranderen als je dat van binnenuit doet – als je niet je gedrag maar je karakter onderzoekt en aanpast. Die verandering kan ook alleen maar in overeenstemming zijn met wie je nu bent: een geheel ander mens willen worden is gewoon niet realistisch. Het is het vermogen te weten wie je bent en wat je wilt bereiken in het leven, met alle beperkingen van dien, waardoor je tevredener en succesvoller kunt worden. Succes meet je dan niet af in termen van geld of status, maar door te kijken in hoeverre je het door jezelf gevisualiseerde doel hebt bereikt of gaat bereiken.
Je weet dan in elke situatie die zich voordoet in je leven wat de beste reactie of de volgende stap is.



Sean Covey is de zoon van Stephen R. Covey.

De theorie van Covey sluit aan bij de theorie U van Otto Scharmer.
Theorie U gaat over persoonlijk leiderschap, met als kernvraag: Hoe kan ik als mens een volstrekt eigen bijdrage leveren aan de maatschappij, die tegelijkertijd aansluit bij wat de omgeving echt nodig heeft? Otto Scharmer nodigt ons uit om de wereld op een nieuwe manier te zien. Waar en hoe we onze aandacht inzetten is de sleutel tot wat we creëren. Hetgeen ons vaak weerhoudt om 'in het nu te zijn', is wat Scharmer onze blinde vlek noemt, een plek in ons innerlijk waaruit we handelen. Het is van het grootste belang om ons van deze blinde vlek bewust te worden. Door het U-proces te doorlopen leren we in contact te komen met ons ware zelf. De stappen in het proces zijn een open geest (niet oordelen), een open hart (onbevooroordeeld waarnemen) en een open wil (contact maken met spirituele intelligentie en open laten wiens wil je gaat volgen). Deze laatste fase is vergelijkbaar met de wijsheid van Socrates: weten dat je eigenlijk niets zeker weet, wat je bescheiden maakt en je voorbereidt op waardevol inzicht dat intuïtief tot je kan komen.
In deze video noemt Scharmer gaan door dit proces 'presencing', 'to sense and bring in the present one's highest future potential', ofwel het hoogst haalbare toekomstige potentieel waar te nemen en in het nu te realiseren.

De ziel is waar zij liefheeft

De taal weerspiegelt de ziel

April 2012 was de maand van de filosofie met als thema ‘de ziel’.
Het bestaan van een (on)sterfelijke ziel is ongewis, het boeddhisme bijvoorbeeld gelooft er niet in.

De ziel heeft zich zeker in onze taal genesteld. Seneca zei al "De taal weerspiegelt de ziel".

• de ogen zijn de spiegels der ziel
• door de ziel gaan
• op zijn ziel trappen
• jouw ziel blootleggen
• een goed geloof en een kurken ziel dan drijft men de zee over
• hoe hoger het hart, hoe lager de ziel
• hoe meer zielen, hoe meer vreugd
• met hart en ziel
• met zijn ziel onder de arm lopen
• zielenroerselen
• moederziel alleen
• ter ziele zijn
• God hebbe zijn ziel
• zielsverwanten: twee zielen, één gedachte
• zijn ziel en zaligheid verkopen
• zijn ziel in lijdzaamheid bezitten

In geen van deze uitdrukkingen wordt de aard van de ziel duidelijker, terwijl het woord ziel juist dan gebruikt wordt om de kern van de zaak aan te duiden. Maar het wordt ook gebruikt als een verlegenheidsaanduiding, bijvoorbeeld "zielig" of juist "zielsgelukkig".

Leven vanuit het hart

Zo is het begrip "ziel" met "het zelf", "leven uit het hart" en "ware liefde" iets wat ongrijpbaar is. Sommige mensen interpreteren "leven vanuit je hart" als het volgen van je intuïtie, het vinden van wat je passie is en het nemen van beslissingen die in lijn zijn met je waarden en verlangens. Dit kan betekenen dat je je niet laat beïnvloeden door de mening van anderen en dat je trouw blijft aan jezelf en je innerlijke stem.

Andere mensen kunnen "leven vanuit je hart" zien als het hebben van een hart dat openstaat voor compassie, vriendelijkheid en mededogen voor jezelf en anderen. Dit kan betekenen dat je empathisch bent en begripvol naar anderen toe, zonder oordeel of veroordeling.

Waar ontspringt de bron van wijsheid?

Het is echter belangrijk om te onthouden dat het hart niet de enige bron van wijsheid is. Het kan nuttig zijn om ook je verstand te gebruiken bij het nemen van beslissingen en het nemen van acties die in lijn zijn met je doelen en verantwoordelijkheden.
We moeten niet de vergissing maken dat we de weerspiegeling van deze begrippen in onze taal verwisselen met de oorsprong (zie ook de allegorie van de grot bij Plato). We kunnen net als met een spiegel wel wat over onszelf te weten komen door iets te doen (communiceren) en mee te kijken in de spiegel (luisteren).
Wie kijkt naar iets in de spiegel om te grijpen, grijpt mis. Wie open (leeg, zonder oordeel) kijkt om te ervaren, komt verder.
Dat wat er werkelijk toe doet, laat zich niet afdwingen.

De kwaliteit van de ziel

De ziel worden de volgende 12 kwaliteiten toegedacht.

1. Liefde - deze kwaliteit staat voor onvoorwaardelijke acceptatie en genegenheid voor jezelf en anderen. 
2. Vreugde - deze kwaliteit staat voor een innerlijke staat van geluk en tevredenheid. 
3. Vrede - deze kwaliteit staat voor een innerlijke staat van rust en kalmte, zelfs te midden van chaos. 
4. Geduld - deze kwaliteit staat voor het vermogen om te wachten en te volharden zonder gefrustreerd of boos te worden. 
5. Vriendelijkheid - deze kwaliteit staat voor vriendelijk en attent zijn naar jezelf en anderen. 
6. Goedheid - deze kwaliteit staat voor het doen van het goede, zelfs als het niet direct in je eigen belang is. 
7. Geloof - deze kwaliteit staat voor vertrouwen hebben in jezelf, anderen en het universum. 
8. Zachtaardigheid - deze kwaliteit staat voor het vermogen om zorgzaam en medelevend te zijn naar jezelf en anderen. 
9. Zelfbeheersing - deze kwaliteit staat voor het vermogen om je emoties en impulsen te beheersen. 
10. Bescheidenheid - deze kwaliteit staat voor een bescheiden houding en het vermogen om te waarderen wat je hebt zonder arrogant te zijn. 
11. Wijsheid - deze kwaliteit staat voor een diepgaand begrip van jezelf en het universum. 
12. Moed - deze kwaliteit staat voor het vermogen om angst te overwinnen en risico's te nemen voor het goede. 

Deze kwaliteiten worden "zielskwaliteiten" genoemd omdat ze verband houden met het innerlijke wezen van een persoon, ofwel de ziel. Deze kwaliteiten worden vaak geassocieerd met spirituele ontwikkeling, omdat ze kunnen bijdragen aan een diepere verbinding met jezelf en anderen, en aan een gevoel van vervulling en betekenis in het leven. Ze worden beschouwd als belangrijke deugden die kunnen helpen bij het ontwikkelen van persoonlijke integriteit en morele verantwoordelijkheid

Waar is de ziel niet?

In Volzin nr 7 een interview met cultuurfilosoof Gerard Visser.
Het betoog van Visser’s boek over de ziel (Niets cadeau) gaat uit van de hypothese dat de ziel in de Europese filosofie is gestorven aan de illusie van haar kenbaarheid. De auteur gaat vervolgens na hoe in de moderne levensfilosofische en fenomenologische bezinning op het vraagstuk van de individualiteit een spirituele voeling met de ziel terugkeert, die is gebaseerd op de ervaring van haar ondoorgrondelijkheid.
Er valt over de ziel door Visser niet zo veel te zeggen, maar des te meer over de fenomenen die er mee samenhangen als de dood, het zelf, het geweten en Dasein.
Met behulp van Meister Eckhart en dichteres Szymborska (schrijfster van het gedicht Niets cadeau komt Visser tot de conclusie, dat we niet zonder het zielbegrip kunnen. Want de ziel “heeft ons nodig, om haar liefde ('amor in caritas') mede te delen”.
Hij citeert filosoof Schelling. “De ziel is niet waar zij is, maar waar zij liefheeft”.
Terzijde.
De Soefi's zien de ziel als de plek waar God zich toont en mede in het licht dat God liefde is, wordt door het geloof in het hogere het vermogen bevrijd om lief te hebben. Het is het beeld van vorm krijgen terwijl de vormgever onzichtbaar blijft.

Open staan voor de ziel

Visser’s laatste boek over Nietzsche begint met de volgende zin.
Een filosofische weg werkt meestal toe naar het onuitsprekelijke, in zekere zin naar dat waar geen woorden meer voor zijn.
Gerard Visser ziet de ziel als ‘resonantieruimte’ of ’open midden’ als iets ontvankelijks dat de opdracht heeft dit midden te behoeden voor bezetting door bijvoorbeeld de wetenschapper. Een bekend voorbeeld is Dick Swaab, die het bestaan van een vrije wil ontkent en alle verschijnselen, die daarmee (en met de ziel) samenhangen, verklaart als illusionaire bijproducten van hersenactiviteit.

God en de ziel zijn uiteindelijk ondoorgrondelijke, maar gelukkig wel ervaarbare fenomenen. Het vraagt om opheffing van blokkades, onbevooroordeeld voorbereid zijn en open staan, kortom om er voor te zorgen dat er niets in de weg staat.

Houden van, is dat een gevoel?

Voelen of doen?

Houden van, kan variëren van een diepe genegenheid tot romantische liefde. Veel mensen beschouwen liefde als een gevoel, omdat het vaak wordt geassocieerd met gevoelens zoals geluk, vreugde, verlangen, verbondenheid en tevredenheid.

"Houden van", kan zowel een gevoel als een actie zijn. Wie intens houdt van een ander ervaart vele positieve gevoelens. Maar geen van die gevoelens is zelf de aard van liefde. Er zijn allerlei afgeleide vormen van liefde.
Gevoelens zijn per definitie tijdelijk. Alles wat je voelt voor iemand van wie je zegt te houden is een afgeleide van liefde. Dat is geen devaluatie van die gevoelens, maar zou een bevrijding kunnen zijn van een kramp om bij "houden van" voortdurend iets blijvends te willen voelen. Geniet vooral van de gevoelens die liefde oproept (zoals verliefdheid), maar klamp je er niet aan vast. De tijdelijkheid van niet zo prettige gevoelens is immers ook een zegen bij wat een geliefde oproept die je verlaat.
"Houden van", kan ook een actie zijn, zoals het tonen van liefde door daden van zorg en opoffering, of het uiten van liefde via woorden of gebaren. 

Een definitie van "houden van"

Van de site van IDEE (Therapie & Training) deze definitie.
Houden van is een vorm van houden, vasthouden. De oudst bekende vorm van dit woord luidt hoeden. En dit is ook precies de kern van het begrip: houden van een ander is hem of haar accepteren en door dik en dun beschermen, het is zorgen voor de ander en, daaruit voortvloeiend, (mede-)verantwoordelijkheid nemen voor zijn of haar welzijn.
Houden van is daarom eerder een bewuste act dan iets wat je overkomt. Je besluit er toe, houdt je er aan, beroept je er op en cultiveert het met de jaren.
Houden van heeft betrekking op al het wezenlijke in een relatie, zoals de emoties en gevoelens, het seksuele en intieme, en het denken en handelen, plus dat wat de ander nodig heeft om goed te kunnen functioneren.
Het betekent ongeveer hetzelfde als liefde voelen voor. Het verschil is dat we bij het laatste de gevoelswaarde van de relatie benadrukken terwijl we bij houden van de nadruk leggen bij verantwoordelijkheid nemen, en het beschermen van en zorgen voor de ander.
Houden van hoeft niet wederkerig te zijn. Omdat het een bewuste keuze is, kan degene van wie wordt gehouden ervoor kiezen om het te ondergaan en het houden van niet te beantwoorden. De bevrediging van het houden van is namelijk daarin gelegen dat je het doet, niet in dat je het terugkrijgt - ook al is dat natuurlijk wel prettig.
Een wezenlijk aspect van houden van is dat je naarmate je jezelf meer accepteert, makkelijker en vollediger kunt houden van iemand anders. Dit is een inzicht wat in de psychologie en alle godsdiensten naar voren komt. Het refereert vooral aan de wederkerigheid en gelijkwaardigheid die een relatie mooi en vol kunnen maken.
Daarmee komt ook een cultureel-ethisch aspect om de hoek kijken want gelijkwaardigheid en wederkerigheid worden in de diverse culturen zelden op een gelijke manier ingevuld.
Het is maar dat je het weet.
Tot zover de site.

Onvoorwaardelijke liefde en het hart

Leven vanuit het hart betekent vooral de rol en betekenis van het hoofd (en de kracht van het denken) niet stellen boven de waarde van andere bronnen als gevoel en intuïtie. Het betekent voor man en vrouw ook het mannelijke (animus) niet boven het vrouwelijke (anima) stellen. Het is wijs om aandacht voor beide polen in jezelf te hebben en beide in evenwicht te brengen.
"Liefde stroomt" en "voelen doe je van hart tot hart", zo zegt populair taalgebruik. Het zou mooi zijn wanneer er iemand opstaat die concreet kan maken wat dit betekent. Het hart is een spier, waarvan je het functioneren kunt (ont)regelen via gedachten, emoties en gevoelens. Verliefdheid doet jouw hart sneller kloppen en liefdesverdriet leidt tot een gebroken hart en hartzeer. Maar bovengenoemde uitleg van houden van spreekt niet over een rol van het hart daarbij.
Dit doen wel mensen die geloven in chakra’s. Chakra's bestaan niet fysiek, maar hebben een symboolfunctie, waarvan je kunt leren. “Het hartchakra is het centrum van de liefde, de geborgenheid en het medeleven”. Maar het kennen van de waarheid daarvan ligt buiten de werking van onze zintuigen, hoogstens in het bewustzijn.

Stromende liefde is ook het beeld van iemand die eerst zelf put uit de bron door zijn/haar kom in de stroom te houden en die alles weggeeft wat uit de kom overstroomt. Geef onvoorwaardelijk weg wat je over hebt.

Liefde is vooral een werkwoord

Leven vanuit het hart betekent dat je leeft op basis van je innerlijke gevoelens, intuïtie en ware verlangens. In plaats van te worden geleid door externe verwachtingen, normen en maatschappelijke druk, neem je beslissingen die aansluiten bij je diepste waarden en verlangens. Leven vanuit het hart houdt ook in dat je openstaat voor je gevoelens en deze op een gezonde manier uitdrukt en verwerkt. Het betekent dat je verbonden bent met jezelf en met anderen op een authentieke en liefdevolle manier. Om te leven vanuit het hart is het belangrijk om stil te staan bij wat voor jou belangrijk is en wat je echt wilt in het leven. Door te luisteren naar je intuïtie en je gevoelens serieus te nemen, kun je keuzes maken die echt bij je passen en die je vreugde en vervulling brengen.
Vanuit je hart leven is een vorm van en-en leven: je houdt balans tussen denken en voelen en wat je intuïtief (en daarmee onmiddellijk) te binnen schiet. Volg je hart en gebruik je hoofd. Geen van de drie onderdelen heeft prioriteit of een hogere waarde. Je ervaart het (in het) midden en probeert te handelen naar wat alle drie bronnen je ingeven.

Helen Fisher over romantische liefde

"Ik begon te beseffen dat romantische liefde geen emotie is. Ik had altijd gedacht dat het een serie van emoties was, van heel hoog tot heel laag. Maar eigenlijk is het een drijfveer. Het komt van de motor van het verstand, het behoeftige deel van het verstand, het verlangende deel van het verstand. Het soort verstand -deel van het verstand- wanneer je reikt naar dat stukje chocolade, wanneer je die promotie op het werk wilt verdienen. De motor van het verstand. Het is een drijfveer".

Liefde is ongrijpbaar

We zijn het allemaal waard om het te beleven. Liefde is en hoeft alleen maar ontdekt en gekoesterd te worden. Liefde stroomt vrij nadat blokkades opgespoord en opgeheven worden.
Zonder liefde geen vrijheid en zonder vrijheid geen liefde.

Riekje Boswijk-Hummel in het boek van Han Kuik 'De moed tot liefde. De weg naar liefde, vervulling'.
"Liefde is echt een diepe intentie. Die ligt dieper dan het gevoel, in feite nog dieper dan het hart, het is een intentie van de ziel".

Het ego maakt vrij en verbindt

Het ego is nodig

Het ego speelt een belangrijke rol bij het ontwikkelen van ons zelfbewustzijn en zelfbeeld. Het stelt ons in staat om onszelf te definiëren en te onderscheiden van anderen, en het stelt ons in staat om ons gedrag en onze ervaringen te begrijpen en te interpreteren vanuit ons perspectief als individu.

Het ego staat vaak in een negatief licht. Associaties met egoïstisch en egocentrisch spreken voor zich. Maar de mens kan zich niet ontwikkelen zonder een ego. Het hoort bij een onmisbaar stadium in zijn ontwikkeling.

Het ego is volgens Jung het centrum van het bewustzijnsveld. Geen enkele inhoud die in dat veld komt kan de kwaliteit “bewust worden” bereiken tenzij deze inhoud verbonden raakt met het ego. Alle bewuste psychische activiteiten staan onder beheer van het ego.
Het ego ontstaat uit het archetype Zelf, het centrale regulerende archetype van de gehele psyche, het bestuurlijke en ontwikkelingscentrum van zowel het bewuste als van het onbewuste deel. De wording van het ego vindt plaats in de eerste levenshelft tot circa 35 jaar. Het ego verlost zich uit het Zelf en is bij voorspoedig verloop omstreeks die tijd zo goed als volledig uit het Zelf getreden maar blijft er wel mee verbonden. Deze verbinding tussen ego en Zelf wordt aangeduid met de ego-Zelf-as. Het ego is van het archetype Zelf de ‘ambassadeur’ in het bewustzijn.

Egofuncties

Aan het ego worden een viertal specifieke functies toegekend.

1. Het waarnemen, dat het werkelijkheidsgehalte van de objecten kan vaststellen. Waarnemingen vertellen niet wat er gaat gebeuren;
2. Het denken, dat schift en tracht aan te geven wat de aard van het object is. Het denken geeft het object een naam, plaatst het object in categorieën en zoekt naar het samenhangende geheel, de betekenisgevende context, waarin het object zijn plaats en functie heeft. Voor deze functie heeft het ego (subject) enige afstand nodig ten opzichte van het object;
3. Het gevoelen, dat aangeeft wat het object voor de waarnemer betekent, b.v. een bedreiging, een gezochte, een hooggewaardeerde zaak of een (on)nuttig verschijnsel. Het betreft een waarderend oordeel;
4. De intuïtie geeft aan waar het waargenomene vandaan komt en waar dit heen gaat. De intuïtieve inhoud, ingevingen en voorgevoelens, die uit het onbewuste als een flits worden aangereikt, heeft een directe inhoud van een concreet gegeven en reikt een oordeel aan over zekerheid en (on)twijfelbaarheid. De inhoud kan later blijken onjuist te zijn. De kritische zin dient waakzaam te zijn.

Deze analytische beschrijving suggereert een onafhankelijk functioneren van elk der functies. In feite functioneren de vier functies steeds synchroon, gelijktijdig.
Tot zover Jung.

Afscheiding en verbinding

Het koesteren van het ego gaat samen met gevoelens van afgescheiden zijn van anderen. Ben ik of is de ander toereikend? Dit kan angst oproepen voor uitsluiting en eenzaamheid. Het kan ook verleiden om te denken dat je meer bent dan een ander. Het gevaar van hoogmoed (hybris) ligt op de loer en kan agressie van anderen oproepen en de neiging om de egoïst onderuit te vloeren en van zijn voetstuk te stoten.

In het ideale geval is het ego verbonden en vrij. In de ontwikkeling van de persoonlijkheid in de tweede helft van het leven gaat het erom om niet meer te identificeren met het ego en haar vier functies.
Aldus wordt ruimte gelaten voor de ander: letterlijk en figuurlijk. Ruimte laten voor andere opvattingen kan vrijblijvend en dus redelijk gemakkelijk zijn. Maar ruimte voor andere gedragingen is moeilijker omdat dit bedreigend kan overkomen voor het eigenbelang. Dan ontstaat angst die kan leiden tot agressie. Ruimte geven aan de ander betekent hem te laten zijn wat hij is, en dat te aanvaarden, omdat hij een mens is.
Komt de mens uiteindelijk tot inzicht en doorprikt hij het mechanisme van de geconditioneerdheid, dan kan hij eindelijk zijn gedachten en gevoelens zien voor wat ze zijn.
De aandacht geldt op de eerste plaats de eigen geest, het eigen hart. Vooraleer we naar de ander kijken is het belangrijk eerst het eigen instrument van waarneming na te zien, en zo nodig het te reinigen of aan te scherpen. Het middel daartoe is de meditatie: een oefening om alle denkactiviteit tot rust te laten komen en enkel nog open te staan voor wat zich aanbiedt.
De ontwikkelde persoonlijkheid heeft de moed zijn angsten te ervaren, zijn alleen-zijn en zijn kwetsbaarheid. Wie de werkelijkheid volledig (niet vooringenomen) waarneemt krijgt inzicht in de veranderlijkheid en vergankelijkheid van alles wat naam en vorm heeft. Hij heeft inzicht in en is verbonden met een bodemloze bron waaruit vrij mededogen en liefde stroomt. En ervaart daarmee een non-dualiteit of twee(een)heid.

Bovenstaande is vrij weergegeven van stichting bodhisattva.

Vera Helleman over ego en je (niet) afhankelijk maken van de waardering van een ander in deze video.

Het ego kan spiritualiteit bevorderen en in de weg zitten

Frédéric Lenoir schrijft in zijn boek over de geschiedenis van het denken over God. Volgens hem is er een onmiskenbare ontwikkeling richting een steeds persoonlijker beleefd en minder dogmatisch geloof.
Een citaat:
Religie brengt mensen samen door middel van een gemeenschappelijk geloof in een onzichtbare wereld die hun te boven gaat. Daarom gebruikt Régis Debray voor religies de zeer toepasselijke term 'menselijke gemeenschappen'. Daar zou ik tegenover willen stellen dat spiritualiteit, de persoonlijke zoektocht van de geest, aanvankelijk juist ontbindt. Spiritualiteit bevrijdt het individu van alles wat hem bindt en in waanideeën gevangen houdt - onwetendheid, ongegronde meningen, vooroordelen - maar ook van de groep. Dankzij spiritualiteit kan de mens het juk van traditie, van het collectieve afwerpen en tot zichzelf, tot zijn innerlijke waarheid komen. Hoewel spiritualiteit het individu in eerste instantie losmaakt, is het uiteindelijke doel ervan toch dat ze datzelfde individu weer op de juiste manier met anderen verbindt. Anders gezegd: spiritualiteit ontbindt om beter te kunnen verbinden, en bevrijdt het individu om het te leren lief te hebben. Spiritualiteit die ontaardt in onverschilligheid of minachting ten aanzien van anderen is geen echte spiritualiteit maar een neurose waarvoor het spirituele als uitvlucht dient.

Door middel van het gebed (Jezus), de filosofie (Socrates) of meditatie (Boeddha) kon het individu voor zijn heil zorgen zonder de voorgeschreven rituelen van de traditie te doorlopen. Verder richtte hun onderricht het aristocratische karakter van de traditionele samenlevingen te gronde. Er bestond voor hen geen wezenlijk verschil tussen mensen: voor iedereen, rijk of arm, slaaf of vrij burger, lag de verlossing of het zielenheil binnen bereik. Er was geen hiërarchie meer, geen kaste, geen uitverkoren volk. Alle mensen waren gelijk, omdat ze allemaal een onsterfelijke ziel bezaten, die hun instaat stelde een geestelijk leven te leiden dat hun vrijheid schonk.

Niet zeuren over liefdesverdriet

Wim de Jong is columnist in het Magazine van de Volkskrant. Al een paar jaar schrijft hij over de tanende liefde van zijn 10 jaar jongere vrouw. Nadat zij bij hem weg is gegaan heeft hij zijn worsteling met zijn liefdesverdriet op schrift gezet in het boek “De Oefenvijftiger”.
De worsteling van Wim wordt met gemengde gevoelens ontvangen door zijn (vrouwelijke) collega’s.

Op 19 september discussiëren de Jong en zijn collega Koole over De Oefenvijftiger bij Pauw & Witteman.
Het leven van de vijftigplusman is niet eenvoudig, beweert Volkskrant-columnist Wim de Jong. Hij treurt over zijn verloren jeugd, twijfelt over gemiste kansen en kleedt zich als een cowboy.
De Jong, zelf 54 jaar, schreef er een boek over: De Oefenvijftiger, belevenissen van een man in midlife.
Wim de Jong moet niet zo zeuren, zegt Corine Koole. De schrijfster van onder meer Hoe mannen liefhebben vindt een klagende vijftigplusman erg onaantrekkelijk. De Jong zou zich beter bezig kunnen houden met mooie verhalen schrijven dan met zwelgen in ongeluk.

Een paar citaten uit wat Malou van Hintum 20-sep-11 schreef in de Volkskrant:
Mensen worden er niet aantrekkelijker op als ze in hun relatie helemaal geen grenzen stellen en hun lot volledig in handen leggen van hun partner. Het zou dan ook jammer zijn als 'de oefenvijftiger' die Wim de Jong presenteert een model wordt dat navolging krijgt. Mannen moeten niet trutten. Dat wil niet zeggen dat ze niet mogen aarzelen, twijfelen, of de dingen nog eens van een andere kant bekijken. Maar ze moeten niet huiselijke seks kopen met een pakje sigaretten of stukje kaas, een liposuctie nemen om hun vrouw te behagen, of hun ogen - in De Jongs geval zonder succes - laten laseren omdat mevrouw de geliefde een bril niet meer sexy vindt. Grow up!

Ruggengraat
Tegenwoordig barst het van de mensen rond de vijftig die nog één keer het roer omgooien in de hoop nu eindelijk een Verstandige Keuze te maken. Die maak je niet wanneer je zelf je rug niet recht, maar toelaat dat je speelbal bent van de beslissingen en emoties van iemand anders. Zelfrelativering gecombineerd met een gezond gevoel voor eigenwaarde zijn geen garantie om een midlifecrisis te ontlopen, maar ze helpen wel om je erin staande te houden. En nee, dat is niet eenvoudig. Dan mag je heus van je stuk zijn, en het even allemaal niet meer zo goed weten. Maar een beetje ruggengraat helpt wel om te voorkomen dat je op den duur je zelfrespect verliest, en niets anders kunt dan afwachten: afwachten of mevrouw De Jong je weer in genade aanneemt.
Oefenvijftiger, lotgevallen van een midlifeman (bol.com).

Hoe mannen liefhebben bekentenissen over verliefdheid, sex, verlangen en totale overgave (bol.com).

Een gebroken hart is een ingrijpende gebeurtenis in een mensenleven, omdat je niet alleen te maken hebt met het verdriet en het gemis maar ook met gevoelens van onmacht, falen, schaamte en een gebrek aan zelfvertrouwen. Toch is het mogelijk op een zinvolle wijze met deze gevoelens om te gaan, waardoor je er uiteindelijk gelukkiger en sterker door wordt. Susan Piver beschrijft vanuit haar eigen ervaring hoe je een pijnlijke ervaring als een gebroken hart kunt omzetten in een bron van positieve levenskracht.

De wijsheid van een gebroken hart, liefdesverdriet als bron van spirituele groei (bol.com) .

Misschien een troost voor Wim de Jong, zijn Volkskrant collega Wilma de Rek legt uit waarom winnaars vaak de echte losers zijn. In een interview: "Diep in veel mensen blijkt de angst te schuilen die ik ook ken: op een dag val ik door de mand. Op een dag komen ze erachter dat ik eigenlijk niks kan. Wat zullen ze lachen. Ik zou dolgraag zeggen dat ik mijn losergevoel volledig heb overwonnen. Maar dat is niet zo. Mijn gehunker naar erkenning, waardering, bevestiging en al die andere hinderlijke dingen is geen gram minder geworden. Het enige verschil met een jaar geleden is dat ik er gelukkig niet meer mee zit".

Allemaal losers, de kunst van het verliezen (bol.com).
Mannen die deugen, Op zoek naar een nieuwe vorm van mannelijkheid (bol.com).

Iedereen maakt fouten

De schrijfster werd zaterdag 4 juni 2011 geïnterviewd in de Volkskrant over haar nieuwe boek “Menselijke gebreken voor gevorderden”.

Uit het interview een paar tips & trucs.

1. Slijmen werkt, ook al zegt iedereen dat hij niet slijmt en nooit beslijmd wordt. Al die keren dat je erin trapt, merk je het immers niet. Het is de dagelijkse smeerolie van het sociale verkeer.
2. Hoe dommer mensen zijn, des te meer ze zichzelf overschatten. Je kunt domme mensen niks verwijten, want ze missen het vermogen om te weten dat ze dom zijn.
3. Als een relatie hecht wordt, verdwijnt de passie; dat is op te lossen door iets te beginnen met iemand van wie je nooit zeker bent. Lekker spannend en hartstochtelijk.

Tot zover de Volkskrant.

Het lijkt zo gevoelig en authentiek: je gevoel volgen en niet over je grenzen gaan. Maar het is vaak gewoon je zin doordrijven en in een klein beperkt wereldje blijven. In het verlangen naar eigenheid zijn we te veel met onszelf bezig, terwijl dat niet eens zelfkennis oplevert. Je wordt wijzer en vrijer door om je heen te kijken.
Met haar scherpe en luchtige observaties, ondersteund door recent psychologisch onderzoek, haalt Roos Vonk onze illusies over onszelf een voor een onderuit. Hoe we in groepen beslissingen nemen waar niemand het in z’n hart mee eens is, ook al menen we nog zo onafhankelijk te zijn. Hoe de passie verdwijnt in een goede relatie, en waarom het helpt als je een foute man hebt. Of bent. Waarom macht de creativiteit bevordert en denken aan seks juist niet. De lol van leedvermaak, en waarom meer verdienen dan anderen gelukkig maakt. Het domme onbewuste, dat per ongeluk plagiaat pleegt, ons verzoent met verkeerde keuzes, en onze misstappen verfraait zodat we er niets van leren.
Door de luchthartige en onderhoudende stijl van dit boek herkennen we met plezier onze eigen gebreken. Zo krijgen we een gezonde dosis zelfrelativering toegediend. Prikkelend voor iedereen die meer inzicht wil in zijn eigen en andermans blinde vlekken en verborgen bedoelingen.


Recensent Suzanne Weusten is teleurgesteld in de door de mand gevallen psycholoog Roos Vonk, maar blijft bij haar vijf sterren. In de Volkskrant van 24 september schrijft zij:
"Of ik achteraf nog achter de vijf sterren sta die ik op 18 juni in Boeken gaf aan Menselijke gebreken voor gevorderden van de Nijmeegse hoogleraar Roos Vonk, zo vroegen enkele lezers van de Volkskrant zich af. Inmiddels is immers gebleken dat het vlees-hufteronderzoek dat ze samen met Diederik Stapel deed op bedrog berust. De vraag is: kan iemand die fraudeert met onderzoeksgegevens eigenlijk wel een goed boek schrijven?
Ik vind Menselijke gebreken voor gevorderden een goed boek, nog steeds. Het feit dat lezers zich deze vraag stellen, komt trouwens ook voort uit een menselijk gebrek, om maar in de terminologie van Vonk te blijven".

De mannen verslindende draak is een vrouw

Lisette Thooft ziet het gevecht tussen man en vrouw als een beschavingsgeschiedenis. De macht van de vrouw, die zetelde in haar onderbuik, ging omhoog naar haar hart, waardoor zij een manipulatief kreng werd, en is nu op weg naar het hoofd, de ratio.
Mannen worden gek van de claimende, bemoeizuchtige, bazige, controleerderige, bezitterige, gestresste en lastige vrouwen in hun leven. Omgekeerd ergeren vrouwen zich regelmatig aan de lakse, luie, botte, slordige, ongedisciplineerde, onverantwoordelijke en egocentrische mannen om hen heen. Zo is het al eeuwen en eeuwen. Maar intussen zijn we wel een stuk beschaafder geworden, met ons allen, doordat we steeds een beetje minder man of vrouw oftewel steeds meer androgyner worden.
Na de geslachtsdaad blijft de man leeg en beroofd achter. Vandaar dat mannen soms zo afwezig lijken achter hun krant of computer of starend naar hun dobber.
Zou die afwezigheid een teken van onvrede zijn of een teken van tevredenheid? Het is jammer dat Thooft in "De onverzadigbare vrouw en de afwezige man" niet een tweegesprek is aangegaan met een mannelijke coauteur zoals Saskia met Jan in hun boek over seks en liefde. Dan zou de ondertitel van het boek "Een nieuwe visie op de verhouding tussen mannen en vrouwen" ook een "gebalanceerde of beschaafde visie" kunnen heten, maar nu is het aan de fantasie van de lezer om de tegenspraak te leveren. Je kunt natuurlijk ook gewoon laten verslinden door het vlammende betoog van deze draak.

Citaat van Thooft

Volgens Rudolf Steiner, de Oostenrijkse filosoof en grondlegger van antroposofie, heeft de mensheid twee doelen: vrijheid en liefde. Toen ik dat gegeven op mijn man- en vrouwbeeld plakte, vielen ineens een hoop puzzelstukjes op hun plaats. Want wat willen mannen? Vrijheid. En wat willen vrouwen? Liefde. Ze hebben allebei een flinke dosis egoïsme, maar niet in dezelfde vorm. Zijn drang naar vrijheid geeft hem andere dingen te doen: hij wil zijn goddelijke gang gaan. Hij moet verder, wil presteren en ook andere dames gelukkig maken.

Zijn streven heeft veel technologische vooruitgang gebracht, maar als hij die vrijheidsdrang te ver doorvoert, wordt hij gevoelloos en wendt hij zich af. De vrouw wil liefde, ze wil de man aan zich binden, maar als zij haar drang naar verbondenheid overdrijft, is ze destructief.

Zie dit video-interview van Lisette Thooft door Tom Gorny.

Internet als biechtstoel

Internet als biechtstoel, collectief geheugen, alibi, dumpplaats, plek om los te gaan

Er zijn in Nederland rond de 1 miljoen potentiële schrijvers. Velen dromen van het schrijven van een boek, maar de meesten gaan voor het succes op de korte termijn. Zij schrijven op Internet of hun eigen columns, weblogs of zij reageren op anderen.
Het gebrek aan talent van de meesten is overduidelijk, maar zij zullen zelf tevreden zijn dat het ei weliswaar niet tot broedsucces zal leiden, maar dat het dan toch maar gelegd en in sommige gevallen (naar een ander) geworpen is. Die laatste "talenten" zie je vooral (af)reageren op nieuwssites.

Je kunt je eigen boek uitgeven via sites die werken met printing on demand. Het boek wordt dan pas gedrukt als iemand het koopt. Het is een veilige manier om te uit te vinden hoeveel mensen bereid zijn hun geld om te ruilen voor jouw talent. Is dat niemand dan heeft het jou geen geld gekost, alleen maar tijd, maar je bent kwijt wat op je hart lag. En korte ontboezemingen, kun je altijd nog aan je vrienden opbiechten.

Werd de prullenbak vroeger het ronde of grijze archief genoemd, tegenwoordig is Internet het digitale archief. Als je anoniem schrijft dan ben je zeker veilig, kun je ook paradoxaal genoeg wat meer van jezelf laten zien, maar beroemd word je dan natuurlijk nooit.

Wil je bewijzen dat je iets eerder plaatste dan een ander, dan helpt Alexa. Tot vele jaren terug is de geschiedenis van veranderingen aan een website terug te halen.
Inbrekers zijn gepakt via Facebooks of hebben mensen juist een alibi opgeleverd omdat ze konden bewijzen dat zij op een bepaalde tijd ergens anders waren dan op de "scene of crime".

Bijna niemand zal jouw ontboezemingen lezen op jouw weblog, tenzij iemand in een zoekmachine precies die zoekwoorden combineert die leiden tot jouw tekst. En dan kan de tekst die jij hebt geschreven weleens precies de tekst zijn waar die de ander naar op zoek is.
One man’s trash is another man’s treasure.