Spiegel je verliefdheid en leer jezelf kennen

Er is psychologie en Spiegelogie

De gedachte achter Spiegelogie luidt als volgt.
Alles wat we zien en voelen is een weerspiegeling van de staat van ons eigen bewustzijn. Iedere persoon die we in ons leven tegenkomen (aantrekken) laat ons een bepaald aspect zien van wie we eigenlijk zijn. Ieder gevoel dat iemand anders ons laat zien, weerspiegelt een gevoel dat diep in ons huist. Deze weerspiegeling is een echt geschenk, want het stelt ons in staat om bewust te zijn van onze overtuigingen. We hebben dan de keuze om de macht te grijpen die we aan die overtuigingen gegeven hebben.
Tot zover de boodschap van de Spiegelogie die vooral gebracht is door Willem de Ridder (1939-2022), die zichzelf spiegeloog noemde.

Op wie worden we verliefd?

Wanneer we verliefd worden op een ander dan worden we volgens de Spiegelogie verliefd op een deel van onszelf dat we weerspiegeld zien in de ander. Dit doet denken aan het verhaal van Narcissus.
Narcissus was een mythologische figuur onder andere beschreven door Ovidius.
Wikipedia.
“Narcissus was een mooie jongeman die leefde voor de jacht. Hij had al heel wat harten sneller doen kloppen. Zijn moeder had van de ziener Tiresias de voorspelling gekregen dat hij zou blijven leven als hij zichzelf maar niet kende. Narcissus wilde echter niets van liefde weten en wees iedereen af. Enkel de jacht interesseerde hem. Toen hij zich eens voorover boog om te drinken zag hij zijn weerspiegeling in het wateroppervlak van de Styx, maar hij dacht dat het een mooie geest was die in de vijver leefde. Zo bleef hij daar zitten, in bewondering starend naar de heldere ogen, het krullend haar, de ronde kaken, de ivoren hals, licht gescheiden lippen, en de blakende gezondheid en conditie in het algemeen van deze verschijning. Hij werd verliefd op zichzelf.
Hij bracht zijn lippen naar het water in een poging om de verschijning te kussen, hij stak zijn armen uit om het beeld te omhelzen. Zijn geliefde vluchtte weg maar kwam terug toen het water weer kalm was en trok opnieuw zijn aandacht. Hij kon zichzelf er niet meer toe brengen om van het water weg te kijken, hij dacht niet meer aan eten en drinken, of aan rust, enkel aan de verschijning in het water”.
Uiteindelijk kwijnde hij weg.
Tot zover Wikipedia.

Bevestiging zoeken

De figuur van Narcissus is geen voorbeeld voor anderen. Narcisten, die geen oog hebben voor anderen, worden verguisd, ook hun netwerk kwijnt. Maar eigenlijk wordt Narcissus daarmee tekort gedaan. Narcissus mocht zichzelf niet leren kennen, maar wij mogen dat wel.
Narcissus was misschien ook niet daadwerkelijk verliefd op zichzelf, maar eerder verliefd op het verlangen om één te worden met zijn eigen reflectie, alsof het een ander persoon was. Dit zou erop wijzen dat hij op zoek was naar verbinding en heelheid, maar dit verlangen op een ongezonde en onmogelijke manier uitte.
Stel dat de stelling klopt dat we bij verliefdheid eigenlijk ook verliefd worden op een weerspiegeling of echo van onszelf. Dat kan heel leerzaam zijn, want we kunnen ons verliefde gevoel naar anderen vrij uiten en ons bewust worden van welk deel van onszelf we meer zouden willen koesteren. Of de ander ook verliefd op ons wordt, doet er eigenlijk weinig toe. Dat zou hoogstens iets over die ander zeggen. Waarom zouden we bang zijn dat de ander niet van ons houdt? We hoeven de bevestiging dat we er onvoorwaardelijk mogen zijn niet bij de ander te zoeken. We overschatten de romantische liefde als we verlangen naar de samensmelting met iemand die op onszelf lijkt. Om ons met onszelf te verenigen, hebben we de ander niet nodig. En wanneer we onszelf zijn, kunnen we de ander veel beter zien als een individu met eigen kwaliteiten en eigenaardigheden. Dat creëert ruimte. En in onszelf kunnen we de eenheid met de ander ervaren.

Dus waarom verklaren we niet wat vaker elkaar de liefde?

Wanneer twee mensen elkaar gunnen om -weliswaar anders, maar- zichzelf te zijn, dan maakt een verbinding tussen hen een veel grotere kans op een duurzame relatie. In die relatie kunnen we de waarheid van onze overtuigingen onderzoeken en eventueel loslaten. En bevrijd van onnodige overtuigingen hebben we veel meer macht over ons leven en het ontstaan (terugkeer en beklijven) van geluk.

Niet wederkerige weerkaatsing

Verbonden aan de mythologie van Narcissus is het verhaal van de nimf Echo.
Wikipedia. “Echo had de gewoonte om onophoudelijk te praten. Zij leidde daarbij de godin Hera zodanig af, dat Hera's echtgenoot, Zeus, niet meer betrapt kon worden bij zijn talloze affaires met andere godinnen of stervelingen. Volgens enkele bronnen vervloekte Hera Echo daarom, zodat ze alleen nog maar in staat was om anderen na te praten. Echo werd verliefd op Narcissus maar deze had enkel interesse in de jacht. Bij hun eerste treffen, verstopte Echo zich en herhaalde de woorden van Narcissus. Toen Narcissus tegen de stem zei dat hij haar wilde vergezellen, sprong Echo met haar hart vol liefde tevoorschijn en herhaalde ook weer Narcissus' woorden. Toen hij Echo echter zag, verafschuwde hij haar meteen. Echo's hart brak meteen en ze verstopte zich in een grot, daar kwijnde ze weg van verdriet totdat alles verdwenen was. Alleen haar stem bleef over en die herhaalde alle laatste woorden. Haar stem is het liefst tussen de bergen, vandaar dat je daar een echo hebt”.
Tot zover Wikipedia.

Echo stond niet in contact met zichzelf, maar was voortdurend contact aan het maken met een ander. Narcissus was alleen geïnteresseerd in zichzelf. Hun verhaal is een waarschuwing voor extreme gerichtheid (naar binnen en naar buiten) die leidt tot het verlies van verbinding met anderen.

Hoewel het belangrijk is om gezonde relaties na te streven en compatibiliteit te zoeken, kan het idee van voortdurend op zoek zijn naar een "betere match" en alleen maar het spiegelen van overeenstemming ook tot problemen leiden. Het is begrijpelijk dat je wilt streven naar een bevredigende relatie, maar het constant afhouden van verbinding met anderen in de hoop op een perfecte match kan leiden tot een gevoel van eenzaamheid en het missen van waardevolle connecties.

En verliefdheid, hoe zit het daarmee?

Uit een interview met Vera Helleman.
“Verliefdheid is een positieve projectie, maar nog steeds buiten jezelf en daardoor saboteert het je uiteindelijk. Maar het heeft een interessante functie. Je ervaart een eenheidsgevoel, een soort vervulling. Maar de grap is dat dat niet door die ander komt. Je ervaart jezelf, zonder sluiers. Verliefdheid komt voort uit het gevoel van complete acceptatie, bij ‘die ander ‘hoef je nu eindelijk helemaal niets te beschermen. Hij of zij ziet jou voor wie je werkelijk bent, hij vindt je helemaal leuk. Dan voel je je ook helemaal leuk, je hart gaat open, je wordt ontvankelijk en verbind je met jezelf en daardoor tegelijk met de ander. Je durft in de intieme verbinding te gaan. En voelt eenheid. Maar die partner is niet het ingrediënt waardoor je eenheid voelt, die ontstaat in je open hart. Uiteraard kun je heel fijne momenten van verbinding hebben, maar het komt dus niet door die ander. Het zit in jezelf. Door onze emotionele behoeftigheid denken we de ander – iemand om verliefd op te worden – nodig te hebben voor dat gevoel. Maar de ander herinnert ons slechts aan de schoonheid en liefde die we zelf zijn”.

Vera Helleman zegt in onderstaand boek. "Via de ander ontmoet je jeZelf. Je ziet door de bril van het ego je eigen denkbeelden en je emoties weerspiegeld in de ander".

Vera Helleman. Moeiteloos jezelf zijn, ontwaken in een nieuw bewustzijn (bol.com).

106 tips voor een gezonde relatie

Zit je relatie in het slop? Maak je elkaar verwijten als 'Jij praat nooit' en 'Jij wil geen seks'? Psychologe Harriet Lerner geeft in Huwelijkse voorwaarden 106 tips voor een gezonde, langdurige relatie.

Bijvoorbeeld tip 53: “Kijk uit voor de vier ruiters!”. Wanneer de ruiters “kritiek”, “minachting”, “defensief reageren” en “een muur om je heen bouwen” samen rijden dan zaaien ze dood en verderf in je relatie.

Lerner biedt nieuwe oplossingen voor eeuwenoude problemen
– 'Ze luistert niet als ik zeg dat ik met rust gelaten wil worden' -,
maar behandelt ook de dilemma's van deze tijd
- 'Hij houdt meer van zijn BlackBerry dan van mij'.

Lerner leert ons dat we kritiek niet stiekem als advies mogen verpakken, ze helpt ons om te gaan met kinderen, stiefkinderen en ingewikkelde familiebanden en ze legt het werkelijke probleem achter de dop op de tandpastatube bloot.

De ziel is waar zij liefheeft

De taal weerspiegelt de ziel

April 2012 was de maand van de filosofie met als thema ‘de ziel’.
Het bestaan van een (on)sterfelijke ziel is ongewis, het boeddhisme bijvoorbeeld gelooft er niet in.

De ziel heeft zich zeker in onze taal genesteld. Seneca zei al "De taal weerspiegelt de ziel".

• de ogen zijn de spiegels der ziel
• door de ziel gaan
• op zijn ziel trappen
• jouw ziel blootleggen
• een goed geloof en een kurken ziel dan drijft men de zee over
• hoe hoger het hart, hoe lager de ziel
• hoe meer zielen, hoe meer vreugd
• met hart en ziel
• met zijn ziel onder de arm lopen
• zielenroerselen
• moederziel alleen
• ter ziele zijn
• God hebbe zijn ziel
• zielsverwanten: twee zielen, één gedachte
• zijn ziel en zaligheid verkopen
• zijn ziel in lijdzaamheid bezitten

In geen van deze uitdrukkingen wordt de aard van de ziel duidelijker, terwijl het woord ziel juist dan gebruikt wordt om de kern van de zaak aan te duiden. Maar het wordt ook gebruikt als een verlegenheidsaanduiding, bijvoorbeeld "zielig" of juist "zielsgelukkig".

Leven vanuit het hart

Zo is het begrip "ziel" met "het zelf", "leven uit het hart" en "ware liefde" iets wat ongrijpbaar is. Sommige mensen interpreteren "leven vanuit je hart" als het volgen van je intuïtie, het vinden van wat je passie is en het nemen van beslissingen die in lijn zijn met je waarden en verlangens. Dit kan betekenen dat je je niet laat beïnvloeden door de mening van anderen en dat je trouw blijft aan jezelf en je innerlijke stem.

Andere mensen kunnen "leven vanuit je hart" zien als het hebben van een hart dat openstaat voor compassie, vriendelijkheid en mededogen voor jezelf en anderen. Dit kan betekenen dat je empathisch bent en begripvol naar anderen toe, zonder oordeel of veroordeling.

Waar ontspringt de bron van wijsheid?

Het is echter belangrijk om te onthouden dat het hart niet de enige bron van wijsheid is. Het kan nuttig zijn om ook je verstand te gebruiken bij het nemen van beslissingen en het nemen van acties die in lijn zijn met je doelen en verantwoordelijkheden.
We moeten niet de vergissing maken dat we de weerspiegeling van deze begrippen in onze taal verwisselen met de oorsprong (zie ook de allegorie van de grot bij Plato). We kunnen net als met een spiegel wel wat over onszelf te weten komen door iets te doen (communiceren) en mee te kijken in de spiegel (luisteren).
Wie kijkt naar iets in de spiegel om te grijpen, grijpt mis. Wie open (leeg, zonder oordeel) kijkt om te ervaren, komt verder.
Dat wat er werkelijk toe doet, laat zich niet afdwingen.

De kwaliteit van de ziel

De ziel worden de volgende 12 kwaliteiten toegedacht.

1. Liefde - deze kwaliteit staat voor onvoorwaardelijke acceptatie en genegenheid voor jezelf en anderen. 
2. Vreugde - deze kwaliteit staat voor een innerlijke staat van geluk en tevredenheid. 
3. Vrede - deze kwaliteit staat voor een innerlijke staat van rust en kalmte, zelfs te midden van chaos. 
4. Geduld - deze kwaliteit staat voor het vermogen om te wachten en te volharden zonder gefrustreerd of boos te worden. 
5. Vriendelijkheid - deze kwaliteit staat voor vriendelijk en attent zijn naar jezelf en anderen. 
6. Goedheid - deze kwaliteit staat voor het doen van het goede, zelfs als het niet direct in je eigen belang is. 
7. Geloof - deze kwaliteit staat voor vertrouwen hebben in jezelf, anderen en het universum. 
8. Zachtaardigheid - deze kwaliteit staat voor het vermogen om zorgzaam en medelevend te zijn naar jezelf en anderen. 
9. Zelfbeheersing - deze kwaliteit staat voor het vermogen om je emoties en impulsen te beheersen. 
10. Bescheidenheid - deze kwaliteit staat voor een bescheiden houding en het vermogen om te waarderen wat je hebt zonder arrogant te zijn. 
11. Wijsheid - deze kwaliteit staat voor een diepgaand begrip van jezelf en het universum. 
12. Moed - deze kwaliteit staat voor het vermogen om angst te overwinnen en risico's te nemen voor het goede. 

Deze kwaliteiten worden "zielskwaliteiten" genoemd omdat ze verband houden met het innerlijke wezen van een persoon, ofwel de ziel. Deze kwaliteiten worden vaak geassocieerd met spirituele ontwikkeling, omdat ze kunnen bijdragen aan een diepere verbinding met jezelf en anderen, en aan een gevoel van vervulling en betekenis in het leven. Ze worden beschouwd als belangrijke deugden die kunnen helpen bij het ontwikkelen van persoonlijke integriteit en morele verantwoordelijkheid

Waar is de ziel niet?

In Volzin nr 7 een interview met cultuurfilosoof Gerard Visser.
Het betoog van Visser’s boek over de ziel (Niets cadeau) gaat uit van de hypothese dat de ziel in de Europese filosofie is gestorven aan de illusie van haar kenbaarheid. De auteur gaat vervolgens na hoe in de moderne levensfilosofische en fenomenologische bezinning op het vraagstuk van de individualiteit een spirituele voeling met de ziel terugkeert, die is gebaseerd op de ervaring van haar ondoorgrondelijkheid.
Er valt over de ziel door Visser niet zo veel te zeggen, maar des te meer over de fenomenen die er mee samenhangen als de dood, het zelf, het geweten en Dasein.
Met behulp van Meister Eckhart en dichteres Szymborska (schrijfster van het gedicht Niets cadeau komt Visser tot de conclusie, dat we niet zonder het zielbegrip kunnen. Want de ziel “heeft ons nodig, om haar liefde ('amor in caritas') mede te delen”.
Hij citeert filosoof Schelling. “De ziel is niet waar zij is, maar waar zij liefheeft”.
Terzijde.
De Soefi's zien de ziel als de plek waar God zich toont en mede in het licht dat God liefde is, wordt door het geloof in het hogere het vermogen bevrijd om lief te hebben. Het is het beeld van vorm krijgen terwijl de vormgever onzichtbaar blijft.

Open staan voor de ziel

Visser’s laatste boek over Nietzsche begint met de volgende zin.
Een filosofische weg werkt meestal toe naar het onuitsprekelijke, in zekere zin naar dat waar geen woorden meer voor zijn.
Gerard Visser ziet de ziel als ‘resonantieruimte’ of ’open midden’ als iets ontvankelijks dat de opdracht heeft dit midden te behoeden voor bezetting door bijvoorbeeld de wetenschapper. Een bekend voorbeeld is Dick Swaab, die het bestaan van een vrije wil ontkent en alle verschijnselen, die daarmee (en met de ziel) samenhangen, verklaart als illusionaire bijproducten van hersenactiviteit.

God en de ziel zijn uiteindelijk ondoorgrondelijke, maar gelukkig wel ervaarbare fenomenen. Het vraagt om opheffing van blokkades, onbevooroordeeld voorbereid zijn en open staan, kortom om er voor te zorgen dat er niets in de weg staat.

Houden van, is dat een gevoel?

Voelen of doen?

Houden van, kan variëren van een diepe genegenheid tot romantische liefde. Veel mensen beschouwen liefde als een gevoel, omdat het vaak wordt geassocieerd met gevoelens zoals geluk, vreugde, verlangen, verbondenheid en tevredenheid.

"Houden van", kan zowel een gevoel als een actie zijn. Wie intens houdt van een ander ervaart vele positieve gevoelens. Maar geen van die gevoelens is zelf de aard van liefde. Er zijn allerlei afgeleide vormen van liefde.
Gevoelens zijn per definitie tijdelijk. Alles wat je voelt voor iemand van wie je zegt te houden is een afgeleide van liefde. Dat is geen devaluatie van die gevoelens, maar zou een bevrijding kunnen zijn van een kramp om bij "houden van" voortdurend iets blijvends te willen voelen. Geniet vooral van de gevoelens die liefde oproept (zoals verliefdheid), maar klamp je er niet aan vast. De tijdelijkheid van niet zo prettige gevoelens is immers ook een zegen bij wat een geliefde oproept die je verlaat.
"Houden van", kan ook een actie zijn, zoals het tonen van liefde door daden van zorg en opoffering, of het uiten van liefde via woorden of gebaren. 

Een definitie van "houden van"

Van de site van IDEE (Therapie & Training) deze definitie.
Houden van is een vorm van houden, vasthouden. De oudst bekende vorm van dit woord luidt hoeden. En dit is ook precies de kern van het begrip: houden van een ander is hem of haar accepteren en door dik en dun beschermen, het is zorgen voor de ander en, daaruit voortvloeiend, (mede-)verantwoordelijkheid nemen voor zijn of haar welzijn.
Houden van is daarom eerder een bewuste act dan iets wat je overkomt. Je besluit er toe, houdt je er aan, beroept je er op en cultiveert het met de jaren.
Houden van heeft betrekking op al het wezenlijke in een relatie, zoals de emoties en gevoelens, het seksuele en intieme, en het denken en handelen, plus dat wat de ander nodig heeft om goed te kunnen functioneren.
Het betekent ongeveer hetzelfde als liefde voelen voor. Het verschil is dat we bij het laatste de gevoelswaarde van de relatie benadrukken terwijl we bij houden van de nadruk leggen bij verantwoordelijkheid nemen, en het beschermen van en zorgen voor de ander.
Houden van hoeft niet wederkerig te zijn. Omdat het een bewuste keuze is, kan degene van wie wordt gehouden ervoor kiezen om het te ondergaan en het houden van niet te beantwoorden. De bevrediging van het houden van is namelijk daarin gelegen dat je het doet, niet in dat je het terugkrijgt - ook al is dat natuurlijk wel prettig.
Een wezenlijk aspect van houden van is dat je naarmate je jezelf meer accepteert, makkelijker en vollediger kunt houden van iemand anders. Dit is een inzicht wat in de psychologie en alle godsdiensten naar voren komt. Het refereert vooral aan de wederkerigheid en gelijkwaardigheid die een relatie mooi en vol kunnen maken.
Daarmee komt ook een cultureel-ethisch aspect om de hoek kijken want gelijkwaardigheid en wederkerigheid worden in de diverse culturen zelden op een gelijke manier ingevuld.
Het is maar dat je het weet.
Tot zover de site.

Onvoorwaardelijke liefde en het hart

Leven vanuit het hart betekent vooral de rol en betekenis van het hoofd (en de kracht van het denken) niet stellen boven de waarde van andere bronnen als gevoel en intuïtie. Het betekent voor man en vrouw ook het mannelijke (animus) niet boven het vrouwelijke (anima) stellen. Het is wijs om aandacht voor beide polen in jezelf te hebben en beide in evenwicht te brengen.
"Liefde stroomt" en "voelen doe je van hart tot hart", zo zegt populair taalgebruik. Het zou mooi zijn wanneer er iemand opstaat die concreet kan maken wat dit betekent. Het hart is een spier, waarvan je het functioneren kunt (ont)regelen via gedachten, emoties en gevoelens. Verliefdheid doet jouw hart sneller kloppen en liefdesverdriet leidt tot een gebroken hart en hartzeer. Maar bovengenoemde uitleg van houden van spreekt niet over een rol van het hart daarbij.
Dit doen wel mensen die geloven in chakra’s. Chakra's bestaan niet fysiek, maar hebben een symboolfunctie, waarvan je kunt leren. “Het hartchakra is het centrum van de liefde, de geborgenheid en het medeleven”. Maar het kennen van de waarheid daarvan ligt buiten de werking van onze zintuigen, hoogstens in het bewustzijn.

Stromende liefde is ook het beeld van iemand die eerst zelf put uit de bron door zijn/haar kom in de stroom te houden en die alles weggeeft wat uit de kom overstroomt. Geef onvoorwaardelijk weg wat je over hebt.

Liefde is vooral een werkwoord

Leven vanuit het hart betekent dat je leeft op basis van je innerlijke gevoelens, intuïtie en ware verlangens. In plaats van te worden geleid door externe verwachtingen, normen en maatschappelijke druk, neem je beslissingen die aansluiten bij je diepste waarden en verlangens. Leven vanuit het hart houdt ook in dat je openstaat voor je gevoelens en deze op een gezonde manier uitdrukt en verwerkt. Het betekent dat je verbonden bent met jezelf en met anderen op een authentieke en liefdevolle manier. Om te leven vanuit het hart is het belangrijk om stil te staan bij wat voor jou belangrijk is en wat je echt wilt in het leven. Door te luisteren naar je intuïtie en je gevoelens serieus te nemen, kun je keuzes maken die echt bij je passen en die je vreugde en vervulling brengen.
Vanuit je hart leven is een vorm van en-en leven: je houdt balans tussen denken en voelen en wat je intuïtief (en daarmee onmiddellijk) te binnen schiet. Volg je hart en gebruik je hoofd. Geen van de drie onderdelen heeft prioriteit of een hogere waarde. Je ervaart het (in het) midden en probeert te handelen naar wat alle drie bronnen je ingeven.

Helen Fisher over romantische liefde

"Ik begon te beseffen dat romantische liefde geen emotie is. Ik had altijd gedacht dat het een serie van emoties was, van heel hoog tot heel laag. Maar eigenlijk is het een drijfveer. Het komt van de motor van het verstand, het behoeftige deel van het verstand, het verlangende deel van het verstand. Het soort verstand -deel van het verstand- wanneer je reikt naar dat stukje chocolade, wanneer je die promotie op het werk wilt verdienen. De motor van het verstand. Het is een drijfveer".

Liefde is ongrijpbaar

We zijn het allemaal waard om het te beleven. Liefde is en hoeft alleen maar ontdekt en gekoesterd te worden. Liefde stroomt vrij nadat blokkades opgespoord en opgeheven worden.
Zonder liefde geen vrijheid en zonder vrijheid geen liefde.

Riekje Boswijk-Hummel in het boek van Han Kuik 'De moed tot liefde. De weg naar liefde, vervulling'.
"Liefde is echt een diepe intentie. Die ligt dieper dan het gevoel, in feite nog dieper dan het hart, het is een intentie van de ziel".

Blijf ook in de liefde een individu

Joke Hermsen heeft een nieuwe roman Blindgangers geschreven. In de Volkskrant van 21 januari wordt zij geïnterviewd door Wilma de Rek. Hermsen pleit ervoor om in de liefde een individu te blijven:

Ook in een liefdesverhouding moet je ervoor zorgen dat er voldoende afstand blijft tot elkaar, dat je allebei een individu blijft. Maar wat wil de liefde? Versmelting. Wat wil de liefde ook? Geloven in de leugen van de eeuwigheid. Die twee dingen zorgen ervoor dat heel vaak mensen niet langer twee individuen zijn, maar hun eigenheid verliezen en versmelten tot één wezen. Als er dan eentje uitstapt, voelt dat voor de ander als een verscheuring. Bij scheidingen die harmonieus verlopen, zie je vaak dat het daar man en vrouw veel beter is gelukt een individu te blijven, een eigen leven te houden, een carrière te ontwikkelen: allebei mens te blijven. Het heeft ook met gelijkwaardigheid te maken. Gelijkwaardigheid is binnen de liefde, maar ook binnen vriendschap, een voorwaarde.

'Waarom worden vriendschappen met veel minder pijn verbroken dan liefde: omdat enige afstand binnen een vriendschap bijna gegarandeerd is. Vriendschap kent niet dat verlangen naar symbiose, naar cocoonen op de bank, naar altijd en eeuwig samen zijn. Ik pleit al ik weet niet hoe lang voor de 'verliefde vriendschap', voor de amitié amoureuse. Je houdt het verlangen om die ander ten diepste te leren kennen, met een hartstocht en een nieuwsgierigheid die je in de vriendschap nooit helemaal zo kunt ervaren; maar tegelijkertijd blijf je aparte individuen. Die versmelting, dat is de dood in de pot. We moeten ons erbij neerleggen - en dat is niet gering - dat als je een paar keer in je leven de liefde mag ervaren, je al hartstikke blij moet zijn. Maar we moeten er van af dat je die liefde vervolgens zeker kunt stellen, dat je garanties kunt krijgen, tot in lengte van dagen en desnoods tegen de klippen op. Mensen veranderen nu eenmaal'.



Esther Perel schrijft in "erotische intelligentie": wanneer men samensmelt, wanneer twee mensen een worden, kan er geen verbinding meer ontstaan. Er is niemand meer met wie je een band kunt vormen. Vandaar dat afzonderlijkheid een voorwaarde is voor een verbintenis; dit is de wezenlijke paradox van intimiteit en seks.

Liefde is ….

Liefde is een toestand van Zijn. Je kunt haar nooit verliezen en ze kan je nooit verlaten omdat het diep in je zit. Jezelf te kennen als het Zijn onder de denker, de stilte onder de mentale ruis, de liefde en vreugde onder de pijn, is vrijheid, verlossing, verlichting.
In de stilte van je aanwezigheid kun je je eigen tijd- en vormloze werkelijkheid voelen als het ongemanifesteerde leven dat je fysieke vorm bezielt. Je voelt dan hetzelfde leven diep in ieder ander mens en elk ander schepsel.
Je kijkt door de sluier van vorm en afgescheidenheid heen.
Dat is het verwezenlijken van eenheid.
Dat is liefde.



Er is één relatie die je niet meer hebt als je verlicht bent: die met jezelf. Als je de illusie om die te hebben, hebt opgegeven, worden al je andere relaties liefdesrelaties.

Van slome vormen naar snelle beeldcultuur

We zijn in staat tot het trekken van veel parallellen. Sommige vormen lijken krachtig, maar zijn weinig doortimmerd. Discutabele spirituele "visionairs" bijvoorbeeld proberen hun theorie een natuurwetenschappelijke tintje en daarmee status te geven. Veel naïeve volgers horen in de kromtaal een klok luiden en zijn onverschillig waar de klepel hangt. Zo worden God, liefde en bewustzijn soms in één adem genoemd met onuitputtelijke energie, dichtheid en trillingen.
Rationeel en logisch denken wordt genegeerd; gevoel en intuïtie daar gaat het om.
God is almachtig en liefdevol, dus is liefde alles, dat soort logica of zelfs dooddoeners.
Er zijn inderdaad veel mensen die blijven malen in hun hoofd met improductieve en depressief makende gedachten en de gevolgen van veel mentale stress is zichtbaar in het lichaam. Maar dat maakt een nuchter en gezond verstand nog niet overbodig. Verlicht worden is mooi, maar de aardappels moeten wel worden geschild.

Wie God gelijkstelt aan liefde, heeft veel uit te leggen, want hoe kan almacht en liefde samengaan? Het ligt dus complexer of nog liever: genuanceerder. Mogelijke antwoorden worden gegeven in een Theodicee, bijvoorbeeld dat God slechts activator was of omdat de mens pas iets heeft aan zijn vrije wil als hij er ook iets mee te kiezen heeft.

Vaak wordt een vergelijking gemaakt tussen liefde en stromende energie.
Energie is neutraal, kent een potentiaal en stroomt van hoog naar laag. Energie is vooral geassocieerd met kwantiteit. Het is het systeem waarbinnen energie kan worden ingezet dat op kwaliteit wordt beoordeeld, bijvoorbeeld een elektrische auto met een grote actieradius en als kwaliteiten stil, schoon en mobiel.
Liefde kent een positieve intentie en heeft een potentie om energie vrij te maken en om gelijkwaardiger te maken. Liefde is allereerst geassocieerd met kwaliteit, van laag in de vorm van verliefdheid naar hoog bij “ware liefde”. Het heeft in al haar vormen van doen en laten een ongrijpbare aard, die weer wel ervaren kan worden.

Liefde en energie kunnen dus wel aan elkaar worden gerelateerd, maar indirect. Directe koppelingen als "liefde is de meest dichte energie" of "alles is liefde" leveren weinig inzicht op over het wezen van liefde.

De tendens, dat we steeds minder aan logica en één waarheid hechten, is reeds lang geleden ingezet. We gaan communicatie steeds meer alleen gebruiken met het oog op haar effect. Het laten varen van de aanspraak op waarheid en het verschuiven naar het nut ervan heeft voordelen, maar natuurlijk ook nadelen. Zo maakt het fenomeen dat veel zaken gebaseerd zijn op vertrouwen het nu voor velen veel belangrijker of het imago positief en krachtig is dan de vraag of dit vertrouwen of imago realistisch is en ergens op is gestoeld. Wanneer deze relatie teveel wordt losgelaten, zoals de laatste decennia in de religie, wetenschap of de economie uit machtswellust, luiheid, onverschilligheid of hebzucht is gebeurd, dan raakt vrijwel alle vertrouwen zoek.

De technieken om beeld(en) realistisch te maken zijn door het inzetten van computers zo krachtig geworden en worden zo veelvuldig over ons uitgestort dat we soms niet meer weten of we iets hebben gezien in de media of dat we het zelf hebben meegemaakt. Tijd en moeite om het te checken nemen we niet. En misschien is dat ook niet altijd zo erg. Wat wel erg kan zijn is dat we door die twijfel bang of onzeker kunnen worden gemaakt en daarmee afhankelijk. Een twijfel die bijdraagt aan bewustwording is mooi, maar een twijfel die ervoor zorgt dat we ons verliezen in nieuwe schijnzekerheden is gevaarlijk.
Waarheid kan nooit worden gevonden binnen een vorm of binnen een idee van vormloosheid.

“Onder druk wordt alles vloeibaar”
Wanneer je energie toevoegt aan vaste vormen dan worden die meer plastisch. Bijvoorbeeld warmte toegevoegd aan ijs, zorgt dat ijs vloeibaar wordt tot water. De watermoleculen trillen los van het netwerk en kunnen later weer in een andere samenstelling vorm aannemen.
De beeldspraak van stromende energie is ook bruikbaar wanneer we beschrijven wat er gebeurt op het niveau van de samenleving en tussen individuen. Liefde is een potentie die aarzelende mensen de kracht kan geven om verbinding te maken. Wanneer die verbinding is gemaakt kan liefde stromen als ware beide geliefden een energiebron voor elkaar. Die energiestroom kent een aantal lagen, want het draagt op fysiek niveau bij in de vorm van seksuele energie aan de voortplanting. Op individueel niveau draagt het bij aan een stabiele verbinding. En die stabiliteit is gunstig voor het nageslacht en voor de sfeer in de samenleving. Op het niveau van bewustzijn kan liefde leiden tot persoonlijke ontwikkeling.
Op het niveau van de samenleving kan ook de beeldspraak van stromende energie worden toegepast. De individualisering leidt tot steeds lossere relaties en samenwerkingsvormen. Tijdelijk veranderen van orde naar chaos is heel gewoon en leidt hopelijk tot verbindingen van hogere orde. Scholieren en studenten worden minder gestuurd op verwerven van kennis en meer op het ontwikkelen van hun talenten om zichzelf te presenteren en om verbanden te leggen en verbindingen aan te gaan. Ontbrekende kennis wordt wel gegoogled. De verantwoordelijkheid om integer en authentiek te zijn wordt vooral bij het individu gelegd en nauwelijks getoetst.

Door moderne media als Internet en Twitter wordt er steeds sneller en mondialer gecommuniceerd in creatieve vormen. Identiteiten worden aangenomen, gefingeerd en verlaten. Pasfoto’s worden vervangen door avatars, want waarom zou je een relatie leggen tussen uiterlijk en inhoud? En wanneer je jouw boodschap niet binnen 140 tekens kunt overbrengen, ben je niet "to the point" genoeg.
De kwaliteit van een individuele bijdrage wordt vooral zichtbaar door de snelheid waarmee quotes en retweets worden gegenereerd. Wie permanent op de media aangesloten is, kan 24 uur per dag deelnemen aan de actuele discussie. Sluit je je een dag later aan, dan heeft reageren weinig zin meer. Er is alweer een ander trending topic. Je kunt dit fenomeen een energie met hoge trilling en een hoge of lage dichtheid noemen, maar er is weinig goddelijks en liefdevols aan. Het kan bijdragen tot revoluties, bevrijding en een ontwakend bewustzijn, dat weer wel.

Het ego maakt vrij en verbindt

Het ego is nodig

Het ego speelt een belangrijke rol bij het ontwikkelen van ons zelfbewustzijn en zelfbeeld. Het stelt ons in staat om onszelf te definiëren en te onderscheiden van anderen, en het stelt ons in staat om ons gedrag en onze ervaringen te begrijpen en te interpreteren vanuit ons perspectief als individu.

Het ego staat vaak in een negatief licht. Associaties met egoïstisch en egocentrisch spreken voor zich. Maar de mens kan zich niet ontwikkelen zonder een ego. Het hoort bij een onmisbaar stadium in zijn ontwikkeling.

Het ego is volgens Jung het centrum van het bewustzijnsveld. Geen enkele inhoud die in dat veld komt kan de kwaliteit “bewust worden” bereiken tenzij deze inhoud verbonden raakt met het ego. Alle bewuste psychische activiteiten staan onder beheer van het ego.
Het ego ontstaat uit het archetype Zelf, het centrale regulerende archetype van de gehele psyche, het bestuurlijke en ontwikkelingscentrum van zowel het bewuste als van het onbewuste deel. De wording van het ego vindt plaats in de eerste levenshelft tot circa 35 jaar. Het ego verlost zich uit het Zelf en is bij voorspoedig verloop omstreeks die tijd zo goed als volledig uit het Zelf getreden maar blijft er wel mee verbonden. Deze verbinding tussen ego en Zelf wordt aangeduid met de ego-Zelf-as. Het ego is van het archetype Zelf de ‘ambassadeur’ in het bewustzijn.

Egofuncties

Aan het ego worden een viertal specifieke functies toegekend.

1. Het waarnemen, dat het werkelijkheidsgehalte van de objecten kan vaststellen. Waarnemingen vertellen niet wat er gaat gebeuren;
2. Het denken, dat schift en tracht aan te geven wat de aard van het object is. Het denken geeft het object een naam, plaatst het object in categorieën en zoekt naar het samenhangende geheel, de betekenisgevende context, waarin het object zijn plaats en functie heeft. Voor deze functie heeft het ego (subject) enige afstand nodig ten opzichte van het object;
3. Het gevoelen, dat aangeeft wat het object voor de waarnemer betekent, b.v. een bedreiging, een gezochte, een hooggewaardeerde zaak of een (on)nuttig verschijnsel. Het betreft een waarderend oordeel;
4. De intuïtie geeft aan waar het waargenomene vandaan komt en waar dit heen gaat. De intuïtieve inhoud, ingevingen en voorgevoelens, die uit het onbewuste als een flits worden aangereikt, heeft een directe inhoud van een concreet gegeven en reikt een oordeel aan over zekerheid en (on)twijfelbaarheid. De inhoud kan later blijken onjuist te zijn. De kritische zin dient waakzaam te zijn.

Deze analytische beschrijving suggereert een onafhankelijk functioneren van elk der functies. In feite functioneren de vier functies steeds synchroon, gelijktijdig.
Tot zover Jung.

Afscheiding en verbinding

Het koesteren van het ego gaat samen met gevoelens van afgescheiden zijn van anderen. Ben ik of is de ander toereikend? Dit kan angst oproepen voor uitsluiting en eenzaamheid. Het kan ook verleiden om te denken dat je meer bent dan een ander. Het gevaar van hoogmoed (hybris) ligt op de loer en kan agressie van anderen oproepen en de neiging om de egoïst onderuit te vloeren en van zijn voetstuk te stoten.

In het ideale geval is het ego verbonden en vrij. In de ontwikkeling van de persoonlijkheid in de tweede helft van het leven gaat het erom om niet meer te identificeren met het ego en haar vier functies.
Aldus wordt ruimte gelaten voor de ander: letterlijk en figuurlijk. Ruimte laten voor andere opvattingen kan vrijblijvend en dus redelijk gemakkelijk zijn. Maar ruimte voor andere gedragingen is moeilijker omdat dit bedreigend kan overkomen voor het eigenbelang. Dan ontstaat angst die kan leiden tot agressie. Ruimte geven aan de ander betekent hem te laten zijn wat hij is, en dat te aanvaarden, omdat hij een mens is.
Komt de mens uiteindelijk tot inzicht en doorprikt hij het mechanisme van de geconditioneerdheid, dan kan hij eindelijk zijn gedachten en gevoelens zien voor wat ze zijn.
De aandacht geldt op de eerste plaats de eigen geest, het eigen hart. Vooraleer we naar de ander kijken is het belangrijk eerst het eigen instrument van waarneming na te zien, en zo nodig het te reinigen of aan te scherpen. Het middel daartoe is de meditatie: een oefening om alle denkactiviteit tot rust te laten komen en enkel nog open te staan voor wat zich aanbiedt.
De ontwikkelde persoonlijkheid heeft de moed zijn angsten te ervaren, zijn alleen-zijn en zijn kwetsbaarheid. Wie de werkelijkheid volledig (niet vooringenomen) waarneemt krijgt inzicht in de veranderlijkheid en vergankelijkheid van alles wat naam en vorm heeft. Hij heeft inzicht in en is verbonden met een bodemloze bron waaruit vrij mededogen en liefde stroomt. En ervaart daarmee een non-dualiteit of twee(een)heid.

Bovenstaande is vrij weergegeven van stichting bodhisattva.

Vera Helleman over ego en je (niet) afhankelijk maken van de waardering van een ander in deze video.

Het ego kan spiritualiteit bevorderen en in de weg zitten

Frédéric Lenoir schrijft in zijn boek over de geschiedenis van het denken over God. Volgens hem is er een onmiskenbare ontwikkeling richting een steeds persoonlijker beleefd en minder dogmatisch geloof.
Een citaat:
Religie brengt mensen samen door middel van een gemeenschappelijk geloof in een onzichtbare wereld die hun te boven gaat. Daarom gebruikt Régis Debray voor religies de zeer toepasselijke term 'menselijke gemeenschappen'. Daar zou ik tegenover willen stellen dat spiritualiteit, de persoonlijke zoektocht van de geest, aanvankelijk juist ontbindt. Spiritualiteit bevrijdt het individu van alles wat hem bindt en in waanideeën gevangen houdt - onwetendheid, ongegronde meningen, vooroordelen - maar ook van de groep. Dankzij spiritualiteit kan de mens het juk van traditie, van het collectieve afwerpen en tot zichzelf, tot zijn innerlijke waarheid komen. Hoewel spiritualiteit het individu in eerste instantie losmaakt, is het uiteindelijke doel ervan toch dat ze datzelfde individu weer op de juiste manier met anderen verbindt. Anders gezegd: spiritualiteit ontbindt om beter te kunnen verbinden, en bevrijdt het individu om het te leren lief te hebben. Spiritualiteit die ontaardt in onverschilligheid of minachting ten aanzien van anderen is geen echte spiritualiteit maar een neurose waarvoor het spirituele als uitvlucht dient.

Door middel van het gebed (Jezus), de filosofie (Socrates) of meditatie (Boeddha) kon het individu voor zijn heil zorgen zonder de voorgeschreven rituelen van de traditie te doorlopen. Verder richtte hun onderricht het aristocratische karakter van de traditionele samenlevingen te gronde. Er bestond voor hen geen wezenlijk verschil tussen mensen: voor iedereen, rijk of arm, slaaf of vrij burger, lag de verlossing of het zielenheil binnen bereik. Er was geen hiërarchie meer, geen kaste, geen uitverkoren volk. Alle mensen waren gelijk, omdat ze allemaal een onsterfelijke ziel bezaten, die hun instaat stelde een geestelijk leven te leiden dat hun vrijheid schonk.

De ander als spiegel van de ziel

Eenzaamheid en heling

Wie op Internet zoekt naar het antwoord op de vraag waarom God de mens schiep, komt veel vermakelijke uitleg tegen. Zonder de pretentie te hebben wel de waarheid in pacht te hebben wil ik de volgende metafoor aan u voorleggen.

Een van de vele redenen die aangedragen zijn als verklaring voor het scheppen van de mens is dat God eenzaam was en zichzelf wilde ontmoeten en spiegelen in zijn evenbeeld. Hij schiep dus een paradox: mensen zijn individuen die allemaal verschillend, maar ook zijn evenbeeld. Er is eenheid in verscheidenheid. We zijn allemaal concrete vormen van het vormloze zelf.
Om verschillend te kunnen zijn moeten mensen in zekere mate vrij zijn en zelf(s) het bestaan van God kunnen ontkennen. Dan pas wordt het interessant, nietwaar?
Misschien gaat dit beeld van mensen die anderen nodig hebben om hun eenzaamheid te verdrijven en tot zelfkennis te komen ook op voor de romantische liefde. De romantiek leidt tot samensmelten en eenheid.
We zoeken een partner om meerdere redenen, bijvoorbeeld om onszelf te leren kennen en samen de eenzaamheid te verdrijven.
Of de reden is dat de een ietwat gehavend uit zijn jeugd is gekomen en een andere, gebutste ziel zoekt om te helen en om mee samen te smelten. We projecteren dan in onze verliefdheid de gemiste kansen die onze ouders niet hebben gegeven. De ander moet dan de leegte vervullen. Lukt de heling dan kunnen we weer verder.
In de ander zien we onszelf weerspiegeld, maar de ander voegt (in de interactie) ook een interpretatie toe, waarmee we onszelf nog beter kunnen leren kennen.

“Ken uzelve en gij zult het Al en de goden kennen”.

Van zelf naar Zelf

Wanneer iemand zichzelf goed kent en diepgaand inzicht heeft in zijn of haar eigen gedachten, gevoelens, verlangens en motivaties, kan dit leiden tot een gevoel van innerlijke verbondenheid. Dit bewustzijn kan vervolgens uitgroeien tot een groter besef van de gemeenschappelijke menselijke ervaring en de onderlinge verbondenheid van alle levende wezens. Dit kan uiteindelijk leiden tot het inzicht dat de grenzen tussen het individuele zelf en het collectieve Zelf vloeiend en illusoir zijn.

Mensen die zich bewust zijn van de eenheid in alles, kunnen de neiging hebben om hun persoonlijke identiteit en ego minder centraal te stellen en meer open te staan voor de bredere menselijke ervaring en het grotere geheel van het universum. Dit kan leiden tot een gevoel van mededogen, empathie en dienstbaarheid aan anderen.

Wat wil een mens nog meer?

Voor wie de metafoor van het evenbeeld van God aanspreekt, kan de visie van Eckhart Tolle interessant zijn. Tolle roept op om jezelf te observeren en je niet te identificeren met je ego en met jouw verstand en gevoel. Die identificatie leidt tot verbreking van de verbinding.
In de visie van Tolle ben je als het ware een toeschouwer van een toneelstuk waarbij je tegelijk speler en regisseur bent. Je bent de ruimte waarin het toneelstuk zich afspeelt. Hoe minder identificatie, hoe groter de ruimte om naar jezelf te kijken, maar ook (paradoxaal) om verbinding met de ander te ervaren.
De ziel wordt door de verschillende religies als het ondeelbare en onsterfelijke deel van de mens, diens essentie gezien. Door uit te gaan van de non-dualiteit is de vraag of en waar een ziel bestaat minder relevant. De mens is immers het evenbeeld van God.
Het boeddhisme ontkent het bestaan van een permanente ziel. Boeddhist Eckhart Tolle spreekt over het ontwaken van een nieuw bewustzijn, een "zien in de eigen ware aard", die leeg is en dat er een onveranderlijke essentie (zelf) ontbreekt in alles wat er bestaat (vorm heeft). Alles verandert, panta rhei. Niets is eeuwig, alles (al zijnde) wordt. Inzicht in de aard van de eenheid geeft rust om de verandering te accepteren.

Zie ook Neale Donald Walsch.

Paradoxale lessen in liefde

Wilma de Rek interviewde voor de Volkskrant Lisa Appignanesi. Lisa schreef een anti-zelfhulpboek onder de titel “Alles over de liefde”. Verliefd worden is iets geweldigs en ook vreselijk. Je wilt de intensiteit daarvan niet missen. Er bestaan over de liefde geen wetten, wel rode draden.
Wilma de Rek loopt in het interview met Lisa in zes stappen door de onbeheersbare emotie die liefde is.

1. Lessen in de liefde bestaan niet
2. Liefde is waanzin
3. Liefde is entertainment
4. Liefde laat zich niet sturen
5. Clichés kloppen niet
6. Vriendschap is een van de belangrijkste vormen van liefde

Wie haar boek zou lezen in de verwachting vervolgens ook alles over de liefde te weten zal van een koude kermis thuiskomen. Want de lessen van Lisa zijn vooral paradoxaal. En dat betekent dat hoe meer grip je erop wilt, des te groter de kans is om de grip te verliezen. Maar het is ook verstandig om je erin te verdiepen, want (zoals Stendhal zei) voor wie niet hartstochtelijk heeft liefgehad blijft de helft van het leven verborgen.

Het romantisch misverstand

Vrij, vrijer, vrijen

Ianthe Sahadat interviewde voor de Volkskrant Jan Drost. Aan de hand van filosofen en schrijvers als Plato, Schopenhauer, Nietzsche, Stendhal, Saul Bellow en Amos Oz laat Jan Drost in zijn boek Het romantisch misverstand, anders denken over liefde (bol.com) zien hoe allerlei ideeën over liefde en romantiek in ons hoofd terechtkomen en daar doorwerken, zowel ten goede als ten kwade. Seks, macht, jaloezie, vreemdgaan, trouw, romantische idealen – het komt allemaal aan de orde.
Jan Drost is ervan overtuigd dat onze manier van denken ons voelen en handelen beïnvloedt en dat anders denken tot anders handelen kan leiden. Denken kan ons vermogen tot liefhebben een goede dienst bewijzen, bijvoorbeeld door het ontmaskeren van romantische idealen die onze liefde in de weg staan, zo niet onmogelijk maken.
Veel liefde gaat verloren aan romantiek en misverstand. Maar wij zijn vrijer dan we veronderstellen. En wij kunnen zoveel beter, zoveel mooier, ook in de liefde. Vooral in de liefde.

Een diep verlangen om op te gaan in de andere persoon

De kern van de behoefte aan intieme liefdesrelaties is het verlangen om een bepaalde relatie die je in je vroege jeugd met je moeder had, te verwezenlijken. Toen je een baby was, vier of vijf maanden oud, bevond je je in een staat die 'symbiotische eenheid' wordt genoemd. In deze staat was je in wezen versmolten met je moeder. Er was geen gevoel van 'ik ben ik' en 'jij bent iemand anders'. Er was totale, ongedifferentieerde eenheid met prachtige, plezierige, warme, smeltende soorten gewaarwordingen. Als je nadenkt over wat je wilt in een relatie, zul je meestal merken dat wat je wilt, zo hecht is dat er niet langer twee afzonderlijke individuen zijn. 

Er is een diep verlangen om in de ander op te gaan, zonder grenzen, zodat het niet eens een kwestie is van twee mensen die van elkaar houden - er is gewoon een staat van liefde. Het is een grote plas – een prachtige, gouden plas – als honing waar de zon doorheen schijnt. Een gouden baarmoeder. Je voelt je veilig, beschermd, smeltend. Je lichaam is een en al plezier; je geest bestaat niet. Omdat we deze ervaring met moeder hadden tijdens onze kindertijd, geloven we heel diep dat we, om deze toestand weer te krijgen, bij een andere persoon moeten zijn. Dus gaan we op zoek naar de juiste persoon. Waar we eigenlijk naar op zoek zijn, is dat gevoel van samensmelting, het gouden, smeltende gevoel zonder verlies van vrijheid.
Op het uiteindelijk leven in vrijheid van hun kinderen zijn ouders meestal wel gericht, maar hoe zal het gaan met een partner?

Op wat voor fabels baseren wij ons beeld van de liefde zoal?

Citaat uit de Volkskrant.
'Dat liefde een gevoel is, bijvoorbeeld, en als dat gevoel niet meer zo hartstochtelijk is als in het begin, dat de relatie niet meer goed is. Het geloof in de ware. De klik: het moet meteen goed zijn, anders deugt het niet. Dat liefde een vorm van samensmelting is. Die kom ik heel vaak tegen. Ook bij mensen die helemaal niet beseffen dat ze dat geloven.

'Of de opvatting dat liefde niet eindig mag zijn. Een verbroken relatie is per definitie een mislukte liefde. Een vrouw werd in een interview eens gevraagd, vindt u het niet erg dat alle drie uw huwelijken mislukten? Zij antwoordde verontwaardigd: ik ben drie keer gelukkig getrouwd geweest'.

'Liefde blijft altijd hetzelfde, is er nog een. In het ideaalbeeld van eeuwige liefde, moet de liefde vaak zo blijven als in het begin - passievol. Dat je elkaar na twintig jaar huwelijk nog steeds verliefd in de ogen staart. Dan kun je niet anders dan een langdurige liefdesrelatie zien als een soort afname, een sterfproces'.

Esther Perel over begeertecrisis

De boodschap van psychologe Esther Perel is dat het moderne romantische ideaal voor vrijwel niemand haalbaar is. We bevinden ons in een begeertecrisis.
Perel: “mijn boek gaat over stellen die van elkaar houden, maar elkaar niet of niet meer begeren. Dat is een taboe. Waar mensen zich vroeger schaamden voor hun seksleven, schamen ze zich nu voor het ontbreken daarvan. De crisis van het begeren bestaat overal waar het romantisch ideaal geldt. Het is een wereldcrisis”.

De mannen verslindende draak is een vrouw

Lisette Thooft ziet het gevecht tussen man en vrouw als een beschavingsgeschiedenis. De macht van de vrouw, die zetelde in haar onderbuik, ging omhoog naar haar hart, waardoor zij een manipulatief kreng werd, en is nu op weg naar het hoofd, de ratio.
Mannen worden gek van de claimende, bemoeizuchtige, bazige, controleerderige, bezitterige, gestresste en lastige vrouwen in hun leven. Omgekeerd ergeren vrouwen zich regelmatig aan de lakse, luie, botte, slordige, ongedisciplineerde, onverantwoordelijke en egocentrische mannen om hen heen. Zo is het al eeuwen en eeuwen. Maar intussen zijn we wel een stuk beschaafder geworden, met ons allen, doordat we steeds een beetje minder man of vrouw oftewel steeds meer androgyner worden.
Na de geslachtsdaad blijft de man leeg en beroofd achter. Vandaar dat mannen soms zo afwezig lijken achter hun krant of computer of starend naar hun dobber.
Zou die afwezigheid een teken van onvrede zijn of een teken van tevredenheid? Het is jammer dat Thooft in "De onverzadigbare vrouw en de afwezige man" niet een tweegesprek is aangegaan met een mannelijke coauteur zoals Saskia met Jan in hun boek over seks en liefde. Dan zou de ondertitel van het boek "Een nieuwe visie op de verhouding tussen mannen en vrouwen" ook een "gebalanceerde of beschaafde visie" kunnen heten, maar nu is het aan de fantasie van de lezer om de tegenspraak te leveren. Je kunt natuurlijk ook gewoon laten verslinden door het vlammende betoog van deze draak.

Citaat van Thooft

Volgens Rudolf Steiner, de Oostenrijkse filosoof en grondlegger van antroposofie, heeft de mensheid twee doelen: vrijheid en liefde. Toen ik dat gegeven op mijn man- en vrouwbeeld plakte, vielen ineens een hoop puzzelstukjes op hun plaats. Want wat willen mannen? Vrijheid. En wat willen vrouwen? Liefde. Ze hebben allebei een flinke dosis egoïsme, maar niet in dezelfde vorm. Zijn drang naar vrijheid geeft hem andere dingen te doen: hij wil zijn goddelijke gang gaan. Hij moet verder, wil presteren en ook andere dames gelukkig maken.

Zijn streven heeft veel technologische vooruitgang gebracht, maar als hij die vrijheidsdrang te ver doorvoert, wordt hij gevoelloos en wendt hij zich af. De vrouw wil liefde, ze wil de man aan zich binden, maar als zij haar drang naar verbondenheid overdrijft, is ze destructief.

Zie dit video-interview van Lisette Thooft door Tom Gorny.

Houden we eigenlijk wel van elkaar?

Het huwelijk is pas mogelijk als men niets onmogelijks van haar vraagt

De manier waarop jij en je partner ruzie maken, bepaalt voor een belangrijk deel hoe gelukkig je bent in je relatie. Relatietwisten (machtsstrijd) ontstaan vaak door onuitgesproken gevoelens, gedachten en verwachtingen, en achter kritiek zitten vaak verborgen verlangens.



Het boek van Huub Buijssen ontraadselt het hoe en waarom van de dagelijkse ergernissen en irritaties, laat je anders naar relatieconflicten kijken en stelt je in staat te voorkomen dat ruzies uit de hand lopen.
In de Volkskrant van 30-10-10 schrijft Buijssen in Opinie&Debat dat het aantal echtscheidingen alleen kan worden verminderd door te gaan inzien dat het romantische ideaal voor de meeste stervelingen niet haalbaar is en door minder te verwachten van een duurzame relatie. Hij citeert dichter Rilke die ooit zei "het huwelijk is pas mogelijk als men niets onmogelijks van haar vraagt".
Dat kan waar zijn, maar wanneer je al in een relatie zit of zelfs al getrouwd bent, is het accepteren van de donkere kanten van het huwelijk niet genoeg. Soms is stoppen een stap vooruit, maar dan is het ook zaak om een ander soort verbinding aan te gaan.
Wanneer de wil tot verbinden er hier en nu niet duidelijk is, zal het in de toekomst ook geen stabiele relatie worden. De een wil best even de ander geloven dat het kan, maar het vertrouwen mist dat de ander het echt wil. Liefde is er wel, maar stroomt in onbeheersbare vormen en onregelmatige frequentie.
Niemand, die het geduldig probeert, treft een verwijt, maar wanneer je je met jezelf verbindt, komt er vaak verrassend snel iemand langs die zich ook en wel met jou wil verbinden. En dat kan een troost zijn voor iemand die een relatie zoekt en er net een heeft moeten beëindigen.

Antropologe Helen Fisher spreekt nuchter en open over romantische liefde en verklaart haar evolutie, haar biochemische grondslagen en haar sociale belang. Op deze video van haar Ted Talk praat ze over het verliefde brein.

Bestaat de vrije wil?

Er zijn filosofen en wetenschappers die onbewuste hersenactiviteiten voorafgaand aan een handeling als bewijs aandragen dat de vrije wil niet zou bestaan. Wanneer de mens een hand opsteekt, dan is er ongeveer een halve seconde voor het starten van deze handeling hersenactiviteit zichtbaar. Betoogd wordt dat men zich dan pas bewust zou worden van dat besluit. Alsof de mens verbaasd zou kijken naar het heffen van zijn arm en vliegensvlug een reden zou gaan verzinnen voor het gebaar.
Natuurlijk is het zo dat de hersenen duizenden handelingen voorbereiden en uitvoeren zonder dat we ons daarvan bewust zijn. En dat is maar goed ook en een geruststellende gedachte. Het betekent dat we ons bewustzijn meestentijds beschikbaar hebben voor onszelf.
Wetenschapsjournalist Mark Mieras schrijft in zijn boek Liefde, “wat hersenonderzoek onthult over de klik, de kus en al het andere” dat mensen de reden waarom zij voor hun partner kiezen niet goed kunnen begrijpen. Zoals bekend, is liefde deels een mysterie, dus in principe klopt dat, en sommigen zullen achteraf een reden proberen te verzinnen om hun partnerkeuze een logisch fundament te geven (cognitieve dissonantie reductie theorie). Volgens Mieras kiest de mens een partner waarvan de genen duidelijk zullen verschillen met het oog op gezonde kinderen oftewel om inteelt te voorkomen. Maar wanneer vrouwen aan de pil zijn (en dus ook bij zwangerschap) kiezen ze een man die op ze lijkt.


Er zijn nu eenmaal verschillende lagen waarop de gevolgen van een keuze werken. We willen kinderen, maar we willen ook onze vrijheid deels behouden. Een vertrouwde partner waarop je aankunt bij de opvoeding maakt dan het aangaan van een beslissing met jarenlange gevolgen wel gemakkelijker.
Voorgaande is alleen een probleem voor degene die maar één verklaring wil voor het begrijpen van menselijke keuzes. Mensen kiezen op rationele en emotionele gronden en soms ook nog intuïtief.
Het is niet òf-òf, maar ѐn-ѐn. Het is vooral dat we in het maken van onze keuzen niet zeker van alle relevante overwegingen zijn, ook al besteden we er nog zo veel tijd aan om ze te vinden. Of we het willen of niet, die onzekerheid voelt onvrij. Er zijn namelijk consequenties die we niet kunnen over- of voorzien, er zijn op verschillende niveaus gevolgen wat het complex maakt en er zijn verschillende gewichten die we aan alternatieven kunnen hangen zodat het geen simpele afweging is of een gebalanceerde optelsom van overwegingen.
Mensen die wat spiritueler ingesteld zijn zouden het niet anders willen. Ze gaan er vanuit dat de juiste invallen komen in de ruimte die zij scheppen tussen de gedachten en gevoelens. Een nachtje erover slapen, wachten op het juiste moment, komt tijd komt raad, het zijn allemaal adviezen om een beslissing niet te strak te plannen en ruimte te laten voor wat het hogere Zelf wil.
Wikipedia:
Met het Zelf wordt het onderscheid aangeduid dat het ene individu van het andere lijkt los te maken (alhoewel men er tenslotte van uitgaat of toe besluit dat dit Zelf voor iedereen ook hetzelfde ene Zelf is en als zodanig dus iedereen verbonden is). Het wordt dus alleen maar onderscheiden voor het gemak, naar analogie met het onderscheiden zijn van de relatieve personen die elk door het (dus ‘hun’) Zelf worden gedragen. Dit paradoxale onderscheid wordt vaak allegorisch weergegeven in de vorm van de relatie tussen de oceaan (het Zijn) en de individuele golven (de Zijnden).
Tot zover. 

We komen er dus niet uit. 

De wil kan zowel vrij als niet vrij zijn (ѐn- ѐn).

Het verschil tussen verliefdheid en liefde

Een heerlijke kracht

Verliefdheid wordt vaak beschreven als een intense, emotionele toestand die wordt gekenmerkt door aantrekkingskracht, opwinding en verlangen. Het kan beginnen met een fysieke aantrekkingskracht en zich ontwikkelen tot een dieper gevoel van verbondenheid en intimiteit. Verliefdheid kan echter ook kortstondig zijn en na verloop van tijd vervagen.
Ware liefde daarentegen wordt vaak beschreven als een diepe, duurzame en onvoorwaardelijke liefde die gebaseerd is op respect, vertrouwen, wederzijdse steun en verbondenheid. Het gaat niet alleen om het uiten van gevoelens en emoties, maar ook om het nemen van verantwoordelijkheid en het maken van opofferingen voor de ander. Ware liefde kan groeien en zich verdiepen naarmate twee mensen elkaar beter leren kennen en samen door uitdagingen en moeilijkheden gaan.
Het is belangrijk op te merken dat verliefdheid en ware liefde elkaar niet uitsluiten. Verliefdheid kan het begin zijn van ware liefde, maar het is niet altijd een garantie voor een langdurige en bevredigende relatie. 

Ware liefde vereist vaak meer dan alleen emoties en gevoelens, het vereist ook inzet, communicatie en hard werken om de relatie te onderhouden.
Uiteindelijk is liefde een complex en veelzijdig gevoel dat voor elk individu anders kan zijn. Er is geen vaststaande definitie van verliefdheid en ware liefde, omdat het voor iedereen anders kan zijn en zich op verschillende manieren kan manifesteren.

Tijdelijk of blijvend?

Verliefd zijn is: psychologisch, tijdelijk, illusoir, opgewonden, gehecht, gebaseerd op hormonen, denkbeeldige eenheid, kinderlijke regressie.

Terwijl Liefde is: spiritueel, tijdloos, transcendent, vredig, bevrijdend, gebaseerd op de ziel, werkelijke eenheid, geïntensiveerde ontwikkeling.

Bovenstaande valt te lezen op blz. 105 uit: Leven in Liefde door Deepak Chopra.

Chopra: leven in liefde (bol.com).

Je kunt verliefd 'zijn', maar je kunt liefde niet 'doen'.

Verliefdheid vertegenwoordigt de statische kwaliteit van het leven en Liefde de dynamische kwaliteit. Dynamische kwaliteit creëert de wereld waarin wij leven, maar statische kwaliteit is noodzakelijk om haar in stand te houden (Robert Pirsig).
De ene mens heeft volgens Pirsig voor de andere mens kwaliteit als zij hem of haar bijvoorbeeld lichamelijke of intieme “versmeltingen” te bieden heeft.
Verliefdheid helpt twee mensen over een grens of een drempel, die zij anders mogelijk niet zouden durven overgaan. In de ontmoeting met de ander ligt de mogelijkheid tot het ervaren van liefde. Helaas en gelukkig gaat verliefdheid over en hopelijk in liefde.

Binnen de relatie zie je drie soorten problematiek.

1. De vrijheid is opgegeven ten behoeve van de verbinding (angstige gehechtheid).
2. Naarmate de verbinding sterker wordt zoekt een van de partners de vrijheid en verlaat uiteindelijk de relatie (ambivalente gehechtheid).
3. De partner gaat nooit de verbinding aan en verlaat elke relatie na korte tijd (vermijdende gehechtheid).

Sofie Rozendaal schreef in de NRC onder de titel Liefde zonder verliefdheid want soms komt de liefde wat later.
"Hoewel we al eeuwenlang graag verliefd zijn – denk aan de hiërogliefen met liefdespoëzie uit het oude Egypte en het liefdessymbool Cupido uit de Griekse mythologie – kun je je afvragen of je er wel zo gelukkig van wordt. Feitelijk is verliefdheid een fenomeen dat grenst aan een psychische stoornis, met symptomen als obsessie, dwangmatigheid, concentratieproblemen, slaapproblemen en gebrek aan eetlust. En wat te denken van de gevolgen als de verliefdheid onbeantwoord blijft? Het brein maakt geen onderscheid tussen liefdesverdriet en lichamelijk lijden, blijkt uit hersenscans. Een grillige kwaal die ons leven overhoop gooit en ons gezonde inschattingsvermogen om zeep helpt, is het".

Liefde gaat over verbinden, over afstand verkleinen, spanning verminderen, gevaar neutraliseren. Begeerte gaat over willen, over onzekerheid kunnen verdragen, speels kunnen zijn. Begeerte gaat dood onder routine. Begeerte houdt van een comfortabele, psychologische afstand.
Kunnen loslaten is een voorwaarde voor een stabiele relatie waarin begeerte kan floreren.

Antropologe Helen Fisher spreekt en schrijft nuchter over liefde en verklaart haar evolutie, haar biochemische grondslagen en haar sociale belang.
Waarom word je verliefd op de een en niet op de ander? In Waarom hij? Waarom zij? legt Helen Fisher uit hoe we -bewust én onbewust- onze romantische beslissingen nemen.

Eckhart Tolle: ‘verliefd worden draagt altijd een sterk element van iets nodig hebben in zich. Daarom kan het zo makkelijk omslaan in boosheid of haat als de ander weggaat. Ik voel wel een diepe verbinding met mensen en ook met de natuur. Dat is ook wat liefde is: verbondenheid zonder oordeel’.

Liefde en ijdelheid

Waarom communiceert God niet rechtstreeks?

De vraag waarom God niet rechtstreeks communiceert met de mensheid is een van de grote mysteries van het geloof en de spiritualiteit. Er zijn verschillende mogelijke antwoorden op deze vraag, afhankelijk van de overtuigingen en interpretaties van verschillende religies en spirituele stromingen. Hieronder vind je enkele mogelijke antwoorden. 

• God communiceert wel rechtstreeks met de mens. Sommige mensen geloven dat God wel rechtstreeks communiceert met de mensheid, maar dat we dit vaak niet opmerken of begrijpen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren via innerlijke inspiratie, dromen of visioenen, of door middel van een mystieke ervaring. 
• Mensen zijn niet in staat om God rechtstreeks te begrijpen. Anderen stellen dat God te groot, te complex of te transcendent is om door de menselijke geest volledig te worden begrepen. In deze visie kan God zich alleen aan ons openbaren in beperkte mate en door middel van symbolen, verhalen en metaforen. 
• God wil dat we onze eigen spirituele weg vinden. Een andere verklaring is dat God ons bewust de vrijheid geeft om onze eigen spirituele weg te vinden en te groeien door middel van onze eigen ervaringen en keuzes. In deze visie is het aan ons om ons te openen voor de spirituele dimensie van het leven en te zoeken naar betekenis en wijsheid. 
• Het is de taak van spirituele leiders om tussenpersoon te zijn. Ten slotte is er een visie dat God communicatie met de mensheid wel rechtstreeks kan hebben, maar dat dit via speciaal gekozen spirituele leiders gebeurt. Deze leiders fungeren als bemiddelaars tussen God en de mensheid en helpen ons om de boodschappen van God te begrijpen en toe te passen. 

Het is belangrijk om te benadrukken dat dit slechts enkele mogelijke antwoorden zijn op de vraag waarom God niet rechtstreeks communiceert met de mensheid. Elke persoon en elke spirituele traditie heeft zijn eigen unieke antwoord op deze vraag, en het is aan elk individu om zijn eigen spirituele pad te vinden en zijn eigen antwoorden te ontdekken.

Twee bemiddelaars

Marianne Williamson vertelt in haar boek Terugkeer naar liefde wat “Een cursus in wonderen” haar deed; hoe zij ging inzien dat God ervaarbare liefde is en hoe dit haar veranderde. Zij ging zien welke blokkades haar verhinderden deel te hebben aan de krachten van de liefde. Haar angsten verschrompelden en zij leerde anderen niet te beoordelen, maar te begrijpen en te vergeven. Behalve een bemoedigend heeft het boek ook een aansporend karakter. Want door ons open te stellen voor Gods nabije aanwezigheid en door zijn liefdesenergie door ons heen te laten stromen, maken wij liefde tot werkelijkheid in ons en om ons heen. Het dagelijks leven komt aan de orde met thema's als werk, geld, carrière, lichaam, gezondheid, ijdelheid, leeftijd en dood, waarna zij sluit met het leven na de dood.

Tot zover de beschrijving van haar boek.


Wie het boek leest wordt inderdaad aansprekend meegenomen in de zoektocht van Williamson naar liefde, maar naarmate het boek vordert, plaatst zij zichzelf steeds meer als de spreekbuis van God op aarde. Daarmee schiet zij haar doel voorbij.
Het wonder van God en liefde kan slechts deels in woorden worden uitgedrukt.

In de epiloog van het Derde gesprek met God door Neale Donald Walsch (die zich ook graag met God "vereenzelvigde") het volgende citaat.

Onthoud altijd dat liefde vrijheid is.
Je hebt geen ander woord nodig om dat te definiëren.
Je hebt geen andere gedachte nodig om dat te bevatten.
je hebt geen andere daden nodig om dat te uiten.

Je zoektocht naar de ware definitie van liefde is voorbij.
Nu is de enige vraag of je deze gift van liefde
aan jezelf en aan een ander kunt geven,
net zoals Ik haar aan jou heb gegeven.

Alle systemen, overeenkomsten, besluiten en keuzes
die vrijheid uitdrukken, drukken God uit.
Want God is vrijheid en vrijheid is tot uitdrukking
gebrachte liefde.

Liefde en vrijheid als stuwende krachten

Organismen zijn het resultaat van miljoenen jaren ontwikkeling. Op allerlei niveaus leidde dat tot specialisatie en samenwerking. Er wordt gescheiden (ontbinden) en er komt samen (verbinden) in een eindeloze cyclus van leven en dood.
In de natuur zie je veel bijna gelijke helften, bijvoorbeeld de gespiegelde linker- en rechterkant van een lichaam. De natuur zit vol van twee-eenheden, met gescheiden functies, zoals het para(sympatische) zenuwstelsel en de grote en kleine bloedsomloop. Een twee-eenheid vormen ook man-vrouw of de twee hersenhelften. De twee onderdelen van de eenheid vormen krachten, die soms samen- en soms elkaar tegenwerken.
Het lijkt wel of in de natuur vrijwel alles dubbel wordt uitgevoerd en met terugkoppelingen om een balans te zoeken. De functie is bijvoorbeeld het vinden van het evenwicht of het schatten van afstand of richting, deels is het om functies over te nemen als er één uitvalt. De mens bestaat uit lagen als cellen en organen, die ieder hun eigen functie hebben, maar een gemeenschappelijk belang hebben om te overleven, zoals de spijsvertering, de slaap, alertheid en de angst. Een ander doel van de tweedeling is dat het individu op een bepaald niveau een verantwoorde keuze kan maken. Op het niveau van de geslachtsorganen is er geen voorkeur voor wie een nieuw leven creëert. De zaadcel die het eerst komt, mag de eicel bevruchten. Het zijn man en vrouw die als bezitters van het lichaam -op een niveau hoger- de keuze hebben om zich voort te planten. Gelukkig is voor die keuze vaak een positieve reden, met andere woorden een keuze voor een baby uit liefde. Die liefde is nodig om de energie op te brengen om voor het kind te zorgen. Liefde speelt geen rol bij lichaamscellen of –organen. Er is in de natuur veel onverschilligheid en morele overwegingen zijn meestal afwezig. Overleven van de soort is belangrijk en ook de evolutie lijkt haar agenda te hebben, namelijk ontwikkeling van kwaliteit.

Zo zit het ook in de ontwikkeling van de persoon(lijkheid). Een bevruchte eicel loopt in grote lijnen een aantal stadia uit de voorgaande generaties van wormen tot vissen van vele miljoenen jaren terug door. Een pasgeboren baby is eerst nog één met zijn omgeving, ongescheiden. Als een koning(in) wordt hij/zij in de paradijselijke watten gelegd, omdat het zelf nog niets kan. Ouderliefde maakt dat de ouders er zoveel moeite voor hun spruit over hebben en daarnaast heeft de kleine nog iets vertederends over zich om die liefde te belonen.
Van een vanzelfsprekende en natuurlijke gebondenheid groeit de mens eerst naar autonomie en tijdens dat proces oefent hij af en toe het maken van een verbinding bijvoorbeeld door verliefd te worden of een baantje te zoeken. Zijn hele leven zal de mens keuzes moeten maken die op een abstract niveau neerkomen op scheiden of verbinden.
Als peuter ontwikkelt de mens zijn ego. Dat is de drijvende kracht die hem doet afscheiden van zijn omgeving. Die autonomie kan prettig zijn, maar is soms ook onzeker en moet niet te ver worden doorgevoerd. Mensen met een groot ego zijn snel uit balans en lijden veel. “mensen die VOL van zichzelf zijn, zijn snel beLEDIGd”. Voor de wat ouderen is het aantrekkelijk om hun ego weer wat los te laten. Immers zij worden zich meer en meer bewust van hun kwetsbaarheid en sterfelijkheid. In die fase is acceptatie van de eindigheid van het leven de uitdaging.
Je onthechten van je ego doe je door in contact te komen met je Hogere Zelf en te leven vanuit een liefdevolle benadering, door niet te snel te oordelen, geen onnodige strijd aan te gaan of door koste wat het kost te proberen gelijk te halen. Het is vooral open staan en laten in plaats van doen. Er is geen duidelijkere aanbeveling te doen. Spiritualiteit vraagt nu eenmaal te accepteren dat er geen 100% zekerheid meer valt te geven. Geduld hebben, het goede voorbeeld geven en volgen en grenzen stellen aan jezelf en anderen.

Ook op het niveau van de samenleving zie je een sociale en liberale kracht haar werk doen. In de politiek vormt het midden ongeveer een even grote menging van links (sociaal) en rechts (liberaal). Sommige politieke partijen zouden die vermenging zelfs een integratie noemen, een hoger plan.

Freud onderscheidde in zijn psychologische werk Eros en Thanatos. Eros vormde de verbindende kracht. Thanatos stond voor de doodsdrift. Op dat punt lijkt Freud de plank mis te hebben geslagen. Welk normaal functionerend mens wil er nu dood? Freud had er beter aangedaan om de tweede kracht als een vrijheidsdrift of vrijheidsdrang aan te duiden. De mens wordt zowel aangetrokken tot de verbinding via de liefde als tot het niet-verbonden zijn in autonomie.

Wanneer de mens zich in zijn volwassenheid heeft losgemaakt dan is er soms terugval of de kinderlijke behoefte om weer te versmelten, maar dit roept niet voor niets angst op om zichzelf te verliezen of wordt regressie genoemd. Het zijn allemaal negatieve connotaties die er op wijzen dat er geen weg terug is. Er komt alleen een eind aan bij de dood en sommigen verwachten daarvan een hereniging. Mogelijk is dat een lichte aanwijzing voor Thanatos, de doodsdrift.
Het is de kunst om de twee krachten (liefde en vrijheid) in evenwicht te houden en te laten samenwerken tot groei en vooruitgang, pas dan kan de mens transcenderen. Met Transcenderen (Wikipedia) wordt het overschrijden van de grens van de gewone vorm van waarnemen of bewustzijn bedoeld. Transcenderen berust op de veronderstelling dat men behalve de fysieke "buitenkant" van dingen, ook een diepere "binnenkant" op kan merken.

En daarmee zijn we weer aanbeland bij de optimale omstandigheden om opmerkzaam te zijn, namelijk het spanningsveld tussen betrokken zijn (liefde) en de juiste afstand houden (vrijheid), die ook de grondslag vormen van respect en “schouwen”.

Een andere auteur die al jaren over vrijheid en liefde vertelt is Osho. Zie deze video.

12 november is de dag van respect

Respect is een woord dat te pas en te onpas wordt gebruikt en geroepen.

Respect is een metawaarde, waarin twee complementaire kernwaarden worden verenigd: autonomie en betrokkenheid, oftewel vrijheid en liefde, oftewel liberaal en sociaal. Respect geldt voor mensen onderling, maar ook in de verhouding tussen mens en dier of de natuur.

Wat respect is kunnen we eigenlijk in een split-second weten. Kijk maar eens naar de afstand die twee mensen naar elkaar toe aanhouden wanneer ze elkaar op straat ontmoeten en een gesprek aangaan. We weten samen onbewust precies die afstand te vinden die uitdrukt dat we betrokken bij elkaar zijn en toch ook elkaars vrijheid niet aantast. Wanneer een van de twee dronken of kwaad is op de ander, dan lukt het niet meer zo gemakkelijk om de juiste afstand vanzelf aan te nemen en respect te betonen.

Respect breng je op uit fatsoen, liefde, discipline. Mensen verliezen respect van anderen wanneer ze te ver en/of te lang over andermans grenzen gaan.

Met een buiging maak je duidelijk dat je je niet boven de ander stelt, maar in bescheidenheid en vertrouwen dichterbij komt.

Hieronder een aantal links naar artikelen, waarop deze gedachte is uitgewerkt.
Tussen mensen onderling (op de site “we hebben allebei gelijk”):
Respect voel je aan en moet je leren

Tussen ouderen en jongeren.
Tussen mens en dier.

Liefde stroomt

“Make love, not war” was de leus in de zestiger jaren (tegen de oorlog in Vietnam). Zou het zo gemakkelijk gaan: “liefde maken”? Ook het werkwoord “de liefde bedrijven” klinkt als twee acteurs die een toneelstuk spelen.
Is liefde niet meer iets wat stroomt, waar nooit een einde aan komt, maar wat soms niet op gang lijkt te komen? Het is er of is er niet. Je kunt liefde niet afdwingen, wel weggeven, maar niet verspillen.
Net als de wet van behoud van energie en de transformatie van energie kan liefde niet uit het niets worden gegenereerd, maar ook niet opraken en vele vormen aannemen. Je kunt de vorm grijpen en beïnvloeden, maar de liefde zelf is niet te grijpen en het wordt meer als je het deelt. Het begint te stromen.
Maar wie wacht tot het begint te stromen en wie zelf weinig geeft, kan lang wachten. Een liefdevol wezen zijn impliceert verandering en wederkerige afhankelijkheid.
Wij worden alleen liefdevol wanneer wij gelukkig zijn. Liefde is een uitdrukking van geluk.
Voor wie het lastig is om een liefdevolle verbinding met een ander te maken is het beter om eerst aan zichzelf te denken. Zie jezelf als een kom die je vult met geluk en waarvan je de overvloed laat stromen voor wie er maar van wil drinken. Zonder voorbehoud, vrij en blij.
Liefde stokt wanneer je het vergeet te mengen met vrijheid. Zelfs in het woord “vrijheid” zit “vrij(en)”. Een geliefde verleiden met de belofte dat een binding met jou een grotere vrijheid oplevert is de meest effectieve manier om de interesse van de ander te wekken. Liefde koppelen aan vrijheid is wat anders dan “vrije liefde”. Dat begrip kan betekenen “ik kan mij niet binden, maar ik wil wel genieten van jouw liefde en morgen van de liefde van een ander”. Het kan ook betekenen “vrij stromende liefde”. Vrij stromende liefde, die geen moeite kost om op te brengen of te ontvangen, is een goed teken, van de paradox van volwassenheid en kinderlijke onbevangenheid. The best of both worlds.

Het gaat om open staan, met je hart, hoe vaag dat ook klinkt. Misschien is liefde in de praktijk ongrijpbaar, maar is het vooral belangrijk dat het verstand zich er zo weinig mogelijk mee bemoeit. Liefde wil stromen, niet alleen nu, maar hopelijk ook later. Het verstand kan dat proces alleen maar blokkeren.
Liefde is niet hetzelfde als een hevige verliefdheid. Mensen die in een diepe verliefdheid verzonken zijn geraakt zouden, na er eerst goed van te genieten, zichzelf toch de vraag moeten stellen: hoopte ik van mijn geliefde iets te krijgen wat ik nooit heb gehad? En heb ik echt wel een ander nodig om dat te krijgen, kan ik het mijzelf niet geven?
En wie de stroom van liefde naar zichzelf weet te richten en wie het niet probeert vast te houden, wordt voor een ander vanzelf aantrekkelijk om mee te verbinden.

Voor boeken over liefde, klik hier.

Vind een nieuwe liefde via spiritueel daten

In Happinez nummer 4, 2009 aandacht voor spiritueel daten

Aanvaard vergankelijkheid

Om te kunnen liefhebben zul je moeten aanvaarden dat verandering, verlies en verdriet in het leven onvermijdelijk zijn. We lijden minder wanneer we het lijden erkennen als onderdeel van het leven, zegt de Boeddha. Lijden is voor een groot deel het gevolg van de onrust die we creëren wanneer we eisen dat het leven 'eerlijk' is en geen hindernissen, uitdagingen of ziekte omvat.
Ook in de liefde gaan dingen voorbij of veranderen ze. We zeggen hallo en vaarwel. We zijn het ene moment verbonden, het andere niet meer. Een teder moment is nooit hetzelfde. Geluk en verdriet bestaan naast elkaar, horen zelfs bij elkaar. Wanneer we het spirituele pad volgen, schrijft Charlotte Kasl, laten we de dingen zijn zoals ze zijn, we kijken ernaar en zien hoe ze voorbijgaan, zoals een briesje. De spirituele liefdesweg is vloeiend, ongrijpbaar en ondefinieerbaar. We stoppen de stroom als we proberen ons aan iets vast te houden. Onze partner blijft niet eeuwig dezelfde en dat moeten we ook niet willen. We dienen elke dag met een nieuwe blik naar elkaar te kijken, met heldere ogen en een open geest, zodat we de persoon van vandaag kunnen zien en niet een beeld uit het verleden.

Tot zover Happinez.

Hoe vind je een nieuwe liefde in je leven? In haar boek 'Als de Boeddha zou daten' combineert Charlotte Kasl verschillende spirituele tradities om je duidelijk te maken hoe je op een waarachtige manier een partner vindt zonder jezelf in dat proces te verliezen. Het boek leert je dat wanneer je trouw blijft aan je persoonlijke spirituele reis, je inherente nieuwsgierigheid, compassie en intuïtie je zullen leiden bij het vinden van je ideale partner. De hoofdstukken zijn onder meer gebaseerd op de volgende tips (met links naar artikelen buiten het boek van Kasl).
• Formuleer je wens tegenover het universum.
• Laat je leiden door je hogere zelf en niet door het ego.
• Zoek naar je ware gelijke.
• Blijf trouw aan jouw spiritiuele pad.
• Vind de balans tussen geven en ontvangen.

Geschreven in dezelfde praktische, spirituele, wijze toonzetting als die waarmee Charlotte Kasl haar lezers bediende in het eerste deel van deze reeks, Als de Boeddha zou daten, is het boek hieronder gericht op iedereen die zijn of haar relatie wil bevestigen, verdiepen en/of vernieuwen. Kasl laat zien hoe je levendige, bevredigende en duurzame relaties kunt hebben door middel van aandacht, waarheid en compassie, hoe je met een open geest jezelf en je partner elke dag opnieuw kunt waarnemen. Het huwelijk wordt op die manier een reis die boeddhistische principes met elementen van psychologie en andere spirituele tradities met elkaar verbindt.