Amerikanen zien hun land graag als het land waarin elk burger onbegrensde mogelijkheden heeft om zich te ontwikkelen. Van krantenjongen tot miljonair of president is allemaal denkbaar. Maar wie boven zijn stand leeft, kan diep vallen.
De Coen brothers, Joel en Ethan, zijn regisseurs van succesvolle films vanaf 1984. Wij zijn ongeveer even oud (1954 en 1957), misschien dat daarom de boodschap opvallend is die ik zie in hun films. Voor mij zijn er twee opvallende thema’s in hun films, namelijk langs elkaar heen praten en denken dat je er mee weg kunt komen wanneer je boven je macht grijpt.
Humor, persiflage, briljant camerawerk en topacteurs maken deze boodschap voor mij geloofwaardig amusement. Bijvoorbeeld The Big Lebowski.
Op dit blog meer voorbeelden van Amerikaans films met geloofwaardig spirituele thema’s: de film van Jim Carrey, Groundhogday en Her over een relatie tussen een mens en een computer.
Verlichting en omgaan met onrecht
Hoe zou het leven van iemand die "ontwaakt" en "verlicht" raakt veranderen en wat zou die persoon ons adviseren?
Ook duizenden jaren geleden waren er verlichte personen. Hun boodschap werd mondeling en beeldend overgebracht en de oorsprong van meerdere personen werd soms verdicht en samengevat in de naam van één persoon.
De Chinese ‘oude wijze’ filosoof Lao Tse leek niet erg ambitieus toen hij de drie “schatten”, die we op ons levenspad nodig hadden, aanduidde met geduld, eenvoud en mededogen.
In onze tijd is er Tony Parsons, die zijn verlichtingservaring beschreef in het boekje met de paradoxale titel "Het open geheim".
Een kort citaat.
"Al onze energie smelt samen tot steeds iets nieuws, en de viering van eenvoudig dat wat is. Het is een uitwisseling van spontaan geven en ontvangen waardoor momenten waarop we weer tegenover elkaar staan verhelderd kunnen worden. Vaak is er stilte omdat er geen behoefte is de leegte te vullen die ooit als bedreigend werd gezien. Deze stiltes zijn vol van alleen maar samen zijn in een bestaan dat voortdurend danst".
Deze tekst kan aanspreken of als zweverig overkomen. Gevoel voor humor helpt. De lach kan bevrijdend werken. Met Johan Cruijff gezegd "je gaat het pas zien, wanneer je het door hebt". Een tekst gaat pas leven wanneer je er met al jouw zintuigen bij bent. Die ervaring is in dit blog een beetje te benaderen via een video (bijvoorbeeld van Tony Parsons zelf of Alan Watts, zie onder).
Toen we nog niet het inzicht hadden dat iedereen al verlicht is, verkeerden we in onzekerheid of wij in onze afgescheidenheid er mochten zijn. We probeerden ons ‘ik’ te verbinden met anderen of met een goede zaak en probeerden veilig te stellen dat we de moeite waard waren.
Toen we ons realiseerden dat we verlicht waren, verdween de druk om ons te bewijzen, immers we waren verbonden met alles en iedereen. We waren weliswaar verantwoordelijk voor ons handelen maar hoefden niet iets te doen om tot de eenheid van alles (zelfs het universum) te behoren. “Alles gebeurt zoals het gebeurt” en wij zijn getuige. We laten via onze zintuigen de buitenwereld toe met een open mind als deel van onszelf. We zijn aanwezig en verliezen daarbij zonder aarzeling (opgelucht, zie moksha) onszelf.
We begrepen dat we dit bevrijdend inzicht niet konden krijgen door te redeneren, door te streven of door te proberen te bereiken of te doen. Je kon onmiddellijk tot dit inzicht komen, eventueel -maar niet gegarandeerd- met behulp van een leraar, door meditatie of door genade.
Degenen die ontwaakten en tot inzicht kwamen, reageerden veelal met stilzwijgen want wat er veranderde en toch hetzelfde bleef, viel niet onder woorden te brengen. Ze maakten zich immers geen illusie (meer), ook niet dat er een advies is om onrecht te beheersen.
Sommige ontwaakten benaderden voortaan hun omgeving liefdevoller (zie ook Bohdisattva). Het ‘ik’ lost op, tezamen met dwang, strijd en angst voor eenzaamheid. Identificatie en competitie worden overbodig. Tony Parsons: "alles is energie, dat wat er is heeft het niet nodig om te weten wat het is" en er is een paradox "niets is tegelijkertijd alles". "Energie is vrij".
Onrecht en fouten in de buitenwereld kunnen worden aangepakt, niet door een illusionair ik of ego, maar door het herstellen van het natuurlijk evenwicht en organisch verlopende processen (zie video onder).
Tony Parsons. Het open geheim. (bol.com).
Herken je jezelf in het beeld dat we allemaal één zijn, althans niet-twee? Antwoord alleen met “ja” wanneer je dit kan ook nadat je in de media hebt gelezen over klimaat- en oorlogsslachtoffers, psychopaten, etc.. Antwoord je met "nee", dan is dit blog aanbevelenswaardig.
Iedereen kent mensen wiens gedrag we afkeuren, maar kunnen we hen ook in ons hart sluiten? Kunnen we vergeven, zodat barrières geslecht kunnen worden en tegelijk eraan werken om herhaling van onrecht te voorkomen?
Het gaat om het inzicht te zien tussen niet-doen en niets doen. Niets doen is geen optie, wel het aspect "laten" (wu wei) in de drie schatten van Lao Tse.
Laten we leven op een snelheid die past bij wat we kunnen behappen en verstouwen.
Vergelijkend godsdienstleraar en filosoof Alan Watts (1915-1973) kon de westerse en oosterse inzichten over het subtiele verschil dat de wereld kon uitmaken "betoverend" verwoorden.
Enkele van zijn bekendste aforismen zijn de volgende.
- "We zijn geen vreemden in deze wereld, we zijn hier geboren en we zijn deel van de natuur, net als bomen, wolken en rivieren".
- "Het leven is niet een probleem dat moet worden opgelost, maar een mysterie dat moet worden geleefd".
- "Je bent niet gescheiden van de realiteit, je bent onderdeel van de realiteit".
- "We moeten stoppen met proberen om onszelf te verbeteren en gewoon zijn wie we zijn".
- "Je bent een functie van wat de hele kosmos doet op dezelfde manier als een golf slechts een functie is van wat de hele oceaan doet".
- "Wanneer je je realiseert dat er niets ontbreekt, dan is de hele wereld van jou".
- "Het is alleen maar als je probeert om alles onder controle te houden, dat je begint te beseffen hoe alles buiten controle is".
De boodschap van een succesvolle grappenmaker
Jim Carrey wilde als kind al komiek worden. Zijn moeder was depressief en hij probeerde haar op te beuren. Toen Jim een boek las over spiritualiteit en iemands taak in het leven, herkende hij daarin zijn wens om zorgen bij anderen weg te nemen. Zijn vader had dezelfde ambitie, maar koos voor een carrière als boekhouder. Hij verloor die baan en moest in relatieve armoede verder leven. Jim besloot voor zichzelf dat wanneer hij zou falen hij toch liever eerst geprobeerd had het werk te doen waar hij van hield en dat was grappen maken.
Geld verdienen en grappig zijn tekenden zijn jeugd. Op de middelbare school mocht hij elke dag aan het eind van de lessen tien minuten optreden, op voorwaarde dat hij de rest van de dag zijn gemak hield. Na de lessen werkt hij in een fabriek om het gezin te helpen onderhouden.
Op zijn zestiende stopte Jim met school en vertrok naar Hollywood. Hij speelde in clubs, werd ontdekt en speelde in series, komische en serieuze films. Hij heeft van alle bekendheden de meeste MTV Awards gewonnen.
Het thema “wie ben je en waar moet je zorgen over maken” zou je een telkens terugkerend thema in zijn werk kunnen noemen. Hij verdiepte zich zo zeer in de karakters die hij moest uitbeelden dat hij zich maanden lang gedroeg als zijn filmpersonage. De Truman Show gaat over een persoon die er pas laat achter komt dat zijn hele leven op een filmset afspeelt en dat zijn hele omgeving hem daarover in onwetendheid heeft gehouden. In The Mask maakt het masker mogelijk waar hij altijd over droomde maar zonder masker niet durft. In Bruce Almighty mag hij voor God spelen. In Liar liar kan hij als advocaat niet liegen. In 2014 haalt hij een graad aan de Maharishi Universiteit in IOWA. Hij heeft zowel de Canadese als Amerikaanse nationaliteit.
In de interviews die hij met bekende TV persoonlijkheden houdt, domineert en regisseert hij het gesprek en het publiek met zijn van te voren ingestudeerde grappen.
Ook het drama van depressie tekent zijn leven. Niet alleen zijn moeder was het, zelf gebruikte hij een tijdje Prozac en zijn ex-vrouw stapte uit het leven.
Kortom, Jim Carrey heeft zijn hele leven geworsteld met succes, talent, geld, geluk en humor. Zijn aanbeveling aan anderen is om het universum te vragen wat je wilt onder het motto “niet geschoten is altijd mis”. Dat je daarnaast hard moet werken, zegt hij er niet bij waardoor het soms lijkt of het hem allemaal aan komt waaien. Hij is wars van conventies, maar achter de schermen zeer gedisciplineerd. Terwijl hij alle aandacht naar zich toe trekt, gaat zijn humor niet ten koste van anderen. Hij lijkt ongrijpbaar. Of je zijn bekkentrekken leuk vindt, blijft natuurlijk een kwestie van smaak. Hij wil allereerst ontregelen.
Heeft Jim Carrey een spirituele boodschap? Tijdens interviews zegt hij “we zijn een gigantisch veld van energie, dansend voor zichzelf”. “We bestaan niet echt en zijn tetrahedrons dansend rond elkaar”. “We moeten het niet zo persoonlijk nemen en het is allemaal hier voor ons om van te genieten” “Er is geen ik, het gebeurt”. “We gaan nergens heen”. “Wanneer je het allemaal doorhebt, verdwijnt de druk op jezelf en kun je gaan genieten”.
De kracht van wat hij zegt is dat het in lijn is wat al eerder door geleerden en mystici is gezegd en dat iedereen het kan oppakken op de manier die bij hem en haar past. Het past bij zijn al vroeg in zijn leven zelf opgepakte taak dat hij anderen wil duidelijk maken dat zij zich niet al te veel zorgen moeten maken.
Mensen die van stijldansen houden, herkennen wat hij zegt “we dansen samen en gaan nergens heen” in deze video.
Geld verdienen en grappig zijn tekenden zijn jeugd. Op de middelbare school mocht hij elke dag aan het eind van de lessen tien minuten optreden, op voorwaarde dat hij de rest van de dag zijn gemak hield. Na de lessen werkt hij in een fabriek om het gezin te helpen onderhouden.
Op zijn zestiende stopte Jim met school en vertrok naar Hollywood. Hij speelde in clubs, werd ontdekt en speelde in series, komische en serieuze films. Hij heeft van alle bekendheden de meeste MTV Awards gewonnen.
Het thema “wie ben je en waar moet je zorgen over maken” zou je een telkens terugkerend thema in zijn werk kunnen noemen. Hij verdiepte zich zo zeer in de karakters die hij moest uitbeelden dat hij zich maanden lang gedroeg als zijn filmpersonage. De Truman Show gaat over een persoon die er pas laat achter komt dat zijn hele leven op een filmset afspeelt en dat zijn hele omgeving hem daarover in onwetendheid heeft gehouden. In The Mask maakt het masker mogelijk waar hij altijd over droomde maar zonder masker niet durft. In Bruce Almighty mag hij voor God spelen. In Liar liar kan hij als advocaat niet liegen. In 2014 haalt hij een graad aan de Maharishi Universiteit in IOWA. Hij heeft zowel de Canadese als Amerikaanse nationaliteit.
In de interviews die hij met bekende TV persoonlijkheden houdt, domineert en regisseert hij het gesprek en het publiek met zijn van te voren ingestudeerde grappen.
Ook het drama van depressie tekent zijn leven. Niet alleen zijn moeder was het, zelf gebruikte hij een tijdje Prozac en zijn ex-vrouw stapte uit het leven.
Kortom, Jim Carrey heeft zijn hele leven geworsteld met succes, talent, geld, geluk en humor. Zijn aanbeveling aan anderen is om het universum te vragen wat je wilt onder het motto “niet geschoten is altijd mis”. Dat je daarnaast hard moet werken, zegt hij er niet bij waardoor het soms lijkt of het hem allemaal aan komt waaien. Hij is wars van conventies, maar achter de schermen zeer gedisciplineerd. Terwijl hij alle aandacht naar zich toe trekt, gaat zijn humor niet ten koste van anderen. Hij lijkt ongrijpbaar. Of je zijn bekkentrekken leuk vindt, blijft natuurlijk een kwestie van smaak. Hij wil allereerst ontregelen.
Heeft Jim Carrey een spirituele boodschap? Tijdens interviews zegt hij “we zijn een gigantisch veld van energie, dansend voor zichzelf”. “We bestaan niet echt en zijn tetrahedrons dansend rond elkaar”. “We moeten het niet zo persoonlijk nemen en het is allemaal hier voor ons om van te genieten” “Er is geen ik, het gebeurt”. “We gaan nergens heen”. “Wanneer je het allemaal doorhebt, verdwijnt de druk op jezelf en kun je gaan genieten”.
De kracht van wat hij zegt is dat het in lijn is wat al eerder door geleerden en mystici is gezegd en dat iedereen het kan oppakken op de manier die bij hem en haar past. Het past bij zijn al vroeg in zijn leven zelf opgepakte taak dat hij anderen wil duidelijk maken dat zij zich niet al te veel zorgen moeten maken.
Mensen die van stijldansen houden, herkennen wat hij zegt “we dansen samen en gaan nergens heen” in deze video.
De Bhagavad Gita in kort bestek
Bhagavad Gita betekent het lied van de Heer en is het hoofdwerk van de spirituele literatuur van het hindoeïsme als onderdeel van het epos Mahabharata. De Bhagavad Gita biedt een diepgaande filosofie en spiritualiteit die zich richt op het vervullen van onze plichten met toewijding en overgave aan God, terwijl we ons inzetten voor onze eigen spirituele evolutie en verlichting. We zouden ons daarbij niet moeten laten afleiden door zorgen over succes of falen.
In het epos legt Heer Krishna aan krijger Arjuna uit hoe met zelfkennis in vrijheid te leven.
Arjuna staat in tweestrijd en vraagt zich af of hij moet vechten of zich moet terugtrekken, of hij wel of niet moet handelen. Krishna vindt dat te kort door de bocht en legt uit dat hij twee zaken in het oog moet houden.
De mens wikt, God beschikt. Arjuna mag kiezen hoe te handelen, maar moet zich neer leggen (waarde 15, zie onder) dat het resultaat wordt bepaald door Īśvara (God, Saguna Brahma). Īśvara is de directe en materiële oorzaak van het universum. Wanneer de mens zijn handelingen opdraagt aan God is hij voor altijd vrij van handelingen, omdat hij dan één is met God. Bij het verwerven van kennis hoe en wanneer wel of niet te handelen dient hij zich bewust te zijn van een twintigtal waarden.
Deze waarden (deugden) zijn de volgende.
nooit op de vruchten ervan.
Laat de vruchten van je handelingen niet je drijfveer zijn,
maar wees ook niet gehecht aan niet-handelen’.
Bhagavad Gita (II,47).
‘Zoals de onwetende handelt uit gehechtheid aan handelen,
o Bharata (held), zo dient de wijze te handelen zonder gehechtheid,
het welzijn van de wereld verlangend’.
Bhagavad Gita (III, 25).
Lees ook: "De boeken van Swami Dayananda".
De aanbeveling als antwoord op de vraag 'wanneer wel en wanneer niet te handelen' doet denken aan het taoïstische woord wu wei: doen door niet te doen.
Krishna: degene die niet-handelen in handelen ziet, en handelen in niet-handelen is een wijze onder de mensen; hij is een yogi, iemand die alles heeft bereikt wat bereikt moet worden.
Over vrijheid spreekt Paramahansa Yogananda in zijn commentaar op de Bhaghavat Gita (met dank aan Tegenwicht.org).
Zie ook de Diamantsoetra.
In het epos legt Heer Krishna aan krijger Arjuna uit hoe met zelfkennis in vrijheid te leven.
Arjuna staat in tweestrijd en vraagt zich af of hij moet vechten of zich moet terugtrekken, of hij wel of niet moet handelen. Krishna vindt dat te kort door de bocht en legt uit dat hij twee zaken in het oog moet houden.
De mens wikt, God beschikt. Arjuna mag kiezen hoe te handelen, maar moet zich neer leggen (waarde 15, zie onder) dat het resultaat wordt bepaald door Īśvara (God, Saguna Brahma). Īśvara is de directe en materiële oorzaak van het universum. Wanneer de mens zijn handelingen opdraagt aan God is hij voor altijd vrij van handelingen, omdat hij dan één is met God. Bij het verwerven van kennis hoe en wanneer wel of niet te handelen dient hij zich bewust te zijn van een twintigtal waarden.
Deze waarden (deugden) zijn de volgende.
- Afwezigheid van trots.
- Afwezigheid van pretentie.
- Niet kwetsen.
- Aanpassing.
- Oprechtheid.
- Dienstbaarheid aan de leraar.
- Zuiverheid.
- Standvastigheid.
- Zelfbeheersing.
- Objectiviteit tegenover zintuiglijke objecten.
- Afwezigheid van egoïsme.
- Bewust zijn van de problemen van geboorte, dood, ouderdom, ziekte en verdriet.
- Vrijheid van eigenaarschap.
- Zonder gehechtheid zorgen voor zoon, vrouw, huis, enz..
- Gelijkmoedigheid bij het ontmoeten van het gewenste en ongewenste.
- Devotie voor de Heer.
- Je toevlucht nemen tot een stille plek.
- Afwezigheid van hunkering naar gezelschap.
- Onophoudelijke studie van de geschriften die zelfkennis geven.
- Het zien van de waarheid van het zelf.
nooit op de vruchten ervan.
Laat de vruchten van je handelingen niet je drijfveer zijn,
maar wees ook niet gehecht aan niet-handelen’.
Bhagavad Gita (II,47).
‘Zoals de onwetende handelt uit gehechtheid aan handelen,
o Bharata (held), zo dient de wijze te handelen zonder gehechtheid,
het welzijn van de wereld verlangend’.
Bhagavad Gita (III, 25).
Lees ook: "De boeken van Swami Dayananda".
De aanbeveling als antwoord op de vraag 'wanneer wel en wanneer niet te handelen' doet denken aan het taoïstische woord wu wei: doen door niet te doen.
Krishna: degene die niet-handelen in handelen ziet, en handelen in niet-handelen is een wijze onder de mensen; hij is een yogi, iemand die alles heeft bereikt wat bereikt moet worden.
Over vrijheid spreekt Paramahansa Yogananda in zijn commentaar op de Bhaghavat Gita (met dank aan Tegenwicht.org).
- "Elk individu handelt gedeeltelijk op grond van vrije keuze en gedeeltelijk op grond van vroegere neigingen. [Deze hebben] de vorm aangenomen van [..] vooroordelen die de macht van de vrije wil aantasten".
- "De externe stimuli van de dagelijkse gebeurtenissen in iemands leven roepen in het onbewuste heel gemakkelijk deze oude reactiepatronen op, goede en slechte".
- "De aan zintuiglijke indrukken verslaafde mens laat zich grotendeels leiden door gewoonten die in het verleden zijn aangeleerd: zijn vrije wil is zwak.
- Een spiritueel mens echter heeft zijn vrije wil van die banden losgemaakt en heeft zodoende zichzelf bevrijd [...]".
- "De spirituele mens waakt daarover [...]".
- "Een vrije wil vibreert in harmonie met de eeuwigheid. Dan is de wil van de mens gelijk aan de wil van God".
Zie ook de Diamantsoetra.
Theoloog die van zijn geloof viel
In het magazine Volzin wordt het overlijden herdacht van theoloog Harry Kuitert (1924-2017): ‘Nee, nee, nee, ik geloof niet in God’.
Een paar citaten.
Theologie levert kennis op over ‘een wezen genaamd God’. Zó hebben de godgeleerden het de eeuwen door gezien. En zo zien de meesten van hen het nog steeds. Maar die gedachte klopt niet, zegt Kuitert. “Alle spreken over Boven komt van Beneden, ook de uitspraak dat het van Boven komt”, aldus de beroemde oneliner waarmee hij reeds jaren terug de centrale idee achter zijn visie op de christelijke geloofsuitspraken verwoordde. Nu trekt hij de consequentie voor de theologie: die levert geen kennis op over God als ware God een realiteit buiten ons, maar informeert over wat mensen over zichzelf denken en zeggen wanneer ze over God spreken.
Nog zo’n stelling waarover de theologen het altijd eens zijn geweest. “Kennis gaat over wat bestaat, anders noemen we het fictie”. Dus meenden ze dat God bestond, want ze hadden er kennis van. Kuitert kwam een tijd geleden al tot precies de tegenovergestelde gevolgtrekking: ‘God is niet van kennis, maar van verbeelding’.
“God is een gedachte van mensen”. Met dit inzicht bevrijdde Nederlands best verkopende en meest omstreden theoloog Harry Kuitert zichzelf van “een hoop trammelant en gespletenheid”, zo zei hij in 2011 in Volzin. Het geloof in hemel en hiernamaals had de toen 86-jarige godgeleerde verlaten.
Tot zover Volzin.
Kuitert heeft veel boeken geschreven over zijn veranderende inzichten in religie. Vlak na de watersnoodramp in 1953 in Zeeland werd hij daar predikant. Hij kon het zien van veel onrecht en rampen op de wereld niet verenigen met het bestaan van een God. Dit was de start van zijn twijfel die uitmondde in steeds meer afstand van het beeld dat mensen van God schetsten en dat uiteindelijk ertoe leidde dat hij van zijn geloof in God viel.
Er zijn een tweetal overwegingen die ingaan tegen de conclusie van Kuitert dat God niet bestaat.
Het wel of niet bestaan van God gaat onze voorstellingsvermogen te boven. Je kunt daarom –gek genoeg- niet stellen dat Kuitert ongelijk had in zijn opvatting dat God niet bestaat.
De apofatische theologie, tenslotte, stelt dat we God het beste benaderen langs de weg van negatie en ontkenning van alle positieve beweringen over hem. God overtreft namelijk onze gedachten, voorstellingen en taal zozeer, dat we hoogstens kunnen zeggen wat hij niet is; pogingen om te zeggen wat hij is kunnen leiden tot het scheppen van afgoden.
God heeft geen vorm en geen buitenkant.
Het idee is dat God zo transcendent en onbegrijpelijk is dat menselijke taal en begrip tekortschieten om God volledig te beschrijven.
Wat meer zin heeft is om te leven naar de intentie van het universum. Hoe wij die bedoeling inschatten zou uiteraard ten alle tijden kritisch bezien moeten worden. Zolang onze visie leidt tot een positieve intentie naar de wereld is niemand van God los.
De boeken van Harry Kuitert
Een paar citaten.
Theologie levert kennis op over ‘een wezen genaamd God’. Zó hebben de godgeleerden het de eeuwen door gezien. En zo zien de meesten van hen het nog steeds. Maar die gedachte klopt niet, zegt Kuitert. “Alle spreken over Boven komt van Beneden, ook de uitspraak dat het van Boven komt”, aldus de beroemde oneliner waarmee hij reeds jaren terug de centrale idee achter zijn visie op de christelijke geloofsuitspraken verwoordde. Nu trekt hij de consequentie voor de theologie: die levert geen kennis op over God als ware God een realiteit buiten ons, maar informeert over wat mensen over zichzelf denken en zeggen wanneer ze over God spreken.
Nog zo’n stelling waarover de theologen het altijd eens zijn geweest. “Kennis gaat over wat bestaat, anders noemen we het fictie”. Dus meenden ze dat God bestond, want ze hadden er kennis van. Kuitert kwam een tijd geleden al tot precies de tegenovergestelde gevolgtrekking: ‘God is niet van kennis, maar van verbeelding’.
“God is een gedachte van mensen”. Met dit inzicht bevrijdde Nederlands best verkopende en meest omstreden theoloog Harry Kuitert zichzelf van “een hoop trammelant en gespletenheid”, zo zei hij in 2011 in Volzin. Het geloof in hemel en hiernamaals had de toen 86-jarige godgeleerde verlaten.
Tot zover Volzin.
Kuitert heeft veel boeken geschreven over zijn veranderende inzichten in religie. Vlak na de watersnoodramp in 1953 in Zeeland werd hij daar predikant. Hij kon het zien van veel onrecht en rampen op de wereld niet verenigen met het bestaan van een God. Dit was de start van zijn twijfel die uitmondde in steeds meer afstand van het beeld dat mensen van God schetsten en dat uiteindelijk ertoe leidde dat hij van zijn geloof in God viel.
Er zijn een tweetal overwegingen die ingaan tegen de conclusie van Kuitert dat God niet bestaat.
- Van God en de menselijke ziel wordt gezegd dat deze afzijdig en zonder oordeel afwachten tot zij worden erkend en ingeroepen.
- God kun je niet alleen zien als bron van liefde, maar ook van vrijheid. Zonder liefde geen vrijheid en zonder vrijheid geen liefde. De mens (en ook een dier) is niet werkelijk vrij wanneer dat niet samengaat met het bestaan van onrecht, pijn en overige ellende.
Het wel of niet bestaan van God gaat onze voorstellingsvermogen te boven. Je kunt daarom –gek genoeg- niet stellen dat Kuitert ongelijk had in zijn opvatting dat God niet bestaat.
De apofatische theologie, tenslotte, stelt dat we God het beste benaderen langs de weg van negatie en ontkenning van alle positieve beweringen over hem. God overtreft namelijk onze gedachten, voorstellingen en taal zozeer, dat we hoogstens kunnen zeggen wat hij niet is; pogingen om te zeggen wat hij is kunnen leiden tot het scheppen van afgoden.
God heeft geen vorm en geen buitenkant.
Het idee is dat God zo transcendent en onbegrijpelijk is dat menselijke taal en begrip tekortschieten om God volledig te beschrijven.
Wat meer zin heeft is om te leven naar de intentie van het universum. Hoe wij die bedoeling inschatten zou uiteraard ten alle tijden kritisch bezien moeten worden. Zolang onze visie leidt tot een positieve intentie naar de wereld is niemand van God los.
De boeken van Harry Kuitert
Meer zinvol toeval beleven
Open en ontvankelijk zijn
Dit artikel benadrukt het belang van openheid en ontvankelijkheid voor nieuwe ervaringen bij het ervaren van synchroniciteit. Filosofen zoals Heidegger, Sartre, Merleau-Ponty en Kant benadrukken dit als essentieel voor het ontdekken van diepere betekenissen en het vergroten van ons begrip van de wereld. Synchroniciteit, gedefinieerd als zinvol toeval, wordt waargenomen als ondersteuning voor degenen die zelfbewust hun eigen pad volgen, terwijl ze tegelijkertijd een evenwicht vinden tussen realiteitszin en de mystieke dimensie van het bestaan.
Alle wezens zijn gelijkwaardig in hun vermogen om zin aan het leven te geven, zonder enige voorsprong of achterstand.
Meditatie wordt genoemd als voorbeeld van een methode om inzicht te krijgen en te ervaren in de betekenis van toeval en evenwaardigheid, ongeacht geloofsovertuiging. Het is echter belangrijk op te merken dat synchroniciteit niet afgedwongen kan worden, spontaan kan optreden maar soms eerst niet wordt opgemerkt. Het is essentieel stapsgewijs te leren vertrouwen op intuïtie en innerlijke leiding. Het vraagt flexibiliteit en zien wanneer kansen zich voordoen.
Eigen belang of psychische groei?
Het wordt vaak gezegd dat het leven geen benoembare zin heeft. Daar kun je verschillend mee omgaan. Een positieve conclusie daarbij zou kunnen zijn dat ieder levend wezen evenwaardig is: niets en niemand heeft een voorsprong of achterstand in de mogelijkheid om het leven zelf zin te geven.
In de Hindoeïstische filosofie wordt het leven vergeleken met een spel en wordt het een zero sum game genoemd. Je komt met niets en gaat met niets.
Alles in de Kosmos is opgebouwd uit energie. Energie in actie en beweging. Van wat energie precies is, daar kunnen we ons geen beeld van maken. We kennen een aantal vormen en toepassingen van energie en weten dat het niet verloren gaat. Ook onze gevoelens en emoties zijn uitingen van energie. Ze ondersteunen ons creatieve vermogens en geven ons feedback over de kwaliteit van ons handelen.
Het leven streeft naar de evolutie en het onderhoud van kwaliteit door creatie en groei.
Die kwaliteit heeft betrekking op zaken en op levende wezens. Wat weinig kwaliteit heeft wordt niet ondersteund en verdwijnt naar de achtergrond.
Synchroniciteit en mystiek
In gebeurtenissen die vlak op elkaar volgen zien we vaak oorzaak en gevolg. Soms zijn er gebeurtenissen die vrijwel gelijktijdig optreden en waarbij we overtuigd zijn dat er geen oorzakelijk verband is, maar die wel als zeer zinvol en opvallend aan ons voorkomen. Op zo’n moment lijkt de synchroniciteit geen toeval, maar met een bepaalde ondersteunende bedoeling aan ons te verschijnen.
Er valt met de inzichten van synchroniciteit geen persoonlijk of maatschappelijk voordeel te halen. Synchroniciteit verluchtigt het leven en is ondersteunend voor degenen die hun eigen pad volgen en integriteit serieus nemen.
Voor wie het wil zien is het een bewijs dat er een hogere intelligentie is (Tao, God, Natuur, universele geest, you name it).
Voor Jung was synchroniciteit een kenmerk van een collectief onbewuste.
In het kader van mystieke ervaringen kan synchroniciteit worden gezien als een manier om de betekenisvolle verbindingen te begrijpen die individuen ervaren tussen hun innerlijke belevingen en de externe wereld. Het kan dienen als een raamwerk om te begrijpen hoe mystieke ervaringen, zelfs als ze niet direct verklaarbaar zijn, toch betekenisvol kunnen zijn binnen het bredere kader van het universum en de menselijke ervaring.
Het perspectief van filosofen op openheid
Verschillende filosofen hebben gesproken over het belang van ontvankelijkheid en openheid voor nieuwe en zinvolle ervaringen. Hier zijn enkele voorbeelden.
Martin Heidegger geloofde dat we ons bewustzijn open moeten stellen voor het mysterie van het zijn om diepere betekenissen te kunnen ontdekken. Hij benadrukte het belang van ontvankelijkheid en zei dat we moeten leren luisteren naar de wereld en ons ervoor openstellen.
Jean-Paul Sartre: Sartre geloofde dat we onze vrijheid en keuzevrijheid moeten omarmen om ons open te stellen voor nieuwe ervaringen. Door ons te concentreren op wat ons beperkt en onze beperkende overtuigingen te overwinnen, kunnen we ons openstellen voor nieuwe mogelijkheden.
Maurice Merleau-Ponty stelde dat onze ervaring van de wereld niet alleen wordt bepaald door onze perceptie, maar ook door onze relatie met de wereld. Hij geloofde dat we ons open moeten stellen voor de wereld om een diepere betekenis te kunnen vinden en te begrijpen hoe we ons verhouden tot de wereld om ons heen.
Immanuel Kant benadrukte het belang van een open geest om nieuwe kennis en ervaringen te ontvangen. Hij geloofde dat onze geest actief moet zijn om nieuwe kennis te vergaren, maar ook dat we open moeten staan voor nieuwe ervaringen om ons begrip van de wereld te vergroten.
Waar een wil is, is een weg
Deepak Chopra zegt het in zijn boek "Synchronisch leven. De onbegrensde kracht van het zinvolle toeval" als volgt.
“Alles wat in het universum plaatsvindt, begint met intentie. Deze intentie ontstaat altijd in het niet plaatsgebonden of universele geest, maar neemt een plaats in de ruimte in via de individuele geest”.
“De beste manier om ervoor te zorgen dat al je intenties verwezenlijkt worden, is ze in overeenstemming brengen met de kosmische bedoeling, door harmonie creëren tussen jouw voornemens en wat het universum met jou voorheeft. Als die congruentie eenmaal ontstaat, zul je merken dat synchroniciteit een grotere rol in jouw leven gaat spelen. Je kunt die harmonie het beste creëren wanneer je een houding van eenvoud en dankbaarheid ontwikkelt. Maak je dankbaarheid kenbaar voor alles wat je in het leven wordt aangereikt“.
“Door zijn aard maakt de plaatsgebonden geest voortdurend onderscheid tussen ons en de rest van de schepping. De niet plaatsgebonden geest – het universele bewustzijn - daarentegen is zuiver ziel, zuiver geest. Hij opereert buiten de begrenzingen van de normale tijd-ruimtelijkheid, is de ordende en verbindende kracht in het universum en kent geen beperkingen in ruimte en tijd. Door zijn aard verbindt de niet plaatsgebonden geest alle dingen – omdat het alle dingen is. Hij vraagt niet om aandacht, energie of goedkeuring, is inherent één en trekt daarom liefde en acceptatie aan. Hij is immanent creatief, vormt de oerbron van alle creativiteit”.
“Hoe kom je erachter welke van je intenties het meest in aanmerking komen voor vervulling? Het antwoord is: let op de aanwijzingen die je worden aangereikt door de niet plaatsgevonden geest. Let op de coïncidenties in je leven. Coïncidenties zijn boodschappen. Ze zijn door God, de geest of de niet plaatsgebonden werkelijkheid aangereikte sleutels die je ertoe aanzetten je karmische geconditioneerdheid, je vastgeroeste denkpatronen te doorbreken. Ze bieden je een mogelijkheid om het bewustzijnsdomein binnen te gaan waar je omringd wordt door liefde en waar de oneindige intelligentie – je bron – voor je zorgt. Spirituele tradities noemen dit de toestand van genade”.
De methode om inzicht te krijgen in de betekenis van toeval is voor iedereen, atheïst, agnost en gelovige, beschikbaar en is meditatie. Je mediteert eenvoudig op de vraag “wat betekent dit toeval”. Het is uiteraard zaak om geduld te betrachten in het ontvangen van een antwoord en om niet naar jezelf toe te redeneren. Dat is naïef en egocentrisch bijgeloof.
Ook hier is “ken jezelf” het adagium.
Eenvoud, geduld en mededogen
Uit de Tao Box (Priya Hemenway).
De mens heeft drie schatten: eenvoud, geduld en mededogen.
Eenvoud maakt alles licht, ontspannen en ongedwongen. Eenvoud is weten dat je nooit van huis bent weggegaan. Je bent al bij de bron.
Met geduld kun je luisteren, leren en begrijpen. Je gaat er ‘ja’ door zeggen. Door geduld ga je langzamer en kun je het moment ervaren zonder haast.
Mededogen is liefde. Het is de ultieme expressie. Het is alles wat je nodig hebt en alles wat je te geven hebt. Buiten liefde bestaat er niets.
Eenvoud, geduld en mededogen vormen de toegang tot Tao. Keer terug tot de bron. Jezelf kennen is de meest grootse expressie van het leven. Je weg naar huis vinden is een grootse reis. Reis met geduld, ga langzaam en geniet van elke stap. Blijf aanwezig in het moment en je zult vinden wat je zoekt. Laat je leiden door mededogen. Je hart heeft de weg altijd gekend.
Blijf kritisch
Wanneer we zinvol toeval observeren door stil te staan en te contempleren, kunnen er enkele valkuilen zijn waar we ons bewust van moeten zijn.
Subjectieve interpretatie
Onze perceptie van zinvol toeval kan sterk beïnvloed worden door onze eigen overtuigingen, ervaringen en verwachtingen. Hierdoor lopen we het risico om betekenissen te projecteren die er niet echt zijn.
Selectieve aandacht
We hebben de neiging om alleen die gebeurtenissen op te merken die passen bij onze vooraf bepaalde ideeën of doelen, terwijl we andere, relevante signalen misschien over het hoofd zien.
Confirmation bias
Zodra we een patroon van synchroniciteit waarnemen, kunnen we geneigd zijn om alleen nog maar te zoeken naar bevestiging van dat patroon, zelfs als andere verklaringen logischer zouden zijn.
Overmatige attributie van betekenis
We kunnen te snel betekenis toekennen aan ogenschijnlijk toevallige gebeurtenissen, zonder voldoende bewijs of logische redenering om die betekenis te ondersteunen.
Verlies van objectiviteit
Intense focus op synchroniciteit kan ons afleiden van het zien van bredere contexten, feitelijke oorzaken en rationele verklaringen voor gebeurtenissen.
Niet forceren
Antropoloog Hans Feddema ziet het zo.
"Je kunt zeggen dat het universum een eigen perfect ritme heeft, waarbij alles wat gebeurt een doel heeft of achter elke vorm een intelligentie zit, die synchroon werkzaam is. Omdat we dit met onze zintuigen niet waarnemen, staan we er vaak sceptisch tegenover. Dit ook, omdat we graag ons als ego willen neerzetten. Het go with the flow, het accepteren van een verborgen orde strijdt vaak met onze ‘vrije wil’ en onze geconditioneerde overtuigingen. Terwijl synchroniciteit weleens een weg naar vrijheid zou kunnen zijn en een weg om de kracht van de ziel of het onbewuste te beleven. Ons onbewuste is verbonden met het collectief onbewuste en heeft zo vele malen meer wijsheid dan ons bewuste.
Het laatste leidt vaak tot mentaal activisme. Maar werkt dat? Door wu wei ‘doen door niet-doen’, zoals taoïsten zeggen, stil zijn, vertrouwen hebben en je overgeven aan een groter bewustzijn, lossen vragen zich vaak vanzelf op en ontwikkelen dingen zich zoals de bedoeling is. Krampachtig ‘doen’ vaak niet".
Samengevat
Synchroniciteit kan op verschillende manieren worden ervaren en kan ook spontaan optreden zonder specifieke spirituele oefeningen. Er zijn verschillende manieren waarop iemand een aanzet kan krijgen naar een meer synchronisch leven.
- Door meer aandachtig te zijn en meer in het huidige moment te leven, kan men zich meer openstellen voor de betekenisvolle verbindingen in het leven. Mindfulness meditatie en andere aandachtsoefeningen kunnen helpen om de geest te kalmeren en ons meer bewust te maken van de verborgen synchroniciteit in ons leven.
- Creativiteit kan ons helpen om ons te verbinden met onze innerlijke wijsheid en intuïtie, en kan ons openstellen voor nieuwe mogelijkheden en betekenisvolle toevalligheden. Door te experimenteren met verschillende kunstvormen, zoals schilderen, schrijven, muziek maken of dansen, kunnen we ons vermogen vergroten om onze innerlijke wereld te verkennen en ons te verbinden met de wereld om ons heen.
- Het beoefenen van spirituele oefeningen zoals meditatie, yoga, tai chi of qi gong kan ons helpen om ons bewustzijn te verruimen en ons te openen voor de betekenisvolle verbindingen in het leven. Deze oefeningen kunnen ons helpen om ons te concentreren en onze geest te kalmeren, zodat we ons meer bewust worden van de subtiele signalen en synchroniciteit in ons leven.
- Door onszelf te blijven ontwikkelen en te groeien als persoon, kunnen we ons openstellen voor nieuwe ervaringen en inzichten die ons leven kunnen verrijken. Zelfreflectie, bijvoorbeeld door middel van in het dagboek schrijven, kan ons helpen om onze innerlijke wereld beter te begrijpen en ons te verbinden met onze innerlijke wijsheid en intuïtie. Het kan ons ook helpen om onze overtuigingen en waarden te onderzoeken en eventueel te herzien om meer in overeenstemming te zijn met onze diepere verlangens en doelen.
Onthoud dat synchroniciteit niet afgedwongen kan worden en dat het soms kan voorkomen dat je het eerst niet opmerkt. Het belangrijkste is om open en ontvankelijk te blijven voor de mogelijkheid van zinvol toeval en om te blijven vertrouwen op je intuïtie en innerlijke leiding.
Synchronisch Leven. De Onbegrensde Kracht Van Het Zinvolle Toeval (bol.com).
Meer over toeval, synchroniciteit, valkuilen en intenties en Deepak Chopra leest u hier.
Rigoureuze mystiek
Het onbenoembare benoemen
Meister Eckhart leefde in de late Middeleeuwen. Hij was voor het Vaticaan een omstreden mysticus, omdat zijn ideeën weliswaar simpel waren, maar ook zeer radicaal.
Door de eeuwen heen heeft Eckhart als Dominicaanse priester altijd een tegenwicht gevormd tegen religieuze instituties die haar volgelingen onwetend en afhankelijk wilden laten zijn.
In een preek beantwoordde hij de volgende vraag.
Hoe moet ik God liefhebben?
Je moet Hem liefhebben zoals Hij is: een niet-god, een niet-geest, een niet-persoon, een niet-beeld, verder: zoals Hij is een puur, rein, louter Een, afgezonderd van alle tweeheid, en in dat Ene moeten wij eeuwig verzinken van iets tot niets.
Deze manier van spreken was gebruikelijk in de Joodse en Griekse apofatische theologie. Het Griekse woord apofasis betekent letterlijk ‘weg van de spraak’. Volgens de negatieve theologie is God dan ook zó verheven, dat je hem nooit kunt benoemen. Hij vormt het ultieme mysterie waarop al onze ideeën en voorstellingen afketsen. Of, zoals Eckhart het kort en krachtig in een Latijnse preek zegt: “God is voor ons onbenoembaar vanwege de onbegrensdheid van alle zijn in Hem. Al onze begrippen en namen drukken echter iets uit wat begrensd is. Op die manier kunnen we met ons verstand nooit beredeneren wie of wat God is.
Meister Eckhart geloofde dat de enige manier om in contact te komen met God was door af te stemmen op de innerlijke stilte van de ziel. Hij zag de ziel als een vonk van God die in elk van ons aanwezig is en die we kunnen ontdekken door stil te worden en ons af te stemmen op de goddelijke aanwezigheid. Eckhart gebruikte meditatie, contemplatie en gebed om deze staat van innerlijke stilte te bereiken, waarin we ons bewust worden van onze verbinding met het goddelijke en waarin we ons ego en onze wereldse verlangens kunnen loslaten. Voor Eckhart was dit proces van zelfvergetelheid de sleutel tot het ervaren van de aanwezigheid van God en het bereiken van spirituele verlichting.
Ook in de Advaita Vedanta uit het Hindoeïsme is deze manier van toepassen van de ontkenning om ongrijpbare concepten te benaderen gebruikelijk. Advaita betekent “niet-twee” om de eenheid (non-dualiteit) van alles te benoemen. Neti, neti, niet dit, niet dit. Wanneer de voorbeelden slim gekozen worden, wordt daarmee het ongrijpbare inzichtelijk gemaakt. Door alle beperkende ideeën te elimineren, blijft uiteindelijk alleen het ware zelf over, dat niet kan worden beschreven met beperkende concepten of eigenschappen, maar alleen kan worden ervaren als eenheid en oneindigheid.
Rigoureus en bevrijdend zelfonderzoek
Spiritueel coach Hans Laurentius gebruikt de aanbeveling om tot de waarheid omtrent je ware aard te komen, door een rigoureus zelfonderzoek. De waarheid ontdekken en het pad naar zelfrealisatie wordt dan “als het ware” stap voor stap af te leggen wat je niet bent en wilt zijn.
Dit is een kwestie van inspanning en genade en een moment van compleet loslaten is uiteindelijk onontkoombaar. Eckhart belooft een totale bevrijding.
In het “niet-kennende kennen,” waarbij Eckhart steeds weer ons hele heil in het niet-kennen, niet-weten stelt, wordt de kennis van God een gebeuren van het moment, een “vonkje,” waarin kenner en gekende in een heilige, geheelde geest steeds weer tot één geheel versmelten.
In De vreugde van verlichting schrijft Laurentius "wie God ontdekt, wordt vertrouwen, het is niet een kwaliteit waarover je als individu beschikt; het is (een aspect of karakteristiek van) je aard, het is een deel van wat je bent. Het dualisme verdwijnt en er is niet meer iemand die op God zit te vertrouwen, maar God manifesteert zichzelf als het ware als vertrouwen".
En zo wordt het ongrijpbare hanteerbaar en blijft het altijd levend. Dit geldt niet alleen voor God, maar ook voor liefde, vrijheid en respect.
Lessen voor onze tijd?
"In dat Ene moeten wij eeuwig verzinken van iets tot niets". Anders dan in de middeleeuwen trekken mensen zich voor contemplatie niet meer (lange tijd) terug uit het gewone leven. De geschiedenis maakt tevens steeds meer een einde aan ongelijkheid tussen mensen. Niemand staat in waarde of grondrechten boven de ander, maar we zijn wel steeds (meer) bezig onszelf met anderen te vergelijken. Wij kunnen de uitdaging van Eckhart om te verzinken van iets tot niets oppakken door ons als gelijke van andere mensen en zelfs van dieren te gedragen. Dat heeft positieve gevolgen voor het welbevinden van alle levende wezens op aarde.
Eckhart pleitte ook om van God geen voorstelling te maken. Tegenwoordig wordt "een hoger wezen" aangeduid met de meest uiteenlopende namen: Natuur, Alles, Niets, Leegte, Tao, JHWH. Zou het even serieus nemen in alle eenvoud van deze aanduidingen, met geduld en mededogen, niet een mooie toepassing opleveren van 'Uw wil geschiede"?
De weg te gaan
Vetgedrukt hierboven worden de "drie schatten" genoemd. Eenvoud, geduld en mededogen vormen de toegang tot tao. Keer terug tot de bron. Jezelf kennen is de meest grootse expressie van het leven. Je weg naar huis vinden is een grootse reis. Reis met geduld, ga langzaam en geniet van elke stap. Blijf aanwezig in het moment en je zult vinden wat je zoekt. Laat je leiden door mededogen. Je hart heeft de weg altijd gekend.
Ontwikkeling van bewustzijn en evolutie
Wikipedia: Ockhams scheermes is de stelling dat wanneer er verschillende hypotheses zijn die een verschijnsel in gelijke mate kunnen verklaren, de hypothese gekozen moet worden die de minste aannames bevat en de minste entiteiten veronderstelt. Het is een principe uit de kennistheorie dat wordt toegeschreven aan de 14e-eeuwse Engelse filosoof Willem van Ockham, een franciscaner monnik.
Wie een doelgerichtheid of een sturing ziet in evolutie, staat voor de vraag welk doel dat is en wie of wat deze sturing doet. Je ziet Ockham al fronsen en het scheermes heffen. In een vorig blog zijn Gerrit Teule en Robert Pirsig besproken. Zij gaan uit van een doelgerichte ontwikkeling in de evolutie, namelijk naar meer kwaliteit, schoonheid en bewustzijn. Priester en paleontoloog Teilhard de Chardin is bekend geworden met het punt Omega waarop de menselijke ontwikkeling zich zou richten. Op punt Omega zou het menselijk bewustzijn samenvallen met het goddelijke bewustzijn. Het zal geen verbazing wekken dat Teilhard de Chardin halverwege de vorige eeuw door het Vaticaan is teruggefloten. De wereld was nog niet toe aan een mens die zich ten opzichte van God emancipeerde.
Medische wetenschappers zien bewustzijn veelal als (bij)product van hersenactiviteit. Gedachten en gewaarwordingen worden we door neurale activiteit bewust. Wanneer de hersenen geen zuurstof meer krijgen, raken we buiten bewustzijn. Duurt dit te lang, dan treden hersenbeschadigingen op en gaan we dood. Mensen met bijna-dood-ervaringen melden vaak spirituele ervaringen.
Wat bewustzijn precies is, daarover is nog geen consensus. Hersenactiviteit is wel via scans aan te tonen, bewustzijn is niet aantoonbaar. Wanneer iemand bij bewustzijn is, is er hersenactiviteit. Omgekeerd geldt dit niet, ook in de slaap, bijvoorbeeld wanneer we dromen is er aantoonbare hersenactiviteit, maar zijn we niet bij bewustzijn. Een uitzondering is de lucide droom, waarin we weten dat we dromen. Via het bewustzijn wordt een mens zich gewaar van zintuigelijke indrukken, van gedachten, gevoelens en intuïtie. Gewaarwordingen kunnen ook daar als het ware tussenin liggen, wat bijvoorbeeld bij meditatie het geval of doel kan zijn.
Ontwikkeling in bewustzijn suggereert dat er sprake kan zijn van meer of minder bewustzijn, zoals je meer of minder wakker of slaperig kunt zijn. Ook wordt er onderscheid gemaakt tussen lager en hoger bewustzijn. En hiermee doet een zekere ranking in kwaliteit van bewust zijn z’n intrede. Zelfbewustzijn wordt als een moreel hogere vorm van bewustzijn gezien. Dieren met zelfbewustzijn zouden daarom aanspraak mogen maken op aan mensen gelijke rechten. Maar is zelfbewustzijn meer bewustzijn of alleen bewust zijn van zichzelf in het bewustzijn?
Wie van mening is dat bewustzijn alleen hoort bij levende wezens en in het geval van zelfbewustzijn met name bij de mens en een klein aantal zoogdieren, zal niet snel geneigd zijn om proberen de sporen van bewustzijn terug te zoeken naar het begin van de ontwikkeling van de kosmos. Immers dat veronderstelt dat ook dode materie of de natuur een bepaalde mate of voorloper van bewustzijn bevat. Al was het alleen maar in de vorm van organisator van meer of minder complexe deeltjes. Sjamanisten en Indianen doen dat wel. Hun zienswijze wordt al snel als bijgeloof en een vorm van magisch denken betiteld.
Magisch denken wordt als een denkvorm gezien van oervolken, naast dualistisch denken (boven/onder/goed/kwaad) en loopt vooruit op religieus en logisch denken.
Een open uitwisseling van visies op bewustzijn vraagt een bereidheid tot een evenwaardige dialoog. En zo lang vertegenwoordigers van doelgerichte evolutie niet aannemelijk en aantrekkelijk kunnen maken wat dat denken en ruimer zien oplevert, zal de animo om zo’n dialoog te starten er bij wetenschappers niet komen. Magisch denken lijkt op wensdenken, wordt als naïef beschouwd en is spreekwoordelijk: De wens is immers de vader van de gedachte.
Wie na zoveel waarschuwingen nog wel wil denken in termen van doelgerichte evolutie, heeft als voordeel dat hij of zij zich kan verzoenen met de traagheid waarmee verbeteringen en de onrechtvaardigheid waarmee veranderingen zich aandienen. Dat het miljarden jaren duurde voordat het leven op aarde mogelijk werd, heeft ermee te maken dat de omstandigheden voor de levensvatbaarheid met de huidige kwaliteit nog niet bereikt waren. Dat kwaliteit veel aspecten heeft, waaronder ongrijpbare begrippen als liefde en vrijheid. Dat de kleine stapjes in de evolutie ook evenwaardigheid tussen individuen en soorten mogelijk maken. Dat complexere en sympathieke levensvormen kunnen uitsterven door eigen toedoen of kosmische rampen heeft met het open karakter en eindeloos geduld over eventuele duur en verloop van bewustzijnsevolutie.
Dat bepaalde hypotheses door de wetenschap niet worden onderzocht, heeft te maken met de verwachting dat er op korte termijn geen winst valt te behalen uit de inzichten.
We zijn nog lang niet klaar om de idealen van de Franse Revolutie te stabiliseren en te globaliseren: vrijheid, gelijkheid en broederschap, mogelijk als tussenresultaat van een lange bewustzijnsevolutie.
Het kleine beetje ruimte dat de wetenschap overlaat voor de vrije wil is misschien genoeg om wetenschappers, schrijvers en opiniemakers te interesseren in de spirituele reden daarvoor.
Huisarts en wetenschapsfilosoof Arie Bos rekent in onder genoemde boeken af met de modieuze en naïeve veronderstelling dat we 'ons brein zouden zijn'. Door de vele wetenschappelijke bevindingen in een groter perspectief te plaatsen, maakt Arie Bos duidelijk dat het materialistische wereldbeeld achterhaald en onhoudbaar is. Volgens Bos heeft een levende cel al een vorm van bewustzijn. De meest succesvol samengesteld cluster cellen in de natuur tot nu toe is de mens. Wij zijn geen biologische computer, maar een bewuste schakel in een zinvolle, naar vrijheid strevende evolutie.
Boeken van Arie Bos
Evolutie gericht op vergroten van kwaliteit
24 april 2017 overleed Robert M. Pirsig de auteur van Zen en de kunst van het motoronderhoud en het boek Lila. De boeken vallen onder metafysica met een vleugje autobiografische inslag en gaan over de doelgerichtheid van de evolutie om kwaliteiten als harmonie en vrede te vergroten. Volgens Pirsig wordt de ontwikkeling van de natuur gedreven door waarden.
Pirsig onderscheidt statische kwaliteit en dynamische kwaliteit. Statische waardepatronen zijn onder te verdelen in vier onafhankelijke stelsels van steeds hoger moreel niveau: anorganische patronen, biologische patronen, sociale patronen en intellectuele patronen. Dynamische kwaliteit is de bron van alle verandering, de kwaliteit van de vrijheid. Dynamische kwaliteit creëert de wereld waarin wij leven, maar statische kwaliteit is noodzakelijk om haar in stand te houden. Met een beetje fantasie zouden waarden als vrijheid en liefde ook kunnen vallen onder de waarden die Pirsig voor ogen heeft.
In Nederland kennen we een auteur die een soortgelijke evolutietheorie aanhangt, namelijk Gerrit Teule. Hij ziet de evolutie als gericht op het vergroten en verbreiden van schoonheid. Bij het allereerste begin van het ontstaan van het heelal was er nog geen materie en waren de natuurkundige wetten afwijkend en is alle materie volgens Teule door God opgebouwd met een eenheid van bewustzijn. Bewustzijn ontstaat volgens Teule uit de samenwerking van eonen en neuronen.
"Dat stijgt ver uit boven 'het verschijnsel mens'".
Teule refereert soms kort aan Pirsig. Er is (nog) geen fysisch bewijs voor het bestaan van eonen.
Het is denkbaar dat Pirsig’s statische patronen samenhangen met het functioneren van eonen. Dus eonen zouden kunnen functioneren op verschillende niveaus, bijvoorbeeld elementaire deeltjes patronen, anorganische patronen, biologische patronen, sociale patronen, intellectuele patronen en spirituele patronen. En daarmee zou de evolutionaire cirkel rond zijn, zie ook het punt Omega van Teilhard de Chardin..
Met dit korte artikeltje wordt geen van beide auteurs recht gedaan maar kan aanleiding zijn om meer te gaan lezen. Voor Pirsig, klik hier.
Teule: Wat Darwin niet kon weten (bol.com).
Pierre Teilhard de Chardin (bol.com).
Meer kans op een goede verklaring voor hoe bewustzijn tijdens de evolutie is ontwikkeld dan Teule maakt de verklaring van wetenschapsfilosoof Arie Bos. Volgens Bos heeft een levende cel al een vorm van bewustzijn. Daarmee verlaat hij de materie als basis van bewustzijn. Mensen zijn volgens Bos een bewuste schakel in een zinvolle, naar vrijheid strevende evolutie.
Arie Bos: Hoe de stof de geest kreeg (bol.com).
Liefde vinden door liefdevol te zijn?
Dichter D.H. Lawrence schreef: “Alleen zij die liefdevol
zijn kunnen de liefde vinden”.
De manier waarop we over liefde spreken weerspiegelt onze
verwachtingen daarover. Partners verwachten bij elkaar liefde te vinden. Is die
liefde door jezelf en de ander “gemaakt” of “doorgegeven” onder het motto “liefde
stroomt”.
Het lijkt een futiliteit of een taalspel, maar het maakt
veel uit hoe we naar het ontstaan en het verdwijnen van liefde aankijken. Wie
liefde ziet als een ietwat ongrijpbaar fenomeen dat uit een universele bron
stroomt van bron naar ontvanger, kijkt ook heel anders naar de mogelijkheden om
liefde te ervaren. Wie liefde ziet als een kenmerk van een persoon houdt ook
die persoon (net als zichzelf) verantwoordelijk voor het delen van liefde.
Niemand zegt “ik ben liefde”. We zeggen wel “je bent lief” wanneer we bedoelen “ik vind je
lief”. En met die mening bedoelen we weer dat wat de ander doet als liefdevol
wordt ervaren.
Zegt het labelen als “liefdevol” wat van degene die labelt of van de gelabelde? Is het waarheid, realiteit of projectie? Net als in een spiegel is het beeld helderder naar mate er minder bewogen wordt. We zien wat we willen zien.
Zegt het labelen als “liefdevol” wat van degene die labelt of van de gelabelde? Is het waarheid, realiteit of projectie? Net als in een spiegel is het beeld helderder naar mate er minder bewogen wordt. We zien wat we willen zien.
Liefde slecht grenzen. Wie verliefd is laat de ander toe en
geniet zwijgend van de ander. De ander is goed zoals die is. De ander is liefde. Het is de natuur die dit voor
ons regelt, ook al is het vaak een tijdelijke illusie. Maar in het kader van de
voortplanting is voor de natuur bijna alles geoorloofd. Weinig mensen zouden
kinderen krijgen wanneer seksualiteit en verliefdheid niet zouden bestaan en samengaan.
Net als na dromen in de slaap worden we ook weer wakker uit de verliefdheid.
Wie de bron van liefde universeel vindt, verwacht ook met
iedereen liefde te kunnen ervaren, mits er geen belemmering van die stroom
wordt opgeworpen. En dat maakt het weer gemakkelijk om te weten wat te doen
wanneer je te weinig liefde ervaart. Gewoon op zoek gaan naar de belemmeringen,
die in jezelf of in de ander kunnen liggen. Dat kan natuurlijk enige moeite
kosten “Liefde is een werkwoord”, maar kan ook ogenblikkelijk worden ingezien “we
zijn allemaal één”.
Een ander loslaten om liefde opnieuw een kans te geven is een optimale strategie om liefde langdurig te laten stromen.
Laat liefde allereerst naar jezelf stromen en geef zonder voorwaarde aan een
ander door wat overstroomt. Zo word je liefdevol en delen we allemaal in de
stroom.
19 manieren om nee te zeggen
Tips van een Engelse website.
Het is soms een kunst om nee te zeggen zonder het gevoel te hebben dat je iemand voor het hoofd stoot. Er zijn vele creatieve manier om het te doen. Er zit er altijd een die bij je past.
Het is soms een kunst om nee te zeggen zonder het gevoel te hebben dat je iemand voor het hoofd stoot. Er zijn vele creatieve manier om het te doen. Er zit er altijd een die bij je past.
- Vaag maar beslist: ”Dank voor jouw vraag, maar het gaat niet voor mij werken”.
- Het is niet persoonlijk: ”Dank voor jouw vraag, maar ik ga geen nieuwe verplichtingen aan zolang dit project nog niet af is”.
- Vraag het me later: ”Ik wil het wel doen, maar ik ben niet beschikbaar voor het eind van het jaar. Wil je het me volgend jaar opnieuw vragen?’.
- Laat me voor vervanging zorgen: “Ik kan niet, maar ik vermoed dat Harry wel kan. Ik ga het hem vragen”.
- Blijf proberen: “Geen van de data kan ik, maar ik wil graag afspreken. Doe nog een paar data”.
- Probeer het op het laatste moment: “Ik kan er nu niets meer bij hebben, ik wil later wel weer. Vraag het me in de toekomst vlak voor je gaat”.
- Dankbaar: “Heel erg bedankt voor jouw enthousiasme en steun. Jammer genoeg kan ik nu niets doen”.
- Geef een ander een kans: “Weet je, ik heb het gevoel dat het altijd dezelfde is die het moet doen. Laten we eens iemand anders vragen”.
- Maak een kleine geste: “ik kan niet spreken op jouw congres, maar ik kan het promoten op mijn website”.
- Zeg gewoon nee: “Dank je, ik sla over” (en zeg er niets meer over).
- Gracieus: “ik waardeer het zeer dat je het me vraagt, maar ik heb al een afspraak.
- Het spijt me: “Ik zou willen dat ik kon, maar het komt me nu niet goed uit”.
- Het hangt van iemand anders af: “Ik heb iemand beloofd dat ik nu geen beloftes meer ga doen. Ik werk aan meer balans in mijn werkdruk”.
- Mijn familie gaat voor: “Dank voor de uitnodiging, maar dat is op het moment dat ik een afspraak in de familie heb”.
- Ik zit al vol: “Leuk dat je aan me denkt, maar dan heb ik al wat”.
- Stel grenzen: “Ik geef aan wat ik kan doen, ik kan bijvoorbeeld …”.
- Geen ja en geen nee: “Ik denk erover na, ik kom er op terug”.
- Zeg niets: Niet elk verzoek vraagt om een antwoord, maar soms bespaart niets zeggen gezichtsverlies.
- Vertel uitgebreid hoe druk je het al hebt.
De wens loslaten om alles te beheersen
Het is een menselijke wens om overal verbinding te zien en verklaring te vinden. We zoeken zinvolle verbanden en hopen zo meer grip op het leven te krijgen. Daarnaast leven en handelen we vanuit waarden. Zijn die waarden ooit in de evolutie ontstaan en daaraan onderhevig?
Vrijheid is openheid is liefde. Met deze simpele zin maakt schrijver David Deida de verbinding tussen twee zeer belangrijke waarden. Veel mannen veronachtzamen in hun zoektocht naar vrijheid de liefde en veel vrouwen veronachtzamen in hun zoektocht naar liefde de vrijheid. Ze zoeken het bij elkaar en kunnen zo van elkaar leren en in het voorbijgaan wordt het leven doorgegeven.
Tijdens de eindeloze cycli van levens materialiseert in wisselende openheid de energie van vrijheid en liefde steeds meer in vorm en inhoud. Zie de evolutie van eencelligen in miljarden jaren naar bewust levende wezens met miljarden samenwerkende cellen. Mens en dier zijn meer dan de som van miljarden samenwerkende cellen geworden en kunnen (met wisselend resultaat) steeds beter uit de voeten met vrijheid en liefde.
Ook binnen een mensenleven vindt dit proces plaats na het samenvoegen van de zaadcel en de eicel. Op basis van informatie uit het DNA wordt het lichaam tijdens de zwangerschap opgebouwd en na de geboorte vanuit het opgebouwde geheel van cellen bestuurd en in leven gehouden. Tijdens een mensenleven krijgen vrijheid en liefde een steeds andere waardering. We zijn in elke levensfase zowel vrij als niet vrij. In elke levensfase doen we meer ervaring op met liefde.
Is deze evolutie een bewust proces, waarin vrijheid en liefde ontwikkelen? Met andere woorden is er een bewustzijn die dit proces stuurt? Is bewustzijn (geest) de oorsprong van materie?
Een eerste antwoord is dat het proces van groeiende vrijheid en liefde in het bewustzijn en daarmee in het lichaam plaatsvindt. Elk levend wezen moet proberen gezond te blijven om aan het natuurlijke proces van het doorgeven van leven deel te kunnen nemen. Zonder een gezond lichaam geen vrijheid en liefde.
In iedere evolutionaire stap omhoog verwerft een organisme meer autonomie voor de onderliggende lichaamsfuncties, zodat zijn geest vrij blijft om andere dingen te doen dan zichzelf te organiseren. Zie ook de ontwikkeling in kwaliteit van leven via statische patronen (anorganisch, biologisch, sociaal, intellectueel).
Een tweede antwoord is dat ons bewustzijn scheppend werkt. Of je nu gewoon werk doet, of je scheppend kunstenaar of verklarend wetenschapper bent, je draagt eraan bij om het leven meer aangenaam en beheersbaar te maken. Naar mate je meer uitdrukking mag geven aan wat er in je omgaat, wordt jezelf en een ander minder onderdrukt. Dat is ook een opbrengst van verbinden van vrijheid en liefde door openheid.
Is er ook een directe invloed van de geest aantoonbaar op materie (lichaam)?
Dan blijft het antwoord open.
Het hoort bij de essentie van vrijheid en liefde, dat wat wij mensen denken en willen geen directe relatie heeft tot wat zich ontwikkelt. We hebben die invloed vooral door ons handelen, in de ruimste zin van het woord. We blozen wanneer we ons schamen. Dit soort effecten op het eigen of andermans lichaam zijn duidelijk, maar geldt dit ook voor materie? Is kwantumfysica, waarbij het afhangt van de observator of licht zich gedraagt als deeltje of als golf, een voorbeeld van directe invloed van geest op materie? Komt die invloed door de keuze hoe te meten of door het gebruik van het meetinstrument of is de invloed directer?
Wat vaak over het hoofd wordt gezien is de kracht en de functie van het niet-handelen, van het laten, van het ruimte laten, van het niet-oordelen, kortom van openheid. Het doorzien van overtuigingen, het opheffen van interne blokkades maakt jouw bewustzijn gereed voor geestverruimende ervaringen. Het maakt woorden en concrete beelden overbodig. De geest is effectiever door te ontvangen dan door te sturen met verbeelding en gedachten (en afgeleid daarvan: gevoelens).
Het zou mooi zijn wanneer we steeds beter kunnen leven zonder het voortdurende zoeken naar wetmatigheden en bewijzen. Dat we gewoon open laten of reïncarnatie, of God of een leven na de dood bestaat. Wanneer we zinvol in vrede leven met een balans tussen vrijheid en liefde maakt dat de wens om de bewijzen daarvoor te vinden irrelevant.
Die balans kan ook worden omschreven als het weten wanneer te verbinden en wanneer los te laten.
"De waarheid is dat je niet kunt proberen los te laten. Proberen is het tegenovergestelde van loslaten. Loslaten is afstand doen van proberen. Loslaten is veel meer laten laten" - Adyashanti.
"Het absolute loslaten is het loslaten van degene die loslaat" - Adyashanti.
Vrijheid is openheid is liefde. Met deze simpele zin maakt schrijver David Deida de verbinding tussen twee zeer belangrijke waarden. Veel mannen veronachtzamen in hun zoektocht naar vrijheid de liefde en veel vrouwen veronachtzamen in hun zoektocht naar liefde de vrijheid. Ze zoeken het bij elkaar en kunnen zo van elkaar leren en in het voorbijgaan wordt het leven doorgegeven.
Tijdens de eindeloze cycli van levens materialiseert in wisselende openheid de energie van vrijheid en liefde steeds meer in vorm en inhoud. Zie de evolutie van eencelligen in miljarden jaren naar bewust levende wezens met miljarden samenwerkende cellen. Mens en dier zijn meer dan de som van miljarden samenwerkende cellen geworden en kunnen (met wisselend resultaat) steeds beter uit de voeten met vrijheid en liefde.
Ook binnen een mensenleven vindt dit proces plaats na het samenvoegen van de zaadcel en de eicel. Op basis van informatie uit het DNA wordt het lichaam tijdens de zwangerschap opgebouwd en na de geboorte vanuit het opgebouwde geheel van cellen bestuurd en in leven gehouden. Tijdens een mensenleven krijgen vrijheid en liefde een steeds andere waardering. We zijn in elke levensfase zowel vrij als niet vrij. In elke levensfase doen we meer ervaring op met liefde.
Is deze evolutie een bewust proces, waarin vrijheid en liefde ontwikkelen? Met andere woorden is er een bewustzijn die dit proces stuurt? Is bewustzijn (geest) de oorsprong van materie?
Een eerste antwoord is dat het proces van groeiende vrijheid en liefde in het bewustzijn en daarmee in het lichaam plaatsvindt. Elk levend wezen moet proberen gezond te blijven om aan het natuurlijke proces van het doorgeven van leven deel te kunnen nemen. Zonder een gezond lichaam geen vrijheid en liefde.
In iedere evolutionaire stap omhoog verwerft een organisme meer autonomie voor de onderliggende lichaamsfuncties, zodat zijn geest vrij blijft om andere dingen te doen dan zichzelf te organiseren. Zie ook de ontwikkeling in kwaliteit van leven via statische patronen (anorganisch, biologisch, sociaal, intellectueel).
Een tweede antwoord is dat ons bewustzijn scheppend werkt. Of je nu gewoon werk doet, of je scheppend kunstenaar of verklarend wetenschapper bent, je draagt eraan bij om het leven meer aangenaam en beheersbaar te maken. Naar mate je meer uitdrukking mag geven aan wat er in je omgaat, wordt jezelf en een ander minder onderdrukt. Dat is ook een opbrengst van verbinden van vrijheid en liefde door openheid.
Is er ook een directe invloed van de geest aantoonbaar op materie (lichaam)?
Dan blijft het antwoord open.
Het hoort bij de essentie van vrijheid en liefde, dat wat wij mensen denken en willen geen directe relatie heeft tot wat zich ontwikkelt. We hebben die invloed vooral door ons handelen, in de ruimste zin van het woord. We blozen wanneer we ons schamen. Dit soort effecten op het eigen of andermans lichaam zijn duidelijk, maar geldt dit ook voor materie? Is kwantumfysica, waarbij het afhangt van de observator of licht zich gedraagt als deeltje of als golf, een voorbeeld van directe invloed van geest op materie? Komt die invloed door de keuze hoe te meten of door het gebruik van het meetinstrument of is de invloed directer?
Wat vaak over het hoofd wordt gezien is de kracht en de functie van het niet-handelen, van het laten, van het ruimte laten, van het niet-oordelen, kortom van openheid. Het doorzien van overtuigingen, het opheffen van interne blokkades maakt jouw bewustzijn gereed voor geestverruimende ervaringen. Het maakt woorden en concrete beelden overbodig. De geest is effectiever door te ontvangen dan door te sturen met verbeelding en gedachten (en afgeleid daarvan: gevoelens).
Het zou mooi zijn wanneer we steeds beter kunnen leven zonder het voortdurende zoeken naar wetmatigheden en bewijzen. Dat we gewoon open laten of reïncarnatie, of God of een leven na de dood bestaat. Wanneer we zinvol in vrede leven met een balans tussen vrijheid en liefde maakt dat de wens om de bewijzen daarvoor te vinden irrelevant.
Die balans kan ook worden omschreven als het weten wanneer te verbinden en wanneer los te laten.
"De waarheid is dat je niet kunt proberen los te laten. Proberen is het tegenovergestelde van loslaten. Loslaten is afstand doen van proberen. Loslaten is veel meer laten laten" - Adyashanti.
"Het absolute loslaten is het loslaten van degene die loslaat" - Adyashanti.
Identiteit en geluk
Kun je jezelf helemaal kennen?
Wie zich afvraagt wie hij of zij eigenlijk is, komt met woorden een heel eind, maar moet het laatste stukje onbeantwoord laten. Je bent niet alleen jouw lichaam of jouw geest of de toeschouwer daarvan. Zoals het geheel meer is dan de som der delen is een identiteit net dat stukje meer dan de onderdelen aangeven.
Eckhart Tolle heeft weleens geschreven over identiteit dat je die het beste kunt vergelijken met een theater: je bent tegelijkertijd het toneel, een acteur, een regisseur, een toeschouwer en een recensent. Je bent het tegelijk allemaal en alles afzonderlijk niet.
Hoe ver strekt jouw identiteit?
Wat je niet bent is net zo belangrijk als wat je wel bent. Wanneer je geboren wordt als baby en het leven verlaat als grijsaard kun je stellen dat je tegelijkertijd hetzelfde bent gebleven en voortdurend bent veranderd. Die verandering, je sterfelijkheid, maakt het leven uit. Het leven zou niet eens kunnen bestaan zonder de dood. Het zou veel te vol worden en onmogelijk om te leven wanneer er alleen maar levenden bij zouden komen en er geen doden zouden verdwijnen. De dood is het niet-zijn.
Zijn en niet-zijn samen vormen het bestaan en het niet-zijn is voorwaarde.
Het belang van interactie
Maar zo is de maatschappij en de cultuur niet ingericht. Voortdurend word je aangespoord om te handelen en alleen wanneer je verkeerd handelt word je gecorrigeerd. Het zou veel rustiger en inzichtelijker zijn wanneer we allemaal gericht zouden zijn op de balans tussen doen en laten.
Wanneer je nadenkt over je identiteit kun je volstaan met het antwoord “ik ben”. Je bent vrij om er iets achteraan te plakken, bijvoorbeeld “ik ben acteur”, “ik speel een rol”. Zolang je niet denkt dat het achtervoegsel voorwaarde is voor jouw geluk of vrijheid, kun je voortdurend in contact met jouw vrijheid zijn en daarmee met jouw geluk. In de Tao: "niet doen terwijl je alsmaar doende bent, zonder gericht te zijn op het doel om gelukkig of vrij te worden".
Sarah Durston is hoogleraar Ontwikkelingsstoornissen van de hersenen aan het UMC Utrecht. Zij schreef in de Volkskrant over dementie en identiteit. Uit haar tekst (niet letterlijk geciteerd):
"stel je iemand voor die zonder zintuigen opgroeit en dus zonder gewaarwording van interactie met de omgeving. Deze persoon zal vermoedelijk zelfs geen zelf ontwikkelen, want daarvoor heb je ‘niet-zelf’ nodig. Interactie ligt dus aan de basis van identiteit.
Kortom
De volgende zin is afkomstig uit de Upanishads, filosofische verhandelingen uit het Hindoeïsme, en is duizenden jaren oud en vormt een ultrakort verhaal.
Er zitten twee vogels in een boom. De één eet besjes en de ander kijkt toe.
Dat is het hele verhaal. Die vogels, dat zijn wij, u en ik. Onze identiteit huist in de bes-etende vogel, degene die dingen doet, meningen vormt, keuzes maakt en herinneringen opbouwt. Maar in ons allen huist ook een toeschouwer".
Deze manier van denken wordt aangehouden in de non-dualiteit en de Advaita Vedanta (de leer van niet-twee). In dat en-en denken vanuit het geheel (non-duaal) is de ontkenning, het niet-zijn, de mogelijkheid om het onmogelijke zichtbaar te maken voor wie het wil zien.
Zie ook het blog over onderscheid maken in het geheel via driedeling en drie-eenheid.
Van abstracte potentie tot concrete vrijheid
Er zijn parallellen te trekken tussen het ontstaan en samengaan van materie na de Big Bang en van het samengaan van cellen na het ontstaan van leven en de ontwikkeling van neurale netwerken in ons hoofd. Alles begint ten diepste als een abstracte potentialiteit. In een mensenleven voltrekt zich dat binnen een jaar of 70, op de schaal van het heelal neemt het miljarden jaren en eindigt het niet. Die relatie wordt verbeeld in deze video (we zijn allemaal één).
Uit de abstracte potentialiteit van leven in het algemeen en van de individuele mens kunnen ook concepten als vrijheid of liefde en andere zielskwaliteiten tot ontwikkeling komen.
Mythologe Lisette Thooft geeft in haar vele boeken over spiritualiteit en emancipatie weer hoe zij die ontwikkeling ziet in het verleden en in de toekomst. Zij heeft zichzelf ontworsteld uit een jeugd met seksueel misbruik en zich ontpopt als een sekseneutrale voorvechtster van gelijk, maar eigen aandeel door mannen en vrouwen in een ontwikkeling naar een zinvol androgyne samenleving. Van Eros naar Agapè.
Van de flaptekst van haar boek over Jezus & Maria Magdalena.
Lisette Thooft begon een persoonlijke zoektocht en kwam terug met opwindende antwoorden. De overeenkomsten tussen de christelijke mythologie en die van andere religies zijn opvallend, ontdekte zij: de held offert altijd zichzelf en herrijst op een hoger niveau, de heldin raakt altijd haar geliefde kwijt. Waar staan die archetypen voor in onze psychologische ontwikkeling?
Als we teruggaan tot Adam en Eva, de archetypische man en vrouw, kunnen we zien dat het mannelijke staat voor het verlangen naar vrijheid, het vrouwelijke voor het verlangen naar liefde. Vrijheid en liefde hebben elkaar nodig om tot volle wasdom te komen. In het brandpunt van de ontwikkeling staat het offer. De vrijheid omarmt de liefde en geeft uit vrije wil zichzelf op de liefde omarmt de vrijheid en laat daarmee haar geliefde los. Op het hogere niveau van de herrijzenis worden vrijheid en liefde één. Man en vrouw ontwikkelen zich tot androgyne heelheid … waarin onvoorwaardelijke liefde (agapè) normaal is.
Tot zover de flaptekst.
Een paar citaten (p. 192).
Liefde en vrijheid blijken dus – aan de top van de piramide van menselijke ontwikkelingsmogelijkheden – twee kanten van dezelfde medaille te zijn. Alleen aan de bodem van de piramide staan man en vrouw tegenover elkaar. Maar hoe meer ze zich ontwikkelen, hoe dichter ze elkander naderen.
De brandstof voor die ontwikkeling is de seksuele drift. These en antithese willen zich verbinden in een synthese op hoger niveau, hoe lastig het ook is, omdat ze mateloos worden aangetrokken. Hoe gelijkwaardiger de relatie, hoe beter het werkt. In ongelijke relaties is geen ontwikkeling: de ene partij legt zijn wil op aan de andere en dat is het dan. De man wordt een egoïstische schuinsmarcheerder en de vrouw een sloof die over zich heen laat lopen. Of de vrouw wordt een bitse, bedillerige bemoeial en de man een pantoffelheld. Alleen als de macht gelijk verdeeld is, zijn de botsingen frontaal en moet er iets gebeuren om uit de impasse te raken – moet de ene partij iets van de andere partij in zich opnemen, waardoor de situatie verandert.
…
(p. 194). Vrijheid en liefde kun je ook op microniveau en op macroniveau herkennen als de stuwende polariteit van alle evolutie. De tweede wet van de warmteleer, de thermodynamica, luidt bijvoorbeeld dat alle fysische systemen streven naar een zo hoog mogelijke graad van entropie, en volgens de oude opvattingen staat entropie gelijk aan chaos en wanorde. Maar sommige wetenschappers hebben dat tegenwoordig geamendeerd: het is niet wanorde, maar maximale bewegingsvrijheid die de natuur nastreeft. In sommige omstandigheden, zoals bij kristallisatie, ontstaat juist bij meer bewegingsvrijheid ook een toenemende orde. Orde is harmonieuze samenhang. Vervang het door ‘liefde’ en je hebt een prachtig beeld van de bewustzijnsevolutie van de mens. Aanvankelijk is er competitie tussen vrijheid en liefde, maar waar kristallisatie kan optreden, vallen vrijheid en liefde samen. Daar neemt de vrijheid toe naarmate de liefde toeneemt.
…
(p. 199) naar mate je meer van de ander in jezelf opneemt, ontwikkel je je, word je groter en ruimer. Beschaafder. Kom je dichter bij God.
…
(p. 252) De ontwikkelingsopdracht aan mannen en aan het mannelijke deel in onze ziel luidt: offer je egoïsme op voor de liefde.
…
De ontwikkelingsopdracht aan vrouwen en aan het vrouwelijke deel in onze ziel luidt: laat die gerichtheid op je geliefde los, ter wille van de vrijheid.
…
De stuwkracht die een groeisprong veroorzaakt, bestaat uit een offer.
De opdracht van Thooft aan vrouwen is niet vast te houden, niet meer te grijpen. “Ontspannen in zichzelf, bewust aanwezig blijven zonder zich bezig te houden met de partner, is de manier om de vrijheid in zichzelf te absorberen die van hechting echte liefde maakt”.
Competitie, de search for excellence, het streven naar vrijheid voor het individu, zal zich –aldus Thooft- niet meer voordoen op het materiële vlak, in de economie, maar zich uitsluitend richten op het geestelijke vlak – op kunst, wetenschap, religie en spiritualiteit.
Thooft: Jezus en Maria Magdalena (bol.com)
Thooft: alcheme van de liefde (bol.com).
Naschrift: wijsheid is weten wanneer te geven en wanneer te nemen, wanneer te doen en wanneer te laten. Het zijn beide aspecten van het mannelijke en het vrouwelijke zonder ze toe te kunnen schrijven aan mannen en vrouwen alleen. Voor mij is de oproep van Thooft daarom aan het mannelijke en vrouwelijke deel in onszelf gericht. Dat maakt het boeiend om onderling uit te wisselen hoe we daarbij van elkaar kunnen leren.
David Deida bepleit de verbinding via openheid: vrijheid is openheid is liefde. Lisette Thooft beoefent openheid in haar interviews te zien op youtube.
Mythologe Lisette Thooft geeft in haar vele boeken over spiritualiteit en emancipatie weer hoe zij die ontwikkeling ziet in het verleden en in de toekomst. Zij heeft zichzelf ontworsteld uit een jeugd met seksueel misbruik en zich ontpopt als een sekseneutrale voorvechtster van gelijk, maar eigen aandeel door mannen en vrouwen in een ontwikkeling naar een zinvol androgyne samenleving. Van Eros naar Agapè.
Van de flaptekst van haar boek over Jezus & Maria Magdalena.
Lisette Thooft begon een persoonlijke zoektocht en kwam terug met opwindende antwoorden. De overeenkomsten tussen de christelijke mythologie en die van andere religies zijn opvallend, ontdekte zij: de held offert altijd zichzelf en herrijst op een hoger niveau, de heldin raakt altijd haar geliefde kwijt. Waar staan die archetypen voor in onze psychologische ontwikkeling?
Als we teruggaan tot Adam en Eva, de archetypische man en vrouw, kunnen we zien dat het mannelijke staat voor het verlangen naar vrijheid, het vrouwelijke voor het verlangen naar liefde. Vrijheid en liefde hebben elkaar nodig om tot volle wasdom te komen. In het brandpunt van de ontwikkeling staat het offer. De vrijheid omarmt de liefde en geeft uit vrije wil zichzelf op de liefde omarmt de vrijheid en laat daarmee haar geliefde los. Op het hogere niveau van de herrijzenis worden vrijheid en liefde één. Man en vrouw ontwikkelen zich tot androgyne heelheid … waarin onvoorwaardelijke liefde (agapè) normaal is.
Tot zover de flaptekst.
Een paar citaten (p. 192).
Liefde en vrijheid blijken dus – aan de top van de piramide van menselijke ontwikkelingsmogelijkheden – twee kanten van dezelfde medaille te zijn. Alleen aan de bodem van de piramide staan man en vrouw tegenover elkaar. Maar hoe meer ze zich ontwikkelen, hoe dichter ze elkander naderen.
De brandstof voor die ontwikkeling is de seksuele drift. These en antithese willen zich verbinden in een synthese op hoger niveau, hoe lastig het ook is, omdat ze mateloos worden aangetrokken. Hoe gelijkwaardiger de relatie, hoe beter het werkt. In ongelijke relaties is geen ontwikkeling: de ene partij legt zijn wil op aan de andere en dat is het dan. De man wordt een egoïstische schuinsmarcheerder en de vrouw een sloof die over zich heen laat lopen. Of de vrouw wordt een bitse, bedillerige bemoeial en de man een pantoffelheld. Alleen als de macht gelijk verdeeld is, zijn de botsingen frontaal en moet er iets gebeuren om uit de impasse te raken – moet de ene partij iets van de andere partij in zich opnemen, waardoor de situatie verandert.
…
(p. 194). Vrijheid en liefde kun je ook op microniveau en op macroniveau herkennen als de stuwende polariteit van alle evolutie. De tweede wet van de warmteleer, de thermodynamica, luidt bijvoorbeeld dat alle fysische systemen streven naar een zo hoog mogelijke graad van entropie, en volgens de oude opvattingen staat entropie gelijk aan chaos en wanorde. Maar sommige wetenschappers hebben dat tegenwoordig geamendeerd: het is niet wanorde, maar maximale bewegingsvrijheid die de natuur nastreeft. In sommige omstandigheden, zoals bij kristallisatie, ontstaat juist bij meer bewegingsvrijheid ook een toenemende orde. Orde is harmonieuze samenhang. Vervang het door ‘liefde’ en je hebt een prachtig beeld van de bewustzijnsevolutie van de mens. Aanvankelijk is er competitie tussen vrijheid en liefde, maar waar kristallisatie kan optreden, vallen vrijheid en liefde samen. Daar neemt de vrijheid toe naarmate de liefde toeneemt.
…
(p. 199) naar mate je meer van de ander in jezelf opneemt, ontwikkel je je, word je groter en ruimer. Beschaafder. Kom je dichter bij God.
…
(p. 252) De ontwikkelingsopdracht aan mannen en aan het mannelijke deel in onze ziel luidt: offer je egoïsme op voor de liefde.
…
De ontwikkelingsopdracht aan vrouwen en aan het vrouwelijke deel in onze ziel luidt: laat die gerichtheid op je geliefde los, ter wille van de vrijheid.
…
De stuwkracht die een groeisprong veroorzaakt, bestaat uit een offer.
De opdracht van Thooft aan vrouwen is niet vast te houden, niet meer te grijpen. “Ontspannen in zichzelf, bewust aanwezig blijven zonder zich bezig te houden met de partner, is de manier om de vrijheid in zichzelf te absorberen die van hechting echte liefde maakt”.
Competitie, de search for excellence, het streven naar vrijheid voor het individu, zal zich –aldus Thooft- niet meer voordoen op het materiële vlak, in de economie, maar zich uitsluitend richten op het geestelijke vlak – op kunst, wetenschap, religie en spiritualiteit.
Thooft: Jezus en Maria Magdalena (bol.com)
Thooft: alcheme van de liefde (bol.com).
Naschrift: wijsheid is weten wanneer te geven en wanneer te nemen, wanneer te doen en wanneer te laten. Het zijn beide aspecten van het mannelijke en het vrouwelijke zonder ze toe te kunnen schrijven aan mannen en vrouwen alleen. Voor mij is de oproep van Thooft daarom aan het mannelijke en vrouwelijke deel in onszelf gericht. Dat maakt het boeiend om onderling uit te wisselen hoe we daarbij van elkaar kunnen leren.
David Deida bepleit de verbinding via openheid: vrijheid is openheid is liefde. Lisette Thooft beoefent openheid in haar interviews te zien op youtube.
De juiste benadering van verwarde mensen
Bauke Koekkoek is van oorsprong (psychiatrisch) verpleegkundige en nu GGZ onderzoeker. Hij is in 2011 gepromoveerd op moeilijke patiënten. Hij pleit ervoor om de term ‘verwarde mensen’ te schrappen omdat dan gevaarlijke en ongevaarlijke personen op één hoop worden gegooid en zo onnodig angst wordt gezaaid. Veel door de politie als verwarde personen geregistreerde mensen hebben geen psychische stoornis.
Uit een interview met de Volkskrant.
'Een andere verklaring zou de economische crisis kunnen zijn. Mensen trekken het niet als ze hun baan of hun huis zijn kwijtgeraakt en reageren daar heftig op. Zij hebben sociaaleconomische problemen. Zij zijn geen cliënten voor de GGZ maar eerder voor een sociaal wijkteam van de gemeente.
'Ook een licht-demente oudere die de weg is kwijtgeraakt, kan in die meldingscategorie 'verwarde personen' vallen. Er is kortom een veel te groot begrip gecreëerd, voor iedereen die afwijkt van de norm. Terwijl die groepen die nu op één hoop worden gegooid elk om een eigen aanpak vragen. Een demente bejaarde heeft andere hulp nodig dan iemand met een verslaving of psychische problemen, of iemand die zijn wanhoop uit vanwege zijn opgelopen schulden. Er zijn inderdaad regio's waar er te weinig GGZ-zorg wordt geleverd aan huis, maar dat speelt niet overal.
'Bovendien boezemt die beeldvorming over het grote aantal verwarde personen mensen angst in. Dat op elke hoek van de straat een gevaarlijk iemand zou kunnen staan. Dit komt doordat het begrip in verband is gebracht met ernstige incidenten als de man die oud-minister Els Borst heeft doodgestoken, of de man die het journaal heeft gekaapt, die beiden een psychische stoornis bleken te hebben. Maar de meeste mensen die nu onder deze noemer worden geschaard zijn helemaal niet gevaarlijk'.
Van de omslag van zijn boek.
Nederlanders zijn de gelukkigste mensen van Europa, maar ook ontevreden, angstig en somber. Jaarlijks heeft bijna 1 op de 5 Nederlanders een psychische stoornis en de uitgaven aan de geestelijke gezondheidszorg lijken al jaren te stijgen. Hoe komt ons psychisch leed zo groot, bij zoveel geluk en zoveel betere behandelingen?
Hier zijn enkele algemene tips die nuttig kunnen zijn.
- Blijf rustig. Het is belangrijk om kalm te blijven en een rustige en geruststellende toon te gebruiken om de persoon te helpen kalmeren.
- Luister actief. Luister actief naar wat de persoon te zeggen heeft en stel open vragen om te begrijpen wat er gaande is.
- Toon empathie. Toon begrip en empathie voor de gevoelens van de persoon en erken dat hun ervaringen en emoties echt zijn.
- Bied hulp aan. Bied aan om de persoon te helpen door hen naar een veilige en rustige plek te brengen, hulp te zoeken of een vriend of familielid te bellen.
- Vermijd oordelen. Vermijd oordelen en veroordelingen over de persoon of hun situatie en respecteer hun privacy.
- Gebruik geen fysieke dwang. Vermijd het gebruik van fysieke dwang tenzij dit nodig is om de persoon of anderen in veiligheid te brengen.
- Roep professionele hulp in. Als de persoon ernstig verward of gevaarlijk lijkt, bel dan onmiddellijk professionele hulp in, zoals de politie, ambulance of crisisdienst.
Zelfrealisatie
Psycholoog André Rozendaal kan rustig uitleggen hoe -dat wat zo voor de hand ligt- zo gemakkelijk over het hoofd wordt gezien. Hij heeft een eigen manier om uit te leggen wat het betekent moeiteloos vanuit het hart te leven: verlicht, vrij en gelukkig.
Hij stelt: "het zelf gelukkig zijn is essentieel voor een therapeut'. Hij pleit voor een evenwaardige houding, je bent zowel leraar als leerling.
Wederom een uitstekend interview door Patrick Kicken.
Hij stelt: "het zelf gelukkig zijn is essentieel voor een therapeut'. Hij pleit voor een evenwaardige houding, je bent zowel leraar als leerling.
Wederom een uitstekend interview door Patrick Kicken.
Spirituele doelen van mannen en vrouwen
Lisette Thooft staat bekend om haar scherpe visies over seks, liefde en emancipatie. Zij werd naar aanleiding van haar boek De Onverzadigbare Vrouw geïnterviewd door Tom Gorny van “Masterflirt”.
Theorette van Lisette.
Een man geeft zichzelf als offer in de verbinding om de vrijheid te winnen. Aan de opoffering van een vrouw zit volgens Thooft een prijskaartje. Vrouwen moeten (hun rollen) leren loslaten.
Thooft is optimistisch: er is een opgaande lijn in het leren door mannen en vrouwen van elkaar "het komt -net als in een sprookje- uiteindelijk goed".
Dit proces gaat ten koste van de instinctieve opwinding in de seksualiteit. Daarin moeten we een nieuwe weg zoeken. Iedereen wordt steeds gevoeliger. Thooft pleit voor vervangen van kwetsbaarheid door aanraakbaarheid. Ze raadt mannen de tips van David Deida aan. Wanneer een vrouw schijnbaar moeilijk doet is het advies om minder op de inhoud in te gaan, maar te gaan plagen, vleien, stoeien, grapjes maken en knuffelen, “zet je lichaam in”.
In het interview (hier op video) nog veel meer eerlijke, “grafische” tips van Lisette aan mannen en daarmee aan vrouwen.
Theorette van Lisette.
- Het spirituele doel van de vrouw is verbinding, is liefde.
- Het spirituele doel van de man is loslaten, is vrijheid.
Een man geeft zichzelf als offer in de verbinding om de vrijheid te winnen. Aan de opoffering van een vrouw zit volgens Thooft een prijskaartje. Vrouwen moeten (hun rollen) leren loslaten.
Thooft is optimistisch: er is een opgaande lijn in het leren door mannen en vrouwen van elkaar "het komt -net als in een sprookje- uiteindelijk goed".
Dit proces gaat ten koste van de instinctieve opwinding in de seksualiteit. Daarin moeten we een nieuwe weg zoeken. Iedereen wordt steeds gevoeliger. Thooft pleit voor vervangen van kwetsbaarheid door aanraakbaarheid. Ze raadt mannen de tips van David Deida aan. Wanneer een vrouw schijnbaar moeilijk doet is het advies om minder op de inhoud in te gaan, maar te gaan plagen, vleien, stoeien, grapjes maken en knuffelen, “zet je lichaam in”.
In het interview (hier op video) nog veel meer eerlijke, “grafische” tips van Lisette aan mannen en daarmee aan vrouwen.
In contact komen met verdoofde gevoelens
David Berceli geeft in zijn boek TRE Trauma- en spanningsreducerende oefeningen het voorbeeld van een soldaat die niet kon leven met heftige herinneringen.
Een citaat.
Een jonge soldaat die bij mij in therapie was had in zijn gevechtsperiode de gruwelijkste dingen gezien. Ik ontmoette hem ongeveer een jaar nadat hij was thuisgekomen, en op dat moment was hij suïcidaal. Hij kon niet meer leven met zijn herinneringen. Hij had de verschrikkingen in het echt maar één keer gezien (wat erg genoeg was), maar herhaalde de gruwelijke taferelen onophoudelijk in zijn hoofd. ‘Ik heb die beelden meer dan duizend keer gezien’, zei hij tegen me. Toen ik hem vroeg hoe zijn lichaam reageerde op die vreselijke herinneringen, zei hij iets wat mij diep inzicht verschafte. ‘Ik heb mijzelf verdoofd. Ik voel niets vanbinnen. Ik voel mezelf niet en ik voel geen contact met anderen. Ik ben helemaal alleen, vanbinnen en vanbuiten’. Ik vroeg hem of hij nog weleens gevoelens had, wat die waren en hoe hij ermee omging. Zijn antwoord op die vraag was eveneens verhelderend. Hij zei heel direct: ‘jazeker, ik voel nog weleens iets. Maar het is altijd woede, verdriet of razernij. En als ik dat voel, verdoof ik mezelf. Als de gevoelens te sterk zijn neem ik drugs of bedrink ik mij om ze kwijt te raken.
De ervaringen van deze soldaat brachten me tot de volgende vraag: welke rol speelt het lichaam bij mensen met suïcidale fantasieën?
…
Ons lichaam is geprogrammeerd om het leven te zoeken, maar de drang kan dan worden overheerst door de voorstellingen van het brein.
…
Berceli komt tot de volgende observaties.
Hij beschrijft de manier waarop ons denken blokkerend werkt bij het contact maken met gevoelens en dat dit falen tot de wens tot zelfmoord kan leiden. Er is een soort “shortcut” in het doorbreken dan deze impasse. Gevoelens van woede, verdriet of razernij kunnen niet in één keer (tegelijk) worden ervaren. Ze maskeren elkaar en doven als het ware elkaar schijnbaar uit. Wat er moet gebeuren is in contact te komen met elk gevoel afzonderlijk door jezelf drie vragen te stellen.
Het is een methodiek die iedereen kan toepassen die het gevoel heeft niet bij zijn gevoel te kunnen komen. In het geval van de soldaat was het iets gemakkelijker omdat hij kon benoemen welke gevoelens een rol speelden. Wie geen idee heeft kan in zijn algemeenheid het volgende rijtje afgaan.
Een citaat.
Een jonge soldaat die bij mij in therapie was had in zijn gevechtsperiode de gruwelijkste dingen gezien. Ik ontmoette hem ongeveer een jaar nadat hij was thuisgekomen, en op dat moment was hij suïcidaal. Hij kon niet meer leven met zijn herinneringen. Hij had de verschrikkingen in het echt maar één keer gezien (wat erg genoeg was), maar herhaalde de gruwelijke taferelen onophoudelijk in zijn hoofd. ‘Ik heb die beelden meer dan duizend keer gezien’, zei hij tegen me. Toen ik hem vroeg hoe zijn lichaam reageerde op die vreselijke herinneringen, zei hij iets wat mij diep inzicht verschafte. ‘Ik heb mijzelf verdoofd. Ik voel niets vanbinnen. Ik voel mezelf niet en ik voel geen contact met anderen. Ik ben helemaal alleen, vanbinnen en vanbuiten’. Ik vroeg hem of hij nog weleens gevoelens had, wat die waren en hoe hij ermee omging. Zijn antwoord op die vraag was eveneens verhelderend. Hij zei heel direct: ‘jazeker, ik voel nog weleens iets. Maar het is altijd woede, verdriet of razernij. En als ik dat voel, verdoof ik mezelf. Als de gevoelens te sterk zijn neem ik drugs of bedrink ik mij om ze kwijt te raken.
De ervaringen van deze soldaat brachten me tot de volgende vraag: welke rol speelt het lichaam bij mensen met suïcidale fantasieën?
…
Ons lichaam is geprogrammeerd om het leven te zoeken, maar de drang kan dan worden overheerst door de voorstellingen van het brein.
…
Berceli komt tot de volgende observaties.
- Spieren die niet bewegen (ervaringen als verdoving, bevriezing of dissociatie) zijn spieren die je niet voelt.
- Verdoving, bevriezing en dissociatie onderbreken onze sensorische en motorische eenheid.
- Het hoofd (ons denken) kan niet zonder directe informatie door middel van fysieke beweging en concrete prikkels.
- De afwezigheid of onderdrukking van specifieke perifere sensorische input heeft tot gevolg dat ons hoofd bang wordt en beangstigende fantasieën ontwikkelt.
- Denkprocessen worden verward en het onderscheid tussen het innerlijk denken en de externe realiteit raken verstoord.
- Fantasieën worden even reëel als werkelijke ervaringen.
Hij beschrijft de manier waarop ons denken blokkerend werkt bij het contact maken met gevoelens en dat dit falen tot de wens tot zelfmoord kan leiden. Er is een soort “shortcut” in het doorbreken dan deze impasse. Gevoelens van woede, verdriet of razernij kunnen niet in één keer (tegelijk) worden ervaren. Ze maskeren elkaar en doven als het ware elkaar schijnbaar uit. Wat er moet gebeuren is in contact te komen met elk gevoel afzonderlijk door jezelf drie vragen te stellen.
- Wat was er in de gebeurtenis dat mij woedend maakte?
- Wat was er in de gebeurtenis dat mij verdrietig maakte?
- Wat was er in de gebeurtenis dat mij razend maakte?
Het is een methodiek die iedereen kan toepassen die het gevoel heeft niet bij zijn gevoel te kunnen komen. In het geval van de soldaat was het iets gemakkelijker omdat hij kon benoemen welke gevoelens een rol speelden. Wie geen idee heeft kan in zijn algemeenheid het volgende rijtje afgaan.
- Wat was er in de gebeurtenis dat mij verdrietig maakte?
- Wat was er in de gebeurtenis dat mij kwaad maakte?
- Wat was er in de gebeurtenis dat mij schuldig deed voelen?
Diepte zien in de werkelijkheid
Er is meer tussen hemel en aarde, maar kun je dat ook waarnemen?
Ik ga er vanuit dat de wereld naast lichaam en geest zich in nog meer manieren aan ons kan manifesteren. Wetenschappelijk bewijs daarvoor is dun, maar in dit artikel gaat het meer om wat je er mee zou kunnen. Voorzichtigheid ten aanzien van conclusies over de waarheid blijft geboden.
Sommige "geesten" accepteren alleen tastbare zaken, zij willen niets anders zien dan de materiële wereld. Het zijn als het ware fysische monisten. Ruimdenkende geesten zijn er in allerlei soorten en maten, nuchter en zwevend. De meest lichtvoetige denkers zijn bereid om tot zeven lagen (lichamen, energieën) te zien in de werkelijkheid.
Over (on)sterfelijkheid van de niet materiële lagen en hoe het "technisch" werkt wordt geen uitspraak gedaan. De veronderstelde functie is verbinding met bronnen van informatie, wijsheid en kennis, zoals Akasha-veld, het morfogenetische veld, nulpuntenergieveld, collectief onbewuste, Meer aller Möglichkeiten, het ware zelf, Het Hogere Zelf, e.d..
Uit het eerste van een viertal interviews door Patrick Kicken met Frans Langenkamp.
De bron van ons ik-besef is het ware zelf, dat zich uitdrukt in 7 lichamen, aldus Langenkamp. Iets eenvoudiger ingedeeld is de indeling in 3 niveaus: lichaam, geest en ziel oftewel materie, energie en bewustzijn. Alle onderdelen vormen één geheel. Je bent (bewustzijn) en je hebt zeven lichamen.
Lichaam
In tabel gezet en geleend (aangepast) van zijn site (selfrealisation.net):
In een interview met het Boeddhistisch Dagblad zegt hij:
Bewustzijn doet zich voor in drie aggregatie toestanden.
Ik ga er vanuit dat de wereld naast lichaam en geest zich in nog meer manieren aan ons kan manifesteren. Wetenschappelijk bewijs daarvoor is dun, maar in dit artikel gaat het meer om wat je er mee zou kunnen. Voorzichtigheid ten aanzien van conclusies over de waarheid blijft geboden.
Sommige "geesten" accepteren alleen tastbare zaken, zij willen niets anders zien dan de materiële wereld. Het zijn als het ware fysische monisten. Ruimdenkende geesten zijn er in allerlei soorten en maten, nuchter en zwevend. De meest lichtvoetige denkers zijn bereid om tot zeven lagen (lichamen, energieën) te zien in de werkelijkheid.
Over (on)sterfelijkheid van de niet materiële lagen en hoe het "technisch" werkt wordt geen uitspraak gedaan. De veronderstelde functie is verbinding met bronnen van informatie, wijsheid en kennis, zoals Akasha-veld, het morfogenetische veld, nulpuntenergieveld, collectief onbewuste, Meer aller Möglichkeiten, het ware zelf, Het Hogere Zelf, e.d..
Uit het eerste van een viertal interviews door Patrick Kicken met Frans Langenkamp.
De bron van ons ik-besef is het ware zelf, dat zich uitdrukt in 7 lichamen, aldus Langenkamp. Iets eenvoudiger ingedeeld is de indeling in 3 niveaus: lichaam, geest en ziel oftewel materie, energie en bewustzijn. Alle onderdelen vormen één geheel. Je bent (bewustzijn) en je hebt zeven lichamen.
Lichaam
- Het grofstoffelijk lichaam, het aardse lichaam, is gemaakt van gewone materie. We hebben dat lichaam, maar zijn het niet. “Stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren” vertaalt Langenkamp als “Stof is het lichaam en tot stof zal het wederkeren en gij zijt onsterfelijk bewustzijn”.
- Het fijnstoffelijke lichaam of vitaliteitslichaam (etherisch) omhult het vlees-hemd (Gothisch: 'lic-hamo’). De fijnstoffelijke levenskracht (prana of ki/chi) doordringt het lichaam.
Geest - Het emotionele lichaam (astraal), daar waar gevoelens en emoties leven.
- Het mentale lichaam, de gedachtewereld (mind, manas) die ook gevoelens oproept en onze vitaliteit beïnvloedt.
Ziel
onderverdeeld in 3 “licht of subtiele” lichamen. - Wijsheidslichaam, het kennis of weten-lichaam.
- Ego-lichaam met ik-besef (identiteit, relatieve persoonlijkheid).
- Gelukzaligheid lichaam ("de zevende hemel").
In tabel gezet en geleend (aangepast) van zijn site (selfrealisation.net):
| Lichaam | Chakra | Ervaring | Element | Zintuig | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Fysiek lichaam | Wortel chakra | Ik beweeg | Aarde | Reuk | ||
| Etherisch lichaam | Heiligbeen chakra | Ik ben vitaal | Water | Smaak | ||
| Astraal lichaam | Navel chakra | Ik voel | Vuur | Gezicht | ||
| Mentaal lichaam | Hart chakra | Ik denk | Lucht | Tast | ||
| Wijsheidslichaam | Keel chakra | Ik weet | Ruimte | Gehoor | Sat | |
| Ego lichaam | Voorhoofd chakra | Ik besef | Manas | Intuïtie | Chit | |
| Gelukslichaam | Kruin chakra | Ik ben | Zijn | Bewustzijn | Ananda |
In een interview met het Boeddhistisch Dagblad zegt hij:
Bewustzijn doet zich voor in drie aggregatie toestanden.
- Bewustzijn in zijn zuivere vorm is het absolute gelukzaligheid bewustzijn, dat in de vedische wetenschappen Sat Chit Ananda, genoemd wordt; de essentie van al wat is, was en zijn zal. Deze essentie van het bestaan noem ik graag ‘het ABC des levens’ – afgeleid van ‘Absolute Bliss Consciousness’.
- Bewustzijn in beweging – in vibratie – is energie.
- Bewustzijn dat een vorm heeft aangenomen is materie.
Zijn, bewustzijn, en gelukzaligheid: Sat Chit Ananda, worden als een bij elkaar horend geheel ervaren en niet als afzonderlijke eigenschappen van het Zelf.
Alles wat we doen of laten is om ons (weer) gelukkig te voelen, om meer voldoening te ervaren. Je hebt daarvoor contact met jezelf (Ware of Hogere Zelf) nodig. "Voorbij het ego, daar is het Zelf".
Het geluk wil zich manifesteren, wil gedeeld worden in de vorm van liefde.
Het is het bewustzijn dat waarneemt door middel van de zintuigen en wordt geholpen door de hersenen. Op het niveau van bewustzijn (onze essentie) zijn alle mensen (individuen) weer één. Bewustzijn is datgene wat zichzelf kent.
Tot zover een transcriptie van het interview.
Langenkamp noemt naast intuïtie ook bewustzijn als zintuig, -begrijpelijk- want beide leveren input op voor de hersenen. Waar mensen het hart associëren met voelen, plaatst hij de 'ervaring' "ik denk". Het onderscheid tussen de rijen is geen grens, zoals ook de lichamen niet werkelijk te onderscheiden zijn.
Wat heb je aan de visie over zeven lichamen?
Volgens Frans Langenkamp en de Advaita Vedanta, die hij heeft bestudeerd, is het goddelijke bewustzijn eeuwig(durend). Het is. Het was er al 14 miljard jaren geleden ten tijde van de Big Bang. Direct na deze explosie is energie ontstaan en die is 4,5 miljard jaren geleden gematerialiseerd tot de aarde en vervolgens tot leven. Of het leven bij toeval ontstond of het gevolg is van een goddelijke vonk is eigenlijk voor ons nu niet zo relevant, wel interessant.
De subtiele lichamen verklaren paranormale verschijnselen als onsterfelijke “levensvormen” na de dood en bijna-dood-ervaringen. Je hebt deze inzichten voor het gewone leven niet echt nodig. In die zin is het monisme van de non-dualiteit –dat alles één is- evenwaardig aan het fysisch monisme, dat alleen de aardse materiële werkelijkheid aanvaardt. Het non-duaal bewustzijn is alles omvattend. Bewustzijn is de essentie van onze ziel; bewustzijn is ons ware zelf en onze gemeenschappelijke essentie.
Wat deze visie voor mij verheldert is de uitspraak “vanuit het hart leven”. Dit zinnetje wordt vaak door vrouwen aan mannen gezegd omdat zij weg willen van de cerebrale benadering. In het schema van Langenkamp kun je “vanuit het hart leven” zien als het gelijk wegen van verstand, gevoel en intuïtie. Je kunt je op alle zeven lichamelijk niveaus tegelijk en vrij bewegen en je hoeft om gelukkig te zijn geen andere moeite te doen dan blokkades weg te nemen.
Wie deze weg volgt, zal er alleen beter van worden, wanneer hij bereid is tot radicale evenwaardigheid, door alles en iedereen open en zonder oordeel tegemoet te treden.
Alle zeven lichamen zijn in beweging of in ontwikkeling en de aard van haar (on)vergankelijkheid verschilt. Een deel van die ontwikkeling kunnen we ervaren, maar we moeten ons erbij neerleggen dat er ongrijpbare elementen overblijven die we alleen kunnen beleven wanneer we ze loslaten.
Er is onderlinge samenwerking in de vorm van chakra’s; meridianen (nadi’s); aura’s; yin en yang; hartcoherentie; hersengolfcoherentie; en het hara punt.
Tot zover Frans Langenkamp.
Robert Bridgeman onderscheidt vier lichamen: het fysieke, het etherische, het mentale en het spirituele lichaam. Een goede balans kan het verschil maken tussen een zwaar en een licht leven. De vier lichamen zijn samen een energieveld. Alleen het fysieke lichaam is empirisch of zintuigelijk vast te stellen.
Energie kan niet worden gecreëerd of vernietigd. Het manifesteert zich op verschillende frequenties en we hebben er interactie mee op verschillende niveaus.
De wetenschap beperkt zich tot de fysieke wereld en fysieke energie. Metafysica valt er net buiten, het ontstijgt het onderzoekbare, zo je wilt. Hoogstens kan worden onderzocht hoe mensen omgaan met opvattingen erover.
Emotionele energie in het etherische lichaam wordt gevormd door gevoelens in het lichaam die worden geproduceerd door biochemie, zoals hormonen. Deze fysieke energie is niet waarneembaar met onze zintuigen.
Geestelijke energie in het mentale lichaam wordt gevormd door gedachten in de hersenen die door neurochemie worden geproduceerd en die impulsen in staat stellen om over synapsen te springen. Deze zijn nog minder tastbaar in het lichaam omdat ze in de hersenen voorkomen. Ze zijn verantwoordelijk voor het triggeren van de biochemische reacties van emoties.
Tenslotte is er metafysische energie in het spirituele lichaam, die zich niet in het fysieke manifesteert - en dus niet kan worden ervaren door het lichaam, de emoties of de geest. Voorbeelden bestaan daarom niet als iets dat in woorden kan worden uitgedrukt, maar kan worden beschreven als mystiek of wonderbaarlijk.
Metafysische energie is zo verfijnd dat de overdracht moet worden vertraagd om neurologisch als gedachte in contact te komen met het menselijk brein. Het vertraagt verder om als emotie contact te maken met de menselijke biochemie. Het vertraagt nog verder om als lichamelijkheid met de 5 zintuigen van het lichaam te communiceren. Het bestaan ervan kan worden ervaren, aangenomen of afgeleid, maar niet worden bewezen, laat staan afgedwongen. Het is het gebied van het vormloze hogere bewustzijn of Hoger Zelf: universeel en onsterfelijk. Het is dat wat ons allemaal verenigt.
Voor spirituele ontwikkeling beveelt Bridgeman het boeddhistische achtvoudig pad aan.
Lees ook: Boeken van Robert Bridgeman.
Deepak Chopra onderscheidt een wel (individueel) en niet plaatsgebonden geest.
“Door zijn aard maakt de plaatsgebonden geest voortdurend onderscheid tussen ons en de rest van de schepping. De niet-plaatsgebonden geest – het universele bewustzijn - daarentegen is zuiver ziel, zuiver geest. Hij opereert buiten de begrenzingen van de normale tijd-ruimtelijkheid, is de ordende en verbindende kracht in het universum en kent geen beperkingen in ruimte en tijd. Door zijn aard verbindt de niet-plaatsgebonden geest alle dingen – omdat het alle dingen is. Hij vraagt niet om aandacht, energie of goedkeuring, is inherent één en trekt daarom liefde en acceptatie aan. Hij is immanent creatief, vormt de oerbron van alle creativiteit”.
Chopra onderscheidt zeven bewustzijnstoestanden. De vijfde toestand wordt kosmisch bewustzijn genoemd omdat je bewustzijn het vermogen heeft gelijktijdig in de plaatsgebonden en niet-plaats gebonden dimensie te verkeren. Wetende (en dus erkennende) dat je verbonden bent met niet-plaatsgebonden intelligentie begint synchroniciteit zich werkelijk te manifesteren.
Lees ook: Boeken van Deepak Chopra.
Jan Geurtz schrijft in zijn boek "Verslaafd aan denken. De weg naar verlichting en levensgeluk" over bewustzijn en materie dat het twee verschillende verschijningsvormen zijn van een derde, onderliggende werkelijkheid. We hebben de neiging om de twee als gescheiden en onafhankelijke entiteiten te zien. Op het allerdiepste niveau is de werkelijkheid bestaande uit abstracte, maar levende potentialiteit en vormt het de bron van alles.
We kunnen het bestaan daarvan slechts benaderen door te omschrijven wat ze niet is (via negativa) en via analogieën en symbolen. We kunnen proberen het rechtstreeks te ervaren en dan geldt het vooral voor onszelf als bewijs. De werkelijkheid is noch objectief en werkelijk bestaand, noch subjectief en niet-bestaand. Ze kan niet logisch vastgesteld worden, noch ontkend. Zie ook bij de labels neti neti. Een fysisch monist kan hier waarschijnlijk niets mee en dat is ook niet nodig.
Lees ook: Boeken van Jan Geurtz.
Wie bovenstaande visies naast elkaar z(i)et kan niet anders concluderen dan dat er geen overeenstemming is over de aard van de metafysica. De eerste zin van dit artikel blijft staan.
Het moment grijpen?
In de film Boyhood (2014) wordt Mason (en zijn zusje Samantha) gedurende 12 jaar gevolgd van de leeftijd van 6 tot 18 jaar.
Die tijdsspanne is echt, in de zin dat het dezelfde acteurs zijn die echt 12 jaar ouder worden, maar wat ze spelen is niet het echte leven van Mason. Ze spelen een levensles die de makers van de film willen overbrengen. En wie dat niet kan of wil zien, kan zich gedurende de 2, 5 uur die de film duurt stierlijk vervelen, want er gebeurt niet veel onverwachts. Vader en moeder scheiden en krijgen nieuwe relaties en Mason maakt van alles mee wat een Amerikaans kind normaalgesproken doormaakt: school, vriendjes en vriendinnetjes, leren met vallen en opstaan hoe om te gaan met drank, tegenslag, verandering en vrijheid.
De strijd om het bestaan, geld verdienen, is natuurlijk in eerste instantie de zorg van de ouders. De moeder van Mason wil vooruit in het leven en “verslijt” verschillende partners die in eerste instantie leken haar daarbij te willen ondersteunen. De vader van Mason wil muzikant worden, maar is niet echt getalenteerd, wel een goed observator.
Wat de film bijzonder maakt is dat er niet echt een oordeel wordt gegeven over wie het nu beter doet. Beide ouders geven om hun kinderen en proberen ze waarachtig voor te bereiden op volwassen worden. Soms geeft de ene ouder een wijze les, op een ander moment geeft de andere ouder een visie die weliswaar gekleurd is, maar raak. De een probeert de gebaande paden in de maatschappij te volgen en zichzelf te ontwikkelen, de ander wil alsmaar op zoek naar zichzelf. Veel nieuwe partners betekent ook verhuizen. Geen wonder dat Mason vaak twijfelt, want op wie kan hij nu bouwen?
Boyhood eindigt met de scene waarin beginnend student Mason opnieuw in gesprek gaat met een nieuw meisje. De conclusie wordt verwoord als “soms moet je het moment grijpen en soms grijpt het moment jou”.
Die tijdsspanne is echt, in de zin dat het dezelfde acteurs zijn die echt 12 jaar ouder worden, maar wat ze spelen is niet het echte leven van Mason. Ze spelen een levensles die de makers van de film willen overbrengen. En wie dat niet kan of wil zien, kan zich gedurende de 2, 5 uur die de film duurt stierlijk vervelen, want er gebeurt niet veel onverwachts. Vader en moeder scheiden en krijgen nieuwe relaties en Mason maakt van alles mee wat een Amerikaans kind normaalgesproken doormaakt: school, vriendjes en vriendinnetjes, leren met vallen en opstaan hoe om te gaan met drank, tegenslag, verandering en vrijheid.
De strijd om het bestaan, geld verdienen, is natuurlijk in eerste instantie de zorg van de ouders. De moeder van Mason wil vooruit in het leven en “verslijt” verschillende partners die in eerste instantie leken haar daarbij te willen ondersteunen. De vader van Mason wil muzikant worden, maar is niet echt getalenteerd, wel een goed observator.
Wat de film bijzonder maakt is dat er niet echt een oordeel wordt gegeven over wie het nu beter doet. Beide ouders geven om hun kinderen en proberen ze waarachtig voor te bereiden op volwassen worden. Soms geeft de ene ouder een wijze les, op een ander moment geeft de andere ouder een visie die weliswaar gekleurd is, maar raak. De een probeert de gebaande paden in de maatschappij te volgen en zichzelf te ontwikkelen, de ander wil alsmaar op zoek naar zichzelf. Veel nieuwe partners betekent ook verhuizen. Geen wonder dat Mason vaak twijfelt, want op wie kan hij nu bouwen?
Boyhood eindigt met de scene waarin beginnend student Mason opnieuw in gesprek gaat met een nieuw meisje. De conclusie wordt verwoord als “soms moet je het moment grijpen en soms grijpt het moment jou”.
Abonneren op:
Posts (Atom)