Interne of externe basis voor identiteit

Welke aspecten er aan identiteit zitten, wordt omstandig beschreven op Wikipedia. We lopen een paar van deze aspecten langs om de “bepalers” van iemands identiteit te schetsen. Daarna een oproep om de eigen identiteit niet te baseren op krachten buiten het Zelf. Dat heeft het gevaar in zich dat je jezelf verliest in een conflict.

Persoonlijke identiteit
Een persoon kent subjectieve ervaringen. Die ervaringen veranderen de persoon, evenals de persoon door de tijd verandert, maar er is een deel dat de persoon als onveranderlijk ervaart. Dat deel bepaalt zijn identiteit..

Genetische identiteit
Het DNA bepaalt of je man of vrouw bent; of je lang of kort bent; of je blank of zwart of iets er tussenin bent; het bepaalt jouw uiterlijk; of je snel ziek wordt en enigszins hoe oud je wordt, enz.

Sociale identiteit
Waar je woont, wie jouw ouders waren, wat voor opleiding je hebt gedaan, wat jouw beroep is, of je seculier of religieus bent etc. bepaalt jouw sociale identiteit.
Sociale identiteit verwijst naar de groepen waartoe wij ons rekenen, samen met het emotionele belang en de waarde die wij aan die groepen hechten. Hoe meer wij ons identificeren met een groep, hoe meer die groep wordt geïnternaliseerd in ons zelfbeeld, en hoe vager het onderscheid tussen de groep en het individu wordt. Wanneer dus een voetbalteam waarmee wij ons sterk identificeren het goed/slecht doet, dan heeft dit dus positieve/negatieve implicaties voor ons zelfbeeld. Wanneer een groep positief wordt geëvalueerd, zullen de leden van die groep hun lidmaatschap willen accentueren, omdat dit hun zelfbeeld ten goede komt. Graag koesteren we ons in de roem die door anderen wordt uitgestraald.

Culturele identiteit
Een culturele identiteit ontstaat als een samenleving kiest voor een groepsverbondenheid die ze zelf definieert op grond van gemeenschappelijke waarden en normen en op grond van een gemeenschappelijk verleden. Culturele identiteit is een toeschrijvingsproces dat wortelt in een historisch continuïteitsbesef. Het is dan ook niet verwonderlijk dat jonge naties zich beijveren om zichzelf een groots verleden.

Nationale identiteit
Eerbiediging van de nationale identiteit is in het Verdrag van Maastricht (1992) tot een te respecteren fenomeen verklaard. Ondanks hun afwijzende kritiek ontkomen critici er niet aan bepaalde dingen toch als bijvoorbeeld typisch Nederlands te benoemen, zij het dan vaak wel in negatieve zin.

Globale identiteit
Je voelt je inwoner van een continent: Europa, Afrika, Amerika, Azië etc..

Tot zover een vrije samenvatting van Wikipedia.

Wanneer mensen hun identiteit teveel laten bepalen door krachten buiten zichzelf, zoals religie of etnische nationaliteit, dan voelen zij zich ook persoonlijk aangevallen wanneer anderen die ook onder die identiteit vallen worden aangevallen. Zij kunnen zich er als het ware niet meer los van maken. Het risico is dat zij in de tegenaanval gaan op anderen met dezelfde identiteit als de aanvallers. Oog om oog, tand om tand, maar dan van onschuldige anderen. Oorspronkelijke daders en nieuwe slachtoffers hebben dan niet meer met elkaar te maken en ongebreidelde escalatie is het gevolg. Een voorbeeld is de strijd tussen Amerika en de Taliban of tussen Afrikaanse stammen in Kenia of Rwanda.
Je leven riskeren voor een doel als herwinning van vrijheid is een respectabel motief. Je leven geven zoals een zelfmoordenaar doet door zichzelf op te blazen in een menigte en daarbij willekeurige anderen te doden is een vorm van zinloos identificeren met een valse identiteit.
Een gemakkelijke oplossing voor etnische en religieuze conflicten is er niet, behalve zelfbeheersing door verantwoordelijke bestuurders. Zelfbeheersing door mensen die hun identiteit niet laten afhangen van factoren buiten zichzelf.
Ook in persoonlijke conflicten is het zaak om de aanleiding niet te zeer op jezelf te laten betrekken, maar zaak om een zekere distantie te houden tussen jouw zelfbeeld en het beeld dat de ander van je heeft. Verduidelijking vragen aan wat een ander zo stoort aan jou is de beste manier om te voorkomen dat je te zeer van streek raakt door een aanval op jouw identiteit.