Op reis naar verandering in relaties

Een andere afslag nemen?

In de stroom van relaties bevinden we ons vaak op een kruispunt waar verandering onvermijdelijk lijkt. Onze levens zijn doordrenkt van uitdagingen en dilemma's binnen relaties, waarbij de keuzes die we maken diepe sporen nalaten op onszelf en anderen. Vooral wanneer we beseffen dat onze relatie niet langer aan onze behoeften voldoet, kan dit voortkomen uit (kwetsuren opgelopen in) onze jeugd. Maar hoe vinden we wijsheid in deze situaties?
N.B. Wat hier wordt geschreven is toegespitst voor onze partner, maar geldt voor iedere relatie, ook voor die met onze ouders, kinderen, broers en zusters, vrienden, buren, kwetsbare anderen, enz..

Psychotherapeut Anna de Graaf onderstreept het belang van openhartige gesprekken tussen partners. "Communicatie is de hoeksteen van elke gezonde relatie," benadrukt ze. "Het vergt moed om je kwetsbaarheid te tonen, maar het is essentieel om gevoelens en behoeften te delen, zelfs als ze verwarrend zijn".

Onze vroege ervaringen kunnen diepe indrukken achterlaten die ons onbewust sturen in onze zoektocht naar heelheid. Maar soms moeten we diep graven om te begrijpen waar onze verlangens naar verandering vandaan komen. In het licht van zelfonderzoek kunnen we een pad vinden naar non-dualiteit, waar onze identiteit niet langer gebonden is aan beperkende labels. Hier (in de verlichting) ontstaat ruimte voor een diepgaand mededogen, zowel voor onszelf als voor anderen, mens en dier.

Wanneer mensen een diepgaande ervaring van non-dualiteit hebben, bijvoorbeeld een eenheidservaring, kan dit leiden tot een verschuiving in hoe ze liefde ervaren. Ze realiseren zich dat liefde niet gebonden is aan menselijke individuen alleen, maar eerder een universele kracht is die door alles heen stroomt. Ze kunnen zich realiseren dat liefde niet afhankelijk is van een specifiek persoon of object, maar eerder een inherente eigenschap van het universum zelf is. Dit kan leiden tot een meer onvoorwaardelijke en alomvattende vorm van liefde, waarbij de behoefte aan controle en bezit wordt losgelaten ten gunste van vertrouwen en overgave aan iets hogers.

De keuzes die vervolgens gemaakt worden, kunnen in de ogen van anderen onnavolgbaar onverschillig en liefdeloos lijken. Iedere keuze, iedere afslag na een omgang in de psychische en spirituele ontwikkeling komt hopelijk uit op een hoger niveau, wat verbeeld kan worden als een cirkelende spiraal. Het is de kunst om de frisse en open blik van een kind te behouden, maar te integreren met de ervaringen van een volwassene.

Terug naar de jeugd

Diepe indrukken uit onze vroege levensfasen hebben ongetwijfeld invloed op onze partnerkeuze. Maar soms ontdekken we dat onze partnerkeuze verbonden is met onuitgesproken behoeften en verlangens. Dit onthullen aan onze partner kan leiden tot krachtige transformaties binnen de relatie, waarbij nieuwe wegen van groei en ontwikkeling worden verkend.

Wanneer de drang naar verandering niet eenvoudig wordt (h)erkend, kan professionele begeleiding een waardevolle bron van steun zijn. Een deskundige therapeut kan een veilige haven bieden waar partners kunnen ontdekken wat er werkelijk in hun harten leeft, los van de uitkomst. Het biedt een neutrale ruimte waarin koppels kunnen verkennen wat er echt aan de hand is en of en hoe ze verder willen gaan.

Kwetsbare anderen ontzien

Bij het overwegen van veranderingen in een relatie, met name wanneer kinderen betrokken zijn, staat het welzijn van hen voorop. Kinderen zijn gevoelig voor de emotionele sfeer thuis en hebben behoefte aan consistentie en veiligheid. Het is belangrijk dat ouders samenwerken om een omgeving te behouden die hun emotionele welzijn bevordert, zelfs als de relatie verandert.

Een grootouder, bijvoorbeeld, die ontdekt dat hij of zij niet meer de liefde kan laten stromen met de partner kan besluiten om meer zorg te steken in de kleinkinderen, of via vrijwilligerswerk of voor een abstract ideaal, bijvoorbeeld inzet voor een vredesbeweging of dierenbescherming. Liefde stroomt dan naar het leven in het algemeen.

In het hart van dit alles staat zelfzorg als een kompas dat ons terugbrengt naar onze innerlijke kern van rust en veerkracht. Zelfzorg is geen egoïstische daad, maar een noodzakelijke stap naar emotioneel welzijn. Dit betekent steun zoeken bij vrienden, familie of andere ondersteunende bronnen, en tijd nemen voor activiteiten die vreugde en ontspanning brengen.

Op deze reis naar verandering in relaties, waar zelfontdekking en compassie samenkomen, kunnen we wijsheid vinden in het navigeren door de stormachtige wateren van het leven.

Dit blog is deels geïnspireerd door een interview met Miranda Warren over haar boek: Liefde laat geen sporen na (bol.com).
Liefdevol omgaan met jezelf en met anderen werkt helend en wanneer in balans met vrijheid maakt het aangaan van nieuwe en loslaten van oude verbindingen gemakkelijker. Sporen zijn dan herinneringen en geen blijvende littekens.

Gevraagd aan Warren naar de reden van de ondertitel van haar boek ('liefde, die alles met de grond gelijk maakt, behalve zichzelf') antwoordt zij:
"Deze liefde is verschrikkelijk omdat ze weigert zich te schikken naar de algemeen gangbare categorieën van liefde. Zij is niet persoonlijk, niet sentimenteel, zelfs niet hartstochtelijk. Het is helemaal geen liefde ‘van’ of een liefde ‘voor’ iets.

Zij is alomvattend en omhelst het leven zonder oordeel of onderscheid, terwijl iedere individuele expressie van wat zich voordoet wordt liefgehad in al haar ijle wonderbaarlijkheid en mysterie.

Het is een vreselijke liefde, die uiteindelijk weigert liefde genoemd te worden, omdat ze de immer verschuivende dans van naadloze levendigheid is die we nooit kunnen inperken of in een definitie vangen.

En toch is het juist die liefde die wij zijn, die zich onafscheidelijk en stralend voordoet als wat altijd al het geval is, deze vreselijke liefde".

Verbinding maken met vertrouwen en respect

Waar ligt de grens?

In een wereld waarin diversiteit en individuele vrijheid hoog in het vaandel staan, speelt respect als vanouds een cruciale rol in het opbouwen van gezonde relaties. Respect gaat verder dan beleefdheid; het omvat het kennen en (h)erkennen van iemands grenzen, het waarderen van iemands vrijheid en wederzijdse betrokkenheid, en het bewaken van het kostbare goed genaamd vertrouwen.

Twee zaken tegelijk in het oog houden

Wie respectvol met een ander wil omgaan moet tegelijk bewaken dat hij niet over andermans grenzen gaat terwijl hij uiting geeft aan zijn betrokkenheid. Oftewel benader de ander zonder diens vrijheid in te perken. Dat vraagt voortdurend minimale alertheid en dit kost steeds minder energie wanneer je het positieve effect in de praktijk ervaren hebt. Wie wil verbinden moet ook kunnen loslaten.

Respect als basis van relaties

Respect vormt het fundament van elke relatie, of het nu gaat om vriendschappen, familiebanden, of professionele samenwerkingen. Het draait niet alleen om oppervlakkige beleefdheid, maar om het diepgaand begrijpen van de ander als een uniek individu. Het omvat ook het besef hoe fnuikend een snobistische houding kan zijn. Dit begrip is de sleutel tot het creëren van een sfeer van evenwaardigheid.

Evenwaardigheid en respect

Evenwaardigheid benadrukt de erkenning van individuele verschillen terwijl we in het oog houden dat niemand meer is dan een ander. Het gaat erom dat we iemands vrijheid niet alleen erkennen, maar ook ondersteunen. Het betekent het accepteren van iemands recht om autonome keuzes te maken, hun eigen pad te volgen en zelfstandig te denken. In een respectvolle relatie wordt ruimte gegeven voor groei en zelfontplooiing, zonder dat de ander zich belemmerd voelt.

Betrokkenheid en grenzen

Betrokkenheid bij anderen vereist meer dan alleen oppervlakkige interesse. Het betekent het begrijpen van iemands diepere behoeften, verlangens en, belangrijk, het respecteren van hun grenzen. Grenzen zijn persoonlijk en kunnen variëren van emotionele tot fysieke aspecten. Het (h)erkennen van deze grenzen is een teken van respectvolle betrokkenheid. Vermijdt dat een ander zijn grens zelf moet trekken, dus het is zaak dat je alertheid ontwikkelt op de signalen die een ander aangeeft dat een grens dreigt bereikt te worden.

Respectvolle communicatie

Een essentieel onderdeel van respect is communicatie. Respectvolle communicatie omvat luisteren met empathie, af en toe parafraseren met eigen woorden, het vermijden van vooroordelen en het tonen van begrip voor de standpunten van anderen. Het draagt bij aan een sfeer van wederzijds begrip. Je bent niet bang om jouw mening te geven en je vermijdt onnodige oordelen.

Onderling verweven

Respect, evenwaardigheid, grenzen (h)erkennen en vertrouwen zijn met elkaar verweven in de (op)bouw en het onderhoud van gezonde relaties en zijn als het ware de pijlers van de brug die ons verbindt. Je hebt tijd nodig om vertrouwen op te bouwen en moet altijd aandacht houden of de balans tussen geven en nemen, tussen doen en laten wordt aangehouden.

Onze voortdurende zoektocht naar balans in autonomie en verbondenheid

Ego en magisch denken

Gedurende heel ons leven blijven we zoeken naar comfortabele vrijheid en verbondenheid. Zowel comfort als vrijheid als verbondenheid kunnen respectievelijk saai, eenzaam of beklemmend zijn. Het is deel van onze psychosociale ontwikkeling om deze gevolgen met vallen en opstaan te ervaren en daarin een balans te vinden.

Wetenschapper Erikson beschreef de tweede fase van zijn ontwikkelingsmodel van kinderen als de 'autonomie versus schaamte en twijfel' fase, die typisch optreedt rond de leeftijd van 1,5 tot 3 jaar.
Tijdens deze fase beginnen kinderen hun onafhankelijkheid en autonomie te verkennen. Ze willen controle uitoefenen over hun omgeving, nemen beslissingen en ontwikkelen een gevoel van wilskracht. Deze periode wordt vaak gekenmerkt door nieuwsgierigheid, exploratie en het verlangen om de wereld te begrijpen.

Angst en opwinding

Het conflict tussen het verlangen naar autonomie en de vrees voor afwijzing kan spanning veroorzaken. Kinderen willen ontdekken en grenzen verleggen, maar zijn ook gevoelig voor de reacties van de belangrijke volwassenen in hun leven.
De manier waarop ouders reageren op de onafhankelijkheidsdrang van hun kinderen is cruciaal. Ouders die positieve ondersteuning bieden en ruimte geven voor exploratie, helpen bij het opbouwen van een gezonde autonomie. Aan de andere kant kunnen strenge beperkingen of kritiek leiden tot gevoelens van schaamte en twijfel.
Hoe kinderen deze fase doorkomen, heeft invloed op de ontwikkeling van hun ego. Een positieve ervaring tijdens deze fase kan bijdragen aan een gevoel van competentie en zelfvertrouwen, terwijl negatieve ervaringen kunnen leiden tot gevoelens van schaamte en twijfel.
Het is normaal dat kinderen een mengeling van angst en opwinding ervaren terwijl ze hun autonomie ontdekken. Een gezonde ontwikkeling van het ego omvat het vermogen om onafhankelijkheid te verkennen terwijl er een veilige basis is om op terug te vallen. Ouders en verzorgers spelen een sleutelrol in het ondersteunen van deze ontwikkeling door het bieden van liefdevolle begeleiding en het aanmoedigen van de groei van het kind op een manier die passend is voor de leeftijd en de individuele behoeften.

Blijvende zoektocht naar balans

Sociale en culturele factoren spelen een belangrijke rol in het vormgeven van verwachtingen rond vrijheid en verbondenheid. Culturele waarden en normen beïnvloeden hoe mensen de balans tussen individualiteit en gemeenschap ervaren en nastreven.
In intieme relaties kan de balans tussen vrijheid en verbondenheid een voortdurende uitdaging zijn. Het behouden van autonomie binnen een relatie, het respecteren van elkaars ruimte en behoeften, en tegelijkertijd emotionele nabijheid en steun bieden, vereist bewuste inspanningen en communicatie.
Individuen streven vaak naar persoonlijke groei en zelfrealisatie gedurende hun leven. Soms kan dit proces vereisen dat men nieuwe ervaringen opdoet, risico's neemt of onafhankelijke keuzes maakt, wat op gespannen voet kan staan met de behoefte aan stabiliteit en verbondenheid.
Het leven zelf is dynamisch en onderhevig aan verandering. Wat iemand op een bepaald moment als de juiste balans ervaart, kan in een andere levensfase anders zijn. De uitdaging ligt vaak in het aanpassen aan veranderende omstandigheden en behoeften.

Het vinden van een gezonde balans tussen vrijheid en verbondenheid vereist zelfreflectie, open communicatie in relaties en het vermogen om flexibel om te gaan met de “evolutie” van behoeften en omstandigheden. Waren het in onze kindertijd onze ouders die ons, als het goed is, ondersteunden, nu we volwassen zijn is het de evenwaardigheid in contact met anderen die ons prettig en gezond doet ontwikkelen.

Gelijke rechten en wederkerigheid

Ethische principes

Het belangrijkste ethische principe is "doe niet anderen dat aan wat je niet wilt dat anderen jou aandoen". Je kunt dit principe ook zo verwoorden: "mijn vrijheid houdt op, waar die van een ander begint". Dit soort overwegingen vragen om in ere te kunnen worden gehouden om een soort wederkerig compromis: geef iedereen gelijke rechten.

Wederkerigheid is een relevant en krachtig ethisch principe. De gulden regel ("Doe niet anderen dat aan wat je niet wilt dat anderen jou aandoen"), benadrukt de wederzijdse verantwoordelijkheid en empathie in menselijke interacties. Het impliceert dat we, om een harmonieuze samenleving te creëren, rekening moeten houden met de belangen en vrijheden van anderen zoals we dat ook voor onszelf zouden willen.

De uitdrukking "mijn vrijheid houdt op, waar die van een ander begint" sluit hier nauw bij aan. Dit principe erkent de noodzaak van grenzen aan individuele vrijheid om de vrijheid van anderen te respecteren. Het suggereert dat het recht op vrijheid niet absoluut is en dat er een evenwicht moet worden gevonden om botsingen tussen individuele vrijheden te voorkomen.

Het idee van gelijke rechten kan worden beschouwd als een compromis dat voortkomt uit de erkenning van wederkerigheid en het streven naar een samenleving waarin individuele vrijheden met elkaar in overeenstemming zijn. Dit evenwicht is echter niet altijd eenvoudig te bereiken en vereist voortdurende afwegingen tussen individuele vrijheden, sociale belangen en de noodzaak van een rechtvaardige en goed functionerende samenleving. Het is een kernaspect van ethische en politieke discussies over de organisatie van menselijke samenlevingen.

Hoe hoort het?

De principes van wederkerigheid en respect voor de vrijheden en belangen van anderen spelen ook een belangrijke rol in etiquette. Etiquette omvat sociaal aanvaardbaar gedrag en helpt bij het bevorderen van harmonieuze interacties in verschillende sociale contexten. Enkele voorbeelden van etiquette-regels die gebaseerd zijn op deze principes zijn de volgende.

Respect voor privacy

Het respecteren van de persoonlijke ruimte en privacy van anderen is een vorm van wederkerigheid. Dit omvat het vermijden van onnodige inmenging in iemands persoonlijke zaken en het respecteren van hun grenzen.

Beleefdheid en respectvolle communicatie

Het principe van "behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden" is van toepassing op communicatie. Dit omvat het gebruik van beleefde taal, luisteren naar anderen en vermijden van kwetsende opmerkingen.

Tafelmanieren

Etiquette tijdens het eten omvat gedragingen zoals wachten met eten tot iedereen aan tafel is, het gebruik van bestek op een juiste manier, en het vermijden van storend gedrag tijdens maaltijden. Deze regels dragen bij aan een respectvolle en aangename maaltijd beleving voor iedereen.

Gedrag in openbare ruimtes

Het tonen van respect voor anderen in openbare ruimtes, zoals wachtrijen respecteren, lawaai verminderen en het opruimen van persoonlijke rommel, weerspiegelt het principe van wederkerigheid en gemeenschappelijk respect.

In essentie draagt etiquette bij aan het creëren van een positieve sociale omgeving door rekening te houden met de gevoelens en behoeften van anderen. Het is een manier om het principe van wederkerigheid toe te passen in alledaagse sociale interacties.
De kern van mensenrechten draait vaak om het respecteren van de waardigheid en vrijheden van individuen, waarbij het principe van wederkerigheid een leidende rol speelt.
De erkenning dat vrijheden begrensd moeten worden om de vrijheden van anderen te beschermen en het vermijden van willekeurige inmenging in het leven van individuen zijn essentiële aspecten van een rechtvaardig en respectvol samenlevingsmodel.

Vrijheid als inherente eigenschap van de natuur en ethisch principe

Vrijheid als ethisch principe van de natuur

Je zou kunnen stellen dat vrijheid een inherente eigenschap is van de natuur, waarin levende wezens de vrijheid hebben om binnen hun eigen natuurlijke context te functioneren en te reageren. Deze vrijheid stelt hen in staat om te overleven, zich voort te planten en zich aan te passen aan veranderende omstandigheden. Dit kan worden beschouwd als een soort ethisch principe van de natuur, waarbij elk wezen de ruimte en de vrijheid heeft om zijn rol te vervullen zonder onnodige beperkingen.
Hoewel we als mensen vrijheid vaak associëren met bewuste keuzes en morele overwegingen, kunnen we deze diepere laag van vrijheid in de natuur herkennen als een basisprincipe. Het is waar dat we soms de complexe samenwerking en onderlinge afhankelijkheid tussen planten en dieren niet direct als "vrijheid" herkennen, maar eerder als instinctief gedrag. Echter, bij nader inzien kunnen we zien dat deze interacties getuigen van een inherente (intrinsieke) vrijheid om op hun eigen manier te handelen en te reageren binnen het web van het leven.
Het concept van vrijheid als een ethisch principe van de natuur herinnert ons eraan dat alle levende wezens hun eigen plek en doel hebben binnen het grotere geheel, en dat deze diversiteit en vrijheid om te zijn wat ze zijn, bijdragen aan de harmonie en balans van ecosystemen.

Het belangrijkste principe waarop onze menselijke ethiek en wetgeving is gebaseerd is ook vrijheid. Het zou een mooie en gebalanceerde wereld en samenleving opleveren wanneer we zouden erkennen dat mens en dier intrinsiek evenwaardig zijn op hun recht op vrijheid. 

Het begrip vrijheid kan sterk variëren afhankelijk van filosofische, culturele en politieke perspectieven.

• Afwezigheid van dwang. Vrijheid kan worden gezien als de afwezigheid van externe dwang, waar individuen het recht hebben om keuzes te maken zonder opgelegde beperkingen.
• Zelfbeschikking. Het idee dat vrijheid ook zelfbeschikking omvat, waar individuen in staat zijn om autonome beslissingen te nemen over hun leven, zonder onnodige externe invloeden.
• Politieke vrijheid. Dit verwijst naar het recht van individuen om deel te nemen aan politieke processen, zoals stemmen en meningsuiting, zonder vrees voor vervolging.
• Negatieve en positieve vrijheid. Naast de afwezigheid van beperkingen (vrijheid van), kan vrijheid ook worden opgevat als de mogelijkheid om bepaalde doelen te bereiken en zich te ontwikkelen als individu (vrijheid tot).
• Vrijheid van gedachte en van meningsuiting. De vrijheid om eigen gedachten, overtuigingen en meningen te koesteren, zonder censuur of onderdrukking en die als eigen mening te mogen uiten.
• Morele vrijheid. De vrijheid om morele keuzes te maken, gebaseerd op persoonlijke overtuigingen en ethische principes. Maar mijn vrijheid houdt op waar die van jou begint. Het aloude ethische beginsel: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.
• Economische vrijheid. Dit betreft het recht om eigendom te bezitten en economische beslissingen te nemen, vaak geassocieerd met het concept van marktvrijheid. Maar ook de vrijheid om de minimale levensbenodigdheden te kunnen aanschaffen.

Vrijheid en evolutionaire doelen

Door de geschiedenis van evolutie te bestuderen, kunnen we patronen en trends herkennen die zich hebben ontvouwd in verschillende fasen van de ontwikkeling van het leven op aarde. Deze patronen kunnen ons aanwijzingen geven over hoe het leven zich heeft aangepast en ontwikkeld om nieuwe omstandigheden en uitdagingen aan te gaan. Dit kan ons helpen te begrijpen hoe soorten zich hebben ontwikkeld en welke eigenschappen en strategieën hebben bijgedragen aan hun overleving en succes.

Op mentaal en spiritueel gebied kunnen we ook trends en ontwikkelingen herkennen in de geschiedenis van menselijke gedachte en bewustzijn. Door te kijken naar hoe menselijke samenlevingen zich hebben gevormd, hoe culturen zijn ontstaan en hoe religieuze en filosofische overtuigingen zijn geëvolueerd, kunnen we inzicht krijgen in de richting waarin het menselijk bewustzijn zich kan ontwikkelen en welke mogelijkheden er zijn voor verdere groei en transformatie.

In termen van evolutie, kunnen we kijken naar het concept van "adaptieve vrijheid". Evolutie wordt gedreven door het streven van soorten om zich aan te passen aan hun omgeving en te overleven. Soorten ontwikkelen diverse aanpassingen en eigenschappen om beter te kunnen gedijen. In deze context kunnen we vrijheid zien als de mogelijkheid voor individuele organismen om zich aan te passen en verschillende strategieën te ontwikkelen om te overleven en te reproduceren. Het vermogen van soorten om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden en om variatie te creëren in hun eigenschappen kan worden gezien als een uitdrukking van deze vrijheid. Met andere woorden, evolutie streeft naar het vergroten van de adaptieve vrijheid van soorten om te floreren in diverse omgevingen.

Op spiritueel gebied kunnen veel tradities en overtuigingen vrijheid als een kernwaarde beschouwen. "Doe niet een ander aan wat je ook voor jezelf niet wilt"; "behandel een ander zoals jezelf behandeld wilt worden"; "mijn vrijheid houdt op waar die van jou begint".

Veel spirituele paden benadrukken het streven naar innerlijke vrijheid, waarbij individuen proberen los te komen van beperkende overtuigingen, verlangens en identificaties. Spirituele groei kan worden gezien als het proces van het vergroten van bewustzijn en begrip, waardoor men zichzelf bevrijdt van belemmeringen en een dieper gevoel van vrijheid ervaart. Deze innerlijke vrijheid kan zich uiteindelijk manifesteren als de vrijheid om onvoorwaardelijk lief te hebben, mededogen te tonen en in harmonie te leven met anderen en de wereld.
Dus, of het nu gaat om convergente evolutie of spirituele groei, het streven naar vrijheid lijkt een centraal en diepgaand element te zijn, waarbij individuen zich binnen een leven ontwikkelen en soorten zich over lange tijd ontwikkelen en uitbreiden naar steeds hogere niveaus van bewustzijn, expressie en aanpassing.

Teilhard de Chardin en Point Omega

Pierre Teilhard de Chardin was een Franse jezuïet, theoloog en filosoof die unieke ideeën ontwikkelde over evolutie en spiritualiteit. Hij geloofde dat bewustzijn altijd al deel uitmaakt van het weefsel van het universum en dat evolutie het proces is waardoor dit bewustzijn geleidelijk aan complexiteit wint en zich manifesteert in verschillende vormen, inclusief menselijke bewustzijn. Zijn concept van "Point Omega" is nauw verbonden met zijn visie op evolutionaire doelen en de convergentie van materie en bewustzijn.
Teilhard de Chardin zag evolutie niet als louter een fysiek proces, maar als een spiritueel proces dat leidt naar een punt van hogere complexiteit en bewustzijn. Dit punt noemde hij "Point Omega". Het idee achter Point Omega is dat de evolutie van het universum en het leven een diepere betekenis heeft en uiteindelijk leidt tot eenheid en verbinding op kosmische schaal.

Teilhard geloofde in de kracht van liefde als een drijvende kracht achter evolutie en bewustzijn.

Onvoorwaardelijke liefde betekent dat je in staat bent om liefde te geven vanuit een plaats van puurheid en oprechtheid, zonder dat je afhankelijk bent van wat je ervoor terugkrijgt. Het gaat om het koesteren van de connectie en genegenheid die je voor iemand voelt, zonder dat je probeert om de ander te veranderen of te controleren. Het betekent ook dat je grenzen kunt stellen en voor jezelf kunt zorgen, terwijl je nog steeds liefdevol en respectvol met anderen omgaat.

In feite kan onvoorwaardelijke liefde worden gezien als een innerlijke houding die voortkomt uit een diep begrip van de onderlinge verbondenheid van alle wezens. Het is de erkenning dat we allemaal deel uitmaken van hetzelfde weefsel van het leven en dat het koesteren van liefde en mededogen voor anderen ook onszelf verrijkt.

Evolutionair gezien kan onvoorwaardelijke liefde bijdragen aan sociale cohesie en samenwerking binnen gemeenschappen. Soorten die in staat zijn om samen te werken en zorg te dragen voor anderen, hebben mogelijk een voordeel in termen van overleving en voortplanting. Het vermogen om liefde en empathie te tonen kan leiden tot positieve interacties, onderlinge ondersteuning en het oplossen van conflicten, wat de kansen op overleving en voortplanting vergroot.
Daarnaast kan onvoorwaardelijke liefde ook een dieper spiritueel aspect hebben. Het overstijgt de grenzen van het individu en weerspiegelt een diep begrip van de onderlinge verbondenheid van alle leven. Het kan leiden tot een dieper gevoel van betekenis en doel in het leven, en kan dienen als een krachtige bron van vreugde en vervulling.
Kortom, het vergroten van het vermogen om onvoorwaardelijk lief te hebben, heeft zowel evolutionaire voordelen als spirituele betekenis, en kan bijdragen aan de groei en ontwikkeling van individuen en samenlevingen.

Deze visie kan ons aanmoedigen om voorbij onze beperkte identificatie met ons individuele zelf te kijken. We kunnen proberen ons bewustzijn uit te breiden en te transcenderen naar een meer universeel perspectief. Dit kan leiden tot een gevoel van bevrijding en innerlijke vrede.

Elkaar tegenwerken op de apenrots en in de krabbenmand

Ontsnappen in de krabbenmand

De "krabbenmandtheorie" wordt vaak gebruikt als metafoor voor menselijk gedrag, waarbij mensen die in een groep zitten elkaar naar beneden halen of tegenhouden uit jaloezie of competitieve gevoelens, vergelijkbaar met krabben die elkaar naar beneden trekken wanneer ze tegen de wand opklimmen in een mand.
De essentie van de krabbenmandtheorie is dat wanneer één krab probeert te ontsnappen en naar de rand van de mand klimt, de andere krabben hem naar beneden trekken, waardoor hij niet kan ontsnappen. Dit fenomeen wordt soms gebruikt om het gedrag van mensen op werkplekken en sociale kringen te beschrijven die proberen te ontsnappen aan een situatie of om vooruitgang te boeken, maar worden tegengehouden door degenen om hen heen uit angst, jaloezie of competitie.

Krabben vrouwen vaker?

Sociaal-culturele factoren kunnen een rol spelen bij het vaker voorkomen van de krabbenmanddynamiek onder vrouwen. Bijvoorbeeld, in sommige culturen kunnen vrouwen meer druk voelen om zich aan sociale normen te houden en niet af te wijken van de groep. Dit kan leiden tot jaloezie, concurrentie of zelfs tegenwerking wanneer een vrouw probeert haar eigen weg te gaan.

Machtsstrijd op de apenrots

Het apenrotsfenomeen verwijst naar situaties waarin individuen in een groep zich bezighouden met hiërarchische machtsstrijd, dominantie en competitie om een hogere positie te bereiken of te behouden. Dit gedrag wordt vaak geassocieerd met apen die strijden om de hoogste positie op een rots, vandaar de naam.
Het bruggetje tussen deze twee concepten kan worden gemaakt door te kijken naar de manier waarop sociale groepen, of het nu krabben of mensen zijn, reageren op individuen die proberen te ontsnappen aan de groep of hogere doelen nastreven. In beide gevallen kan er sprake zijn van tegenwerking of sabotagedrang van anderen binnen de groep.

De rol van timing

In situaties waar ongewenst gedrag snel wordt aangepakt, kan de kans op succes groter zijn omdat het voorkomt dat negatieve patronen zich verder ontwikkelen en versterken binnen de groep. Het effectief aanpakken van ongewenst gedrag vereist vaak proactief optreden, het stellen van duidelijke normen en consequenties, en het handhaven van die normen.
Bovendien kan de timing van de reactie ook bepalend zijn voor de koers die individuen binnen de groep volgen. Wanneer een individu snel wordt aangesproken op gedrag dat afwijkt van de norm of dat schadelijk is voor de groep, kan dit de neiging van dat individu om verder te gaan in die richting verminderen. Aan de andere kant, als ongewenst gedrag wordt getolereerd of genegeerd, kan dit de acceptatie en voortzetting ervan bevorderen.
Dit geldt ook voor situaties waarin individuen streven naar hogere doelen of posities binnen een groep. 

Als er duidelijke normen en kaders zijn voor het bereiken van deze doelen, en als de groep snel reageert op gedrag dat deze normen schendt, kan dit de groep gezonder en meer samenhangend maken.

Conclusie?

Over het algemeen kan worden geconcludeerd dat apenrotsgedrag en krabbenmandgedrag potentieel schadelijke effecten kunnen hebben op individuen en groepen als geheel, vooral wanneer ze leiden tot onderdrukking van vrijheid en innovatie. Het streven naar een gezonde balans tussen groepscohesie en individuele vrijheid is essentieel voor het creëren van een positieve en ondersteunende groepscultuur.

Respect en in en uit verbinding zijn

Onzekerheid in tijden van voortdurende verbinding

Het vermogen om verbinding te maken met anderen en je weer los te maken is van cruciaal belang voor ons welzijn en onze persoonlijke ontwikkeling. Mensen zijn sociale wezens en hebben een inherente behoefte aan verbinding met anderen. Het vermogen om relaties aan te gaan en emotioneel betrokken te zijn bij anderen speelt een essentiële rol in ons geluk, zelfvertrouwen en algemeen welbevinden.
Het idee dat het vermogen om te verbinden belangrijker is dan het constante gevoel van verbondenheid is relevant in de moderne tijd, waar technologie ons gemakkelijk in staat stelt om constant in contact te zijn via sociale media en messaging-apps. Hoewel deze technologieën onze mogelijkheid om met anderen te communiceren hebben verbeterd, kan het ook leiden tot een gevoel van afhankelijkheid en een verstoord begrip van wat echte verbinding inhoudt.
Niet iedereen heeft hetzelfde vertrouwen in hun vermogen om te verbinden met anderen. Dit kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals eerdere negatieve ervaringen in relaties, een gebrek aan sociale vaardigheden, laag zelfvertrouwen of angst voor afwijzing.

Uit verbinding raken

Het gevoel van verbondenheid zal niet altijd constant zijn. Menselijke interacties kunnen variëren en emoties zijn onderhevig aan verandering. Het is normaal dat mensen soms geen verbinding voelen, maar dit betekent niet dat ze niet in staat zijn om verbinding te maken of dat ze dit vermogen niet hebben.
Het ontwikkelen van vertrouwen in het eigen vermogen om te verbinden met anderen kan beginnen met zelfreflectie, het werken aan zelfacceptatie en het aanleren van communicatieve vaardigheden. Het kan ook waardevol zijn om ondersteuning te zoeken bij vrienden, familie of professionele hulpverleners om met eventuele hindernissen om te gaan.
Het vermogen om zowel verbinding te maken als weer uit verbinding te gaan is essentieel voor het creëren van gezonde en bevredigende relaties. De kwaliteit van een verbinding wordt beïnvloed door de mate waarin beide partijen in staat zijn om op een gezonde manier te timen wanneer in en uit verbinding te treden.
In gezonde relaties hebben beide individuen de vrijheid om zichzelf te zijn en hun eigen ruimte te behouden. Ze voelen zich comfortabel en veilig om hun gedachten en emoties te delen zonder angst voor veroordeling of afwijzing. Deze openheid en eerlijkheid dragen bij aan een diepere en authentieke verbinding tussen mensen.

Uit verbinding treden

Tegelijkertijd is het belangrijk dat beide partijen de vrijheid hebben om afstand te nemen wanneer dat nodig is. Mensen hebben verschillende behoeften als het gaat om persoonlijke ruimte, tijd alleen doorbrengen, en individuele groei. Het vermogen om op een respectvolle manier afstand te nemen en tijd voor jezelf te nemen wanneer dat nodig is, helpt om emotionele druk te verminderen en voorkomt dat de relatie verstikkend wordt.
Wanneer mensen zich vrij voelen om in en uit verbinding te treden, ontstaat er een gevoel van rust en vrijheid in de relatie. Er ontstaat een gezonde balans tussen verbondenheid en autonomie, wat kan bijdragen aan een duurzame en vervullende band tussen mensen.
Het is echter belangrijk op te merken dat dit evenwicht niet altijd gemakkelijk te bereiken is. Het vergt bewuste communicatie (benoemen), wederzijds begrip en respect voor elkaars behoeften. Soms kan het nodig zijn om grenzen te stellen en duidelijk te communiceren over persoonlijke ruimte en behoeften.

Respect

Het vermogen om in en uit verbinding te treden is ook een essentieel onderdeel van respectvol gedrag in relaties. Respect houdt in dat je de grenzen, behoeften en individualiteit van anderen erkent en waardeert.
Door anderen de ruimte te geven om zich terug te trekken of tijd alleen door te brengen, respecteer je hun behoefte aan privacy en individuele groei. Dit toont aan dat je hun grenzen respecteert en hen niet probeert te verstikken.
Het vermogen om uit verbinding te treden wanneer iemand emotioneel overweldigd is, getuigt van respect voor hun gevoelens. Het betekent dat je begrijpt dat sommige momenten niet het juiste moment zijn om bepaalde onderwerpen te bespreken en dat je wacht tot ze klaar zijn om te praten.
Door anderen in staat te stellen hun eigen beslissingen te nemen en hun eigen pad te kiezen, toon je respect voor hun autonomie. Het betekent dat je hen niet onder druk zet om dingen te doen die ze niet willen doen en dat je hun keuzes respecteert.

Competitie

Soms kan een onderlinge competitie ontstaan in het vermogen om in en uit verbinding te treden.
In sommige situaties kunnen mensen het gevoel hebben dat ze meer beschikbaar moeten zijn dan anderen om als betrokken en betrouwbaar te worden gezien. Dit kan leiden tot een wedstrijd waarin mensen proberen te bewijzen dat ze altijd beschikbaar zijn voor anderen, zelfs als het ten koste gaat van hun eigen behoefte aan persoonlijke ruimte.

Soms kunnen mensen in een competitie terechtkomen over wie de meest onafhankelijke persoon is. Ze willen laten zien dat ze niet emotioneel afhankelijk zijn van anderen en dat ze hun eigen boontjes kunnen doppen. Dit kan ertoe leiden dat ze terughoudend zijn om zich met anderen te verbinden of hulp te vragen wanneer dat eigenlijk nodig is.

Sommige mensen kunnen aarzelen om zich kwetsbaar op te stellen en hun emotionele behoeften te uiten uit angst om als zwak te worden gezien. Ze kunnen het gevoel hebben dat het laten zien van hun behoefte aan verbinding hen in een zwakke positie plaatst in vergelijking met anderen die zich meer onafhankelijk voordoen.

Mensen hebben vaak de neiging zichzelf te vergelijken met anderen. Als ze het gevoel hebben dat anderen beter zijn in het aangaan of verbreken van relaties, kunnen ze zich onder druk gezet voelen om hun eigen vaardigheden op dit gebied te bewijzen.

Het is belangrijk dat mensen zich bewust zijn van hun eigen behoeften en grenzen en dat ze hun relaties op een evenwichtige en respectvolle manier benaderen. In plaats van de focus te leggen op competitie, is het waardevoller om te streven naar een gezonde balans tussen verbondenheid en autonomie en om wederzijds respect en begrip in relaties te bevorderen. Communicatie en empathie zijn sleutelfactoren om deze balans te bereiken en te behouden.

Het vermogen om te verbinden en om los te laten zijn complementair.

Wat gaf en geeft het leven richting?

Vormgeving van het leven vanuit een inherente kracht in het universum?

Hoe het bestaan begon gaat ons begrip te boven. Het begrip daarvan transcendeert ons als het ware. Voor het gemak gaan sommigen er vanuit dat het bestaan toeval is, anderen veronderstellen een transcendente intelligentie. In dit artikel wordt uitgegaan van het bestaan van een intelligentie die in ieder geval geen haast heeft. Aan de wetenschap kunnen we overlaten om de (samenhang in de) werking van natuurwetten te ontrafelen, via de filosofie en/of onze eigen intelligentie kunnen we overdenken hoe het waarom van het bestaan geduldig werkzaam kan zijn.

Vanuit een visie op de natuur of God als een interne kracht of essentie die inherent is aan het universum, kan het Goddelijke worden beschouwd als de onderliggende bron van alle leven en evolutie, die de natuurlijke processen bezielt en een richting geeft aan de ontwikkeling van het leven.
Volgens deze visie zou de oerknal niet alleen het begin van het universum vertegenwoordigen in termen van materie en energie, maar ook het begin van een ontwikkeling die uiteindelijk zou leiden tot complexe structuren, levende wezens en bewustzijn.
Dit idee kan worden gezien als een manier om de intrinsieke verbondenheid tussen alle aspecten van het universum te benadrukken. Het stelt voor dat bewustzijn het universum laat evolueren, zonder haast en geleidelijk een hoger doel dienend.
Vanuit dit perspectief werd en wordt het leven beschouwd als een natuurlijk en organisch onderdeel van de kosmische evolutie, waarbij bewustzijn en energie samenkomen om de complexiteit en diversiteit van het universum te laten ontstaan.

Doelen in ontwikkeling vanuit bewustzijn

In het kader van theïstische evolutie met een intern Goddelijk perspectief, kan de ontwikkeling van liefde en vrijheid worden gezien als een manifestatie van deze inherente Goddelijke essentie die in de kosmos aanwezig is. Bewustzijn, als een wezenlijk kenmerk van het menselijk bestaan, zou dan kunnen worden beschouwd als een manier waarop deze innerlijke Goddelijke aanwezigheid zichzelf ervaart en uitdrukt in de wereld.
De ontwikkeling van bewustzijn en de mogelijkheid om liefde te voelen en vrijheid te begrijpen, kan dan worden gezien als een inherent aspect van de natuurlijke evolutie die wordt beïnvloed door de Goddelijke aanwezigheid in alle levende wezens. Het bewustzijn wordt beschouwd als een innerlijk raamwerk waardoor de wereld wordt ervaren en waarin de menselijke ziel een dieper begrip en verbinding met het Goddelijke kan ervaren.
Het leven wordt vaak beschouwd als een drager van bewustzijn en energie, waarbij bewustzijn de mogelijkheid biedt om gewaarwording en ervaring te hebben, en energie de kracht levert om vanuit die gewaarwording in actie te komen.
Bewustzijn is wat ons in staat stelt om onszelf en onze omgeving te ervaren, gedachten en emoties te hebben, en betekenis te geven aan onze ervaringen. Het is het innerlijke licht dat schijnt op onze percepties en ons in staat stelt om een dieper begrip van onszelf en de wereld te krijgen.
Energie, aan de andere kant, is de drijvende kracht achter alle activiteit in het universum. Het is wat beweging, verandering en actie mogelijk maakt. In levende wezens, zoals mensen, wordt energie gebruikt om onze lichamen te laten functioneren, onze spieren aan te sturen, onze zintuigen te laten werken en onze gedachten te laten ontstaan.
Samen vormen bewustzijn en energie de basis van ons menselijk bestaan en geven ze betekenis aan ons leven. Bewustzijn stelt ons in staat om de wereld te ervaren en te begrijpen, terwijl energie ons in staat stelt om te handelen en onze intenties en doelen na te streven.

Maken of breken?

Net zoals een kunstenaar creatief gebruik maakt van zijn bewustzijn en energie om kunstwerken te creëren en schoonheid voort te brengen, kunnen mensen ook hun bewustzijn en energie gebruiken om positieve veranderingen te bewerkstelligen, goede daden te verrichten en anderen te helpen. Dit kan bijdragen aan het maken en opbouwen van een betere wereld.
Aan de andere kant kunnen bewustzijn en energie ook destructief worden gebruikt, bijvoorbeeld om schade toe te brengen, anderen pijn te doen of negatieve doelen na te streven. Dit kan leiden tot het breken of vernietigen van wat eerder was opgebouwd.
Het belangrijke punt is dat bewustzijn en energie als krachten op zichzelf neutraal zijn. Het is de intentie en het gebruik ervan door individuen die bepalen of ze een positieve of negatieve impact hebben. Mensen hebben de verantwoordelijkheid om bewust te zijn van hun acties en intenties en om hun bewustzijn en energie op een constructieve en verantwoordelijke manier te gebruiken.
In onze menselijke ervaringen kunnen we getuige zijn van zowel creatie als vernietiging, en het is aan ons om bewust te kiezen welke kracht we in de wereld willen brengen. Bewustzijn kan ons helpen om te begrijpen wat we doen en welke gevolgen onze acties hebben, terwijl energie ons de kracht geeft om die intenties in actie om te zetten.
Het is daarom van groot belang om bewustzijn en energie te gebruiken met wijsheid, empathie en mededogen, zodat we positieve veranderingen kunnen bewerkstelligen en een betere wereld kunnen creëren voor onszelf en anderen. Het is een voortdurend proces van zelfbewustzijn en zelfreflectie om te groeien als individuen en als samenleving.

Welvaart en welzijn

Financiële vrijheid kan een gevoel van onafhankelijkheid en autonomie bieden, waarbij mensen meer controle hebben over hun leven en meer mogelijkheden hebben om hun doelen en verlangens te realiseren. Het stelt mensen in staat om comfortabel te leven, toegang te hebben tot essentiële diensten en voorzieningen, en in staat te zijn om hun tijd en energie te besteden aan wat voor hen belangrijk is.
Liefde en menselijke relaties zijn van essentieel belang voor ons welzijn en geluk. Het hebben van sterke en liefdevolle banden met anderen geeft betekenis aan ons leven en biedt een gevoel van verbondenheid en steun.
Sommige mensen zien financiële welvaart als een manier om meer liefdevolle en zorgzame relaties te cultiveren, omdat het hen in staat stelt om anderen te ondersteunen en bij te dragen aan de gemeenschap. Bovendien kan financiële stabiliteit een gevoel van veiligheid bieden dat kan helpen bij het opbouwen en behouden van liefdevolle relaties.
Het is echter belangrijk om op te merken dat geld op zichzelf geen bron van liefde is, maar eerder een hulpmiddel om bepaalde aspecten van het leven te vergemakkelijken. Liefde en echte menselijke verbindingen worden gevormd door emoties, wederzijdse zorg en begrip, en niet door materiële rijkdom.
Het nastreven van financiële middelen om vrijheid en liefde te ervaren, kan zeker een legitiem doel zijn, maar het is ook belangrijk om in gedachten te houden dat geluk en vervulling niet alleen afhankelijk zijn van externe omstandigheden, maar ook van onze innerlijke houding, onze relaties met anderen, en hoe we betekenis geven aan ons leven. Een evenwichtige benadering van welzijn omvat vaak zowel externe factoren als innerlijke groei en zelfbewustzijn.

Bewustwording van wat echt belangrijk is

Een evenwichtige benadering van welzijn kan worden bevorderd door bewustwording. Bewustwording verwijst naar het proces van zelfreflectie en het ontwikkelen van een dieper begrip van onszelf, onze gedachten, emoties, gedragingen en onze relaties met anderen en de wereld om ons heen.
Bewustwording stelt ons in staat om het volgende te ontwikkelen.

1. Door bewust te zijn van onze gedachten, overtuigingen en emoties, kunnen we onszelf beter begrijpen en ontdekken waarom we bepaalde keuzes maken en hoe we reageren op verschillende situaties.
2. Bewustwording van onze emoties stelt ons in staat om ze te herkennen, te begrijpen en op een gezonde manier ermee om te gaan. Het helpt ons ook om empathie te tonen en beter met anderen te communiceren.
3. Bewustwording van onze stressoren en reacties kan ons helpen effectieve coping strategieën te ontwikkelen om stress te verminderen en veerkrachtiger te zijn.
4. Bewustwording van onze communicatiestijl en hoe we ons gedragen in relaties kan ons helpen om oprechte en diepgaande verbindingen met anderen tot stand te brengen.
5. Door bewust te zijn van wat echt belangrijk voor ons is, kunnen we doelen stellen die aansluiten bij onze waarden en betekenis geven aan ons leven.
6. Bewustwording opent de deur naar persoonlijke groei en ontwikkeling, omdat we in staat zijn om te leren van onze ervaringen en onszelf voortdurend te verbeteren.

Bewustwording kan worden gestimuleerd door verschillende praktijken, zoals meditatie, mindfulness, zelfreflectie, het bijhouden van een dagboek of een blog en het bewust oefenen van aandacht in het dagelijks leven. Het is een continu proces en een reis van zelfontdekking die ons helpt om ons leven met meer betekenis, balans en welzijn te leiden.
Het cultiveren van bewustwording kan ons ook helpen om te onderscheiden wat echt belangrijk is in ons leven en ons te richten op de dingen die ons werkelijk gelukkig maken en vervullen. Het is een krachtig hulpmiddel om te gedijen en te groeien op zowel persoonlijk als spiritueel vlak.

Tot hier en verder lezen

Op dit blog zijn veel artikelen te vinden over eerdere uitwerking van de gedachten hierboven. Die artikelen zijn te vinden via de zoekfunctie links bovenaan of via de labels van de onderwerpen direct of verder onderaan elk artikel.

Worden we steeds brutaler of dommer?

De balans tussen spontaniteit en bedachtzaamheid

In de afgelopen decennia zijn meer mensen meer open gaan communiceren. Na een tijd waarin vrijheid van meningsuiting en het delen van gedachten werden aangemoedigd, lijken mensen steeds meer bereid te zijn om ongehinderd te zeggen wat er in hun opkomt en omgaat. Hoewel spontaniteit een positieve ontwikkeling kan zijn die bijdraagt aan een open en inclusieve samenleving, heeft deze verandering ook geleid tot irritatie, zo je wilt tot een aantal uitdagingen. Het gebrek aan bedachtzaamheid en zelfbewustzijn kan leiden tot onbedoelde gevolgen en communicatieproblemen.

• De toegenomen bereidheid om gedachten en gevoelens te delen kan worden toegeschreven aan verschillende factoren. Naast voorbeelden op TV en de assertiviteitscursussen op school en op het werk speelt de opkomst van sociale media, die mensen een open platform bieden om vrijuit te spreken en gehoord te worden. Dit heeft geleid tot een gevoel van empowerment bij mensen om zichzelf uit te drukken zonder terughoudendheid of angst voor afkeuring.
• Met de opkomst van digitale communicatie zijn de traditionele sociale grenzen vervaagd. Mensen voelen zich vaak meer comfortabel om hun gedachten online te delen dan in persoonlijke ontmoetingen, waar ze in het aangezicht van de ander en met allerlei stille signalen wellicht terughoudender zouden zijn. Zonder deze directe feedback kan het leiden tot een vals gevoel van anonimiteit en onschendbaarheid, waardoor mensen minder (lang) nadenken voordat ze hun gedachten uiten.
• Hoewel de bevordering van openheid en vrijheid van meningsuiting cruciaal is voor een gezonde samenleving, kan een gebrek aan bedachtzaamheid leiden tot impulsieve en mogelijk kwetsende opmerkingen. Het kan resulteren in woorden die niet zorgvuldig zijn overwogen en anderen kunnen kwetsen. Onnadenkendheid maakt ook soms (per definitie) een domme indruk.
• In een tijd waarin mensen snel willen en kunnen delen, kan het leiden tot overmatig praten (zenden) zonder te controleren of de luisteraar interesse heeft (in ontvangen). De kunst van effectieve communicatie lijkt soms verloren te gaan, omdat mensen zichzelf verliezen in ellenlange verhalen zonder rekening te houden met het geduld of de interesse van hun publiek.
• Empathie is van essentieel belang in moderne communicatie. Mensen moeten leren zichzelf in de schoenen van anderen te plaatsen om te begrijpen hoe hun woorden en daden anderen kunnen beïnvloeden. Een gebrek aan empathie kan leiden tot misverstanden, conflicten en isolatie.
• Hoewel spontaniteit en openheid waardevol zijn, is het ook belangrijk dat mensen een moment nemen om na te denken voordat ze spreken. Reflectie en secundair reageren helpt bij het evalueren van onze gedachten en het verfijnen van onze boodschap. Bovendien kan zelfbewustzijn helpen bij het begrijpen van onze motivaties achter onze uitspraken en hoe deze van invloed kunnen zijn op anderen.
  "Is wat ik ga zeggen waar, nuttig en vriendelijk? Spreken is zilver, zwijgen is goud".
  
• Om constructieve gesprekken te bevorderen, moeten mensen leren luisteren naar anderen en rekening houden met hun behoeften. Het vermogen om te zwijgen en minimaal te filteren wat wel en niet relevant is in een gesprek is cruciaal voor het behouden van boeiende en vruchtbare interacties.

Opnieuw in balans

De toenemende openheid in de moderne communicatie is een ontwikkeling die individuele stemmen kracht geeft en diversiteit in de samenleving bevordert. Echter, om ervoor te zorgen dat deze openheid op een positieve manier wordt gebruikt, moeten we leren hoe we bedachtzaamheid, empathie en zelfbewustzijn kunnen cultiveren.
Zijn we brutaler geworden? Het lijkt maar zo. Vrijheid van meningsuiting is niet een vrijbrief om altijd en overal maar te zeggen wat je denkt. Bewust leven betekent ook bewust weten te timen wanneer te spreken en wanneer te zwijgen. Het verschil aanvoelen is wijsheid.

Te vaak angst voor de dood

Irreële angst voor een straf van God

Voor de meeste mensen die midden in het leven staan is het leven te mooi om te verliezen. Maar de kwaliteit van leven wordt soms vergald door een sluimerende angst voor de dood, terwijl er geen enkele directe aanleiding voor lijkt te zijn.
De dood is een universele menselijke ervaring en het is natuurlijk dat het concept ervan vragen en angst kan oproepen. Religie kan mensen troost en houvast bieden door middel van spirituele hoop en een geloof in een betekenisvolle voortzetting na de dood. Veel religies bieden een concept van het hiernamaals, waarin de beloning of bestraffing van individuen na de dood wordt bepaald. Voor sommige gelovigen kan dit geloofsaspect een gevoel van angst of onzekerheid met zich meebrengen met betrekking tot de dood en wat er daarna komt.
Er zijn verschillende psychologische en theologische perspectieven die verbanden leggen tussen de angst voor de dood en religieuze opvattingen over goddelijke straf. Hoewel deze perspectieven niet allemaal dezelfde verklaringen geven, bieden ze inzicht in mogelijke associaties tussen de twee fenomenen. Hier zijn enkele voorbeelden.

1. Terror Management Theory. Deze psychologische theorie suggereert dat mensen hun sterfelijkheid onder ogen zien en een diepgewortelde angst voor de dood hebben. Religie en geloof in een goddelijke straf kunnen dienen als een psychologisch afweermechanisme om deze angst te verminderen. Het geloof in een leven na de dood, hemelse beloningen en straffen kan een gevoel van controle en veiligheid bieden in het licht van de onvermijdelijke dood.
2. Theologische opvattingen. Binnen bepaalde theologische kaders wordt de angst voor de dood in verband gebracht met religieuze opvattingen over goddelijke straf en beloning. Sommige religieuze tradities geloven dat het hiernamaals een plaats is waar beloningen en straffen worden uitgedeeld op basis van iemands daden en geloof. Deze overtuigingen kunnen de angst voor de dood vergroten, omdat ze het idee versterken dat de dood een overgang is naar een oordeelsvolle sfeer.

Het is relevant om te benadrukken dat er binnen verschillende religies en spirituele tradities ook opvattingen zijn die troost, hoop en zingeving bieden in het licht van de dood, zonder nadruk te leggen op angst of straf. Deze perspectieven kunnen de nadruk leggen op liefde, genade, verlossing, spirituele groei en de mogelijkheid van een vreedzaam en vervuld leven, ongeacht de dood.
Angst voor straf van God kan sommige mensen belemmeren in het uiten van negatieve gedachten of twijfels over hun leven. Religieuze overtuigingen en doctrines kunnen een sterke invloed hebben op het denken en gedrag van gelovigen, en angst voor goddelijke straf kan een krachtige motivator zijn om bepaalde gedachten en emoties te onderdrukken.

Gebrek aan vertrouwen

Deze angst kan voortkomen uit de overtuiging dat negatieve gedachten of twijfels als een teken van gebrek aan geloof, vertrouwen in of ongehoorzaamheid aan God worden beschouwd. Het kan leiden tot zelfcensuur of het onderdrukken van natuurlijke menselijke ervaringen, zoals twijfels, angsten of negatieve gevoelens.

Vrijheid als Godsgeschenk

Het idee dat vrijheid een geschenk van God (het universum) is, komt voor in verschillende religieuze en spirituele tradities. Veel gelovigen geloven dat God ons de vrijheid heeft gegeven om keuzes te maken en onze eigen weg te volgen.
Voor sommige mensen kan het geloof in de goddelijke gave van vrijheid juist een bron van kracht en geruststelling zijn. Het kan een gevoel van autonomie, verantwoordelijkheid en de mogelijkheid om zelf richting te geven aan het leven bevorderen.
Het is belangrijk om op te merken dat vrijheid in de context van religie en spiritualiteit op verschillende manieren kan worden geïnterpreteerd. Het kan gaan om vrijheid van zonde, vrijheid om moreel goede keuzes te maken, vrijheid van angst of vrijheid om spiritueel te groeien. De specifieke invulling van het concept van vrijheid kan variëren tussen religies, denominaties en individuen.
Het idee van vrijheid als een geschenk van God kan ook resoneren met de bredere filosofische discussie over de aard van vrijheid, determinisme en moraliteit. Filosofen en theologen hebben eeuwenlang gedebatteerd over de vraag of menselijke vrijheid verenigbaar is met het idee van een alwetende en almachtige God.

Zie ook het blog Waarom bestaat er onrecht als er een God is?
 

We zijn in essentie liefde

Wat weerhoudt ons van de ervaring dat we liefde zijn?

Louise Hay, een bekende auteur en spreker op het gebied van zelfhulp en persoonlijke groei, geloofde dat we in essentie liefde zijn. Haar overtuiging was dat liefde de kern van ons wezen is, maar dat verschillende factoren ons kunnen weerhouden om vanuit die liefde te handelen.
Volgens Hay kan het voorkomen dat mensen liefdeloze dingen doen als gevolg van negatieve overtuigingen, pijnlijke ervaringen, angst, onzekerheid en andere emotionele blokkades. Deze factoren kunnen iemands gedrag beïnvloeden en hen ervan weerhouden om vanuit een plek van liefde te handelen.
Om liefdevoller te zijn, stelde Louise Hay voor dat mensen bewust worden van hun gedachten en overtuigingen. Ze moedigde aan om zelfonderzoek te doen en te achterhalen welke negatieve overtuigingen of patronen het gedrag beïnvloeden. Vervolgens moedigde ze aan om deze overtuigingen te transformeren naar positieve, liefdevolle overtuigingen.
Hay benadrukte ook het belang van zelfliefde en zelfacceptatie. Ze geloofde dat wanneer mensen zichzelf volledig accepteren en van zichzelf houden, ze ook in staat zijn om anderen lief te hebben. Ze moedigde aan om dagelijks affirmaties te gebruiken, zoals positieve uitspraken en gedachten, om liefde en positiviteit in het leven te bevorderen.

Vergeving

Daarnaast pleitte Louise Hay voor vergeving. Ze geloofde dat het loslaten van wrok en wrokgevoelens, zowel jegens onszelf als jegens anderen, een essentiële stap is in het bevorderen van liefde en harmonie in ons leven.
Het is belangrijk op te merken dat hoewel de filosofieën van Louise Hay veel mensen hebben geholpen, niet iedereen het hiermee eens is en er andere perspectieven zijn op het begrijpen van menselijk gedrag en het cultiveren van liefde. Het is aan ieder individu om verschillende benaderingen te verkennen en te ontdekken wat het beste voor hen werkt bij het nastreven van een liefdevoller leven.

Vergeef jezelf of de ander?

Er zijn overeenkomsten tussen de boodschap van Louise Hay en de principes van Een Cursus in Wonderen (A Course in Miracles, ACIM). Een Cursus in Wonderen is een spiritueel boek dat is ontwikkeld door Helen Schucman en wordt beschouwd als een pad naar zelfrealisatie en innerlijke vrede.
Een Cursus in Wonderen stelt ook dat liefde de essentie van ons wezen is. Het leert dat we allemaal verbonden zijn met een universele liefde die ons overstijgt en dat ons ware zelf zuiver en liefdevol is. Het gelooft ook dat ons ego, dat gebaseerd is op angst en afgescheidenheid, ons kan weerhouden om vanuit liefde te handelen.
Net als Louise Hay benadrukt Een Cursus in Wonderen het belang van het transformeren van onze gedachten en overtuigingen. Het leert dat onze gedachten de wereld die we ervaren vormgeven en dat het veranderen van onze perceptie en het kiezen voor liefdevolle gedachten en vergeving ons kan bevrijden van angst en ons in staat stelt liefdevoller te zijn naar onszelf en anderen.
Beide filosofieën benadrukken ook het belang van zelfliefde, zelfacceptatie en vergeving als sleutelcomponenten voor persoonlijke groei en het ervaren van innerlijke vrede. Ze moedigen aan om bewust te worden van negatieve patronen, gedachten en overtuigingen, en deze te transformeren naar positieve, liefdevolle aspecten.
Hoewel er overeenkomsten zijn tussen de boodschap van Louise Hay en Een Cursus in Wonderen, hebben ze ook hun unieke kenmerken en verschillende benaderingen. Het is aan individuen om verschillende spirituele leringen te verkennen en te ontdekken wat resoneert en hen het meest inspireert op hun persoonlijke spirituele reis.

Een verschil is dat in de cursus een stapsgewijze methode geleerd wordt om jezelf te vergeven dat je zo lang hebt geleden onder het leed waarvan je denkt of vindt dat anderen je dat hebben aangedaan.

Integratie van psychologie en spiritualiteit

A.H. Almaas is een hedendaagse spirituele leraar en auteur. Zijn werk is gebaseerd op de beoefening en integratie van psychologie en spiritualiteit, en hij richt zich op het bevorderen van persoonlijke groei en het bereiken van spirituele verlichting.

Hoewel er enige overlap kan zijn tussen de boodschappen van Louise Hay, Een Cursus in Wonderen (ACIM), en Almaas, zijn er ook belangrijke verschillen in de benaderingen en concepten die ze gebruiken.
Hier zijn enkele mogelijke overeenkomsten.

Bewustwording van innerlijke blokkades. Zowel Louise Hay, ACIM als Almaas moedigen aan tot bewustwording van de belemmerende overtuigingen, emoties en patronen die ons kunnen beperken. Ze erkennen dat het onderzoeken en transformeren van deze blokkades essentieel is voor persoonlijke groei en het ervaren van meer liefde en vrijheid.

Zelfacceptatie en zelfliefde. Alle drie benadrukken het belang van zelfliefde en zelfacceptatie. Ze geloven dat het cultiveren van een liefdevolle en compassievolle houding ten opzichte van onszelf een basis legt voor het kunnen geven en ontvangen van liefde.

Het loslaten van angst en vergeving. Zowel ACIM als Almaas leggen de nadruk op het loslaten van angst en het cultiveren van vergeving als middelen om innerlijke vrede en bevrijding te bereiken. Dit sluit aan bij het idee dat liefde de tegenpool is van angst en dat vergeving helpt om blokkades en weerstand op te heffen.

Een balans in compassie en onverschilligheid

Bewust zijn en zelfbescherming

In het streven naar een betere wereld en het verlenen van hulp aan anderen, is het van essentieel belang om een balans te vinden en/of te houden tussen liefde, compassie en onverschilligheid. Hoewel liefde en compassie fundamentele waarden zijn die ons als mens verbinden, kan onverschilligheid ook een positieve kant hebben als het gaat om zelfbescherming en het behouden van onze eigen energie en welzijn.
Onverschilligheid kan worden gezien als een zelfbeschermingsmechanisme dat ons in staat stelt om onze emotionele energie te behouden en te richten op wat werkelijk belangrijk is. In een wereld vol problemen en uitdagingen kan het overweldigend zijn om voortdurend aandacht te besteden aan alle negativiteit en ellende die we om ons heen zien. Het stellen van grenzen en het selectief zijn in waar we onze energie aan besteden, kan cruciaal zijn voor ons eigen welzijn en onze mentale gezondheid.
Het betekent echter niet dat onverschilligheid gelijkstaat aan ongevoeligheid of het negeren van de behoeften van anderen. Het gaat erom dat we bewuste keuzes maken over waar we onze energie, tijd en middelen aan besteden, zodat we effectiever kunnen zijn in het helpen van anderen en het bijdragen aan positieve verandering.

Daadwerkelijk bijdragen

Het is belangrijk om onze liefde en compassie te richten op diegenen die het het meest nodig hebben, waarbij we ons bewust zijn van onze eigen beperkingen. Door selectief te zijn in onze betrokkenheid en ons te concentreren op gebieden waar we een echte impact kunnen hebben, kunnen we effectiever zijn in onze inspanningen en daadwerkelijk bijdragen aan positieve verandering.
Het vinden van de balans tussen liefde, compassie en onverschilligheid is een persoonlijke reis die afhangt van individuele grenzen, capaciteiten en omstandigheden. Het is belangrijk om eerlijk te zijn tegenover onszelf en te erkennen wanneer we overweldigd raken of onze eigen welzijn in gevaar brengen door te veel van onszelf te geven. Zelfzorg is een cruciaal aspect van het behouden van onze eigen energie en veerkracht, zodat we anderen op een gezonde en duurzame manier kunnen ondersteunen.
Het stellen van grenzen betekent niet dat we onverschillig zijn voor het lijden van anderen of de problemen in de wereld. Het betekent dat we bewuste keuzes maken over hoe en waar we onze energie en middelen inzetten. Het kan betekenen dat we ons richten op lokale gemeenschappen waar we directe impact kunnen hebben, of dat we ons inzetten voor specifieke oorzaken waar we gepassioneerd over zijn.
Het is ook belangrijk om te erkennen dat onverschilligheid niet altijd negatief hoeft te zijn. Soms is het nodig om afstand te nemen van bepaalde situaties of relaties die ons uitputten of schadelijk zijn. Het betekent niet dat we ongevoelig zijn, maar eerder dat we ons richten op het behoud van onze eigen welzijn en gezondheid.

Balanceren

In essentie draait de balans tussen liefde, compassie en onverschilligheid om zelfbewustzijn, het stellen van grenzen en het maken van bewuste keuzes. Door ons te richten op gebieden waar we een echte impact kunnen hebben en tegelijkertijd onze eigen energie en welzijn te beschermen, kunnen we effectief bijdragen aan positieve verandering zonder onszelf uit te putten.
Het is belangrijk om te onthouden dat iedereen zijn eigen balans moet vinden, en dat kan variëren afhankelijk van individuele omstandigheden en persoonlijke capaciteiten. Door zorg te dragen voor onszelf, kunnen we op de lange termijn een grotere bijdrage leveren aan anderen en de wereld om ons heen.

De parallel met respect tonen

De balans tussen liefde en onverschilligheid doet denken aan de manier hoe ik aankijk tegen respect. Respect is voor mij de balans tussen betrokkenheid en de juiste afstand houden, tussen liefde en vrijheid.
Het impliceert het erkennen en waarderen van de waarde, waardigheid en autonomie van anderen, terwijl men tegelijkertijd ruimte laat voor individuele vrijheid en persoonlijke grenzen.
Door respect te tonen, toon je een dieper begrip en erkenning van de uniciteit van anderen. Het gaat niet alleen om het tonen van beleefdheid en fatsoen, maar ook om het waarderen van iemands eigenheid, meningen, overtuigingen en levensstijl, zelfs als deze verschillen van de jouwe. Het betekent dat je anderen serieus neemt, naar hen luistert en hen de ruimte geeft om hun eigen keuzes te maken.

Grenzen

Respect houdt ook in dat je de grenzen van anderen respecteert en hen niet dwingt of probeert te beïnvloeden tegen hun wil. Het betekent dat je anderen toestaat om hun eigen beslissingen te nemen en hun eigen pad te volgen, zelfs als het anders is dan wat je zelf zou kiezen. Tegelijkertijd houdt respect ook in dat je grenzen stelt voor jezelf, zodat je jezelf beschermt tegen ongezonde situaties en relaties.
Net zoals bij liefde en onverschilligheid, is het vinden van de juiste balans tussen betrokkenheid en afstand, tussen liefde en vrijheid, een voortdurend proces. Het vergt bewustzijn, empathie en een open geest. Het vraagt om het cultiveren van een dieper begrip van anderen en het ontwikkelen van een gevoel van mededogen en acceptatie, terwijl je tegelijkertijd ruimte geeft voor diversiteit en individuele groei.
Respect is een waardevolle eigenschap die kan bijdragen aan positieve relaties, harmonie en vreedzaam samenleven. Het is een manier om verbinding te maken met anderen op een dieper niveau en om wederzijds begrip en acceptatie te bevorderen.

Er zijn meerdere wegen

Door het erkennen en waarderen van de grootsheid van God of het universum in zijn veelzijdigheid en het aanbieden van gelijke kansen op spirituele groei, kunnen mensen een dieper begrip en respect ontwikkelen voor de diverse wegen die anderen bewandelen. Dit kan bijdragen aan een sfeer van tolerantie, samenwerking en vreedzaam samenleven, waarin iedereen wordt aangemoedigd om zijn of haar eigen unieke spirituele pad te ontdekken en te bewandelen.

Een universele benadering van gelijkheid en behandeling

Het belang van evenwaardigheid

In het eeuwenoude debat over het wel of niet bestaan van God, Allah en Jehova zijn er verschillende perspectieven en overtuigingen ontstaan.
In dit artikel wordt in gelijke mate naar alle drie verwezen onder de naam God. Voor God mag ook "het universum" worden gelezen.
Weinigen zullen geneigd zijn de grootsheid van God te zoeken in de dualiteit van Zijn aanwezigheid - zowel gekend als verborgen. Ongeacht iemands geloofsovertuiging, wordt gesteld dat God alle individuen gelijk behandelt. Bovendien wordt benadrukt dat wanneer men anderen op gelijkwaardige wijze behandelt, men positieve resultaten zal ervaren.

De dualiteit van Gods aanwezigheid

Het erkennen van de grootsheid van God of het universum in het vermogen om zowel gekend als ongekend te blijven, en het aanbieden van gelijke kansen op spirituele groei, nodigt mensen uit tot openheid, nieuwsgierigheid en respect voor de diversiteit van spirituele tradities en overtuigingen. Het moedigt aan tot het omarmen van een inclusieve benadering, waarbij de focus ligt op de persoonlijke reis van individuen en hun unieke verbinding met het goddelijke, eerder dan het opleggen van rigide dogma's of beperkende grenzen.
Voor degenen die in God geloven, kan Zijn aanwezigheid worden gevoeld in spirituele ervaringen (bijvoorbeeld synchroniciteit), religieuze rituelen en diepgaande verbindingen. Tegelijkertijd blijft God voor velen ongrijpbaar en mysterieus. Deze dualiteit stelt mensen in staat om vrij hun eigen relatie met het goddelijke te definiëren en te interpreteren. Immers, ook voor wie of wel of niet in God gelooft, het is de ervaring dat niet alleen "slechte" mensen onheil overkomt en dat onrecht bestaat. De kans op onheil lijkt voor iedereen gelijk. Dat kan zowel duiden op het bestaan van een onvoorwaardelijk liefdevolle hogere macht als op het tegendeel, namelijk dat God niet bestaat en dat het ontstaan van leven of onheil op toeval berust. Het blijft een kwestie van geloven.

Ongeacht geloof of overtuiging

Een interessante opvatting is dat het voor God niet uitmaakt of men in Hem gelooft of niet gelooft. Het idee dat God alle individuen gelijk behandelt, ongeacht hun geloofsovertuiging, suggereert dat de goddelijke genade niet exclusief is voor een specifieke groep mensen. Dit betekent dat iedereen, ongeacht hun religieuze achtergrond of atheïsme, de mogelijkheid heeft om op gelijke wijze te worden behandeld door het goddelijke.  Wel vereist het vaak geloof, overgave en openheid om de genade van God te ontvangen en te ervaren. Helpt bescheidenheid? Misschien vindt God dat grote ego's zich eerst maar zelf moeten kunnen bedruipen.

Onvoorwaardelijke liefde

De onvoorwaardelijke liefde van God wordt beschouwd als een voorbeeld en een inspiratie voor de mensheid. Het is een uitnodiging om deze liefde te weerspiegelen in de omgang met anderen. Het spoort aan om dialogen aan te gaan in een geest van evenwaardigheid en respect, waarbij men de ander waardeert en naar hen luistert zonder vooroordelen of superioriteit. Het is een oproep tot harmonieuze relaties, wederzijds begrip en het bevorderen van vreedzaam samenleven.

Door de onvoorwaardelijke liefde van God te erkennen en te ervaren, worden mensen aangemoedigd om deze liefde te delen met anderen. In alle bescheidenheid. Niemand heeft de waarheid over de aard van God in pacht. Gods onvoorwaardelijke liefde kun je zien als een genade die de mensheid niet verdient of kan verdienen op basis van eigen inspanningen. We kunnen immers de transcendente aard van God niet doorzien, bewijzen of ontkennen, hoogstens ervaren.

Gelijkwaardige behandeling van anderen

Een belangrijk aspect van dit agnostische perspectief is dat de manier waarop we anderen behandelen, een invloed heeft op onze eigen ervaringen. Wanneer we anderen op een gelijkwaardige manier behandelen, ongeacht hun religie, ras, geslacht of sociale status, is de kans groot dat we positieve uitkomsten zullen ervaren. Dit idee weerspiegelt het bekende principe van "oogsten wat je zaait" oftewel "wie goed doet, goed ontmoet". Door liefde, compassie en respect te tonen aan anderen, kunnen we harmonie, wederzijds begrip en positieve relaties bevorderen.
Het erkennen van de diversiteit aan religieuze opvattingen en het respecteren van de individuele zoektocht naar spirituele waarheid zijn belangrijke aspecten van een tolerante en pluralistische samenleving. Het bevorderen van dialoog, begrip en respect tussen verschillende religieuze tradities kan bijdragen aan een vreedzaam samenleven en een gezamenlijke zoektocht naar betekenis en spirituele groei.
Het is belangrijk om open te staan voor verschillende perspectieven en te erkennen dat spirituele waarheid een persoonlijke en subjectieve ervaring kan zijn. Door open te blijven staan voor dialoog en het delen van ideeën, kunnen we van elkaar leren en onze eigen spirituele reis verrijken, ongeacht welke religieuze traditie we volgen of zelfs als we geen specifieke religie aanhangen.

Vertrouwen in het universum

Alan Watts zegt in een van zijn voordrachten dat wanneer je één wilt worden met het universum dat je het universum moet vertrouwen.
Zijn uitspraak benadrukt het belang van vertrouwen en overgave aan het universum in plaats van het nastreven van controle en macht. Hieruit kan worden afgeleid dat het streven naar eenheid met het universum niet gaat om het uitoefenen van controle over de externe wereld, maar eerder om het cultiveren van een dieper begrip en verbinding met de essentie van het universum zelf.
Wanneer we proberen het universum te beheersen of te controleren, kan dit leiden tot frustratie, stress en een gevoel van verzet. Het universum is immers complex, dynamisch en vaak onvoorspelbaar. Het idee dat we alles onder controle kunnen hebben en kunnen manipuleren naar onze wil, kan ons uiteindelijk beperken en belemmeren in onze groei en ontwikkeling.
Door daarentegen het universum te vertrouwen en ons over te geven aan de natuurlijke stroom van het leven, kunnen we meer openstaan voor de mogelijkheden en kansen die zich voordoen. Het betekent het erkennen van de onderlinge verbondenheid van alles en het besef dat we deel uitmaken van een groter geheel. Het is het omarmen van de onzekerheden en veranderingen die het leven met zich meebrengt, en het vinden van harmonie in plaats van strijd.
Vertrouwen in het universum betekent niet dat we passief moeten zijn of geen actie moeten ondernemen in ons leven. Integendeel, het gaat om het nemen van actie vanuit een plaats van dieper begrip en intuïtie, in afstemming met de natuurlijke stroom van het universum. Het is het vinden van een balans tussen ons individuele streven en de grotere kosmische orde.
Het cultiveren van vertrouwen in het universum kan ons helpen om meer vrede, vreugde en vervulling in ons leven te ervaren. Het opent de deur naar synchroniciteit, waarbij gebeurtenissen en kansen zich op een wonderlijke en betekenisvolle manier ontvouwen. Het herinnert ons eraan dat we deel uitmaken van iets groters en dat we kunnen meebewegen met de natuurlijke ritmes en cycli van het leven.
Het is belangrijk op te merken dat het begrijpen en toepassen van deze ideeën een persoonlijk proces is en dat verschillende mensen verschillende perspectieven en benaderingen kunnen hebben. Wat voor de ene persoon werkt, hoeft niet per se voor een ander te gelden. Het is aan jou om je eigen waarheid en betekenis te ontdekken in relatie tot het universum.

Een gemeenschappelijke uitdaging

Het besef dat zowel gelovigen als niet-gelovigen geconfronteerd worden met uitdagingen in het leven, benadrukt de gedeelde menselijke ervaring die ons verbindt, ongeacht onze religieuze overtuigingen. Dit perspectief herinnert ons eraan dat tegenspoed en moeilijkheden een onvermijdelijk onderdeel zijn van het menselijk bestaan, ongeacht ons geloof of het ontbreken daarvan.
Het benadrukken van de gelijkheid van uitdagingen kan ons aansporen tot empathie en mededogen jegens anderen, ongeacht hun achtergrond of wereldbeeld. Het herinnert ons eraan dat we als menselijke gemeenschap elkaar kunnen ondersteunen tijdens moeilijke tijden, ongeacht onze verschillende overtuigingen.

Mondiale problemen samen oplossen

Wanneer we openstaan voor verschillende perspectieven en bereid zijn om van elkaar te leren, kan dit een positieve invloed hebben op onze persoonlijke groei en begrip. Door het bevorderen van dialoog en het cultiveren van een sfeer van respect en acceptatie, kunnen we streven naar een wereld waarin verschillende overtuigingen vreedzaam naast elkaar kunnen bestaan.
Het bevorderen van een ondersteunende samenleving waarin dialoog en voortdurende communicatie plaatsvinden, speelt een cruciale rol bij het aanpakken van mondiale problemen zoals klimaatverandering, bevolkingsgroei en milieuvervuiling.

Laten we het belang van dieren niet vergeten

Hoewel dieren niet dezelfde morele en ethische overwegingen hebben als mensen, groeit het bewustzijn over het belang van het behandelen van dieren met respect, compassie en zorg. Het idee dat mens en dier intrinsiek evenwaardig zijn in hun recht op een vrij en natuurlijk leven, benadrukt dat het onze verantwoordelijkheid is om ook hun welzijn en een leefgebied te waarborgen.
Een natuurlijke leefomgeving van dieren biedt hen de vrijheid om te leven volgens hun natuurlijke instincten en behoeften. Ze zijn in staat om hun eigen overlevingsvaardigheden te ontwikkelen en zich aan te passen aan hun omgeving en zo vrij te blijven.

Het observeren van dieren die in harmonie met de natuur leven en hun instinctieve gedragingen volgen, roept bewondering en verwondering op. Het leven in de natuur is vaak een voortdurende strijd om te overleven. Dit kan soms conflicteren met het idee van een perfecte harmonie. Het herinnert ons aan de complexiteit en schoonheid van de schepping en mogelijk aan de aanwezigheid van een hogere kracht, voor wie vrijheid zelf ook een waarde is.
Het waarnemen van de vrijheid en het streven naar gezondheid bij dieren als een uitdrukking van Gods liefde is een persoonlijke interpretatie die je helpt om verbondenheid en harmonie te vinden in de natuurlijke wereld. Het kan ons bewustzijn vergroten om verantwoordelijkheid te nemen voor het behoud van de natuur en het welzijn van alle levende wezens.

De uitdaging aanpakken

Hier zijn enkele manieren waarop een ondersteunende samenleving kan bijdragen aan het aanpakken van de volgende uitdagingen.

1. Bewustwording en educatie. Door middel van dialoog en open communicatie kunnen we bewustwording vergroten en mensen informeren over de urgentie en complexiteit van mondiale problemen. Door educatie kunnen we de kennis en het begrip vergroten, waardoor mensen beter geïnformeerde beslissingen kunnen nemen en actief kunnen bijdragen aan oplossingen.
2. Samenwerking en synergie. Een ondersteunende samenleving stimuleert samenwerking tussen verschillende belanghebbenden, zoals overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en individuen. Door de krachten te bundelen en synergie te creëren, kunnen we effectievere oplossingen vinden en implementeren. Samenwerking stelt ons in staat om gezamenlijke doelen te bereiken en obstakels te overwinnen die te groot zijn om door één enkele entiteit te worden aangepakt.
3. Innovatie en duurzame technologie. Een ondersteunende samenleving moedigt innovatie aan en creëert een omgeving waarin duurzame technologieën kunnen floreren. Door middel van dialoog kunnen we ideeën uitwisselen, best practices delen en gezamenlijk werken aan het ontwikkelen en implementeren van milieuvriendelijke oplossingen. Dit kan helpen om klimaatopwarming tegen te gaan, schaarste te verminderen en milieuvervuiling te verminderen.
4. Collectieve verantwoordelijkheid. Een ondersteunende samenleving benadrukt het belang van collectieve verantwoordelijkheid voor onze planeet en toekomstige generaties. Het erkent dat ieder individu, ongeacht zijn of haar achtergrond, een rol te spelen heeft bij het aanpakken van mondiale problemen. Door middel van dialoog en betrokkenheid kunnen we mensen aanmoedigen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun acties en keuzes, en om duurzame levensstijlen te bevorderen.
5. Schaarse (leef)ruimte verdelen. Natuurlijke bossen worden gekapt om voedsel te verbouwen en aan vee gevoerd om mensen van vlees en zuivel te voorzien. Dit warmt de aarde op en bedreigt de biodiversiteit, terwijl miljarden dieren binnen leven in stallen onder onnatuurlijke omstandigheden met als enig doel als voedsel te dienen. Hoe zorgen we ervoor dat we voor de natuur en voor zoveel mogelijk mensen en dieren eenheid in verscheidenheid blijven houden?
   

Vanuit een evenwaardige grondhouding naar alles wat leeft kunnen we werken aan een ondersteunende samenleving waarin dialoog en communicatie centraal staan. Door gezamenlijke inspanningen kunnen we de nodige stappen zetten om mondiale problemen aan te pakken. Deze problemen zijn inmiddels zo complex en overstijgen individuen, gemeenschappen, organisaties en regeringen over de hele wereld. Samen kunnen we streven naar een duurzamere en rechtvaardigere toekomst voor onze planeet en alle levende wezens die erop leven. In liefdevolle vrijheid.

De Diamantbenadering en non-duale liefde

Boeken van Almaas lezen niet gemakkelijk. Hij roept op tot direct ervaren, maar ook tot het onderzoeken van lagen, om jezelf te verdiepen en te transcenderen, etc..
Zijn boodschap wijkt niet af van Tao en Zen. In dit artikel wat dwarsverbanden om zijn verhaal in dat perspectief te zien.
Zijn ongrijpbare concepten, die je hoogstens intuïtief kunt vatten, worden hier vanuit verschillende gezichtspunten bekeken. Door herhaalde benadering met telkens wat andere woorden kan het liefdevolle geheel worden voorgesteld en doorgrond.

Onderstaande is een "uitwisseling" met Kunstmatige Intelligentie via de robot van ChatGPT.

ChatGPT
De Diamantbenadering is een psychologische en spirituele benadering ontwikkeld door A.H. Almaas, ook bekend als Hameed Ali. Het is een holistische benadering die aspecten van psychologie, spirituele ontwikkeling en wijsheidstradities integreert. De naam "Diamantbenadering" verwijst naar het idee dat elk individu een innerlijke essentie heeft, vergelijkbaar met de zuiverheid en schittering van een diamant.
In de Diamantbenadering wordt erkend dat de ervaring van een afgescheiden, individueel zelf een illusie kan zijn. Door zelfonderzoek en bewustwording kunnen we de subtiele identificaties met ons ego, gedachten, emoties en lichaam ontdekken en transcenderen. Op deze manier kan het inzicht ontstaan dat onze ware aard niet beperkt is tot een afgebakend individu, maar dat we in essentie deel uitmaken van een groter geheel.
Dit inzicht in de 'niet-tweeheid', het besef dat alles met elkaar verbonden is en dat er geen fundamentele scheiding bestaat tussen onszelf en anderen, kan leiden tot bevrijding. Het opent de mogelijkheid om voorbij de grenzen van het ego te gaan en een dieper gevoel van eenheid, vrijheid en vervulling te ervaren.

Centraal in de Diamantbenadering staat het concept van de Essentie, wat verwijst naar de oorspronkelijke en authentieke aard van een persoon. De Essentie wordt gezien als een bron van innerlijke wijsheid, helderheid en liefde die in ieder individu aanwezig is. Almaas benadrukt dat het ontwikkelen van een bewustzijn van en verbinding met de Essentie essentieel is voor persoonlijke groei, transformatie en spirituele evolutie.
De Diamantbenadering maakt gebruik van verschillende methoden en technieken om de Essentie te verkennen en te ontwikkelen. Het is een fundamentele kwaliteit of een wezenlijk aspect van ons wezen dat verder gaat dan onze conditioneringen, rollen of persoonlijkheid. Het is een potentieel dat in ieder individu aanwezig is. Het ervaren van Essentie kan ons helpen om de illusie van afgescheidenheid te doorbreken en een dieper gevoel van verbondenheid en eenheid te realiseren.
Enkele belangrijke aspecten van de Diamantbenadering zijn de volgende.

1. Inquiry (onderzoek) is een belangrijk instrument binnen de Diamantbenadering. Het betekent het stellen van diepgaande vragen om de onderliggende overtuigingen, emoties en patronen die ons beperken te onderzoeken. Door bewuste zelfreflectie en het stellen van vragen kan men toegang krijgen tot diepere lagen van bewustzijn.
2. Essentiewerk richt zich op het verkennen en ontwikkelen van de Essentie. Dit omvat het cultiveren van kwaliteiten zoals liefde, compassie, kracht en wijsheid die inherent aanwezig zijn in de Essentie.
   
3. De Diamantbenadering benadrukt het belang van het belichamen van de Essentie in het dagelijks leven. Dit houdt in dat men de inzichten en kwaliteiten die tijdens de spirituele reis zijn verworven, integreert in het dagelijks functioneren.
4. Gewaarzijn is een essentieel aspect binnen de Diamantbenadering. Het verwijst naar het bewuste aanwezig zijn in het hier en nu, zonder oordeel. Door gewaarzijn te ontwikkelen, kan men patronen, conditioneringen en weerstanden opmerken en transformeren.

Het doel van de Diamantbenadering is het bevorderen van persoonlijke groei, spirituele ontwikkeling en het realiseren van de Essentie. Het nodigt individuen uit om dieper in zichzelf te kijken, zich bewust te worden van beperkende patronen en overtuigingen, en een diepgaande verbinding te maken met hun authentieke zelf. Het kan ons ook bewust maken van de Essentie in anderen en erkennen dat we allemaal in wezen verbonden zijn.


Zou je de benadering van de Essentie door Almaas een apofatische benadering kunnen noemen?
ChatGPT
Ja, je zou de benadering van de Essentie door Almaas in zekere zin een apofatische benadering kunnen noemen. De apofatische benadering, ook wel bekend als de negatieve theologie, benadrukt het begrijpen van het goddelijke door middel van negatieve uitspraken of ontkenningen. In plaats van te proberen God of het goddelijke in positieve termen te definiëren, richt de apofatische benadering zich op wat God niet is, omdat het goddelijke als transcendent wordt beschouwd en niet volledig kan worden begrepen of uitgedrukt met menselijke concepten.

Almaas benadert de Essentie op een vergelijkbare manier. Hij beschouwt de Essentie als een essentiële kwaliteit of dimensie van het bestaan die inherent is aan het individu. Hij benadrukt echter ook dat de Essentie niet volledig kan worden begrepen of gedefinieerd met woorden of concepten. In plaats daarvan moedigt hij directe ervaring en innerlijke transformatie aan als een manier om de Essentie te ontdekken en te begrijpen.

Hoewel Almaas niet strikt binnen de traditie van de apofatische theologie valt, deelt zijn benadering van de Essentie en het goddelijke enkele overeenkomsten met de apofatische benadering door de nadruk te leggen op directe ervaring en het erkennen van de beperkingen van concepten en definities.

Almaas bepleit "moeiteloos open stellen en ervaren", maar roept ook op om diepere lagen in jezelf en jouw bewustzijn te onderzoeken. Hoe zit dat?

ChatGPT
Wanneer we praten over de "diepere lagen" in het werk van Almaas, is het niet de bedoeling om te suggereren dat we moeizaam en geforceerd in onze gedachten moeten graven. In plaats daarvan verwijst het naar het vermogen om subtielere niveaus van bewustzijn en ervaring te verkennen. Het idee van het verkennen van verschillende lagen heeft te maken met het ontwikkelen van een dieper begrip en bewustzijn van onszelf en de realiteit. Dit kan gebeuren door momenten van stilte, meditatie, reflectie en zelfonderzoek, waarbij we openstaan voor nieuwe inzichten en perspectieven. Het kan ook betekenen dat we ons openstellen voor onze intuïtie, onze lichaamssensaties en andere vormen van directe ervaring, die ons kunnen leiden naar nieuwe inzichten die voorbij ons denken gaan. Het idee van moeiteloos zakken of stijgen naar andere gezichtspunten is een valide benadering. Het impliceert een zekere bereidheid om los te laten en open te staan voor wat zich aandient, zonder teveel inspanning of krampachtig vasthouden aan bepaalde ideeën. Het is een uitnodiging om met een zachte en ontvankelijke houding te experimenteren en te verkennen, zodat nieuwe lagen van begrip en bewustzijn van nature kunnen oprijzen.

Het begrijpen van de boodschap van Almaas vraagt het opsporen van belemmerende overtuigingen, maar geen eindeloze studie naar jezelf of interactie met anderen, je hoeft nergens doorheen.
Lijkt dat op de gedachte van "Poortloze Poort"?

ChatGPT

De term "Poortloze Poort" komt oorspronkelijk uit de zen-traditie en verwijst naar het idee van directe verlichting, voorbij dualiteit en concepten. Het is het besef dat er geen aparte poort is die je moet oversteken om verlichting te bereiken, omdat je in essentie al verlicht bent.

De "Poortloze Poort" suggereert dat de zoektocht naar verlichting of spirituele bevrijding geen lineaire progressie is, maar eerder een directe realisatie van de waarheid die altijd al aanwezig is. Het impliceert het inzicht dat je jezelf niet hoeft te transformeren of ergens anders heen hoeft te gaan om verlichting te vinden, maar dat je simpelweg de sluier van concepten en illusies moet wegnemen die je ervan weerhouden de waarheid in het hier en nu te zien.

In de context van de ontdekking van de Essentie en de verbinding met anderen, zou je kunnen zeggen dat het ervaren van de "Poortloze Poort" ook kan verwijzen naar het besef dat de Essentie, de diepere realiteit, altijd al aanwezig is in onszelf en anderen. Het gaat niet om het bereiken van een externe staat of plaats, maar om het ontwaken voor de waarheid van wie we werkelijk zijn.

Door het loslaten van concepten en identificaties kunnen we de poortloze poort betreden en de Essentie in onszelf en anderen ervaren. Het is een moment van directe herkenning en een diep gevoel van eenheid en verbondenheid dat voorbij de dualiteit en scheiding gaat.

De "Poortloze Poort" omvat dus zowel het verkennen van onze innerlijke wereld als het actief zijn in de buitenwereld, zonder een strikte scheiding tussen de twee. Het is een vloeiende beweging waarbij we onze innerlijke wijsheid en essentie integreren in ons dagelijks leven en onze relaties.

Door naar binnen en naar buiten gerichte beweging in balans te brengen, kunnen we een dieper gevoel van heelheid en vervulling ervaren. We erkennen dat de ontdekking van onze Essentie niet geïsoleerd is van de wereld om ons heen, maar juist geworteld is in onze verbinding met anderen en de bredere context waarin we leven.

Heeft deze vloeiende beweging te maken met de opvattingen rond Wei wu wei?

ChatGPT
Ja, er zijn enkele overeenkomsten tussen de Diamantbenadering en het concept van wei wu wei uit het taoïsme. Wei wu wei kan worden vertaald als "handelen door niet te handelen" of "handelen zonder actie". Het verwijst naar een staat van moeiteloos handelen en spontaneïteit, waarin men in harmonie met de natuurlijke stroom van het leven beweegt.
In zowel de Diamantbenadering als het concept van wei wu wei wordt er waarde gehecht aan het loslaten van verzet, overgave aan het moment en het vertrouwen op het natuurlijke proces. Beide benaderingen erkennen dat er een diepere intelligentie en wijsheid aanwezig is in het universum, en dat het bevorderen van bewustzijn en het ontwikkelen van een diepgaande verbinding met die intelligentie essentieel is voor persoonlijke groei en spirituele evolutie.
De Diamantbenadering legt echter meer nadruk op de psychologische en emotionele aspecten van de menselijke ervaring, terwijl wei wu wei in de taoïstische context vaak gericht is op het handelen in overeenstemming met de natuurlijke orde. Beide concepten dragen echter bij aan een dieper begrip van het loslaten van controle, het cultiveren van innerlijke wijsheid en het vinden van harmonie in het leven.
 

Mij lijkt dat je dan moet loslaten dat je die kern fysiek kunt ervaren.

ChatGPT
Het is waar dat het ervaren van de innerlijke kern of Essentie zoals beschreven in de Diamantbenadering niet noodzakelijk afhankelijk is van een fysieke gewaarwording. De Essentie wordt eerder beschouwd als een diepe innerlijke realiteit, een spirituele essentie die deel uitmaakt van ons wezen. Het is een ervaring van onze oorspronkelijke aard die voorbijgaat aan louter fysieke sensaties.
Hoewel sommige spirituele tradities of praktijken mogelijk fysieke gewaarwordingen of sensaties benadrukken als onderdeel van de spirituele ervaring, is dit niet noodzakelijk het geval in de Diamantbenadering. De focus ligt veeleer op het ontwikkelen van bewustzijn, zelfreflectie en het verkennen van diepere lagen van ons bewustzijn om toegang te krijgen tot de Essentie.
De Diamantbenadering benadrukt het belang van een innerlijke transformatie die plaatsvindt op een dieper niveau van bewustzijn, waarbij men in contact komt met de essentiële kwaliteiten zoals liefde, wijsheid en helderheid. Het gaat eerder om een innerlijk weten en een ervaring van verbondenheid met iets groters dan puur fysieke sensaties.
Het is belangrijk op te merken dat de ervaring van de Essentie subjectief kan zijn en verschillend kan zijn voor elk individu. Sommige mensen kunnen bepaalde fysieke gewaarwordingen of sensaties ervaren als onderdeel van hun spirituele groei, terwijl anderen dat misschien niet doen. Het is een persoonlijke en individuele reis van bewustwording en ontdekking.
 

Mij lijkt het "innerlijk weten" een basisvertrouwen dat je in contact brengt met liefde, wijsheid en helderheid door belemmerende overtuigingen op te sporen en los te laten.

ChatGPT
Ja, je hebt gelijk. In de Diamantbenadering wordt erkend dat het cultiveren van een basisvertrouwen een belangrijke sleutel is om in contact te komen met de Essentie en de daarmee verbonden kwaliteiten zoals liefde, wijsheid en helderheid.
Belemmerende overtuigingen, conditioneringen en patronen kunnen onze perceptie en ervaring van het leven beïnvloeden en ons belemmeren om toegang te krijgen tot onze essentiële aard. Het identificeren en loslaten van deze belemmeringen is een belangrijk aspect van het werk binnen de Diamantbenadering. Door bewustzijn te ontwikkelen en diepere lagen van onszelf te onderzoeken, kunnen we beperkende overtuigingen en patronen herkennen en transformeren.
Het proces van het opsporen en loslaten van belemmerende overtuigingen en conditioneringen kan leiden tot een groter gevoel van basisvertrouwen. Wanneer we ons bewust worden van de belemmerende overtuigingen die ons beperken, kunnen we ze onderzoeken, ze in twijfel trekken en ze uiteindelijk loslaten. Dit opent de weg naar een dieper vertrouwen in onszelf, in het leven en in de mogelijkheid om liefde, wijsheid en helderheid te ervaren.
Door dit proces van bewustzijnsontwikkeling en het loslaten van beperkingen kunnen we ons openstellen voor de essentiële kwaliteiten die inherent aanwezig zijn in ons wezen. Dit basisvertrouwen vormt een basis voor persoonlijke groei, spirituele ontwikkeling en het realiseren van onze diepste potentie.
 

Heeft deze opvatting over "inherent" ook te maken met Leegte, die niet letterlijk moet worden gezien als leeg?

ChatGPT
Ja, de opvattingen binnen de Diamantbenadering hebben ook betrekking op het concept van "Leegte", dat niet letterlijk moet worden opgevat als een fysieke leegte, maar eerder verwijst naar een diepere spirituele realiteit.
In de Diamantbenadering wordt Leegte gezien als de fundamentele aard van het bestaan, een oorspronkelijke staat van openheid en ruimte waarin alles verschijnt. Het is geen leegte in de zin van afwezigheid, maar eerder een ruimte waarin alles kan ontstaan en worden ervaren.
Leegte wordt gezien als de bron van alles wat is, inclusief de Essentie en de verschillende manifestaties van het leven. Het is een toestand van open bewustzijn waarin alles kan worden waargenomen en ervaren zonder identificatie met specifieke vormen of concepten.
Het begrijpen en ervaren van Leegte is een belangrijk aspect van de spirituele ontwikkeling in de Diamantbenadering. Het houdt in dat we voorbijgaan aan de beperkingen van onze conditioneringen, concepten en identificaties, en ons openstellen voor de ruimte van mogelijkheden en potentieel. Het is een uitnodiging om de diepere aard van het bestaan te verkennen en te realiseren.

In de diamantbenadering wordt het concept van God en de relatie tot God op een holistische en non-dogmatische manier benaderd. Almaas ziet God niet als een extern wezen of entiteit, maar eerder als een essentiële kwaliteit of dimensie die inherent is aan het bestaan. Hij benadrukt het belang van directe ervaring en ontdekking in plaats van theoretische concepten over God.

Volgens Almaas is de Leegte, of de staat van openheid en non-duaal bewustzijn, een belangrijk aspect van het goddelijke. Hij gelooft dat het mogelijk is om een diepere verbinding met Leegte te ervaren en dat deze ervaring kan leiden tot een dieper begrip van de aard van God en het universum.

Het is ook belangrijk om nederigheid en openheid te cultiveren bij het verkennen van de ervaring van het goddelijke, omdat we gemakkelijk verstrikt kunnen raken in onze eigen interpretaties en beperkte perspectieven. Een gezonde dosis scepsis en kritisch denken kan nuttig zijn om onze eigen vooroordelen te onderzoeken en te voorkomen dat we vastlopen in een bepaalde projectie van God.

Het is belangrijk op te merken dat het begrijpen en ervaren van Leegte vaak een persoonlijke en directe ervaring is, die niet volledig in woorden kan worden uitgedrukt. Het gaat om een diepgaand inzicht en een directe ervaring die voorbijgaat aan concepten en mentale constructies. Het kan een proces van innerlijke transformatie en ontwaken ondersteunen, waarbij we ons bewust worden van de diepere aard van ons wezen en de onderlinge verbondenheid van alles wat is.

Non-duale liefde dus.

ChatGPT
Ja, in de Diamantbenadering wordt liefde vaak begrepen in een non-duale context. Non-dualiteit verwijst naar het idee dat er geen inherente scheiding of dualiteit bestaat tussen het zelf en de wereld, tussen subject en object, tussen innerlijk en uiterlijk. Het is een bewustzijn dat voorbijgaat aan de illusie van afgescheidenheid en eenheid erkent.
Non-duale liefde kan worden gezien als een vorm van liefde die niet gebonden is aan voorwaarden, beperkingen of identificaties. Het is een liefde die niet selectief is, maar allesomvattend en inclusief. Het overstijgt de beperkingen van egoïstische verlangens en is gericht op het welzijn en de verbondenheid van alles wat is.
In de Diamantbenadering wordt non-duale liefde gezien als een inherent aspect van onze Essentie, onze oorspronkelijke aard. Het is een liefde die niet afhankelijk is van externe omstandigheden, maar diep geworteld is in ons wezen. Het gaat voorbij aan persoonlijke voorkeuren, oordelen en conditioneringen.
Het cultiveren van non-duale liefde houdt in dat we ons openstellen voor de essentiële kwaliteiten van liefde, mededogen en verbondenheid die in ons aanwezig zijn. Het vraagt om het overstijgen van egoïsme, angst en afgescheidenheid, en het omarmen van een ruimhartigheid en inclusiviteit in onze relaties en interacties met anderen.
Non-duale liefde is niet beperkt tot specifieke relaties of objecten, maar strekt zich uit tot het gehele bestaan. Het is een liefde die niet gehecht is aan uitkomsten of verwachtingen, maar die de diepere eenheid en onderlinge verbondenheid van alle aspecten van het leven erkent.
Het begrijpen en ervaren van non-duale liefde is een diepgaande spirituele ontwikkeling die ons kan helpen om voorbij te gaan aan beperkingen en illusies, en een dieper gevoel van eenheid, mededogen en liefde in onszelf en de wereld om ons heen te cultiveren.

Boeken van Almaas via Bol.com, waaronder zijn nieuwste boek "Non-duale liefde".