De competitie heeft positieve en negatieve kanten. De positieve kant van sport en spel is grenzen verleggen, gezelligheid en ongemerkt conditietraining. De negatieve kant kan zijn dat mensen zich nooit evenwaardig opstellen, waardoor er altijd een meer of minder openlijke strijd is. Er zijn sportvrienden, maar is er echte verbroedering met mensen buiten de eigen kring? Ook voor een liefdesrelatie kan een focus op winnen van de ander de dood in de pot zijn. Onevenwaardigheid blokkeert de liefde.
In zijn boek Authentiek Leiderschap onderscheidt Bas Blekkingh acht vormen van een ego. De ego’s zijn zo gekozen dat zij verschillen in de manier waarop zij een proberen een positie ten opzichte van een ander te bereiken. Blekkingh gaat er vanuit dat wanneer mensen zich niet veilig voelen zij zich proberen te manoeuvreren in een hogere positie ten opzichte van een ander. Of de ander in een lagere positie, wat op hetzelfde neerkomt.
Acht vormen van ego.
- De trotse, de opschepper.
- De zelfstandige, de solist.
- De schuldeloze, het slachtoffer.
- De rustige, de wegduiker.
- De aardigerd, de slijmbal.
- De relativerende, de afgunstige.
- De adviseur, de paternalist.
- De krachtige, de sloper.
Authenticiteit (positieve intentie)
|
Ego (gericht op bovenliggend gedrag)
|
Positie is onbelangrijk.
|
Positie is belangrijk.
|
Intentie: jij en de omgeving groeien.
|
Intentie: jij groeit.
|
Je creëert positieve drive bij anderen.
|
Je creëert angst bij anderen.
|
Je geeft onvoorwaardelijk.
|
Je geeft voorwaardelijk.
|
Verdiept relaties.
|
Houdt relaties oppervlakkig.
|
Genereert energie.
|
Kost energie.
|
Is ‘willen’.
|
Is ‘moeten’.
|
Wordt door interne normen en waarden gedreven.
|
Wordt door externe normen gedreven.
|
Is duurzaam.
|
Moet steeds opnieuw bevestigd worden.
|
Redeneren vanuit overvloed.
|
Redeneren vanuit schaarste.
|
Is gericht op ‘zijn’.
|
Is gericht op ‘hebben’.
|
Het moge duidelijk zijn dat het hebben van een ego belemmerend kan zijn voor de kwaliteit van een relatie omdat niemand gedwongen wil worden in een onderliggende positie. Toch komt een evenwaardige verhouding niet zo maar tot stand of houdt lang stand.
Een aantal van de verschillen tussen authenticiteit en ego maken duidelijk welke kant we kunnen op ontwikkelen om van ons ego een ondersteunend onderdeel van onze persoonlijkheid kunnen maken.
Je kunt gelukkiger worden door voor authenticiteit te kiezen.
Iemand die zelf gelukkig is kan gemakkelijker bijdragen aan het geluk van anderen.
Montessori was kritisch over de rol van competitie in het onderwijs en haar bredere implicaties voor de samenleving.
Haar zorg over competitie was geworteld in het idee dat competitie vaak leidt tot vergelijkingen tussen individuen, waarbij sommigen als winnaars worden aangemerkt en anderen als verliezers. Ze geloofde dat dit winnen of verliezen de basis legt voor gevoelens van superioriteit of inferioriteit, wat op zijn beurt kan leiden tot conflicten en ongelijkheid in de maatschappij.
Je groei (mentaal en spiritueel) zit in het feit dat je in steeds moeilijkere of onveiligere omgevingen je ego's minder nodig hebt. Je haalt het beste uit jezelf en de samenwerking met de ander door je evenwaardig op te stellen.