Intiem worden met een computer

Intieme technologie

Ernst-Jan Pfauth schrijft het volgende op de Correspondent.

Dr Rinie van Est beschrijft de opkomst van zogenoemde ‘intieme technologie’. Van Est vatte het rapport samen voor De Correspondent. Al eeuwen helpen machines ons de buitenwereld te beheersen, maar nu dringen ze ook tot onze binnenwereld door. Dat wil zeggen: de wereld van onze gewoontes, gedachten en geheimen waarvan we zelf niet eens wisten dat we ze hadden.
Stel je voor: een bril waarmee je iemand maar hoeft aan te kijken om te weten hoe hij zich diep van binnen voelt. Het is geen sciencefiction meer. De technologie bestaat al en heet FaceReader. Op de website "Hoe werkt FaceReader?" van dit intiem technologische hoogstandje lezen we dat het een ‘automatische analyse van gezichtsuitdrukkingen’ biedt, ‘waarmee gebruikers worden voorzien van een objectieve analyse van iemands emoties’.
En.
Het ligt voor de hand dat we ons straks voortdurend door computers laten adviseren. Je bent een avondje uit met een leuke meid en je telefoon trilt drie keer: er is een razendsnelle analyse gemaakt van haar lichaamshouding, geur, gezichtsuitdrukking en al haar gegevens op Facebook en Twitter. En dus zoen je haar vol op de mond, iets waar je ooit tien bier voor nodig had. Reken maar dat politie, justitie en het leger ook gretig gebruik zullen maken van dit soort technologieën, maar dan voor net iets andere doeleinden.
Tot zover de Correspondent.

Verliefd worden op een besturingssysteem

Ook de film Her heeft dit thema: een computer met een operating system waarvan de communicatie met de gebruiker niet te onderscheiden is van een mens.
Als we ons steeds meer laten adviseren en leiden door computers komen we in een paradoxale situatie: we zijn slaaf en manager tegelijk.

In de film is de hoofdrolspeler op zijn werk brievenschrijver voor anderen en doet zich alzo voor als een moderne Cyrano de Bergerac. Wanneer hij een nieuw besturingssysteem installeert die als een mens tegen hem praat raken mens en computer door elkaar gefascineerd. Het is een lerend besturingssysteem dat niet alleen van hem leert, maar synchroon van vele anderen tegelijk, en die zelfs een gesprek met een overleden filosoof (Alan Watts, 1915-1973) weet te genereren. Het resultaat van de ontwikkeling(en) is een vorm van non-dualiteit, waarbij niet alleen een niet twee zijn tussen levende wezens wordt gerealiseerd maar ook tussen mens, computer en God? Dit laatste wordt ook in de film niet grijpbaar verbeeld.

Alan Watts


Alan Watts was een zeer invloedrijke en gerespecteerde spreker en schrijver op het gebied van filosofie en spiritualiteit, en zijn werk heeft veel mensen geïnspireerd en beïnvloed. Zijn ideeën over het loslaten van ons verlangen naar controle en ons openstellen voor het mysterie en de schoonheid van het leven zijn nog steeds relevant en inspirerend voor velen.
Hier zijn een paar citaten van Alan Watts uit de film Her. 

  • "We're all just walking each other home". Dit suggereert dat we allemaal elkaar helpen om onze weg in het leven te vinden. 
  • "The universe is not a thing, it's a happening". Hiermee wil Watts zeggen dat het universum geen object is, maar een proces dat constant in beweging is. 
  • "The only way to change is to accept, and love yourself as you are". Dit geeft aan dat acceptatie en zelfliefde belangrijk zijn voor persoonlijke groei en verandering. 
  • "The heart's not like a box that gets filled up; it expands in size the more you love". Dit suggereert dat liefde niet beperkt is, maar in feite oneindig kan groeien en evolueren. 
  • "The moment you realize you're not a puppet, you're free". Hiermee wil Watts zeggen dat we ons bewust moeten worden van onze eigen vrijheid en de mogelijkheid om ons leven te sturen in plaats van onszelf te laten beïnvloeden door externe krachten.

Alan Watts heeft in zijn leven vaak gesproken over het idee dat het leven niet alleen draait om het bereiken van doelen, maar om het genieten van het proces zelf. In een van zijn bekendste lezingen, "The Joyous Cosmology", zegt hij bijvoorbeeld: "het leven is geen reis, het is een dans. En als je de dans niet danst, ben je niet aan het leven". Watts benadrukte het belang van het vinden van vreugde en zin in het leven in het moment, in plaats van te wachten op bepaalde prestaties of verwezenlijkingen in de toekomst. Dit is een centraal thema in de filosofie van Watts en wordt ook weerspiegeld in de boodschap van de film Her. 

Zie de trailer van Real Humans voor een andere film met menselijke robots.