Het ongrijpbare Zelf

Ken u zelve

Je kunt er niet omheen en tegelijkertijd is het ongrijpbaar: je eigen ik. Ken u zelve, schreven de Grieken boven de toegangspoort van hum tempels. Maar wie of wat is 'ik' eigenlijk? Kunnen we daar wel objectief iets over zeggen en heeft het een onveranderlijke kern?
Jezelf zijn, we hebben er een beeld van, maar niemand kan binnen zichzelf iets aanwijzen dat het zelf is. Daarmee behoort het zelf tot de categorieën waarover we vaak spreken, maar die geen fysieke locatie hebben in onze hersenen: het onbewuste, het ego, het pijnlichaam, het ik, superego etc.. We hebben bewust en onbewust een verhouding tot onszelf.

In zijn boek Het ongrijpbare zelf bespreekt Jacques Bos de filosofische discussies over het zelf op een toegankelijke manier. Onderwerpen die aan de orde komen zijn: het idee van innerlijkheid, de continuïteit van het zelf door de tijd heen, de verhouding tussen lichaam en geest, en de relatie tussen individu en gemeenschap. Daarbij zal blijken dat de manier waarop we in het dagelijks leven en in de wetenschap over het zelf spreken sterk bepaald wordt door impliciete filosofische vooronderstellingen met een lange geschiedenis. Het ongrijpbare zelf legt deze vooronderstellingen bloot en onderzoekt de oorsprong van onze moderne denkbeelden over het zelf.

In Waarom we onszelf zoeken maar niet vinden maakt Coen Simon korte metten met de heersende egocultuur, die zich inmiddels in alle uithoeken van onze samenleving heeft genesteld. Iedereen zijn eigen feestje, zijn eigen mening, zijn eigen lichaam, zijn eigen leven en zelfs zijn eigen dood. Simon analyseert niet alleen scherp hoe egocultuur leidt tot massacultuur en veel levenskunst tot schaamteloosheid, hij biedt ook een uitweg: geef je over aan het ritme van de wereld en word wie je bent!