Posts gesorteerd op relevantie tonen voor zoekopdracht vrijheid en liefde. Sorteren op datum Alle posts tonen
Posts gesorteerd op relevantie tonen voor zoekopdracht vrijheid en liefde. Sorteren op datum Alle posts tonen

De kip en het ei in het non-dualisme

Non-dualisme kun je opvatten als het inzicht dat er geen tijd bestaat, geen ruimte, geen vorm, geen waarneming, geen afscheiding, geen object-subject, niets dat zich bewust is van iets dat niet zichzelf is. Kortom, zoals een pas geboren kind de omgeving zonder angst lijkt te ervaren, maar dan op een bewust niveau. Of zoals intens verliefden zich een tijdje voelen.

In het Bijbelse paradijsverhaal worden Adam en Eva het zorgeloze paradijs uitgejaagd nadat ze een gebod van God hadden overtreden. Ze werden zich in één keer bewust van de dualiteit van goed en kwaad en konden en mochten niet meer terug in de paradijselijke eenheidservaring.

Het beeld van een straffende God lijkt op de ouder op wiens bescherming een opgroeiend kind rekent, maar dat het lijkt te kunnen verliezen door verkeerd om te gaan met zijn eigenheid en afgescheidenheid.
Bij de ontwikkeling van het eigen ego, zo rond het tweede levensjaar, begint het kind zichzelf af te scheiden van de omgeving. Daarin wordt het aangemoedigd door de ouders, immers het zijn de eerste tekenen van zelfstandigheid, maar tegelijk wordt het kind zich stapje voor stapje bewust van het nadeel van afgescheiden zijn, namelijk dat het ongenoegen kan oproepen bij de ander of dat je een ander gaat missen. Mogelijke straf roept angst op, angst om te worden verlaten of alleen gelaten, terug te worden geworpen op het zelf. Het leven levert je op die leeftijd, en eigenlijk nooit meer, de zorgeloze veiligheid van het eerste levensjaar. De peuter is er zich nog niet bewust dat je ongelijk bent en kunt twijfelen aan evenwaardigheid. Het gaat er gewoon vanuit en doet gewoon.

In termen van (non-)dualisme: vóór het ontstaan van het ego was de wereld één, was alles liefde. Na het ontstaan van het ego is er voor het eerst angst en is er dualiteit: ik en jij, goed en slecht, liefde en haat, blijdschap en verdriet, schuld en onschuld, straf en beloning, vroeger en later et cetera. Essentieel voor de realisatie van non-dualiteit is dat ego doorzien wordt als een construct, een activiteit van de mind en geen entiteit. Non-duaal gewaarzijn laat zich per definitie niet vangen in het begrippenkader van het ego dat wil begrijpen en daarmee dualiteit schept.

Het lijkt een naïef wereldbeeld, maar dat alles verbonden is, is een inzicht dat al eeuwen speelt in oosterse culturen en in de moderne kwantumfysica. Is de moderne mens zich daarnaast wel voldoende bewust van de werking van angsten (ook in de vorm van twijfel) die (economische) belanghebbenden ook nu nog (en dan met opzet) oproepen?

Het beeld dat religies of ouders opriepen, is ook het beeld dat de politiek en de economische grootmachten oproepen. Het is de angst om niet goed of veilig genoeg te zijn, die de kiezer verleidt tot populisme en de consument herhaald tot aanschaf doet overgaan. Het bevordert dat materialisme (kopen) geassocieerd wordt met gelukkig worden.

Zet het beeld van een oordelende en straffende God tegenover het beeld van onvoorwaardelijke liefde dat door Een cursus in wonderen wordt aangehouden. Dit is een boek waarin misvattingen over de bedoelingen van God worden rechtgezet. De wonderen, die de cursus onderwijst, zijn uitdrukkingen van liefde die gepaard gaan met veranderingen in waarneming, waardoor we de wereld door de ogen van liefde in plaats van angst zien.
Jan-Willem van Aalst schrijft daarover in Wonderen of waan: God denkt niet; veroordeelt niet; straft niet. God heeft in het geheel niets met materie van doen. God weet niets van dualisme. God is. “God” is letterlijk synoniem met “onvoorwaardelijke liefde”. God doet niets, omdat hij niet van tijd weet. Onvoorwaardelijke liefde is simpelweg, volstrekt onbeïnvloedbaar omdat er in nondualisme niets anders is. Het “laatste oordeel” wordt volgens Een cursus in wonderen niet door God uitgesproken, maar door onszelf, zodra we ten langen leste het ego-denksysteem aan de kant schuiven en er dankbaar voor kiezen om tijd, ruimte, waarneming, veroordeling en individueel bewustzijn achter ons te laten. Dat is onze verantwoordelijkheid: het ontkennen van de ontkenning van Eenheid met onze Schepper.

In onze nachtelijke dromen kunnen de meest bizarre dingen gebeuren, en toch zijn we daarover niet verbaasd zodra we wakker worden. Wat we ons niet realiseren is dat zodra we denken wakker te zijn, wij slechts wakker zijn in dualisme, wat zelf een droom is.
Tot zover van Aalst.

Wonderen of waan, Jan-Willem van Aalst (bol.com)


Mieke Berger schrijft het volgende over onze identiteit.
"Alles dat wij kennen, zijn we dus niet zelf. We zijn dus niet ons lichaam en ook niet onze gedachten, zonder welke geen wereld kan ontstaan. We kunnen immers ons lichaam en onze gedachten waarnemen. Wat we dan wel zijn? Dat wat geen tegenstellingen kent en dus geen eigenschappen heeft. Onbeweeglijkheid, die beweging waarneemt. Tijdloosheid, die tijd waarneemt. Eigenschaploosheid, die eigenschappen waarneemt. Als we tot dat inzicht komen, zullen we moeten erkennen, dat wij niet in de wereld verblijven, maar dat de wereld in ons verblijft".

Non-dualiteit is (net als de natuur) Eenheid in beweging en in verscheidenheid en wij laten ons in slaap sussen met het idee dat dualiteit voorafgaat aan een onbereikbare nondualiteit. Dat verleidt ons om slechts te focussen op het eigen belang en de belangen van het geheel te negeren. "Pak wat je pakken kan" en "doe je voordeel met de tegenstellingen".
Het zou mooi zijn wanneer we ontwaken in de realiteit van het universele nonduale bewustzijn dat de illusie van dualiteit voortbrengt.

  • Dat we realiseren dat alles niet twee is en we vervolgens de ander, mens en dier, vriendelijker behandelen.
  • Dat we de schadelijkheid inzien van louter op het eigen belang gericht te zijn, ingefluisterd door het ego.
  • Dat we intuïtief herinneren dat wij (en dualiteit) voortkomen uit eenheid.
  • Dat we niet meer dualiteit (afscheiding) scheppen door te veroordelen.
  • Dat we inzien dat ogenschijnlijk tegenstrijdige zaken geen dualiteit vertegenwoordigen / betekenen.
  • Dat we inzien dat alle mensen en dieren intrinsiek evenwaardig zijn in het recht op beleven van vrijheid en liefde.

Er hebben triljoenen levensvormen geleefd, er leven er nu miljarden tegelijk. Dat waarin wordt waargenomen verschilt niet, wel wat en hoe wordt waargenomen. Het maakt een wereld van verschil.
Jij en ik zijn dat. "Tat tvam asi". We zijn allemaal vormen van energie. De een heeft het talent om informatie (bijvoorbeeld een levensdoel) uit allerlei energielichamen op te pikken, een ander ziet alleen één lichaam. Het maakt niet uit voor het ontwaken in non-duaal bewustzijn. Frustrerend, omdat het niet valt te (be)grijpen? Je kunt er ook om lachen, zoals Alan Watts aangeeft.

De eenheidservaring is een tijdelijk kijkje in de staat van verlichting of zelfrealisatie.
Ervaringen blijven vernieuwen, het inzicht in het evenwaardige geheel van dualiteit en non-dualiteit kan blijvend zijn. Wie probeert het vast te leggen (in tekst, beeld, herinnering etc.), verstoort de resonantie binnen en met het geheel.
Het gaat om de balans tussen betrokken zijn en loslaten, als een eeuwig durende dans in het nu.
Liefde zijn en liefdevol doen en laten.
Het leven is één en liefde maakt dat je de verbinding herkent. Namasté mudra, "De ziel in mij, groet de ziel in jou".

Nondualiteit is het liefdevolle startpunt van waaruit iedereen tijdelijk wil vertrekken om de wereld te verkennen en wat vervolgens uit het oog wordt verloren omdat woorden en gedachten in de weg zitten. En tegelijkertijd kan die verbinding (met de eenheid) niet verloren gaan. Het is de kip en het ei in één.

De (ongeboren) baby wordt concipieerd in en tot eenheid en door versmelting van eicel en zaadcel. Met het geleidelijk loskoppelen van de eenheid bij het kind door het ontwikkelen van het ego wordt het kind het pad opgeleid dat via vele kronkelige omwegen en liefdesperikelen toch de kortste weg is naar nieuwe eenheid. Dit is niet letterlijk een terugkeer naar de bron van waaruit het startte, maar een (vermogen tot een) verbinding (thuis komen), opnieuw verbinden (latijn: "religare") op een transcendent, meer rustgevend niveau.
Terwijl de vanzelfsprekende en zorgeloze eenheid van de vroegste jeugd altijd blijft trekken, heeft het leven er belang bij dat we ons zo ontwikkelen dat we meer in harmonie gaan leven met onze omgeving, dat we geen oplossingen willen forceren, dat we een vredige omgeving helpen creëren waarin nieuw leven kan ontstaan en van waaruit het zich verder kan ontwikkelen.
Kortom een (individuele en evolutionaire) ontwikkeling van (meer) vrijheid en liefde.
Een ontwikkeling die plaats vindt in het eeuwig durende nu van onbewust paradijselijk naar bewust hemels.

Miranda Warren
Nondualiteit heeft met kunst gemeen dat ze ons de verborgen diepten van de menselijke ervaring toont en laat voelen; niet verborgen omdat ze geheim zijn, maar omdat ze buiten het conventionele, culturele verhaal leven. Het nonduale perspectief op het leven geeft een veel rijkere en minder stressvolle manier van zijn heeft bezorgd dan wat we ooit eerder hebben ondervonden.
Nondualiteit gaat natuurlijk niet om het verbeteren van het bestaan, maar haar weigering om te beoordelen wat zich gewoon afspeelt biedt een vorm van vrijheid die zowel beter als slechter ontstijgt. Het gaat er niet om dat we onze menselijkheid verliezen of transcenderen, maar dat we onszelf niet langer beschouwen als iets wat losstaat van alles wat zich voordoet.

De oneindige stroom van liefde

Met liefde hebben we allemaal ervaring en we hebben er allemaal verstand van. Wanneer we het even niet meer weten dan raden anderen ons aan dat we meer uit het hart moeten gaan leven. Duidelijk? Niet echt.
Liefde met hoofdletter is ongrijpbaar, maar alle uitwerkingen in kleine letter zijn te doen. Zorgzaamheid, attent zijn, verliefd worden, seksualiteit beleven zijn allemaal grijpbare vormen waarin Liefde zich uitdrukt en zijn op zich geen van alle Liefde zelf. En dat is een paradox, want: Liefde Is en Alles is Liefde. Het zijn zinnen die de ongrijpbaarheid uitdrukken en tegelijk weinig verklaren. Liefde stroomt en de stroom kan worden verlegd als door stenen in de rivier. De stenen vormen de blokkades, die we al dan niet moedwillig en vaak onbewust of ongewild opwerpen tegen liefde.
De schoonheid van de oneindige aanwas van stroom aan Liefde is dat niemand kan beweren eigenaar van Liefde te zijn. Wie het probeert, ontglipt het als water of los zand tussen de vingers. Sterker nog: elk moment opnieuw krijgt Liefde vorm, telkens een beetje anders. Dat lijkt vermoeiend, maar het houdt ons alert en kan een relatie fris houden. Tegelijk krijgt iedereen nieuwe kansen wanneer een relatie verbreekt. Maar met niet iedereen is evenveel chemie. Soort zoekt soort en tegengestelden trekken elkaar aan. Dat lijkt tegenstrijdig, maar in liefde en oorlog is alles geoorloofd.
Liefde is gericht op het voortbestaan van het leven en het aangenaam te maken en te houden. Vandaar dat we het beste voorbereid kunnen zijn op een milde vorm van voortdurend verbinden en loslaten en zo liefde of Liefde telkens opnieuw ervaren.
Een soortgelijke inschatting geldt voor Vrijheid. Wie vrijheid en liefde goed en snel tegelijk kan inschatten die weet ten alle tijden hoe respectvol te handelen en te reageren en zo de vruchten ervan te plukken.
In een liefdevolle relatie wordt geen macht op elkaar uitgeoefend. Macht erotiseert weliswaar, maar is ook een reden om de ander “omlaag naar gelijk niveau” te halen. Liefde hoeft geen moeite te kosten en doet het dat wel dan is er iets aan de hand. Liefde is een werkwoord, maar dat geldt vooral voor de relatie waarin Liefde stroomt.

Geloofsbelijdenis voor een liefdevolle paradox

Een atheïst gelooft. Hij gelooft dat God niet bestaat. Daar is hij zeker van. Hij heeft misschien geen ongelijk, maar heeft hij wel geduld?

Een agnost vindt dat hij niet kan weten of God wel of niet bestaat. Er zijn ook "dubbele" agnosten die een stap verder gaan en vinden dat niemand kan weten of God wel of niet bestaat. Die mensen zitten (niet oncomfortabel) in een paradox, want om te kunnen weten dat je niet kunt weten of God wel of niet bestaat, moet je toch de mogelijkheid van het bestaan van God veronderstellen. Want wanneer je helemaal niets kan weten over God dan kan je ook werkelijk niets zeggen over het bestaan van God.

Ik ben zo’n agnost die gelooft dat niemand het laatste woord heeft over het bestaan van God. Ik vermoed dat een onpersoonlijke God het universum zo slim in elkaar heeft gezet dat iedereen het bewijs van het bestaan van God kan zien en niemand het kan bewijzen. Iedereen is ook vrij om dit te ontkennen en er zich niets van aan te trekken. Daarmee is in principe ook liefde, vrijheid en evenwaardigheid gecreëerd. Het verklaart ook waarom er tegelijk in een God kan worden geloofd en onrecht kan worden ervaren. Ik ervaar en zie geen tegenspraak, maar een liefdevolle paradox. Ik erken ook dat ik daarvoor geen enkel bewijs heb en geloof dat niemand een sluitend tegenbewijs kan leveren.

In navolging van Spinoza geloof ik in een pantheïstische God die zowel permanent zichtbaar als onzichtbaar is. Het idee dat hogere machten zich van sturing onthouden kan worden gezien als een vorm van deism of pantheïsme, waarbij God of het goddelijke wordt gezien als de schepper van het universum maar zich niet actief bemoeit met de wereld. In deze visie wordt de mensheid gezien als vrij om haar eigen pad te kiezen, zonder dat er een hogere macht is die onze keuzes stuurt of bepaalt.
Sommige filosofen en theologen hebben betoogd dat een dergelijke visie van God en het universum meer recht doet aan de vrije wil en autonomie van de mens. Als er geen externe sturing is van een hogere macht, dan zijn wij vrij om onze eigen keuzes te maken en ons eigen lot te bepalen.

Hoe meer bewijs je zoekt en probeert aan te dragen hoe meer je weerstand oproept bij anderen. God wordt daarmee per definitie uit beeld verdrongen bij hen die vechten om de waarheid. Wie slechts zoekt naar het opruimen van onwaarheden in zichzelf, die draagt voor mij bij aan het uitdrukken van vrijheid en liefde, ondanks hun principiële ongrijpbaarheid. God laat zich horen in innerlijke rust en stilte, geduld en bescheidenheid en toont zich in synchroniciteit, dynamische en statische kwaliteiten.

Ik geloof in een onpersoonlijke God die geen haast heeft, die niet zozeer zes dagen over de Schepping heeft gedaan maar een stuk of zes overgangen heeft geschapen die het leven zoals wij dat nu ervaren mogelijk maakte. Het leeuwendeel hebben we al gehad en mogelijk gaan we nog een deel meemaken (intelligent design). Dat is voor mij doelgerichte evolutie. Van bewustzijn naar energie naar materie naar leven naar samenwerking naar samenleving naar hogere organisatievorm. In dat nog steeds voortgaande proces worden kwaliteiten als schoonheid, liefde en vrijheid gerealiseerd, tegelijk ongrijpbaar en voor iedereen beschikbaar. Dit proces kunnen wij mensen verder helpen ontwikkelen of verstoren, maar dan valt het leven terug naar een lager niveau zonder mensen en wordt het proces weer opnieuw opgepakt en opgezet zonder haast.

Elk levend wezen mag er zijn (heeft een intrinsiek recht op vrijheid) en mag proberen bij te dragen aan de evolutie. Er is geen moeten, want er is in principe vrijheid en liefde beschikbaar voor iedereen. Aan het evenredig verdelen en bewaken voor iedereen, mens en dier, moeten we nog (verder) werken.
 

Lees ook Titus Rivas in "Waarom het absolute agnosticisme over het bestaan van een theïstische scheppergod geen rationele positie is".

Uit een boek van Bruno Borchert over mystiek.
William James zegt van zichzelf:
'hoewel ik zo'n mystiek godsbewustzijn in de meer directe en sterke betekenis niet bezit, toch is er iets in mij wat reageert wanneer ik anderen daarover hoor spreken. Ik herken een diepere stem. Er is iets wat me zegt: daar zit waarheid in …. Ik ben zozeer uit het christendom weggegroeid dat een uiting van mystiek die daarin gevat zit, er eerst weer van losgemaakt moet worden - ik moet door die verstrengeling héén geraken - voor ik kan luisteren. Noem dit als je wilt, mijn mystieke kiem. Het is een heel gewone, veel voorkomende kiem'.

De draaglijke lichtheid van het bestaan

De reeks van interviews in de Volkskrant door Fokko Obbema over de zin van het leven groeit. Inmiddels hebben een tiental belezen en nuchtere ervaringskundigen zinvolle antwoorden gegeven. Hun antwoorden zijn soms positief doorgetrokken naar een zinvol vervolg op een in aanvankelijk negatief antwoord: het leven heeft geen zin.

Een mens leeft als individu en als lid van een samenleving. Als individu kan je bepaalde keuzes maken, met name met wie je omgaat. Je kiest een beroep of bezigheid waarin je je lekker voelt en jezelf en je onafhankelijkheid kan onderhouden. Als lid van de samenleving kan je rekenen op bescherming in de vorm van rechten. Dat het leven, filosofisch gezien, geen objectief onder woorden te brengen zin heeft, lijkt voor een individu lastig, maar maakt het gemakkelijk om op groepsniveau elk lid gelijke rechten toe te kennen. Niemand kan immers betogen dat zijn leven meer waard is dan een ander. Hij kan hoogstens aanvoeren dat hij belangrijk werk verricht en daarom meer salaris verdient. En zo kan rechtsgelijkheid en op maat behandelen samengaan met oog voor individuele verschillen.
We kunnen in principe vrij kiezen op welke manier we ons leven zin geven.

We kunnen voortdurend schakelen tussen niveaus waarop we naar het leven kijken. Op het ene niveau zien we de nuance, de dualiteit, het aangaan en loslaten en op het andere niveau de grote lijnen, de eenheid en de continuïteit. We kunnen op en met beide niveaus tegelijk leven.
Sommige filosofen en wetenschappers wijzen op de omstandigheid dat het leven allereerst vraagt om voortgezet te worden. Een kind krijgen wordt je dan ook letterlijk en figuurlijk door de natuur bijna in de schoot geworpen. Je moet eerder je best doen om niet zwanger te raken dan wel. Zo zorgt het leven allereerst voor de eigen continuïteit. Elk ouderpaar zal er op gebrand zijn dat hun kind een beter leven zal hebben dan hij/zij zelf heeft gehad, dus de intentie om de kwaliteit van het leven te verhogen is er ook nog eens. Dat de praktijk weerbarstig is, doet daar niets aan af.
Wie betoogt dat het leven vooral liefde is, sterker nog: alleen maar liefde is, die heeft misschien wel gelijk maar nog niet zo’n sterke case. Wie wil er nu liefde wanneer dat ten koste gaat van vrijheid? We willen nog wel -jong en verliefd- geloven dat de verbinding met de ware bijna eeuwig zal duren en dat het zeker te doen is om samen een kind op te voeden of een groter gezin te stichten.

Wie begint aan de tweede helft van het leven en aankijkt tegen een leeg nest staat opnieuw voor de vraag "hoe en met wie ga ik verder?". Dat je in een nieuwe relatie geen kinderen meer krijgt, maakt de keuze toch anders. Dat kun je je maar beter bewust zijn, want het verruimt je mogelijkheden nogal.
Naar verluid zei antropologe Margaret Mead dat je voor iedere levensfase een andere partner zou moeten hebben. Anderen pleiten voor een automatische beëindiging van een verbinding na zeven jaar.
Af en toe eens stilstaan bij waarom je bij iemand bent.
  1. De oorspronkelijke aantrekkingskracht bestaat nog en het gaat redelijk en je besluit samen verder te gaan.
  2. Je wilt nu weer eens meer van het leven genieten vanuit vrijheid en besluit als alleengaande verder te gaan.
  3. Je wilt een verbinding nog eens overdoen met een ander en niet de fouten te maken die je in de eerste helft van je leven maakte.
  4. Je gaat niet meer voor de “eeuwig durende” relatie en gaat relaties aan zolang het meer (vrijheid) oplevert dan het kost.
  5. Net als met vriendschappen ga je niet-exclusieve relaties aan.
  6. Anders, nl……. (vrij in te vullen).
Wie in een relatie een goede balans houdt tussen vrijheid en liefde (wie geen machtsstrijd voert) komt het verst zonder conflicten. De focus van een verbinding ligt gaandeweg het leven steeds minder op het uiterlijk en meer op het innerlijk. Een open deur voor wie ouder wordt, maar niet vanzelfsprekend. Er zijn nu eenmaal partijen die er commercieel of politiek belang bij hebben om ons te doen geloven dat je zo jong bent als je je voelt.

Het zinloos zijn van het leven is alleen verteerbaar wanneer de liefde, de vrijheid en kwaliteit kunnen worden ervaren. Je probeert zo gezond mogelijk te leven, zo integer mogelijk in het leven te staan en je netwerk te onderhouden en zo nog lang van het leven te mogen genieten.
Zo simpel kan het leven zijn, maar het voelt van tijd tot tijd bijna ondraaglijk licht. Wie gehecht is aan blijvende, positieve ervaringen, lijdt frequent verlies.

Wie vroeg ontdekt dat een positief gevoel van bijvoorbeeld geluk niet lang duurt en dat de duur niet afhankelijk is van factoren buiten jezelf, die kan na het opruimen en ontlopen van blokkades, die geluk in de weg staan, met een beetje geduld een lang en gelukkig leven leiden.

Het leven is zo vriendelijk om niet toe te staan dat al je dromen in vervulling gaan.
(uit Mooji: Adem van het absolute).
De mens en zijn verhaal over een zinvol leven (bol.com).

Liefde en macht gaan niet samen

Het samen leven draait om balans

Liefde verbindt mensen en wie verliefd is geworden, is in de ban van een ander geraakt. Die ban zet iemand in beweging om een band met de ander op te bouwen. In de opbouw daarvan gaat het om de balans tussen vrijheid en liefde.

Wanneer één persoon in een relatie de macht heeft, kan dit leiden tot misbruik en onderdrukking van de ander. Dit soort machtsverhoudingen zijn vaak niet gebaseerd op liefde, maar eerder op controle en manipulatie.

Aan de andere kant kan liefde echter ook de macht hebben om mensen te veranderen en ze in staat te stellen om te groeien en te bloeien. Liefde kan mensen motiveren om elkaar te ondersteunen en te helpen, in plaats van te concurreren of te domineren.

Dus terwijl liefde en macht niet van nature incompatibel zijn, is het belangrijk om te onthouden dat het de manier is waarop deze twee krachten worden uitgeoefend die bepalen of ze goed samengaan. In een gezonde relatie moet de macht gebalanceerd zijn en moeten beide partners zich vrij voelen om hun eigen beslissingen te nemen en hun eigen identiteit te behouden.

In onze jeugd ontwikkelen we van afhankelijk naar autonoom. In dat proces starten de ouders met macht over de baby en verandert dit -alles goed gaat- naar gezag over hun pubers. In de eerste maanden van het leven is de baby in een soort evenwaardige verbinding met de omgeving en na een jaar of anderhalf, met de ontwikkeling van het ego vindt er een eerste afzondering plaats. Het Ik wordt verkend. In de jaren erna ervaart het kind dat die afgescheidenheid samen gaat met keuzes maken in met wie om te gaan. In die omgang ontwikkelt het kind een gevoel voor een sociale positie, waarin het controle, macht, vriendschap, verliefdheid, wel of niet erbij horen, angst, verdriet etc. leert ervaren.
Dit proces van afzondering van de ouders om geleidelijk klaar te zijn om zelfstandig en volwassen te worden brengt ons in de samenleving met verschillen in hartelijkheid en evenwaardigheid.

Jiddu Krishnamurti

De tekst hieronder gaat over de opvattingen van Krishnamurti, die zijn gehoor duidelijk wilde maken dat liefde en macht niet samengaan.

Jiddu Krishnamurti (1895-1986) heeft bijna 65 jaar lang gesproken voor en met mensen in alle werelddelen. Hoewel hij sprak over inzicht en meditatie, bracht hij geen nieuw geloof, geen nieuwe filosofie. Wat hij deed was samen met zijn toehoorders nagaan wat de oorzaken zijn van de problemen waarmee de mens sinds jaar en dag te kampen heeft.
Krishnamurti vertegenwoordigt daarbij geen enkele 'school', geen enkele richting. Hij houdt zich alleen bij de feiten en is niet geïnteresseerd in ideeën, theorieën of meningen.

Uit een toespraak uit 1985 in Washington.
We zouden ons moeten verdiepen in die belangrijke vraag wat liefde is. We gebruiken het woord "liefde" zo gemakkelijk, het is iets puur sensueels, seksueels geworden; liefde wordt met genot, genoegen geïdentificeerd. Om dat aroma van liefde te vinden moet je je in de vraag: "wat is geen liefde?" verdiepen. Door te ontkennen kom je tot het positieve, niet andersom. Maak ik mijzelf duidelijk? Door datgene te ontkennen wat geen liefde is kom je bij dat wat onmetelijk waar is, en dat is liefde. Dus, liefde is geen haat, dat is duidelijk; liefde is geen ijdelheid of arrogantie; liefde is niet in handen van macht - mensen die macht hebben willen meer macht najagen -, het doet er niet toe over wie, over een klein kind, over een groep mensen, of over een heel volk. Dat is bepaald geen liefde. Liefde is niet hetzelfde als genot, noch als begeerte. …….
Liefde is zeker geen denkwerk. Kun je dit alles dus terzijde schuiven: je ijdelheid, het gevoel van macht, hoe klein, hoe gering ook, het is als een sneeuwbal. Hoe meer macht, hoe kwalijker. En daarom gaan macht en liefde niet samen. Evenmin in eerzucht, als iemand eerzuchtig, agressief is - jullie allemaal zijn ermee opgevoed: agressief zijn, succesrijk, bekend, beroemd worden. En volgens de spreker is dat alles zó volkomen kinderlijk. Hoe kan er liefde zijn? Liefde is dus niet iets dat opgeroepen of gecultiveerd kan worden; het ontstaat vanzelf, heel gemakkelijk als die andere dingen er niet zijn. En al lerend over jezelf stuit je erop. Waar liefde is, daar is mededogen (compassie). En mededogen heeft z'n eigen intelligentie; niet de intelligentie van het denken, de intelligentie van sluwe misleiding en al zo meer. Alleen als er volledige liefde en mededogen is, is er die uitzonderlijke soort intelligentie die niet werktuiglijk is.

Uit het boek Krishnamurti over Relaties een tekst over macht en relaties (Bangalore, 1948).
Als wij ons leven onderzoeken, onze relatie met elkaar, dan zullen wij ontdekken dat het een proces is waarin wij onszelf afzonderen. Wij zijn helemaal niet geïnteresseerd in elkaar; wij hebben er de mond vol van, maar in feite zijn wij niet geïnteresseerd in onze medemens. We hebben slechts een relatie met iemand voor zolang die relatie ons genot verschaft, zolang zij ons tot schuilplaats dient, zolang zij ons bevredigt. Maar op het moment dat er iets in de relatie verstoord raakt en wij ons daardoor niet meer op ons gemak voelen, verbreken we de relatie. Met andere woorden, er is alleen sprake van een relatie zolang wij er voldoening in vinden. Dit klinkt misschien hard, maar als u uw eigen leven heel nauwkeurig bekijkt, zult u zien dat het waar is. En het vermijden van een feit betekent leven in onwetendheid, hetgeen nimmer een juiste relatie zal voortbrengen.
….
Het proces van uzelf afzonderen is een proces van streven naar macht. Of u nu individueel naar macht streeft of naar macht voor een ras of een nationale groepering, het isolement zal altijd bestaan, want de begeerte naar macht, naar een positie betekent op zichzelf al afzondering. Dit is toch wat ieder van ons wil, nietwaar? Wij willen allemaal een machtige positie waarin wij kunnen domineren, hetzij thuis, hetzij op kantoor, hetzij in een bureaucratisch regime. Iedereen zoekt macht en door macht te zoeken, vestigen wij een samenleving die gebaseerd is op macht, enzovoort – dat ligt voor de hand. Is de begeerte naar macht op zichzelf niet een proces van uzelf afzonderen? Ik denk dat het heel belangrijk is dit te begrijpen, want de mens die een vreedzame wereld wenst, een wereld zonder oorlogen, zonder gruwelijke vernietiging, zonder catastrofale ellende op gigantische schaal, moet deze fundamentele vraag begrijpen. Zolang u als individu naar macht streeft, hoeveel of hoe weinig ook, hetzij als president, als gouverneur, als advocaat, hetzij gewoon als man of als vrouw thuis – dat wil zeggen, zolang u naar een gevoel van overwicht verlangt, naar een gevoel van kunnen afdwingen, naar een gevoel van macht kunnen uitoefenen, van invloed hebben – zult u onvermijdelijk een samenleving creëren die het resultaat is van een proces van uzelf afzonderen. Want macht op zich isoleert, brengt scheiding teweeg.
Tot zover Krishnamurti.

Liefde en vrijheid als stuwende krachten

Organismen zijn het resultaat van miljoenen jaren ontwikkeling. Op allerlei niveaus leidde dat tot specialisatie en samenwerking. Er wordt gescheiden (ontbinden) en er komt samen (verbinden) in een eindeloze cyclus van leven en dood.
In de natuur zie je veel bijna gelijke helften, bijvoorbeeld de gespiegelde linker- en rechterkant van een lichaam. De natuur zit vol van twee-eenheden, met gescheiden functies, zoals het para(sympatische) zenuwstelsel en de grote en kleine bloedsomloop. Een twee-eenheid vormen ook man-vrouw of de twee hersenhelften. De twee onderdelen van de eenheid vormen krachten, die soms samen- en soms elkaar tegenwerken.
Het lijkt wel of in de natuur vrijwel alles dubbel wordt uitgevoerd en met terugkoppelingen om een balans te zoeken. De functie is bijvoorbeeld het vinden van het evenwicht of het schatten van afstand of richting, deels is het om functies over te nemen als er één uitvalt. De mens bestaat uit lagen als cellen en organen, die ieder hun eigen functie hebben, maar een gemeenschappelijk belang hebben om te overleven, zoals de spijsvertering, de slaap, alertheid en de angst. Een ander doel van de tweedeling is dat het individu op een bepaald niveau een verantwoorde keuze kan maken. Op het niveau van de geslachtsorganen is er geen voorkeur voor wie een nieuw leven creëert. De zaadcel die het eerst komt, mag de eicel bevruchten. Het zijn man en vrouw die als bezitters van het lichaam -op een niveau hoger- de keuze hebben om zich voort te planten. Gelukkig is voor die keuze vaak een positieve reden, met andere woorden een keuze voor een baby uit liefde. Die liefde is nodig om de energie op te brengen om voor het kind te zorgen. Liefde speelt geen rol bij lichaamscellen of –organen. Er is in de natuur veel onverschilligheid en morele overwegingen zijn meestal afwezig. Overleven van de soort is belangrijk en ook de evolutie lijkt haar agenda te hebben, namelijk ontwikkeling van kwaliteit.

Zo zit het ook in de ontwikkeling van de persoon(lijkheid). Een bevruchte eicel loopt in grote lijnen een aantal stadia uit de voorgaande generaties van wormen tot vissen van vele miljoenen jaren terug door. Een pasgeboren baby is eerst nog één met zijn omgeving, ongescheiden. Als een koning(in) wordt hij/zij in de paradijselijke watten gelegd, omdat het zelf nog niets kan. Ouderliefde maakt dat de ouders er zoveel moeite voor hun spruit over hebben en daarnaast heeft de kleine nog iets vertederends over zich om die liefde te belonen.
Van een vanzelfsprekende en natuurlijke gebondenheid groeit de mens eerst naar autonomie en tijdens dat proces oefent hij af en toe het maken van een verbinding bijvoorbeeld door verliefd te worden of een baantje te zoeken. Zijn hele leven zal de mens keuzes moeten maken die op een abstract niveau neerkomen op scheiden of verbinden.
Als peuter ontwikkelt de mens zijn ego. Dat is de drijvende kracht die hem doet afscheiden van zijn omgeving. Die autonomie kan prettig zijn, maar is soms ook onzeker en moet niet te ver worden doorgevoerd. Mensen met een groot ego zijn snel uit balans en lijden veel. “mensen die VOL van zichzelf zijn, zijn snel beLEDIGd”. Voor de wat ouderen is het aantrekkelijk om hun ego weer wat los te laten. Immers zij worden zich meer en meer bewust van hun kwetsbaarheid en sterfelijkheid. In die fase is acceptatie van de eindigheid van het leven de uitdaging.
Je onthechten van je ego doe je door in contact te komen met je Hogere Zelf en te leven vanuit een liefdevolle benadering, door niet te snel te oordelen, geen onnodige strijd aan te gaan of door koste wat het kost te proberen gelijk te halen. Het is vooral open staan en laten in plaats van doen. Er is geen duidelijkere aanbeveling te doen. Spiritualiteit vraagt nu eenmaal te accepteren dat er geen 100% zekerheid meer valt te geven. Geduld hebben, het goede voorbeeld geven en volgen en grenzen stellen aan jezelf en anderen.

Ook op het niveau van de samenleving zie je een sociale en liberale kracht haar werk doen. In de politiek vormt het midden ongeveer een even grote menging van links (sociaal) en rechts (liberaal). Sommige politieke partijen zouden die vermenging zelfs een integratie noemen, een hoger plan.

Freud onderscheidde in zijn psychologische werk Eros en Thanatos. Eros vormde de verbindende kracht. Thanatos stond voor de doodsdrift. Op dat punt lijkt Freud de plank mis te hebben geslagen. Welk normaal functionerend mens wil er nu dood? Freud had er beter aangedaan om de tweede kracht als een vrijheidsdrift of vrijheidsdrang aan te duiden. De mens wordt zowel aangetrokken tot de verbinding via de liefde als tot het niet-verbonden zijn in autonomie.

Wanneer de mens zich in zijn volwassenheid heeft losgemaakt dan is er soms terugval of de kinderlijke behoefte om weer te versmelten, maar dit roept niet voor niets angst op om zichzelf te verliezen of wordt regressie genoemd. Het zijn allemaal negatieve connotaties die er op wijzen dat er geen weg terug is. Er komt alleen een eind aan bij de dood en sommigen verwachten daarvan een hereniging. Mogelijk is dat een lichte aanwijzing voor Thanatos, de doodsdrift.
Het is de kunst om de twee krachten (liefde en vrijheid) in evenwicht te houden en te laten samenwerken tot groei en vooruitgang, pas dan kan de mens transcenderen. Met Transcenderen (Wikipedia) wordt het overschrijden van de grens van de gewone vorm van waarnemen of bewustzijn bedoeld. Transcenderen berust op de veronderstelling dat men behalve de fysieke "buitenkant" van dingen, ook een diepere "binnenkant" op kan merken.

En daarmee zijn we weer aanbeland bij de optimale omstandigheden om opmerkzaam te zijn, namelijk het spanningsveld tussen betrokken zijn (liefde) en de juiste afstand houden (vrijheid), die ook de grondslag vormen van respect en “schouwen”.

Een andere auteur die al jaren over vrijheid en liefde vertelt is Osho. Zie deze video.

We zijn in essentie liefde

Wat weerhoudt ons van de ervaring dat we liefde zijn?

Louise Hay, een bekende auteur en spreker op het gebied van zelfhulp en persoonlijke groei, geloofde dat we in essentie liefde zijn. Haar overtuiging was dat liefde de kern van ons wezen is, maar dat verschillende factoren ons kunnen weerhouden om vanuit die liefde te handelen.
Volgens Hay kan het voorkomen dat mensen liefdeloze dingen doen als gevolg van negatieve overtuigingen, pijnlijke ervaringen, angst, onzekerheid en andere emotionele blokkades. Deze factoren kunnen iemands gedrag beïnvloeden en hen ervan weerhouden om vanuit een plek van liefde te handelen.
Om liefdevoller te zijn, stelde Louise Hay voor dat mensen bewust worden van hun gedachten en overtuigingen. Ze moedigde aan om zelfonderzoek te doen en te achterhalen welke negatieve overtuigingen of patronen het gedrag beïnvloeden. Vervolgens moedigde ze aan om deze overtuigingen te transformeren naar positieve, liefdevolle overtuigingen.
Hay benadrukte ook het belang van zelfliefde en zelfacceptatie. Ze geloofde dat wanneer mensen zichzelf volledig accepteren en van zichzelf houden, ze ook in staat zijn om anderen lief te hebben. Ze moedigde aan om dagelijks affirmaties te gebruiken, zoals positieve uitspraken en gedachten, om liefde en positiviteit in het leven te bevorderen.

Vergeving

Daarnaast pleitte Louise Hay voor vergeving. Ze geloofde dat het loslaten van wrok en wrokgevoelens, zowel jegens onszelf als jegens anderen, een essentiële stap is in het bevorderen van liefde en harmonie in ons leven.
Het is belangrijk op te merken dat hoewel de filosofieën van Louise Hay veel mensen hebben geholpen, niet iedereen het hiermee eens is en er andere perspectieven zijn op het begrijpen van menselijk gedrag en het cultiveren van liefde. Het is aan ieder individu om verschillende benaderingen te verkennen en te ontdekken wat het beste voor hen werkt bij het nastreven van een liefdevoller leven.

Vergeef jezelf of de ander?

Er zijn overeenkomsten tussen de boodschap van Louise Hay en de principes van Een Cursus in Wonderen (A Course in Miracles, ACIM). Een Cursus in Wonderen is een spiritueel boek dat is ontwikkeld door Helen Schucman en wordt beschouwd als een pad naar zelfrealisatie en innerlijke vrede.
Een Cursus in Wonderen stelt ook dat liefde de essentie van ons wezen is. Het leert dat we allemaal verbonden zijn met een universele liefde die ons overstijgt en dat ons ware zelf zuiver en liefdevol is. Het gelooft ook dat ons ego, dat gebaseerd is op angst en afgescheidenheid, ons kan weerhouden om vanuit liefde te handelen.
Net als Louise Hay benadrukt Een Cursus in Wonderen het belang van het transformeren van onze gedachten en overtuigingen. Het leert dat onze gedachten de wereld die we ervaren vormgeven en dat het veranderen van onze perceptie en het kiezen voor liefdevolle gedachten en vergeving ons kan bevrijden van angst en ons in staat stelt liefdevoller te zijn naar onszelf en anderen.
Beide filosofieën benadrukken ook het belang van zelfliefde, zelfacceptatie en vergeving als sleutelcomponenten voor persoonlijke groei en het ervaren van innerlijke vrede. Ze moedigen aan om bewust te worden van negatieve patronen, gedachten en overtuigingen, en deze te transformeren naar positieve, liefdevolle aspecten.
Hoewel er overeenkomsten zijn tussen de boodschap van Louise Hay en Een Cursus in Wonderen, hebben ze ook hun unieke kenmerken en verschillende benaderingen. Het is aan individuen om verschillende spirituele leringen te verkennen en te ontdekken wat resoneert en hen het meest inspireert op hun persoonlijke spirituele reis.

Een verschil is dat in de cursus een stapsgewijze methode geleerd wordt om jezelf te vergeven dat je zo lang hebt geleden onder het leed waarvan je denkt of vindt dat anderen je dat hebben aangedaan.

Integratie van psychologie en spiritualiteit

A.H. Almaas is een hedendaagse spirituele leraar en auteur. Zijn werk is gebaseerd op de beoefening en integratie van psychologie en spiritualiteit, en hij richt zich op het bevorderen van persoonlijke groei en het bereiken van spirituele verlichting.

Hoewel er enige overlap kan zijn tussen de boodschappen van Louise Hay, Een Cursus in Wonderen (ACIM), en Almaas, zijn er ook belangrijke verschillen in de benaderingen en concepten die ze gebruiken.
Hier zijn enkele mogelijke overeenkomsten.

Bewustwording van innerlijke blokkades. Zowel Louise Hay, ACIM als Almaas moedigen aan tot bewustwording van de belemmerende overtuigingen, emoties en patronen die ons kunnen beperken. Ze erkennen dat het onderzoeken en transformeren van deze blokkades essentieel is voor persoonlijke groei en het ervaren van meer liefde en vrijheid.

Zelfacceptatie en zelfliefde. Alle drie benadrukken het belang van zelfliefde en zelfacceptatie. Ze geloven dat het cultiveren van een liefdevolle en compassievolle houding ten opzichte van onszelf een basis legt voor het kunnen geven en ontvangen van liefde.

Het loslaten van angst en vergeving. Zowel ACIM als Almaas leggen de nadruk op het loslaten van angst en het cultiveren van vergeving als middelen om innerlijke vrede en bevrijding te bereiken. Dit sluit aan bij het idee dat liefde de tegenpool is van angst en dat vergeving helpt om blokkades en weerstand op te heffen.

De gouden regel voor liefde en vrijheid

Praktische ethiek

In Wikipedia staat geschreven over de gouden regel.
Met de Gulden Regel (lat. regula aurea; eng. golden rule) wordt een oude en wijdverbreide stelregel van de praktische ethiek aangeduid.
“Behandel anderen zoals je door hen behandeld wilt worden”.
In de 17e eeuw introduceerden de Europeanen het denkbeeld van de in de Bijbel overgeleverde voorbeelden van de regel, die het Thoragebod der naastenliefde (Lev 19:18) als een algemeen geldende en begrijpelijke gedragsregel uitleggen. Uit de vertaling van de positieve versie van Tobit 4:15 in de Lutherbijbel van 1545 ontstond het bekende berijmde gezegde.
“Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook de ander niet”.
Tot zover Wikipedia.

De gouden regel is een universele regel

Confucianisme

Wat je zelf niet wilt, doe dat ook de ander niet.

Hindoeïsme

De kern van rechtschapenheid is nooit een ander aandoen, wat men voor zichzelf als kwetsend ziet.

Jaïnisme

Behandel alle levende wezens zo, als men zelf behandeld wil worden.

Boeddhisme

Wat voor mij onwelgevallig en onaangenaam is, is dat voor anderen ook.

Jodendom

Wat jij verafschuwt, doe dat ook je naaste niet.

Islam

Niemand is gelovig, zolang hij niet voor zijn broeder wenst, wat hij voor zichzelf wenst.

De gouden regel in het Taoïsme is bekend als het principe van wu wei, wat zich vertaalt als "niet-doen" of "niet-handelen". Het betekent dat men moet handelen in harmonie met de natuurlijke stroom van de dingen, zonder te proberen de dingen te forceren of te controleren. Dit betekent ook dat men anderen moet behandelen zoals men zelf behandeld zou willen worden en dat men zich bewust moet zijn van de impact die zijn/haar acties hebben op de natuurlijke omgeving en de samenleving als geheel.

Koppeling met liefde

Empathie en compassie

Liefde gaat vaak gepaard met empathie en compassie. Door anderen te behandelen zoals je zelf behandeld wilt worden, toon je empathie en begrip voor hun gevoelens, behoeften en verlangens. Je probeert je in te leven in hun situatie en hen te behandelen met dezelfde zorg en vriendelijkheid waarmee je zelf behandeld zou willen worden.

Respect

Liefde vereist respect voor de autonomie, waardigheid en grenzen van de ander. De Gouden Regel impliceert respectvolle interacties, waarbij je de grenzen en wensen van de ander eerbiedigt, net zoals je zou willen dat jouw eigen grenzen en wensen worden gerespecteerd.

Vertrouwen en betrouwbaarheid

Liefde gedijt op vertrouwen en betrouwbaarheid. Door anderen te behandelen zoals je zelf behandeld wilt worden, bouw je een basis van vertrouwen op. Je laat zien dat je eerlijk, oprecht en betrouwbaar bent in je relaties, wat essentieel is voor een liefdevolle band.

Vergevingsgezindheid

Liefde omvat ook vergevingsgezindheid en het vermogen om fouten en gebreken van anderen te accepteren. Door anderen te behandelen met dezelfde genade en vergevingsgezindheid waarmee je zelf behandeld zou willen worden, creëer je een atmosfeer van begrip en groei binnen relaties.

Oprechtheid en zorgzaamheid

Liefde is oprecht en zorgzaam. Door anderen te behandelen met oprechtheid en zorg, zoals je zelf behandeld zou willen worden, laat je zien dat je hun welzijn en geluk oprecht belangrijk vindt.

Koppeling met vrijheid

Het uitgangspunt over "anderen niet aandoen wat je ook niet wilt dat zij jou aandoen", leidt tot vrijheid. Althans wanneer je het er mee eens bent dat de betekenis niet wezenlijk verandert wanneer je de gouden regel parafraseert tot “mijn grenzen houden op waar die van een ander beginnen”. Deze formulering ligt weer aan de basis van de meeste grondrechten en van de ethiek, zoals we die nu kennen.
Hoe meer je jezelf accepteert, des te meer kun je anderen accepteren zoals ze zijn. Op deze wijze heb je liefde en vrijheid geïntegreerd toegepast.
Conclusie: de steekwoorden die geassocieerd worden door bovengenoemde schrijvers met de gouden regel zijn evenwaardigheid, wederkerigheid, liefde en vrijheid.

De Diamantbenadering en non-duale liefde

Boeken van Almaas lezen niet gemakkelijk. Hij roept op tot direct ervaren, maar ook tot het onderzoeken van lagen, om jezelf te verdiepen en te transcenderen, etc..
Zijn boodschap wijkt niet af van Tao en Zen. In dit artikel wat dwarsverbanden om zijn verhaal in dat perspectief te zien.
Zijn ongrijpbare concepten, die je hoogstens intuïtief kunt vatten, worden hier
vanuit verschillende gezichtspunten bekeken. Door herhaalde benadering met telkens wat andere woorden kan het liefdevolle geheel worden voorgesteld en doorgrond.

Onderstaande is een "uitwisseling" met Kunstmatige Intelligentie via de robot van ChatGPT.

ChatGPT
De Diamantbenadering is een psychologische en spirituele benadering ontwikkeld door A.H. Almaas, ook bekend als Hameed Ali. Het is een holistische benadering die aspecten van psychologie, spirituele ontwikkeling en wijsheidstradities integreert. De naam "Diamantbenadering" verwijst naar het idee dat elk individu een innerlijke essentie heeft, vergelijkbaar met de zuiverheid en schittering van een diamant.
In de Diamantbenadering wordt erkend dat de ervaring van een afgescheiden, individueel zelf een illusie kan zijn. Door zelfonderzoek en bewustwording kunnen we de subtiele identificaties met ons ego, gedachten, emoties en lichaam ontdekken en transcenderen. Op deze manier kan het inzicht ontstaan dat onze ware aard niet beperkt is tot een afgebakend individu, maar dat we in essentie deel uitmaken van een groter geheel.
Dit inzicht in de 'niet-tweeheid', het besef dat alles met elkaar verbonden is en dat er geen fundamentele scheiding bestaat tussen onszelf en anderen, kan leiden tot bevrijding. Het opent de mogelijkheid om voorbij de grenzen van het ego te gaan en een dieper gevoel van eenheid, vrijheid en vervulling te ervaren.

Centraal in de Diamantbenadering staat het concept van de Essentie, wat verwijst naar de oorspronkelijke en authentieke aard van een persoon. De Essentie wordt gezien als een bron van innerlijke wijsheid, helderheid en liefde die in ieder individu aanwezig is. Almaas benadrukt dat het ontwikkelen van een bewustzijn van en verbinding met de Essentie essentieel is voor persoonlijke groei, transformatie en spirituele evolutie.
De Diamantbenadering maakt gebruik van verschillende methoden en technieken om de Essentie te verkennen en te ontwikkelen. Het is een fundamentele kwaliteit of een wezenlijk aspect van ons wezen dat verder gaat dan onze conditioneringen, rollen of persoonlijkheid. Het is een potentieel dat in ieder individu aanwezig is. Het ervaren van Essentie kan ons helpen om de illusie van afgescheidenheid te doorbreken en een dieper gevoel van verbondenheid en eenheid te realiseren.
Enkele belangrijke aspecten van de Diamantbenadering zijn de volgende.

  1. Inquiry (onderzoek) is een belangrijk instrument binnen de Diamantbenadering. Het betekent het stellen van diepgaande vragen om de onderliggende overtuigingen, emoties en patronen die ons beperken te onderzoeken. Door bewuste zelfreflectie en het stellen van vragen kan men toegang krijgen tot diepere lagen van bewustzijn.
  2. Essentiewerk richt zich op het verkennen en ontwikkelen van de Essentie. Dit omvat het cultiveren van kwaliteiten zoals liefde, compassie, kracht en wijsheid die inherent aanwezig zijn in de Essentie.
  3. De Diamantbenadering benadrukt het belang van het belichamen van de Essentie in het dagelijks leven. Dit houdt in dat men de inzichten en kwaliteiten die tijdens de spirituele reis zijn verworven, integreert in het dagelijks functioneren.
  4. Gewaarzijn is een essentieel aspect binnen de Diamantbenadering. Het verwijst naar het bewuste aanwezig zijn in het hier en nu, zonder oordeel. Door gewaarzijn te ontwikkelen, kan men patronen, conditioneringen en weerstanden opmerken en transformeren.

Het doel van de Diamantbenadering is het bevorderen van persoonlijke groei, spirituele ontwikkeling en het realiseren van de Essentie. Het nodigt individuen uit om dieper in zichzelf te kijken, zich bewust te worden van beperkende patronen en overtuigingen, en een diepgaande verbinding te maken met hun authentieke zelf. Het kan ons ook bewust maken van de Essentie in anderen en erkennen dat we allemaal in wezen verbonden zijn.


Zou je de benadering van de Essentie door Almaas een apofatische benadering kunnen noemen?
ChatGPT
Ja, je zou de benadering van de Essentie door Almaas in zekere zin een apofatische benadering kunnen noemen. De apofatische benadering, ook wel bekend als de negatieve theologie, benadrukt het begrijpen van het goddelijke door middel van negatieve uitspraken of ontkenningen. In plaats van te proberen God of het goddelijke in positieve termen te definiëren, richt de apofatische benadering zich op wat God niet is, omdat het goddelijke als transcendent wordt beschouwd en niet volledig kan worden begrepen of uitgedrukt met menselijke concepten.

Almaas benadert de Essentie op een vergelijkbare manier. Hij beschouwt de Essentie als een essentiële kwaliteit of dimensie van het bestaan die inherent is aan het individu. Hij benadrukt echter ook dat de Essentie niet volledig kan worden begrepen of gedefinieerd met woorden of concepten. In plaats daarvan moedigt hij directe ervaring en innerlijke transformatie aan als een manier om de Essentie te ontdekken en te begrijpen.

Hoewel Almaas niet strikt binnen de traditie van de apofatische theologie valt, deelt zijn benadering van de Essentie en het goddelijke enkele overeenkomsten met de apofatische benadering door de nadruk te leggen op directe ervaring en het erkennen van de beperkingen van concepten en definities.

Almaas bepleit "moeiteloos open stellen en ervaren", maar roept ook op om diepere lagen in jezelf en jouw bewustzijn te onderzoeken. Hoe zit dat?

ChatGPT
Wanneer we praten over de "diepere lagen" in het werk van Almaas, is het niet de bedoeling om te suggereren dat we moeizaam en geforceerd in onze gedachten moeten graven. In plaats daarvan verwijst het naar het vermogen om subtielere niveaus van bewustzijn en ervaring te verkennen. Het idee van het verkennen van verschillende lagen heeft te maken met het ontwikkelen van een dieper begrip en bewustzijn van onszelf en de realiteit. Dit kan gebeuren door momenten van stilte, meditatie, reflectie en zelfonderzoek, waarbij we openstaan voor nieuwe inzichten en perspectieven. Het kan ook betekenen dat we ons openstellen voor onze intuïtie, onze lichaamssensaties en andere vormen van directe ervaring, die ons kunnen leiden naar nieuwe inzichten die voorbij ons denken gaan. Het idee van moeiteloos zakken of stijgen naar andere gezichtspunten is een valide benadering. Het impliceert een zekere bereidheid om los te laten en open te staan voor wat zich aandient, zonder teveel inspanning of krampachtig vasthouden aan bepaalde ideeën. Het is een uitnodiging om met een zachte en ontvankelijke houding te experimenteren en te verkennen, zodat nieuwe lagen van begrip en bewustzijn van nature kunnen oprijzen.

Het begrijpen van de boodschap van Almaas vraagt het opsporen van belemmerende overtuigingen, maar geen eindeloze studie naar jezelf of interactie met anderen, je hoeft nergens doorheen.
Lijkt dat op de gedachte van "Poortloze Poort"?

ChatGPT

De term "Poortloze Poort" komt oorspronkelijk uit de zen-traditie en verwijst naar het idee van directe verlichting, voorbij dualiteit en concepten. Het is het besef dat er geen aparte poort is die je moet oversteken om verlichting te bereiken, omdat je in essentie al verlicht bent.

De "Poortloze Poort" suggereert dat de zoektocht naar verlichting of spirituele bevrijding geen lineaire progressie is, maar eerder een directe realisatie van de waarheid die altijd al aanwezig is. Het impliceert het inzicht dat je jezelf niet hoeft te transformeren of ergens anders heen hoeft te gaan om verlichting te vinden, maar dat je simpelweg de sluier van concepten en illusies moet wegnemen die je ervan weerhouden de waarheid in het hier en nu te zien.

In de context van de ontdekking van de Essentie en de verbinding met anderen, zou je kunnen zeggen dat het ervaren van de "Poortloze Poort" ook kan verwijzen naar het besef dat de Essentie, de diepere realiteit, altijd al aanwezig is in onszelf en anderen. Het gaat niet om het bereiken van een externe staat of plaats, maar om het ontwaken voor de waarheid van wie we werkelijk zijn.

Door het loslaten van concepten en identificaties kunnen we de poortloze poort betreden en de Essentie in onszelf en anderen ervaren. Het is een moment van directe herkenning en een diep gevoel van eenheid en verbondenheid dat voorbij de dualiteit en scheiding gaat.

De "Poortloze Poort" omvat dus zowel het verkennen van onze innerlijke wereld als het actief zijn in de buitenwereld, zonder een strikte scheiding tussen de twee. Het is een vloeiende beweging waarbij we onze innerlijke wijsheid en essentie integreren in ons dagelijks leven en onze relaties.

Door naar binnen en naar buiten gerichte beweging in balans te brengen, kunnen we een dieper gevoel van heelheid en vervulling ervaren. We erkennen dat de ontdekking van onze Essentie niet geïsoleerd is van de wereld om ons heen, maar juist geworteld is in onze verbinding met anderen en de bredere context waarin we leven.


Heeft deze vloeiende beweging te maken met de opvattingen rond Wei wu wei?

ChatGPT
Ja, er zijn enkele overeenkomsten tussen de Diamantbenadering en het concept van wei wu wei uit het taoïsme. Wei wu wei kan worden vertaald als "handelen door niet te handelen" of "handelen zonder actie". Het verwijst naar een staat van moeiteloos handelen en spontaneïteit, waarin men in harmonie met de natuurlijke stroom van het leven beweegt.
In zowel de Diamantbenadering als het concept van wei wu wei wordt er waarde gehecht aan het loslaten van verzet, overgave aan het moment en het vertrouwen op het natuurlijke proces. Beide benaderingen erkennen dat er een diepere intelligentie en wijsheid aanwezig is in het universum, en dat het bevorderen van bewustzijn en het ontwikkelen van een diepgaande verbinding met die intelligentie essentieel is voor persoonlijke groei en spirituele evolutie.
De Diamantbenadering legt echter meer nadruk op de psychologische en emotionele aspecten van de menselijke ervaring, terwijl wei wu wei in de taoïstische context vaak gericht is op het handelen in overeenstemming met de natuurlijke orde. Beide concepten dragen echter bij aan een dieper begrip van het loslaten van controle, het cultiveren van innerlijke wijsheid en het vinden van harmonie in het leven.
 

Mij lijkt dat je dan moet loslaten dat je die kern fysiek kunt ervaren.

ChatGPT
Het is waar dat het ervaren van de innerlijke kern of Essentie zoals beschreven in de Diamantbenadering niet noodzakelijk afhankelijk is van een fysieke gewaarwording. De Essentie wordt eerder beschouwd als een diepe innerlijke realiteit, een spirituele essentie die deel uitmaakt van ons wezen. Het is een ervaring van onze oorspronkelijke aard die voorbijgaat aan louter fysieke sensaties.
Hoewel sommige spirituele tradities of praktijken mogelijk fysieke gewaarwordingen of sensaties benadrukken als onderdeel van de spirituele ervaring, is dit niet noodzakelijk het geval in de Diamantbenadering. De focus ligt veeleer op het ontwikkelen van bewustzijn, zelfreflectie en het verkennen van diepere lagen van ons bewustzijn om toegang te krijgen tot de Essentie.
De Diamantbenadering benadrukt het belang van een innerlijke transformatie die plaatsvindt op een dieper niveau van bewustzijn, waarbij men in contact komt met de essentiële kwaliteiten zoals liefde, wijsheid en helderheid. Het gaat eerder om een innerlijk weten en een ervaring van verbondenheid met iets groters dan puur fysieke sensaties.
Het is belangrijk op te merken dat de ervaring van de Essentie subjectief kan zijn en verschillend kan zijn voor elk individu. Sommige mensen kunnen bepaalde fysieke gewaarwordingen of sensaties ervaren als onderdeel van hun spirituele groei, terwijl anderen dat misschien niet doen. Het is een persoonlijke en individuele reis van bewustwording en ontdekking.
 

Mij lijkt het "innerlijk weten" een basisvertrouwen dat je in contact brengt met liefde, wijsheid en helderheid door belemmerende overtuigingen op te sporen en los te laten.

ChatGPT
Ja, je hebt gelijk. In de Diamantbenadering wordt erkend dat het cultiveren van een basisvertrouwen een belangrijke sleutel is om in contact te komen met de Essentie en de daarmee verbonden kwaliteiten zoals liefde, wijsheid en helderheid.
Belemmerende overtuigingen, conditioneringen en patronen kunnen onze perceptie en ervaring van het leven beïnvloeden en ons belemmeren om toegang te krijgen tot onze essentiële aard. Het identificeren en loslaten van deze belemmeringen is een belangrijk aspect van het werk binnen de Diamantbenadering. Door bewustzijn te ontwikkelen en diepere lagen van onszelf te onderzoeken, kunnen we beperkende overtuigingen en patronen herkennen en transformeren.
Het proces van het opsporen en loslaten van belemmerende overtuigingen en conditioneringen kan leiden tot een groter gevoel van basisvertrouwen. Wanneer we ons bewust worden van de belemmerende overtuigingen die ons beperken, kunnen we ze onderzoeken, ze in twijfel trekken en ze uiteindelijk loslaten. Dit opent de weg naar een dieper vertrouwen in onszelf, in het leven en in de mogelijkheid om liefde, wijsheid en helderheid te ervaren.
Door dit proces van bewustzijnsontwikkeling en het loslaten van beperkingen kunnen we ons openstellen voor de essentiële kwaliteiten die inherent aanwezig zijn in ons wezen. Dit basisvertrouwen vormt een basis voor persoonlijke groei, spirituele ontwikkeling en het realiseren van onze diepste potentie.
 

Heeft deze opvatting over "inherent" ook te maken met Leegte, die niet letterlijk moet worden gezien als leeg?

ChatGPT
Ja, de opvattingen binnen de Diamantbenadering hebben ook betrekking op het concept van "Leegte", dat niet letterlijk moet worden opgevat als een fysieke leegte, maar eerder verwijst naar een diepere spirituele realiteit.
In de Diamantbenadering wordt Leegte gezien als de fundamentele aard van het bestaan, een oorspronkelijke staat van openheid en ruimte waarin alles verschijnt. Het is geen leegte in de zin van afwezigheid, maar eerder een ruimte waarin alles kan ontstaan en worden ervaren.
Leegte wordt gezien als de bron van alles wat is, inclusief de Essentie en de verschillende manifestaties van het leven. Het is een toestand van open bewustzijn waarin alles kan worden waargenomen en ervaren zonder identificatie met specifieke vormen of concepten.
Het begrijpen en ervaren van Leegte is een belangrijk aspect van de spirituele ontwikkeling in de Diamantbenadering. Het houdt in dat we voorbijgaan aan de beperkingen van onze conditioneringen, concepten en identificaties, en ons openstellen voor de ruimte van mogelijkheden en potentieel. Het is een uitnodiging om de diepere aard van het bestaan te verkennen en te realiseren.

In de diamantbenadering wordt het concept van God en de relatie tot God op een holistische en non-dogmatische manier benaderd. Almaas ziet God niet als een extern wezen of entiteit, maar eerder als een essentiële kwaliteit of dimensie die inherent is aan het bestaan. Hij benadrukt het belang van directe ervaring en ontdekking in plaats van theoretische concepten over God.

Volgens Almaas is de Leegte, of de staat van openheid en non-duaal bewustzijn, een belangrijk aspect van het goddelijke. Hij gelooft dat het mogelijk is om een diepere verbinding met Leegte te ervaren en dat deze ervaring kan leiden tot een dieper begrip van de aard van God en het universum.

Het is ook belangrijk om nederigheid en openheid te cultiveren bij het verkennen van de ervaring van het goddelijke, omdat we gemakkelijk verstrikt kunnen raken in onze eigen interpretaties en beperkte perspectieven. Een gezonde dosis scepsis en kritisch denken kan nuttig zijn om onze eigen vooroordelen te onderzoeken en te voorkomen dat we vastlopen in een bepaalde projectie van God.

Het is belangrijk op te merken dat het begrijpen en ervaren van Leegte vaak een persoonlijke en directe ervaring is, die niet volledig in woorden kan worden uitgedrukt. Het gaat om een diepgaand inzicht en een directe ervaring die voorbijgaat aan concepten en mentale constructies. Het kan een proces van innerlijke transformatie en ontwaken ondersteunen, waarbij we ons bewust worden van de diepere aard van ons wezen en de onderlinge verbondenheid van alles wat is.

Non-duale liefde dus.

ChatGPT
Ja, in de Diamantbenadering wordt liefde vaak begrepen in een non-duale context. Non-dualiteit verwijst naar het idee dat er geen inherente scheiding of dualiteit bestaat tussen het zelf en de wereld, tussen subject en object, tussen innerlijk en uiterlijk. Het is een bewustzijn dat voorbijgaat aan de illusie van afgescheidenheid en eenheid erkent.
Non-duale liefde kan worden gezien als een vorm van liefde die niet gebonden is aan voorwaarden, beperkingen of identificaties. Het is een liefde die niet selectief is, maar allesomvattend en inclusief. Het overstijgt de beperkingen van egoïstische verlangens en is gericht op het welzijn en de verbondenheid van alles wat is.
In de Diamantbenadering wordt non-duale liefde gezien als een inherent aspect van onze Essentie, onze oorspronkelijke aard. Het is een liefde die niet afhankelijk is van externe omstandigheden, maar diep geworteld is in ons wezen. Het gaat voorbij aan persoonlijke voorkeuren, oordelen en conditioneringen.
Het cultiveren van non-duale liefde houdt in dat we ons openstellen voor de essentiële kwaliteiten van liefde, mededogen en verbondenheid die in ons aanwezig zijn. Het vraagt om het overstijgen van egoïsme, angst en afgescheidenheid, en het omarmen van een ruimhartigheid en inclusiviteit in onze relaties en interacties met anderen.
Non-duale liefde is niet beperkt tot specifieke relaties of objecten, maar strekt zich uit tot het gehele bestaan. Het is een liefde die niet gehecht is aan uitkomsten of verwachtingen, maar die de diepere eenheid en onderlinge verbondenheid van alle aspecten van het leven erkent.
Het begrijpen en ervaren van non-duale liefde is een diepgaande spirituele ontwikkeling die ons kan helpen om voorbij te gaan aan beperkingen en illusies, en een dieper gevoel van eenheid, mededogen en liefde in onszelf en de wereld om ons heen te cultiveren.

Boeken van Almaas via Bol.com, waaronder zijn nieuwste boek "Non-duale liefde".

Wat gaf en geeft het leven richting?

Vormgeving van het leven vanuit een inherente kracht in het universum?

Hoe het bestaan begon gaat ons begrip te boven. Het begrip daarvan transcendeert ons als het ware. Voor het gemak gaan sommigen er vanuit dat het bestaan toeval is, anderen veronderstellen een transcendente intelligentie. In dit artikel wordt uitgegaan van het bestaan van een intelligentie die in ieder geval geen haast heeft. Aan de wetenschap kunnen we overlaten om de (samenhang in de) werking van natuurwetten te ontrafelen, via de filosofie en/of onze eigen intelligentie kunnen we overdenken hoe het waarom van het bestaan geduldig werkzaam kan zijn.

Vanuit een visie op de natuur of God als een interne kracht of essentie die inherent is aan het universum, kan het Goddelijke worden beschouwd als de onderliggende bron van alle leven en evolutie, die de natuurlijke processen bezielt en een richting geeft aan de ontwikkeling van het leven.
Volgens deze visie zou de oerknal niet alleen het begin van het universum vertegenwoordigen in termen van materie en energie, maar ook het begin van een ontwikkeling die uiteindelijk zou leiden tot complexe structuren, levende wezens en bewustzijn.
Dit idee kan worden gezien als een manier om de intrinsieke verbondenheid tussen alle aspecten van het universum te benadrukken. Het stelt voor dat bewustzijn het universum laat evolueren, zonder haast en geleidelijk een hoger doel dienend.
Vanuit dit perspectief werd en wordt het leven beschouwd als een natuurlijk en organisch onderdeel van de kosmische evolutie, waarbij bewustzijn en energie samenkomen om de complexiteit en diversiteit van het universum te laten ontstaan.

Doelen in ontwikkeling vanuit bewustzijn

In het kader van theïstische evolutie met een intern Goddelijk perspectief, kan de ontwikkeling van liefde en vrijheid worden gezien als een manifestatie van deze inherente Goddelijke essentie die in de kosmos aanwezig is. Bewustzijn, als een wezenlijk kenmerk van het menselijk bestaan, zou dan kunnen worden beschouwd als een manier waarop deze innerlijke Goddelijke aanwezigheid zichzelf ervaart en uitdrukt in de wereld.
De ontwikkeling van bewustzijn en de mogelijkheid om liefde te voelen en vrijheid te begrijpen, kan dan worden gezien als een inherent aspect van de natuurlijke evolutie die wordt beïnvloed door de Goddelijke aanwezigheid in alle levende wezens. Het bewustzijn wordt beschouwd als een innerlijk raamwerk waardoor de wereld wordt ervaren en waarin de menselijke ziel een dieper begrip en verbinding met het Goddelijke kan ervaren.
Het leven wordt vaak beschouwd als een drager van bewustzijn en energie, waarbij bewustzijn de mogelijkheid biedt om gewaarwording en ervaring te hebben, en energie de kracht levert om vanuit die gewaarwording in actie te komen.
Bewustzijn is wat ons in staat stelt om onszelf en onze omgeving te ervaren, gedachten en emoties te hebben, en betekenis te geven aan onze ervaringen. Het is het innerlijke licht dat schijnt op onze percepties en ons in staat stelt om een dieper begrip van onszelf en de wereld te krijgen.
Energie, aan de andere kant, is de drijvende kracht achter alle activiteit in het universum. Het is wat beweging, verandering en actie mogelijk maakt. In levende wezens, zoals mensen, wordt energie gebruikt om onze lichamen te laten functioneren, onze spieren aan te sturen, onze zintuigen te laten werken en onze gedachten te laten ontstaan.
Samen vormen bewustzijn en energie de basis van ons menselijk bestaan en geven ze betekenis aan ons leven. Bewustzijn stelt ons in staat om de wereld te ervaren en te begrijpen, terwijl energie ons in staat stelt om te handelen en onze intenties en doelen na te streven.

Maken of breken?

Net zoals een kunstenaar creatief gebruik maakt van zijn bewustzijn en energie om kunstwerken te creëren en schoonheid voort te brengen, kunnen mensen ook hun bewustzijn en energie gebruiken om positieve veranderingen te bewerkstelligen, goede daden te verrichten en anderen te helpen. Dit kan bijdragen aan het maken en opbouwen van een betere wereld.
Aan de andere kant kunnen bewustzijn en energie ook destructief worden gebruikt, bijvoorbeeld om schade toe te brengen, anderen pijn te doen of negatieve doelen na te streven. Dit kan leiden tot het breken of vernietigen van wat eerder was opgebouwd.
Het belangrijke punt is dat bewustzijn en energie als krachten op zichzelf neutraal zijn. Het is de intentie en het gebruik ervan door individuen die bepalen of ze een positieve of negatieve impact hebben. Mensen hebben de verantwoordelijkheid om bewust te zijn van hun acties en intenties en om hun bewustzijn en energie op een constructieve en verantwoordelijke manier te gebruiken.
In onze menselijke ervaringen kunnen we getuige zijn van zowel creatie als vernietiging, en het is aan ons om bewust te kiezen welke kracht we in de wereld willen brengen. Bewustzijn kan ons helpen om te begrijpen wat we doen en welke gevolgen onze acties hebben, terwijl energie ons de kracht geeft om die intenties in actie om te zetten.
Het is daarom van groot belang om bewustzijn en energie te gebruiken met wijsheid, empathie en mededogen, zodat we positieve veranderingen kunnen bewerkstelligen en een betere wereld kunnen creëren voor onszelf en anderen. Het is een voortdurend proces van zelfbewustzijn en zelfreflectie om te groeien als individuen en als samenleving.

Welvaart en welzijn

Financiële vrijheid kan een gevoel van onafhankelijkheid en autonomie bieden, waarbij mensen meer controle hebben over hun leven en meer mogelijkheden hebben om hun doelen en verlangens te realiseren. Het stelt mensen in staat om comfortabel te leven, toegang te hebben tot essentiële diensten en voorzieningen, en in staat te zijn om hun tijd en energie te besteden aan wat voor hen belangrijk is.
Liefde en menselijke relaties zijn van essentieel belang voor ons welzijn en geluk. Het hebben van sterke en liefdevolle banden met anderen geeft betekenis aan ons leven en biedt een gevoel van verbondenheid en steun.
Sommige mensen zien financiële welvaart als een manier om meer liefdevolle en zorgzame relaties te cultiveren, omdat het hen in staat stelt om anderen te ondersteunen en bij te dragen aan de gemeenschap. Bovendien kan financiële stabiliteit een gevoel van veiligheid bieden dat kan helpen bij het opbouwen en behouden van liefdevolle relaties.
Het is echter belangrijk om op te merken dat geld op zichzelf geen bron van liefde is, maar eerder een hulpmiddel om bepaalde aspecten van het leven te vergemakkelijken. Liefde en echte menselijke verbindingen worden gevormd door emoties, wederzijdse zorg en begrip, en niet door materiële rijkdom.
Het nastreven van financiële middelen om vrijheid en liefde te ervaren, kan zeker een legitiem doel zijn, maar het is ook belangrijk om in gedachten te houden dat geluk en vervulling niet alleen afhankelijk zijn van externe omstandigheden, maar ook van onze innerlijke houding, onze relaties met anderen, en hoe we betekenis geven aan ons leven. Een evenwichtige benadering van welzijn omvat vaak zowel externe factoren als innerlijke groei en zelfbewustzijn.

Bewustwording van wat echt belangrijk is

Een evenwichtige benadering van welzijn kan worden bevorderd door bewustwording. Bewustwording verwijst naar het proces van zelfreflectie en het ontwikkelen van een dieper begrip van onszelf, onze gedachten, emoties, gedragingen en onze relaties met anderen en de wereld om ons heen.
Bewustwording stelt ons in staat om het volgende te ontwikkelen.

  1. Door bewust te zijn van onze gedachten, overtuigingen en emoties, kunnen we onszelf beter begrijpen en ontdekken waarom we bepaalde keuzes maken en hoe we reageren op verschillende situaties.
  2. Bewustwording van onze emoties stelt ons in staat om ze te herkennen, te begrijpen en op een gezonde manier ermee om te gaan. Het helpt ons ook om empathie te tonen en beter met anderen te communiceren.
  3. Bewustwording van onze stressoren en reacties kan ons helpen effectieve coping strategieën te ontwikkelen om stress te verminderen en veerkrachtiger te zijn.
  4. Bewustwording van onze communicatiestijl en hoe we ons gedragen in relaties kan ons helpen om oprechte en diepgaande verbindingen met anderen tot stand te brengen.
  5. Door bewust te zijn van wat echt belangrijk voor ons is, kunnen we doelen stellen die aansluiten bij onze waarden en betekenis geven aan ons leven.
  6. Bewustwording opent de deur naar persoonlijke groei en ontwikkeling, omdat we in staat zijn om te leren van onze ervaringen en onszelf voortdurend te verbeteren.

Bewustwording kan worden gestimuleerd door verschillende praktijken, zoals meditatie, mindfulness, zelfreflectie, het bijhouden van een dagboek of een blog en het bewust oefenen van aandacht in het dagelijks leven. Het is een continu proces en een reis van zelfontdekking die ons helpt om ons leven met meer betekenis, balans en welzijn te leiden.
Het cultiveren van bewustwording kan ons ook helpen om te onderscheiden wat echt belangrijk is in ons leven en ons te richten op de dingen die ons werkelijk gelukkig maken en vervullen. Het is een krachtig hulpmiddel om te gedijen en te groeien op zowel persoonlijk als spiritueel vlak.

Tot hier en verder lezen

Op dit blog zijn veel artikelen te vinden over eerdere uitwerking van de gedachten hierboven. Die artikelen zijn te vinden via de zoekfunctie links bovenaan of via de labels van de onderwerpen direct of verder onderaan elk artikel.

Waarom spiritualiteit?

De waarde van spiritualiteit

De betekenis en waarde van spiritualiteit variëren van persoon tot persoon. Voor velen biedt spiritualiteit een pad naar zingeving en persoonlijke groei. Hier zijn enkele potentiële voordelen.

Een gevoel van verbondenheid

Spiritualiteit kan mensen helpen zich verbonden te voelen met iets groters dan henzelf, zoals de natuur, medemensen, of een hogere macht. Dit gevoel van verbondenheid kan troost bieden in tijden van onzekerheid.

Zingeving

Spirituele praktijken kunnen mensen helpen betekenis en richting te vinden in het leven, waardoor ze hun levensdoel beter begrijpen.

Innerlijke rust

Het beoefenen van spiritualiteit kan innerlijke rust bevorderen en mensen helpen om te gaan met stress en negatieve emoties.

Hoop

Spiritualiteit kan een bron van hoop zijn, waardoor mensen geloven dat er betere tijden komen, zelfs in moeilijke omstandigheden.

Persoonlijke groei

Door spiritualiteit kunnen mensen zichzelf beter leren kennen en zich ontwikkelen, wat leidt tot een bewuster en doelgerichter leven. Brené Brown beschrijft spiritualiteit als het erkennen en vieren van onze onlosmakelijke verbondenheid met een kracht groter dan onszelf, geworteld in liefde en compassie.

Een vage notie

Veel mensen voelen intuïtief aan dat er meer is dan wat meetbaar is, maar het zoeken naar spirituele betekenis kan een uitdagend proces zijn. Soms lijken mystieke ervaringen verklaarbaar door alledaagse oorzaken, maar toch blijft het verlangen naar diepere verbondenheid bestaan. In plaats van te zoeken naar onomstotelijk bewijs voor spiritualiteit, kunnen we leren om de paradox van de ongrijpbaarheid van waarheid en waarneming te omarmen. Het is niet nodig om alles te begrijpen; soms is het genoeg om te ervaren zonder te verklaren. En zelfs in de afwezigheid van duidelijkheid, kunnen humor en relativeringsvermogen ons helpen om de lichtheid van ons bestaan te omarmen.

Zelfkennis

Wie de motivaties voor het gedrag van mensen beschouwt komt een heel eind met deze te zien in het kader van het verwerven van geld, macht, seks en aanzien. Met deze dualiteiten onderscheiden we ons van anderen. Wanneer we op deze onderwerpen goed meekomen in vergelijking met anderen dan zitten we veilig, zo lijken we te denken. Maslow had in zijn hiërarchie van behoeften deze afhankelijkheid van anderen beschreven als behoefte aan veiligheid, erkenning en verbinding. Op het laagste niveau staat de dagelijkse behoefte om te overleven. Op het hoogste niveau had Maslow de behoefte aan zelfverwerkelijking / zelfactualisatie geplaatst. Slechts weinigen houden zich daarmee bezig, niet in de laatste plaats omdat er zo weinig mee te winnen is, maar ook: wat is dat “jezelf zijn”? Waarom op zoek gaan naar jezelf, wanneer je jezelf bent door jezelf te verliezen?

Onze zintuigen zijn naar buiten gericht. Wat er binnenin ons gebeurt op psychologisch niveau zouden we af kunnen leiden aan wat we afleiden uit de reactie van anderen op ons gedrag. "Wat je zegt ben jezelf", oftewel wat je van een ander ziet, reflecteert jouw geprojecteerde spiegelbeeld. We kunnen onszelf proberen te leren kennen doordat we gevoelens over ons gedrag hebben en door over onszelf na te denken. Het is effectiever om authentiek (zonder oordeel) in contact te gaan met anderen en open te staan voor feedback.
Tsjwang-tse: "de volmaakte mens gebruikt zijn geest als een spiegel; hij grijpt niets vast: hij weigert niets; hij ontvangt, maar bewaart niet".

Geluk en vrijheid

We willen graag een leven vol geluk en vrijheid en hopen dat de resultaten van onze inspanningen zo vaak mogelijk dat gevoel van gelukkig en vrij te zijn opleveren.

Wie zich verdiept in spiritualiteit kan tot de ontdekking komen dat geen van onze inspanningen en gehechtheid aan dualiteit ons nader tot geluk en vrijheid brengen. Dat de wijze leermeesters vertellen dat je juist minder moet doen en op zoek moet gaan naar de onwaarheden die je koestert, is een boodschap die bijna niemand verder helpt. Zo simpel kan het toch niet zijn?
Het advies om jouw denkbeelden minder serieus te nemen en “niet meer alsmaar in je hoofd te zitten” wordt door velen zo vertaald dat zij liever een ander voor zich laten denken of om helemaal niets meer te toetsen aan de logica. Die laffe en slappe vorm van overgave verlicht slechts tijdelijk de pijn van de vruchteloosheid van het denken door gebrek aan resultaat in termen van geluk en vrijheid. Zelf inzicht krijgen door op je eigen intuïtie te leren vertrouwen is een lange weg.

Gevoelens

Leven uit het hart dan maar? Dat lijkt de meeste vrijheid op te leveren, omdat je geen verantwoording hoeft af te leggen over jouw interpretatie van wat jouw hart (gevoel) jou lijkt in te geven. Niet iedereen realiseert zich dat gevoelens ook het gevolg zijn van hersenactiviteit. Zij zijn het middel van het onbewuste om te communiceren met het bewuste.
Wanneer je niets voelt zijn er twee redenen: of twee of meer gevoelens doven elkaar uit en schermen elkaar af of er valt niets te voelen. Wanneer je constant wat voelt, dan verliest dat zijn informatieve gehalte en brengt dat onrust. Gevoelens zijn niet permanent, maar vluchtig. Rust wordt soms als gewenst, soms als saai beleefd. Wanneer dat proces niet goed wordt overzien en beheerst dan zijn er emoties, gevoelens die naar buiten drijven. Het kan bevrijdend zijn en er is niet veel mis mee, tenzij anderen daar last van ondervinden.
Liefde en vrijheid zijn als grondvesten van het bestaan immanent en leiden in ons bestaan van tijd tot tijd tot prettige gevoelens. Tijdelijke gevoelens van verliefdheid en later van houden van helpen ons (soort) overleven.

Open staan

In een wereld waarin onze agenda wordt volgepland met zinvolle activiteiten wordt ruimte gepland om weer in rust te komen en in balans te komen. Die ruimte is functioneel, maar geen spiritualiteit.
Spiritualiteit gaat over de ruimte, de leegte en de rust die niet gezocht wordt om functioneel af te wisselen met zinvolle activiteit. Spiritualiteit gaat over de mogelijkheid alles open te laten en niet al van te voren te benoemen wat zinvol is. Dan kan er iets komen wat ongepland zin heeft, bijvoorbeeld een ervaring van synchroniciteit. Dat zijn gebeurtenissen waarvan de samenhang opvallend, maar niet te verklaren is en de boodschap betekenisvol is.
Ook in je aandacht en met een open mind kun je paradoxaal aanwezig zijn wanneer je zowel mindful als no-minded (mushin) bent. Onbewust en leeg van jezelf, observerend, niet op zoek naar de waarheid en zonder oordeel. Een oordeel splijt en sluit af.

Ingetogen aandacht en intentie

Deepak Chopra schrijft op pagina 77 in Synchronisch leven: Volwassen spiritualiteit vereist ingetogen aandacht. Als je ingetogen bent, sta je open voor respons maar ben je immuun voor kritiek en gevlei. Je leert los te laten en maakt je niet druk over wat het resultaat is. Je hebt vertrouwen in de uitkomst en je begint te zien dat je altijd bent omringd door synchroniciteit. Intentie biedt mogelijkheden en daar moet je alert op zijn. Geluk hebben wil eigenlijk zeggen dat er zich een mogelijkheid aandient en dat je daar op voorbereid bent. Intentie zal je mogelijkheden aanbieden, maar op het moment dat de mogelijkheid zich voordoet moet je wél handelen.
   Als je handelt, doe het dan vanuit de wetenschap dat niet jij de handeling uitvoert. Handel vanuit de houding dat jouw handelingen in werkelijkheid de handelingen van de niet-plaatsgebonden intelligentie, de universele geest zijn. Je zult merken dat dit leidt tot een sterke vermindering van angst. Ook zul je je minder vastklampen aan het resultaat.

Obstakels voor het ervaren van non-duaal bewustzijn

Peter Fenner beschrijft in zijn boek Radiant mind  wat hij ziet als de gebruikelijke psychologische fenomenen die de toegang tot non-duaal bewustzijn hinderen.
  • Gehechtheid aan lijden.
  • De behoefte om iets te doen en bezig te zijn.
  • De behoefte om te weten wat er gebeurt en waar wij zijn.
  • De behoefte om betekenis te geven aan het leven, aan onszelf en aan de wereld.
  • Angstige projecties koesteren over non-duaal bewustzijn.
  • De neiging hebben om 'iets' te maken van non-duaal bewustzijn.

Wie kent deze fenomenen niet? Met deze retorische vraag wil ik zeggen dat het antwoord zowel simpel als complex kan zijn, dat het proces van tot inzicht (non-duaal bewustzijn) geraken zowel kort als lang kan zijn, simpel als complex, uniek en mysterieus en dat niemand een natuurlijke voorsprong heeft. We zijn allemaal evenwaardig in het gaan van dat pad. In de richting en snelheid van het gaan van dat pad is er geen enkele noodzaak om te ontsnappen aan wie we zijn.

Loslaten

Spiritueel bewustzijn heeft deze gevolgen: je laat toe dat niet alles valt te (be)grijpen. De behoefte om gelijk te krijgen verdwijnt. Je doet er vaker het zwijgen toe en blijft vriendelijk, want waarom zou je jouw energie verspillen door jouw gelijk te halen. Je realiseert je dat niemand hoger of verder is ontwikkeld in spiritueel ontwaakt zijn en je behoefte om te oordelen en in competitie te gaan verdwijnt. Het gaat om nederigheid en evenwaardigheid. Je geeft ruimte en neemt de ruimte -die een ander laat- niet direct in. Je beseft het nut van jouw ego, maar identificeert je daar niet mee. Je toont jouw kwetsbaarheid, maar wordt niet zwak. Het heeft wel zin om vrijheid te verdedigen door grenzen te kunnen trekken. Je laat ook niet over je heen lopen.
Je ziet het nut en evenwaardigheid van jouw verstand, gevoel en intuïtie. Je geeft je over aan een open mind, aan een denken in “wij” in plaats van “ik”.
Vergelijk het met een moeder die eindeloos en onvoorwaardelijk liefde geeft aan een kind. Dat kind kan nooit zoveel liefde teruggeven, maar de moeder kan erop vertrouwen dat haar vrijheid erin ligt dat de liefde ooit wordt doorgegeven, bijvoorbeeld aan haar kleinkinderen. Dat geheel van onthechting (geen emotionele boekhouding meer bijhouden) geeft vrijheid en neemt de belemmeringen weg om je geluk weer te voelen.

Rechtvaardigheid

Spiritualiteit heeft niets te maken met geld, macht, seks en aanzien. Dit betekent dat rijke, machtige, sexy mensen, hoog in aanzien, spiritueel bezig kunnen zijn en arme, machteloze, lelijke, dakloze mensen niet. En alle mengvormen daarvan en het tegenovergestelde. Spiritualiteit verandert domweg niets aan deze omstandigheden. De omstandigheden dragen niet(s) bij aan -en doen niets aan af van- spiritualiteit.
Pracht en praal van grote kerken, tempels of moskeeën  kunnen zowel een teken zijn van onbaatzuchtige bijdragen van gelovigen als van uitbuiting van goedgelovigheid. Blijf altijd zelf autonoom denken en voel je vrij om er van te genieten. De natuur doet het hetzelfde.
Wie wil snappen dat er onrecht is in de wereld en er tegelijk een hoger doel van ons bestaan kan zijn, moet zich realiseren dat vrijheid en de mogelijkheid van het ontstaan van onrecht bij elkaar horen. Wanneer mensen vrij zijn dan kunnen zij dingen doen die door anderen als onrecht worden ervaren. Maatschappelijk gezien horen bij vrijheid grenzen en verantwoordelijkheden. Trekken mensen die grenzen zelf niet dan moeten anderen het voor hun doen, opdat in een samenleving (te) weinig vrijheid niet blijvend leidt tot onrecht.

Evenwaardigheid

Alan Watts schrijft in "Word wat je bent". Het idee dat elk leven spiritueel is, is een vreselijke klap voor de trots van de mens; vanuit spiritueel standpunt plaatst het ons op hetzelfde niveau als stenen, groente, wormen en kevers; het plaatst de rechtschapen mens niet dichter bij verlossing dan de misdadiger, en de wijze niet dichterbij dan de waanzinnige. Dus als dit idee verder totale dwaasheid is, is het in ieder geval een krachtig tegengif tegen spirituele trots en ingenomenheid met je eigen braafheid, het is zelfs helemaal niet iets wat je kunt krijgen, hoe fanatiek je ook je best doet, hoe veel je ook weet en hoe onuitputtelijk je deugdzaamheid is. In de spirituele wereld bestaat geen beste en slechtste van de klas; hier zijn alle mensen en alle dingen gelijk en wat ze ook doen, brengt ze niet hoger of lager.

En in Tao, als water

In het besef dat je de Tao bent, breng je vanzelf zijn magie tot uitdrukking, maar magie (zoals genade) is niet iets wat men zich aanmatigt. Zoals Lao Tse over de Tao zelf zegt: 'als goede dingen zijn volbracht, benoemt het deze niet'.

Verbinding

Iedereen, dus ook jij en ik, heeft neigingen waaraan we soms toegeven, maar ook graag willen beheersen. Die neigingen worden in religies de zeven hoofdzonden genoemd, namelijk hoogmoed, hebzucht, jaloezie, woede, wellust, vraatzucht en luiheid. Daar staan tegenover zeven deugden, namelijk bescheidenheid, gulheid, zelfkennis, naastenliefde, respect, matigheid en ijver.
Spiritualiteit verzoent ons met onze imperfectie en helpt doen inzien waarom het leven kwaliteit op verschillende niveaus organiseert, waarom zoveel gericht is op overleven.
Spiritualiteit verheft het (samen)leven op een verbindend niveau. Het is geruststellend en motiverend om te weten dat je transcendentie niet kan of moet willen afdwingen. Het houdt in positief in het leven te staan, zodat je niet overspoeld wordt door moedeloos makende voorvallen, die de schaduwzijde zijn van vrijheid.

Osho: "je bent geboren als vrijheid. Vrijheid is de hoogste levenservaring. Er bestaat niets hogers, en in vrijheid bloeien vele bloemen".

Vraag aan Nisargadatta.
What will ripen me? Do I need experience?

Nisargadatta antwoordde als volgt.
You already have all the experience you need, otherwise you would not have come here.
You need not gather any more, rather you must go beyond experience.
Whatever effort you make, whatever method (sadhana) you follow, will merely generate more experience, but will not take you beyond.
Nor will reading books help you.
They will enrich your mind, but the person you are will remain intact.
If you expect any benefits from your search, material, mental or spiritual, you have missed the point.
Truth gives no advantage.
It gives you no higher status, no power over others; all you get is truth and the freedom from the false.

Uit een interview met Marnix Pauwels in Happinez.

Veel mensen die zich bezig houden met spiritualiteit, en vooral de wat serieuzere zoekers, komen op een dag in de verleiding om hun kennis te gebruiken om pijn te voorkomen. Dat wordt in bepaalde kringen ook wel een ‘spiritual bypass’ genoemd. Waar het op neerkomt is dat je spiritualiteit, of in elk geval jouw invulling daarvan, gaat gebruiken om bepaalde facetten van het leven te ontlopen. Het is de neiging om elke ervaring die vervelend of ingewikkeld voelt, plat te slaan met de hamer van relativering.

Hallucinogene middelen

Neuropsycholoog Michiel van Elk schrijft over het gebruik van hallucinogene middelen om de paradoxale ervaring hoe het is om eens jezelf van een afstand te zien. Uit een interview.
Toch bent u voor uw boek Extase wel degelijk spirituele ervaringen op gaan zoeken, door bijvoorbeeld de psychedelische drug  Ayahuasca te gebruiken. Kunt u het mensen aanraden?
'Jazeker. Wat mij betreft zou iedere psychiater en dokter aan de LSD moeten. Gewoon, om te ervaren wat het met je doet. Als wetenschapper kun je het wel gaan omschrijven, maar dat werkt niet. Spirituele ervaringen kunnen ook goed voor je zijn: het kan je helpen om jezelf van een afstandje te zien, en daardoor met nieuw perspectief naar jezelf te kijken’.
‘Dat hoeft echt niet alleen door drugs te gebruiken, hè. Dat kan ook in de natuur gebeuren, of tijdens een concert of een kerkdienst. Maar uit onderzoek is wel gebleken dat mensen die zo’n ervaring hebben, even los komen te staan van zichzelf. Daarna zijn ze socialer, dragen ze meer zorg voor de omgeving en zijn ze ook fysiek gezonder. Ze hebben minder stress en hartklachten, bijvoorbeeld'.

Op dit blog is meer over de relatie tussen hallucinogene middelen en spirituele ervaring te vinden bij Peter Gordijn. Maar is het een tovermiddel?

Spiritualiteit is geen toverformule

Een van de bekendere voorbeelden is om de hele dag bij alles ‘Het is wat het is’ te roepen, en dan getooid met een klein glimlachje te zwijgen. Met deze specifieke bezwering kun je anderen maar vooral jezelf heel lang uit de wind houden. Het is een succesvolle mantra die het ego uitstekend kan gebruiken om alles te downplayen, te minimaliseren, en overal een vleugje wierook overheen te blazen, net zo lang tot er niks meer van overblijft.

Alleen is het een truc.
Ja, het klopt, uiteraard, het is wat het is. Tot je dienst. Maar dat maakt het nog geen toverformule om dat wat je niet zint of te ingewikkeld vindt op commando buiten de deur te houden. Want als álles is wat het is, dan geldt dat natuurlijk ook voor frustratie, jaloezie, of een van die andere typische, ‘lelijke’ menselijke trekjes die ons soms zo in de weg lijken te zitten. Als je écht wilt weten hoe het leven in elkaar steekt, wie je bent en vooral wie niet, dan ga je niks uit de weg. In mijn ogen is spiritualiteit in essentie het toppunt van moed, want het gaat om het vinden van de waarheid, hoe dan ook. En dat zou veel en veel belangrijker moeten zijn dan het najagen van een comfortabel, pijnvrij leven.

Roos Vonk schrijft in  Psychologie Magazine.
Met onze westerse behoefte aan beheersing en overwinning van al wat ons dwarszit, hebben we er een kunstje van gemaakt, een techniek om geluk te bereiken. Maar ‘zijn met wat er is’ betekent juist ook: zijn met de tegenslag, onrechtvaardigheid, afwijzing, onzekerheid en mislukking die óók bij het leven horen. ‘Verlichting’ zonder dat alles is een spirituele bypass, bochtjes afsnijden en de essentie doodleuk overslaan.

"Echt spiritueel inzicht is een bloei naar innerlijke stilte. Je begint je te verbinden met een diepere dimensie van zijn. Het is een andere intelligentie, een andere dimensie van liefde" - Adyashanti.

Jan Koehoorn schrijft over Advaita.

Toegepaste spiritualiteit is geen spiritualiteit

Advaita is een rare hobby. Je kunt er niet lid van worden, je leert er niets bij en je kunt het niet toepassen. Je hebt er niets aan, je schiet er niets mee op en je kunt er niets mee. Je wordt er niet beter van – ook niet slechter. Het is geen club, er zijn geen niveaus en je krijgt geen diploma of een rapport of een cijferlijst. Er zullen momenten zijn dat je denkt dat je het snapt, om een dag later weer met volkomen lege handen te staan.
Sommige mensen zullen zeggen dat het nihilistisch is, maar dat klopt niet. Alle dingen die ik net opnoemde gelden ook voor liefde, humor en kunst. We weten dat het om iets essentieels gaat, maar we kunnen het niet uitleggen of in een gedachtesysteem gieten. Zodra je het gaat proberen uit te leggen, merk je meteen dat het niet in woorden te vatten is.
Als je merkt dat je advaita van stal haalt op moeilijke momenten in het dagelijks leven, sla je de plank mis. Advaita is geen truc om alle vervelende momenten uit je leven te bannen. Als je verliefd bent, zul je niet snel zeggen: “ja, maar dat wordt toch ook gewoon waargenomen”? Dan ben je eenvoudig alleen dat: verliefd. Nee, we halen advaita alleen maar van stal bij angsten, woede, verdriet en al die andere dingen waarvan we geleerd hebben dat het ongewenst is.
Als je het toe kunt passen, is het geen advaita. Dan is het iets anders. 

Erik van Zuydam.
Het spirituele pad is niet een reis met een eindbestemming, het is een eindeloze vicieuze cirkel. Er is geen eindbestemming in de toekomst. Er is alleen maar dit tijdloze moment.

Tenslotte

Uw jas, Uw masker

'U bestaat,
maar geen stap,
geen beweging,
geen meditatie,
geen gebed
brengt mij dichter tot u.

Maar dan… dan…
… dat zou betekenen…
het enige dat…'.

Warme tranen rollen over mijn wangen.

'U zit op mijn huid!
Nee, u bént mijn huid!
Ik ben uw jas! Uw masker'.

Dat was vannacht.
Nu loop ik op straat
en ik zie
U
als ieder mens verkleed.

Niels Zwakhals.

Gedichten van Niels Zwakhals (bol.com)
Radiant mind van Fenner (bol.com).

Populair in de laatste week

Alle labels van het blogspot

#metoo (2) aanbevolen (15) aandacht (9) aanraken (2) aanwezigheid (4) achterdocht (2) ADHD (2) afhankelijkheid (3) afstand nemen (6) agnost (4) agressie (2) alcoholisme (4) altruïsme (6) ambitie (3) ander (1) angst (22) apofatisch (9) authenticiteit (9) autisme (1) autonomie (5) balans en evenwicht (51) begeerte (1) behoefte (5) belangen (10) belemmerende overtuigingen (10) beoordelen (5) beslissen (2) betrokkenheid (5) betrouwbaarheid (2) bewustwording (12) bewustzijn (26) bezinning (1) bindingsangst (3) bioscoopfilm (7) biseksualiteit (1) blijdschap (3) bodhisattva (2) boeddhisme (9) boek (162) boosheid (2) brein (2) burn-out (2) communicatie (16) compassie (10) competentie (4) competitie (15) complottheorie (3) constructief gesprek (4) consumeren (2) coping (2) creativiteit (3) crisis (7) dans (6) daten (5) deflexie (1) demagogie (4) denken (12) denkfouten (5) deugd (9) deugdzaamheid (1) diagnose (4) dialoog (10) dieren (4) discipline (1) dooddoener (6) drama (3) drie-eenheid (6) drogredenen (7) drugsgebruik (5) DSM (4) dualisme (5) duurzaamheid (5) echt (4) eenheid (33) eenzaamheid (8) ego (45) eigenschappen (2) eigenwaarde (5) emancipatie (5) emergentie (2) emotie (13) empathie (5) en-en (23) endogene depressie (1) energie (13) erkenning (8) ethiek (9) etiquette (6) evenwaardigheid (51) evolutie (23) faalangst (1) fabel (1) feedback (2) filmpje (80) filosofie (18) fraude (9) Freud (2) functioneren (4) gebreken (1) gedragsverandering (5) geduld (2) geest (3) geheugen (3) gekwetstheid (6) geld (5) gelijk hebben of gelijk krijgen (7) gelijkmoedigheid (4) geloven (18) geluk (34) genade (5) genot (1) Gestalt (1) Getuige (5) gevoelens (35) gezag (1) gezichtsverlies (3) gezondheid (5) gezondheidszorg (1) GGz (2) go with the flow (2) God (41) goedgelovigheid (3) gokken (1) grenzen (9) hechting (1) heelheid (8) hersenen (4) hier en nu (8) holisme (2) hoofdzonde (3) humor (12) ideaalbeeld (2) identificatie (10) identiteit (13) ik-boodschap (1) illusie (12) imago (1) individualisme (5) innerlijke vrijheid (17) integriteit (3) Intelligent Design (1) Internet (3) intrinsieke waarde (1) intuïtie (8) InZicht (12) islam (2) jaloezie (4) jeugd (1) jezelf worden en zijn (12) jongeren (3) karakter (2) katafatisch (1) kenmerken (2) kiezen (10) kind (13) kosten (1) kracht (6) Krishnamurti (2) kuddegedrag (1) kunstmatige intelligentie (2) kwakzalverij (1) kwaliteit (16) kwetsbaarheid (5) l (1) leegte (15) leiderschap (4) leugens (9) levensfase (3) levenskunst (8) levensvragen (3) levensweg (3) licht (3) liefde (97) liefdesverdriet (3) lijden (1) loslaten (20) macht (23) machtsstrijd (9) magisch denken (7) man-vrouw verschillen (11) mannelijkheid (2) mannen (1) media (2) meditatie (14) metacommunicatie (8) metafoor (2) metafysica (5) milieu (1) mindfulness (4) misbruik (4) model (1) moraliseren (2) motto (1) mystiek (5) nabijheid (2) narcisme (4) natuur (5) negatie (16) neti neti (3) niet doen (22) NLP (1) non-duaal bewustzijn (6) non-dualiteit (41) omdenken (7) omgangsregels (3) onderwijs (3) onderzoek (8) ongelukkig zijn (4) onmacht (2) onrust (2) ontrouw (1) ontwikkeling (10) onverwerkt kindertrauma (3) oordeel (18) opvoeding (8) orgasme (2) Osho (6) ouderen (5) overgave (4) overheid (1) overvloed (6) panpsychisme (1) pantheïsme (1) paradox (27) Pareto principe (1) partnerkeuze (6) passie (2) pedagogie (2) perfectie (2) personeelsbeleid (2) persoonlijkheid (6) persoonlijkheidsstoornis (3) pesten (1) Peter principle (1) pijnlichaam (8) politiek (10) populair (11) positieve (11) privacy (1) processie (1) projectie (9) psychiatrie (4) psychofarmaca (1) psychotherapie (1) puberen (1) reïncarnatie (2) relatie (17) relatievaardigheid (5) respect (32) rijkdom (2) rol (4) romantiek (5) rust (5) ruzie (5) samensmelten (10) schaamte (2) scheiden (2) schizofrenie (1) schouwen (6) schrijfdrang (1) schuld (3) schuldgevoel (2) seks (14) selectie (3) sociale druk (4) somberheid (1) spel (3) spiegelogie (4) spijt (1) spiritualiteit (51) spreekwoorden (1) sprong (1) statistiek (1) status (1) sterven (5) stilte (15) straling (1) strategie (1) stress (5) synchroniciteit (14) taal (16) Taoïsme (18) tederheid (1) Tegenwoordigheid (2) The Secret (2) The Work (1) therapie (1) tijdgeest (5) toeval (5) Tolle (18) transcenderen (6) transformatie (5) transparantie (2) trend (2) tunnelvisie (1) twijfel (5) verandering (2) verantwoordelijkheid (12) verbinding (33) verdriet (2) vergeten (2) verlangen (5) verlatingsangst (1) verleiding (3) verlichting (14) verliefdheid (4) verlies (1) vermijding (1) vermoeidheid (1) verslaving (7) vertrouwen (18) verveling (2) verwondering (2) vicieuze cirkel (1) video (1) voeding (1) voelen (3) volgzaamheid (1) vragenlijst (2) vreugde (2) vrije wil (6) vrijen (3) vrijheid (91) waarheid (26) waarneming (7) ware (8) wederkerigheid (6) welzijn (7) wezen (2) wijsheden (10) wilskracht (2) woede (2) wu wei (23) yin en yang (4) zelfbeheersing (3) zelfbevestiging (3) zelfbewustzijn (8) zelfdoding (4) zelfkennis (12) zelfkritiek (1) zelfoverschatting (2) zelfrealisatie (12) zelfvertrouwen (5) zelfverwerkelijking (2) zelfwaardering (5) Zen (2) ziel (14) Zijn (11) zin van het leven (10)