Korte en lange wegen naar een eenheidservaring

Wat is het?

Een eenheidservaring verwijst naar een staat van bewustzijn waarin iemand een gevoel van verbondenheid, harmonie en eenheid met de rest van het universum ervaart. Het kan ook bekend staan als mystieke ervaring, spirituele ervaring of transcendentale ervaring.
Een eenheidservaring kan op verschillende manieren worden ervaren, zoals door middel van meditatie, gebed, psychedelica, contemplatie, een wandeling in de natuur of gewoon spontaan. Het kan worden gekenmerkt door gevoelens van extase, vreugde, dankbaarheid, nederigheid en vrede. Tijdens een eenheidservaring kan iemand het gevoel hebben dat de grenzen tussen zichzelf en de rest van de wereld vervagen, en dat alles met elkaar verbonden is en één geheel vormt.
Dit kan leiden tot een dieper begrip en een gevoel van harmonie met de natuur, andere mensen, de kosmos en het goddelijke. Een eenheidservaring kan een transformerende impact hebben op iemands leven en kan leiden tot een verandering in de manier waarop iemand de wereld en zichzelf waarneemt. Het wordt vaak beschouwd als een belangrijk onderdeel van veel spirituele en religieuze praktijken en wordt steeds meer erkend als een belangrijk onderdeel van de menselijke ervaring en psychologie.

Wat levert het op?

Een eenheidservaring kan verschillende effecten hebben op iemands leven en persoonlijkheid. Hier zijn enkele mogelijke effecten die mensen kunnen ervaren na het hebben van een eenheidservaring. 

• Mensen die een eenheidservaring hebben gehad, beschrijven vaak een diep gevoel van verbondenheid met alles om hen heen. Ze kunnen zich meer bewust worden van de onderlinge verbondenheid van alle dingen en ervaren dat ze deel uitmaken van een groter geheel.
• Een eenheidservaring kan leiden tot een vermindering van angst en depressieve gevoelens. Mensen kunnen meer vrede en sereniteit ervaren, en een gevoel van zingeving en doel in het leven.
• Een eenheidservaring kan ook leiden tot een verhoogde empathie en mededogen voor anderen. Mensen kunnen zich meer bewust worden van de onderlinge verbondenheid van alle wezens en voelen dat ze de pijn van anderen kunnen begrijpen en delen.
• Sommige mensen ervaren na een eenheidservaring een verhoogde creativiteit en inspiratie. Ze kunnen nieuwe inzichten en ideeën krijgen en deze op een nieuwe manier uiten.
• Een eenheidservaring kan ook leiden tot een verandering in spirituele overtuigingen. Mensen kunnen zich meer bewust worden van de aanwezigheid van een hogere macht of eenheid in het universum en kunnen hun overtuigingen en praktijken aanpassen aan deze nieuwe inzichten.

Genade

Een eenheidservaring is lastig (eigenlijk onmogelijk) in woorden te beschrijven. Gustaaf Rutgers doet in dit verslag een poging. Ik heb de voorkeur om het te beschrijven als een gelukzalig moment van inzicht in het niet-twee zijn van alle levende wezens en de natuur.

Zelf heb ik 1 keer in mijn leven een eenheidservaring gehad toen ik 8 jaar was op een mooie, zonnige zondagochtend in mei. Het overkwam me en ik ervoer het als genade. Ik hoefde daar geen moeite voor te doen, ik kreeg het in mijn schoot geworpen. In principe kan ik voor mijn geluk nog steeds terugvallen op die ervaring omdat het mij duidelijk werd dat je voor geluk niet afhankelijk bent van iets in de buitenwereld. Ik realiseer me dat er veel verleidingen zijn die blokkades in jezelf in stand houden om de ervaring weer te krijgen. Het inzien en opruimen daarvan zie ik als de hoogste prioriteit, naast het afzien van materieel gewin.

Kun je het oproepen?

Hieronder een kort overzicht van benaderingen van een paar non-dualisten die verschillende methodes aanbevelen om ook een eenheidservaring op te roepen. Het is belangrijk om te onthouden dat eenheidservaringen vaak spontaan gebeuren en niet geforceerd kunnen worden. Het is belangrijk om open te staan voor de mogelijkheid van eenheidservaringen en deze te verwelkomen wanneer ze zich voordoen.

De snelste methode wordt aanbevolen door Peter Gordijn. Na het gebruik van bewustzijnsverruimende psychedelica is hij ervan overtuigd geraakt dat het heilzaam voor iedereen kan zijn om dit met begeleiding te ervaren. Hij biedt een ceremonie aan die drie dagen duurt. Eén dag voorbereiding, één dag ervaren en één dag nabespreken en integreren in je leven. Mensen die medicijnen gebruiken als bijvoorbeeld antidepressiva of die psychiatrische problemen hebben worden niet toegelaten.

Hans Laurentius kan je begeleiden tot het punt waarop je zelf verder moet gaan en geeft geen garanties. Zijn methode is het rigoureus onder ogen zien en elimineren van de in je leven opgebouwde blokkades en zinloze overtuigingen, die je afscheiden van anderen. Ongrijpbare inzichten kun je niet pakken, maar slechts benaderen. Het lijkt een zwakke (paradoxale) benadering, maar is uiteindelijk effectiever.
Een lange en maximaal rigoureuze weg bewandelde meister Eckhart in de Middeleeuwen. Hij mediteerde net zo lang totdat hij zijn identiteit kwijt was en ook geen verwachtingen meer had van een ontmoeting met God. Zo maakte hij de weg vrij voor een eenheidservaring met God.

Welke methode de voorkeur heeft? Je hoeft niet te kiezen, je kunt ook meer dan één methode volgen en leren van de ervaringen van degenen die al een bepaald pad hebben gevolgd.

Allen bevelen varianten aan van het taoïstische wu wei principe: doen door niet te doen. Vrij, maar niet letterlijk vertaald: weten wanneer te doen en wanneer te laten.
Wie vooraf aan een eenheidservaring moest werken voor zijn geld, moet ook na die ervaring werken om te leven. Het verschil zit ‘m in het inzicht dat we allen niet-twee zijn. En dat inzicht kan levens beïnvloedend zijn, maar werkt bij iedereen anders uit. Het leidt niet tot materieel voordeel, maar mogelijk tot geestelijke rust en rijkdom.

Spirituele paradoxen bij een eenheidservaring

Tweerichtingsverkeer

Word je gelukkiger wanneer je jezelf maximaal onderscheidt van een ander of juist wanneer je je meer richt op wat je gemeen hebt met een ander? Of ligt het nog weer anders?

Theoloog en dichter De Génestet wees in 1930 op het belang van individualiteit in deze twee regels.
'Wees u–zelf!' sprak ik tot iemand.
Maar hij kon niet: hij was niemand.

En over en-en denken.
Twee coryphaeën.
‘Gek zijn wij, een van beide wij’.
Zeî de eene Theoloog tot de ander.
‘Wat wíj gelooven toch strijdt lijnrecht met elkander;
Dit's evident voor ú, dat's evident voor míj -.
Dús, een van tweeën is maar mooglijk, ík òf gíj…’.
Of beide, dacht er een en - ging voorbij.

De oproep van De Génestet om het belang van individualiteit te overdenken kan gemakkelijk misverstaan worden als een oproep om iemand te zijn in de vorm van maatschappelijke status. Wie probeert een status in de ogen van anderen te verwerven is gericht op onderscheiding van de meute. Het woord individu betekent “ondeelbaar”, niet zoals je mogelijk geneigd bent te denken “afgescheidene”. Het is eerder het beeld van iemand niet ge- of verdeeld is, die heel is. Die zowel zichzelf is als verbonden met anderen.
De paradox van jezelf zijn, namelijk dat de meeste mensen die geen moeite doen om zichzelf met zekerheid te vinden of te bewijzen, is dat het juist die mensen zijn die volledig zichzelf lijken te zijn. Dus wie op zoek gaat naar zichzelf is niet zichzelf en wie het niet doet, is het juist.

Iemand als mysticus Meister Eckhart wilde niemand zijn om een Godservaring op te roepen. Ook wilde hij zich geen Godsbeeld vormen. De paradox van die methode is dat het de vraag oproept: wie ontmoet wie, wanneer beiden niemand zijn? En is dat misschien de kern van de eenheidservaring en opgaan in pure essentie?
Wanneer God zowel één is als weerspiegeld in elk levend wezen dan kun je God overal en nergens ontmoeten.

Poortloze Poort

Kortom, die mensen gaan op weg naar een eenheidservaring die al weten dat ze niet-twee zijn. Ze gaan als ware op pad zonder dat het uitmaakt in welke richting (naar binnen of naar buiten door de Poortloze poort) ze gaan en met welke snelheid. Niemand kan de Poortloze Poort passeren, dus wees niemand (koan uit de Mumonkan). Wie de rust neemt om de eenheid met wie of wat (mens of dier) dan ook te ervaren loopt de grootste kans om dit mee te maken.

De term "Poortloze Poort" verwijst naar het feit dat er geen echte poort is die moet worden geopend om verlichting of bevrijding te bereiken. In plaats daarvan is het een symbolische uitdrukking van het idee dat onze natuurlijke staat van zijn al verlicht en vrij is, en dat het pad naar bevrijding of zelfrealisatie geen externe obstakels bevat die moeten worden overwonnen. De Poortloze Poort verwijst onder meer naar de oneindig smalle poort tussen verleden en toekomst, ook wel bekend als het heden of het nu. Het is de staat van bewustzijn waarin we niet vastzitten in gedachten over het verleden of de toekomst, maar ons volledig richten op het huidige moment.
De Poortloze Poort kan ook worden gezien als een paradox of een schijnbare tegenstrijdigheid, omdat het zowel verwijst naar de toegang tot innerlijke vrijheid en bewustzijn als naar de erkenning dat er in feite geen poort is die moet worden geopend. Voor wie de functie heeft doorzien, is het geen poort meer omdat er geen obstakels meer zijn om te overwinnen en omdat het bewustzijn van de poortloze natuur van ons bestaan een natuurlijk onderdeel van ons dagelijks leven wordt.

Hallucinerende middelen en het absolute perspectief

Peter Gordijn schreef na het gebruik van hallucinerende middelen zijn tweede boek getiteld Het Absolute Perspectief.
In zijn boek de volgende illustratie van het proces naar het opgaan van het ik in pure essentie als kers op de taart van spirituele ontwikkeling. Jezelf overgeven en verliezen (ego-dood) om te komen tot een totaal inzicht en de ervaring van eenheid en je te bevrijden van verkramping.

Het absolute perspectief van verkramping naar vrijheid.
In de rondgang van egoloze baby naar opgaan in pure essentie is zowel de cirkel van een individueel leven te zien als wat zich ont-wikkelt bij de spiraal van bevrijding in het doorlopen van het spirituele pad.

Peter introduceert de Gouden Regel.

Voel je helemaal vrij om jezelf te zijn;
laat anderen vrij om zichzelf te zijn;
laat de wereld zijn zoals ze is.

Trouw zijn aan de Gouden Regel betekent volledig openstaan voor het leven. Niets van de werkelijkheid hoeft meer anders te zijn. Dit betekent diepe acceptatie van hoe de kosmische dans zich ontvouwt. Dit is het einde van weerstand en streven. Niets hoeft meer te veranderen en ALLES mag veranderen.

Totale overgave

Sta jezelf toe precies te zijn zoals je nu bent. Sta anderen toe te zijn zoals ze nu zijn. Sta de wereld toe te zijn zoals die is. En sta jezelf, anderen en de wereld toe elkaar te beïnvloeden en te mogen veranderen, ongeacht in welke richting. De sleutel tot geluk is niet controle. De sleutel tot geluk is juist totale overgave.
"Overgave is kracht". Op het eerste gezicht lijkt dit in tegenspraak met het idee dat het tonen van wilskracht en vastberadenheid belangrijk is om doelen te bereiken. Toch suggereert deze paradox dat het loslaten van controle en het accepteren van wat er gebeurt, uiteindelijk krachtiger kan zijn dan vasthouden aan een specifiek resultaat.

Waarom spiritualiteit?

De waarde van spiritualiteit

De betekenis en waarde van spiritualiteit variëren van persoon tot persoon. Voor velen biedt spiritualiteit een pad naar zingeving en persoonlijke groei. Hier zijn enkele potentiële voordelen.

Een gevoel van verbondenheid

Spiritualiteit kan mensen helpen zich verbonden te voelen met iets groters dan henzelf, zoals de natuur, medemensen, of een hogere macht. Dit gevoel van verbondenheid kan troost bieden in tijden van onzekerheid.

Zingeving

Spirituele praktijken kunnen mensen helpen betekenis en richting te vinden in het leven, waardoor ze hun levensdoel beter begrijpen.

Innerlijke rust

Het beoefenen van spiritualiteit kan innerlijke rust bevorderen en mensen helpen om te gaan met stress en negatieve emoties.

Hoop

Spiritualiteit kan een bron van hoop zijn, waardoor mensen geloven dat er betere tijden komen, zelfs in moeilijke omstandigheden.

Persoonlijke groei

Door spiritualiteit kunnen mensen zichzelf beter leren kennen en zich ontwikkelen, wat leidt tot een bewuster en doelgerichter leven. Brené Brown beschrijft spiritualiteit als het erkennen en vieren van onze onlosmakelijke verbondenheid met een kracht groter dan onszelf, geworteld in liefde en compassie.

Een vage notie

Veel mensen voelen intuïtief aan dat er meer is dan wat meetbaar is, maar het zoeken naar spirituele betekenis kan een uitdagend proces zijn. Soms lijken mystieke ervaringen verklaarbaar door alledaagse oorzaken, maar toch blijft het verlangen naar diepere verbondenheid bestaan. In plaats van te zoeken naar onomstotelijk bewijs voor spiritualiteit, kunnen we leren om de paradox van de ongrijpbaarheid van waarheid en waarneming te omarmen. Het is niet nodig om alles te begrijpen; soms is het genoeg om te ervaren zonder te verklaren. En zelfs in de afwezigheid van duidelijkheid, kunnen humor en relativeringsvermogen ons helpen om de lichtheid van ons bestaan te omarmen.

Zelfkennis

Wie de motivaties voor het gedrag van mensen beschouwt komt een heel eind met deze te zien in het kader van het verwerven van geld, macht, seks en aanzien. Met deze dualiteiten onderscheiden we ons van anderen. Wanneer we op deze onderwerpen goed meekomen in vergelijking met anderen dan zitten we veilig, zo lijken we te denken. Maslow had in zijn hiërarchie van behoeften deze afhankelijkheid van anderen beschreven als behoefte aan veiligheid, erkenning en verbinding. Op het laagste niveau staat de dagelijkse behoefte om te overleven. Op het hoogste niveau had Maslow de behoefte aan zelfverwerkelijking / zelfactualisatie geplaatst. Slechts weinigen houden zich daarmee bezig, niet in de laatste plaats omdat er zo weinig mee te winnen is, maar ook: wat is dat “jezelf zijn”? Waarom op zoek gaan naar jezelf, wanneer je jezelf bent door jezelf te verliezen?

Onze zintuigen zijn naar buiten gericht. Wat er binnenin ons gebeurt op psychologisch niveau zouden we af kunnen leiden aan wat we afleiden uit de reactie van anderen op ons gedrag. "Wat je zegt ben jezelf", oftewel wat je van een ander ziet, reflecteert jouw geprojecteerde spiegelbeeld. We kunnen onszelf proberen te leren kennen doordat we gevoelens over ons gedrag hebben en door over onszelf na te denken. Het is effectiever om authentiek (zonder oordeel) in contact te gaan met anderen en open te staan voor feedback.
Tsjwang-tse: "de volmaakte mens gebruikt zijn geest als een spiegel; hij grijpt niets vast: hij weigert niets; hij ontvangt, maar bewaart niet".

Geluk en vrijheid

We willen graag een leven vol geluk en vrijheid en hopen dat de resultaten van onze inspanningen zo vaak mogelijk dat gevoel van gelukkig en vrij te zijn opleveren.

Wie zich verdiept in spiritualiteit kan tot de ontdekking komen dat geen van onze inspanningen en gehechtheid aan dualiteit ons nader tot geluk en vrijheid brengen. Dat de wijze leermeesters vertellen dat je juist minder moet doen en op zoek moet gaan naar de onwaarheden die je koestert, is een boodschap die bijna niemand verder helpt. Zo simpel kan het toch niet zijn?
Het advies om jouw denkbeelden minder serieus te nemen en “niet meer alsmaar in je hoofd te zitten” wordt door velen zo vertaald dat zij liever een ander voor zich laten denken of om helemaal niets meer te toetsen aan de logica. Die laffe en slappe vorm van overgave verlicht slechts tijdelijk de pijn van de vruchteloosheid van het denken door gebrek aan resultaat in termen van geluk en vrijheid. Zelf inzicht krijgen door op je eigen intuïtie te leren vertrouwen is een lange weg.

Gevoelens

Leven uit het hart dan maar? Dat lijkt de meeste vrijheid op te leveren, omdat je geen verantwoording hoeft af te leggen over jouw interpretatie van wat jouw hart (gevoel) jou lijkt in te geven. Niet iedereen realiseert zich dat gevoelens ook het gevolg zijn van hersenactiviteit. Zij zijn het middel van het onbewuste om te communiceren met het bewuste.
Wanneer je niets voelt zijn er twee redenen: of twee of meer gevoelens doven elkaar uit en schermen elkaar af of er valt niets te voelen. Wanneer je constant wat voelt, dan verliest dat zijn informatieve gehalte en brengt dat onrust. Gevoelens zijn niet permanent, maar vluchtig. Rust wordt soms als gewenst, soms als saai beleefd. Wanneer dat proces niet goed wordt overzien en beheerst dan zijn er emoties, gevoelens die naar buiten drijven. Het kan bevrijdend zijn en er is niet veel mis mee, tenzij anderen daar last van ondervinden.
Liefde en vrijheid zijn als grondvesten van het bestaan immanent en leiden in ons bestaan van tijd tot tijd tot prettige gevoelens. Tijdelijke gevoelens van verliefdheid en later van houden van helpen ons (soort) overleven.

Open staan

In een wereld waarin onze agenda wordt volgepland met zinvolle activiteiten wordt ruimte gepland om weer in rust te komen en in balans te komen. Die ruimte is functioneel, maar geen spiritualiteit.
Spiritualiteit gaat over de ruimte, de leegte en de rust die niet gezocht wordt om functioneel af te wisselen met zinvolle activiteit. Spiritualiteit gaat over de mogelijkheid alles open te laten en niet al van te voren te benoemen wat zinvol is. Dan kan er iets komen wat ongepland zin heeft, bijvoorbeeld een ervaring van synchroniciteit. Dat zijn gebeurtenissen waarvan de samenhang opvallend, maar niet te verklaren is en de boodschap betekenisvol is.
Ook in je aandacht en met een open mind kun je paradoxaal aanwezig zijn wanneer je zowel mindful als no-minded (mushin) bent. Onbewust en leeg van jezelf, observerend, niet op zoek naar de waarheid en zonder oordeel. Een oordeel splijt en sluit af.

Ingetogen aandacht en intentie

Deepak Chopra schrijft op pagina 77 in Synchronisch leven: Volwassen spiritualiteit vereist ingetogen aandacht. Als je ingetogen bent, sta je open voor respons maar ben je immuun voor kritiek en gevlei. Je leert los te laten en maakt je niet druk over wat het resultaat is. Je hebt vertrouwen in de uitkomst en je begint te zien dat je altijd bent omringd door synchroniciteit. Intentie biedt mogelijkheden en daar moet je alert op zijn. Geluk hebben wil eigenlijk zeggen dat er zich een mogelijkheid aandient en dat je daar op voorbereid bent. Intentie zal je mogelijkheden aanbieden, maar op het moment dat de mogelijkheid zich voordoet moet je wél handelen.
   Als je handelt, doe het dan vanuit de wetenschap dat niet jij de handeling uitvoert. Handel vanuit de houding dat jouw handelingen in werkelijkheid de handelingen van de niet-plaatsgebonden intelligentie, de universele geest zijn. Je zult merken dat dit leidt tot een sterke vermindering van angst. Ook zul je je minder vastklampen aan het resultaat.

Obstakels voor het ervaren van non-duaal bewustzijn

Peter Fenner beschrijft in zijn boek Radiant mind  wat hij ziet als de gebruikelijke psychologische fenomenen die de toegang tot non-duaal bewustzijn hinderen.

• Gehechtheid aan lijden.
• De behoefte om iets te doen en bezig te zijn.
• De behoefte om te weten wat er gebeurt en waar wij zijn.
• De behoefte om betekenis te geven aan het leven, aan onszelf en aan de wereld.
• Angstige projecties koesteren over non-duaal bewustzijn.
• De neiging hebben om 'iets' te maken van non-duaal bewustzijn.

Wie kent deze fenomenen niet? Met deze retorische vraag wil ik zeggen dat het antwoord zowel simpel als complex kan zijn, dat het proces van tot inzicht (non-duaal bewustzijn) geraken zowel kort als lang kan zijn, simpel als complex, uniek en mysterieus en dat niemand een natuurlijke voorsprong heeft. We zijn allemaal evenwaardig in het gaan van dat pad. In de richting en snelheid van het gaan van dat pad is er geen enkele noodzaak om te ontsnappen aan wie we zijn.

Loslaten

Spiritueel bewustzijn heeft deze gevolgen: je laat toe dat niet alles valt te (be)grijpen. De behoefte om gelijk te krijgen verdwijnt. Je doet er vaker het zwijgen toe en blijft vriendelijk, want waarom zou je jouw energie verspillen door jouw gelijk te halen. Je realiseert je dat niemand hoger of verder is ontwikkeld in spiritueel ontwaakt zijn en je behoefte om te oordelen en in competitie te gaan verdwijnt. Het gaat om nederigheid en evenwaardigheid. Je geeft ruimte en neemt de ruimte -die een ander laat- niet direct in. Je beseft het nut van jouw ego, maar identificeert je daar niet mee. Je toont jouw kwetsbaarheid, maar wordt niet zwak. Het heeft wel zin om vrijheid te verdedigen door grenzen te kunnen trekken. Je laat ook niet over je heen lopen.
Je ziet het nut en evenwaardigheid van jouw verstand, gevoel en intuïtie. Je geeft je over aan een open mind, aan een denken in “wij” in plaats van “ik”.
Vergelijk het met een moeder die eindeloos en onvoorwaardelijk liefde geeft aan een kind. Dat kind kan nooit zoveel liefde teruggeven, maar de moeder kan erop vertrouwen dat haar vrijheid erin ligt dat de liefde ooit wordt doorgegeven, bijvoorbeeld aan haar kleinkinderen. Dat geheel van onthechting (geen emotionele boekhouding meer bijhouden) geeft vrijheid en neemt de belemmeringen weg om je geluk weer te voelen.

Rechtvaardigheid

Spiritualiteit heeft niets te maken met geld, macht, seks en aanzien. Dit betekent dat rijke, machtige, sexy mensen, hoog in aanzien, spiritueel bezig kunnen zijn en arme, machteloze, lelijke, dakloze mensen niet. En alle mengvormen daarvan en het tegenovergestelde. Spiritualiteit verandert domweg niets aan deze omstandigheden. De omstandigheden dragen niet(s) bij aan -en doen niets aan af van- spiritualiteit.
Pracht en praal van grote kerken, tempels of moskeeën  kunnen zowel een teken zijn van onbaatzuchtige bijdragen van gelovigen als van uitbuiting van goedgelovigheid. Blijf altijd zelf autonoom denken en voel je vrij om er van te genieten. De natuur doet het hetzelfde.
Wie wil snappen dat er onrecht is in de wereld en er tegelijk een hoger doel van ons bestaan kan zijn, moet zich realiseren dat vrijheid en de mogelijkheid van het ontstaan van onrecht bij elkaar horen. Wanneer mensen vrij zijn dan kunnen zij dingen doen die door anderen als onrecht worden ervaren. Maatschappelijk gezien horen bij vrijheid grenzen en verantwoordelijkheden. Trekken mensen die grenzen zelf niet dan moeten anderen het voor hun doen, opdat in een samenleving (te) weinig vrijheid niet blijvend leidt tot onrecht.

Evenwaardigheid

Alan Watts schrijft in "Word wat je bent". Het idee dat elk leven spiritueel is, is een vreselijke klap voor de trots van de mens; vanuit spiritueel standpunt plaatst het ons op hetzelfde niveau als stenen, groente, wormen en kevers; het plaatst de rechtschapen mens niet dichter bij verlossing dan de misdadiger, en de wijze niet dichterbij dan de waanzinnige. Dus als dit idee verder totale dwaasheid is, is het in ieder geval een krachtig tegengif tegen spirituele trots en ingenomenheid met je eigen braafheid, het is zelfs helemaal niet iets wat je kunt krijgen, hoe fanatiek je ook je best doet, hoe veel je ook weet en hoe onuitputtelijk je deugdzaamheid is. In de spirituele wereld bestaat geen beste en slechtste van de klas; hier zijn alle mensen en alle dingen gelijk en wat ze ook doen, brengt ze niet hoger of lager.

En in Tao, als water

In het besef dat je de Tao bent, breng je vanzelf zijn magie tot uitdrukking, maar magie (zoals genade) is niet iets wat men zich aanmatigt. Zoals Lao Tse over de Tao zelf zegt: 'als goede dingen zijn volbracht, benoemt het deze niet'.

Verbinding

Iedereen, dus ook jij en ik, heeft neigingen waaraan we soms toegeven, maar ook graag willen beheersen. Die neigingen worden in religies de zeven hoofdzonden genoemd, namelijk hoogmoed, hebzucht, jaloezie, woede, wellust, vraatzucht en luiheid. Daar staan tegenover zeven deugden, namelijk bescheidenheid, gulheid, zelfkennis, naastenliefde, respect, matigheid en ijver.
Spiritualiteit verzoent ons met onze imperfectie en helpt doen inzien waarom het leven kwaliteit op verschillende niveaus organiseert, waarom zoveel gericht is op overleven.
Spiritualiteit verheft het (samen)leven op een verbindend niveau. Het is geruststellend en motiverend om te weten dat je transcendentie niet kan of moet willen afdwingen. Het houdt in positief in het leven te staan, zodat je niet overspoeld wordt door moedeloos makende voorvallen, die de schaduwzijde zijn van vrijheid.

Osho: "je bent geboren als vrijheid. Vrijheid is de hoogste levenservaring. Er bestaat niets hogers, en in vrijheid bloeien vele bloemen".

Vraag aan Nisargadatta.
What will ripen me? Do I need experience?

Nisargadatta antwoordde als volgt.
You already have all the experience you need, otherwise you would not have come here.
You need not gather any more, rather you must go beyond experience.
Whatever effort you make, whatever method (sadhana) you follow, will merely generate more experience, but will not take you beyond.
Nor will reading books help you.
They will enrich your mind, but the person you are will remain intact.
If you expect any benefits from your search, material, mental or spiritual, you have missed the point.
Truth gives no advantage.
It gives you no higher status, no power over others; all you get is truth and the freedom from the false.

Uit een interview met Marnix Pauwels in Happinez.

Veel mensen die zich bezig houden met spiritualiteit, en vooral de wat serieuzere zoekers, komen op een dag in de verleiding om hun kennis te gebruiken om pijn te voorkomen. Dat wordt in bepaalde kringen ook wel een ‘spiritual bypass’ genoemd. Waar het op neerkomt is dat je spiritualiteit, of in elk geval jouw invulling daarvan, gaat gebruiken om bepaalde facetten van het leven te ontlopen. Het is de neiging om elke ervaring die vervelend of ingewikkeld voelt, plat te slaan met de hamer van relativering.

Hallucinogene middelen

Neuropsycholoog Michiel van Elk schrijft over het gebruik van hallucinogene middelen om de paradoxale ervaring hoe het is om eens jezelf van een afstand te zien. Uit een interview.
Toch bent u voor uw boek Extase wel degelijk spirituele ervaringen op gaan zoeken, door bijvoorbeeld de psychedelische drug  Ayahuasca te gebruiken. Kunt u het mensen aanraden?
'Jazeker. Wat mij betreft zou iedere psychiater en dokter aan de LSD moeten. Gewoon, om te ervaren wat het met je doet. Als wetenschapper kun je het wel gaan omschrijven, maar dat werkt niet. Spirituele ervaringen kunnen ook goed voor je zijn: het kan je helpen om jezelf van een afstandje te zien, en daardoor met nieuw perspectief naar jezelf te kijken’.
‘Dat hoeft echt niet alleen door drugs te gebruiken, hè. Dat kan ook in de natuur gebeuren, of tijdens een concert of een kerkdienst. Maar uit onderzoek is wel gebleken dat mensen die zo’n ervaring hebben, even los komen te staan van zichzelf. Daarna zijn ze socialer, dragen ze meer zorg voor de omgeving en zijn ze ook fysiek gezonder. Ze hebben minder stress en hartklachten, bijvoorbeeld'.

Op dit blog is meer over de relatie tussen hallucinogene middelen en spirituele ervaring te vinden bij Peter Gordijn. Maar is het een tovermiddel?

Spiritualiteit is geen toverformule

Een van de bekendere voorbeelden is om de hele dag bij alles ‘Het is wat het is’ te roepen, en dan getooid met een klein glimlachje te zwijgen. Met deze specifieke bezwering kun je anderen maar vooral jezelf heel lang uit de wind houden. Het is een succesvolle mantra die het ego uitstekend kan gebruiken om alles te downplayen, te minimaliseren, en overal een vleugje wierook overheen te blazen, net zo lang tot er niks meer van overblijft.

Alleen is het een truc.
Ja, het klopt, uiteraard, het is wat het is. Tot je dienst. Maar dat maakt het nog geen toverformule om dat wat je niet zint of te ingewikkeld vindt op commando buiten de deur te houden. Want als álles is wat het is, dan geldt dat natuurlijk ook voor frustratie, jaloezie, of een van die andere typische, ‘lelijke’ menselijke trekjes die ons soms zo in de weg lijken te zitten. Als je écht wilt weten hoe het leven in elkaar steekt, wie je bent en vooral wie niet, dan ga je niks uit de weg. In mijn ogen is spiritualiteit in essentie het toppunt van moed, want het gaat om het vinden van de waarheid, hoe dan ook. En dat zou veel en veel belangrijker moeten zijn dan het najagen van een comfortabel, pijnvrij leven.

Roos Vonk schrijft in  Psychologie Magazine.
Met onze westerse behoefte aan beheersing en overwinning van al wat ons dwarszit, hebben we er een kunstje van gemaakt, een techniek om geluk te bereiken. Maar ‘zijn met wat er is’ betekent juist ook: zijn met de tegenslag, onrechtvaardigheid, afwijzing, onzekerheid en mislukking die óók bij het leven horen. ‘Verlichting’ zonder dat alles is een spirituele bypass, bochtjes afsnijden en de essentie doodleuk overslaan.

"Echt spiritueel inzicht is een bloei naar innerlijke stilte. Je begint je te verbinden met een diepere dimensie van zijn. Het is een andere intelligentie, een andere dimensie van liefde" - Adyashanti.

Jan Koehoorn schrijft over Advaita.

Toegepaste spiritualiteit is geen spiritualiteit

Advaita is een rare hobby. Je kunt er niet lid van worden, je leert er niets bij en je kunt het niet toepassen. Je hebt er niets aan, je schiet er niets mee op en je kunt er niets mee. Je wordt er niet beter van – ook niet slechter. Het is geen club, er zijn geen niveaus en je krijgt geen diploma of een rapport of een cijferlijst. Er zullen momenten zijn dat je denkt dat je het snapt, om een dag later weer met volkomen lege handen te staan.
Sommige mensen zullen zeggen dat het nihilistisch is, maar dat klopt niet. Alle dingen die ik net opnoemde gelden ook voor liefde, humor en kunst. We weten dat het om iets essentieels gaat, maar we kunnen het niet uitleggen of in een gedachtesysteem gieten. Zodra je het gaat proberen uit te leggen, merk je meteen dat het niet in woorden te vatten is.
Als je merkt dat je advaita van stal haalt op moeilijke momenten in het dagelijks leven, sla je de plank mis. Advaita is geen truc om alle vervelende momenten uit je leven te bannen. Als je verliefd bent, zul je niet snel zeggen: “ja, maar dat wordt toch ook gewoon waargenomen”? Dan ben je eenvoudig alleen dat: verliefd. Nee, we halen advaita alleen maar van stal bij angsten, woede, verdriet en al die andere dingen waarvan we geleerd hebben dat het ongewenst is.
Als je het toe kunt passen, is het geen advaita. Dan is het iets anders. 

Erik van Zuydam.
Het spirituele pad is niet een reis met een eindbestemming, het is een eindeloze vicieuze cirkel. Er is geen eindbestemming in de toekomst. Er is alleen maar dit tijdloze moment.

Tenslotte

Uw jas, Uw masker

'U bestaat,
maar geen stap,
geen beweging,
geen meditatie,
geen gebed
brengt mij dichter tot u.

Maar dan… dan…
… dat zou betekenen…
het enige dat…'.

Warme tranen rollen over mijn wangen.

'U zit op mijn huid!
Nee, u bént mijn huid!
Ik ben uw jas! Uw masker'.

Dat was vannacht.
Nu loop ik op straat
en ik zie
U
als ieder mens verkleed.

Niels Zwakhals.

Gedichten van Niels Zwakhals (bol.com)
Radiant mind van Fenner (bol.com).

Je gaat het pas zien wanneer je uitzoomt

Dood of de gladiolen?

Paul Smit is begenadigd spreker, neurowetenschapper en cabaretier. Met humor maakt hij alles duidelijk over niets. Zijn boodschap is even simpel, geruststellend als verontrustend, het is zoals het is. Wanneer het inzicht integreert dat alles aan het gebeuren is, dan komen veel piekergedachten te vervallen. Alles gaat vanzelf en er is geen sprake van een vrije wil. Dat slaat dood en dat is beslist voor even de bedoeling.
Op een van zijn websites schrijft hij dat het rapportcijfer van zijn presentatie over 7 Supercompetenties een rapportcijfer van gemiddeld 9,8 opleverde bij 150 deelnemers. Je zou verwachten dat de hele wereld aan zijn lippen hangt. En dat is nog niet het geval.
De boeken van Paul Smit zijn voor iedereen die moe is van het zoeken naar verlichting en en-en kan denken. Gelukkig is er leven na de dooddoener.

Van de uitgever over het boek “Uitzoomen” op bol.com.
Bijna iedereen is ingezoomd op een duale versie van de realiteit die ons doet geloven dat we een individueel leven leiden. Men heeft het gevoel te beschikken over vrije wil. Men denkt dat het mogelijk is de touwtjes in handen te krijgen en te houden. Maar hoe is het om uit te zoomen, om te ontwaken uit die droom, uit de nachtmerrie van verleden en toekomst en persoonlijke verantwoordelijkheid, met al zijn stress, gepieker en verkramping?
Paul Smit ging in gesprek met vrienden, vriendinnen en collega's over hun zoektocht en ontwaken, over de fasen waar ze doorheen gingen en de inzichten die ze met ons willen delen. Hierbij stond één vraag centraal: wat verandert er als er uitgezoomd naar het leven wordt gekeken?
Uitzoomen bevat zeventien interviews met bekende en minder bekende zoekers, coaches en leraren, waaronder Annette Raaijmakers, Jan Koehoorn, Joanika Ring, Guido Weijers, Arold Langeveld en Patrick Kicken.
Dit boek is geen rationele uiteenzetting van de non-duale zienswijze, maar richt zich op het ontwakingsproces. Dit ontwaken, oftewel het uitzoomen, is niet iets dat je kunt doen. Er zit immers niet eens een IK in je die iets doet, je bent aan het gebeuren. Wel kan het wakker worden op een gegeven moment plaatsvinden, meestal wanneer we na een lange zoektocht erachter komen dat blijvende bevrijding, rust en geluk niet in de wereld zijn te vinden.
Shakespeare zei ooit: 'het leven is een schouwtoneel en alle mensen zijn acteurs'. We spelen allemaal onze rol en niets in het toneelstuk kan anders gaan dan dat het gaat. Alles manifesteert zich spontaan waarbij het nooit anders kan zijn dan dat het is'.
Tot zover de uitgever.

Paul Smit gebruikt net als Eckhart Tolle het toneel als metafoor voor het leven, met muppets Stadler en Waldorff als cynische commentatoren. Ondanks zijn opvatting dat vrije wil niet bestaat kan het lezen van zijn teksten bevrijdend werken. U als lezer bent gewaarschuwd voor deze paradox! Zie ook deze video.

Alle boeken van Paul Smit op bol.com.

Hoogvliegen

Uitzoomen tot een absoluut perspectief met hallucinogene middelen, van verkramping naar vrijheid, deed oud-Apache piloot Peter Gordijn.
Van de achterkant van zijn boek.
De essentie van zijn bestaan werd hem in een eenheidservaring uiterst helder en volkomen logisch. De persoon en het persoonlijke perspectief verdampten tijdens deze glimp van de onbeschrijflijke eenheid van het bestaan.
Vanuit dit verschoven perspectief en in heldere en enthousiasmerende schrijfstijl laat de auteur de lezer ervaren hoe.
* Je je conditionering kunt leren doorzien.
* Je antwoorden vindt op de grote levensvragen.
* Je een einde kunt maken aan innerlijke verkramping.
* Je een speels en moeiteloos leven kan leiden.
Een enthousiasmerend en persoonlijk verslag van innerlijke omwenteling.
Het roer om: van rationeel helikopterpiloot tot mens die het leven neemt zoals het komt.
Inspirerend voor de lezers die op zoek zijn naar een grote verandering in hun leven en een bestaan zonder innerlijke verkramping.
Tot zover zijn uitgever.

Innerlijke verkramping is de spanning in een mens die optreedt wanneer het ego zich verzet tegen de kosmische dans.
De kosmische dans is het dynamische samenspel van alle verschijningsvormen.

Het absolute perspectief is de levensvisie die alles ziet als een onbeschrijflijke eenheid, beschouwd vanuit die onbeschrijflijke eenheid.

Peter Gordijn: Het absolute perspectief (bol.com).

Scheren langs de afgrond

De bevindingen van Peter Gordijn stroken 1 op 1 met mijn ervaringen over non-dualiteit, in dit blog beschreven, maar dan zonder hallucinogene middelen. Hij noemt het inzicht -dat alle levende wezens niet afgescheiden zijn van elkaar- met recht een paradigma verschuiving. Ik vind het belangrijk om zijn inzichten te delen omdat ik vermoed dat we globaal veel baat kunnen hebben van een weten dat we allemaal (mens en dier) niet alleen verbonden zijn, maar ook in positieve zin afhankelijk zijn. Er zijn vele wegen naar Rome om tot dat liefdevolle inzicht te komen, maar niet kunnen worden afgedwongen.

Het voordeel van een helicopterview is dat je overzicht hebt, het nadeel is dat je niet verbonden bent. Een helikopter moet weer naar de grond om bij te tanken. Het kost tijd om te leren switchen van niveaus, maar wie de investering doet leert hoe gemakkelijk en bevrijdend het is om dit kijken op meerdere niveaus tegelijkertijd en voortdurend op de automatische piloot te doen.

Over zijn Ayahuasca ervaring schrijft Gordijn het volgende.
"Het fascinerende is dat als je die ervaring van het verdwijnen van je individu zonder verkramping helemaal kunt toestaan, er een ervaring ontstaat die voorbijgaat aan je wildste dromen.
Het voelde voor mij echt als terugkeren naar 'de Bron', als een thuiskomen dat veel dieper ging dan het thuiskomen zoals we dat op aarde kennen. Ik voelde me lichter dan licht, vrijer dan vrij, het was er mooier dan mooi, vrediger dan vredig en het aardse liefde komt niet eens in de buurt van wat ik daar heb gevoeld. Het was een bevrijdend gevoel dat gepaard ging met extatische gelukzaligheid".

Het leven als een processie en dans

De Processie van Echternach is een katholieke optocht die al sinds de Middeleeuwen elk jaar op de dinsdag na Pinksteren gehouden wordt in de Luxemburgse stad Echternach. Tijdens de optocht zijn de deelnemers aan elkaar vastgemaakt met witte zakdoeken en springen in de maat van de processiemars naar voren, afwisselend op hun linker- en rechtervoet. Dit is in 1947 zo ingesteld omdat het toenmalige ritme (drie stappen naar voren en twee terug) voor chaos zorgde. De optocht wordt ook wel de Springprocessie of Dansprocessie genoemd.
Dit beeld is een mooie metafoor voor het leven, immers wie verzucht niet weleens (vaker) dat met elke beslissing en inspanning twee stappen vooruit en één achteruit wordt gemaakt.
De (katholieke) kerk is niet scheutig met het uitleggen van het waarom van haar rituelen en misschien is de processie van Echternach nooit als metafoor van het leven bedoeld, maar het helpt wel bij het aanvaarden van de traagheid van verbeteringen in het leven.
Het hangt er vanaf of je een optimist of een pessimist bent in de beleving van deze metafoor: ben je blij dat er netto vooruitgang is of baal je ervan dat het allemaal zo zinloos langzaam lijkt te gaan.
Wie terugkijkt op zijn leven, ziet vaak in de schijnbare chaos wel een lijn. Die lijn kun je zien en ervaren. Meditatie is een techniek om meer in contact te komen van de wijsheid van jezelf. Dat kan in stilte, maar ook in beweging. Sommigen zoeken zichzelf via de beweging en muziek die dans heet. Een voorbeeld is De Vijf Ritmes die door Gabriëlle Roth zijn ontwikkeld en die een bewegingsmeditatie vormen voor iedereen die van dansen houdt. De verschillende ritmes: vloeiend, staccato, chaos, lyrisch en stil vormen samen een golfbeweging (een ‘wave’), die helend werkt voor lichaam, geest, hart en ziel. Ze nodigen je uit om in beweging te komen, te luisteren naar je lichaam en je natuurlijke stroom en expressie te (her)ontdekken.

Een anonieme deelnemer aan de danslessen van een Nederlandse danslerares in de Roth-traditie –Thea Spanjer- schreef in gezondNU over de Vijf Ritmes onder meer.
Niemand danst mijzelf zo goed als ik.
Ik weet niet of ik nu de dans dans, of dat de dans mij danst.

Ontroerd van schoonheid

Kortom, mijn nieuwsgierigheid heeft het gewonnen van mijn angst. Met als uitgangspunt: als iets zoveel in mij los kan maken, heb ik er vast iets te leren. En dus heb ik me bij Thea aangemeld voor de cursus. Om voorbij de angst te gaan – en voorbij de overtuiging dat ik niet zou kunnen dansen. En daarmee veranderde er veel. Kwam er ruimte voor plezier. Om echt te genieten van de dans, van de andere dansers, van mezelf, van het leven!
En niet alleen het plezier is aangeraakt in de dans. Hoe meer ik dans, hoe meer ik in contact kom met mijn liefde, passie, woede, verdriet, sensualiteit, kracht en openheid. Raak ik ontroerd van de schoonheid in mezelf en in anderen. Zie ik wie ik in essentie ben. Leer ik leven vanuit een open hart, helemaal in contact met wat nu ís. En kan ik glimlachen als datzelfde hart weer even dichtslaat. Dát is voor mij dansend door het leven gaan.
Dansen in Zijn is voor mij helemaal in contact zijn met wat is. Wat er ook verschijnt, fijn of niet-fijn. Zolang het er helemaal mag zijn in de dans, krijgt het de ruimte om te veranderen, op te lossen. Tot er niets anders overblijft dan een continue stroom van beweging, waarin alles kan verschijnen om weer plaats te maken voor een andere sensatie.

Ego en synchroniciteit

Betekenisvolle gebeurtenissen vallen ons toe wanneer we ons houden aan de "drie schatten" van de Tao: eenvoud, geduld en mededogen. Naar mate die synchroniciteit toeneemt kan ook ons ego groeien en ten onrechte denken: het is geen toeval, ik ben de doener. En dan ervaren we helaas na twee stappen vooruit weer een stap achteruit en worden we hopelijk weer wat bescheidener.

Uit het boek Synchronisch leven van Deepak Chopra.

Stel je voor dat je meebeweegt met het ritme van de impulsen van een bewust universum.

Stel je voor dat je danst op het ritme van het universum.

Stel je voor dat de ritmes van je lichaam perfect op elkaar inspelen.

Stel je voor dat je lichaam een symfonie is.

Stel je voor dat jij de harmonie van het universum bent.

Stel je voor dat je telkens als je naar iets op zoek bent, aanwijzingen krijgt van het universum in de vorm van coïncidenties.

Stel je voor dat er een verband is tussen wat er in je dromen gebeurt en wat zich afspeelt in je dagelijks leven.

Stel je voor dat je bezig bent te transformeren en te evolueren tot een hoger wezen.

Stel je voor dat alle gebeurtenissen en alle dingen die je doet betekenis hebben en een doel dienen.

Stel je voor dat je bijdrage moet leveren aan de wereld.

Stel je voor dat het leven een vat vol coïncidenties is.

Stel je voor dat jou opvalt wat anderen wellicht niet opvalt.

Stel je voor dat jij de verborgen betekenis achter gebeurtenissen ziet.

Stel je voor dat het leven een overdaad aan piekervaringen biedt.

Stel je voor dat je uniek talenten hebt die je aanwendt ten gunste en ten dienste van anderen.

Stel je voor dat je geniet van spel en humor.

Zie ook de Kosmische Dans in het Absolute Perspectief in het boek van Peter Gordijn.