Wat laat Taoïsme ons inzien?

Wie de Tao zoekt om alles uit het leven te halen en meer te verdienen vindt weinig op zijn pad. En toch is daarmee niets te veel gezegd, want het Taoïsme vult de leegte aan in de balans van doen en laten. Die balans raken wij kwijt wanneer wij geluk alleen zoeken in het doen. Onze drukke levensstijl lijkt anders te suggereren, maar er is niets mis met doen, vooropgesteld dat je jouw heil zoekt in het (juiste) doen zelf en niet (doelgericht) als middel om steeds verder te reiken. Er is niets mis mee met jezelf te willen ontwikkelen of te willen groeien (beter nog: te rijpen) in bewustzijn als je maar (weer) in evenwicht komt.
Taoïstisch leven is (met enige moeite) juist handelen, en dat doe je door jezelf en andermans grenzen niet te forceren. Het inzicht in de Tao loopt niet via verstand, taal of andere intellectuele mechanismen en is alleen via intuïtie te verwerven.

Weten dat je niets nodig hebt om nu gelukkig te zijn is een bevrijdend en tegelijk frustrerend gegeven. Want waarom ben je dan nu niet gelukkig?

De oosterse filosofen accepteren dat sommige zaken ongrijpbaar zijn en ze hebben geen methode om gelukkig te worden, maar bevelen aan om te mediteren en zelfkennis te verwerven door jezelf te observeren. Dat betekent een zekere afstand nemen van het denken en voelen. Ook dit is een vorm van laten. Anders gezegd: ze bevelen aan om ruimte te maken voor iets wat niet binnen kan komen wanneer we van overtuigingen en emoties vervuld zijn. Die overtuiging kan zijn dat we ons zouden moeten identificeren met de waarheid van onze gedachten en emoties. Zijn gedachten en gevoelens dan niet waar? Misschien wel, maar ze zijn niet de hele waarheid.
We kunnen in balans komen wanneer we inzien dat we genoeg hebben aan onszelf en ons ego kunnen loslaten en oordeelvrij open staan voor (nieuwe inzichten via) anderen.
We doen er goed aan ons niet afhankelijk te maken van de erkenning van de ander, maar ons best te doen voor ons zelf en ook een ander van die kwaliteit te laten genieten. Ook dat kan door de “flow” geluk opleveren.

In onze westerse zegswijzen drukten we deze kennis al uit: het meesterschap toont zich in het weglaten; spreken is zilver, zwijgen is goud; muziek zit tussen de noten; een danser brengt rust in de beweging.

Hiermee drukken we uit dat je tegelijk weet waar je goed in bent en dat je ruimte (stilte) moet laten voor ........

Tao in het dagelijkse leven, zie deze video.
Zie ook: "Je kunt niets doen om gelukkig te worden".

Je kunt niets doen om gelukkig te worden

Wie bekend is met het begrip “Tao” weet dat de titel een optimistische paradox is. Het betekent dat je gelukkig kunt worden en er niets voor hoeft te doen. En omgekeerd: dat iedereen die moeite doet om het geluk te pakken vaak juist misgrijpt.
Geluk heb je soms en je kunt langdurig gelukkig zijn.

Gelukkig zijn is onze natuurlijke staat. Zijn we het niet, dan is het effectief om het weer te worden door de oorzaak daarvan weg te nemen.

"Geluk zit in het streven" zeggen wij in het westen, terwijl de filosofen uit het oosten zeggen dat je niet naar geluk moet streven. Hoe zit dat?
Het “niet doen” –wu wei- en “het doen door niet te doen” -wei wu wei- is een in het Westen slecht begrepen onderdeel van het Taoïsme. Dat komt omdat we van jongs af aan geleerd zijn dat “voor wat hoort wat en “je moet het verdienen” en “voor niets gaat de zon op”.
Wu wei is geen onverschilligheid of passiviteit. Het is weten wat te laten en dat in balans te brengen met het handelen (doen).
Het is ons ego dat wil handelen om een uitkomst af te dwingen, zelfs opofferen valt daar onder. Het ego is een op resultaat gericht mechanisme, maar dat is niet de Tao, niet de manier om gelukkig te worden. Waarbij Tao weer zonder methode, zonder manieren is.
Een musicus die virtuoos muziek wil maken zal lang moeten oefenen, maar moet zichzelf niet forceren om de discipline op te brengen om te gaan spelen. Het moet wel leuk blijven. Het beter leren spelen moet de bevrediging zelf zijn.
Eigenlijk moeten zaken vanzelf, van nature gaan. We zouden moeten gaan voor (de kwaliteit van) het proces (“doen oftewel handelen”) zonder ons druk te maken of we het einddoel halen (“niet doen oftewel laten”). Gaan voor het proces is het verschil met streven. Streef niet om het einddoel (geluk) te halen, maar ga op weg naar het doel en wees gelukkig met het op weg zijn.
Op deze weg moeten we weten waar de valkuilen zijn, hoe we kunnen voorkomen daarin te vallen (het zinloze streven). Dat is negatieve kennis: “weten wat je niet moet doen”. Positieve kennis, van Tao, van God, is een onmiddellijke, kortstondige ervaring, die niet in woorden kan worden uitgedrukt.

Wie dit proces toch goed kan beschrijven is Alan Watts. Alan W. Watts (1915 – 1973) was een Engels filosoof, schrijver, spreker, anglicaans priester, hoogleraar en beoefenaar van de vergelijkende godsdienstwetenschappen. Hij verdiepte zich met name in de filosofie van zen, het boeddhisme en het taoïsme, en heeft met zijn werk een belangrijke bijdrage geleverd aan de introductie en popularisering van Aziatische religie en filosofie in het Westen.
Hij publiceerde meer dan 25 boeken en vele artikelen over onderwerpen als identiteit, de uiteindelijke aard van de realiteit, hogere bewustzijnstoestanden, de zin en betekenis van het leven, godsbeelden en menselijk geluk. (Wikipedia, zie ook Youtube).

Valkuilen bij meditatie en spirituele groei

Wie de voordelen van mediteren wil genieten moet voorbereid zijn op een paradoxale ervaring: hoe harder je jouw best doet hoe minder je bereikt, maar ook hoe gemakzuchtiger je jouw doelen wilt bereiken, hoe minder je bereikt.
Doen door niet-te-doen en Leven in het Nu, het klinkt zo simpel om alleen maar te zijn, maar is het dat ook?
De techniek van mediteren is erop gericht om je geest te verlossen van onnodige gedachtes en hersenactiviteit, maar hoe harder je probeert geen onnodige gedachten te hebben, hoe harder ze aan je opdringen. “Denk niet aan een witte olifant”.
Je zou haast gaan twijfelen aan je mentale kracht en zelfbeheersing.
Om tot ontspanning te komen, probeer je tijdens een meditatie te focussen.
Deze focus kan zijn op onze ademhaling, een woord (mantra) dat we herhalen, sensaties in ons lichaam (ruiken, voelen, luisteren of proeven).

Hier zijn enkele veelvoorkomende valkuilen waar je op moet letten. 

• Het zoeken naar snelle resultaten. Meditatie en spirituele groei zijn processen die tijd en toewijding vergen. Als je te veel gefocust bent op het snel behalen van resultaten, kun je gefrustreerd raken en opgeven. 
• Het vermijden van pijnlijke emoties. Sommige mensen kunnen geneigd zijn om pijnlijke emoties te vermijden door te mediteren of zich te richten op spirituele groei. Dit kan echter averechts werken en je groei belemmeren. Het is belangrijk om ook de moeilijke emoties te erkennen en te accepteren. 
•  Het vasthouden aan dogma's. Sommige mensen kunnen dogma's of rigide overtuigingen vasthouden over spirituele groei, meditatie of religie. Dit kan leiden tot dogmatisch denken en het vermijden van nieuwe ideeën en perspectieven. 
• Het vergelijken van jezelf met anderen. Het vergelijken van je eigen meditatie- of spirituele praktijk met die van anderen kan leiden tot gevoelens van minderwaardigheid of superioriteit. Het is belangrijk om je eigen pad te volgen en niet te veel te vergelijken met anderen. 
• Het verwaarlozen van je dagelijkse verantwoordelijkheden. Meditatie en spirituele groei mogen niet ten koste gaan van je dagelijkse verantwoordelijkheden, zoals werk, relaties en persoonlijke verzorging. Het is belangrijk om een gezonde balans te vinden tussen je spirituele praktijken en je dagelijkse leven.

Eckhart Tolle, een spiritueel raadsman, beveelt (net als alle meditatiecoaches) aan om gedachten en sensaties die opkomen tijdens het mediteren gewoon te laten zijn. Het gaat er Tolle om open te staan voor wat het bewustzijn binnenkomt in de ruimte of pauze tussen deze gedachten en sensaties. Wat dat is, is voor iedereen persoonlijk, maar paradoxaal volgens Tolle ook universeel. Voor wie het niet lukt om open te staan en blijft hangen (rond”tollen”) in negatieve gedachten heeft Tolle het begrip pijnlichaam geïntroduceerd, een soort oud zeer, dat hij koppelt aan het ego. Beiden zijn een soort negatieve energie opgebouwd uit oude pijnen en kwetsuren. Zij proberen te groeien in het nu omdat zij schreeuwen om verwerking.

De kunst is deze groei toe te staan zonder je daarmee te identificeren. Het ego en het pijnlichaam zijn geen realiteit, maar proberen dit te worden en houden je vervolgens af van wat reëel is in het nu. De reden dat je dit risico loopt komt omdat het "ware" zelf "vormloos" is en voortdurend zoekt naar vormen waarmee het zich kan identificeren. Door dit proces te observeren, zonder identificatie, en ruimte te maken voor wat er meer is, groeit het bewustzijn. Tolle noemt dit het nieuwe bewustzijn. Oefeningen om identificatie los laten laten je de vraag stellen "Wie ben ik?" en laten je ontdekken dat het goed leven is zonder een concreet antwoord.

Deze fenomenen maken mediteren en spirituele groei zo lastig: twee stappen vooruit, een stap achteruit. Lastig des te meer wanneer je er sensationele verlichtingservaringen van verwacht. Mogelijk zijn die ervaringen er, maar ook dan is het zaak om je er niet mee te identificeren om de spirituele groei niet te frustreren. Dit soort ervaringen (ook soms in de ruimte en de stilte van de natuur beleefd) vallen je toe en kunnen niet met je verstand worden opgeroepen. Het ego zou wel willen, maar moet constateren dat het gebeurde door niet te doen.

Meditatie is een oefening in het niet doen.

Zie ook deze video van Eckhart Tolle.
Meer lezen over Tolle? Klik hier of op de tags en steekwoorden hieronder.