Vrijheid en universele wetten

Marja de Vries is auteur van De hele olifant in beeld.
Volgens haar zijn er zeven universele wetten.

1. Alles dat bestaat komt voort uit één en dezelfde Eenheid of Bron.
2. In het universum bestaan verschillende niveaus van werkelijkheid. Dezelfde universele principes zijn werkzaam op al deze verschillende niveaus en daarom bestaat er eenheid en heelheid in het universum als geheel.
3. Alles vibreert en is beweging, omdat alles dat bestaat energie is. Energie volgt de weg van de minste weerstand. Wanneer energie vrij kan stromen wordt met een minimum aan inspanning een maximum resultaat geboekt.
4. Alle tegenstellingen kunnen verzoend worden 'op een hoger niveau' in de vorm van een synthese, die meer is dan de som van de delen.
5. Groei verloopt niet lineair, maar als een spiraalsgewijs proces. Ontwikkeling voltrekt zich niet geleidelijk, maar kent chaotische periodes, die voorwaardenscheppend zijn voor het ontstaan van ingrijpende veranderingen.
6. Dat wat we waarnemen als de fysieke werkelijkheid zijn de zichtbare gevolgen van niet-zichtbare oorzaken. Synchroniciteit is het multidimensionale feedbacksysteem, waarbij we de gevolgen van wat we met onze intentie hebben veroorzaakt, herkennen als een betekenisvolle gebeurtenis. Naarmate ons bewustzijn ruimer wordt, nemen we deze synchroniciteit vaker bewust waar.
7. Alles in het universum is samengesteld uit twee schijnbaar tegengestelde, actieve beginselen. Deze twee actieve beginselen bestaan als talloze verschillende paren met hetzelfde grondpatroon van uitbreiding en samentrekking en worden vaak aangeduid als het mannelijk en het vrouwelijk principe. Het mannelijk principe - uitbreiding - is naar buiten gericht. Het vrouwelijke principe - samentrekking - is naar binnen gericht. Deze twee tegengestelde krachten werken in partnerschap en wanneer ze niet verstoord worden, creëren ze een staat van dynamisch evenwicht.

Marja de Vries zou deze principes graag verweven in het onderwijs. Zij wil een cultuur creëren waarin kinderen in plaats vanuit een dualistisch wereldbeeld opgeleid worden vanuit een holistisch wereldbeeld.

In deel 1 van dit video-interview zegt zij: "Als we weten hoe groot de invloed is van overtuigingen op het leven, functioneren en presteren van kinderen, dan kunnen we dat bewuster aanwenden door positieve overtuigingen te hebben. Wanneer we focussen op de essentie van wat een kind is, dan nodigen we een kind uit om met die essentie naar buiten te komen".

“Er zijn culturen, waarbij de gemeenschap bij ieder kind wat geboren wordt vanaf de eerste dag weet wat dit kind komt doen. Ze geven dat kind een naam dat weergeeft wat het unieke talent is wat het kind komt doen. De hele gemeenschap gaat helpen zodat het kind dat optimaal kan ontwikkelen.
Daar loop ik warm voor, daar zet ik mij voor in. Dat zou je geluk kunnen noemen. Als dat wat je doet het liefst is wat je zou willen doen en het draagt ook nog bij aan het welzijn van anderen, wat wil je nog meer?”
Een antwoord zou kunnen zijn "vrijheid". Waarom niet elk kind gunnen om zelf uit te zoeken waar het eigen talent ligt en zelf te laten kiezen waarvoor het zich inzet?

Volgens de Vries worden kinderen in balans geboren, maar opgevoed door volwassenen die niet meer in balans zijn. Als gevolg raken kinderen ook uit balans.

Haar boek leest gemakkelijk, maar geeft -in tegenstelling tot wat je van wetten mag verwachten- weinig concrete handvatten. Marja de Vries studeerde biologie en ecologie en werkte tien jaar als textielkunstenares. En dat laatste hangt mogelijk samen met de lappendeken van inzichten, die zij schetst.

Erik van Zuydam

Wat er gebeurt met bewustzijn na de dood? Niets... Met bewustzijn is nog nooit iets gebeurd, en er zal nooit iets mee gebeuren, niet voor, tijdens of na de dood. Bewustzijn is het enige waar nooit iets mee gebeurt. Het is de onaantastbare stille ruimte waarin alles wat ‘gebeurt’ plaatsvindt. En zodra je beseft dat je deze stille ruimte bent, dan weet je dat jou niets kan gebeuren.

Ontwaken voorbij ego en pijnlichaam

Volgens boeddhist Eckhart Tolle draagt ieder mens een erfelijke blauwdruk voor stoornis in zich. Hij wijst daarvoor het ego aan. Het ego is identificatie met gedachtevormen. Veel mensen die dit bij hem lezen proberen het ego kwijt te raken of de bron van het weten te verleggen van het verstand naar het gevoel. Maar dat is het paard achter de wagen spannen. Het menselijke ego heeft een functie bij de groeifase in het volwassen worden tot een autonoom individu. Een gezond ego verlegt grenzen waar dat kan en mag. Eventuele ontsporingen van het ego zijn pas aan de orde wanneer iemand zijn ego te groot laat worden of zich ermee identificeert. Zo van “ik ben belangrijk, want ik ben de baas van …”. En dan nog, ieder mens mag zichzelf zo belangrijk vinden als hij zelf wil. Jezelf waarderen is verstandiger dan jouw eigenwaarde van de erkenning door een ander te laten afhangen. Iemand met groot ego loopt vooral het risico dat hij geïsoleerd raakt. Waar het omgaat is of iemand met een groot ego er ook consequenties voor anderen uittrekt voor zijn handelen. Zo van “omdat ik belangrijk ben, moet je mij gehoorzamen of hoef ik geen rekening met jou te houden”.

Een dergelijk gestoord ego schiet zijn doel voorbij en maakt onschuldige slachtoffers. Als collectief bedreigt het zelfs het voortbestaan van de planeet door het uitputten van haar reserves en niet duurzaam te leven. Het is dezelfde stoornis (groeidwang) die een kankercel laat zien omdat het als enig doel heeft om zichzelf te vermeerderen. Het heeft er geen weet van dat de eenzijdige gerichtheid op groei zijn eigen ondergang bewerkstelligt omdat zo het lichaam waar het onderdeel van uitmaakt vernietigd wordt.

Zoals een echt boeddhist betaamt, veronderstelt Tolle niet het bestaan van een ziel, maar een God die het Zijn is op de achtergrond in elk levend wezen.
Wat het ego zoekt en waar het zich aanhecht zijn surrogaten voor het Zijn, wat het niet kan voelen en (be)grijpen. Het ego verwart het "hebben" met Zijn en is daarom gericht op het verzamelen van materie en status. Ook de kwaliteit van een verbinding aangegaan vanuit het ego is discutabel. Door het ego opgewekte positieve emoties hebben hun tegendeel al in zich en kunnen daar gemakkelijk in veranderen. Wat ego bijvoorbeeld liefde noemt is bezitsdrang en een verslavend zich vastklampen dat in een seconde in haat kan veranderen.
Negatieve emoties die je niet totaal onder ogen ziet en ziet zoals ze zijn op het moment dat ze bij je opkomen, lossen niet helemaal op. Ze laten een rest van pijn achter: oud zeer. Op den duur vormen ze een energieveld dat in de cellen van jouw lichaam leeft. Tolle noemt dit het pijnlichaam. Hij vermoedt ook het bestaan van een collectief pijnlichaam dat zelfs in het DNA is gecodeerd, zodat het overerfelijk is.
Het pijnlichaam voedt zich met negatieve gedachten en is verbonden met het ego. Ze zijn wederzijds afhankelijk en zijn erop gericht te groeien of minimaal zichzelf in stand te houden en eventueel een tijdje ondergronds te gaan om te overleven. Voor wie zich identificeert met het ego en het pijnlichaam is het verleden en de toekomst belangrijker dan open te staan voor wat er zich nu voordoet.

Aan de ene kant kan het besef van het pijnlichaam en het erkennen van de negatieve patronen en onverwerkte emoties die het kan veroorzaken, iemand helpen bewuster te worden van hun eigen lijden en de mogelijkheid bieden om ermee om te gaan.

Aan de andere kant kan het idee van een afzonderlijk "lichaam" van pijn ook het risico met zich meebrengen dat mensen zichzelf identificeren met dat concept en het als een vaststaande entiteit beschouwen. Dit zou dan een vorm van zelf in stand gehouden lijden kunnen zijn, vergelijkbaar met hoe onverwerkte hechtingen en identificaties lijden kunnen voeden volgens boeddhistische filosofie.

Tolle ziet angst, hebzucht en honger naar macht als psychische drijfveren achter oorlogen tussen naties, stammen, religies en ideologieën en als de oorzaak achter continue conflicten in persoonlijke relaties. Wanneer een mens zich identificeert met zijn ego leiden de drijfveren tot foute interpretaties van een situatie, terwijl hij het goed bedoelt. Wat volgens Tolle beter werkt is de goedheid te vinden die al in jou en de ander zit. Die manier van kijken noemt hij het ontwaken in een nieuw bewustzijn.
Liefde is dan het zien van de eenheid (non-dualiteit) in Zijn van al wat leeft in alles en iedereen. Een liefdevolle verbinding op Zijnsniveau kan helend werken. Door de krachtige en versluierende werking van het ego is zoiets gemakkelijker gezegd dan gedaan. Illusies van ware liefde liggen altijd op de loer.

Het opgeven van jouw bezittingen, behoeftes en verlangens bevrijdt je niet automatisch van de schaduwkant van jouw ego. Door jezelf te observeren maar het ego geen aandacht meer te geven zet je het buitenspel. Het ego heeft zo zijn best gedaan om jou af te scheiden en te maken tot een vrij individu, dat het zich verzet tegen de gedachte dat je onlosmakelijk verbonden zou kunnen zijn met iets zo machtig en ongrijpbaar als God is.
Innerlijke verdeeldheid, een gevoel van afgescheiden zijn dat veroorzaakt is door het niet beseffen van de oorspronkelijke natuur (non-dualiteit, de eenheid met God), wordt als het kernpunt van de pijn beschouwd, onbedoeld verergerd door succesvol vrijmaken door het ego.

Het begin van de transformatie van het bewustzijn ligt in het bewust worden en bewustzijn van gehechtheid. Je wordt je bewust van je wezenlijke identiteit als vormloos, als een alles doordringende Tegenwoordigheid, van Zijn dat er was voor alle vormen en voor alle identificaties.
De werkelijkheid bestaat uit vorm en ruimte. Wie denkt dat de essentie alleen begrepen kan worden met zintuigen, verstand en emotie is gevangen door het ego en voor hem blijft het essentiële verborgen.
Bestaan is de voorgrond van het leven, Zijn is als het ware de achtergrond. Het bestaande verandert, het Zijnde blijft bestaan.
Spiritueel ontwaken houdt in dat je je bewust wordt van de werking van de innerlijke ruimte en stilte door je niet te laten afleiden door vormen en gedachten in de voorgrond. Je neemt dan waar tussen jouw gedachten door en je ervaart schoonheid en kwaliteit van binnenuit, zoals muziek tussen de noten zit en de danser rust in de beweging.
Geluk en vreugde stromen –vrij- uit deze bron. Observeer dit zonder te benoemen, labelen of te oordelen. Doe je dit wel dan loop je kans dat het ego de regie weer overneemt.

Door een volledige aanvaarding van de vorm van het Nu raak je inwendig afgestemd op de ruimte. Deze vorm heet Tegenwoordigheid en wordt gekenmerkt door balans en evenwicht.
Bewustzijn is de ruimte waarin het denken bestaat wanneer die ruimte zich bewust is geworden van zichzelf. Het is zich ervan bewust wanneer te doen en wanneer te laten. Spreken (doen) is zilver en zwijgen (laten) is goud. Het gaat om inzicht en dat is voor iedereen direct en moeiteloos beschikbaar. Het geheel kan door de aanvaarding (van wat er nu is, ook de schaduwkant) integer handelen door jou, zodat angst, hebzucht en honger naar macht verdwijnen.
Non-duaal bewustzijn is de helende ervaring dat we allemaal één zijn, althans niet-twee, om dooddoeners te voorkomen..

De vorige paragraaf is ietwat cryptisch. Tolle pleit ervoor om twee dingen tegelijk te doen: een stapje terug om jezelf goed te observeren en alles wat er bij je binnenkomt en een stapje vooruit door alles te accepteren wat er nu is zonder identificatie (maar te stoppen bij "ik ben"). Deze paradox zit ook in de oproep om jezelf te verliezen om jezelf te worden. Door de negatie of door jouw schaduwkant te omarmen kan het getransformeerd worden. Het ego maakt vrij en verbindt, maar zal (in spirituele zin) moeten worden geofferd, het verbindende deel (ik) gelukkig niet.

Meer lezen over hoe Tolle dit en andere concepten bedoelt? Klik op de labels onderaan.
Het concept van "offeren van het ego (ik)" wordt bijvoorbeeld benadrukt door Philip Renard.





Alexander Zöllner heeft een handboek geschreven over non-duale coaching en therapie. Hij schrijft over het ego:
Ego met al zijn denkbeelden, angsten, verlangens en verdedigingsmechanismen is ten diepste een overlevingsstrategie die ontstaan is in reactie op wat het als bedreigend voor zijn voortbestaan herkend heeft. Ego louter als een constructie zien, er non-duale concepten tegenover plaatsen of pogingen doen om ego 'op te voeden', kunnen we herkennen als manipulaties en daarmee een ontkenning van zijn bestaan. Evenmin kan ego losgelaten worden, want wie anders dan ego zou dit moeten doen? De enige weg om met ego om te gaan is geen weg, maar een manier van zijn, namelijk de volledige en onvoorwaardelijke aanvaarding van het verlangen van het ego naar erkenning van zijn bestaan en wat het daarin heeft ervaren.

Heling heeft betrekking op de realisatie en aanvaarding van de inherente verbondenheid met alles en iedereen. We zijn op individueel niveau uiterst 'gewoon' en staan op geen enkel niveau apart van iets anders en zijn tegelijk een hoogst unieke uitdrukking van non-duaal Bewustzijn.

Zelfrealisatie gaat ook om het inzicht in deze paradox.

Basisprincipes van spiritueel ontwaken uitgelegd door Adyashanti

Adyashanti is een Amerikaan die spiritueel leider is geworden en die gewoonlijk zeer omstandig uitlegt hoe mensen spiritueel kunnen ontwaken.
Een mens wordt van jongs af aan verteld dat hij of zij een bepaald identiteit heeft of kan verwerven door zijn best te doen om het te verwerven buiten jezelf. Het wordt een egoïstische waarde van waaruit mensen handelen (competitie, slachtoffergedrag, wens om geliefd te zijn), maar die spirituele ontwikkeling in de weg staat.
Lijden is niet veroorzaakt door bepaalde invloeden of mensen buiten jezelf, maar door identificatie met bepaalde, fictieve patronen van denken. Een voorbeeld van zo’n patroon is het ego, dat denkt het afgescheiden is van anderen of een geheel. Het ego zoekt rust, vrede en geluk in de wereld buiten zichzelf en verliest telkens de grip daarop, nadat het denkt het te hebben gevonden.
Neem niet aan zeker te weten wie of wat je bent, maar wees bereid het antwoord open te laten.
Ontwaken tot je ware aard als spiritueel bewustzijn (conscious spirit) voorbij het ego gaat samen het doorbreken van het patroon van en identificatie met denken, zonder je te distantiëren van het denken of het ego.
Het spiritueel bewustzijn bestaat, is aanwezig, maar is zonder vorm. Het is ongrijpbaar en niet met de zintuigen waar te nemen. Het kan bewust worden van zichzelf.
Welke waarden zijn wel waardevol in spiritueel bewustzijn?
Voorbeelden zijn waarachtigheid, bewust zijn van eenheid, vrijheid voor alles wat leeft, vrede, dankbaarheid, liefde.

Wanneer begint het ontwaken van spiritueel bewustzijn?

Spiritualiteit lijkt nauwelijks besteed aan jong volwassenen. Zij zijn bezig met grenzen te verleggen en zelf alle ruimte in te nemen die geboden wordt. Wat moet een puber met stilte, leegte en het je niet identificeren met je eigen ego? Dat levert toch geen winst, winnen, genoegdoening, extra kracht of geld op? Ze willen en-en, maar wel één waarheid.
Voor een puber zijn verzet, snel schakelen en een cool imago de aspecten van ware vrijheid. Zij nemen vooral hun verantwoordelijkheden licht. Volgens Boeddhist Eckhart Tolle zijn je niet verzetten, niet oordelen en onthechting aspecten van ware vrijheid en verlicht leven. Ook een vorm van lichte verantwoordelijkheid, trouwens.

Wat maakt dat iemand zich begint te af te vragen of er meer is tussen hemel en aarde?
Een pasgeborene begint zijn leven nog helemaal onbewust, maar wel verbonden met alles en niets. Een jong volwassene begint zich af te scheiden en is net in vorm gekomen terwijl zijn ouders, eerder dan zij willen, zich ervan bewust worden dat alle vorm niet alles (meer) is. Er komt (nog meer) behoefte aan balans en aan het laten van ruimte voor een ander en het waarderen van stilte om te horen wat er meer is. Maar dit verschil is niet zwart-wit, er zijn ook veel in wie het spirituele bewustzijn nooit ontwaakt. Zij proberen hun leven lang het ongrijpbare te (be)grijpen, aan hun status vast te houden of blijven bang dat ze er alleen voorstaan en het niet zullen redden.
Het inzicht, dat er meerdere waarheden naast elkaar kunnen worden gezien, komt langzaam. Een paradox is niet meer onbestaanbaar, bijvoorbeeld dat het enige dat vaststaat is dat niets vaststaat. Alles verandert en het enige dat je kunt doen is “zijn in het nu”. Bij het verleden kun je niet meer komen en de toekomst blijft altijd in het verschiet.
Tot nu toe alleen nog maar clichés en nog geen spirituele overwegingen. Ook het inzicht dat het sympathiek en constructief is om je ego voor een ander (al is het alleen maar voor jouw nageslacht) opzij te zetten is nog steeds gewoon de menselijke maat.
Het spirituele begint bij de gedachte dat het ongrijpbare met reden ongrijpbaar is en dat in het loslaten de mogelijkheid tot verbinden ligt. Dat het Zelf misschien niet zelfstandig bestaat, maar dat een verbinding naar een hoger, universeel Zelf wel tot de mogelijkheden behoort. Dat door je jezelf te openen je naar binnen en naar buiten kunt laten stromen wat wezenlijk is. Dat jij niet de scheppende bent, maar dat een schepper zich via jou manifesteert. Dat een hogere macht zou kunnen bestaan, maar dat die niet voor jouw karretje is te spannen en dat jij mogelijk wel bereid bent om dat wel voor een hoger doel te doen. Dat jouw gedachten en gevoelens wel hun functie hebben, maar dat zin en harmonie ook vorm krijgen in de stilte en in een evenwaardige communicatie met anderen.
Het begin van spiritueel bewustzijn is soms een vorm van genade, waar velen naar op zoek zijn en wat bij het stoppen met zoeken soms aan enkelen wordt gegeven. Wanneer je jouw bewustzijn afstemt op het grotere geheel komen behulpzame en synchronistische gebeurtenissen en zinvolle toevalligheden op jouw pad. En dan weet je dat het spirituele bewustzijn is begonnen te ontwaken.

De boeken van Eckhart Tolle (bol.com).

Doorschieten met NLP

Met neurolinguïstisch programmeren (NLP) programmeer je jouw brein met taal om zich goed te voelen. Het is een alternatieve vorm van psychotherapie die overigens niets met neurolinguïstiek (taalwetenschap) te maken heeft.

Op Wikipedia.
Volgens vele wetenschappers en psychologen ontbreekt een wetenschappelijke onderbouwing voor de claims van NLP, zowel voor de effectiviteit als voor de onderliggende theorie (Heap, 1988; Sharpley, 1984, 1987. NLP kan geclassificeerd worden als een pseudowetenschap, aangezien vaak beweerd wordt dat het op wetenschappelijke gronden is gebaseerd, terwijl het niet voldoet aan de gebruikelijke eisen van wetenschappelijke ondersteuning, reproduceerbaarheid en falsifieerbaarheid (Lilienfeld et al., 2004).

Hoe kan het dat NLP teleurstelt, immers de bedoelingen zijn zo mooi?
Wie deze videonieuwsbrief bekijkt kan beginnen te beseffen waarom NLP ondanks de enthousiaste aanbeveling mogelijk niet (lang) werkt.

Arend Landman schrijft over NLP op zijn blog.
NLP zorgt voor een nieuwe kijk op de werkelijkheid, voor out of the box denken. Een nieuwe kijk of perceptie geeft nieuwe mogelijkheden om jouw doelen te bereiken. NLP zorgt voor nieuwe communicatieve vaardigheden zodat de communicatie met anderen effectiever verloopt. NLP leert je minder snel te oordelen. Zowel over jezelf als over anderen. Met NLP wordt je wereld groter. Met NLP kun je onder ander het volgende bereiken:
• Snel goed contact opbouwen met anderen.
• Verbeterde communicatie met anderen en jezelf.
• De mogelijkheid anderen te inspireren en te motiveren.
• Het beter kunnen managen van emoties en persoonlijke rust.
• Afleren van improductief gedrag en onwenselijke gewoonten.
• Omzetten van beperkende overtuigingen naar versterkende overtuigingen.
• Verhoging van creativiteit.
• Verbeterde leervaardigheden.
• Loslaten van destructieve relaties en het opbouwen van constructieve relaties.
• Krachtige coachingstechnieken om anderen te helpen hun doelen te bereiken.
• Meer geloof in jezelf en je kunnen.
• Ontdekken of versterken van jouw levensdoel.
Tot zover Landman. 

Dat klinkt bijna te mooi om waar te zijn. De reden waarom wordt duidelijk in het vervolg van de tekst.
NLP heeft als uitgangspunt dat de hersenen werken als een computer. De hersenen voeren programma’s of mentale instructies uit in een bepaalde volgorde. NLP meet en identificeert de fysiologische staat (houding etc.) en de mentale strategie die iemand gebruikt op een bepaald tijdstip, en geeft daarna specifieke informatie om de fysiologie en mentale strategie te verbeteren zodat een gewenst eindresultaat ontstaat.
Tot zover Landman.

De analogie tussen hersenen en computers is slechts beperkt geldig en inderdaad geen wetenschappelijke onderbouwing. We kunnen snelle en krachtige computers bouwen en inzetten. Computers kunnen niet moe worden. Zolang ze goed gekoeld worden, functioneren ze. Menselijke hersenen kunnen overbelast worden. Het is beter om ook het hoofd koel te houden.
Wie de video bekijkt en Landman leest zal beseffen dat wie NLP inzet om zichzelf tot het uiterste te verbeteren in de valkuil belandt om uit balans te geraken. Net als de bekende NLP-er Emile Ratelband is de praktijk van NLP vaak over de top.
Wie het onderste uit de kan wil hebben, krijgt het deksel op zijn neus.

Een van de zwakke punten van NLP is dat het gebrek heeft aan wetenschappelijke validatie. NLP is ontwikkeld als een praktische en pragmatische methode om verandering te bewerkstelligen, maar er is weinig wetenschappelijk bewijs om de effectiviteit ervan te ondersteunen. Hoewel er enkele onderzoeken zijn uitgevoerd die suggereren dat NLP-technieken kunnen helpen bij het verbeteren van bepaalde vaardigheden en het verminderen van symptomen zoals angst en fobieën, is er nog geen overtuigend bewijs dat NLP op zichzelf effectief is.
Een ander zwak punt van NLP is dat sommige van de claims en technieken controversieel kunnen zijn. Sommige critici beweren dat sommige NLP-technieken gebaseerd zijn op pseudowetenschap en dat sommige claims van NLP-beoefenaars niet worden ondersteund door wetenschappelijk bewijs. Er is ook bezorgdheid geuit dat sommige NLP-technieken kunnen worden gebruikt om mensen te manipuleren en te beïnvloeden, wat kan leiden tot misbruik van deze technieken.
Tot slot is een ander zwak punt van NLP dat het een ongereguleerde en ongestructureerde praktijk is. Er is geen centrale autoriteit die NLP reguleert of accrediteert, wat kan leiden tot variatie in de kwaliteit van de training en de beoefenaars van NLP. Er zijn ook verschillende interpretaties en toepassingen van NLP, wat kan leiden tot inconsistenties in de praktijk.

Deugden en hoofdzonden

Een hoofdzonde is een essentiële zwakte oftewel een ontbrekende deugd. Volgens de katholieke kerk liggen deze aan de basis van vele andere "zonden". Je hoeft niet gelovig te zijn om eens na te denken over de krachten die spelen bij de zwaktes en de poging om daarin een balans te vinden. Er zitten nu eenmaal aantrekkelijke kanten aan deze zwaktes.

Een voorbeeld van een deugd is wijsheid. Wijsheden liggen vaak neergelegd in spreekwoorden.

Guus Martens schrijft over praktische levensvragen. In dit blog twee voorbeelden van zijn boeken over de wijsheid in spreekwoorden en over de zeven hoofdzonden.

Wat Jantje is, zal Jan worden. Zo maar een spreekwoord uit de rijkdom van talloze spreekwoorden die door de eeuwen heen zijn ontstaan. Een spreekwoord is de neerslag van wijsheid. Een wijsheid die zich heeft gekristalliseerd in een kernachtige uitspraak, die je niet alleen makkelijk vasthoudt, maar je ook aan het denken zet. Zo laat de titel van dit boekje zien, dat je in de loop van het leven verandert, maar toch dezelfde blijft.
In onze hectische tijd is er veel behoefte aan bezinning. En bezinning leidt hopelijk tot wijsheid. Door je bezig te houden met de betekenis van spreekwoorden kun je op een eenvoudige manier de wijsheid binnengeleid worden.
In dit boekje zijn spreekwoorden verzameld die je de mogelijkheid geven om over alledaagse situaties en levenservaringen na te denken en zo tot meer zelfkennis en wijsheid te komen.



De zeven hoofdzonden blijven door de eeuwen heen boeien. Ze zijn de meest in het oog lopende gedragsvormen die het eigen leven en dat van anderen kunnen verstoren, en die je niet zo makkelijk onderkent. Het liefst zou je ze negeren. Ze tonen vaak de zwakheden waarop anderen je aanspreken. De hoofdzonden zijn een raster om eigen gedrag en dat van anderen aan de kaak te stellen. Toch hebben sommige ook aantrekkelijke kanten, denk aan wellust en gulzigheid. Andere, zoals jaloezie en woede, zijn zonder meer lastig voor anderen en jezelf. Maar de omgang met mensen die lijden aan hebzucht of hoogmoed, kan een verschrikking zijn. De meest rampzalige ondeugd echter is die van de onverschilligheid. In dit boek worden de zeven hoofdzonden beschreven als misvormde deugden en wordt de ellende die ze je bezorgen aan de orde gesteld, maar ook hoe je ze omvormt tot ware deugden die je tot een aangenaam mens voor anderen maakt en tot geluk leiden.

Liefde en vrijheid als stuwende krachten

Organismen zijn het resultaat van miljoenen jaren ontwikkeling. Op allerlei niveaus leidde dat tot specialisatie en samenwerking. Er wordt gescheiden (ontbinden) en er komt samen (verbinden) in een eindeloze cyclus van leven en dood.
In de natuur zie je veel bijna gelijke helften, bijvoorbeeld de gespiegelde linker- en rechterkant van een lichaam. De natuur zit vol van twee-eenheden, met gescheiden functies, zoals het para(sympatische) zenuwstelsel en de grote en kleine bloedsomloop. Een twee-eenheid vormen ook man-vrouw of de twee hersenhelften. De twee onderdelen van de eenheid vormen krachten, die soms samen- en soms elkaar tegenwerken.
Het lijkt wel of in de natuur vrijwel alles dubbel wordt uitgevoerd en met terugkoppelingen om een balans te zoeken. De functie is bijvoorbeeld het vinden van het evenwicht of het schatten van afstand of richting, deels is het om functies over te nemen als er één uitvalt. De mens bestaat uit lagen als cellen en organen, die ieder hun eigen functie hebben, maar een gemeenschappelijk belang hebben om te overleven, zoals de spijsvertering, de slaap, alertheid en de angst. Een ander doel van de tweedeling is dat het individu op een bepaald niveau een verantwoorde keuze kan maken. Op het niveau van de geslachtsorganen is er geen voorkeur voor wie een nieuw leven creëert. De zaadcel die het eerst komt, mag de eicel bevruchten. Het zijn man en vrouw die als bezitters van het lichaam -op een niveau hoger- de keuze hebben om zich voort te planten. Gelukkig is voor die keuze vaak een positieve reden, met andere woorden een keuze voor een baby uit liefde. Die liefde is nodig om de energie op te brengen om voor het kind te zorgen. Liefde speelt geen rol bij lichaamscellen of –organen. Er is in de natuur veel onverschilligheid en morele overwegingen zijn meestal afwezig. Overleven van de soort is belangrijk en ook de evolutie lijkt haar agenda te hebben, namelijk ontwikkeling van kwaliteit.

Zo zit het ook in de ontwikkeling van de persoon(lijkheid). Een bevruchte eicel loopt in grote lijnen een aantal stadia uit de voorgaande generaties van wormen tot vissen van vele miljoenen jaren terug door. Een pasgeboren baby is eerst nog één met zijn omgeving, ongescheiden. Als een koning(in) wordt hij/zij in de paradijselijke watten gelegd, omdat het zelf nog niets kan. Ouderliefde maakt dat de ouders er zoveel moeite voor hun spruit over hebben en daarnaast heeft de kleine nog iets vertederends over zich om die liefde te belonen.
Van een vanzelfsprekende en natuurlijke gebondenheid groeit de mens eerst naar autonomie en tijdens dat proces oefent hij af en toe het maken van een verbinding bijvoorbeeld door verliefd te worden of een baantje te zoeken. Zijn hele leven zal de mens keuzes moeten maken die op een abstract niveau neerkomen op scheiden of verbinden.
Als peuter ontwikkelt de mens zijn ego. Dat is de drijvende kracht die hem doet afscheiden van zijn omgeving. Die autonomie kan prettig zijn, maar is soms ook onzeker en moet niet te ver worden doorgevoerd. Mensen met een groot ego zijn snel uit balans en lijden veel. “mensen die VOL van zichzelf zijn, zijn snel beLEDIGd”. Voor de wat ouderen is het aantrekkelijk om hun ego weer wat los te laten. Immers zij worden zich meer en meer bewust van hun kwetsbaarheid en sterfelijkheid. In die fase is acceptatie van de eindigheid van het leven de uitdaging.
Je onthechten van je ego doe je door in contact te komen met je Hogere Zelf en te leven vanuit een liefdevolle benadering, door niet te snel te oordelen, geen onnodige strijd aan te gaan of door koste wat het kost te proberen gelijk te halen. Het is vooral open staan en laten in plaats van doen. Er is geen duidelijkere aanbeveling te doen. Spiritualiteit vraagt nu eenmaal te accepteren dat er geen 100% zekerheid meer valt te geven. Geduld hebben, het goede voorbeeld geven en volgen en grenzen stellen aan jezelf en anderen.

Ook op het niveau van de samenleving zie je een sociale en liberale kracht haar werk doen. In de politiek vormt het midden ongeveer een even grote menging van links (sociaal) en rechts (liberaal). Sommige politieke partijen zouden die vermenging zelfs een integratie noemen, een hoger plan.

Freud onderscheidde in zijn psychologische werk Eros en Thanatos. Eros vormde de verbindende kracht. Thanatos stond voor de doodsdrift. Op dat punt lijkt Freud de plank mis te hebben geslagen. Welk normaal functionerend mens wil er nu dood? Freud had er beter aangedaan om de tweede kracht als een vrijheidsdrift of vrijheidsdrang aan te duiden. De mens wordt zowel aangetrokken tot de verbinding via de liefde als tot het niet-verbonden zijn in autonomie.

Wanneer de mens zich in zijn volwassenheid heeft losgemaakt dan is er soms terugval of de kinderlijke behoefte om weer te versmelten, maar dit roept niet voor niets angst op om zichzelf te verliezen of wordt regressie genoemd. Het zijn allemaal negatieve connotaties die er op wijzen dat er geen weg terug is. Er komt alleen een eind aan bij de dood en sommigen verwachten daarvan een hereniging. Mogelijk is dat een lichte aanwijzing voor Thanatos, de doodsdrift.
Het is de kunst om de twee krachten (liefde en vrijheid) in evenwicht te houden en te laten samenwerken tot groei en vooruitgang, pas dan kan de mens transcenderen. Met Transcenderen (Wikipedia) wordt het overschrijden van de grens van de gewone vorm van waarnemen of bewustzijn bedoeld. Transcenderen berust op de veronderstelling dat men behalve de fysieke "buitenkant" van dingen, ook een diepere "binnenkant" op kan merken.

En daarmee zijn we weer aanbeland bij de optimale omstandigheden om opmerkzaam te zijn, namelijk het spanningsveld tussen betrokken zijn (liefde) en de juiste afstand houden (vrijheid), die ook de grondslag vormen van respect en “schouwen”.

Een andere auteur die al jaren over vrijheid en liefde vertelt is Osho. Zie deze video.

Het positieve van de negatie

De mogelijkheden van wat niet is

Er zit meer wijsheid in het ontkennende element dan in het bevestigende. En dat is contra-intuïtief, maar toch een constructieve manier van omdenken.

Wikipedia. Het universum, alles wat er is, dus ook wat er niet is, wordt Tao (weg of pad) genoemd. De Tao is niet te kennen of te begrijpen, maar toont zich in 2 tegengestelde waarden: yin en yang. Het zijn geen absolute polen, zoals goed en kwaad alleen in relatie tot elkaar bestaan.

Wie naar kennis streeft
leert dagelijks bij;
wie naar Tao streeft
leert dagelijks af.

Elk is

Verstand omsluit elk is met is-niet en besluit elk is-niet met is. Met het verstand verdelen wij en onderscheiden wij het één van het ander.
Met het kleine verstand wordt het één door het ander bepaald.
Met het grote verstand behoort het één bij het ander. Zonder verstand is het één het ander. (Ray Grigg).

Waarheid, zeg ik u, is een land zonder paden, dat langs geen enkele weg, door geen enkele godsdienst, geen enkele sekte, valt te bereiken (Jiddu Krishnamurti).

Ook Jiddu Krisnamurti. Door te ontkennen kom je tot het positieve, niet andersom. Door datgene te ontkennen wat geen liefde is kom je bij dat wat onmetelijk waar is, en dat is liefde. Dus, liefde is geen haat, dat is duidelijk; liefde is geen ijdelheid of arrogantie; liefde is niet in handen van macht - mensen die macht hebben willen meer macht najagen -, het doet er niet toe over wie, over een klein kind, over een groep mensen, of over een heel volk. Dat is bepaald geen liefde. Liefde is niet hetzelfde als genot, noch als begeerte.
Tot zover.

Denk niet per se positief, want dan kan jouw (in) enthousiasme verblinden, maar denk in mogelijkheden, niet in moeilijkheden. Een mogelijkheid is dat wat er nog niet is. Een effectieve mogelijkheid behoudt het goede en brengt het ontbrekende.
Het hindoeïsme kent de non-dualiteit: het overstijgende één zijn van de dualiteiten uitgedrukt als A-dvaita, niet-twee. Het is geen leer, theorie, methode, filosofie, geloof of levenswijze. Het verklaart niets en legt niets uit. Het gaat over het onverklaarbare, over wat niet te begrijpen is.

Wat we moeten doen in het leven is vaak moeilijk in (weinig) woorden te vangen. Het is veel gemakkelijker om te verwoorden wat we beter kunnen (na)laten.

Haal voordeel uit wat is, maar zie het nut van wat niet is.
Niet zijn vloeit zelfs waar er geen ruimte is.
Het enige wat er te doen is, is zijn (Lau Tse).

Maar is zijn duidelijk genoeg?
Ook andere inzichten zijn erg kort van stof.
Een paar voorbeelden.
(vrij naar Zen, Lau Tse).
Zij die het zeggen, weten het niet.
Zij die het weten, zeggen het niet.

Iets minder vaag en absoluut.
Zij die weten, spreken weinig.
Zij die veel spreken, spreken nog geen wijze woorden.

Alles wat ik zeker weet, is dat ik niets zeker weet (Socrates).

Waarover men niet spreken kan, zou men beter zwijgen (Ludwig Wittgenstein).

Wanneer iemand (wijselijk?) zwijgt kan dat 2 dingen betekenen: of hij weet het niet of het is een betekenisvol zwijgen.

Voorzichtigheid is dus geboden.

Vrijheid en grenzen

De centrale boodschap van de ethiek van de bijbel (de gulden regel) is zelfs een dubbele 'negatie': “wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet”.

Ook 9 van de 10 geboden zijn als een negatie geformuleerd: “Gij zult niet …”.

Waarom hier de negatie wordt gebruikt, is om de vrijheid van de ander niet onnodig te beperken. De prioriteit van het ontkennende element ligt boven het bevestigende. Waar andermans vrijheid begint, houdt mijn vrijheid op. Vrijheid wordt het beste omschreven door concreet te zijn over wat het niet is. Ben je concreet over wat vrijheid wel is, dan dreig je het begrip te beperken in een vorm die het juist niet is. Woorden zijn beperkt om het transcendente uit te drukken, daarom wordt gesproken in termen van "noch dit, noch dit" (neti neti) waarbij uiteraard een relevante benadering wordt gekozen.

Meister Eckhart (ongeveer 1260-1327) was een Duitse filosoof en mysticus en een vertegenwoordiger van het gebruik van de negatie, de zogenaamde apofatische theologie. Volgens deze stroming kan men alleen in termen van negatie over God kan spreken: men kan wel zeggen wat God niet is, maar niet wat hij wel is.
Eckhart Tolle is een hedendaagse boeddhist die spreekt over de mogelijkheid om de ongrijpbare essentie kenbaar te maken door duidelijk te maken wat het niet is. Hier is hij te beluisteren op een video.
Het voorkomen van het ongewild overschrijden van andermans grenzen is ook de reden waarom er een etiquette bestaat. Mensen worden graag concreet in spelregels om te voorkomen dat zij andermans vrijheid aantasten. Maar dat levert wel veel regels op. En dan zie je al snel door de vele bomen het bos (het geheel) niet meer. Iedereen wil graag positief leven. Dat is een open deur, maar iemand die probeert positief te zijn zonder het tegendeel te accepteren is onecht en uit balans. Het positieve en het tegendeel horen, net zoals het linker- en rechterbeen, bij elkaar. Zij vormen een spanningsboog, die jij bestuurt. Wanneer je jouw beide benen laat samenwerken -in balans- kun je bewegen en dansen. Als een van beide domineert dan loop je uiteindelijk in cirkels.

Net als bij yang (mannelijk) en yin (vrouwelijk) is niet een van beide het goede of het slechte. Zij horen bij elkaar en gaan in elkaar over. In het samengaan ondersteunen en versterken ze elkaar; ze leveren ook een beetje in, maar weerhouden elkaar van de grotere nadelen van het extreme (zijn). Het negatieve (yin) is de ruimte waarin het positieve kan bestaan. Net zoals een kopje voornamelijk bestaat uit lege ruimte (niet-iets), waarin je thee (iets) kunt doen (ontvangen, yin). Het is niet de bedoeling om het negatieve een vorm te geven, het gaat erom dat je er niet tegen vecht of het ontkent, maar dat je leert zien dat het een plaats (zin) heeft. Ken het mannelijke en leef door het vrouwelijke.

Omgaan met (on)waarheid

'To see what is', dat is Jiddu Krishnamurti ten voeten uit, een man die los van iedere beweging, kerk of religie op zoek is naar waarheid.
"Ik zeg dat het inzicht in het eeuwige in het vergankelijke zetelt. Het ego moet verdwijnen en in het proces van het oplossen ervan vind je de waarheid, de heelheid".
"Ik spreek over waarheid en om die te vinden moet je een normaal mens zijn, vrij van angst, vrij van de behoefte op een ander te leunen of iets of iemand vereren, vrij van hebzucht, van macht, wreedheid, kwaadwilligheid en van alle tegengestelden".
Krishnamurti: jeugd en bewustwording (bol.com).

Negatieve metafysica als inspiratie

Negatieve metafysica kan een inspiratiebron zijn voor wat we niet moeten doen. Het kan ons bewust maken van negatieve gedachten en patronen die ons geluk in de weg staan. Het kan worden gebruikt om ons te helpen onze concepten en overtuigingen te verfijnen door ons te laten zien dat er verschillende manieren zijn om naar deze concepten te kijken, zowel in termen van aanwezigheid als afwezigheid, en door ons bewust te maken van onze eigen beperkingen en onwetendheid.

Vaak denken we bijvoorbeeld bij waarheid aan het hebben van correcte overtuigingen over de werkelijkheid. Dit wordt vaak aangeduid als "positieve waarheid", omdat het gaat om de aanwezigheid van iets dat waar is.
Maar we kunnen ook kijken naar "negatieve waarheid", waarbij we ons concentreren op wat niet waar is. Bijvoorbeeld, door te begrijpen wat het betekent om een ​​valse overtuiging te hebben, kunnen we ook beter begrijpen wat het betekent om een ​​juiste overtuiging te hebben. Door te kijken naar wat niet waar is, kunnen we ons denken verfijnen en de grenzen van ons begrip beter begrijpen.
Een ander voorbeeld is "niet-weten". Door ons te concentreren op wat we niet weten, kunnen we ons bewust worden van onze eigen beperkingen en kunnen we ons openstellen voor nieuwe ideeën en inzichten. Door ons te concentreren op onze onwetendheid, kunnen we ons denken uitdagen en onze geest openen voor nieuwe mogelijkheden.
Hier zijn er nog een paar voorbeelden.
Een voorbeeld van negatieve ethiek is het concept van "negatieve plichten". Dit zijn plichten die vereisen dat we bepaalde acties vermijden, in plaats van bepaalde acties te verrichten. Bijvoorbeeld, het vermijden van het schaden van anderen wordt beschouwd als een negatieve plicht, terwijl het helpen van anderen wordt beschouwd als een positieve plicht.
In feite kunnen de 10 geboden worden beschouwd als een reeks van negatieve plichten, waarbij elk gebod ons vertelt wat we moeten vermijden in plaats van wat we moeten doen.
Etiquette is nuttig om ons gedrag in sociale situaties te reguleren. Het kan helpen om conflicten te voorkomen en respectvol met anderen om te gaan. Door duidelijke afspraken te maken over wat wel en niet acceptabel is, kunnen we ervoor zorgen dat iedereen zich comfortabel voelt en er geen grenzen overschreden worden.
Een ander voorbeeld van negatieve metafysica is het concept van "negatieve ruimte". Dit is de ruimte die wordt gecreëerd door de afwezigheid van objecten of materie. Bijvoorbeeld, als we een vaas op een tafel plaatsen, creëert de vaas negatieve ruimte rondom zichzelf op de tafel.
Een voorbeeld van negatieve psychologie is het concept van "negatieve emoties". Dit zijn emoties die worden veroorzaakt door de afwezigheid van iets dat we verlangen of waarderen. Bijvoorbeeld, verdriet kan worden veroorzaakt door het verlies van een dierbare, terwijl frustratie kan worden veroorzaakt door het niet bereiken van een bepaald doel.
In plaats van te proberen gelukkig te worden door het nastreven van allerlei doelen en ervaringen, richt de negatieve benadering van geluk zich op het vermijden van de dingen die ons ongelukkig maken. Dit kan betekenen dat we proberen om situaties te vermijden waarvan we weten dat ze ons ongelukkig maken, of dat we proberen om onze reacties op die situaties te veranderen.

Ware liefde

Samen gaan

Hoe herken ik ware of echte liefde? Om een goed antwoord te kunnen geven moet je eigenlijk meer weten over degene die de vraag stelt, zoals diens leeftijd, ervaring met relaties, de cultuur waarin iemand is opgegroeid, enz.. Het is letterlijk en figuurlijk "maat"werk.
Gelukkig valt er ook in het algemeen wat over te zeggen. Meestal zijn stabiele relaties gekenmerkt door een zekere balans tussen kenmerken van partners: ze zijn van ongeveer gelijke opleiding, inkomen en fysieke schoonheid. Uitersten trekken elkaar aan, maar dat is geen garantie voor stabiliteit, eerder voor wederzijdse afhankelijkheid. Beter is het te zoeken in balans. Kortom, "soort zoekt soort" en deze wederkerigheid geldt ook bij de vraag "hoe herken ik ware liefde"? Wil je liefde in een ander kunnen herkennen dan moet je ook in staat zijn om liefde door te geven. Hoe beter je dat kunt (herkennen), des te groter is de kans iemand te ontmoeten die dat zelf ook doorgeeft. Het herkennen kun je ook oefenen.
Meerdere partners kunnen jou ware liefde geven. Liefde kent geen object, verliefdheid wel. Ware Liefde is niet zozeer een persoonlijk gevoel, maar eerder een fundamentele staat van zijn die ons verbindt met alles en iedereen.
Wees niet perfectionistisch, wie zegt dat ware liefde voor eeuwig bij dezelfde partner moet worden gevonden? Of dat alle scheidingen duiden op een mislukt huwelijk? Vaak is zowel kunnen loslaten als kunnen verbinden een teken van ware liefde. Ware liefde gaat samen met vrijheid ervaren.

Hoe doe je dat: ware liefde geven?

Het klinkt egoïstisch, maar geef die liefde aan een ander die je zelf overhebt, nadat je liefde aan jezelf hebt gegeven. Geef onbaatzuchtig wat je over hebt zonder er iets voor terug te verlangen. Wanneer je werkelijk van iemand houdt zul je die ander altijd alle vrijheid (willen) verlenen.

Een ideale partner, die

• ondersteunt me
• troost me wanneer ik aangeslagen ben
• laat zien dat hij/zij van me houdt
• roept vreugde in mij op
  
• is voor zijn/haar geluk niet afhankelijk van mij
• laat oprechte interesse in me zien
• onthoudt dingen die belangrijk zijn
• is altijd bereid om naar me te luisteren
• stelt vragen op een zorgzame toon
• brengt extra tijd met me door, puur omdat hij / zij het zelf wil
• is bereid om met me te praten over mijn moeilijkheden
• waardeert mijn bijdragen
• is emotioneel beschikbaar voor me
• geeft mij het gevoel dat ik ertoe doe
• is begripvol
• geeft veiligheid
• brengt avontuur
• kan omgaan met tegenstrijdige verlangens
• kan afwisselend verbinden en loslaten.

Wanneer je zo met je vrienden of (potentiële) partner omgaat, geef je de ander het gevoel dat hij of zij zichzelf kan zijn, zonder zich te hoeven bewijzen of iets terug te moeten geven. Het is dan des te beter te zien of wat de ander jou geeft, jou ook jezelf laat zijn. Ware liefde betekent dat je met elkaar kunt delen wat er in je omgaat en dat je elkaars zwaktes kunt accepteren, zonder dat als een bedreiging te zien voor de liefde zelf.

Wederkerigheid en evenwaardigheid

Let op: bovengenoemde opsomming is geen wensenlijstje. Kun jij dit een ander ook bieden? Zo niet, zorg dan dat je eerst zelf gelukkig kunt zijn. Vervuld van geluk, wil je delen en stroom je over van (onvoorwaardelijke) liefde. Stel geen voorwaarden aan liefde en veins niet dat je onvoorwaardelijke liefde schenkt. Maak niet de fout dat je permanent een gevoel van geluk wilt ervaren.

Net als vermogen energie kan leveren, stroomt liefde als een potentiaal tussen een bron en een ontvanger. Er is echter (anders dan velen hopen) geen schepper en/of eigenaar van liefde. Liefde is en hoeft alleen maar ontdekt en gekoesterd te worden. Of je wilt of niet, liefde is ongrijpbaar, maar we zijn het allemaal (mens en dier) waard om het te beleven. Wanneer beiden zich in evenwaardigheid realiseren dat zij het beste afwisselend bron en ontvanger kunnen zijn, blijft de stroom doorgaan. Liefde en energie gaan niet verloren, maar kunnen wel geblokkeerd worden, waardoor de stroom stopt.

De basis voor ware liefde wordt voor de boeddhistische monnik Thich Nhat Hanh gevormd door de vier elementen welwillendheid, mededogen, vreugde en gelijkmoedigheid. Liefde kan alleen maar gegeven worden als je ook jezelf liefhebt en een alledaags bewustzijn eigen maakt. Het gaat niet om het verleden of de toekomst, maar het is de schoonheid en kwaliteit die je ervaart in het huidige moment.
Thich Nhat Hanh: ware liefde (bol.com).

Liefde en ontwikkeling

Liefde maakt een eenheid van je. Een ware partner laat je opbloeien en je ontwikkelen tot een optimale balans in kwaliteit, liefde en vrijheid.

Liefde is als een trap met aan de voet daarvan de lust, stelt filosoof Plato. Wie zich laat leiden door deze laagste liefde zal de uiterlijke schoonheid van anderen begeren. Maar door te filosoferen kunnen we hogere treden bestijgen, en zo tot hogere liefde komen. Bijvoorbeeld door in te zien dat de schoonheid van een ander in elk individu terug te vinden is.

Siddhartha Gautama Boeddha, de grondlegger van het boeddhisme, riep op om te mediteren op de kracht van liefde en wel op vier krachten die hij in alles en iedereen ziet.

1. Maitri, liefdevolle betrokkenheid: het verlangen om geluk te brengen aan alle levende wezens met bewustzijn.
2. Karuna, compassie: het streven om alle levende wezens te bevrijden van hun pijn.
3. Mudita, meevoelende vreugde: de blijdschap om het geluk van anderen.
4. Upeksha, gelijkmoedigheid: een evenwichtigheid die ons in staat stelt evenveel en zonder onderscheid alle levende wezens te liefhebben.

Daar af en toe bij stil te staan (mediteren) is doenlijk, zonder de pretentie te hebben om het leed van de hele wereld op jouw schouders te nemen.

Zie ook de lezing van Esther Perel "Het geheim van verlangen in een langetermijnrelatie".
In de paradox tussen liefde en verlangen lijkt het vreemd dat juist ingrediënten die liefde voeden -wederkerigheid, veiligheid, zorg, verantwoordelijkheid voor de ander- ook de ingrediënten zijn die verlangen kunnen verstikken. Verlangen gaat vaak gepaard met gevoelens die niet altijd de liefde ten goede komen: jaloezie, bezitsdrang, agressie, macht, dominantie, ondeugendheid, onheil. In principe zullen de meesten van ons 's nachts opgewonden raken door dezelfde zaken waar we overdag tegen demonstreren. De erotische geest is niet erg politiek correct. 
Tot zover een citaat uit haar lezing.

Klik hier voor boeken over in balans komen en blijven of over de liefde.
Waarom word je verliefd op de een en niet op de ander? In Waarom hij? Waarom zij? legt Helen Fisher uit hoe we -bewust én onbewust- onze romantische beslissingen nemen.
Fisher: waarom hij? waarom zij? (bol.com).

Nog meer blogs lezen? Klik hier voor Lovehoppers op zoek naar ware liefde of De acht kenmerken van ware liefde en sterke relaties of Houden we eigenlijk wel van elkaar?

Iedere levensfase vraagt om een ander motto

Ondanks de getalsmatige overmacht van de babyboomgeneratie is de huidige tijdgeest vooral gericht op jongeren. Live life to the max!
Dit levensmotto is prima voor jongeren, maar als je als oudere dit probeert na te streven word je niet op een prettige manier oud.
In het algemeen kun je stellen dat jongeren gericht (zouden moeten) zijn op het verleggen van grenzen en dat ouderen gericht (zouden moeten) zijn op balans. Eerst ontwikkelen en daarna ontplooien. Je kunt het verschil ook zien als het gevolg van een ander perspectief. Wie het grootste deel van zijn leven nog voor zich heeft, doet er goed aan om zich te richten op kans maximalisatie. Wie het grootste deel al heeft gehad, kan zich beter richten op het behoud van wat hij al heeft bereikt.
Daartussen komt de fase dat de mens zich de kunst eigen maakt om in balans te komen en blijven.
Ouders willen graag dat hun kinderen veel bereiken en sporen hen aan om in vrijwel alles wat ze doen nummer 1 te worden. In wezen is deze doelstelling desastreus voor het geluk van het kind vanwege de stress die het oplevert wanneer het kind wel zijn uiterste best doet, maar met anderen geconfronteerd wordt die hen voorbij streven. Eigenlijk is dit een luie manier van opvoeden die voortkomt uit een wantrouwen naar het kind of dat het wel zijn best doet. Daarmee projecteren ouderen hun eigen zwakheid op het kind. Ik had veel meer kunnen bereiken in het leven als ik vroeger maar meer discipline had gehad.
Vroeger gebruikten ouders het onthouden van liefde als kinderen als pedagogische “truc” om kinderen in het gareel te houden. Nog tot ver in hun volwassen leven waren zij vervolgens in hun relaties op zoek naar erkenning, terwijl zij over het hoofd zagen dat zij deze erkenning in zichzelf zouden moeten zoeken.
Het gaan tot het uiterste is eigenlijk heel onnatuurlijk. In de vrije natuur moeten dieren kunnen excelleren om in noodsituatie te overleven, maar de meeste tijd doen dieren rustig aan en nemen voldoende tijd om zichzelf te verzorgen. Zij sparen hun energie voor de tijd dat zij deze het meest nodig hebben.
Het zoeken naar balans is een doelstelling die de vrije natuur kenmerkt. Hetzelfde doel zou het de innerlijk ontwikkelde en vrije mens zich moeten stellen. Balans geeft de rust en vrijheid om liefde over te dragen aan anderen.

Goed voor jezelf zorgen is nooit verkeerd. Het beeld van de bron die de schaal (hoorn) vult en die vervolgens overloopt (de hoorn van overvloed), zou het beeld moeten zijn die mensen zich voor ogen houden. Geef alleen iets weg als je het kunt missen en stel dan geen voorwaarde. Aldus ben je nummer 1 in je eigen leven en zijn de anderen geen concurrenten.

Wie heeft (nog) de tijd?

Er zijn weinig concepten zo concreet en tegelijkertijd iets wat tussen de oren zit als tijd. Tijd is wat een klok aangeeft en is ook een gevoel.
Ook zijn uitspraken over de tijd soms paradoxaal. Iemand wiens tijd is gekomen, heeft juist zijn langste tijd gehad en weinig tijd meer over.
Ook is tijd aanleiding voor retorische vragen: waar is de tijd gebleven? Retorisch antwoord “de tijd is voorbij (gevlogen) of geweest”.
In de huidige tijd, waarin de technologie tijdsbesparing oplevert en we vele keuzes kunnen maken is er gevoelsmatig weinig tijd om van het leven te genieten. Er is nog zoveel te doen!
Nemen we eindelijk de tijd voor onszelf, dan krijgen we aan het begin vaak een ongemakkelijk gevoel. Het lichaam en de geest worden rusteloos terwijl er voldoende tijd is. Dat maakt het verleidelijk om weer de oude draad op te nemen en veel activiteiten op de hals te halen. Alleen maar zijn, in het hier en nu is gemakkelijker gezegd dan gedaan. In wezen komt een meditatie hier op neer. Gratis en voor niets.

Wie in het leven structureel tijd te kort komt, kan veel hebben aan het doorgronden van het Pareto-principe: 80% van je resultaten doe in je in 20% van je tijd en aan de overige 20% besteed je 80% van je tijd.
Het is dus zaak om oog te hebben voor de doelen die je stelt en de efficiëntie van je tijdsinvestering. Ook geldt dat het betere de vijand is van het goede. Dit staat ook wel bekend als de 5% regel: om van een product dat voor 95% goed is te komen tot een product dat voor 100% goed is, is bij een oneindige hoeveelheid tijd nodig en zeker niet 5% extra.
Wie in het proces van vergroten van vrijheid en liefde de balans 80/20 goed in de gaten houdt, vergroot zijn kwaliteit van leven. Wanneer de korte-termijn doelen die je nastreeft deze doelen in de weg zitten, dan is het tijd voor bijstelling van de koers.

Meer lezen over stress en burn-out? Klik hier.