Vrijheid en een appèl op moraliteit

Er is veel te doen rond het initiatief van Rutger Bregman om jonge talenten aan te spreken op de moraliteit van hun ambitie.

Een van zijn medewerksters schrijft in een digitale nieuwsbrief het volgende.

Op 19 maart is het zover: dan verschijnt Morele ambitie. Stop met het verspillen van je talenten en maak werk van jouw ambitie (bol.com) het nieuwe boek van Rutger Bregman. Tegelijkertijd lanceren we The School for Moral Ambition, een stichting en beweging om zoveel mogelijk mensen te helpen met de overstap naar een baan met positieve impact.

Want laten we wel zijn: de grootste verspilling van onze tijd is de verspilling van talent. Er zijn miljoenen mensen die de wereld radicaal zouden kunnen verbeteren, maar dat niet doen. Mensen die helaas vastzitten in niet-zo-heel-nuttige banen (en vaak ook rondlopen met een gat in hun ziel).

Het goede nieuws? Er is een medicijn tegen deze verspilling, en dat medicijn heet ‘morele ambitie’. Morele ambitie is de wil om de wereld drastisch te verbeteren. Om je carrière te wijden aan de grote problemen van onze tijd, of het nu gaat over klimaatverandering of kindersterfte, belastingontduiking of de volgende pandemie. Het is het verlangen om het verschil te maken, en om iets achter te laten dat er werkelijk toe doet. 

Tot zover de nieuwsbrief.

"Een appèl op moraliteit heeft alleen zin, wanneer tegelijkertijd de wederzijdse rechten op vrijheid worden erkend".

De stelling dat een appèl op moraliteit alleen zin heeft wanneer tegelijkertijd de wederzijdse rechten op vrijheid worden erkend, is een krachtig argument dat de essentie van morele overwegingen en individuele vrijheid benadrukt.

Moraal en vrijheid zijn nauw met elkaar verbonden. Zonder respect voor individuele vrijheden kan moraliteit gemakkelijk afglijden naar onderdrukking of autoritarisme. Het idee van moraliteit impliceert dat er bepaalde principes zijn die het menselijk handelen sturen, vaak gebaseerd op wat als juist of goed wordt beschouwd. Deze principes moeten echter worden toegepast met een erkenning van de vrijheid van anderen, anders wordt moraliteit een instrument van dwang in plaats van een leidraad voor ethisch gedrag.

Wederzijdse erkenning van vrijheden is essentieel omdat het de basis vormt voor een rechtvaardige samenleving waarin individuen kunnen floreren zonder onnodige inmenging in hun leven en keuzes. Het impliceert dat iedereen het recht heeft om zijn of haar eigen overtuigingen, levensstijl en keuzes na te streven, zolang deze geen schade toebrengen aan anderen of hun vrijheden belemmeren.

Een appèl op moraliteit binnen een kader van wederzijdse erkenning van vrijheden is niet alleen zinvol, maar ook noodzakelijk voor het bevorderen van een samenleving gebaseerd op respect, rechtvaardigheid en menselijke waardigheid.

Erken je elkaars vrijheid niet, dan kun je welhaast automatisch hoon en tegenwerking verwachten. Moraal is gebaseerd op de gedachte "wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet" of ook wel omschreven als "mijn vrijheid houdt op waar die van een ander begint". Wanneer het initiatief van Bregman c.s. er op gericht is dat mensen, jong en oud, hun talent inzetten om vrijheid voor zoveel mogelijk anderen, mens en dier, te vergroten, kan hij met zekerheid rekenen op meer steun dan op verzet.