Zo zijn onze manieren
De titel komt uit een kinderliedje van minstens twee eeuwen terug.
Tussen Keulen en Parijs
ligt de weg naar Rome.
Al wie met ons mee wil gaan
die moet onze manieren verstaan.
Zo zijn onze manieren
zo zijn onze manieren
zo zijn onze manieren, manieren
zo zijn onze manieren!
In die tijd leefden kinderen in een eigen sociale klasse, met omgangsvormen die vooral binnen die sociale klasse werden verstaan.
Wellevendheid was misschien vanzelfsprekend, erover spreken niet. Het woord wellevendheid doet wat oubollig aan. Het lijkt in onze taal tot de achtergrond verdrongen. Zou dat komen omdat iedereen wel weet hoe we met elkaar moeten omgaan of is het een tekens des tijds dat we soms het voor de hand liggende vergeten te benoemen?
Wikipedia geeft de volgende definitie. Wellevendheid is een stelsel van manieren en gedragingen die waarborgen dat mensen met elkaar omgaan op een manier die maatschappelijk aanvaard is en die positief wordt gewaardeerd. Hoewel een vergrijp tegen de wellevendheid negatief wordt ervaren, is het niet strafbaar.
Er zijn veel synoniemen ervoor: beleefdheid, beschaafdheid, etiquette, fatsoen, goede manieren, hoffelijkheid, savoir-vivre, urbaniteit, voorkomendheid, welgemanierdheid, welvoeglijkheid. Het geven van feedback over wellevendheid kan een gevoelige kwestie zijn, maar met respect, tact en constructieve communicatie kunnen we bijdragen aan een vriendelijkere en meer beleefde samenleving.
Omgangsvormen
In onze steeds meer egalitair wordende samenleving blijft wellevendheid net als etiquette een belangrijk aspect van menselijke interactie. Belangrijk niet omdat veel mensen er aandacht voor hebben, maar belangrijk omdat een goede relatie staat en valt met goede omgangsvormen. Hoewel het verleidelijk kan zijn om anderen spontaan aan te spreken op mogelijke tekortkomingen in hun manieren, is het belangrijk om dit op een constructieve en vriendelijke oftewel wellevende manier te doen. Hier zijn enkele tips voor het geven van feedback over wellevendheid, zodat de boodschap positief wordt ontvangen.
Kies het juiste moment en de juiste plaats
Selecteer een geschikt moment en een geschikte locatie om het gesprek aan te gaan. Vermijd situaties waarin de persoon zich mogelijk vernederd voelt of in het openbaar wordt bekritiseerd.
Focus op specifiek gedrag
Richt je feedback op specifieke gedragingen in plaats van het algemene karakter van de persoon. Dit maakt het makkelijker voor de ander om de feedback te begrijpen en gericht te verbeteren.
Gebruik ik-boodschappen
Vermijd beschuldigende taal en gebruik "ik-boodschappen" om je gevoelens en observaties te delen. Bijvoorbeeld, zeg: "Ik voel me ongemakkelijk wanneer..." in plaats van "Jij gedraagt je onbeleefd als...".
Wees specifiek en duidelijk
Geef concrete voorbeelden van het gedrag waar je feedback over geeft. Hierdoor kan de persoon beter begrijpen welk aspect van hun gedrag aangepakt moet worden.
Benadruk positieve aspecten
Start het gesprek met waardering voor positieve eigenschappen van de persoon. Dit helpt om de feedback in een positief kader te plaatsen en voorkomt dat het als negatief wordt ervaren.
Bied suggesties voor verbetering
Stel oplossingsgerichte suggesties voor in plaats van alleen problemen aan te wijzen. Hierdoor geef je de persoon concrete handvatten om hun gedrag aan te passen.
Wees empathisch
Toon begrip voor de mogelijkheid dat de persoon zich niet bewust was van het effect van hun gedrag. Empathie helpt om een open dialoog te bevorderen en vergemakkelijkt de acceptatie van de feedback.
Luister actief
Geef de persoon de ruimte om te reageren en luister aandachtig naar hun perspectief. Dit draagt bij aan een open communicatie en kan eventuele misverstanden verhelderen.
Stel open vragen
Moedig de ander aan om hun gedachten en gevoelens te delen door open vragen te stellen. Dit bevordert een meer diepgaande discussie en geeft hen de gelegenheid om hun kant van het verhaal te vertellen.
Blijf positief en bemoedigend
Sluit het gesprek af met een positieve noot en moedig de persoon aan om stappen te zetten naar verbetering. Wees geduldig en geef hem of haar de ruimte om aanpassingen te maken.
Verder lezen? Zie De etiquette van de aandacht door Beatrijs Ritsema.
Citaat uit haar artikel
De mythe van de gelijkheid verbiedt dat de een de ander in een gesprek naar beneden haalt of terechtwijst. Terechtwijzingen kunnen alleen plaatsvinden wanneer de autoriteit van de één ten opzichte van de ander onbetwistbaar is: in de hiërarchie van het leger, ouders tegenover kleine kinderen, politieagenten tegenover burgers, chefs tegenover ondergeschikten.
Jong geleerd, oud gedaan
Het mooiste zou zijn wanneer kinderen vroegtijdig met spelvormen aan wellevendheid gewend raken, voor mijn part met liedjes al dan niet op TikTok. Maar dan mag het liedje uit de inleiding wel wat duidelijker verwoord worden. Het zou ook het pesten op school kunnen verminderen.
Op de Montessori school bijvoorbeeld
Maria Montessori was tegen beleefdheid, maar voor wellevendheid; hoe je met elkaar omgaat. Daarom geeft de leidster wellevendheidslesjes, zodat de orde van binnen uit komt. Onverplicht, innerlijk gemotiveerd. Je leert kinderen vaardigheden aan voor het leven.