Zijn we één of niet?
Vanuit het perspectief van non-dualiteit wordt erkend dat de realiteit zowel eenheid als dualiteit omvat. Aan de ene kant is er het besef van de diepe verbondenheid van alle dingen, waarbij het individuele zelf wordt gezien als een manifestatie van een grotere, universele essentie. Dit is het domein van de eenheid, waarin grenzen vervagen en alles als één wordt ervaren.
Aan de andere kant is er ook de ervaring van dualiteit, waarbij individuele entiteiten en verschillen worden waargenomen. Dit is het domein van de dualiteit, waarin er scheidingen en contrasten bestaan tussen verschillende fenomenen en entiteiten.
Het vermogen om tussen deze twee perspectieven te schakelen, om bewust te zijn van zowel de eenheid als de dualiteit van de realiteit, is een essentiële vaardigheid in de beoefening van levenskunst. Dit impliceert niet dat men moet streven naar een permanent verblijf in één van beide perspectieven, maar eerder naar een flexibele en evenwichtige benadering die de volledige omvang van de menselijke ervaring omvat.
Het sleutelwoord hier is evenwaardigheid. Het gaat erom dat we de dualiteit niet afwijzen ten gunste van de eenheid of andersom. In plaats daarvan erkennen we de waarde en het belang van beide perspectieven en zijn we in het ideale geval in staat om vrij te schakelen tussen hen op een manier die respectvol, authentiek en wijs is. Het is cruciaal om zowel de waarde van individuele grenzen als de diepe verbondenheid van alles te erkennen en om van perspectief te wisselen zonder vooroordeel.
Dit vraagt om een voortdurend en moeiteloos bewustzijn (getuige zijn) van onze gedachten, gevoelens en percepties, evenals een openheid voor het verkennen van verschillende manieren van zijn en ervaren. Het impliceert ook het cultiveren van mededogen en begrip, zowel voor onszelf als voor anderen, omdat we allemaal worstelen met de dualiteit en de eenheid van het leven op onze eigen manier.
Kortom, levenskunst in de context van non-dualiteit gaat over het vinden van balans en harmonie tussen verschillende aspecten van de realiteit, met een focus op evenwaardigheid, integriteit en authentiek leven. Het is een voortdurend proces van groei, ontwikkeling en zelfontdekking dat ons kan leiden naar een ruimer begrip en waardering van de menselijke ervaring en het universum als geheel.
Ego, grenzen en eenheid
Ego-dissolutie, ook wel ego-afbraak genoemd, is een fenomeen dat bijvoorbeeld wordt ervaren tijdens intense psychedelische ervaringen. Het houdt in dat de grenzen van het zelf lijken te vervagen of zelfs volledig te verdwijnen, waardoor de gebruiker een gevoel van eenheid ervaart met de omgeving, anderen en het universum als geheel. Dit kan gepaard gaan met een diepe spirituele of mystieke ervaring, waarbij de gebruiker het gevoel heeft één te worden met alles om hen heen.
Voor sommige mensen kan een tijdelijke ego-dissolutie een waardevolle ervaring zijn, omdat het hen in staat stelt om los te komen van hun normale gevoel van identiteit en zelfbewustzijn. Dit kan leiden tot een gevoel van bevrijding, expansie en verbondenheid dat verrijkend en transformerend kan zijn.
Wat interessant is aan ego-dissolutie is dat het vaak wordt beschreven als een tijdelijke ervaring. Dit betekent dat hoewel het gevoel van eenheid en verbondenheid intens kan zijn tijdens de ervaring, het ego meestal terugkeert wanneer de effecten van de psychedelische stof afnemen. Dit kan een belangrijk aspect zijn voor mensen die waarde hechten aan het vermogen om te kiezen wanneer ze zichzelf verbonden voelen en wanneer niet. Immers het ego heeft ook een functie bij de kwaliteit van ons leven, bijvoorbeeld bij het kunnen aangeven van onze grenzen.
Het vermogen om tijdelijk het ego op te lossen en een gevoel van eenheid te ervaren kan waardevol zijn omdat het mensen in staat stelt om nieuwe perspectieven te verkennen, hun geest te verruimen en dieper contact te maken met de wereld om hen heen. Tegelijkertijd behouden ze de mogelijkheid om terug te keren naar hun normale staat van zelfbewustzijn wanneer ze dat wensen.
Het is belangrijk op te merken dat ego-dissolutie niet voor iedereen een comfortabele ervaring is en sommige mensen kunnen het als verontrustend of beangstigend ervaren. Het is dus essentieel om psychedelica met de nodige voorzichtigheid en respect te benaderen en alleen onder geschikte omstandigheden en met de juiste begeleiding te gebruiken.
Ego en topervaring
Ego-dissolutie kan worden vergeleken met wat vaak wordt beschouwd als topervaringen, zoals piekervaringen, spirituele extase of mystieke ervaringen. Hoewel de termen enigszins verschillende connotaties hebben, overlappen ze vaak in de beschrijving van een diepgaande, transcendentale staat van bewustzijn.
Een topervaring wordt doorgaans gekenmerkt door een gevoel van diepe vervulling, verbondenheid en transcendentie. Het gaat vaak gepaard met een gevoel van eenheid met het universum, een gevoel van tijdloosheid en een diep besef van vrede en harmonie. Deze ervaringen kunnen voortkomen uit verschillende bronnen, zoals religieuze of spirituele praktijken, intense creatieve activiteit, natuurervaringen of het gebruik van psychedelische stoffen.
Ego-dissolutie, aan de andere kant, richt zich specifiek op de ervaring van het oplossen van de grenzen van het ego, waardoor een gevoel van eenheid en verbondenheid ontstaat. Dit kan gebeuren tijdens intense psychedelische ervaringen, maar ook tijdens diepe meditatie, contemplatie of andere vormen van spirituele oefening.
Zijnservaringen delen met andere wezens
Wij mensen kunnen onze fantasie gebruiken om ons in te leven in hoe anderen hun “zijn” beleven. Of dat lukt kunnen we met onze taal bij andere mensen checken. Met andere levende wezens die een totaal ander bewustzijn hebben en beleving van tijd zijn we aangewezen op onze eigen realiteitszin.
Het idee dat de verschillende wezens in de natuur een andere relatie hebben met tijd is relevant bij het verkennen van de mogelijkheid van verbinding tussen mens en andere wezens, zelfs bomen of planten, vooral tijdens ervaringen met bewustzijnsverruimende middelen. Uiteraard kan dit ook en gemakkelijker met dieren, want hun tijdservaring ligt dichter bij de mens.
Als mensen onder invloed van psychedelica een veranderde perceptie van tijd ervaren, kan dit hen helpen om zich meer bewust te worden van de langzamere, meer cyclische tijdsschaal die planten en bomen ervaren. Terwijl mensen vaak in een wereld van haast en deadlines leven, “ervaren” planten de tijd op een veel langzamere en meer gestage manier, gekoppeld aan seizoenen en groeicycli.
Het wegvallen van een verschil in perceptie van tijd kan tijdens psychedelische ervaringen leiden tot een gevoel van verbondenheid of empathie (“zijnservaring”) met planten, waarbij mensen zich meer bewust worden van de ritmes en patronen van de natuur. Dit kan resulteren in een dieper begrip van en respect voor de levende wereld om hen heen.
Merk op dat sommige culturen (vooral indianen, maar ook Afrikaanse en Aziatische volkeren), die met een lange geschiedenis van het gebruik van planten voor spirituele doeleinden, geloven in een inherente verbondenheid tussen mensen en planten. Dit idee komt tot uiting in concepten zoals plantengeesten of plantleraren, die worden gezien als entiteiten die wijsheid en genezing kunnen bieden aan degenen die in contact komen met hen, vooral via het gebruik van plantmedicijnen. Bijvoorbeeld, in Ayurveda, de traditionele geneeskunde van India, worden kruiden en planten gebruikt voor het herstellen van de balans van lichaam en geest.
Ter afsluiting: in dit artikel wordt niet gepleit voor het gebruik van bewustzijnsverruimende middelen. Alle genoemde inzichten kunnen ook met meditatie worden opgedaan of zelfs spontaan.
Dit artikel is geïnspireerd door:
Aldous Huxley. Doors Of Perception. Heaven and Hell (bol.com).