Het parlement omzeilen
De PVV zou graag via een noodwet de Tweede en de Eerste Kamer willen omzeilen en de immigratiestroom sterk verkleinen.
Een groot deel van haar achterban zou dit een passende manier van werken vinden voor een sterke leider. Ze vrezen de stroperigheid van onze rechtsstaat.
Daarom nog eens op een rijtje wat een rechtsstaat is en waarom we misschien een Constitutioneel Hof zouden moeten hebben.
Een rechtsstaat is een land waar iedereen, dus ook de overheid, zich aan de regels van de wet moet houden. Dit zorgt ervoor dat mensen eerlijk en veilig met elkaar kunnen samenleven. In een rechtsstaat zijn er duidelijke regels die ervoor zorgen dat niemand zomaar kan doen wat hij of zij wil.
Kenmerken van een rechtsstaat
- De wet geldt voor iedereen
Iedereen moet zich aan dezelfde regels houden, of je nu een gewone burger bent of in de regering werkt. - Onafhankelijke rechters
Als er een probleem of ruzie is, kunnen rechters besluiten wie gelijk heeft. Rechters zijn eerlijk en onafhankelijk, dat betekent dat ze niet zomaar door de overheid of iemand anders beïnvloed kunnen worden. - Bescherming van de rechten van mensen
In een rechtsstaat worden de rechten van mensen beschermd, zoals het recht op vrijheid en het recht om te zeggen wat je denkt. Dit heet mensenrechten. - Verdeling van macht
De macht in een land is verdeeld in drie delen: de regering (die maakt de wetten), het parlement (dat controleert de regering) en de rechters (die zorgen dat iedereen zich aan de wetten houdt). Deze verdeling zorgt ervoor dat niet één iemand of één groep alle macht heeft.
Waarom is dit belangrijk?
Als iedereen zich aan de regels houdt, worden mensen beschermd tegen onrecht. In een rechtsstaat kunnen mensen erop vertrouwen dat als ze een probleem hebben, dit eerlijk wordt opgelost. Ook zorgt de verdeling van macht ervoor dat niemand te veel macht krijgt, wat voorkomt dat iemand dingen alleen voor zichzelf beslist zonder naar anderen te luisteren.
Nederland heeft geen constitutioneel hof.
Een constitutioneel hof is een speciale rechtbank die wetten kan toetsen aan de grondwet om te bepalen of die wetten grondwettelijk zijn. In Nederland mag de rechter dit niet doen; dit heet het toetsingsverbod. Artikel 120 van de Grondwet verbiedt rechters om wetten van het parlement te toetsen aan de Grondwet.
Argumenten tegen een constitutioneel hof in Nederland
- Machtsverdeling
In Nederland vindt men dat het parlement, als democratisch gekozen orgaan, de hoogste macht heeft om wetten te maken. Het parlement zou goed genoeg in staat zijn om zelf te beoordelen of wetten grondwettelijk zijn, en rechters zouden zich niet met politiek moeten bemoeien. - Toetsing door andere organen
Er zijn in Nederland andere manieren om wetten te controleren. Zo kijkt de Raad van State naar nieuwe wetten en geeft advies aan het parlement. Ook wordt er rekening gehouden met internationale verdragen, zoals het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM, 1950), waar Nederlandse wetten aan getoetst kunnen worden.
Argumenten vóór een constitutioneel hof in Nederland
- Betere bescherming van grondrechten
Een constitutioneel hof zou kunnen zorgen voor een betere bescherming van grondrechten. Soms kan het parlement wetten aannemen die in strijd zijn met de Grondwet, bijvoorbeeld omdat er politieke druk is. Een constitutioneel hof zou dan kunnen ingrijpen en de rechten van burgers beschermen. - Onafhankelijke toetsing
Het zou goed zijn als een onafhankelijke instantie wetten aan de Grondwet kan toetsen, zonder dat politieke belangen meespelen. Dit zou kunnen helpen om te voorkomen dat de wetgever te veel macht krijgt en minder rekening houdt met grondwettelijke rechten. - Meer balans tussen democratie en rechtsstaat
Een constitutioneel hof kan zorgen voor meer balans tussen de democratische macht (het parlement) en de rechtsstaat (de bescherming van rechten en vrijheden). Door wetten aan de Grondwet te toetsen, kunnen grondrechten beter worden gewaarborgd, zonder de democratie te ondermijnen.
Veel mensen vinden dat de huidige manier van werken in Nederland voldoende is om de grondrechten van burgers te beschermen, vooral omdat de internationale rechten waaraan Nederlandse wetten getoetst worden (zoals het EVRM) ook een belangrijke rol spelen.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg handhaaft het EVRM. Als mensen vinden dat hun rechten zijn geschonden door hun eigen land en ze hebben in hun land geen recht gekregen, kunnen ze een zaak voor dit Hof brengen. Het Hof kan dan beslissen of een land het verdrag heeft geschonden en kan de overheid van dat land verplichten om maatregelen te nemen of compensatie te betalen.
Enkele belangrijke rechten in het EVRM
Recht op leven (artikel 2)
Dit recht beschermt het leven van mensen en verbiedt onder andere de doodstraf en willekeurige levensberoving.
Verbod op foltering en onmenselijke behandeling (artikel 3)
Niemand mag worden gefolterd, en mensen mogen niet op een wrede of vernederende manier behandeld worden.
Recht op een eerlijk proces (artikel 6)
Iedereen heeft recht op een eerlijk proces bij een onafhankelijke en onpartijdige rechter, bijvoorbeeld in strafzaken of bij conflicten met de overheid.
Recht op privacy (artikel 8)
Mensen hebben recht op respect voor hun privéleven, hun familie, hun huis en hun communicatie. De overheid mag niet zomaar inbreuk maken op dit recht, tenzij er een goede reden voor is, zoals het beschermen van de veiligheid.
Vrijheid van meningsuiting (artikel 10)
Iedereen heeft het recht om zijn of haar mening te uiten en informatie te ontvangen en verspreiden, binnen de grenzen van de wet.
Vrijheid van godsdienst (artikel 9)
Mensen zijn vrij om hun godsdienst of overtuiging te kiezen en te beoefenen, zowel privé als in het openbaar.
Verbod op discriminatie (artikel 14)
Mensen mogen niet worden gediscrimineerd op basis van bijvoorbeeld hun geslacht, afkomst, religie of politieke overtuigingen.